Unknown author
Volume 3
Annals of the Four Masters
Index to each Annal
Annal M1172: AOIS CHRIOSD 1172Aois Ch…
Annal M1173: AOIS CHRIOSD 1173.Aois C…
Annal M1174: AOIS CRIOSD 1174.Aois Cr…
Annal M1175: AOIS CRIOSD 1175Aois Cri…
Annal M1176: AOIS CRIOSD 1176Aois Cri…
Annal M1177: AOIS CRIOSD 1177Aois Cri…
Annal M1178: AOIS CRIOSD, 1178.Aois C…
Annal M1179: AOIS CRIOSD 1179.Aois Cr…
Annal M1180: AOIS CRIOSD 1180Aois Cri…
Annal M1181: AOIS CRIOSD, 1181.Aois C…
Annal M1182: AOIS CRIOSD, 1182Aois Cr…
Annal M1183: AOIS CRIOSD, 1183.Aois C…
Annal M1184: AOIS CRIOSD, 1184.Aois C…
Annal M1185: AOIS CRIOSD, 1185.Aois C…
Annal M1186: AOIS CRIOSD, 1186.Aois C…
Annal M1187: AOIS CRIOSD, 1187.Aois C…
Annal M1188: AOIS CRIOSD, 1188.Aois C…
Annal M1189: AOIS CRIOSD, 1189.Aois C…
Annal M1190: AOIS CRIOSD, 1190.Aois C…
Annal M1191: AOIS CRIOSD, 1191.Aois C…
Annal M1192: AOIS CRIOSD, 1192.Aois C…
Annal M1193: AOIS CRIOSD, 1193.Aois C…
Annal M1194: AOIS CRIOSD, 1194.Aois C…
Annal M1195: AOIS CRIOSD, 1195.Aois C…
Annal M1196: AOIS CRIOSD, 1196.Aois C…
Annal M1197: AOIS CRIOSD, 1197.Aois C…
Annal M1198: AOIS CRIOSD, 1198.Aois C…
Annal M1199: AOIS CRIOSD, 1199.Aois C…
Annal M1200: AOIS CRIOSD, 1200.Aois C…
Annal M1201: AOIS CRIOSD, 1201.Aois C…
Annal M1202: AOIS CRIOSD, 1202.Aois C…
Annal M1203: AOIS CRIOSD, 1203.Aois C…
Annal M1204: AOIS CRIOSD, 1204.Aois C…
Annal M1205: AOIS CRIOSD, 1205.Aois C…
Annal M1206: AOIS CRIOSD, 1206.Aois C…
Annal M1207: AOIS CRIOSD, 1207.Aois C…
Annal M1208: AOIS CRIOSD, 1208.Aois C…
Annal M1209: AOIS CRIOSD, 1209.Aois C…
Annal M1210: AOIS CRIOSD, 1210.Aois C…
Annal M1211: AOIS CRIOSD, 1211.Aois C…
Annal M1212: AOIS CRIOSD, 1212.Aois C…
Annal M1213: AOIS CRIOSD, 1213.Aois C…
Annal M1214: AOIS CRIOSD, 1214.Aois C…
Annal M1215: AOIS CRIOSD, 1215.Aois C…
Annal M1216: AOIS CRIOSD, 1216.Aois C…
Annal M1217: AOIS CRIOSD, 1217.Aois C…
Annal M1218: AOIS CRIOSD, 1218.Aois C…
Annal M1219: AOIS CRIOSD, 1219.Aois C…
Annal M1220: AOIS CRIOSD, 1220.Aois C…
Annal M1221: AOIS CRIOSD, 1221.Aois C…
Annal M1222: AOIS CRIOSD, 1222.Aois C…
Annal M1223: AOIS CRIOSD, 1223.Aois C…
Annal M1224: AOIS CRIOSD, 1224.Aois C…
Annal M1225: AOIS CRIOSD, 1225.Aois C…
Annal M1226: AOIS CRIOSD, 1226.Aois C…
Annal M1227: AOIS CRIOSD, 1227.Aois C…
Annal M1228: AOIS CRIOSD, 1228.Aois C…
Annal M1229: AOIS CRIOSD, 1229.Aois C…
Annal M1230: AOIS CRIOSD, 1230.Aois C…
Annal M1231: AOIS CRIOSD, 1231.Aois C…
Annal M1232: AOIS CRIOSD, 1232.Aois C…
Annal M1233: AOIS CRIOSD, 1233.Aois C…
Annal M1234: AOIS CRIOST, 1234.Aois C…
Annal M1235: AOIS CRIOST, 1235.Aois C…
Annal M1236: AOIS CRIOST, 1236.Aois C…
Annal M1237: AOIS CRIOSD, 1237.Aois C…
Annal M1238: AOIS CRIOST, 1238.Aois C…
Annal M1239: AOIS CRIOSD, 1239.Aois C…
Annal M1240: AOIS CRIOST, 1240.Aois C…
Annal M1241: AOIS CRIOST, 1241.Aois C…
Annal M1242: AOIS CRIOST, 1242.Aois C…
Annal M1243: AOIS CRIOST, 1243.Aois C…
Annal M1244: AOIS CRIOST, 1244.Aois C…
Annal M1245: AOIS CRIOST, 1245.Aois C…
Annal M1246: AOIS CRIOSD, 1246.Aois C…
Annal M1247: AOIS CRIOSD, 1247.Aois C…
Annal M1248: AOIS CRIOSD, 1248.Aois C…
Annal M1249: AOIS CRIOSD, 1249.Aois C…
Annal M1250: AOIS CRIOSD, 1250.Aois C…
Annal M1251: AOIS CRIOSD, 1251.Aois C…
Annal M1252: AOIS CRIOSD, 1252.Aois C…
Annal M1253: AOIS CRIOSD, 1253.Aois C…
Annal M1254: AOIS CRIOSD, 1254.Aois C…
Annal M1255: AOIS CRIOSD, 1255.Aois C…
Annal M1256: AOIS CRIOST, 1256.Aois C…
Annal M1257: AOIS CRIOSD, 1257.Aois C…
Annal M1258: AOIS CRIOST, 1258.Aois C…
Annal M1259: AOIS CRIOST, 1259.Aois C…
Annal M1260: AOIS CRIOSD, 1260.Aois C…
Annal M1261: AOIS CRIOSD, 1261.Aois C…
Annal M1262: AOIS CRIOST, 1262.Aois C…
Annal M1263: AOIS CRIOSD, 1263.Aois C…
Annal M1264: AOIS CRIOST, 1264.Aois C…
Annal M1265: AOIS CRIOST, 1265.Aois C…
Annal M1266: AOIS CRIOST, 1266.Aois C…
Annal M1267: AOIS CRIOST, 1267.Aois C…
Annal M1268: AOIS CRIOST, 1268.Aois C…
Annal M1269: AOIS CRIOST, 1269.Aois C…
Annal M1270: AOIS CRIOST, 1270.Aois C…
Annal M1271: AOIS CRIOST, 1271.Aois C…
Annal M1272: AOIS CRIOST, 1272.Aois C…
Annal M1273: AOIS CRIOST, 1273.Aois C…
Annal M1274: AOIS CRIOST, 1274.Aois C…
Annal M1275: AOIS CRIOST, 1275.Aois C…
Annal M1276: AOIS CRIOST, 1276Aois Cr…
Annal M1277: AOIS CRIOST, 1277.Aois C…
Annal M1278: AOIS CRIOSD, 1278.Aois C…
Annal M1279: AOIS CRIOSD, 1279.Aois C…
Annal M1280: AOIS CRIOSD, 1280.Aois C…
Annal M1281: AOIS CRIOSD, 1281.Aois C…
Annal M1282: AOIS CRIOSD, 1282.Aois C…
Annal M1283: AOIS CRIOSD, 1283.Aois C…
Annal M1284: AOIS CRIOST, 1284.Aois C…
Annal M1285: AOIS CRIOST, 1285.Aois C…
Annal M1286: AOIS CRIOST, 1286.Aois C…
Annal M1287: AOIS CRIOST, 1287.Aois C…
Annal M1288: AOIS CRIOST, 1288.Aois C…
Annal M1289: AOIS CRIOSD, 1289.Aois C…
Annal M1290: AOIS CRIOSD, 1290.Aois C…
Annal M1291: AOIS CRIOSD, 1291.Aois C…
Annal M1292: AOIS CRIOSD, 1292.Aois C…
Annal M1293: AOIS CRIOST, 1293Aois Cr…
Annal M1294: AOIS CRIOST, 1294.Aois C…
Annal M1295: AOIS CRIOST, 1295.Aois C…
Annal M1296: AOIS CRIOST, 1296.Aois C…
Annal M1297: AOIS CRIOST, 1297.Aois C…
Annal M1298: AOIS CRIOST, 1298.Aois C…
Annal M1299: AOIS CRIOST, 1299.Aois C…
Annal M1300: AOIS CRIOST, 1300.Aois C…
Annal M1301: AOIS CRIOST, 1301.Aois C…
Annal M1302: AOIS CRIOST, 1302.Aois C…
Annal M1303: AOIS CRIOST, 1303.Aois C…
Annal M1304: AOIS CRIOST, 1304.Aois C…
Annal M1305: AOIS CRIOST, 1305.Aois C…
Annal M1306: AOIS CRIOST, 1306.Aois C…
Annal M1307: AOIS CRIOST, 1307.Aois C…
Annal M1308: AOIS CRIOST, 1308.Aois C…
Annal M1309: AOIS CRIOST, 1309.Aois C…
Annal M1310: AOIS CRIOST, 1310.Aois C…
Annal M1311: AOIS CRIOST, 1311.Aois C…
Annal M1312: AOIS CRIOST, 1312.Aois C…
Annal M1313: AOIS CRIOST, 1313.Aois C…
Annal M1314: AOIS CRIOST, 1314.Aois C…
Annal M1315: AOIS CRIOST, 1315.Aois C…
Annal M1316: AOIS CRIOST, 1316.Aois C…
Annal M1317: AOIS CRIOST, 1317.Aois C…
Annal M1318: AOIS CRIOST, 1318.Aois C…
Annal M1319: AOIS CRIOST, 1319.Aois C…
Annal M1320: AOIS CRIOST, 1320.Aois C…
Annal M1321: AOIS CRIOST, 1321.Aois C…
Annal M1322: AOIS CRIOST, 1322.Aois C…
Annal M1323: AOIS CRIOST, 1323.Aois C…
Annal M1324: AOIS CRIOST, 1324.Aois C…
Annal M1325: AOIS CRIOST, 1325.Aois C…
Annal M1326: AOIS CRIOST, 1326.Aois C…
Annal M1327: AOIS CRIOST, 1327.Aois C…
Annal M1328: AOIS CRIOST, 1328.Aois C…
Annal M1329: AOIS CRIOST, 1329.Aois C…
Annal M1330: AOIS CRIOST, 1330.Aois C…
Annal M1331: AOIS CRIOST, 1331 .Aois …
Annal M1332: AOIS CRIOST, 1332.Aois C…
Annal M1333: AOIS CRIOST, 1333.Aois C…
Annal M1334: AOIS CRIOST, 1334.Aois C…
Annal M1335: AOIS CRIOST, 1335.Aois C…
Annal M1336: AOIS CRIOST, 1336.Aois C…
Annal M1337: AOIS CRIOST, 1337.Aois C…
Annal M1338: AOIS CRIOST, 1338.Aois C…
Annal M1339: AOIS CRIOST, 1339.Aois C…
Annal M1340: AOIS CRIOST, 1340.Aois C…
Annal M1341: AOIS CRIOST, 1341.Aois C…
Annal M1342: AOIS CRIOST, 1342.Aois C…
Annal M1343: AOIS CRIOST, 1343.Aois C…
Annal M1344: AOIS CRIOST, 1344.Aois C…
Annal M1345: AOIS CRIOST, 1345.Aois C…
Annal M1346: AOIS CRIOST, 1346.Aois C…
Annal M1347: AOIS CRIOST, 1347.Aois C…
Annal M1348: AOIS CRIOST, 1348.Aois C…
Annal M1349: AOIS CRIOST, 1349Aois Cr…
Annal M1350: AOIS CRIOST, 1350.Aois C…
Annal M1351: AOIS CRIOST, 1351.Aois C…
Annal M1352: AOIS CRIOST, 1352.Aois C…
Annal M1353: AOIS CRIOST, 1353.Aois C…
Annal M1354: AOIS CRIOST, 1354.Aoís C…
Annal M1355: AOIS CRIOST, 1355.Aois C…
Annal M1356: AOIS CRIOST, 1356.Aois C…
Annal M1357: AOIS CRIOST, 1357.Aois C…
Annal M1358: AOIS CRIOST, 1358.Aois C…
Annal M1359: AOIS CRIOST, 1359.Aois C…
Annal M1360: AOIS CRIOST, 1360.Aois C…
Annal M1361: AOIS CRIOST, 1361.Aois C…
Annal M1362: AOIS CRIOST, 1362.Aoís C…
Annal M1363: AOIS CRIOST, 1363.Aois C…
Annal M1364: AOIS CRIOST, 1364.Aois C…
Annal M1365: AOIS CRIOST, 1365.Aois C…
Annal M1366: AOIS CRIOST, 1366.Aoís C…
Annal M1367: AOIS CRIOST, 1367.Aois C…
Annal M1368: AOIS CRIOST, 1368.Aois C…
Annal M1369: AOIS CRIOST, 1369.Aois C…
Annal M1370: AOIS CRIOST, 1370.Aois C…
Annal M1371: AOIS CRIOST, 1371.Aois C…
Annal M1372: AOIS CRIOST, 1372.Aois C…
- p.2
- M1172
Aois Chriosd mile ced seachtmoghat a dó.
Brighdéin Ua Cathain comarba m'Aedóig do écc.
Giollu Aedha Ua Muidhin (do muintir Airidh Locha Con) epscop Corcaighe do écc fear lan do rath Dé eissidhe, tuir óighe agus ęgna a aimsire.
p.4Ticchęrnach Ua Maoil Eóin comhorba Ciaráin Cluana Mic Nóis do écc.
Ticchernan Ua Ruairc ticchęrna Bręifne agus Conmaicne agus fęr cumhachta móir fri re fhota do mharbhadh (.i. i Tlachtgha) la Hugó De Laci i fiull agus la Domhnall Mac Annadha Uí Ruairc dia chenél fesin boi imaille friu. Ro díchęnnadh é leó. Ruccsat a cęnn agus a chorp go dochraidh co h-Ath Cliath. Ro toccbadh an cęnn uas dorus an dúine ina scath dhearccthruagh do Ghaoidhealaibh. Ro crochadh bhéos an corp fria h-Ath Cliath atuáith agus a chossa suas.
p.6Domhnall O Feargail toiseach Conmaicne do mharbhadh la muinntir righ Saxan.
Maol Maire Mac Murchadha toiseach Muinntire Birn do mharbhadh la h-Aedh Mac Aenghusa agus la Cloinn Aęda do Uibh Eachdach Uladh.
Diarmaid Ua Caedhlaighi do ecc.
Maidhm for Chenél n-Eoghain ria f-Flaithbęrtac Ua Maol Doraidh agus ria c-Cenel c-Conaill. Do-bertsad ár adhbhal forra tria naemh miorbal De agus Naemh Patraicc agus Naemh Cholaim Cille isa cealla ro oirccsęd indsin.
Lán chuairt coiccidh Connacht an cęthramhadh feacht do tabhairt la Giollu Mac Liacc comhorba Patraicc agus Príomhaidh Erenn, co h-Ard Macha.
Mac Gill Epscoip taoiseach Cloinne Aeilabra rechtaire Chatha Monaigh do marbhadh la Donn Slebhe Uá n-Eochadha rí Uladh i fiull. Na slána batar ętorra .i. maithe Uladh do mharbhadh Duind Slebhe ind.
p.8Creach fhill la mac Anduidh Uí Ruairc, agus la Saxanachaibh ar muinntir na h-Annghaile, agus ar Muinntir Megiollgan co rugsat bú, agus broid iomdha. Sloigheadh leó doridhisi co h-Ard Achadh Epscoip Mél gur ro airgsęt an tír ar medhón, agus do-rochair leo Domhnall Ua Fearghail, taoiseach muinntire h-Anghaile don chur-sin.
Seanadh cléireach n-Erenn la coigeadh Connacht laechaibh cleirchibh occ Tuaim Da Ghuálann im Ruaidhri Ua Conchobhair agus im Chadhla Uá n-Dubthaigh Airdepscop Tuáma agus tri teampaill do choiseardhadh leo.
In this Annal
- M1173
Aois Chriosd mile, cętt, seachtmoghat, a trí.
Muirędhach Ua Cobhthaigh epscop Doire, agus Ratha Both, mac oighe, leacc loghmhor, gęm gloinidhe, Redla sholusta, cisde taisccędha na h-ęgna, craoph chnuasaigh na canóine, iar t-tiodhnacal bidh agus edaigh do bochtaibh agus do aidhilgneachaibh, iar n-oirdneadh Saccart agus deochon agus aesa gacha graidh, iar n-athnuadhughadh eacclus n-iomdha, iar c-coisreaccadh tempall agus relgeadh, iar n-dęnamh iolar mainisdreach agus recclés, agus gacha lubhra ecclustacda iar m-buaidh c-crabhaidh, oilithri agus aithricche, ro fhaoidh a spiorad docum nimhi i n-Duibhrecclęs Cholaim Chille i n-Doire an 10. lá do Febra. p.10 Do-ronadh miorbail mór isin oidhche at-bath .i. an oidhche dhorcha do shoillsiughadh othá iarmeirge co muichdędoil agus an dar leo an bá forrél do na comfocraibhe don domhan baoi sidhe for comhlasadh agus ionnamhail chaoire moire tenedh do eirgi ós an m-baile agus a tocht soirdhęs. Ro eirighsęd cach uile, uáir andar leó ro ba lá boí ann agus ro boi amhlaidh sin le muir anoir.
Conaing Ua h-Aénghusa cęnn canánachRosa Cré do écc.
Ettrú Ua Miadhachán, Epscop Cluana do écc i n-a, seandataidh iar n-decch-beathaidh.
Cionaedh Ua Ronáin Epscop Glinne Da Locha do écc.
Maoil Iosu Mac an Baird Epscop Chluana Fearta Bręnainn do écc.
Maol Mochta Ua Maoil Seachnaill, abb Cluana Mic Nóis, do écc.
Creach mór la h-Aedh Mac Aenghusa agus la Cloinn Aedha. Ro airccsęd p.12 Trian Mór Arda Macha. Ro marbhadh dan an fear íshin i c-cionn trí mís iarsan orccain-sin Arda Macha.
Domhnall Bręghach Ua Maoilechlainn Rí Midhe do marbhadh la mac a athar féin la h-Art Ua Maoilechlainn agus la Muintir Laeghacháin i n-Durmaigh Cholaim Cille.
Giollu Mac Liaccmac Ruaidhri comharba Patraicc Príomaidh Arda Macha agus Erenn uile mac oighe lán do ghloine croidhe fri Dia agus fri daoinibh do ecc go fechtnach iar sęndataidh tocchaidhe, 27, Marta Dia Cedaoin iar c-Caiscc isin sechtmadh bliadhain ochtmoghat a aoisi. Agus baoi sidhe se bliadhna décc i n-abdhaine Coluim Chille i n-Doire ria c-comarbus Patraicc.
In this Annal
- M1174
Aois Criosd mile, ced, seachtmoghatt, a ceathair.
Maoil Íosa Ua Connachtáin epscop Shil Muireadhaigh do écc.
Maol Pattraicc Ua Banáin, Epscop Condere ⁊ Dhal Araidhe fęr airmhidneach lán do naimhe, do chęnnsa ⁊ do gloine chroidhe do écc co feachtnach i nd-h-Í Cholaim Chille iar Seandataidh thoghaidhe.
Giollu Mo Chaidhbeo abb mainisdreach Pęttair ⁊ Póil i n-Ard Macha, Modh treabhor tairissi don Coimdheadh do écc an 31. do Mhárta Sechtmoghat bliadhain a aeis.
Flann (.i. Florent) Ua Gormáin airdfęr lecchinn Arda Macha, ⁊ Erenn uile, Saoi, eargna eolach isin eaccna dhiadha ⁊ domhanda, iar m-beith bliadain p.14 ar fhichit i f-Francaibh ⁊ i Saxaibh acc focchlaim, ⁊ fiche bliadhan ele ag friochnamh ⁊ ag follamhnacchadh Scol Erenn, at-bath co soinmheach isin Cęttaóin ria c-Caisg iarsan Seachtmoghad bliadhan a aoisi.
Muirghęs Ua Dubhthaigh abb mainistrech Átha Dá Laarc for Búill do écc.
Ruaidhri Ua Cearbhaill tighearna Ele do mharbhadh ar lár Innsi Clothrann.
Congalach Ua Coinfiacla tighearna Tęthbha do ecc.
Maol Ruanaidh Ua Ciardha tighearna Cairpri do mharbhadh i mebhail la Gallaibh Átha Cliath, .i. la Mac Turnin, ⁊ la mac Aodha Uí Fhearghail, ⁊ la Ceallach Ua Fiondalláin tighearna Delbna Moire.
Fairche Iarthair Midhe do chur le cathair Cluana Mic Nóis do réir cleireach Erenn.
Sluaiccheadh lasin iarla d'indradh Mumhan. Sluaiccheadh ele la Ruaidhri dia h-imdęghail forro. O 't-cualattar na Goill Ruaidhri do thocht isin Mumhain in airęs catha friu, ro thochuirsiot Goill Átha Cliath dia saighidh ⁊ ni p.16 ro h-airiseadh leo go rangattar go Dúrlas. Tanaic Domhnall Ua Briain, ⁊ Dál c-Cais, ⁊ cath Iarthair Connacht, ⁊ morchath Síl Muireadhaigh cenmotha dirim dęghshluaigh ro faccbhadh lasan righ Ruaidhri. Ro figheadh cath crodha eter Gallaibh, ⁊ Gaoidelaibh a n-du-sin, go ro sraoineadh fo deoidh tre nęrt iommbualta for na Gallaibh, ⁊ ro marbhadh secht c-céd décc do Gallaibh isin cath-sin, co nach tearna acht tioruairsi bęcc beo asin cath-sin do p.18 Gallaibh imon iarla. Taed sidhe fo méla dia tigh go Port Lairge. Soais Ua Briain dia tigh iar c-cosccur.
Mael Sechlainn Ó Donnagán tighearna Aradh do marbhadh la h-Ua c-Conaing.
In this Annal
- M1175
Aois Criosd mile, cętt, seachtmoghatt, a cúig.
An t-espoc Ua Briain,espoc Chille Dara do écc.
Maoil Iosa Mac an Chlerigh Chuirr epscop Uladh, do écc.
Giolla Domhnaill Mac Carmuic epscop Uladh do écc.
Flaithbęrtach Ua Brolchain comorba Cholaim Chille tuir eccna ⁊ enigh, fear dia t-tuccator cleirigh Eiręnn cathaoir epscoip ar a fheabhus ⁊ ar a eaccna ⁊ dia t-tarccus comhorbus Iae, do ecc co feachtnach iar t-treablaid toghaidhe i n-Duibhrecclés Cholaim Chille, ⁊ Giollu Mac Liacc Ua Branáin do oirdneadh i n-a ionadh isin abbdaine.
Maidhm for Cenel n-Ęnda ria n-Eachmarcach Ua c-Cathain, ⁊ ria Niall Ua n-Gairmleadhaigh ⁊ ár mór do cor forra.
Maghnus Ua Maoil Seachluinn ticchęrna Airthir Midhi do chrochadh la Gallaib iar f-fealladh fair i n-Áth Truim.
p.20Domhnall Caemhánach mac Diarmada Ri Laighęn do marbhadh la h-Ua Foirtchern ⁊ la h-Ua Nualláin i f-fioll.
Mac Domhnaill mic Donnchadha ticchęrna Ossraighi do mharbhadh i meabhail la Domhnall Ua m-Briáin.
Tadhg mac Fęrghail Uí Rúairc do mharbhadh.
Diarmaid mac Taidhg Ui Briain ⁊ Mathghamhain mac Toirdhealbhaigh Ui Bhriain do dhallad (.i. i n-a tigh budéin i c-caislén Uí Conaing) la Domhnall Ua m-Briain ⁊ Diarmaid do écc iar t-tain. Agus Mac an Leithdercc Ui Choncobhair .i. Mac Ui Concobhair Corc' Mo Dhruadh do mharbhadh bheos la Domhnall isin ló cedna.
p.22Sluaicchędh la Ruaidhri Ua c-Concobhair la Righ Ereann i Mumhain, ro ionnarb Domhnall Ua m-Briain a Tuadhmumhain ⁊ ro mhill an tír go mor don chur-sin.
Conchobhor Mac Concoille abb Recclésa Poil, ⁊ Pędair, ⁊ comorba Patraicc iar t-tain do écc h-i Roimh iar n-dol do accallaimh comhorba Pęttair.
Giolla Coluim Ua Maol Muaidh, ticcęrna Fęr c-Ceall do marbhadh la Ruaidhri mac Concobhair Még Cochláin tre meabhail.
In this Annal
- M1176
Aois Criosd, mile, céd, seachtmoghad, a sé.
Fabhar, ⁊ Ceanannus do fhasughadh do Ghallaibh ⁊ do Uibh Briuin.
Lughmhagh do fhasughadh do Saxaibh.
Niall mac Mhéc Lochlainn do mharbhadh la Muinntir Branáin (.i. Dál m-Buinne).
p.24Ingęn Ruaidhri Ui Concobhair (.i. ri Ereann), bęn Fhlaithbęrtaigh Ui Maoil Doraidh do mharbhadh la macaibh Ui Chairelláin.
Bęnmidhe inghęn Donnchadha Uí Chęrbhaill, bęn Chonmhaighe Ui Flainn, bainticchęrna Ua t-Tuirtre ⁊ Fhęr Lí do écc.
Cú Maighe Ua Flainn ticchęrna Ua t-Tuirtre, Fhęr Lí,⁊ Dal Araidhe do mharbhadh la Coin Midhe la a bhrathair fén ⁊ la Fęraibh Lí.(/PN>
Saxain do ionnarbhadh do Domhnall Ua Bhriain a Luimneach tria forbhaisi do dęnamh dhó forra.
Caisdiall Gall gá dhęnamh i mainistir c-Cęnannus.
An t-iarla Saxanach (.i. Riocard) do écc i n-Áth Cliath do bainne aillsi ro gabh ar a chois do miorbailiph Bricchde Cholaim Chille ⁊ na naomh archęna isa ceallu ro millead laiss. At-connairc-siumh féisin Brighit andarlais ag a mharbhadh.
p.26Caislęn Sláine i raibhe Riocard Flemeann co n-a sluagh, as ro bás oc milleadh Oirgiall ⁊ Ua m-Briúin ⁊ fhęr Midhe do orccain la Maoileachlainn mac Meclochlainn la ticchearna Cenel n-Eoghain ⁊ la Cenel n-Eoghain budhén ⁊ la h-Airgiallaibh. Ro marbhsat cúicc cętt no ní as uille do na Gallaibh la taebh ban, leanamh ⁊ each, co ná tęrna duine i m-bęthaidh asin c-caisdiall. Ro fasaighte tri caistteoill im Midhe ar n-a bharach ar uamhan Cenél n-Eoghain .i. caistiall Cęnannsa, caisslęn Calatroma ⁊ caislen Doire Pattraic. Riocard Flemenn fein do marbhadh don chur-sin.
Baile biataigh do iodhbairt la Ruaidhri Ua Concobhair Ri Ereann don Coimdhedh ⁊ do Naoimh Bearach go brath .i. Baile Tuama Achadh. Itiad Slana na h-ogh-dhilsi go brath. Cadhla Ua Dubhthaigh airdepscop Tuama Aireachtach Ua Roduibh, Flann Ua Fionnachta, Aodh Uá Floinn, Ruarc Ua Maoil Breanainn, Ignaidhe Uá Mannachain, Giollu an Coimdhedh Mac an Leastair, Ua h-Ainlighi, ⁊ Concobhar Mac Diarmada, a c-coraigheacht an baile-sin do bęith ag Dia ⁊ ag Bearach go brath ó Ua c-Conchobhair ⁊ o fhior a ionaid.
Domhnall mac Toirdealbhaigh Uí Concobhair ticchęrna thuaiscceirt Connacht, ordan, Smacht ⁊ dęghchomhairle na n-Gaoidheal do écc ⁊ a adhnacal i Maigh Eo na Saxan.
Domhnall mac Toirdhealbhaigh Uí Bhriain rioghdamhna Mumhan do écc.
p.28Domhnall Ua Máilli tighearna Umhaill do écc.
Diarmait mac Corbmaic Még Carthaigh ri Dęsmumhan do ghabháil la a mhac fęin Corbmac Liathanach ⁊ Corbmac do mharbhadh hi f-fiull la a mhuintir budhein ⁊ Diarmait do ghabháil a tighearnais iaram.
Domhnall Mac Giolla Patraicc tighearna Osraighe do écc.
Aodh mac Giolla Broidi Ui Ruairc do écc.
Domhnall mac Giolla Patraic tighearna Cairpre Ua c-Ciardha, do marbhadh i f-fiull d'Ua Maoilechlainn (.i. Art), ⁊ Art do aithrioghadh la fearaibh Midhe, ⁊ righe (no ticcearnus) do thabhairt do Dhonnchadh Ua Maoilechlainn agus Flann a mhac do mharbhadh la Cairpre Ua c-Ciardha.
In this Annal
- M1177
Aois Criosd mile, cétt seachtmoghat, a seacht.
Uiuianus cardinal do theacht i n-Erinn. Seanadh clęireach Erenn do bęith ettir epscopaib ⁊ abbaibh iman c-cardinal i n-Ath Cliath an cęd Domhnach don Corgus ⁊ ro chinnsęd deithide iomdha ná comhailtear.
Aedh O Nell .i. An Macaomh Tóinleascc ticchęrna Cenel n-Eoghain re h-eadh ⁊ Rioghdhamhna Ereann do mharbhadh la Maoileachlainn Ua Lochlainn ⁊ la h-Ardghal Ua Lachlainn ⁊ Ardghal feisin do chomhthuitim la h-Ua Nell ar an lathair-sin.
Sluaicchędh la Iohn Do Cuirt ⁊ lasna ridirdhibh i n-Dal Araidhe ⁊ co Dun p.30 Da Lęthghlass. Ro marbhsat Domhnall mac mic Cathasigh ticchęrna Dál Araidhe. Ro h-oircceadh ⁊ ro milleadh Dun Da Lęthghlass la Iohn ⁊ lasna p.32 ridiribh tainic i n-a shochraide. Do-ronadh dona caislen leó ann asa t-tugsad maidhm fo dhí ar Ultaibh ⁊ maidhm for Cenél Eoghain ⁊ for Airgiallaibh airm in ro marbhadh Conchobhor O Cairealláin toiseach Cloinne Diarmada ⁊ Giollu Mac Liacc Ua Donngaile toiseach Fhęr n-Droma. Ro gonadh ann bheos Domhnall Ua Flaithhbęrtaigh do shoighdibh gur ba marb é iaramh do na gonaibh-sin i recclés Póil i n-Árd Macha iar c-caithęmh cuirp Criosd ⁊ a fhola, iar n-ongadh ⁊ aithricche. Ro marbhadh dona maithe iomdha aile leó cenmothait-sidhe. Táinic Iohn Do Cúirt co n-a sochraidi an feacht cedna i n-Uibh Tuirtre ⁊ i f-Fęraibh Lí. Ro loiscc Cúmidhe Ua Flainn Airthear Mhaighe remhe. Ro loisccsęt dona Cul Rathain, ⁊ ceallu iomdha oile.
Niall Ua Gairmleadhaigh ticchęrna fhęr Maighe h-Ithe ⁊ Cenél Ęnda do marbadh p.34 la Donnchadh Ua c-Cairealláin ⁊ la Clionn Diarmada ar lár Dhoire Cholainn Chille ar ro loiscceadh teach fair cętus ⁊ tęrna niall amach ass ⁊ ro marbhadh i n-dorus an ticche iar t-tain. Da-roine doná Donnchadh Ua Cairelláin ogh-síth fri Dia fri Colaim Chille ⁊ fri muinntir Dhoire annsin tar a cęnn fén ⁊ tar chęnn a shleachta .i. a mhainchine fen, a mhec, a ua, ⁊ a iarmua tria bithe do Colaim Chille ⁊ do muinntri Dhoire. Ro iodhbair doná baile biataigh i f-farradh Domhnaigh Mhóir dhóibh. Do-rad dóibh bhéos Mac Riabhach .i. corn as fęrr boi i n-Erinn isin aimsir-sin i n-gioll tri fichit bó. Do-ronadh imorra teach don clęireach i n-ionad an tighe ro loiscceadh uadha for Ua n-Gairmleadhaigh. Ro h-iocadh uile friss gach ar loiscceadh imbe. Do-radsat Clann n-Diarmada uile lórgniomh tar a c-cęnn fen uatha.
Murchadh mac Ruaidhri Ui Concobhair do breith Mile Coca co n-a ridiribh lais go Ros Commain do milleadh Connacht ar ulca fri Ruaidhri. Ro loisccsęd doná Connachtaigh fo cędoir Tuaim Do Gualann ⁊ ceallu an tire ar chęna ar n-a h-airisdís Goill inntibh. Ro chuirsęt iar t-tain maidhm forsna Gallaibh ⁊ ró diochuirsęt ar éccin as an tír iatt. Ro dhall Ruaidhri a mac Murchadh i c-cionadh an turais-sin.
p.36Maidhm for Ua Maoil Doraidh ⁊ for Cenel c-Conaill ria c-Concobhor Ua c-Cairealláin áit in ro marbhadh ár Cenél Ęnda im mac Ui Searraigh ⁊ im maitib iomhdha archeana.
Domhnall Ua h-Eaghra ticcęrna Luighne do écc.
In this Annal
- M1178
Aois Criosd mile, céd, seachtmogat a h-ocht.
Bachall Choluim Mic Luighdheach do bhęith acc iomacallamh re n-a chleireach fęin co fiadhnach.
Domhnall Ua Foccarta epscop Osraighe do écc.
Giollu Criosd Ua h-Eothaidh epscop Conmaicne do écc.
Concobhar mac Conallaigh Ui Luinigh do gabháil toisigheachta Cenéil Moen ⁊ Domhnall mac Domhnaill Ui Gairmleadhaigh do ionnarbhadh a Maigh Ithe i n-Inis Eoghain dochum Donnchadha Uí Dhuibhdhiorma. Cenél Moién i c-cionn ráithe iaramh do chur Concobhair mic Conallaigh a toisigheacht, ⁊ a c-cęnnus do thabhairt do Dhomhnall mac Domhnaill Ui Gairmleadhaigh. Muinnter Domhnaill .i. mac Giollu Caech Uí Ederla ⁊ Uí Flannagáin do mharbhadh Concobhair mic Conallaigh i t-toigh Domhnaill fęisin i meabhail ar comairce aircinnigh na h-Ęrnaidhe boi i n-a farradh an tan-sin. Ro ionnarbsat iaramh Cenél Moáin Domhnall Ua Gairmleadhaigh p.38 a toisigheacht ⁊ tugsat Ruaidhri Ua Flaithbęrtaigh i c-cęnnus foraib. Meabhal do dhęnamh la tribh macaibh Ui Fhlaithbęrtaigh for Cenél Moáin. Domhnall mac Domhnaill Ui Ghairmleadhaigh do mharbhadh leo, ⁊ Ticchęrnan mac Raghnaill Mic Domhnaill ⁊ ochtar do mhaithibh Cenél Moáin immaille friu. Raghnall mac Eachmarcaigh Uí Chatháin do mharbhadh la Cenél Moáin a t-tosach an t-samhraidh-sin cona i n-a dhioghail-sidhe do-rochair Galach Ua Luinigh ⁊ Muircheartach Ua Peatain, ⁊ as na dioghail bheós do-ronadh in meabail remraite for Cenél Moáin.
Gaeth mor isin m-bliadhain-si. Ro lá fiodhá, ro trasccair railghe. Ro trasccair doná sé fichit crann i n-Doire Colaim Cille.
Iohn Do Cuirt co n-a allmurchaibh do theacht co Machaire Chonaille, do-ronsat oirccne ann. Badar oidhche longpuirt i n-Glionn Righe iaramh. Do bęrt p.40 Murchadh Ua Cęrbaillticchęrna Oirgiall ⁊ Cu Uladh Mac Duinn Slebhe .i. Rí Uladh fuabairt biodhbhadh forra gur ro marbadh ⁊ gur ro bádhadh ceithri céd co leith díobh. Torchratar céd do na Gaoidhealaibh i friothghuin an chatha im Uá n-Ainffeth tighearna Uá Méith Macha.
Tainic Iohn Do Cuirt iar t-trioll do orccain Dál Araide ⁊ Uibh Tuirtre. Tucc doná Cumidhe Ua Flainnticchęrna Ua t-Tuirtre ⁊ Fhęr Lí deabhaidh do-somh p.42 co n-a Ghallaibh isuidhe. Ro meabhaidh forra. Ro cuir a n-ár tria mhiorbhailibh Patraic, Coluim Cille ⁊ Brenainn. Ocus tearna Iohn fein ar eccin as co creachtnaighthe co rainic co h-Ath Cliath.
Constapla righ Saxan i n-Ath Cliath (.i. Hugo), ⁊ i n-Airthęr Midhe co n-a shochraide do thocht go Cluain Mic Nóis. Ro airgsęd an baile acht na tempaill ⁊ ticche an eapscoip. Do-roine Dia ⁊ Ciarán miorbaile foillsi forra, uair ni ro chumhaingsęd tathamh no tionabhradh do dhęnamh gur ro élaidhsęd a Cuirr Cluana ara bhárach.
Abann na Gaillme do tracchadh fri re laithe aicęnta. Na h-uile aidhme ro báidhid innte ó chen co n-a h-iascc do thionól la lucht an dúin ⁊ an tiri i c-coitcinne.
p.44Maidhm ria n-Art Ua Maoilechlainn, ⁊ ria n-Uibh Failghe, ⁊ ria n-Gallaibh, for Dhelbhna Eathra, ⁊ for Mhaoileachlainn m-Bęcc, ⁊ for dreim do fęraibh Tęthbha dú in ro marbhadh Muireadhach mac an t-Sionnaigh.
Aodh Ua Flaithbęrtaigh ticchęrna Iarthair Connacht do écc i n-Eanach Duin.
Amhalgaidh Mág Amhalgaidh do marbhadh la Siol n-Anmchadha.
Mael Sechlainn Bęcc Ua Maoilechlainn do gabháil tighe for Art Ua Maoileachlainn, ⁊ Art do téarnudh as, ⁊ Flann mac Még Amhalghaidh taoiseach Calraighe do marbhadh ann la Mael Sechlainn.
In this Annal
p.46- M1179
Aois Criosd mile, céd, seachtmoghat, a naoi.
Tuathal Ua Connachtaigh epscop Tíre Briuin Colmán Ua Scannláin aircinneach Cluana, Giollu Domhnaigh Ua Forannáin aircinneach Arda Sratha, ⁊ Mael Maire Mac Giollu Colmain Secnap Arda Sratha do ecc.
p.48Ard Macha do losccadh ettir templaibh ⁊ recclęsaibh acht recclęs Bricchde ⁊ Teampall na f-Fęrta)
Cealla Tire h-Eoghain o slébh buddęs do fholmughadh tre coccadh, ⁊ comhfhuachadh, terce, ⁊ dochmataid.
Ua Ruadhachánticchęrna Ua n-Eachdach do écc do ghalor tri n-oidhchi iar n-a ionnarbadh tré shárucchadh Canóine Patraicc dó gar roimhe.
Sídh do dhęnamh do Dhonnchadh Ua Cairealláin ⁊ do Cloinn n-Diarmada uile la Cenél Móen ⁊ la h-Ua n-Gairmleadhaigh, Amhlaibh mac Męnman dęrbhrathair-sidhe mná an Donnchaidh remraite. Ba h-ann ro naidhmsęd a sídh re aroile i teampall Arda Sratha fo mionnaibh na h-eaccailse ísin, Domhnaigh Móir ⁊ na h-Ęrnaidhe. Tainic doná Ua Gairmleadhaigh .i. Amhlaoibh ar n-a mharach do cuingeadh tuilleadh slána co teach Donnchaidh Ui Chairealláin. Ro marbhadh-somh fo cędóir ar lár an aireachta a n-dorus an tighe i f-fiadhnaisi a dęrbhsheathor .i. bęn Donnchadha. Ro marbhadh bheós triur dia muinntęr imaille friss .i. Cionaędh mac Airt Uí Bhracáin, ⁊ mac Giollu Criosd mec Corbmaic Mec Reodáin .i. dęrbh-chomhalta Donncaidh Ui Chairealláin.
Ard Sratha Domhnach Mor an Earnaidhe {⬌} do fholmhughadh la fęraibh Maighe h-Ithe.
p.50Cóicc tighe ar céd do losccadh h-i c-Cluain Mic Nois h-i f-foghail.
Cluain Fęrta Bręnainn co n-a tęmplaibh do losccadh.
Lothra, Ardfearta Brenainn, Caisiol, Tuaim Da Gualann , Dísęrt Ceallaigh, Ceall Mędhóin ⁊ Balla, iaid-sidhe do losccadh uile.
Mael Seachlainn Ua Maoil Miadhaigh taoiseach Muinntire h-Eolais do ecc.
Iomhar Ua Cathasaigh tighearna na Saithne do ecc.
Maoileachlainn Riabhach O Seachnasaigh ticchearna Leithe Chenel Aodha do marbhadh la mac Donnchaidh Í Chathail.
In this Annal
- M1180
Aois Criosd mile, céd, ochdmoghatt.
Lorcan Ua Tuathail .i. Labhras airdespoc Laighęn ⁊ legaitt na h-Ęreann do martradh h-i Saxain.
p.52Mac Raith Ua Daighre aircinneach Doire do ecc.
Raghnall Ua Cairealláin do mharbhadh la Cenél Moaín i n-eneach Cholaim Chille for lár Doire Colaim fadhęin.
p.54Donncadh Ua Cairealláin do mharbhadh la Cenél c-Conaill i n-díoghal a mheabhla ar Ua n-Gairmleadhaigh tre miorbailibh na naęmh isa h-eneach ro sharaigh.
Aindilęs Ua Dochartaigh do écc i n-Doire Cholaim Chille.
Cath na c-Conchobhor .i. Concobhor Maęnmhaighe mhac Ruaidhri Ui Chonchobhair ⁊ Concobhar Ua Ceallaigh (.i. tighearna Ua Maine) dú i t-torchair Concobhor Ua Ceallaigh, Tadhg a mhac, a dhęrbhrathair Diarmaid, ⁊ Maoil Seachlainn mac Diarmada Ui Cheallaigh, ⁊ mac Taidhg Ui Concobhair (.i. Tadhg).
Muirghęs Ua h-Edhin tighęrna Ua bh-Fiachrach Aidhne do mharbhadh la fęraibh Mumhan.
Carrghamhain Ua Giolla Ultáintaoiseach Muinntire Maoil t-Sionna do mharbhadh la h-Aedh Mac Carrgamhna i n-Inis Éndaimh for Morloch.
Domhnall mac Taidhg Uí Chinnéidigh tighearna Urmhumhan do éc.
p.56Maol Muire Mac Cuinn na m-Bocht primhshęnóir Ereann do écc.
Aodh Ua Caithniadh, tigearna Iorrais do marbhadh la h-Ua c-Ceallachain h-i f-fiull h-i c-Cill Chomáin.
Amhlaibh Ua Toghda taoiseach na Brédcha, do marbhadh la h-Ua n-Gaibhthecháin taoiseach Mhaighe h-Elęg .
Murchadh Ua Lachtna taoiseach an Dá Bhac do bhádhadh i l-Loch Con.
In this Annal
- M1181
Aois Criosd mile, ced, ochtmoghatt, a h-aęn.
Dungal Ua Caellaighi espoc Lęithhglinne do écc.
Maol Muire Ua Dunain abb Cnuic na Sęngan h-i Lughmagh do écc.
Maol Ciarain Ua Fiodhabhra comarba Ciarain do écc.
Cathraęnędh ria f-Flaithbhęrtach Ua Mael Doraidh ticchęrna Cenel c-Conaill for macaibh righ Connacht Satharn Cinctidhisi dú in ro marbhadh se meic décc do clannuibh ticchęrnadh ⁊ toiseach Connacht la Cenél c-Conaill co sochaidhip oile do shoęrclannaibh ⁊ doęrclannaibh immaille friú cenmotháid-sídhe. Ro chuirsętt Connachtaigh fo daoire dhóibh fri ré imcén iarsan cath-sin. Cath Criche Coirpre ainm in catha-sin.
p.58Iar n-araile liubar it iatt na męic riogh torcratur la Flaithbhęrtach isin cath remráite, Brian ⁊ Maghnus dá mhac Toirrdhealbhaigh Moir, {⬌} ⁊ Maol Ruanaigh, dá mac ele Aodha Í Chonchobhair. Do-rochair beos Aodh mac Conchobhair Ui Cellaigh, ⁊ Giolla Críst mac Meg Oireachtaigh Uí Rodhuibh, Eachmarcach Ua Muirędhaigh, Donnchadh mac Briain Luignigh Ui Concobhair, Cu Cuallachta mac Muirchęrtaigh Uí Concobhair, tri h-Uí Maoil Brenainn, dá Mac Giolla Buidhe, ⁊ Aodh mac mic Aodha mic Ruaidhri, ⁊ sochaidhe ele do shaęrclannaibh.
Sloicchędh la Domhnall mac Aędha Mhéc Lachlainn, ⁊ la Cenel n-Eoghain Telcha Óg i n-Ultoiph. Ro mheabhsatt for Ultoiph, for Uibh t-Tuirtre, ⁊ for Fhęraibh Lí im Ruaidri Mac Duinn Slebhe ⁊ im Choin Mhidhe Ua Flainn.
Sluacch la fęraibh Maighe h-Ithe im Ua c-Cathain Eachmarcach, ⁊ im Cenel m-Binigh Glinne co rangadar tar Tuaim. Ro airccsęd Fir Lí, ⁊ Ua t-Tuirtre uile. Ruccsat ilmile do buaibh.
Tomaltach Ua Conchobhair do oirdneadh i c-comhorbus Patraicc. Cuairt Chenél Eoghain do thabhairt laiss, do bęrt a ręir uaidhibh ⁊ ro fhaccaibh bęnnachtain.
In this Annal
p.60- M1182
Aois Criosd mile, ced, ochtmhoghatt, a dó.
Aodh Ua Caellaighi espoc Airghiall, ⁊ cęnd canánach Ereann do écc.
Domnall Ua h-Uallachain airdespoc Mumhan do écc.
Sluaicchędh la Domhnall mac Aędha Ui Lachlainn go Dún Bó i n-Dáil Riada. Do-rad-som cath do Ghallaibh isin dú-sin. Ro meabhaidh for Cenél n-Eoghain. Ro marbhadh ann dna Raghnall Ua Bręislén, Giolla Criosd Ó Catháin co sochaidhiph oile imaille friu. Ruccsat Soiscela Martain leó don chur-sin.
Brian mac Toirrdhealbhaigh Ui Bhriain do mharbhadh la Raghnall Mac Commara Bicc tre meabhail.
Aodh Mac Carrgamhna taoiseach Muinntire Maoil t-Sionna do marbhadh la Giolla Ultáin Mac Carrgamhna.
Murchadh mac Taichligh Uí Dubhda, do marbhadh la Maoil Seachlainn Ua Maolruanaidh.
Amhlaibh Ua Fęrghail do ghabhail taisighechta na h-Angaile ⁊ Aodh do innarbadh.
In this Annal
- M1183
Aois Criosd mile, ced, ochtmoghatt, a trí.
Ioseph Ua h-Aodha Epscop Ua c-Ceinnselaigh do écc.
Bec Ua h-Ęghra ticcęrna Luighne Connacht do marbhadh la Conchobhar ua Diarmata mic Ruaidhri, ar Loch Mic Fęradhaigh i n-a thigh fęin tre meabhail.
p.62Do-rala deabhaidh etter Ua Flaithbęrtaigh, an Giollu Riabhach, ⁊ Mac Ui Ghairmleadhaigh. Ro marbhadh Ua Flaithbęrtaigh isin iomaireacc-sin ⁊ drong mór do Cenél Moain.
Fęrghal mac Amhlaibh Ui Ruairc, do marbhadh la Lochlainn mac Domhnaill Ui Ruairc.
Giolla Ultáin Mac Carrghamhna taoiseach Muintire Maoil t-Sionna do marbhadh la macaibh Ui Bhraoin ⁊ la macaibh an t-Sionnaigh Ui Chatharnaigh go c-cuiccear ele amaille fris.
In this Annal
- M1184
Aois Criosd mile, ced, ochtmogatt, a cęthair.
Giolla Iosa Ua Maoilin Epscop ei-sidhe do écc.
Brian Breifnech mac Toirrdhelbhaigh Ui Conchobhair do écc.
Maoil Iosu Ua Cęrbhaill do oirdnedh i c-comhorbus Patraic ier n-a fhaccbháil do Thomaltach Ua Chonchobhair.
Art Ua Maoileachlainn ticchęrna Iarthair Mhide do mharbhadh i meabhail la Diarmait Ua m-Briain .i. mac Toirrdhelbhaigh tria forcongra Ghall, ⁊ Maoil Seachlainn Beacc do ghabháil a ionaidh, ⁊ maidhm do sraoineadh lais a c-cionn trí lá forsan Diarmait cédna du in ro marbait ile im mac Mathghamhna Í Briain.
Caislén do cumhdach la Gallaibh i c-Cill Áir.
Caislén oile do orccain la Maoil Seachlainn ⁊ la Conchobhor Maęnmaighe Ua c-Conchobhair. Ro marbhadh drong mhór do Gallaibh ann.
Dech t-ticche fichęt do roighnibh cumhdaighthi Arda Macha do orgain la Gallaibh Midhe.
Mainistir Easa Ruaidh do edhbairt la Flaithbęrtach Ua Maol Doraidh ticcęrna Chinél c-Conaill do Dhia ⁊ do Naoimh Bęrnard do raith a anma.
p.64Cęnd Faoladh Ua Gráda comorba Cronáin Tuama Gréne do écc.
Niall mac An t-Siondaigh Ui Chatharnaigh do écc.
Amhlaibh mac Fęrghail Ui Ruairc ticcęrna Breifne do marbhadh a f-fiull la Mag Raghnaill.
Domhnall Ua Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail do écc h-i c-Conga Féichín.
Fęrghal Ua Raghallaigh do mharbhadh h-i f-fiull la Maeilechlainn Ua Ruairc.
In this Annal
- M1185
Aois Criosd mile ced ochtmoghadh a cúig.
Maoil Iosu Ua Muireadhaigh fęr lecchinn Doire Cholaim Chille do ecc iar Sęndataigh thoghaidhe.
Pilib Unserra co n-Gallaibh uime do bęith i n-Ard Macha co cęnn sé laithe co n-a n-oidhchibh i mędhon Corghais do shonnradh.
Giollu Criosd Mac Cathmaoil ard taoiseach Cenél Fearadhaigh ⁊ na c-Clann p.66 .i. Clantt Aengusa, Clann Duibhinnreacht Clann Fhógartaigh, Ui Cennfoda, ⁊ Clann Collu do Fearaibh Manach cęnn comhairle tuaiscirt Ereann do mharbhadh la h-Ua n-Éccnigh ⁊ la Muinntir Chaomháin, ⁊ a chęnn do bhręith leó go f-fríth uatha i c-cionn miosa iar t-tain.
Maoil Sęchlainn mac Muircheartaigh Uí Lachlainn do mharbhadh lá Gallaibh.
Maoil Iosa Ua Dálaigh ollamh Ereann, ⁊ Alban ard taoiseach Corca Raidhe ⁊ Corcadain, Saoi oirdherc ar dhán, ar eneach, ⁊ ar uaisle do écc i c-Cluain Ioraird oca oilithre.
Mac rígh Saxan, .i. Seon mac an dara Henri do theacht i n-Erinn lucht trí fichit long do ghabháil a righe. Ro gabh Ath Cliath, ⁊ Laigin. Do-roine caisdiall oc Tioprait Fhachtna, ⁊ occ Ard Fíonáin. Ro airg Mumha esdibh. Ro bhris tra p.68 Domhnall Ua Briain Maidhm ar Ghallaibh mic Righ Saxan. Ro chuir a n-ár. Do-dheachaidh dna mac righ Saxan tairis inunn iar t-tain do chosaoid Hugo De Latii re a athair uair as é Hugo ba forlamhaigh a h-ucht rígh Saxan ara chionn i n-Erinn, ⁊ nír léicc cíos na braighde chuige-siumh ó righraidh Ereann.
Comhthoccbháil coccadh do fhás i c-Connachtaibh edir na rioghdhamhnaibh .i. ettir Ruaidhri Ua Conchobhair ⁊ Conchobhar Maenmaighe, mac Ruaidhri, ⁊ Conchobhar Ua Diarmada, Cathal Carrach mac Conchobhair Maonmaighe, ⁊ Cathal Croibhdearg mac Toirrdhealbhaigh, ro marbhadh sochaidhe ętorra. Do-roine Ruaidhri ⁊ a mac sídh lasna h-uaislib ele iar t-tain.
Iarthar Connacht do losccadh taighibh, tęmplaibh la Domhnall Ua m-Briain, ⁊ la Gallaibh.
Cathal Carrach mac Conchobhair Maonmaighe mic Ruaidhri do losccadh Chille Dá Lua taighibh, templaibh tar a n-eisi, tucc a seótta ⁊ a maoine leis. Tuadhmhumha bheós do mhilleadh, ⁊ d'orccain lá Conchobhar Maonmaighe mac Ruaidri, ⁊ la Gallaibh. Na Goill feisne do theacht leis co Ross Commain, ⁊ mac Ruaidhri do thabhairt tri míle do bhuaibh dóibh i t-tuarastal.
Amhlaoibh Ua Muirędhaigh epscop Arda Macha, ⁊ Chenél Fęradhaigh lochrann solusta nó soillsiccheadh tuath ⁊ ecclas d'écc, ⁊ Foghartach Ua Cearbhalláin do oirdnędh i n-a ionadh.
Diarmaid Mag Carthaigh tighearna Dęsmumhan, do mharbhadh la Gallaibh Corcaighe.
Domhnall Mac Giolla Pattraicc tighearna Osraighe do écc.
In this Annal
- M1186
Aois Criosd, mile, céd, ochtmogad, a sé.
Maol Callann mac Adaim Mic Cleircein epscop Cluana Fearta Brenainn do écc.
Domhnall mac Aodha Uí Lachlainn do chor a flaithęs, ⁊ Ruaidhri Ua Flaithbheartaigh d'oirdneadh lá druing do Chénel Eoghain Thealcha Ócc.
p.70Conn Ua Bręisléin (.i. taoiseach Fánat) caindeal einigh, ⁊ ghaisccedh thuaiscirt Ereann do mharbhadh la mac Mic Lachlainn, ⁊ lá dréim do Chenél Eoghain, ⁊ Inis Eogain d'orccain fó a bhithin gion go raibhe cion doibh ann.
Giolla Pattraicc Mac An Ghiolla Chuirr toiseach Ua m-Branáin do mharbhadh lá Domhnall Ua Lachlainn tré erail Muintire Branáin fódhéin.
Ruaidhri Ua Conchobhair do ionnarbhadh i Mumhain la Conchobhar Maonmaighe lá a mhac bhúdéin. Connachtaigh do mhilleadh ętorra dibhlinibh, ⁊ tuccadh é dia thír doridhisi tre chomhairle Shil Muiredhaigh, ⁊ do-radatt triocha céd d'fęrann dó.
Hugo De Latii Malartach ⁊ díscaoilteach ceall n-iomdha ticchęrna Gall Mide, Bręifne, ⁊ Airghiall. As dó dna do-bęirthi cíos Connacht. As se ro gabh ęrmhor Eiręnn do Gallaibh. Ró ba lán Mídhe uile ó Shionainn go fairrgi do chaislenaibh Gall less. Iar t-tairccsin iaramh caislén Dęrmhaighe p.72 amach go t-triar Gall i n-a choimhideacht do dhéchsain an caislén. Tainic din aon ócclach Giolla Gan Ionathar ó Miadhaigh do fhęraibh Teathbha dia shoighidh ⁊ p.74 tuagh fo a choimm laiss. Do-bęrt buille do Hugo gur bhęn a cęnn de gur tuit ettir chęnn ⁊ cholainn i c-cladh an caislén i n-eneach Cholaim Chille. Agus do-cuaidh Giolla Gan Ionathar do thoradh a reatha ass, ó Ghallaibh ⁊ o Ghaoidhealaibh p.76 fo Choill an Cláir. Ráinicc iaramh i c-cęnn an t-Sionnaigh ⁊ Ui Braoin, uair as siad ro fhuráil air an t-iarla do marbhadh.
Murchadh mac Taidhg Ui Ceallaigh tighęrna Ua Máine do marbhadh la Conchobhar Maonmaighe.
O Bręislein taoiseach Fánat h-i c-Cenél c-Conaill do marbhadh la mac Mic Lachlainn.
In this Annal
- M1187
Aois Criosd mile, céd, ochtmoghat, a seacht.
Muirchęrtach Ua Maoil Uidhir espoc Cluana Fearta, ⁊ Cluana Mic Nois d'ecc.
Maoil Íosa Ua Cęrbhaill espucc Airghiall d' écc.
Ruaidhri Ua Flaithbhęrtaigh ticchęrna Cenél Eoghain do mharbhadh ar crech i t-Tir Conaill la h-Ua Maol Doraigh .i. Flaithbhęrtach.
Carracc Locha Cé do losccadh do thene doait. Ro baidhędh ⁊ ro loisceadh inghęn Ui Eidhin (.i. Duibheasa) bęn Choncobair Mic Diarmata (tighęrna Maighe Luircc) go seacht c-cédaibh (no cęthracha ar chéd), nó ní as uille eittir fhęraibh ⁊ mnaibh fri ré n-aon uaire innte.
Giolla Iosa mac Ailella Ui Bhraoin secnap Ua Maine sęnchaidhe, sccribhnighe, ⁊ fear dana d'ecc.
p.78Caislen Chille Áir do losccadh ⁊ do mhúradh for Ghallaibh la Conchobhar Maęnmaighe ⁊ lá Mael Sechlainn m-Becc co na terna sgeolanga uatha gan marbhadh, ⁊ mudhucchadh. Tuccsat a b-foidhb, a n-airm, a sceith, a l-lúireacha, ⁊ a n-eocha leó, ⁊ ro marbhaitt dís do rideribh leó.
Donnchadh Ua Ruairc do marbhadh la Muintir Eolais h-i f-fiull.
Druim Cliabh do orccain do mhac Mael Sheachlainn Uí Ruairc do tighearna Ua m-Briúin ⁊ Conmaicne, ⁊ do mhac Cathail h-Ui Ruairc, ⁊ Goill Midhe amaille friú. Do-roine Dia, ⁊ Coluim Cille fiort amhra innsin, uair ro marbhadh mac Maelechlainn Ui Ruairc ria c-cionn coicdhisi iar sin h-i c-Conmaicnibh, ⁊ ro dalladh mac Cathail h-Uí Ruairc la h-Ua Maol Doraidh .i. Flaithbęrtach i n-enech Cholaim Chille. Ro marbadh dna sé fichit d'aęs grádha mhęic Maoil Shechlainn ar fud Conmaicne, ⁊ Chairpre Dhroma Cliabh tré miorbhail Dé, ⁊ Choluim Chille.
Mac Diarmatta, Muirgęs mac Taidcc, tigęrna Muighe Luircc d'écc i n-a thigh fęin ar Claonloch h-i c-Cloinn Cuain.
Raghnall Mág Cochlain ticcęrna Dealbhna do écc.
Aodh mac Maoileachlainn Ui Ruairc tighearna Breifne do marbhadh la macaibh Cuinn Még Raghnaill.
Aireactach Mac Amhalgaidh taoiseach Calraighe do écc.
In this Annal
p.80- M1188
Aois Criosd mile, céd, ochtmoghat, a h-ocht.
Martain Ua Brolaigh aird-eccnaidh Gaoidheal ⁊ fęr lęighinn Arda Macha do écc.
Aedh Ua Bechan epscop Innsi Cathaigh do écc.
Amlaoibh Ua Daighre do tocht co h-Í dia oilithre, ⁊ a ecc ann iar n-aithrighe toccaidhe.
Ruaidhri Ua Canannain tighęrna Chinél c-Conaill fri h-ędh, ⁊ rioghdamhna Ereann bhęos do marbhadh la Flaithbęrtach Ua Maol Doraidh tre mebhail acc droichęt Sliccighe iar n-a bréccadh do lar Dhroma Cliabh amach, ⁊ brathair ele dó do marbhadh amaille fris, ⁊ dręm dia mhuinntir. Maghnas Ua Gairbh toiseach Fhęr n-Droma (ro imbis lámh ar Ua c-Canannáin) do mharbhadh la muinntir Eachmarcaigh Uí Dochartaigh i n-dioghail Uí Chanannáin.
Domhnall Ua Canannáin do lędradh a choisi dia thuaigh fęin i n-Doire acc bęin ascclainge connaidh, ⁊ a écc de tria easccaine samhtha Cholaim Cille.
Goill chaisteoil Mhaighe Cobha, ⁊ drong do Uibh Eachdhach Uladh do thocht ar creich i t-Tir Eoghain go t-torachtatar go Lęim Mic Neill, ro gabsat bú annsin. Do-dheachaidh Domhnall Ua Lachlainn co n-a thęcclach i n-a n-deadhaidh, rucc orra p.82 h-i c-Cabhan na c-Crann Árd, do-rattsat iomairecc dia 'roile, ro maidh for Ghallaibh, ro cuirędh a n-ár. Do-radadh eimh-sadadh do ghall-gha for Domhnall a aenar, ⁊ torchair innsin h-i friothguin tighęrna Ailigh, Domhnall mac Aodha h-Ui Lachlainn, rioghdhamhna Ereann ar cruth, ar chéill ⁊ ar threbhaire. Ruccadh an lá-sin fęin go h-Ard Macha. Ro h-adnaicędh co n-onoir, ⁊ co n-airmhidhin moir iaramh.
Edaoin inghęn Ui Chuinn baintigherna Mumhan bai aga h-oilithre i n-Doire d'ecc iar m-bręith buadha ó dhomhan ⁊ o dęmhan.
Sluaicceadh la Iohn Do Cuirt ⁊ la Gallaibh Ereann h-i c-Connachtaibh amaille le Concobhar Ua n-Diarmatta. Tionoilidh rí Connacht .i. Concobhar Maonmaighe maithe Connacht uile. Tainic Domhnall Ua Briain co n-druing do fhęraibh Mumhan i sochraitte righ Connacht. Loiscit na Goill araill do cheallaibh na tire ręmpa. Ni ro lęiccit sccaoileadh doibh co rangattar Eas Dara. Ba do theacht i t-Tir Conaill ón, uair na ro lęiccsiott Connachtaigh nias sia dia t-tír iad. Iar b-fios sccél do Ua Maol Doraidh do Fhlaithbertach, teaglomaidh-sídhe Cenel Conaill 'na c-coinne co Druim Chliabh. O 'd-cualadar na Goill sin ro loisccsęd Eas Dara co lęir. Soaid tar a n-aiss. Tiaghaid isin Coirrshliabh. Do-beartsad Connachtaigh ⁊ Fir Mumhan ammus forra. Marbhaid sochaidhe mhóir dhibh. Fáccbhaid na Goill an tir ar eccin, ⁊ ní ró mhillsęd a beacc don chur-sin.
p.84Creach la Gallaibh Uladh for Chenél n-Eoghain co rugustoir Domhnall mac Aodha Uí Lachloinn tighearne Cenel n-Eoghain forru, ⁊ ro chuirsęt ár for Ghallaibh, ⁊ at-rochair Domhnall i friothghuin an chatha-sin.
In this Annal
- M1189
Aois Criosd, mile, céd, ochtmoghad, a naoi.
Maol Cainnigh Ua Fęrcomais fer lechcinn Doire do bhathadh ettir Áird ⁊ Inis Eoghain.
Ard Macha do orccain la h-Iohn Do Cuirt ⁊ la Gallaibh Ereann i n-a fhochair.
Ard Macha do losccadh o Crossaibh Brighde co Recclęs Bricchdi ettir raith, ⁊ trian, ⁊ teampall.
Murcha Ua Cęrbhaill tigerna Oirghiall do écc isin Mainisdir Mhóir iar n-aithrichci toghaidhi.
Domhnall mac Muircheartaigh Méc Lochlainn do mharbhadh la Gallaibh Dal Araidhe aca fęin.
Echmilidh mac Mec Cana, sonas ⁊ sobharthan Tíre h-Eocchain uile do ecc.
Mac na h-Oidhce Ua Maol Ruanaidh tighearna Fęr Manach do chor as a thigearnas, ⁊ é do dhol dochum Ui Chęrbhaill. Tainicc sluagh Gall don tír iar t-tain, ⁊ do-rad Ua Cęrbhaill ⁊ Ua Maol Ruanaidh tachar doibh. Maidhidh for Ua c-Cęrbhaill, ⁊ marbhthar Ua Maol Ruanaidh.
Concobhar Maonmaighe (.i. mac Ruaidri) airdri Connacht eittir Gallaibh ⁊ Ghaoidealaibh, do mharbhadh la druing dia mhuintir fęin ⁊ dia oirecht .i. la p.86 Maghnus mac Floinn Ui Finachta (dia n-goirthi an Crosach Donn), ⁊ la h-Aodh mac Briain Breifnigh mic Toirrdhelbhaigh Ui Conchobhair, ⁊ la Muircertach mac Cathail mic Diarmata mic Taidhg, ⁊ la Giolla na Naomh mac Giolla Comain, mic Muirędhaigh Báin Ui Maoil Micil dona Tuathaibh. Mairg oireacht ro cogair adhbar airdrigh Ereann do mharbhadh, uair tuccsat urmhor Lęithe Mogha a c-cęnnus dó ria síu ro marbhadh. Dóigh tainicc Domhnall Ua Briain dia tigh go Dun Leoda, ⁊ boi sęchtmain i n-a fharradh, ⁊ tuc trí fichit bo gacha triocha céd h-i c-Connachtaibh dhó, ⁊ .x. seóid go n-ór, ⁊ ni rucc Ua Briain díbh-sin uile, acht corn Diarmata Ui Briain a shęnathar fęin, ⁊ do baí Ruaidhri Mac Duinn Slebhe ri Uladh i n-a thigh, ⁊ do bai Domhnall Mag Cárthaigh tighearna Dęsmumhan i n-a thigh ⁊ do-rad-somh tuarustal mór dó .i. cuicc eich gacha triochait cet h-i c-Connachtaibh. Bai Mael Seachlainn Bęg ri Tęmra ina thigh, ⁊ rucc tuarustal mor lęis, ⁊ bai Ua Ruairc i n-a tigh, ⁊ rucc tuarustal mor lęis.
Iar marbhadh Conchobhair Maonmaighi tangus ó Shiol Muireadhaigh ar cęnd Ruaidhri Ui Choncobhair ri Ereann do thabairt righe dó iar n-écc a mhic, ⁊ ó ránaic p.88 Ruaidhri go Magh Naoí ro gabh gialla Síl Muirędhaigh ⁊ Connacht, ar as ann ro bátar geill Conchobhair Maonmuighe i n-Inis Clothrann for Loch Ribh an tan-sin.
Flaithbeartach Ua Maol Doraidh tighearna Cenél c-Conaill co n-a toichestal do bęith i l-longport isin c-Corann, ⁊ Connachtaigh uile eitir Gall ⁊ Gaoidheal i n-a n-aghaidh don leith aile.
Concobhar Ua Diarmata do marbhadh la Cathal Carrach mac Concobhair Maonmhaighe a n-dioghail a athur.
An ced Risdęrd do ríoghadh os Saxaibh .6. Iulíí.
Sluaigheadh la h-Ua Maoil Doraidh (Flaithbęrtach) do ghabhail fri Connachtaibh gur ro ghab longport isin Corann. Tangatar Connachtaigh uile eitir Ghallaibh ⁊ Gaoidhealaibh i n-a aghaidh, ar a aoi ni ró chumhaingsęt ní dhó, ⁊ ro ętarscarsat fri aroile don chur-sin.
In this Annal
- M1190
Aois Criosd, mile, céd, nochat.
Diarmait Ua Rabhartaigh abb Dęrmaighe do ecc.
Mael Seachlainn Ua Neachtain ⁊ Giolla Bearaigh Ua Sluaghadaigh do marbhadh la Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Ui Conchobhair.
Mor inghean Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair, ⁊ Duibhęssa inghęn Diarmata Mic Taidhg do écc.
Coinne eitir Cathal Croibhdearcc ⁊ Cathal Carrach h-i c-Cluain Fearta Brenainn do dhenamh síodha ętorra. Tęccait Siol Muireadhaigh uile isin c-coinne cedna im chomarba Pátraicc, ⁊ im Concobhar Mac Diarmata, ⁊ im Aireachtach Ua Roduibh, ⁊ ní ro feadadh a sioducchadh re 'roile don chur-sin.
p.90Tanaicc Ua Concobhair ⁊ Siol Muiredhaigh go Cluain Mic Nois in adhaigh-sin, ⁊ ro eirigh an coblach go moch ar a bharach, ⁊ tangatar rompa ar fud na Sionna go rangatar go Loch Ribh. Ro eirigh anfadh anbhail doibh ar an loch go ro sccaoilsiot a n-artraighe ó aroile ⁊ ro thuaircc an t-anfadh an t-ętar i m-boí Ó Concobhair co nar lamhadh a luamhaireacht la méd an anfaidh, ⁊ ba isin arthrach i m-boí Ua Concobhair .i. Cathal Croibdercc, bai Aireachtach Ua Roduibh, ⁊ Concobhar mac Cathail. Do-cóidh an t-ęthar fo uiscce go ro baidhędh i m-boi innte cenmotá seisear tearna im Chatal Croibhdearg. Ro baidheadh Aireachtach Ua Roduibh, ⁊ Concobhar mac Cathail, Concobhar ⁊ Amhlaibh da mhac Aodha Még Oirechtaigh, Ua Maoil Brenainn, ⁊ mac Ui Mannachain co sochaidhe ele.
In this Annal
- M1191
Aois Criosd, mile, céd, nochat a h-aęn.
Ruaidhri Ua Concobhair do fhaccbháil Connacht ⁊ a dhol co Tir Conaill do saighidh Fhlaithbhęrtaigh Ui Maoil Doraidh, ⁊ i t-Tír n-Eoghain iar sin d'iarraidh sochraitte ar thuaisceart n-Ereann do ghabháil Ríghe Connacht doridhisi, ⁊ ni ro fhaęmsat Ullta fearonn d'faghail dó ó Chonnachtaibh, ⁊ do-choidh roimhe do shaighidh Gall na Midhe, ⁊ ní ro ęirghęttur-sidhe leis, ⁊ do-thaęd as-sin isin Mumhain, conid eisti-sin tuccsat Siol Muirędhaigh fęrann dó, .i. Tir Fiachrach, ⁊ Cenel Aodha na h-Echtge.
Aillęnn inghęn Riaccáin Ui Maíl Ruanaidh, bęn Aireachtaigh Ui Rodhuibh do écc.
In this Annal
p.92- M1192
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a dó.
Dorus proinnticche an Duibrecclęsa Colaim Cille i n-Doire do dhęnamh la h-Ua c-Cathain na Craibhe, ⁊ la h-inghin Ui Innęirghe.
Taichleach Ua Dubda ticchęrna Ua n-Amhalgadha ⁊ Ua f-Fiachrach Muaidhi do mharbhadh la da mhac a mhec fén.
Aedh Ua Flainn toiseach Shil Maoile Ruain do écc.
Maidhm acc caraid Eacharadh ar Ghallaibh la Muinntir Maoil t-Shionna.
Caislén Atha an Urchair ⁊ caislen Chille Bisgi do dhęnamh isin m-bliadhain-si.
p.94Creach mór do dhenamh la Gallaibh Laighęn ar Dhomhnall Ua m-Briain, go rangattar tré chlár Chille Da Lua siar go Magh Ua t-Toirrdhealbhaigh, ⁊ ruccsatt Dál c-Cais orra go ro marbhsat sochaidhe diobh. Do-ronsat Goill caislen Chille Fiacal, ⁊ caislen Cnuic Raffonn don chur-sin.
Maidhm mor ria n-Domhnall Ua m-Briain for Ghallaibh Ossraighe go ro cuireadh a n-ár.
In this Annal
- M1193
Aois Criosd mile, ced, nochat, a trí.
Eochaidh Ua Baoighill do mharbhadh lá h-Uibh Fiachrach Arda Sratha.
Maol Pattraicc Ua Cobhthaigh do écc.
Cathal Mac Gaithéne do écc.
p.96Dęrforghaill (.i. bęn Tighernain Ui Ruairc) ingęn Murchadha Ui Maoileachlainn do ecc i mainisdir Droichit Atha isin cuiccędh bliadhan ochtmhoghat a h-aoisi.
Diarmaid mac Con Broghda Ui Dhiomusaigh taoiseach Cloinne Maoil Ughra, ⁊ ticchęrna Ua Failge fri ré fhoda do écc.
Cathal Odhar mac Még Carthaigh do mharbhadh la Domhnall Mág Cartaigh.
Muircęrtach mac Murchadha Mec Murchadha ticchęrna Ua c-Cennselaigh d' ég.
Aodh Ua Maoil Brenainn taoiseach Cloinne Concobhair do marbhadh la Gallaibh Atha Cliath.
p.98Ua Cęrbhaill ticcęrna Airghiall do ghabhail la Gallaibh, ⁊ a dalladh leo o thús, ⁊ a chrochadh iar t-tain.
Inis Clothrann do orgain la macaibh Oisdealb, ⁊ la macaibh Conchobhair Maonmaighe.
In this Annal
- M1194
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a cęthair.
Constantin Ua Briain espoc Chille Da Lua do écc.
Domhnall mac Toirrdhealbhaigh Ui Bhriain Ri Mumhan, lochrann solusda síodha ⁊ coccadh Redla adhanta enigh ⁊ ęngnamha na Muimhneach, ⁊ Lęithe Mogha archęna do écc, ⁊ Muircęrtach a mhac do ghabhail a ionaidh.
Goill do thiachtain ar Iniss Ua f-Fionntain, ⁊ a c-cor ar eccin di.
Cúmidhe Ua Flainn do mharbhadh la Gallaibh.
Sloicchędh la Gillebert Mac Goisdealbhaigh co h-Eass Ruaidh, ⁊ a iompudh as-sidhen gan nach tarbha dia Sloighędh i t-tir.
p.100Maol Seachlainn mac Domhnaill ui Ghiolla Patraicc ticcęrna Osraighe do ecc.
Concobar mac Maghnasa mic Duinnsleibhe Ui Eochadha do marbhadh la h-Ua n-Annluain i meabhail.
Aedh Dall mac Toirrdhealbhaigh Ui Choncobhair do écc.
Sitriucc mac Floinn Ui Fhindachta taoiseach Chloinne Murchadha do ég.
Donnchadh mac Muircęrtaigh mic Toirrdhealbhaigh do marbhadh la Muircęrtach mac Domhnaill Ui Bhriain.
Murchadh mac Amlaoibh Uí Chindeidigh do mharbhadh la Lochlainn mac Mic Raith Uí Chinneittigh i fionghail.
In this Annal
- M1195
Aois Criosd, mile, ced, nochatt, a cúicc.
Domhnall Ua Conaing epscop Chille Da Lua do écc.
Florent mac Ríaccáin Ui Maoil Ruanaidhepscop Oile Find do écc.
Domhnall Ua Find comharba Cluana Fęrta Brénaind d'ecc.
Eachmharcach Uá Cathári do écc i recclés Póil.
Conchobhar Mag Fhachtna do écc i recclés Doire.
Sitriucc Ua Gairmledhaigh do mharbhadh do Mac Duinn Slebhe.
Slúaigheadh lá Iohn Do Cuirti, ⁊ la mac Hugo De Lati do gabháil nęirt ar Ghallaibh Laighęn, ⁊ Mumhan.
Sluaicchedh la Cathal c-Croibdęrcc Ua c-Concobhair, la Mac Goisdelbhaigh go n-dreim do Ghallaibh, ⁊ do Ghaoidhealaibh na Midhe imaille fris isin Mumhain go rangattar Imleach Iubhair, ⁊ Caisiol go ro loiscceadh cethre mor-chaislein leo ⁊ araile do mhion-chaislenaibh.
Cathal Mac Diarmada do tocht i c-Connachtaibh as in Mumhain, ⁊ ba cosgrach in gach maighin triasa tudhchaidh go rainig co Loch Męsg, ⁊ co h-Inis Rodhba, ⁊ ro gabhait longa Cathail Croibdeirg uile lais, ⁊ rug lais iat co p.102 Caislén na Caillige co n-dearna ulca iomdha as ar gach leith de co t-tainig Cathal Croibhdearg co n-dreim do Ghallaibh ⁊ do Cloinn Maoil Ruana, ⁊ do ronadh sídh fó dhéoidh re Mac Diarmada ger uo mór na h-uilc do-roine go sin.
In this Annal
- M1196
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a sé.
Recclés Póil ⁊ Petair i n-Ard Macha co n-a tęmplaibh, ⁊ go m-bloidh mhoír don Ráith do losccadh.
Muirchęrtach mac Muirchęrtaigh Uí Lachlainn tighearna Chenél Eóghain Rioghdhamhna Ereann tuir ghaisccedh, ⁊ eangnamha Leithe Cuinn, díosgaoiltidh cathrach, ⁊ caislén Gall, turgbalaidh ceall, ⁊ caoimh-neimheadh, do marbhadh lá Donnchadh mac Blosgaidh Uí Catháin tré comairle Chenel n-Eoghain iar t-tabhairt na t-teora scríne, ⁊ Chánóine Patraig dhóibh im dilsi dhó. Rugadh a chorp iaromh go Doire Colaim Cille, ⁊ ro h-adhnacht h-isuidhe go n-onóir, ⁊ cátaidh.
Slóighead lá Ruáidhri Mac Duinn Slebhe co n-Gallaibh, ⁊ go macaibh toísech Connacht do shoighidh Chenél n-Eoghain, ⁊ na n-Airther. Tangattar dna Cenél Eóghain Telcha Ócc, ⁊ fioru Airthir co machaire Árda Macha i n-a n-aghaidh, ⁊ do-radsat cath dhóibh go raoimheadh for Mhac Duinn Slebhe ⁊ ro ládh dęrg-ár a mhuintire. p.104 Torcratar ann dna a dó dhécc do macaibh flatha, ⁊ toíseach Connacht go sochaidhibh oile do dhoęscurshluagh imaille friú. Ba dia maithibh Brian Buide Ua Flaithbhertaigh, mac Maoil Iosa Ui Concobhair a Connachtaibh, mac Ui Concobhair Failge, ⁊ mac Ui Faolain na n-Deise.
Mac Blosccaidh Uí Cuirin do argain Termainn Dá Beócc, ⁊ ro marbhadh é fén go n-dęrg-ár a mhuintire ria c-cind mhiosa tria fhiortaib Dé, ⁊ Dá Beóg.
Domhnall mac Diarmada Mhécc Carthaigh do bhriseadh catha ar Ghallaibh Luimnigh ⁊ Mumhan, ⁊ ro chuir a n-dearg-ár, ⁊ ro diocuir a Luimneach, ⁊ ro bris dhá mhaidhm oile forra cénmothá an maidhm-sin.
Conchubhar Mac Diarmada tighearna Maighe Luirg do dhol h-i n-urd i Mainistir na Búille, ⁊ ro ghabh Tomaltach tighearnus dia ési.
Aodh Uá Fearghail tighearna Muintire h-Anghaile do marbhadh i meabhail lá macaibh Sitrioga Uí Cuinn.
Maithe Muintire h-Eólais do mharbhadh la mac Cathail Ui Ruairc h-i meabhail.
Muirędhach Mhácc Ragnaill .i. an Giolla Ruadh taoiseach Muintire h-Eólais do marbhadh la mac Maghnusa Uí Conchobhair tré furáil mic Cathail Ui Ruáirc lás ro marbhadh na maithe rémráite.
Mathgamhain mac Conchobair Maonmaighe rioghdamhna Connacht do marbadh p.106 la h-Ua Mórdha Domhnall, ⁊ la Laighiss occ cosnamh na h-edala do-bhęrt o Ghallaibh friss, ⁊ Cathal Carrach do mharbhadh Uí Mórdha i n-a dioghail.
Conghalach mac Fęrghail Uí Ruairc do marbhadh la Luighnib ar Sliabh Da Én.
Iodnaidhe Uá Mannachain tighęrna Uá m-Briúin na Sionna do écc.
Cathal mac Aędha Uí Flaithbęrtaigh do mharbhadh la macaibh Muircęrtaigh Mhidhigh.
In this Annal
- M1197
Aois Criosd, míle, céd, nochatt, a seacht.
Sluaigheadh lá Iohn Do Cuirt co n-Gallaib Uladh co h-Ęss c-Craibhe, ⁊ do-rónsatt caislén Cille Sanctáin. Ró fásaigheadh ⁊ ro folmhaigedh triocha céd Cianachta leó. Ro fhágaibh Roitsel Phitún co sochraide moir immaille fris p.108 isin c-caistiall h-ísin, ⁊ ro ghabsat ag indradh, ⁊ occ argain tuath ⁊ ceall as. Tainig iaromh Roitsel Phitun ar creich co port Doire, ⁊ ro airg Cluain Í, Eanach, ⁊ Dęrg Bruach. Rug dna Flaithbeartach Ua Maoil Doraidh tighearna Conaill ⁊ Eóghain co n-uathadh do Chlandaibh Néill an tuaiscirt forra. Ro fighedh iomairęg eatarra for traigh na h-Uachongbhála, ⁊ ro cuireadh a n-ár im mac Ardgail Mhéc Lochlainn tria mhíorbhail Colaim Chille, Caindigh, ⁊ Breacain isa cealla ro airccseatt.
p.110Mac Etigh do Chianachtaibh do shlat altóra teampaill mhóir Doire Colaim Chille, ⁊ cęithre cuirn bad fearr ro bhaoi i n-Erind do breith eiste, .i. Mac Riabhach, Mac Solas, corn Uí Maoíl Doraidh, ⁊ Camm Coraind corn Uí Dhochartaigh. Ro brisitt imorra ⁊ do-all a n-ionnmhassa, ⁊ a lossa dhíbh. Frith imorra na seóid isin tręs ló iar n-á n-goid, ⁊ an t-í ro goid, ⁊ ro crochadh lá Flaithbheartach ag Croiss na Riagh i n-eneach Choluim Cille isa h-altóir ro sháraigh.
Flaithbęrtach Ua Maoil Doraidh tighearna Cenél c-Conaill, Eoghain, ⁊ Airghiall, cosnamhach Tęmhra, ⁊ rioghdhamhna Ereann uile, Conall ar láochdhacht e-sidhe, Cú Chulainn ar ghaiscceadh, Guaire ar eneach, Mac Lughach ar ócclachus d'écc (an dara la Februari) iar t-treablaid toghaidhe, i n-Inis Saimher isin triochatmadh bliadhain a fhlaithiusa, ⁊ isin nomhadh bliadhain ar chaogatt a aoise. Agus ro h-adhnacht i n-Druim Thuama co n-ónoir amhail ro badh díor.
Gabhais Eachmarcach Ua Dochartaigh (.i. an Giolla Sronmhaol) cęnnus Chenél c-Conaill fó chédóir, ⁊ i c-cionn coicthidhisi iaromh tainig Iohn Do Cuirt co sochraite mhóir imaille fris tar Tuaim h-i t-Tír Eógain, aissidhe co h-Ard Sratha iar sin timcheall go Doire Colaim Chille. Airisit cóicc h-aidhche ann. Tiaghaid iaramh co Cnoc Nascain dia n-iomarcar tairis. Teccait dna Cenél Conaill im Echmarcach Ua n-Dochartaigh dia saighidh, ferthar cath ętorra, ⁊ torcrator sochaidhe mor adiú ⁊ anall. Gidh iad Cenél Conaill ann ro díthighit iętt-sidhe uair torcratar p.112 dá céd diobh im Eachmarcach fessin, im Dhonnchadh Ua Tairceirt toiseach Cloinne Snedhgile cong einigh, ⁊ eangnamha, ceille, ⁊ comairle Cenél c-Conaill uile im Ghiolla m-Brighde Ua n-Dochartaigh, im Mhag n-Dubhain, im Mhág Fhęrghail, ⁊ im mhacaibh Ua m-Baoighill, ⁊ im shaorchlandaibh oile, ⁊ ro airccsęd Inis Eoghain ⁊ do-bheartsatt bóraimhe mhór leó este, ⁊ iompoidhitt iair sin.
Conchobhar Ua Catháin do écc.
Concobhar mac Taidhg tighearna Maighe Luirg ⁊ Mhaighe Aoí, tuir ordain, airechais, einigh, ⁊ comairce Connacht uile d'écc iar n-aithrighe thoghaidhe i Mainistir Atha Da Laarg.
Mac Raith Ua Laithbhertaigh tanaisi Tíre h-Eoghain ⁊ Maol Ruanaidh Ua Cairelláin toísech Cloinne Diarmada do mharbhadh.
Domhnall mac Raghnaill Méc Raghnaill do mharbhadh do mhacaibh Méc Duibhdara i fiull.
Ruaidhri Ua Flaithbęrtaigh tighearna Iarthair Connacht do gabhail lá Cathal Croibdearg lá righ Connacht.
In this Annal
- M1198
Aois Criosd, mile, céd, nochatt, a h-ocht.
Giolla Mac Liacc Ua Branáin do athchur a chomharbais uadha, ⁊ Giolla Crist Ua Cęrnaigh do oirdneadh i n-a ionadh in abbdhaine Colaim Cille do ręir togha laoch ⁊ cléireach tuaiscirt Ereann i c-coitchinne.
Ruaidhri Ua Conchobhair Rí Connacht ⁊ Ereann uile eittir Ghallaibh ⁊ Gaoidhelaibh p.114 d'écc h-i c-canánchaibh i c-Cunga iar n-aithrighe toghaidhe, ⁊ iar m-bręith buadha ó dhomhan, ⁊ o dheamhan, ⁊ ruccadh a chorp co Cluain Mic Nóis, ⁊ ro h-adhnaiceadh don taobh tuaidh d'altoir thęmpaill móir Cluana Mic Nóis.
Mac Briain Bréifnigh mic Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair do mharbhadh la Cathal Carrach mac Concobhair Maonmhaighe.
Cathalan Ua Maol Fhabhaill tighearna Cairrge Brachaighe do mharbhadh d'Ua Déráin, ⁊ Uá Déráin feisin do mharbhadh i n-a dhíoghail fó cédóir.
Sluáicceadh la Iohn De Cuirt h-i t-Tír Eóghain ar fud na c-ceall, ⁊ ro h-aircceadh, ⁊ ro milleadh Ard Sratha, ⁊ Rath Both lais. Rainic iaromh Doire Colaim Chille, ⁊ baoi ainn-sidhe di oidhche for sheachtmain ag milleadh Insi h-Eogain ⁊ an tíre archęna, ⁊ ní raghadh ass itir i n-eallmha muna toirseadh Aodh Ó Néll lucht cóicc long co Cill {⬌} i Latharnaibh, ⁊ ro loisc ní don bhaile, ⁊ ró mharbh ocht f-fir dhécc do Ghallaibh. Ro thionóilsęt Goill Maighi Line, ⁊ Dail Araidhe tri chéd do rochtain Aodha, ⁊ ní ro rathaigh Aodh nach ní co ro doirtsęt i n-a chęnn ag p.116 losccadh an bhaile. Ro fęradh iomaireacc eatorra iaromh, ⁊ ro mhuidh for Ghallaibh, ⁊ tuccadh cóicc madhmanna forra óthá sin co n-deachsat i n-a longaibh, ⁊ ní ro marbhadh do muintir Aodha acht coigear namá. Iar c-clos na sccél-sin do Iohn ro fhagaibh an baile i raibhe .i. Doire Colaim Cille.
Coccadh eitir Cenél Conaill ⁊ Eoghain, ⁊ Cenél Conaill do coimchęngal la h-Ua n-Eccnigh i n-acchaidh Cenél Eoghain, ⁊ ro boi coinne ętorra do naidhm a c-caradradh h-i t-Termann Dá Beócc. Tainic trá Aodh Ua Néill go c-Cenél Eoghain imme do thoirmeascc na coinne, ⁊ ro ionnsaigh Ua h-Éiccnigh, ⁊ ro mheabhaidh fair co b-farccaibh braicchde lá h-Ua Neill.
Do-deachaidh Aodh go c-Cenél Eoghain isin ló chędna, co n-dernsat creich for Cenél Conaill h-i machaire Maighe h-Íotha, ⁊ tucsat bóraimhe dírimhe iar marbhadh leó Uí Dhuibhdiorma for sceimhleadh marcsluaigh.
Sluaigheadh lá h-Aodh Ua Néll ⁊ lá Cenél n-Eoghain doridhisi go machaire Maighe h-Íotha do tabhairt chatha do Cenél c-Conaill, ⁊ ro fhágaibsęt Cenél c-Conaill a longport leó, ⁊ do-rónadh blodhadh sithe ⁊ cadach ętorra don chur sin.
Cathal Croibdearg Ua Concobhair do denamh siódha fri Cathal Carrach mac Concobhair Maonmaighe, ⁊ a thabhairt don tír, ⁊ fearann do thabhairt dó.
In this Annal
- M1199
Aois Criosd, mile, ced, nochatt, a naoi.
Maol Íosa mac Giolla Eráin, airchindeach Chille Moire Ua Nialláin, ⁊ adhbhar comharba Patraic d'écc.
Sanctus Mauritius Ua Baottáin d' écc i n-h-Í Colaimm Chille.
Do-rónsat Goill Uladh trí slóigh mhóra h-i Tír n-Eoghain, ⁊ an tres slóigh do-rónsat, ro ghabhsat longport ag Domhnach Mór Maighe Iomchláir, ⁊ do chuirsęt p.118 drong mhór dia muintir do mhilleadh ⁊ do chreachadh an tíre. Tainic dna Aodh Ó Néill i nd-oiręs an t-slóigh comá comhrainic dhó, ⁊ dona Gallaibh, ⁊ ro la a n-ár, ⁊ an do-ęrna uadha ro élaidhsęt 'san aidhche gan nach tairęseamh co n-deachatar tar Tuaim.
Sluaiccead la Ruaidhri Ua n-Duinn Slebhe co ní do Ghallaibh Midhe, ⁊ ro airccset Mainistir Phóil, ⁊ Peattair co nár fháccaibhsęt innte acht aon bhó.
Domhnall Ua Dochartaigh tighearna Cenél n-Énda ⁊ Árda Miodhair d'écc.
Donnchad Uaithneach mac Ruaidhri Ui Conchobhair do mharbhadh la Saxaibh Luimnigh.
Rodhubh Mac Roédig toisech Cenél Aongusa do mharbhadh lá Gallaibh ar crech i n-Ua n-Earca Chéin.
Cathal Croibhdearg Ua Conchobhair do ionnarbadh a righe Connacht, ⁊ Cathal Carrach do ghabháil a ionaidh.
Sluaiccheadh lá h-Aodh Ua Néill i fóirithin Cathail Croibhdeirg go b-fęraibh Maighe h-Íotha, ⁊ co n-Airghiallaibh gu rangattar Tęgh Baoithin Airtigh. Soisęt iaromh go p.120 rangadar Eas Dara, ⁊ rucc orra Cathal Carrach co maithibh Connacht, ⁊ Uilliam Burc go n-Gallaibh Luimnigh maille fris. Feachar iomaireacc eatorra, ⁊ ro sraoineadh for thuaiscert Ereann, ⁊ ro fágbhadh ann Ua h-Eccnigh tighearna Oirghiall, ⁊ sochaidhe cenmothá-somh.
Sluaigheadh lá Iohn Do Cuirt co n-Gallaibh Uladh, ⁊ lá mac Hugo De Lati co n-Gallaibh Midhe h-i foirithin Chathail Croibhdeirg go rangadar Cill Mic Duach. Tainicc iaromh Cathal Carrach co c-Connachtaibh imaille fris, ⁊ ro cathaighsęt fri aroile. Sraointear for Gallaibh Uladh ⁊ Midhe airm h-i rabattar cúicc catha, ni thérna acht dá chath dhíbh, ⁊ ro leanadh iad alláthair an chatha go Rinn Dúin for Loch Ribh, ⁊ ro gabhadh iomchumhang for Iohn ainn-sidhe, ⁊ ro marbhadh drong mór do Ghallaibh, ⁊ ro báidhid araill díobh ar ní fuarattar conair theichidh acht a n-deachaidh i n-eathraibh tar loch soir uatha.
Ruarc Ua Maoil Brénainn toisech Cloinne Conchobhair do écc.
Ri Saxan Iohn do rioghadh os Saxain .6. April.
Murchad Mac Cochláin tighearnaDealbhna Ęthra do écc.
In this Annal
p.122- M1200
Aois Criosd, mile, dá chéd.
Cadhla Ua Dubhthaigh airdepscop Tuama d'ecc iar sęndataidh.
Uairéirghe mac Maoil Mórdha mic Uairéirghe Uí Neachtain uasal sruith do sruithibh Cluana Mic Nóis, fęr lán do dhesherc, ⁊ dá gach sóalchidh archęna, ⁊ ceann Cele n-Dé Cluana d'écc an deachmadh lá do Mhartha.
Maol Eóin Ua Carmacáin comharba Commáin d'écc.
Aodh Ua Néill do aithrighadh lá Cenél n-Eóghain, ⁊ Conchobhar Ua Lochlainn do righadh i n-a ionadh, ⁊ do-rónadh creach lais h-i t-Tir n-Enda. Ro mharbh daoine, ⁊ rucc buar iomdha.
Do-dheachaidh tra Eccneachán Ua Domhnaill tigherna Cenél Conaill co loingęs Cenél Conaill ar muir lais, ⁊ co n-a slógh ar tír, ⁊ ro ghabhsat longport ag Gaoth an Chairrgín. Tangattar Clann Diarmada don leith oile go Port Rois do p.124 gabhail frisan loingęs. O 'd-chonncadar foirne na t-trí long n-décc baoi an cobhlach indsin, ro léccsęt fothaibh iatt gor raoimheadh for Cloinn n-Diarmada. Ticc Macc Lachloinn (.i. Conchobhar Becc Mac Muircęrtaigh), i n-a bh-fóirithin, ⁊ ro gonadh a each foo, ⁊ ro trasccradh-somh di. Torcair iaromh lá Cenél c-Conaill i n-eneach Colaim Chille, a chomharba, ⁊ a scrini ro dimhigneadh fecht riamh. As triasan dímiadh chédna ro marbhadh Murchadh Ua Cricháin tighearna Ua f-Fiachrach. Leanait muintir Éccneachain an maidhm iar t-tain gur ro chuirseat ár ar Eoghanchaibh ⁊ ar Cloinn n-Diarmada.
Sluaicceadh lá Melęr ⁊ lá Gallaibh Laighęn go Cluain Mic Nóis i c-coinne Cathail Charraigh. Ro bhatar dí oidhche i c-Cluain, ⁊ airccthęr leó an baile eitir crodh ⁊ biadh, ⁊ do-chóidhsead fo a thęmplaibh.
Cathal Croibhdearg do dol isin Mumhain do shaighidh mic Mec Carthaigh ⁊ Uilliam Burc.
Gerrmaide Ua Baoigelláin do mharbhadh la h-Ua n-Domhnaill .i. la h-Éccneachán.
Iomaireacc eidir Ua n-Domhnaill ⁊ Ua Ruairc, Ualgarcc, ⁊ Conchobhar na Glaisféne Ua Ruairc. Ro mhaidh for Uibh Briúin, ⁊ ro cuireadh dęrg-ár a muintire eidir bhádhadh, ⁊ mharbhadh, ⁊ ro báitheadh Concobhar fesin don chur-sin, occ Leic Uí Mhaoil Doraidh do shonnradh ro fighędh an iomarghoil-sin.
p.126Donnchadh Uaitneach mac Ruaidhri Uí Conchobhair do mharbhadh la Gallaibh Luimnigh.
Mathghamhain mac Giolla Phatraicc Uí Chiarrda do mharbhadh la Gallaibh Cluana Ioraird.
Cluain Ioraird do losccadh d'Ua Ciardha do fhoghail for na Gallaibh batar innte.
Creach la Cathal Croibhdearg i Mumhain gur ro loisg caislén Uí Chonaing, ⁊ margadh Luimnigh, ⁊ caislen Uilcín, ⁊ tuc Uilcín co n-a mhnaoi i l-laimh lais iar marbhadh di ridere dhécc, ⁊ iolar daoine cenmóthát.
Fiachra Ua Flainn taoiseach Shil Mhaoil Ruain do écc.
Cathal Carrach do ghabháil Rige Connacht, ⁊ Cathal Croibdearg do ionnarbadh do i n-Ultaibh go rainig co teagh Ui Eignigh tighearna Fear Manach, ⁊ aisidhe do shaighidh Iohn Do Cuirt gur ro naidhm a cura fris.
In this Annal
- M1201
Aois Criosd, mile, da chéd, a h-aon.
Tomaltach Ua Concobhair comhorba Pattraicc, ⁊ Príomhaidh na h-Ereann d'écc.
Conn Ua Meallaigh epscop Eanaigh Dúin, gęm gloinidhe ecclastacdha d' écc.
Iohannes De Monte Celion cardinál comhorba Peatair do thocht ó Roimh co h-Érind. Sęnadh mór do theaglamadh i n-a dháil co h-Áth Cliath eidir epscopaibh, p.128 ⁊ abbadhaibh, ⁊ gach gradh eccailsi, ⁊ sochaidhe do saorchlandaibh Ereann imaille friú. Ro ordaighsęd iaromh a c-caingne uile iar n-a c-cóir eittir ecclais ⁊ tuaith.
Senadh Condacht (immon cairdinal cédna) laochaibh, cléirchibh occ Ath Luain h-i cind coicthidhisi iaromh, ⁊ ro cindsęt a c-caingne febh roba techta.
Niall Ua Floinn do mharbhadh lá Gallaibh Uladh i meabhail.
Maghnus mac Diarmada Uí Lachlainn do mharbhadh lá Muircheartach Ua Néll, ⁊ Muircheartach do mharbhadh i n-a chionaidh.
Conchobhar mac Muirghęsa Uí Edhin d' écc.
Tadhg Ua Braoin tighearna Luighne Midhe d'écc.
Muireadhach mac Neill mic an t-Sionnaigh Ui Catharnaigh d' écc.
Murchadh Ua Madadháin leth toisech Sil n-Anmchadha do ghuin i n-a chęnn do shoighit ⁊ a écc tremhit.
Sluaigheadh lá Cathal Croibhdearg, ⁊ la h-Uilliam Búrc co n-a sochraide Gall ⁊ Gaoidheal h-i c-Connachtaibh otha Luimneach go Tuaim Dá Ualann, aissidhe go p.130 h-Uarán, go h-Oil Finn go Locha Cé, go mainistir Atha Da Loarg, ⁊ as iad tighe na mainistre robtar botha longpuirt dóibh.
Do-chóidh din Cathal Mac Diarmada for crech in Uibh Diarmada. Rucc Tadg mac Concobhair Maonmaighe fair. Ro figheadh eargal eatorra, ⁊ torchair Cathal.
Dala Cathail Carraigh righ Connacht tionolaidh-sidhe a sochraide, ⁊ tainic do shoighidh an t-slóigh go riacht Guirtin Cúil Luachra h-i c-comfhocraibh don mhainistir. Batar samhlaidh ucht ré h-ucht co cęnn sechtmhaine, ⁊ deabhaidh gach laoi ętorra. h-I forchęnn na ree h-isin do-dheachaidh Cathal Carrach do dhéccsin na deabhtha. Sraintear sruth-mhaidhm dia mhuintir i n-a chęnn, ⁊ tairtheas e-sęin i n-a t-trecommarcc, ⁊ ro marbhadh é, ba tria fiortaibh Dé ⁊ Ciaráin indsin. Ro marbhadh bheós An Collaidh mac Diarmada Uí Mhaoil Ruanaidh don deabhaidh-sin imaille re sochaidhibh ele. Luidh Cathal Croibdearg ⁊ Uilliam Búrc co n-a sloghaibh as a h-aithle i Muigh Luircc, i Muigh Naoi, aissidhe co h-Iarthar Connacht. Rangattar Conga Fheichin, ⁊ as innte do-rónsat an Chaiscc. Cidh tra, acht ro cogradh lá h-Uilliam Burc, ⁊ lá cloinn Ruaidhri Uí Flaithbęrtaigh feall do dhénamh for Cathal Croibhdearg, ⁊ ro shaor Dia é don chur-sin tria shlánadh na p.132 h-eaccailse baoi eatorra im dhílsi fri aroile. Tangadar muintir Uilliam Búrc iar d-tain do thobach a t-tuarasdail for Connachtaibh, lingit Connachtaigh forra-somh, ⁊ marbhait 700. dibh. Soais Uilliam co Luimneach iar sin ⁊ gabhaith Cathal Croibhdearg righe chóigidh Connacht.
Slóigheadh la h-Ualgharcc Ua Ruairc do dhul i c-Cenél c-Conaill, ⁊ ar rochtain dóibh isin c-crích Rugsat bú ⁊ gabhála. Rug Ua Domhnaill Éccneachán forra occ Leic Uí Maoil Doraidh. Feachar scaindear ętorra go raeimhedh for Uibh Briúin co n-a sochraide, ⁊ ro laadh a n-dearg-ár eitir mharbhadh ⁊ bhadhadh ba don chur-sin ro baidheadh Conchobhar na Glaisfhene.
Cenél n-Eoghain do thocht for creich n-aile i c-Cenél Conuill isin ló chętna. Do-rala ętarra ⁊ Ua Domhnaill gur ró sraoineadh for Cenél n-Eóghain ⁊ ro marbhadh Gearrmhaidi Ua Baoighealláin co sochaidhibh aile do Chenél n-Eóghain imaille fris.
Tighęrnán mac Domhnaill mic Cathail Ui Ruairc do mharbhadh la Mag Fiachrach ⁊ lá Cloinn Chathail, ⁊ an t-Eoghanach Mag Fiachrach do mharbhadh ar an láthair-sin.
In this Annal
- M1202
Aois Criosd, mile, da céd, a dó.
Muircęrtach Ua Carmacain epscop Cluana Fęrtu Brenainn do écc.
Maol Colaimm Ua Bronain aircindeach Toraighe d'écc.
Domhnall Ua Brolcháin prióir ⁊ uasal sheanóir, Saoí dearscaighthe ar chéill, ar chruth, ar dhelbh, ar mhíne, ar mhordhacht, ar chrabhadh ⁊ ar eagna, d'ég iar n-deighbhęthaidh an seachtmadh lá fichęt April.
p.134Maol Finnein Mac Colmáin seanóir toghaidhe ⁊ Conn Craibhdech Ua Flannagáin d'ég.
Domhnall Carrach Ua Dochartaigh (.i. riogh thaoiseach Árda Miodhair) do mharbadh lá muintir Baoighill iar n-argain ceall ⁊ tuath n-iomdha.
Conchobhar Ruadh mac Domhnaill Uí Bhriain do mharbhadh lá a dearbhrthair fęin ⁊ lá Muirchęrtach mac Domhnaill mic Toirrdhealbhaigh Uí Briain.
Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do éludh a geimheal, ⁊ Cathal Croibhdearg dho dhenamh siodha fris, ⁊ ferann do tabairt dó. Toirrdhealbhach iaromh do ionnarbadh lá Cathal ⁊ sídh do denomh ris fo chédoir tria impidhe na n-Gall.
Domhnall mac Muirchęrtaigh Uí Maoileachlainn do écc.
Diarmaitt mac Airt Uí Maoileachloinn do mharbhadh la mac Lochlainn Uí Concobhair.
In this Annal
- M1203
Aois Criosd, mile, da ched, a trí.
An t-epscop mac Giolla Cheallaigh Í Ruaidhin epscop Cille Mic Duach do ecc.
Doire Colaim Chille do losccadh otha relecc Martain co tioprait Adhamhnain.
Mainistir do dhenamh lá Ceallach ar lár croi Ia gan nach dlighedh tar sárucchadh muintiri Ia fodhéin, ⁊ ro mhill an baile co mór. Cleirigh an Tuaiscirt do thionol co h-aoín ionadh do dhul go h-Í .i. Florent Ua Cęrbhallán epscop Thire h-Eoghain, Maoil Iosa Ua Dorigh epscop Thíre Conaill, ⁊ abb recclésa Póil ⁊ Peadair i n-Ard Macha, Amhalgaidh Ua Ferghail abb recclesa Doire, ⁊ Ainmire Ua Cobthaigh, ⁊ drong mhór do mhuintir Doire, ⁊ sochaidhe do cléircibh an tuaiscirt genmothait-sídhe. Tiagaid iaromh co h-Í, ⁊ scaoiltear leó an mhainistir p.136 rem-epertmar do réir dhlighedh na h-eccailsi, ⁊ ro h-óirdnedh an t-Amhalgaidh remhráite i n-abdhaine la tria thogha Gall ⁊ Gaoidheal.
Diarmaitt mac Muircertaigh Uí Lochlainn co n-druing do Ghallaibh do dhul ar crech h-i t-Tír n-Eoghain, ⁊ ro airgsęt Scrin Colaim Cille, ⁊ rugsat dream do Cenél Eoghain orra, ⁊ sraointer leó for Dhiarmaitt co n-a Ghallaibh, ⁊ ro marbhadh Diarmaid fęisin tria mhiorbhailibh na Scrine.
Slóigheadh la mac Hugo De Lati co n-druing do Ghallaibh Midhe i n-Ultaibh co ro díochuiredh Iohn Do Cuirt a h-Ultoibh iar c-cor chatha ęturra i n-Dun Da Lętglas, in ro marbhadh sochaidhe.
Muircertach Tethbhach mac Conchobhair Mhaonmhaighe mic Ruaidhri Uí Conchobhair do marbhadh la Diarmaid mac Ruaidhri ⁊ la h-Aodh mac Ruaidhri, .i. dá dearbráthair a athar fén ar faithce Chille Mic Duach.
Maidhm ria n-Domhnall mac Meg Carthaigh ⁊ ria n-Dęsmhumhain for Ghallaibh dú h-i t-torchrator seasccatt ar céd nó ní as uille.
Faolan Mac Faolain tighęrna Ua f-Faolain do ecc i mainistir Congalaigh.
p.138Cęnandus Ath Truim ⁊ an Droichętt Nua do losccadh.
Sitricc Teabthach Ua Ceallaigh Maine do écc.
In this Annal
- M1204
Aois Criosd, mile, dá chéd, a ceathair.
Sitriucc Ua Sruithén airchindeach na Congbhala, .i. cęnn Ua Murtele ⁊ toiseach Cloinne Snédhgile ar thotacht d'écc iar n-déigh-pęndainn, ⁊ a adhnacal isin tęmpall do-rónadh leis féin.
Iohn De Cuirt indrędhach ceall, ⁊ tuath do ionnarbadh lá mac Hugo De Lati p.140 h-i Tír Eoghain ar comairce Cenél n-Eoghain go rainicc go Carraicc Fęrghusa, ⁊ ro marbsat Goill Uladh sochaide dia mhuintir.
p.142Uilliam Búrc do indradh Connacht eitir chill ⁊ tuaith ⁊ ro dhioghail Dia ⁊ na naoimh indsin fair uair ro ég do ghalur iongnáth do badh adhnár d'aisnéis.
Muircęrtach Ua Flaithbęrtaigh tighearna iarthair Connacht do écc.
In this Annal
p.144- M1205
Aois Criosd, mile, dá chéd, a cúicc.
An t-Airdeaspoc Ua h-Einni do dhol i mainchini, ⁊ a écc fo chedóir.
Donait Ua Bęcdha epscop Ua n-Amhalgadha do écc.
p.146Saoirbhrethach Ua Doirédh oirchinneach Domhnaigh Móir, ⁊ Patraicc Ua Moghróin, d'écc.
Maghnus Ua Catháin mac tigherna Cianachta, ⁊ Fhęr na Craoibhe, tuir gaisccedh, ⁊ beodhachta an Tuaiscirt do ghuin do shoighit, ⁊ a ecc iaromh.
Mac Guillbhealaigh Uí Cherbhaill tigherna Éle do mharbhadh lá Gallaib.
Conchobhar Ua Braoin Breaghmaine do écc i n-a ailithre i c-Cluain Mic Nois.
Raghnall Mac Diarmata ticcęrna Cloinne Diarmata do écc.
Domhnall Mac Concoiccriche taoisech Muintire Sercacháin do écc.
Domhnall Ua Faoláin tighearna na n-Dęisi Mumhan do écc.
Tadhcc mac Cathail Croibhdercc do écc do ghalar en oidhche i c-Cluain Mic Nois.
Maelir mac Maelir do dul ar éccin ar Luimneach, ⁊ cogadh mór d'ęirgi p.148 eitir Ghallaibh na Midhe ⁊ Goill Maoilir trid-sin, ⁊ Cu Uladh mhac Con Mędha Uí Laeghachain taoiseach Síl Ronain do mharbhadh ar an c-coccadh-sin la Cenél Fiachach mic Néill.
In this Annal
- M1206
Aois Criosd, míle, dá chétt, a sé.
Domhnall Ua Muirędhaigh aird-fęrleighinn Doire do écc.
Maol Pęttair Ua Calmáin comharba Caindigh tuir crábhaidh ⁊ eccna tuaiscirt Ereann do écc.
Flaithbęrtach Ua Flaithbęrtaigh prióir Dhuine Gęimhin, ⁊ Giolla Patraicc Ua Falachtaigh airchindeach Dhúin Cruithne do écc.
Eiccnęchán Ua Domhnaill do dhénamh creach ⁊ marbtha i t-Tír Eoghain.
Comarba Patraicc do dhol i c-cęnd Righ Saxan do chuinghidh sochair cheall, ⁊ do chosaoid ar Ghallaibh Ereann.
p.150Tomaltach, mac Concobhair, mic Diarmata mic Taidhg tighearna Mhaighe Luircc ⁊ Airtigh, ⁊ na h-Aicidhechta en-branan Cloinne Maol Ruanaidh do écc.
Creach la h-Eccnechán Ua n-Domhnaill i n-Uibh Farannain, ⁊ h-i c-Cloinn Diarmata. Ro ghabhsat bú iomda, ⁊ ro marbhsatt daoine. Ruccsat Uí Diarmatta, Uí Fhorannáin ⁊ Uí Gairmlędhaigh orra. Ro marbhadh, ⁊ ro báidhędh sochaidhe ętorra, ⁊ ruccsat Cenél c-Conaill an c-creich fo dhęóidh iar mor-shaothar.
Ruaidhri Ua Gadhra ticcerna Slebhe Lugha do ecc.
Aodh mac Murchadha Uí Cheallaigh ticcęrna Ua Maine, ⁊ Caithniadh Ua Caithniadh tighearna Iorrais do écc.
Aodh Ua Goirmghiallaigh ticcęrna Partraighe Cęra do marbhadh lá fearaibh Cęra.
Ruaidhri Ua Toghda taoiseach na Bredcha la h-Ua n-Amhalgaidh do ecc.
Gillibert Ua Flannaccáin, ⁊ Iomhar Mac Murchaidh cách díobh dho marbhadh aroile i r-Ros Comáin.
p.152Muircęrtach Mac Carrghamhna taoisech Muintire Maoil t-Sionna do écc.
Sloiccheadh la mac Hugo De Lati co n-Gallaibh Midhe ⁊ Laighean i t-Telach n-Ócc. Ro loisccedh cealla, ⁊ arbhanna lais, ⁊ ni rucc geill náid ęidirędha Aodhae Uí Neill don chur-sin.
Sloiccheadh lasan lucht c-cedna i c-Ciannachtaib. Ro loisccsętt cealla Ciannachta uile, ⁊ ruccsat buar dirímhe.
In this Annal
- M1207
Aois Criosd, mile, da céd, a seacht.
Creach la h-Eiccnęchan Ua n-Domnaill a b-Fęraibh Manach go ro ghabhsat bú. Ruccsat Fir Manach foirlion forra, ⁊ ro marbsat Ua Domhnaill tighearna Tíre Conaill, tuir ęngnamha, ⁊ einigh an Chuiccidh i n-a ręimhęs, ⁊ torcrattar drong do shaorclannaibh ele imailli friss. Itiat na h-uaisle do-rochrattar ann, an Giolla Riabhach mac Ceallaigh Uí Baoighill, Donnchadh Conallach mac Concobhair Maonmaighi, ⁊ Mathgamhain mac Domhnaill Midhigh Uí Concobhair ⁊ laochraidh iomdha cenmothát.
Domhnall mac Fęrghail Uí Ruairc ticcęrna urmhóir Breifne do écc.
Muirędhach mac Ruaidri Uí Concobhair, ⁊ Amhlaibh Ua Ferghail taoisech muintire h-Anghaile do écc.
Diarmait Ua Madagáin tighearna Síl n-Anmchadha do écc.
Taissi Ruaidhri Ui Concobhair Rí Connacht do thabhairt a talmain, ⁊ a c-cur h-i sccrín chloiche.
p.154Cathal Croibhdhęrcc Ó Concobhair Rí Connacht do ionnarbadh Aodha Uí Fhlaithbheartaigh ⁊ a crioch do thabhairt dia mac fęin d'Aodh mac Cathail.
Coccadh mor eittir Ghallaibh Laighean fęin .i. eittir Maoilir ⁊ Seffraigh Mares, ⁊ Uilliam Marusccal gur milleadh Laighin, ⁊ fir Mumhan ętorra.
Coccadh mór fós eittir Hugo De Lati ⁊ Maoilir, go ro milleadh uile muintir Mhaoilir.
Cręch mor la Cathal Carrach mac Diarmata mic Taidhg, ar Chorbmac mac Tomaltaigh Mic Diarmata, ⁊ ar Ua f-Floinn Eassa, co ruccsat drem do Connachtaibh fair, .i. Diarmait mac Maghnusa mic Muircęrtaigh Uí Choncobhair, ⁊ Corbmac mac Tomaltaigh, Concobhar God O h-Eghra tighęrna Luighne, ⁊ Donnchadh Ua Dubhda tighearna Ua n-Amhalgadha, ⁊ Ua f-Fiachrach go ro chuirsiot cliathaidh go ro muidh for Cathal Charrach, ⁊ go ro gabhadh é fęin, ⁊ go ro dalladh, ⁊ ro marbhadh Muirghęs a mhac, ⁊ Mac Chonghránna Uí Fhlannaccáin co sochaidhibh ele.
Creach mhór la Maoilir Ócc, ⁊ la Muircęrtach Ua m-Briain, ⁊ lá Toirrdhealbhach p.156 mac Ruaidhri Uí Concobhair i t-Tír Fhiachrach Aidhne co ro airccsiot cúicc baile dhécc.
Cathal mac Ruaidhri mac an t-Siondaigh Uí Chatharnaigh tighearna Tęthba do écc.
Sluaiccheadh la macaibh Hugo De Lati ⁊ la Gallaibh Midhe go caislén Atha an Urchair go rabhattur sechtmain for mís acc forbhaisi fair go ro fháccbadh an caislén leó, ⁊ triocha chéd Fhęr c-Ceall, ⁊ go h-ionnarbadh Maoilir as in tír.
In this Annal
- M1208
Aois Criosd, mile, da céd, a h- ocht.
Dauid Brętnac epscop Puirt Lairge do mharbhadh la h-Uá b-Faoláin dona Deisibh.
p.158Creachsloiccheadh la h-Aodh Ua Neill i n-Inis Eoghain. Rucc Ua Domhnaill .i. Domhnall Mór co n-a sochraitte fair, Ro cuirędh caithiorgail ętorra in ro marbadh ár dírimhe ar gach leth. Torchair isin maidhm-sin Domhnall mac Murchadha, ⁊ ár adhbal do Chenél Eoghain imaille friss. Torcrattar i f-friothguin an mhadhma Cathbharr O Domhnaill, Fęrghal Ua Baoigill, Corbmac Ua Domhnaill, Dauid Ua Dochartaigh, ⁊ dręm do mhaithibh Chenel c-Conaill cenmothátt. Ro sraoineadh fo dęoidh tre nęrt iommbualta for Cenél n-Eoghain.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mór) for Chenél n-Eoghain, ⁊ for Aodh Ua Neill go rucc for cręchaibh ⁊ braighdibh an tire gur snadhmadh sídh eittir Ua n-Domhnaill ⁊ Ua Neill, ⁊ ro naidmsiot a c-carattradh fri aroile i n-acchaidh Gall ⁊ Gaoidheal no chuirfeadh i n-a n-aghaidh.
Duibhinnsi Mág Aęnghusa ticcęrna Cloinne h-Aodha Ua n-Eachdhach do mharbhadh la mac Duinn Sleibhe Uí Eochadha.
Finghin mac Diarmata mic Corbmaic Mhég Cárthaigh do mharbhadh la a braithribh fęisin.
Ualgharcc Ua Ruairc do chor a tigęrnas Fhęr m-Breifne, ⁊ Art mac Domhnaill mic Ferghail do ghabhail a ionaidh a h-ucht Gall.
Iohannes Episcopus Norbus do chor do Righ Saxan i n-Erinn dia bhęith i n-a Iustis innte, ⁊ Saxoin d' ęschoitchionnucchadh la comharba Pęttair fo daigh an epscoip do chor cum coccadh i n-Erinn, go m-báttar Saxain gan aiffrionn gan baisttędh gan ongadh, gan adhnacal inathéchta fri ré trí m-bliadhan.
p.160Muircęrtach mac Domhnaill Ui Bhriain ticcęrna Tuadmhumhan do ghabháil lá Gallaibh Luimnigh tor sarúchcadh trí n-epscop tre fhoráil Dhonnchaidh Chairbhrigh a dęrbrathar fęin.
Diarmaitt Ua Caomháin,/PS> taoisech o Tuaim Da Bhodhar go Gleóir do écc.
Amhlaibh Ua Rothláin taoisech Calraighe Chúile Cęrnatan do marbhadh la h-Ua Móráin.
In this Annal
- M1209
Aois Criosd, míle, da céd, a naoi.
Cele Ua Dubhthaigh epscop Maighe Eo na Saxan, Giolla Crist Ua Cearnaigh comhorba Condere, ⁊ Flaithbęrtach Ua Flainn comharba Da Chonna Easa Mic n-Eirc do écc.
p.162Art mac Domhnaill mic Fęrghail Ui Ruairc tighearna Breifne do marbhadh la Corbmac mac Airt Uí Maoilechlainn, ⁊ la Corbmac mac Airt Uí Ruairc, ⁊ Ualgarcc Ua Ruairc do ghabháil ticcęrnais i n-a dhiaidh.
Donnchadh Ua Fęrghail ticcęrna na h-Anghaile do ecc.
Ri Saxan do techt i n-Erinn seacht c-céd long. Is ann ro ghabhsat i n-Ath Cliath. Baoi athaidh ainnsein acc legadh sccisi an mara de iar t-torrachtain p.164 do, ⁊ tanaic o Ath Cliath go Tiopraitt Ulltain i Midhe. Do-coidh Cathal Croibhdęrcc Ó Concobhair i n-a tęch. Ro h-ionnarbadh Ualtra De Lati as in Midhe h-i Saxain. Do-choid iaramh an Ri ⁊ na maithe bai i n-a fharrad go Carraic Fęrghusa co ro dhiochuir Hugo De Lati a h-Ulltaibh h-i Saxain. Aodh Ó Néill do dhol fo thoghairm an Righ ⁊ a theacht for c-cúlaidh ghan gialladh. An Righ do bęith i bh-forbaisi for an c-Carraicc co ro faccbadh dó í, ⁊ tucc a mhuintir fęin innte. Tanaicc Ó Concobhair iaromh dia thigh budhdęin.
Do-coidh iaromh Ri Saxan go Raith n-Guaire, ⁊ tanaicc Ua Concobhair doridhisi dia soighidh, ⁊ ro bai an Ri acc iarraidh a mheic ar Ua c-Concobhair do ghiall fri comhall dó. Ni thárd Ua Concobhair a mhac uadha, acht do-rad cęthrar dia mhuintir dia chionn, .i. Concobhar God Ó h-Ęghra tighearna Luighne, ⁊ Diarmait mac Concobair Uí Maoil Ruanaidh tighearna Mhuighi Luircc, Fionn Ua Carmacáin, ⁊ Toirbheand mac righ Gall-Gaoidhel do aęs gradha Uí Concobhair, ⁊ do-chóidh an Ri go Saxain, ⁊ rucc na braighde-sin lais.
In this Annal
p.166- M1210
Aois Criosd, mile, da céd, a deich.
Goill do teacht co Caol Uiscce. Aodh Ó Néill, ⁊ Domhnall Ua Domhnaill do thionol chuca go ro marbhait leo na Goill im Henri m-Becc. Ro roinnsiot a n-ionnmhusa, ⁊ a n-édála for na sloghaibh.
Toirrdelbhach mac Ruaidhri Ui Concobhair do dhenamh creche i Muigh Luircc, ⁊ rucc lęis isin Seghais í do shaighidh Diarmatha a bhrathar. Luidh Aodh mac Cathail i n-a deadhaidh co n-deachaidh Toirrdelbhach isin Tuaisceart ar teichedh roimhe.
Braighde Connacht do thoidhecht i n-Erinn, Concobhar God O h-Ęghra tighearna Luighne, ⁊ Diarmait mac Concobhair Ui Maoil Ruanaidh, Fiond Ua Carmacáin, ⁊ Aireachtach Mac Donnchaidh.
Muircęrtach Muimhnech mac Toirrdealbhaigh Moir do ecc.
Coccadh mór do eirghe eitir Righ Saxan ⁊ Ri Brętan, teachta do thocht o Righ Saxan ar cęnd an Gaill-easpuicc, ⁊ maithe Ghall n-Ereann imon n-Gaill-epscop do dhol fo thoghairm Righ Saxan, ⁊ Riocard Diúid do fhaccbail i n-a iustis i n-Erinn, ⁊ an Iustis do thocht co h-Áth Luain ar dháigh go c-cuirfeadh a p.168 bhraithre co Luimnech, go Port Láirge, ⁊ co Loch Garman ⁊ co m-biadh fęin i n-Ath Cliath, ⁊ i n-Ath Luain. Do-rala dó gur ro thuitsęt clocha caislén Atha Luain i n-a chęnn gur bho marbh gan anmain Riocard Diuid co n-a shacart, ⁊ co n-dręim dia mhuintir immaille friss tria mhiorbhailibh Dé, Naoimh Pędair, ⁊ Naoimh Chiarain.
Clann Ruaidhri Uí Concobhair, ⁊ Tadg mac Concobhair Maonmhuighe do thocht tar Sionaind anair isna Tuathaibh, ⁊ dręm do muintir Anghaile imaille friu ⁊ ruccsat creich leo i n-ditreibh Chęineoil Dobhta. Do-thaęd Aodh mac Cathail, p.170 Croibhdeircc i n-a n-diaidh, ⁊ do-beartsat deabhaidh dia 'roile ⁊ ro mheabhaidh ar mhacaibh Ruaidhri gur ro cuireadh dar Sionainn sair doridhisi iatt iar f-faccbhail daoine ⁊ each.
In this Annal
- M1211
Aois Criosd, mile, dá ched, a h-aon n-décc.
Sitriocc Ua Laighenáin comharbha Comhgaill do ecc.
Caislen Cluana h-Eoais do dhénamh lá Gallaibh ⁊ lásan n-Gaill-espoc, ⁊ cręchshluaiccheadh do dhenamh leó i t-Tír Eoghain. Aodh Ó Néill do bhreith orra, ⁊ ro sraoineadh remhe for Gallaibh, ⁊ ro chuir a n-ár im Maoilir mac Robęrd.
Tomas Mac Uchtraigh go macaibh Raghnaill Mic Somhairlich do techt co Doire Choluim Chille foiręnn sé long seachtmoghat, ⁊ an baile do orgain ⁊ do milleadh leo. Lodar assidhe co h-Inis Eoghain, ⁊ ro mhillsęt in insi uile.
p.172Sloiccheadh la Connactaibh tria thoghairm an Ghaill-Ghaill-easpuic ⁊ Gillibeirt Mic Goisdelbhaig co h-Ęss Ruaidh, ⁊ do-ronsat caislen occ Caol Uiscce.
Ruaidhri, mac Ruaidhri, mic Toirrdealbhaigh Ui Concobhair, do marbhadh la Luighnibh Connacht.
Corbmac mac Airt Uí Maoileachloinn do buain Delbhna do na Gallaibh, ⁊ Maoileachlainn mac Airt do thabhairt madhma ar na Gallaibh do bhai ag coimhett Dealbhna, ⁊ a c-constabla Robeard Dhúncomair do marbhadh.
Cu Gaela Ua h-Eidhin do ecc.
Raghnailt ⁊ Caillech Dé dí inghin Ruaidhri Ui Concobhair do écc.
In this Annal
- M1212
Aois Criosd, mile, da céd, a do decc.
Druim Chaoin co n-a tęmpall do losccadh la Cenél n-Eoghain gan cęd d'Ua Néill.
Fęrghal Ua Catháin tighearna Ciannachta ⁊ Fhęr na Craoibhe do mharbhadh la Gallaibh.
Gillibert mac Goisdelbhaigh do mharbhadh i c-caislen Chaoil Uiscce, ⁊ an caislen fęissin do losccadh la h-Ua n-Eiccnigh.
Caislen Cluana h-Eoais do losccadh la h-Aodh Ua Neill, ⁊ la Tuaisceart Erenn.
Donnchadh Ua h-Ęidhin do dhalladh la h-Aodh mac Cathail Croibhdeirg gan cęd d'Ua Concobhair.
Maidhm Caille na c-Crann do thabairt la Corbmac mac Airt Ui Maoilęchlainn p.174 ⁊ la h-Aodh mac Concobhair Maonmaighe ar Ghallaibh dú in ro ládh a n-ár im Piarus Masan ⁊ im macaibh Sleimhne.
Donnchadh Mac Cana toisech Chenél Aonghusa do ecc.
Domhnall Ó Daimhín do mharbhadh la macaibh Még Lachlainn i n-dorus recles a Doire.
Cręch lasin n-Giolla Fiaclach Ua m-Baoighill co n-druing do Cenél c-Conaill amaille fris for araill do Chenel Eoghain baoi for comairce Uí Thairchęirt, .i. an Giolla Riabhach toiseach Cloinne Snęidhghile ⁊ Cloinne Fíngin. Rucc imorro Ó Taircęirt forra, ⁊ fęraidh deabhaidh friú ⁊ marbhthar é budhdęisin ag cosnamh a einigh.
Teach do ghabháil la Diarmait mac Ruaidhri Uí Concobair for Aodh mac Maghnusa Uí Concobhair h-i c-Cill Colmain Fhinn h-i c-Corann gur ro loisccit cuicc fir dhécc ar fhichit ann.
Maidm do thabairt do Dhomhnall mac Domhnaill Bręghaigh Í Maoilęchlainn for Chorbmac Ua Maoileachlainn dú in ro marbhadh Giolla Criosd Mac Colgan co sochaidhe ele amaille fris.
Domhnall mac Domhnaill Uí Maoileachlainn do mharbhadh ar cręich la muintir Maoilir.
Sluaiccheadh la Gallaibh Mumhan go Ros Cré go n-dearnsat caislén ann. p.176 Assaidhe go Cill Achaidh go rucc Muircęrtach mac Briain orra co n-a shloigh go t-tard deabhaid doibh. Ro loiteadh Maoileachlainn mac Cathail Charraigh gur bó marbh dia ghonaibh.
In this Annal
- M1213
Aois Criosd, mile, dá chétt, a trí decc.
Gilla na Naęmh Ua Ruadhan epscop Luighne, ⁊ Muiriccen Ua Muireccein epscop Cluana Mic Nois do écc.
Ainmire Ua Cobhtaigh abb Reclesa Doire Coluim Cille uasail clérech toghaidhe ar chrabhadh, ar chęnnsa, ar dhęirc, ar eccna, ⁊ ar gach maith archęna do ecc.
Tomás Mac Uchtraigh ⁊ Ruaidhri Mac Raghnaill do orccain Dhoire Choluim Cilli ⁊ do bhreith sheód mhuintire Doire, ⁊ tuaiscirt Ereann archęna a lár tęmpaill an Recclesa, ⁊ a m-bręith leo go Cúil Raithin.
p.178Ua Cathain, ⁊ Fir na Craoibhe do theacht go Doire do gabhail tighe ar mhacaibh Még Lachlainn. Ro marbhadh cellóir mór Recclesa Doire ętorra occa n-ęttargoire. Do-roine Dia ⁊ Coluim Cille miorbhail innsin uair ro marbhadh an fęr tionoil ⁊ toichęstail baí leo, .i. Mathghamhain Mhág Aithne i n-eneach Choluim Chille i n-dorus in duibhrecclésa.
Caislen Cuile Rathain do dhenamh la Tomas Mac Uchtraigh ⁊ la Gallaibh Uladh, ⁊ ro sccaoileadh relcce, ⁊ cumhdaighthe an bhaile uile dochum an chaislein-sin cenmothá an thęmpall.
Aodh Ua Neill do thabhairt madhma ar Ghallaibh ⁊ ro la a n-dęrcc-ár, ⁊ ro loiscceadh beós lais an Carrlongport isin ló cettna eittir dhaoinibh, ⁊ indilibh.
Donn Ó Bręisléin taoiseach Fánatt do mharbhadh da mhuintir fęin i meabhail.
Fiond Ua Brolcháin maor Í Dhomhnaill (.i. Domhnall Mor) do dhol i c-Connachtaibh do chuingidh chíosa Í Dhomhnaill. Asseadh do-choidh cettus co Cairpre Droma Cliabh. Ro tadhaill-sidhe co n-a chaoimhthectoibh do thigh an fhilidh Muiredhaigh Lęsa an Doill Uí Dálaigh, ⁊ ro ghabh for miochostadh mór frissan bh-fhilidh ar ba h-aitheach-somh a h-ucht tręóin (gion gur bo h-é a thiccęrna ro chomhairleicc do). Ro lonnaigheadh an fęr dána fris, ⁊ ro-n-gabh biail m-bithgéir i n-a laimh co t-taratt bęim n-dó go f-farccaibh marbh gan anmain. Tęitt fęisin iar sin ar iomghabhail Uí Dhomhnaill h-i c-Cloinn Riocaird. Iar na fhios-sin d'Ua Domhnaill do-ronadh léirthionol slóigh lais i n-a deadhaidh, ⁊ ní ro airis co rainicc p.180 Doire Í Domhnaill i c-Cloinn Riocaird, conadh uadh ro ghabh ainmniucchadh, ar a bheith adhaidh longpoirt ann. Ro ghabh for creachlosccadh an tíre gur bho riarach Mac Uilliam dó fó dhęoidh, ⁊ co ro dhiochuir Muirędhhach dia chomairge i t-Tuadhmhumhain. Do-thaed Ua Domhnaill i n-a dhiúidh, ⁊ geibhidh for indradh, ⁊ orccain na criche íshin co ros-athcuir Donnchadh Cairbrech Ua Briain Muirędhach uadha i n-ucht muintire Luimnigh. Ro lęn Ua Domhnaill é co dorus Luimnigh, ⁊ baí i f-forbaissi ⁊ h-i bh-foslongport ag Móin Uí Dhomhnaill conadh uadh ainmnigthęr. Ro dhiocuirsiot lucht Luimnigh Muiredhach uadhaibh for forchongra Ui Dhomhnaill co nach f-fuair a imdhidęn acht a thairbhirt ó láimh do láimh go riacht Ath Cliath Duibhlinne.
Soais Ó Domhnaill don chur-sin iar sirędh, ⁊ iar c-cor cuarta Connacht uile go h-iomlan. Do-ronadh Sloichceadh ele lais doridhise gan iomfhuireach gan fhosucchadh isin m-bliadhain céttna bhęos co h-Ath Cliath gur ba h-ęiccęn do lucht Atha Cliath Muirędhach do chor uadhaibh go h-Albain, ⁊ bai ann-saidhe co n-dęrna tęóra drechta adhmolta do chuinghidh siodha, ⁊ maithme n-anacail ar Ua n-Domhnaill, ⁊ ba h-é an treas dán dibh-sidhe, A Dhomhnaill deadhlamh fo sith, ⁊ c. Do-radadh sith dó-somh ar a adhmoltaibh, ⁊ gabhaidh O Domhnaill i n-a mhuintęras é iaromh, ⁊ do-rad forba, ⁊ fęrann do feib ro ba data lais.
Creach la Corbmac Ua Maoileachlainn for chaislen Chinn Clair go ro p.182 loiscc an badhbdun, ⁊ go raoimhidh for na Gallaibh co t-tuccadh eich ⁊ eitte iomdha uatha.
Morsluaigheadh la Gallaibh Ereann d'ionnsaicchidh Corbmaic mic Airt gur comraicsiot acc droichęt Tine. Feachar iomairęcc ętorra, ⁊ ro mheabhaidh for mhac Airt, ⁊ do-rochair Ruaidhri Ua Ciardha isin deabhaidh-sin, ⁊ ro díochuireadh mac Airt a Dealbhna, ⁊ ro h-airccędh a mhuintir. Do-chóidhsiot na Goill go h-Ath Luain, ⁊ do-ronadh caislen leó ann. Do-ronsat bęós caislen Chinneitigh, caislen Biorrae, ⁊ caislen Durmaighe.
Creach la Corbmac mac Airt i n-Dealbna co ro aircc Maoil Seachlainn Bęcc ⁊ go ro ionnarb asan tír. Ro marbh dná Uilliam Muilinn, ⁊ ro ghabh fęin tigęrnas Dealbhna.
In this Annal
p.184- M1214
Aois Criosd, mile, dá chéd, a ceathair decc.
An t-epscop Ó Ceallaigh .i. eapscop Ó f-Fiachrach do ecc.
Ardghar Ua Concobhair epscop Shíl Muirędhaigh do ecc.
Bęn Midhe inghęn Eccnigh bęn Aodha Uí Neill baintighearna Oiligh d'écc iar n-dęighbhęthaidh.
Creach do dhenamh la h-Aodh mac Maoil Seachlainn Ui Lachlainn for comorba Choluim Chille, ⁊ Aodh budhęisin do mharbhadh la Gallaibh ria c-cind bliadhna tria fhiortaibh Dé ⁊ Choluim Cille.
Cathal Mac Diarmatta mic Taidg ticcęrna Muighe Luircc, tuir ordain Connacht do écc.
Brian mac Ruaidhri Í Fhlaithbęrtaigh mac ticcęrna iarthair Connacht do ecc.
Creach criche Cairpre do dhenamh la h-Ualgarcc Ua Ruairc ar Philip Mac Goisdelbhaigh co rucc bú iomdha lais.
In this Annal
- M1215
Aois Criosd, mile, dá céd, a cuicc decc.
Dionisius Ua Longargáin airdespoc Caisil d'ecc h-i Roimh.
Conchobhar Ua h-Enne epscop Chille Dá Lua do écc ar slighidh occ tionntudh do iarsan c-cęthramhadh Comhairle Generailte bai in ecclais Lateranensis.
p.186Annudh Ua Muirędhaigh epscop Conmaicne, ⁊ Maol Póil Ua Muirędhaigh prioir Dhúine Gęimhin do ecc.
Trad Ua Maoil Fábhaill toisech Chenél Fhęrghusa co n-a bhraithribh, ⁊ co n-druing móir ele immaille friú do mharbhadh la Muireadhach mac Mormair Lęmhna.
Donnchadh Ua Duibhdhiorma toiseach na m-Brédcha do écc, i n-duibhreccles Doire.
Aongus Ua Cairelláin toiseach Cloinne Diarmata do mharbhadh la a braithribh fen.
Murchadh Mac Cathmaoil toisech Ceneoil Fhęradhaigh do écc.
Mag Cana toisech Chenél Aęnghusa do mharbhadh la a braithribh.
Ruaidhri Ua Floinn ticcęrna Dęrlais do ecc.
Gilla Cuitrigh mac Carrgamhna taoisech muintire Maoil t-Sionna d' ecc.
Giolla Caoimhgin Ua Ceallaigh Bręgh do ghabháil la Gallaibh i Mainistir Pęttair acc Ath Luain, ⁊ a crochadh leo i n-Ath Truim.
Tadhg Mac Eitigein taoiseach Cloinne Diarmata do ecc.
In this Annal
p.188- M1216
Aois Criosd, mile, da cett, a sé decc.
Mathghamain Ua Laithbęrtaigh tighearna Cloinne Domhnaill do écc.
Giolla Arnáin Ua Martain ollamh Erenn i m-breitęmhnus do écc.
Tomaltach mac Aodha mic Aireachtaigh Uí Rodhuibh do mharbhadh la Domhnall mac Aędha Mic Diarmatta.
Eachdhonn Mac Gilliuidhir comarba Patraicc, ⁊ priomhaidh na h-Ereann do écc h-i Roimh iar n-dęighbęthaidh.
Maoil Seachlainn mac Diarmata do mharbhadh d'Fearaibh Ceall, ⁊ do mhuintir Mhaoilir.
Murchadh mac Ruaidhri Uí Concobhair do écc.
p.190Caislén Chille Da Lua do dhénamh la Seafraigh Mares, ⁊ an Gaill-easpoc fós do dhénamh tighe innte ar eiccin.
An tręs Henry do rioghadh os Saxain 19. October.
In this Annal
- M1217
Aois Criosd, mile, da chéd, a secht décc.
Giolla Tighearnaigh Mac Giolla Ronain epscop Airghiall, ⁊ cęnn canánach Ereann do écc iar b-pęnnainn, ⁊ iar n-aithricche.
Diarmait mac Conchobhair Mic Diarmata tighearna Muighi Luircc do écc.
Mor inghęn Uí Bhriain, .i. Dhomhnaill bęn Cathail Croibhdhęircc do écc.
Domhnall Ua Gadhra do ecc.
Niall mac mic Lochlainn Uí Concobhair do écc.
Donnchadh Ua Maoil Brenainn taoiseach Cloinne Concobhair do écc.
Tadhg Ua Fęrghail do marbhadh la Murchadh Carrach Ua f-Fęrghail.
Giolla Patraicc Mac Acadhain taoiseach Cloinne Fęrmaighe do écc.
p.192Domhnall mac Murchadh Mhég Cochláin tighearna urmhóir Dealbhna do mharbhadh do mhacaibh Maoileachlainn Méag Cochlin i meabhail i Liathdruim.
Cathal Fionn Ó Lachtna taoiseach an Dá Bhac do marbhadh la h-Ua f-Floinn Mhaighe h-Eleocc i f-fiull i n-a tigh fęin.
Corbmac mac Tomaltaigh d'oirdnedh.
In this Annal
- M1218
Aois Criosd, mile, da chétt, a h-ocht décc.
Clemens epscop Luighne do écc.
Giolla na Naomh Ua Gormghaile Saccart Rátha Lúraigh do écc i n-a oilithre.
p.194Maoil Iosa Ua Daighre airchinneach Doire Choluim Chille do écc an t-ochtmhadh la do Dhecember iar m-bęith cęthrachat bliadhain i n-a airchindeach, ⁊ iar n-denamh gacha maithęsa for caomhnaccair do gniomh h-i c-cill ⁊ i t-tuaith.
Tęmpall Mainistre na Buille do choisreaccadh.
Muircęrtach Ua Floinn ticcęrna Ua t-Tuirtre do marbhadh la Gallaibh, ⁊ Conghalach Ua Cuinn taoiseach Maighe Lugad, ⁊ Shil c-Cathasaicch uile, tuir ghaisccedh, einigh, ⁊ oirdearcais tuaiscirt Ereann do mharbhadh la Gallaibh bheós isin ló cédna.
Ruaidhri, ⁊ Maoil Seachlainn da mhac Mhég Cochláin do écc i mainistir Chille Bęccain.
Lochlainn Ua Concobhair do écc i mainistir Cnuic Muaidhe.
p.196Creach do dhénamh la Gallaibh Midhe, ⁊ la Muircęrtach Carrach Ua f-Fęrghail ar Uibh Briúin na Sionna, ⁊ Diarmait mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachlainn, ⁊ dream do Chonnachtaibh do breith forra go raimhidh forsna Gallaibh go t-torcratar tuilleadh ar chéd eittir mharbhadh, ⁊ bhádhadh díobh. Do-rochair mac Uí Concobhair i f-friothguin na sgainnre go n-druing dia mhuintir amaille fris.
In this Annal
- M1219
Aois Criosd, mile, dá chéd, a naoi décc.
Aodh Ua Maoil Eóin epscop Cluana Mic Nois do bhathadh.
Fonachtán Ua Bronáin comorba Coluim Cille do ecc, ⁊ Flann Ua Brolcháin do oirdneadh i n-a ionadh isin comhorbus.
Maelęschlainn mac Concobair Maonmaighe do mharbhadh la Maghnus mac Toirrdhealbhaigh í Concobhair iar n-gabháil tighe fair i c-Cluain Tuaiscirt.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill .i. Domhnall Mor i n-Gairbhthrian Connacht da p.198 b-fuair braighde, ⁊ úmhla Uí Ruairc, ⁊ Ui Raighilligh, ⁊ catha Aodha Finn uile ⁊ gabhail dó iar sin tre Fhęraibh Manach go ro milleadh lais gach conair tresa t-tudhcaidh etir chill, ⁊ tuaith do neoch bai i f-fręsabhra friss.
Ualtra De Laty, ⁊ mac Uilliam Burc do theacht a Saxoibh.
Dubhdara mac Muirędhaigh Ui Maille do mharbhadh i n-gęimheal la Cathal Croibhdhęrcc i n-a longphort fęin tré n-a mhighníomhaibh.
Enda mac Danair Uí Mhaoil Chiaráin do écc.
In this Annal
- M1220
Aois Criosd, mile, da chéd, a fiche.
Iacobus do tocht i n-Erinn i n-a légaidech on b-Papa do ręidhiuccad, ⁊ d'orducchadh dal ecclastacda na h-Ereann, ⁊ a dol for c-culaibh doridhisi.
Diarmait mac Ruaidri (.i. mac Toirrdhealbhaigh Mhoir) Uí Concobhair do marbhadh la Tomás Mac Uchtraigh ag techt a h-Innsibh Gall, ar t-tionól coblaigh do Dhiarmait ag techt do ghabháil righe Connacht. Maol Ruanaidh Ua Dubhda do bhathadh ar an c-cobhlach c-cedna.
Maol Seachlainn, mac Maoil Sechlainn Bhicc do bathadh ar Loch Ribh.
Diarmait mac Briain Daill do marbhadh do mhac Mathghamhna Ui Bhriain tre mheabhail.
Sluaigheadh la Ualtra De Lacy, ⁊ laGallaibh Midhe go h-Ath Liacc go n-dęrnsat p.200 urmhór caisléin ann. Sluaigheadh ele la Cathal Croibhdęrcc tar Sionainn soir isin c-Caladh, gur gabh eccla na Goill go n-dearnsat sith le h-Ua c-Concobhair, ⁊ co ro sccaoilsiot Connachtaigh an caislén.
An Cairneach Riabhach Mhag Flannchadha, ⁊ Fęrghal Mag Samhradhain do marbhadh la h-Aodh Ua Ruairc .i. mac Domhnaill mic Fearghail, ⁊ la Cloinn Fhęrmaighe.
In this Annal
- M1221
Aois Criosd, míle, da chéd, fiche a h-áoin.
Sanct Dominic do ecc.
Corbmac ab Comair do mharbhadh.
Mac Hugo De Laci do thecht i n-Erinn do nęmhthoil Rígh Saxan, ⁊ táinig i m-báidh Aodha Uí Nell. Do-chóidhsiod ar aon i n-aghaidh Gall Ereann, ⁊ do-dheachattar p.202 cétus go Cúl Rathain, ⁊ ro scaoilsiot a caislén. Lottur iaramh i Mídhe, ⁊ i Laighnibh gur ro millsiot uile don cur-soin. Tionólaid trá Goill Ereann cęthre catha fichęt go Dealccain. Táinicc Aodh Ó Neill ⁊ mac Hugo cethre catha comhmóra i n-a n-aghaidh co t-tuccsat Goill annsinn a bhręth fęin d'Ua Nell.
In this Annal
- M1222
Aois Criosd, míle, dá chéd, fiche a dó.
An t-Epscop Mag Gelain epscop Chille Dara d'ecc.
Ailbin Ua Maol Mhuaidhepscop Fęrna d'écc.
Maoil Isa Ua Floinn prioir Easa Mic n-Erc d'écc.
Tadhg Ua Baoighill sonus ⁊ taccadh tuaiscirt Ereann, tiodhnaictheach séd, ⁊ maoine d'aos gacha dána d' écc.
Niall Ó Néll do shárucchadh Doire im inghin Uí Catháin. Ro dhíoghail Dia ⁊ Colum Cille innsin uair nír bó cian a saoghal-som dia és.
p.204Giolla Mo Choinni Ua Cathail tighearna Cheneoil Aodha thoir ⁊ thiar do marbhadh la Sęchnasach mac Giolla na Naomh Uí Sęchnasaigh iar n-a bhrath da mhuintir fén.
Mor inghean Ui Bhaoighill bęn Amhlaibh Uí Beolláin d'écc.
In this Annal
- M1223
Aois Criosd, míle, da céd, fiche, a trí.
Mail Iosa mac Toirrdhealbhaigh Uí Chonchobhair prioir Innsi Mędhoin d' ecc.
Dubhthach Ua Dubhthaigh abb Conga d'ecc.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mór) co Cruachain Chonnacht, p.206 assaidhe h-i t-Tuathaibh Connacht, ⁊ tar Suca siar gur mhill ⁊ gur chręchloiscc gach tir gusa rainicc co f-fuair a m-braighde ⁊ a n-umhla.
Seachnusach mac Giolla na Naomh Uí Sheachnusaigh do mharbhadh do Chloinn Chiuléin, ⁊ sárucchadh na Bachla Mhoire Cholmáin Cille mic Duach uime.
Murchadh Carrach Ua Fęrghail do marbhadh d'aon urcor saighde, ag dénamh greissi ar Aodh mac Amlaoibh Uí Fhęrghuil.
In this Annal
- M1224
Aois Criosd, míle, da céd, a cęthair.
Mainistir S. Froinsiais i n-Ath Luain do thionnscnadh lá Cathal Croibhdearg Ua c-Concobhair la righ Connacht in espuccóideacht Cluana Mic Nóis ar brú na Sionna allanoir.
p.208Maol Muire Ó Connmaicespoc Ua b-Fiachrach ⁊ Cenél Aodha do écc.
Espoc Conmaicne, .i. an Gaill-espoc d'ecc.
Muirghius Canánach mac Ruaidhri Uí Chonchobhair aon bá dearscnaighthi do Ghaoidhelaibh i l-legionn, i c-canntaireacht, ⁊ a n-dénamh uérsa d'écc, ⁊ a adhnacal i c-Cunga.
Maol Caoimhgin Ua Scingin aircinneach Arda Carna d'écc.
Maoil Isu mac an Espuic Uí Mhaoil Fhaghmhair pearsún Ua b-Fiachrach ⁊ Ua n-Amhalgadha, ⁊ adhbhar espuic ar eccna, do marbhadh do mac Donnchadha Uí Dhubhda mar nar dhú dhó uair nochar mharbh neach d'Uíbh Dubhda riamh cleireach gó sin.
Cioth adhbhal adhuathmhar d'fearthain i c-cuid do Connachtaibh, .i. i t-Tir Maine i Sodain, ⁊ i n-Uibh Diarmata ⁊ c. diar fhás tedhm, ⁊ galar aidhbhsech do cęthraibh p.210 na c-críoch remraiti iar c-caitęmh an fheóir do fhliuch an cioth-sa dhóibh. Do-gniodh bheos lacht na n-inniledh-sin galraighthi inmheodhoncha go h-éxamhail do na daoinibh dho thoimledh é. Ba dethbhir na dearbairdhi-si do techt i c-Connachtaibh isin m-bliadhain-si uair ba mór an t-olc, ⁊ an t-imnedh do-rala dhóibh innte, .i. Cathal Croibdearg mac Toirrdhealbhaigh Mhóir Uí Chonchobhair, Rí Connacht, aon as p.212 mó do mhudaigh do merlechaibh, ⁊ d'easccairdibh Erenn ré h-aimsir imchęin, aon as mó ro shás do chlerchibh, bochtaibh, ⁊ aidhelgneachaibh, aon as uille inar dhoirteasdair Dia gac maith, ⁊ gach mór suailche dá t-táinic d'uaislibh Ereann a c-comfhoccus dia remhęs, óir as é ro congaibh é fén ar aon mnaoi phósda gan truailledh a ghęnmnaidheachta tar a h-éis có a bhás. As ré a linn beos as mó ro gabhadh deachmadh go dlighteach cétus i n-Erinn. An Rí fírén foircclidhi-si, ⁊ an caithmiledh condail craibtech ceirtbhręthach d'écc an t-ochtmadh lá ficęt do shamhradh (Dia Luain do shainnriudh) i n-aibíd Manaigh Léth i mainistir Cnuic p.214 Muaidhe iar n-a h-edhbairt dó budhén do Dia, ⁊ do na manchaibh roimhe-sin gu n-a fonn ⁊ fearonn, ⁊ a adhnacal innte co h-uasal onórach. A b-Purt Locha Mesca do geneadh Cathal Croibhdearcc, ⁊ a oilęmhain i n-Uibh Diarmata ag Tadhcc Ua Choin Cheanainn. Aodh Ó Concobhair a mac do gabháil righi Connacht tar a és gan cáirde uair bádar braighde Connacht ar a láimh ré n-écc a athar. As ré h-ucht gabhala righe don Aodh-sa tucc fó deara mac Ui Mannacháin do dhalladh tré éccęn mná do tabhairt, ⁊ a lámha ⁊ a chosa do bhén do neoch oile iar n-dénamh mérle dó. Do choimhéd smachta flatha innsin.
Aodh mac Conchobhair Maonmhoighi d'écc ag toidhecht ó Ierusalém, ⁊ ó Sruth Iordanén dó.
Dondchathaigh mac Airęchtaigh Uí Radhuibh toísech Cloinne Tomaltaigh d'écc i n-a oilithri acc Topur Pattraicc.
Maoil Seachlainn mac Taidhg Uí Cheallaigh tighearna Ó Maine do écc.
Giolla na Naomh Crom Ó Seachnusaigh tighearna lethe iartharaighe Cenél Aodha na h-Echtgi d'écc.
Domhnall Ó Ceallaigh tighearna Ó Maine d'écc.
Cú Cęnann Ua Coin Cęnainn d'écc.
Mathghamhain mac Cethęrnaigh Uí Cérin tighearna Ciarraighe Locha na n-Airneadh d'écc.
p.216An t-arbhar gan bhuain go Feil Brighde, ⁊ an treabhadh aga denamh do brigh an choccaidh, ⁊ na doininde.
Mainistir do thógbháil la Muiris Mac Gęrailt (ó t-tátt Gęraltaigh Cille Dara, ⁊ Gearaltaigh Dęsmumhan) i n-Eóchaill i n-eapscoboitteacht Cluana isin Mumhain do bhraithribh S. Froinsiais.
In this Annal
p.218- M1225
Aois Criosd, míle, dá céd, fiche a cúig.
Amhlaoibh Ua Beólláin aircinneach Droma Cliabh, Saoi eccna, ⁊ biattach coitchęnn d'écc.
Ua Maoil Bhrénainn ab Mainistre na Buille d'écc do bithin cuislinne do leicceadh dhó.
Maol Bríghde Ua Maiccin ab Topair Padraicc, mac oighe ⁊ eccnaidhe d'écc. As les ro tionnscnadh teampal Tobair Patraic, ⁊ ro forbaidh go n-a Shanctair, ⁊ crosaibh iar mor shaothar a n-ónóir Patraic, ⁊ Muire, Eóin, ⁊ na n-apstal.
Giolla an Choimhdhedh Mac Giolla Charraigh uasal shaccart ⁊ pearsún Tighe Baoithin d'eg.
Dionis Ó Maoil Chiarain airchinneach Arda Carna d'écc.
Giolla Coirpthe Ua Mughroin d'ecc, ⁊ a adhnacal i c-Conga Fhechín.
Coimhérghe mhór shluaigh do dhénamh lá h-Ua Néll i c-Connachtaibh do congnamh le cloinn Ruaidhri Uí Concobhair, .i. Toirrdhealbhach ⁊ Aodh tré forcongra Duinn Óig Mhécc Oireachtaigh ríogh-taoíseach Sil Muiredhaigh a n-dioghail a fearainn do bhén de d'Uu Concobhair (.i. Aodh). Acht chęna ó ro iompaidh Macc Oirechtaigh p.220 i n-aghaidh Aodha do-rónsat Síol Muirędhaigh ⁊ Iarthar Chonnacht im Aodh Ua Flaithbhęrtaigh tighearna Iartair Connacht, ⁊ Gaoidhil an chuiccidh d'ormhór coimhérgi i n-a aghaidh acht Mac Diarmata, .i. Corbmac mac Tomaltaigh. Dála Uí Néll nír h-airisseadh les go rainig lár Síl Muireadhaigh. Aisidhe go Feadha Atha Luain, go m-baoí dá oídhche ag Muilleann Guanach gur lomairccęstur Loch Nén go rucc seóid Uí Concobhair as. Teccaid aisídhe go Carn Fraich. Rioghthar Toirrdhealbhach mac Ruaidhri annsin, ⁊ téd Aodh Ua Nell co n-a muintir dia p.222 t-tighibh. (o roba tairisi lá Cloinn Ruaidhri a n-airechta budhén) acht madh aos gradha Aodha namá, .i. Mac Diarmada, ⁊ Dáuith Ua Floinn, ⁊ c.
Así comhairle ar ar cinneadh annsin le mac Cathail Croibhdeirg, dul i c-ceann Gall co cúirt Atha Luain, óir do-rala go sodhánach dó-samh maithe Gall Ereann do bhęith comhchruinn ainn-sidhe an ionbaidh-sin, ⁊ báttar caraid a n-urmór dó-samh alos a athar, ⁊ ar a shon fesin uair bá tuarustlach tiodhlaicthech iad ar aon dóibh. Fiadhaidhid Goill roimhe-simh go lúthgháirech ⁊ congbhaid ętorra é go lán gradhach athaidh iar sin. Tucc-samh an Iustís ⁊ inar lór lais do mhaithibh Gall ar chęna i n-a commbaidh annsin, Donnchadh Cairbrech Ua Briain, ⁊ Ua Maoil Seclainn go n-a sochraidibh.
Iar c-clos an comcruinnighthi-sin do lucht Moigi h-Aí, ⁊ do Thuathaibh Connacht, ro techsiod rompa i c-crich Luighne, ⁊ i t-Tír n-Amhalgaidh go n-a m-buar ⁊ innileadha, ⁊ ro faccaibhsiod meic Ruaidhri i n-uathadh socraidi. Teccaid clann Ruaidhri Uí Concobhair rompa iarom an líon báttur co Cill Cheallaigh ar cúl a m-bó ⁊ a m-buair. Imtusa Aodha go n-Gallaibh uime cuirid siortha siubhlacha uatha d'arccain aosa gráidh cloinne Ruaidhri, ⁊ congbaid trom a slóigh i n-a t-timchel re h-ionnsaigidh do tabairt orra budhén. Téd Aodh mac Ruaidhri mic Muirceartaigh, Domhnall Ua Flaithbęrtaigh, Tighearnán mac Cathail Miccárain, ⁊ mac Toirrdhealbhaigh mic Ruaidhri d'anacul coda dá n-aos graidh. Teccaid Goill im Aodh mac Cathail Croibhdheirg iar sin i t-timcheal Toirrdhealbhaigh. p.224 Iar na airiuchcadh-sin dó-samh cuiris a glasláith i rémhthús roimhe, Donn Ócc Mág Oireachtaigh go n-a anradhaibh, Flaithbheartach Ua Flannagáin, ⁊ uathadh d' amhsaibh Eoganach baoi i n-a fhochair, ordaighis iad dia n-imdídhęn i n-a n-deóidh go t-téarnadar samhlaidh ona m-biodhbadhaibh gan aon do thuitim díobh. Do-rala an lá-sin drong do siorthaibh Aodha Ui Chonchobhair i c-cęnn Eachmarcaigh Mic Branáin go n-deachaidh do chosnamh a bhóichreche orra go t-torchair Eachmarcach don anbforlann galccad baoí 'na agaidh. Leanais Aodh Ó Conchobhair go n-Gallaibh uime mac Ruaidhri an oidhche-sin go Mílecc go m-baoí teóra h-oidhche iar sin ag argain Luighne do gach leth. Bá h-iondochonaigh do-rala d'Ó Eaghra annsin. Sith do dhenamh iar ná argain tar cenn an tioruairsi do fáccbhadh da h-innilibh i l-Luighniu.
As ann báttar meic Ruaidhri mun am-sa a c-comhghar do Loch Mic Fearadhaigh i n-Glęnd na Mochart. Comairlighis Aodh ré na Gallaibh annsin na Tuatha d'ionnsaighidh dia n-argain, Síol Muireadhaigh, ⁊ Clann Tomaltaigh d'innradh mar an cedna ó do bháttar ar t-techędh roimhe. Iar c-cinneadh na comhairle-si lottar rompa i slighidh nach smuainfeadh Gall co bráth dul trempe .i. h-i b-Fiodh n-Gatlaigh go riachtsat Áth Tíghe in Messaigh gur airccsiod Cúil Cernadha iar n-dilgęnn a dhaoine dóibh. Gach ar gabh go Dubhchonga do lucht p.226 an techmhe ro báidhit a n-ormhór. As amhlaidh do-gebthi na cęscanna uas a c-cairribh lomlán do leanbhaibh iar n-a m-báthadh. Gach a t-tearna don toisc-sin díobh ó Ghallaibh, ⁊ on iombáthadh remráite lodar i t-Tír n-Amhalgaidh go n-deachaidh Ó Dúbhda fútha go nár fháccaibh aon bhó aca.
Madh iad clann Ruaidhri tra así comairle do-rónsat ag Loch Mic Fearadhaigh sgaoileadh ó aroile dóibh go sgerdís sochraide Gall ré h-Aodh. Donn Mag Oirechtaigh, ⁊ aroile dia maithibh do chor do saighidh Uí Flaitbaertaigh a f-fir comluighi ⁊ comhchodaigh. Meic Muirceartaigh Uí Concobhair, ⁊ Tighearnan mac Cathail do dul ar cúl a m-bó ⁊ a muintear, ⁊ Síth do dhénamh dóibh tar a c-cęnn go b-fágbhaidís Goill mac Cathail Croibhdeirg. As ann baoi Aodh 'mun am-soin i Moigh n-Eó, ⁊ tiaghaid meic Muirceartaigh Muimnigh i n-a chęnn ar Shlanaibh ⁊ chomaircibh.
Madh an taobh theas do Connachtaibh dana nír bó ciúin dóibh don dul-soin, uair tangadar Goill Laighęn ⁊ Mumhan im Muirceartach Ua Briain, Goill Dęsmumhan bheós, ⁊ Sirriam Corcaighe i n-a t-tréchomusc gur marbhsat a n-daoine do neoch ar a rucsat diobh, ⁊ gur ionnradar a m-bruigh ⁊ a m-bailte. Bá h-olc tra lá h-Aodh mac Cathail Croibhdheirg a t-tocht-somh don turus-sin uair ní h-é ro thóchuir iad, acht tnuth, ⁊ format dá n-gabháil fén ré gach maithęs dá c-cualadar d'fághail don iusdís go n-a Ghallaibh i c-Connachtaibh an tan-soin. As don ruathar-so do marbhaid cetre meic Méc Murchaidh ar én láthair.
Bá truacch tra an nemhshén do-dheonaigh Día don chuiccedh dob'fęrr baoi i nErinn an ionbhaidh-si, uair ní choiccleadh an mac occlaoich aroile acht gá creachadh ⁊ arccain fo n-a cumhang. Do-cuirid bheós mná, ⁊ lenimh, fainn, ⁊ fodhaoine, d'fuacht ⁊ ghorta don choccadh-sin.
p.228Iar n-dul tra do macaibh Muircęrtaigh Muimhnigh do lathair Aodha Ui Conchobhair do réir mar do ráidhęmar, do-chuaidh ar n-á bhárach go Cill Mędhóin. Comraicit trí slóigh na n-Gall annsin re 'roile, ⁊ as bęg nár bó lán an triocha céd i n-a m-battar lęth ar lęth edir Gallaibh ⁊ Gaoidhealaibh. Tainicc Aodh Ó Flaithbeartaicch ar choraibh ⁊ ar slánaibh maithe Gall, ⁊ Dhonnchadha Cairbrigh Uí Briain a cairdęsa Criosd h-i c-cęnn Aodha Uí Concobair, ⁊ an iusdís co n-dearna síth tar cęnn a bhuair, ⁊ a dhaoine ris, ar macaibh Ruaidhri d'athchor uaidh. Imtighis Aodh iar sin, ⁊ a Ghoill imaille ris co Tuaim Dá Ghualann, ⁊ leiccis Goill Laighean, ⁊ Dęsmumhan uaidh annsin. Iompaídhis fén ar c-cúla dochom Uí Flaithbęrtaigh óir níor bhó tairise lais e-sidhe, uair battar meic Ruaidhri roimhe-sin allaniar do loch aicce, ⁊ Donn Ócc Mág Oireachtaigh ar aon riú.
Annsin ro scar mac Magnusa ré cloinn Ruaidhri gur innsaigh h-i t-Tír n-Amhalgaidh ar cęnn a bhó, ⁊ a mhuintire go b-fuair iatt go sodhánach gan chreachadh gan arccain. Rucc leis iad iaramh fó dhídean Uí Ruairc, ⁊ é iar c-creachadh Pilip Meic Goisdelbhaigh.
Donnchadh Cairpreach Ua Briain daná do chuir sidhe drong dia mhuintir roimhe go n-édalaibh aidhblibh. Iar ná fios-sin d'Aodh mac Ruaidhri ⁊ d'Eoghan Ó Eidhin lodur rompa uathadh dęghdhaoine gur muidheadh for Muimhnechaibh, gor beanadh a n-edala dhíobh, ⁊ gur congbhadh braighde dá maithibh uatha. Iar na clos-sin do Donnchadh Cairbreach ticc do láthair Aodha mic Ruaidhri go n-dearna síth báitte coindel ris, ⁊ gur ghabh do laimh gan toidheacht na aghaidh doridhisi dia lécceadh p.230 a aos graidh cuige. Gidheadh ní ro chomhaill-siomh a coinghioll do mac Ruaidhri (iar b-faghail a mhuintire dhó uaidh) uair tainicc ar an céd sluaigheadh i n-a aghaidh la h-Aodh mac Cathail Croibhdheirg.
Téd Aodh ⁊ an iusdís go n-a Ghallaibh iar sin go caladh Innsi Cręmha gur béccin d'Ó Flaithbeartaicch Inis Cręmha, ⁊ Oilén na Circe go n-arthraighibh an locha do tabhairt ar laimh Aodha. Triallais an iusdís iar sin dia thigh. Ted Aodh Ó Concobhair dia iodhlacadh uidhe chian dá slíghidh gur fhágaibh an iúsdís uathadh do mhaithibh a muintire aicce imaille re h-iomad fénnedh, ⁊ fearóglaoch óir nior bhó tairisi lais Connachtaigh acht madh bęcc. Tucc-somh annsin maithe a oireachta i l-laimh Gall a n-gioll ré a t-tuarastlaibh, .i. Flaithbeartach Ó Flannaccain, Fęrgal Ua Taidhg, ⁊ aroile do maitibh Connacht, ⁊ as dóibh fén do béccin a b-fuaslaccadh.
As a h-aithle-sin iompaídhis Ua Flaithbeartaigh, meicc Muirceartaigh, ⁊ na h-uaisle archęna ar Aodh mac Cathail Croibdeirg iar n-imtecht troim-thionóil na n-Gall uaidh, ⁊ ro gabsat le macaibh Ruaidhri. Cuiris Aodh O Concobhair annsin techta ⁊ sgribhne do shaighidh an Iustís dia foillsiughadh sin dhó, ⁊ d'iarraidh fuilleadh sochraidi. Nir bhó h-aithesc fó lár dó-samh sin, uair do-freccradar p.232 Goill go soinnimh sairésccaidh é. Acht cęna ba tuillmheach dóibh-siomh an turus-sin óir fá mór a n-édala, ⁊ bá bęcc a n-imseargna. Cuirthear Goill Laighean cuigi-siomh annsin im Uilliam c-Cras, ⁊ im macaibh Griffín. Iar m-breth na sochraidi-sin air-siomh ionnsaighidh meic Ruaidhri tar Tóchar siar, ⁊ gabhais roimhe i n-Uibh Diarmata mar a c-cuala meic Ruaidhri do bhęith gan líon sochraide, uair ní rangattar a lucht combádha iad mun am-soin, ⁊ cuiris Fedhlimidh a bhrathair, ⁊ aroile do mhaithibh a mhuintire, ⁊ sochraide mór do glasláthaibh Gall d' ionnradh Eoghain Uí Edhin i n-Uibh b-Fiachrach Aidhne co m-bádar adhaigh longpuirt i n-Ard Rathain fa comair na tíre d'arccain a mucha na maidne ar c-cionn.
Foillsightear d'Ua Flaithbeartaigh, ⁊ do macaibh Muirceartaigh (badar ag ionnsaighidh mac Ruaidhri) Goill do dhul do creachadh a b-fir comluicche, Eoghan Ó h-Eidhin, ⁊ a m-beth a n-Ard Rathain, nír failliccheadh sin riu-somh oir do-lęnsat iatt d'én-toil ⁊ d'én-aontaidh go rangadar i c-comhfoccus dóibh. Do-ghníad comarle ré 'roile annsin, .i. Tuathal mac Muirceartaigh, ⁊ Taiclech Ua p.234 Dubhda go n-dirim amaille riú do chur do shoighidh an baile cetus Ua Flaithbeartaigh ⁊ mac Muirceartaigh iman m-baile sechtair gu n-a sochraidibh. Luidh Tuathal, ⁊ Taichleach go n-a b-fianlách go męnmnach meardhána i t-trecommusc Gall isin m-baile go t-tucsat tiugh fhuabairt bhiodhbaidh orro. Maidhtear for Ghallaibh soir ⁊ siar as a h-aithle. Lęnait-siomh aos na madhma soir. Loitis Tuathal constapla na n-Gall dá ced fhurgamh. Athghonais Taichleach é gur fagbhadh an consdapla gan anmain de sídhe. Dála na n-Gall ar ar muidheadh as an m-baile don taoibh araill ro eirigh Ua Flaithbeartaigh, ⁊ mac Muirceartaigh doibh. Gidheadh tarla dainshén daibh-sidhe gur bhriseattar Goill orra fó cedóir. As don toisc-sin do marbhadh Matghamhain mac Aodha mic Conchobhair Maonmaighe, Giolla Criosd Mac Diarmada, Niall mac Fearghail Ua Thaidhg, ⁊ c. Acht chęna ro marbhadh an fear ro mharbh Niall Ó Taidhg, .i. brathair Cholén Uí Dhíomusaigh.
Dala mac Ruaidhri conidrecaid ar a bharach re h-Ua f-Flaithbeartaigh, ⁊ risan c-cuid oile dá n-aos comtha go t-tangatar rompa a n-deas go Druim Cęnannáin. Luidh Aodh mac Cathail Croibhdeirg go n-a Ghallaibh i n-a n-diaidh. Comairlightear ag aireachtaibh cloinne Ruaidhri annsin gach aon diobh do saighidh a męnnata fesin, ⁊ do-gníat samhlaidh acht Donn Ócc Mag Oirechtaigh namá. Cidh tra acht iar f-fágbháil na ruireach, .i. cloinne Ruaidhri Uí Concobhair annsin i n-uathadh sochraide lodar do shaighid Aodha Uí Nell, ⁊ Donn Mág Oireachtaigh imaille riú.
Ionnsaighis Aodh mac Cathail Croibhdeirg Ua Flaithbeartaigh annsin go t-tuc gell, ⁊ edireadha uaidh. Tainic roimhe iaramh go Cill Meadhóin, ⁊ go Moigh n-Eó i n-diaidh mic Muirceartaigh, ⁊ Tighęrnáin mic Cathail Miccarain go n-dearnsat síth tar cęnn a m-buair ⁊ a muintire, ⁊ go n-deachsat do lathair p.236 Aodha Uí Conchabhair ar slánaidheacht Donnchadha Cairbrigh, ⁊ maithe na n-Gall. Ba cumhsanadh na ionam-sin uair ní raibhe cill na tuaith i c-Connachtaibh an tan-soin gan lot ⁊ láinmhilledh.
Tedhm diofhulaing do teccbháil i c-crích Chonnacht an ionbhaidh-si, .i. treabhlaid trom thęsaighthi gur folmaigheadh mór m-bailte dhi gan elaidhthech bętha d'fágbháil ionnta.
Flann mac Amhlaoibh Uí Fhallamain toisech Cloinne h-Uadach do mharbhadh d'Fedhlimidh mac Cathail Croibhdeirg don coccadh-sin. Tadhg Ua Fínnachta fear gráidh d'Aodh mac Ruaidhri do mharbhadh lá muintir Méc Aodhagáin isin coccadh cedna.
Amlaoibh mac Fearcair Uí Fhallamhain toisech a dúthchusa fén dob'fearr don cenel da m-boi do ecc.
Muireadhach Ua Fínnachta toísech Cloinni Murchadha d'écc i n-arthrach ar Loch Oirbsion, ⁊ é slán ag dol inn.
Teach do ghabháil for Concobhar mac Taidhg Uí Cheallaigh (tighęrna Ua Maine) ⁊ for Ardghal a bhrathair lá macaibh Taidhg Uí Cheallaigh, ⁊ a losccadh ann ar aon.
Duarcán Ó h-Ęghra, Tadhg Ó h-Ęghra, ⁊ E´daoín inghean Diarmata mic Domhnaill Uí Eghra d'écc.
p.238Muimhnigh ⁊ Goill do dhul fo Tearmann Caolainne, ár na n-Gall do cor don toisc-sin tre feartaibh Dé ⁊ Caolainne.
An t-arbhar gá bhuain a h-aithle na Féli Bríghde.
In this Annal
p.240- M1226
Aois Criosd, míle, da chéd fiche a sé.
Donum Deiepscop na Midhe do écc.
Connmach Ua Tarppa espoc Luighne do écc.
Aodh mac Duinn Uí Sochlacháin aircinneach Conga, Saoi channtaire, Sccribnigh, ⁊ cheard n-examhail e-sidhe do écc.
Matha Ua Maoil Moicherghe do ecc.
Tighearnán mac Cathail Miccarain mic Toirrdhealbhaigh Mhóir Ríoghdamhna bá mó eneach, ⁊ eangnamh, ⁊ as mó do-rinne do n-ęithibh suaithęnta sodáanacha tainic dá cinidh ré h-aimsir e-sidhe, do mharbhadh do Dhonnchadh Ó Dhubha ⁊ dá chloinn.
Nuala inghęn Ruaidhri Uí Conchobhair baintighearna Uladh d'écc i c-Conga Fechin, ⁊ a h-adhnacal go h-onórach i t-teampall canánach Conga.
Domhnall mac Ruaidhri Uí Flaithbeartaigh do mharbhadh do mhacaibh Muircęrtaigh Uí Fhlaithbeartaigh iar n-gabháil tighe fair dóibh fęn, ⁊ d'Fedhlim mac Cathail Croibhdheirg.
Fearghal Ua Taidhg an Teaghlaigh, toisech teaghlaigh Cathail Croibhdheirg, ⁊ Aodh mac Cathail do mharbhadh lá Donn Slebhe Ó n-Gadhra.
Aodh mac Domhnaill Uí Ruairc do marbhadh do Cathal Ó Raghailligh ⁊ do Chonchobhar mac Corbmaic Uí Maoil Ruanaidh ar Loch Aillinne.
Muirghęs Mac Diarmata do mharbhadh.
p.242Caislén Cille Móire do leaccadh lá Cathal Ó Raighilligh.
Aodh mac Cathail Croibhdeirg do ghabháil Aodha Uí Fhlaithbęrtaigh, ⁊ a tabairt i láimh Ghall.
In this Annal
- M1227
Aois Criost, mile, dá céd fiche, a seacht.
Concobar mac Neill Uí Chatharnaigh do mharbhadh la h-amhsaibh Laighneach ro baoi i fochair Righ Connacht.
Enrí Ua Maoileachloinn ⁊ Muircęrtach Ua Maoileachloinn do mharbhadh la Galloibh.
Maol Seachlainn Ua Conchobhair Fhailghe do mharbhadh lá Cuilén Ua n-Díomusaigh.
Giolla Coluim Ua Maoil Muaidh do mharbhadh la h-Ua Mórdha.
Goill Ereann do comhcruinniucchadh go h-Áth Cliath. Aodh mac Cathail Croibdeirg Ri Connacht do thóchuireadh dóibh. Iar n-dul dó dá saighidh ro thionnscainsiod fealladh fair. Uilliam Marusccál a fhear caradraidh do thocht chuicce go n-a sochraide, ⁊ é da breth d'aimhdheoin Gall as lár na cúirte amach, ⁊ a iodhlacadh dhó go n-deachaidh i c-Connachtaibh.
Aodh mac Cathail Croibhdheirg do dhénamh coinne iar sin ag Lathaigh Caíchtuthbil ré h-Uilliam Mares mac Seafraidh .i. iustis Erenn, ⁊ ní dheachaidh-siomh tar p.244 Lathaigh anonn acht mhadh uathadh deaghdhaoine, .i. Corbmac mac Tomaltaigh, Diarmaid mac Maghnusa, Magnus mac Muircęrtaigh Uí Chonchobhair, Tadhg mac Mathghamhna Uí Cherin, ⁊ Ruaidhri Ua Maoil Bhrénainn. Uilliam Mares do theacht ochtar marcach i n-a comdhail. O do-chuimhnigh Ó Conchobhair an fheall rémraite erghis i c-coinne na n-Gall, gresis a muintir fótha ionnsaighidh fén Uilliam Mares gur ghabhastair é fó chédóir. Ciodh iad a mhuintir ann ro fhreaccairsiod greasacht Uí Concobhair ro lęiccsiod fo na Gallaibh iad gur moidhsiod orra, marbhaitt Constapla Atha Luain, gabhaid Maighisdir Slemhne ⁊ Hugo Airddin. Cuiris Aodh na Goill-sin i m-braighdęnus tar Lathaigh suas. Luidh roimhe go n-a shocraide as a h-aithle gur airgęsdair margadh Atha Luain, ⁊ gur loiscceastair an baile go h-iomlán. Bá gniomh sochair do Chonnachtaibh an gniomh-so, óir fuair-siomh a mac, a inghean, ⁊ braighde Connacht ar cheana battar ar lamhaibh Gall do comhfhuasgladh as na braighdhibh rémraite genmótá Síth d'fagail d'fearaibh Connacht.
Donn Slébhe Ó Gadhra tighearna Slébhe Lugha do mharbhadh don Ghiolla Ruadh mac a dearbrathar fén iar n-gabáil tighe i n-oidhche fair, ⁊ an Giolla Ruadh do mharbhadh inn iar sin tré imdeall Aodha Uí Conchobhair.
Aodh mac Ruaidhri Uí Concobhair, ⁊ mac Uilliam Búrc do thoidhecht slógh lanmór i t-Tuaisceart Connacht gur loiscsiot Inis Mędhóin gur airccsiod an críoch i t-tanigadar, ⁊ gur ghabhsat a braighde.
Sluaigeadh lá Seafraidh Mares ⁊ la Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Concobhair p.246 i Magh Aoí go n-dearnsat caislén i r-Rinn Dúin, ⁊ gur gabhsat braighdi Sil Muirędhaigh.
Aodh mac Cathail Croibhdeirg do dhul i t-Tir Conaill docum Uí Dhomhnaill, ⁊ a iompódh bu dheas doridisi, ⁊ a bęn do thabhairt les. Meic Toirrdhealbhaigh do teccbháil cuicce a c-comfoccus na Sęghsa, a bhęn ⁊ a eachraidh do bhén de, ⁊ an bęn do chor i l-laimh Gall.
Sluaiccheadh oile lá Toirrdhealbhach bheós, ⁊ lá Gallaibh Midhe i n-Iarthar Connacht co n-dearnsat creach mór ar Aodh mac Ruaidhri Ui Flaithbhęrtaigh. A n-dul aisídhe i c-crich Ceara, ⁊ braighde mac Muirceartaigh do gabháil doibh, ⁊ nuimhir do buaibh feolmaigh as cech triocha céd do Toirrdhealbhach uatha.
Cúmara O Domhnalláin do marbhadh i n-gemil la Ruaidhri Mac Duinn Shlebhe a n-diogail a athar.
Brian mac Concobhair Uí Diarmata do marbhadh.
Caislén Atha Liacc do dhénamh la Sefraidh Marés.
In this Annal
- M1228
Aois Criost, mile, da chéd, fiche a h-oct.
Aodh mac Cathail Croibdeirg Uí Choncobhair rí Connacht do mharbhadh h-i c-cuirt Seffraidh Máres tre meabhail ar aslach Gall iar n-á dhíochur do Chonnachtaibh.
p.248Coccadh mor do eirghe h-i c-Connachtaibh etir da mhac Ruaidhri Ui Conchobhair, .i. etir Aodh ⁊ Toirrdhealbhach, iar marbhadh an Aodha remraite, ar ní thucc an mac bá só umhla don mac ba sine gur millseat Connachta eatorra ⁊ ro fásaigheadh leó ó Eass Dara co h-abhainn Ua f-Fhiachrach fo dhęs acht madh beacc h-i Sleibh Luccha, ⁊ Lucht Airtigh nama.
Niall mac Congalaigh Uí Ruairc tighearna Dartraicche, ⁊ Cloinne Fęrmaighe do mharbhadh lá dá mhac Airt mic Domnaill Uí Ruairc, .i. Art ⁊ Amhlaoibh. Amhlaibh Gęrr mac Néill mic Conghalaigh do mharbhadh h-i fothraccadh lá h-Amhlaibh mac Airt cédna.
Fęrgal mac Sitriucca Uí Ruairc do mharbhadh la macaibh Néll mic Conghalaigh Uí Ruairc.
Muirchęrtach mac Flaithbeartaicch Uí Fhlannaccáin do mharbhadh la macaibh Taidhg Uí Gadhra.
Aodh mac Donnchaidh Uí Fearghail do mharbhadh lá h-Aodh mac Amhlaoibh Uí Feargail.
Dauid Ua Floinn taoiseach Shil Mhaoil Ruain, ⁊ Ruaidhri Ua Maoíl Bhrenainn d' écc.
Riocard mac Uilliam Burc do thecht ó Righ Saccsan i n-a iustís i n-Erinn.
Aodh mac Ruaidhri Uí Concobhair do gabhail righe Connacht do ręir thoccha an Iustís go maithibh Connacht ar bélaibh Toirrdhealbhaigh a bráthar fá sine inas.
p.250Maol Seachlainn mac Toirrdealbhaigh mic Ruaidhri Uí Choncobhair do mharbhadh lá h-Aodh ri Connacht.
Gorta diofhulaincc i c-Connachtaibh tri coccadh cloinne Ruaidhri. Ro h-airccitt cealla ⁊ tuatha. Ro dhiochuirit a clerigh ⁊ a h-ollamain h-i c-críochaibh cianaibh comhaightibh, ⁊ at-bath cidh araill dibh d'fuacht ⁊ do ghorta.
Dauid Ua Floind taoiseach Sil Mhaeil Ruain do ég.
Aédh mac Donnchaidh Uí Fęrghail do marbhadh la h-Aedh mac Amhlaoibh Uí Fhęrghail.
In this Annal
- M1229
Aois Criost, mile, da ched, fiche a naoí.
Maineistir S. Franseis h-i c-Corcaigh do thogbháil la Mag Carthaigh Mór, Diarmaitt.
Muirędhach Ua Garmghaile prióir Innsi Mic n-Érin saoi Chonnacht h-i c-crabhadh ⁊ i n-eccna d' ecc.
Diarmait Ua Fiaich abb recclesa Gilla Mo Laisi Uí Giollarain Thuaim d'écc, ⁊ a adhnacal i n-Ard Charna.
p.252Diarmait Mac Giolla Charraigh, airchinneach Tighe Baoithin, ⁊ uasal shacart d'écc. A adhlacadh i Mainistir na Trinoide iar n-á bhuain amach ó cheart do na cananchaibh, do mhanchaibh Mainistre na Buille, ⁊ boí sidhe trí h-oidhche gan adlacadh ar badar na manaigh ag á fhosdadh i n-a mainistir feisin.
Girard Ua Catháin cananach dob' eccnaidhe ro bhaoi don ord chananach d'écc.
Duibheasa ingean Ruaidhri bean Cathail Mic Diarmata do écc i n-a cailligh duibh.
Diarmaid Mag Carthaigh tighearna Dęsmumhan d'écc.
Dionis Ua Mórdha epscop Shíl Muiredhaigh do treccedh a espuccóide ar Dhia.
Lochlainn Ua Manncháin do mharbhadh lá dearbrathair a athar.
In this Annal
- M1230
Aois Criost, mile, dá chéd, triocha.
Florent Ua Cęrbhalláin epscop Tíre h-Eoghain, uasal shęnoir toccaidhe d'ecc iar se bliadhnoibh ochtmogat a aoisi.
Giolla Iosa Ua Cléirigh epscop Luighne, Ioseph Mac Techedainepscop Conmaicne, Mac Raith Mag Serraigh epscop Conmaicne, Rool Petit epscop na Midhe Riaglóir tocchaidhe, ⁊ milidh Criost, Giolla Coimdeadh Ua Duilennáin comharba Feichin, ⁊ ab reicclésa cananach Eassa Dara, Muirędhach Ua Gormghaile prióir Innsi Mic n-Erin, Maol Muire Ua Maol Eóin comarba Ciaráin Cluana Mic Nóis, Giolla Cartaigh Ua h-Eilgiusáin canánach ⁊ angcoire, Donn Slebhe Ua h-Ionmainen manach naomhtha ⁊ ard-maighistir saoir Mainistre na Buille d'écc.
p.254Maol Sechlainn Mac Fir Edind uasalsaccart ⁊ maighistir leighinn d'écc i n-a nouist mhanaigh i Mainistir na Buille.
Sloicceadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mor) h-i c-cuicceadh Connacht i nd-aghaidh Aodha mic Ruaidhrí í Choncobhair baoi h-i f-frithbhęrt fris co ro mhill Magh Naoí, ⁊ morán don tír, acht ar a aoí ní ro ghiallsat clann Ruaidhri don dul-sin.
Sloiccheadh la mac Uilliam Búrc i c-Connachtaibh gur milleadh morán do Connachtaibh lais, ⁊ ro marbhadh Donn Óg Mag Oirechtaigh, ⁊ Eichtighearn mac an p.256 Bhręithęmain í Mhionachain ⁊ sochaidhe oile nách áirimhthęr, ⁊ ro h-ionnarbadh (tria anfforlann) Aodh mac Ruaidhri Rí Connacht lá mac Uilliam, ⁊ lá Gallaibh don chur-sin go h-Aodh Ua Néill tre iompúdh dhó ar Ghallaibh, ⁊ ro ríoghadh Feidhlim mac Cathail Croibdęircc lá mac Uilliam.
Aodh Ó Néill tighearna Tire h-Eogain ríogdamhna Ereann uile, cosnamhthach Lethe Cuinn ré Gallaibh Ereann, ⁊ ré Leth Mogha Nuadhat. Fęr ná tucc geill, eitęrędha, ná cíos do Ghall na do Ghaoidheal, fęr do-rad madhmann, a ⁊ ára móra mence for Ghallaibh. Airctheoir Gall ⁊ Gaoidheal. Fęr ro triall ionnsoighidh Ereann uile d'écc gen gur saoíleadh bás n-aile d'faghbháil dó acht a thuitim lá Gallaibh.
Art mac Airt Uí Ruairc do marbhadh lá Raghnall Ua f-Find i meabhail.
Maol Seachlainn Ua Mannacháin do mharbhadh la a bhraithribh.
In this Annal
p.258- M1231
Aois Criost, mile, da chéd triocha, a h-áon.
Dionis Ua Mordha epscop Ail Finn do criochnuccadh a bęthadh i n-Oilen na Trinóide ar Loch Cé an .15. do December ⁊ Donnchadh Ua Conchobhair d'oirdneadh 'na ionadh.
Flann Ua Connachtaigh epscop Ua m-Briuin Breifne d'écc.
Stefán Ua Braoin aircinnech Maighe Eó d'ecc.
Célechair Ua Dobhailénaircinnech Camcha fear dercach, craibdeach, eccnaidhe, ernaighthech d' ecc.
Fethfoilge inghęn Chonchobhair Mic Diarmata bęn Muirceartaigh Muimhnigh mic Toirrdhealbhaigh Mhóir d'ecc. Mathair-sidhe Maghnusa mic Muircertaigh, Chonchobhair Ruaidh, Thuathail, ⁊ Thoirrdhealbhaigh shaccairt, ⁊ prióir recclesa Peadair ⁊ Póil.
Dubh Cobhlaigh inghęn Conchobhair Mic Diarmata d'écc i Mainistir na Búille.
Flaithbęrtach Ua Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail Meic Muirędhaigh Muillęthain d'écc i n-a oilithre i Mainistir na Búille. Dubh Thęmhrach inghean Uí Chuinn bęn an Flaithbeartaigh hisin d'écc.
Ualgarcc Ua Ruairc tighearna Breifne d'écc i n-a ailithre ar slighidh an t-Srotha.
Giolla Iosa Mac Samhradhain tighearna Teallaigh Echdhach, ⁊ Duindín Ua Maol Conaire Ollamh Síl Muirędhaigh Muillętain d'écc.
p.260Conchobhar Gott Ua h-Ęghra tighearna Luighne d' écc.
Slóiccheadh lá Domhnall Ua n-Domhnaill tighearna Tíre Conaill, ⁊ lá h-Aongus Mac Gille Fhinnéin co sochraide Fhear Manach do shaighidh i Raighilligh Chathail. Ruccsat loinccęs leó for Loch Uachtair, ⁊ ro airccsęt Eó Inis. Tucsat ariar lá taobh seód maoíne ⁊ ionnmus an baile uile leó.
Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg do ghabhail la mac Uilliam Búrc i Míliucc tar slánaibh maithe Gall Éreann.
In this Annal
- M1232
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a dó.
Fachtna Ua h-Allgaith comhorba Droma Mucadha, ⁊ oificel Ua f-Fiacrach fęr tighe aoidhędh, lęighinn, ⁊ lubhra, ⁊ lęsaighthe truagh do écc.
Tempall Cille Móire i t-Tír Briúin na Sionna do choisreccadh lá Donnchadh p.262 Ua Conchobhair epscop Ailfinn, ⁊ canánaigh do dhénamh isin m-baile cedna lá Conn Ua Flannaccain baoí 'na príoir ann.
Tiopraitte Ua Braoin comhorba Commáin saoí cléircechta, sęncusa, ⁊ bręithęmhnassa d'écc i n-Inis Clothrann i n-a ailithre.
Aodh mac Amhlaoibh mic Domhnaill Uí Fearghail toiseach muintire h-Angaile do losccadh ar Inis Locha Cúile lá cloinn Aodha Ciabhaigh mic Murchadha Uí Ferghail iar c-caithęmh naoí m-bliadhan i t-toisighecht na h-Angaile d' ęis Murchaidh Carraigh í Fergail.
Maghnus mac Amhlaibh mic Taidhg Mic Maol Ruanaidh caindel einigh, eangnamha, ⁊ crabhaid d'écc.
Donnchadh mac Tomaltaigh Meic Diarmada saoí ar eineach, ⁊ ar ęngnam, lettroman Connacht do ecc isin Aicidecht.
Conchobhar mac Aodha mic Ruaidhri do éludh ó Gallaibh, ⁊ clanna toíseach Connacht do thionól i n-a thimcheall ⁊ a n-dol isna Tuathaibh ar ionnsaighidh. Ro marbhadh tra ei-siomh lasna Tuathaibh, ⁊ Giolla Ceallaigh Ua h-Ęidhin, Giolla Criost mac Donnchadha Mic Diarmada, ⁊ sochaidhe amaille friú. As é an lá-sin ro ghealsat na Tuatha na samhthacha uile, an tan at-rubhradh fear samthaighe gile do mharbhadh meic Aodha.
Righe do thabhairt d'Aodh mac Ruaidhri lá mac Uilliam Búrc doridhise, ⁊ sith do dénamh dhó ris iar n-gabháil Fęidhlim mic Cathail Croibhdeirg dó.
p.264Caislén Bona Gaillme do dhenamh lá Riocard De Burchc, ⁊ caislén Dúin Iomgáin do thindscęttal lá h-Adam Sdondún.
Giolla na Naomh Ua Dálaigh saoí ré dán, ⁊ lé tęgh aidheadh coitcęnn do congbáil do thruachcaibh ⁊ do thrénaibh d' écc.
Mael Eóin Bodhar Ua Maol Conaire do gabhail Cluana Bolcáin.
Fęidhlimidh mac Cathail Croibdeirg do léccadh amach lá Gallaibh.
Conchubhar mac Neill Uí Gairmlędhaigh toiseach Cenel Moain d' écc.
Sloigheadh lá Domhnall Ua Lachlainn tighearna Tíre h-Eoghain co n-Gallaibh, ⁊ co n-Gaoidhealaibh i t-Tír Chonaill dia ro mhill mór h-i f-Fánait, ⁊ tuc braighde Domhnaill Uí Bhaoighill, ⁊ Uí Tairceirt lęis.
Slóiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill i t-Tír Eoghain co riacht Tulach n-ócc dia ro mharbh bú iomdha dia ro loisc arbhanna, ⁊ dia ro milleadh moran, ⁊ tainic ar cúla co cosccrach.
Midbech ⁊ Ęaghinis do orccain lá Cinél Eoghain uair do-rochtattar a p.266 loingęs an dú-sin, ⁊ do-rala dręm do Cenél Conuill im mac Neill Uí Domhnaill chuca, ro ladh ár na loingsi lais, ⁊ ro marbhadh-somh feisin h-i f-friothguin.
Giolla na Naęmh Ó Dálaigh saoi i n-dan d' écc.
In this Annal
- M1233
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a trí.
Goffraigh Ua Daighre airchinnech Doire Colaim Cille d'ecc.
Maol Iosa Ua Maonaigh uasal shaccart nó ghabhadh a psaltair gach laoi acht Dia Domhnaigh namá do écc.
Donncathaigh airchinnech> Achaidh Fobhair fęr ręidhighthe gacha cúisi, ⁊ gacha caingne, fęr co n-airmidin, ⁊ co n-onóir d'ecc an .15. do Dhecember.
Slóighead lá Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg i c-Connachtaibh, ⁊ do-dheachaidh Corbmac mac Tomaltaigh (tighearna Maighe Luirg) i n-a dhail, ⁊ tuc les i Maigh Luircc é. Do-rónadh longport leó occ Druim Gregraighe. Baoi Corbmac, Conchobhar a mhac, ⁊ na trí Tuatha, dá mhac Muirchęrtaigh Meic Diarmada, .i. Donnchadh, ⁊ Muircęrtach i n-a fharraidh annsin. Así comairle do-rónsat dol i n-diaidh Aodha (righ Connacht), ⁊ cloinne Ruaidhri ar chęna. Iar n-dol dóibh i n-a n-dóchum, ro sraoíneadh for Aodh mac Ruaidhri ro marbhadh é féin, ⁊ Aodh Muimhnech p.268 a dearbhrathair, ⁊ a mhac, ⁊ Donnchadh Mór mac Diarmada mic Ruaidhri, ⁊ ile oile cęnmhothát. Ro marbhadh ann dana Raghallach Ua Flannagáin, ⁊ Tomás Biris constapla na h-Ereann, Eoan a brathair, Eoan Guer, ⁊ Gaill iomdha ele bheós iar m-buain clog ⁊ bachall, iar n-denamh easccaoine ⁊ bathadh coindell do cleirchibh Connacht orra uair ro sharaigh ⁊ ro slatt Aodh Muimhneach Teagh Baoithin, ⁊ cealla iomda ar cęna gur ro thuitsęt féin i n-enech na naomh isa cealla ro sháraighsęt. Ro bęnadh ríghe, ⁊ cęndus Condacht do cloinn Ruaidhri mic Toirrdhealbhaith isin ló-sin. Gabaidh Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg righe Connacht iar t-tain, ⁊ na caisleín do-rónadh lá neart cloinne Ruaidhri Uí Conchobhair, ⁊ mic Uilliam Búrc do sgaoileadh lais iad, .i. Caislén Bona Gaillmhe, Caislen na Circe, Caislén na Caillighe, ⁊ Caislén Dúin Iomgain.
Slóiccheadh lá h-Uilliam mac Hugo De Lathi (ingęn Ruaidhri Uí Conchobhair a mathair-sidhe), ⁊ lá Gallaibh Midhe amaille fris isin m-Breifne i n-dócum Cathail Uí Raghallaigh co n-dearnsat creacha móra. Ruccsat imorro drong do muintir Ui Raghallaigh for Uilliam De Laci, ⁊ for mhaithibh an t-slóigh i n-deóidh na c-creach tuccsat tachar dia 'roile, marbhthar ann Uilliam Brit, ⁊ drong do maithibh Gall ar aon ris. Ro gonadh Uilliam De Laci co sochaidhibh oile. Soaitt as an tír gan giall gan eittere. Do-cear Uilliam De Laci ⁊ Serlus mac Cathail Gaill Uí Concobhair, Feórus Fionn mac na Gaill-rioghna, ⁊ Diarmaid Bearnach Ua Maoil Seclainn do na gonaibh do-radadh forra in iomairecc Móna p.270 Crann Chaoin. Niall Sionnach Ua Catharnaigh tighearna Fear Teathbha do ghuin isin amus cedna, ⁊ a écc i n-a tigh iar n-dénamh a thiomna, ⁊ iar n-a ongadh.
In this Annal
- M1234
Aois Criost, mile, dá céd, triocha, a cęthair.
Aongus Ua Maol Foghmhair epscop Ua f-Fiachrach, Giolla na Naomh mac Airt Uí Braoin aircinneach Rosa Commain, Maol Iosa mac Daniel Uí Gormgaile Prióir Innsi Mac n-Erin, Maol Peadair Ua Carmacáin maigistir Rosa Comáin, ⁊ Giolla Iosa Ua Gibellain manach ⁊ anchoire Oiléin na Trinoide d'écc.
Domhnall mac Aodha Í Néill tighearna Cenél Eoghain, adhbhar rígh Ereann do mharbhadh la Mag Laclainn .i. Domhnall ⁊ lá Cenél Eoghain fodhein, ⁊ Domhnall do gabháil tighearnais.
Aonghus Mac Gille Findein tighearna Locha h-Ęirne do iompudh ar Ua n-Domhnaill, ⁊ a dhol ar creich i t-Tír Conuill, ⁊ Ó Domhnaill, .i. Domhnall Mor, do bręith air, ⁊ a mharbhadh a n-dioghail Eiccneacháin.
Aodh Ua h-Ęghra tighearna Luighne do mharbhadh lá Donnchadh mac Duarcáin Í Eagra (iar losccadh tighe fair, ⁊ iar t-tęcht ass), a n-dioghail a dhearbhrathar, ⁊ cóicc mac dearbhrathar a athar do-marbh-somh, ⁊ a dearbhrathair ele do dhalladh lais.
Diarmaid Ua Cuinn taoiseach Muintire Giollgain do marbhadh.
Riocard mac Uilliam Marascal do dol i nd-aghaidh Righ Saxan h-i Saxaibh, p.272 ⁊ tocht dó tairis anoir co ro gabh l-Laighnibh. Tionoilit Goill Ereann 'na aghaidh fo dáigh rígh Saxan, .i. Mac Muiris iustis na h-Ereann, Hugo De Laci iarla Uladh, ⁊ Ualtra De Laci tighearna na Midhe. Tangattar go Cuirrech Life h-i l-Laighnibh gur chuirsiot cath frisan Marasgal, ⁊ marbthar an Marascal, ⁊ ro gabhadh Sefraigh Marascal, ⁊ ní raibhe ag cur an chatha acht e-siomh a aonar iar n-a thrégedh dia mhuintir budéin.
In this Annal
- M1235
Aois Criost, mile, da chéd triochat, a cúicc.
Isaac Ua Maoil Fhoghmhair aircindech Cille h-Alaidh d' écc.
Matheus prioir Oiléin na Trinoide d'écc.
Madadhán Ua Madadháin tighearna Síl n-Anmchadha d' écc.
Lochlainn mac Eichtighern Uí Cheallaigh do mharbhadh la macaibh an Ghiolla Riabhaigh Uí Bhaoighill.
p.274Taichleach mac Aodha Uí Dubhda tighearna Ua n-Amhalgadha ⁊ Ua f-Fiachrach do mharbhadh d'aon urchar soighde i n-ędairghaire i longport Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg.
Sluaiccheadh la Gallaibh Ereann ar n-a t-tionol lá Riocard mac Uilliam Búrc. As iad robdar oirderca bádar for an sluaigheadh-sin lais Mac Muiris iustís na h-Ereann, Hucco De Lati iarla Uladh, Ualtra Rittabard ard-bharún Laighęn co n-Gallaibh Laighęn, ⁊ Eoan Gogan co n-Gallaibh Mumhan, ⁊ Rútadha Ereann ar aon riú. Tangattar tar Ath Luain go Ros Comáin. Ro loisccsęt an baile. Assén co h-Oil Finn. Ro loiscsęt tęmpall mor Ail Finn. Assén co mainistir Atha Da Laarcc for Buill oidhche Domhnaigh na Trinóide do shonnradh. Do-chottar dronga dia f-fianlach fon mainistir, brisit an scripta, tuccsat cailigh aifrinn, edighe, ⁊ ionnmusa ass. Bá grain mór la maithibh Gall in ní-sin, ⁊ do-chuirsiot for c-cúla gach ní fríth diobh-sin, ⁊ ro íocsat dar cęnn an nęith ná fríth. Ro cuirsęt ar a bhárach sirthe uadhaibh co Creit, co Cairthe Muilchen, co Tor Glinne p.276 Fearna, ⁊ tugras creacha móra leó co h-Ard Carna i c-coinde an Iustir. Do-ronsat Goill comairle inchleithe annsin tria aslach Eoghain Uí Edhin do dhioghail a chneadh ar Muimhneachaibh, ⁊ ar Dhonnchadh Cairprech Ua m-Briain, .i. sodh i n-a f-frithęing isin conair chédna h-i t-Tír Mhaine, i m-Maonmaigh, ⁊ assidhe go Tuadhmumhain gan rabhadh gan rathughadh do Muimhneachaibh. Do-rónadh creacha dírímhe leo.
O 'd-connairc Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg na Goill do dhul uadha asi comairle ro chind dol co n-a sochraide i m-báidh Muimhneach, ⁊ iar rochtain dó dia soighidh nó cuirdís deabtha crodha gach laoi. An lá déidheanach tra do-chodar Connachtaigh, ⁊ Muimhnigh isin cathlathair, ⁊ ro cathaighsęt co fęrdha. Acht chęna ro fortamhlaigh forlion na n-Gall n-edighthe, ⁊ an marcshluaigh forro fó dheóidh, ⁊ ro mudhuíghit sochaidhe ętorra díbhlinibh acht as mó ro dioláithrigheadh Muimhnigh tria toghaoís Dhonnchadha Cairprigh. Tangadar Connachtaigh iaromh dia t-tighibh. Do-róine Ua Briain ar a bhárach sith re Gallaibh, ⁊ do-beart braighde dóibh. Tangadar tra na Goill tar anais go Connachtaibh. Aseadh lodar cedus go h-Aodh Ua Flaithbhęrtaigh, ⁊ do-righne-sidhe síth friú dar cęnn a bhó, ⁊ a mhuinntire. Fedlimidh imorro mac Cathail Croibdeirg, así comairle ro sgrúd-somh a m-baoi do buaibh a c-Conmaicne Mara, ⁊ a c-Conmaicne Chúile do neoch ro gabh a chomhairle, ⁊ mac Magnusa, ⁊ Conchobhar Ruadh mac Muirceartaigh Muimhnigh do bręith lais do shoighidh í Dhomhnaill, .i. Domhnall Mór, ⁊ an tír uile d'fásucchadh for cind Gall. Iar sin tra tangadar Goill go Dún Mughdord. Ro cuirsiod tęchta go Magnus mac Muirceartaigh Muimhnigh d'iarraidh giall fair, ⁊ ní tard Maghnus síth na eiterędha doibh. Ro cuirsęt din Goill ó Dhun Mughdord slógh diairmidhe fa macaibh Ruaidhri gur ro airccsęt Eccuill, ⁊ do-beartsat creacha iomdha p.278 leó go Druimmní i c-coinne Gall. Tanaic dana Aodh Ua Flaithbeartaigh, ⁊ Eoghan Ua h-Edhin sluagh mór ele timcheall, ⁊ arthraighe leó ar n-á t-tarraing co Líonán Chind Mara. Rangattar na h-arthraighe-sin co n-a sochraide, ⁊ an Iustís i n-a c-coinde co Druimní co Caladh Insi Aonaigh.
Magnus, imorro, baí-sidhe ⁊ a longa ar sruth na h-innsi, ⁊ deabhtha meince uadha for Ghallaibh, ⁊ imaseach ó Ghallaibh fair-siomh. Ro scithighit tra Gaill fris-sin, ⁊ as eadh do-rónsat a longport do breith leó, ⁊ a n-arthraighe do tharraing chuca i c-cúil trágha mór boí isin maighin-sin. O ro rathaigh Maghnus indsin do-chuaidh i n-Inis Raithni, ⁊ ro cuir drong dia mhuintir i nd-Inis Aonaigh. O 'd-conncadar Gaill Maghnus co n-a mhuintir do dhol for na h-oilénaibh h-isin, ro thógbhadar a n-arthraighe leó ar fhud na tragha, ⁊ ro chuirsęt for muir iat, ⁊ ro líonait co h-obann do sluagh, ⁊ do shirthibh armtha edighthe, ⁊ lotur forsna h-oilénaibh i m-badar muintir Maghnusa (cenmothá Inis Raithin i m-baoi Maghnus fesin), ⁊ ro mharbhsat a f-fuaradar do dhaoinibh inntibh. Do-dheochaidh Maghnus ⁊ i m-baoí dia mhuintir i n-Inis Raithne i n-a longaibh, ⁊ ro fhagaibhsęt an insi, ⁊ dia m-badh tairisi lá Maghnus muintir Mhaille ro chuirfeadh a longa h-i c-cęnn loingis na n-Gall.
p.280Ní baoí bó ar oilén i n-Insibh Modh nár chuirsęt Goill ar caladh i n-aon ló, ⁊ nó tiocfadaís muinteara na m-bó co n-a m-buar do na h-oilénaibh h-isin lá h-aidhble a n-íotaidh ⁊ a n-ocarais mena bęith gabháil forra.
Ro marbhaid fodhaoine iomdha lá Gallaibh an oidhche-sin. An Aoine imorro ar n-á mhárach do-cuas leó ar oilénaibh thuaiscirt Umhaill. Ro forcongradh lá toiseachaibh an t-slóigh gan daoine do marbhadh i nd-onóir césta Criost.
O thairnic tra lá Gallaibh slad ⁊ creachadh h-Umhaill eitir mhuir ⁊ tír tangadar ręmpu, ⁊ a m-bú, ⁊ a c-creacha leó go Lughburdan. Do-chuadar assidhe i n-a n-uidhedhaibh imtheachta co h-Ess Dara co n-dearnadar creich ar Ua n-Domhnaill ar daighin ionnarbhta Fedhlimidh cuicce. Tangattar assidhe i c-Coirrsliabh na Seghsa, ⁊ go Caladh Puirt na Cairrcce ar Loch Cé dá ghabháil ar druing do mhuintir Fedlimidh Uí Chonchobhair ⁊ Chorbmaic mic Tomaltaigh boaí occa choimhéd. Tuccsat imorro Gaill Ereann, ⁊ an Iustis comairce ⁊ tęrmann do Chlarus mac Mailin d'airchideochain Oile Find, ⁊ do chanánachaibh Oiléin na Trinoide i n-onóir na naomh Trinóide, ⁊ do-chóidh an iústis fén, ⁊ maithe na n-Gall do dhéchain an ionaid-sin, ⁊ do dhénamh sléchtana ⁊ ęrnaighthe an dú-sin.
Do-rónsat Gaill iaromh aidhme iongnaithe d'amhainsi ealadhan ⁊ inntlechta trias ro ghabhsat Carrag Locha Cé for mhuintir Fedlimidh ⁊ Corbmaic, ⁊ iar n-á gabháil ro fhágaibh an Iustis lucht coimheda fuirre, ⁊ an ro ba lór leó do bhiúdh, ⁊ lionn, ⁊ ro fhagaibhsęt Gaill Connachtaigh don chur-sin gan biadh gan édach p.282 gan eallach, ⁊ ní ro fhágaibhsead síth ná sáimhe innte, acht madh Gaoidhil fęin ag slat ⁊ ag marbhadh a chéle. Ar a aoi ní ruccsat Goill giall na eitere don chur-sin.
Do-róine Fedhlimidh síth risin Iustis, ⁊ tuccait cúig triucha an righ dó-sumh gan crodh gan cíos orra.
Carrac Locha Cé do ghabhail lá Corbmac Mac Diarmata i c-cęnn fhichęt aidhche iaromh iar n-dol don constapla imach co n-druing móir dá mhuintir imme, ro iadh fear díobh fęin, .i. Ó h-Ostin an baile tar a n-éis, ⁊ do- rad do Corbmac iar t-tain. Ro h-iodlaiceadh na Gaill ar comairce co h-Oilén na Trinóide, ⁊ ro cuireadh slán as an tír iad. Trasgarthar ⁊ múrthar an charracc lá Corbmac iaromh co nach gabhdaís Gaill doridhisi.
Domhnall ⁊ Muirceartach dá mac Muireadaigh Uí Mhaille do mharbhadh lá Domhnall mac Maghnusa mic Muirceartaigh Uí Concobhair, ⁊ lá Niall Ruadh mac Cathail mic Conchobhair i Cliara, ⁊ a n-adhnacal innte bheós.
Tuathal mac Muirceartaigh Uí Chonchobhair do mharbhadh lá Concobhar m-Buidhe mac Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair, ⁊ lá Concobhar mac Aodha Muimhnigh.
Caislen Milic do bhriseadh la Fedhlimidh Ua Conchobhair.
In this Annal
p.284- M1236
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a sé.
Mac Raith Mac Maoilín Sagart Cille Mic Treana d'ecc.
Aodh Ua Gibelláin Sagart Cille Rodain Bá cananach é fo deóidh i n-Oilén na Trinóide d'écc oidhche Nodlac.
An Iustis, .i. Mac Muiris do thionol Gall Ereann 'na choinne co h-Ath Feorainne. Tainic Fęidhlim mac Cathail Croibhdeirg Rí Connacht isin coinne h-isin. Is eadh bá męnmarc leó uile feall for Feidhlim ge ro bhaoi na cairdeas Críost ag an Iustis, ⁊ bá h-e-sin fochann a t-tionoil co h-aon mhaighin. Iar b-fhios sgéil ⁊ iar f-fagbháil rabhadh d'Feidhlimidh ro siacht asin c-coinne uathadh marcsluaigh co Ros Comáin. Ro leanadh assen co droicęt Sliccighe, ⁊ do-chuaidh i n-ucht Uí Dhomhnaill, ⁊ ó nach ruccsat fair do-rónsat creacha móra ar Thadhg Ua c-Concobhair, ⁊ rucsat deagh-mhná imdha i m-broid ⁊ i n-daoíre. Co rangattar gusna gabhalaibh-sin leó go Druim n-Greccraige i Maigh Luircc, uair as ann baoi an Iustis fęin occa n-urnaidhe. Bá iar n-dol mic Uilliam h-i Saxaibh do-rónadh an coinne h-ísin.
Sodhais an Iustis ⁊ na Goill iar sin dia t-tighibh, ⁊ ro fhagaibh forlamhus an tíre ag Brian mac Toirrdhealbhaigh.
Creacha mora do dhénamh lá Briain ⁊ la h-amhsaibh an Iustís ar macaibh Aodha mic Cathail Croibhdheirg, ⁊ ar socaidhibh oile do muintir Fheidhlimidh. Creacha eile do dhénamh lá macaibh Aodha ar Ghallaibh ⁊ ar a n-ęsccairdibh Gaoidhealda co ro loitędh an tír eatorra imáseach amne.
Conchobhar mac Aodha Muimhnigh do mharbhadh lá Magnas mac Muircheartaigh Uí Chonchobhair.
Maol Muire Ua Lachtnáin do thogha i n-epscopóide Tuama, ⁊ a dhul i Saxaib, p.286 ⁊ grada do thabhairt fair tria scribęnnaibh comarba Pętair, ⁊ tria comhaonta rígh Saxan.
Mac Uilliam do thuidhecht a Saxaibh, ⁊ ní fęs cecip tucht i tudchaidh fa fo síth nó fo eisíth.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdheirg do thocht i c-Connachtaibh doridhisi iar n-á thóchuireadh do druing do Connachtaibh .i. Ua Ceallaigh Ua Flaind mec Aodha mic Cathail Croibdeirg, ⁊ mac Airt Uí Mhaoil Sheachlainn go rabatar uile cęithre catha comhmóra ⁊ ro ionnsaighsęt iaromh co Rind Dúin airm i m-bádar bú an tíre uile ag Brian mac Toirrdhealbhaigh, ⁊ ag Eoghan Ua Ęidhin, ⁊ ag Concobhar Buidhe mac Toirrdhealbhaigh, ⁊ ag Mac Goisdelb. Rangadar tra muintir Fedlimidh tar dúncladh ⁊ tar daingean chlasaigh an oilen, ⁊ ro chuir gach cęnd slóigh, ⁊ gach taoísioch buidhne dib a f-folartnaibh do na buaibh reampa amhail fó ghebhttís ar a c-conair iad ar a c-cind. Ro sgaoílsęt muintir Fhedhlimidh ar n-a h-édalaibh co n-á ro airis i n-a fhochair dona ceithribh cathaibh acht madh aon cęthrar marcach namá.
O 'd-connairc Brian mac Toirrdhealbhaigh ⁊ Eoghan Ua h-Eidhin co n-a sochraide muintir Fhedhlimidh go h-ęssraoíte lá a n-édalaibh, do-eirghędar go h-athlamh ésgaidh uathadh marcsluaigh ⁊ amsadh iomdha do shaighidh Uí Concobhair co n-a uathadh muintire, ní ro airigh Concobhar Buidhe mac Toirrdhealbhaigh ní conus tarla i c-cęnn mac n-Aodha mic Cathail Croibhdeirg i riocht a mhuintire fęin, ⁊ ro thuit-siomh lá Ruaidhri mac Aoda mic Cathail Croibdeirg.
Ro mheabhaidh for guth Fedhlimidh (an airdrigh) occ fostadh ⁊ occ iomfhuireach a muintire ó a n-édalaibh frí h-iombualadh a n-aghaidh a m-biodhbhadh. Ro marbhadh sochaidhe iomdha don t-sluaigh lá Fedlimidh co n-a mhuintir isin maidhm-sin isin oilen ⁊ alla muigh don oilén do macaibh mallacht, ⁊ do lucht dénma uilc acht p.288 madh Tadhg mac Corbmaic mic Tomaltaigh mic Diarmata namá. O 'd-chualaidh tra Mac Uilliam an maidhm-sin do thabhairt ar gach aon dár iompoidh fair, ro eirigh lá h-Ua Conchobhair dia c-cęnnsucchadh. Do-chuaidh dana Diarmaid mac Magnusa iar ná cluinsin-sin d'ionnsoighidh Maghnusa mic Muirceartaigh Uí Concobhair.
Tanig iaramh Mac Uilliam gan rabhadh gan rathuccadh go Tuaim Dá Ghualann, assidhe go Maigh Eó na Saxan, ⁊ ní ro fhágbhaidh cruach na cliabh arbha i relic mhóir Maighe Eó ná h-i relic tęmpaill Mhíchil árchaingil, ⁊ tucsat cęithri fichit cliabh as na teamplaibh fęisin. Tangadar 'na dheadhaidh co Turlach, ⁊ tucsat an diach cedna fair. Do-chuirsęt dana sluagh do chreachadh mhuintire Diarmada mic Maghnusa, ⁊ do-rala muintir Concobhair Ruaidh, ⁊ Turlocha dóibh, ⁊ ro airgsęt na sluaigh-sin iad uile h-i t-trécomusc a chele. Ro béigęn din do Mhaghnus muintir Diarmada do dhíochur ⁊ d'ionnarbadh uadha. Do-chuaidh Conchobhar Ruadh ar a bharach h-i tech Mic Uilliam, ⁊ do-róine síth fris, ⁊ fuair aiseac a chreche dona buaibh trias ro h-airgeadh, ⁊ an ro athinsęt lucht na cille dia c-crudh do radadh doibh doridhise. Do-dheachaidh bheos Diarmaid mac Maghnusa h-i t-teach Gall tar cęnn a bhó, ⁊ a mhuintire do neoch ro fágbadh occa. Luidh Mac Uilliam co Balla, ⁊ ro boí oidhche ann, do-chuaidh aissídhe co Tuaim Dá Ghualann, ⁊ ro fhagaibh coicceadh Connacht gan sith ná saimhe gan biadh i c-cill ná h-i t-tuaith innte.
Aedh Ua Flaithbeartaigh tighearna Iarthair Connacht d'écc.
Diarmaid mac Neill Uí Ruairc do dhalladh lá Coin Chonnacht Ua Raghallaigh.
Cathal Riabhach mac Giolla Brude Uí Ruairc tighearna Ua m-Briuin do ecc.
p.290Fleochadh mór, doineann, ⁊ coccadh dearmhair isin m-bliadhain-si.
Maidm Cluana Catha do thabhairt lá Fedhlimidh Ua c-Concobhair ar cloinn Ruaidhri, ⁊ ar Choncobhar mac Corbmaic Meic Diarmada.
Giolla Patraic Mac Giolla Roid tighearna Chenél Aongusa d'écc.
Tęrmann Caelainne do losccadh lasan Iustis.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mor) i n-Ulltoibh co h-Iubhar Chinn Choiche dar mhill gach tír gusa rainicc, ⁊ dá f-fuair geill ⁊ umhla o urmhor Uladh.
In this Annal
- M1237
Aois Criost, mile, dá chéd, triochat, a seacht.
Tomas Ua Ruadhain epscop Luighne d'ecc.
Giolla Ísu Mac an Scélaighi Uí Tormaigh epscop Conmaicne d'ecc.
Giolla na n-écc Ua Mannacháin d'écc i Mainistir na Búille.
Sluaighead lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg co n-a bhraithribh h-i c-Connachtaibh. Cú Connacht Ua Raghallaigh co n-Uíbh Briúin uile, ⁊ Cathal Mag Raghnaill go c-Conmhaicnibh immaille fris d'ionnsoighidh shleachta Ruaidhri .i. Brian mac Toirrdhealbhaigh, Muirceartach ⁊ Domhnall meic Diarmada mic Ruaidhri, ⁊ Conchobhar mac Corbmaic meic Diarmada. Do-deachadar tar Coirrshliabh na Sęghsa budh thuaith i nd-deadhaidh sleachta Ruaidhri co rangadar Druim Raitte, ⁊ do-chuirsiot sliocht Ruaidhri amhsa an Iustis (battar i n-a b-farradh) do thabairt p.292 deabhtha d'Fedhlimidh co n-a shochraide. Ro forcongair Fedhlimidh for a shlóghaibh gan a n-diubhracadh itir acht tocht dia n-iombualadh gan fuireach. Do-rónadh fair-siomh sin, ni ro fhuilngęttar na h-amsa go cian an iomtuargain an tan ro sraoíneadh forra i c-cęnn a muintire. Ro marbhadh drong mor diobh im Mac Mibricc don cur-sin.
O 'd-chonncattar slicht Ruaidhri an scaoíleadh ⁊ an scaindreadh tugadh for a sochraide, ro iomghabsat an t-ionadh a m-battar gan aoín-neach do mharbhadh díbh. Do scaoílsęt a h-aithle an mhadhma-sin co na baoí aittreabh h-i Síol Muireadhaigh leo. Ro h-aircceadh a muintir uile lá Fedhlimidh, ⁊ do-rónadh creacha iomdha ar Conchobhar mac Corbmaic h-i t-Tir n-Ailealla. Ruccusdar iaromh a loingęs for Loch Cé, ⁊ ro dhiochuir de Corbmac Mac Diarmada tighearna Maighe Luirg, ⁊ ro aircc Magh Luircc uile. Faccbaid dana, tighearnus an tíre ⁊ ar locha ag Donnchadh mac Muirchęrtaigh Luathshuíligh.
Sith do dhénamh don Iustis ré Fedhlimidh, ⁊ tuccadh cúig triucha an rígh dhó-somh gan crodh gan chios orra. ( 1 ).
Maghnus mac Diarmada mic Maghnusa do mharbhadh lá Domhnall mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Concobhair.
Muirceartach mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh lá mac Magnusa mic Muirceartaigh Muimhnigh.
Creach do denamh lá Concobair mac Corbmaic for Ruaidhri Ua n-Gadhra, ⁊ brathair Ruaidhri do mharbhadh.
Braighde Concobhair mic Corbmaic do mharbhadh lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg.
Mainistir canánach do tionnscnadh lá Clarus Mac Mailín i n-Oilen na Trinóide ar Loch Uachtair iar na chomhairleacchadh dhó ó Cathal Ua Raghallaigh.
p.294Barúin na h-Ereann do thocht i c-Connachtaibh, ⁊ caisléin do thinnscętal dóibh do dhénamh innte.
In this Annal
- M1238
Aois Criost, mile, da ched, triochat, a h-ocht.
Felix Ua Ruanadha airdepscop Tuama iar c-cor a epscoboide de ar Dhia riasan tan-sin, ⁊ iar n-gabháil habite manchęssa ime h-i c-Cill Muire i n-Ath Cliath d'ég.
Donnchadh Uaithneach mac Aodha mic Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh lá Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg.
Donnchadh mac Duarcáin Uí Ęghra tighearna Luighne do gabháil lá Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg, ⁊ an tan rugadh dia choimhéd é ro marbhsat a braithre budhdhéin, .i. meic Aodha Uí Ęghra ar an slighidh a t-Tír Briúin na Sionna.
Flaithbeartach Mac Cathmhaoíl ard-taoíseach Cenél Fęradhaigh, ⁊ toiseach Cloinne Congail, ⁊ Ó c-Cęnnfhoda i t-Tír Manach, feighe gaisccidh ⁊ einigh Tíre h-Eoghain do mharbhadh lá Donnchadh Mac Cathmhaoil lá a brathair fęin tria thangnacht.
Donnchadh mac Muirceartaigh do dhol isin m-Breifne go h-Ua Raghallaigh, ⁊ rug sluagh mór lais i c-Connachtaibh, ⁊ ro airccsęt muintir Cluana Coirpthi, ⁊ ro marbhadh sochaidhe do mhaithibh Muintire h-Eolais h-i t-tóraigheacht na creche-sin, ⁊ drong mhór do na Tuathaibh.
Maol Ruanaidh mac Donnchadha Ui Dhubhda do mharbhadh lá Maol Seachlainn p.296 mac Concobhair Ruaidh mic Muirceartaigh Muimhnigh, ⁊ la mac Tighearnáin mic Cathail Miccarain Uí Concobhair.
Caisléna do dhénamh h-i Muintir Murchadha h-i c-Conmaicne Cuile, ⁊ a c-Cęra lásna barúnaibh rémhráite.
Sluaigheadh lá Mac Muiris iustís na h-Ereann, ⁊ lá Hugo De Laci iarla Uladh h-i c-Cenél Eoghain ⁊ h-i c-Cenél Conaill. Ro aithrighsęt Mag Lachlainn (.i. Domhnall) ⁊ tucsat tighearnus Cenél Eoghain do mac Uí Neill, ⁊ ro gabhsat fęin braighde an Tuaiscirt.
Cloictheach Eanaigh Dúin do denamh.
Cathal Mag Riabhaigh taoiseach Fear Scedne d'écc.
In this Annal
- M1239
Aois Criost, mile, da chéd, triocat, a naoí.
Muircęrtach mac Domhnaill Uí Bhriain do écc.
Cath Cairn t-Siadhail do thabairt lá Domhnall Mag Lachlainn dú in ro marbhadh Domhnall Tamhnaighe Ua Néill, Mag Mathghamhna, Somairle Ua Gairmleadhaigh, Caoch Bęrnais Ua Gairmleadhaigh, ⁊ maithe Cenel Moain go sochaidhibh iomdha p.298 immaille friú, ⁊ ro gabh arís an tighearnus, ⁊ ro bęnadh dhe gan fhuireach d'éis an mhadhma-sin.
Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Conchobhair (Ri Connacht) d'écc.
Fęrghal mac Con Condacht Uí Raghallaigh tighearna Dartraighe ⁊ Cloinne Fęrmaighe, ⁊ tighearna Bréifne ó Shliabh sair, madh iar leabhar oile, do mharbhadh lá Maol Ruanaidh mac Feargail ⁊ lá Conchobhar mac Corbmaic ar n-dula dhó ar crech go mac Neill mic Conghalaigh dia ro aircc iad, ⁊ diar gabh teagh orra, ⁊ tainic Muircęrtach mac Néill ar bręithir as an tigh amach. Ro gabhadh é, ⁊ ro marbhadh fó cętoir d'éis mic Uí Raghallaigh do mharbhadh.
Creach do dhénamh lá Gallaibh Ereann ar Ua n-Domhnaill gur ró airgsęt Cairpri, ⁊ ro baoí an Iustís fęin occ Ęs Dara occa n-urnaidhe, ⁊ do-dheachadar a sirthi go Druim Cliabh.
Lasairfhina inghęn Cathail Chroibhdherg bęn h-Uí Domnaill do thabhairt lęth-bhaile da fearond phosta .i. Ros Birn, do Clarus Mac Mhaoílín, ⁊ do coimhthionól canánach Oilén na Trinóide ar Loch Cé i n-onoir na Trinóide ⁊ Muire.
Corbmac mac Airt h-Uí Mhaoíleachlainn d' ég.
In this Annal
- M1240
Aois Criost, míle, da chéd, cęthrachat.
Maineisteir do thógbhail i b-Purt Lairge lá Sir Hugo Pursel do Bhraithribh .S. Frainseis.
Giolla na Naomh Ua Dreáin aircinneach Arda Carna do écc.
p.300Sluaigheadh mór lá Coin Chonnacht Ua Raghallaigh for Chorbmac Mac n-Diarmata co ro aircc an tír uile co h-Ard Carna, ⁊ ro marbh daoíne iomdha i n-dioghail a meic, ⁊ Corbmac mac Tomaltaigh do aithríghadh, ⁊ Donnchadh mac Muircęrtaigh do gabháil tighearnusa Muighe Luirg.
Fedhlimidh Ua Concobhair do dol do lathair righ Saxan do chosaoid Gall ⁊ Gaoidheal fris, ⁊ fuair onóir mhór on righ don chur-sin, ⁊ tainig slan dia thigh.
Aodh mac Giolla na Naomh Cruimm Uí Seachnusaigh do mharbhadh lá Concobhar mac Aodha mic Cathail Croibhdeirg, ⁊ lá Fiachra Ua Floinn.
Sadhbh ingean Uí Cheinneidigh bęn Donnchaidh Chairbrigh Uí Bhriain d'écc.
Mainestir Tighe Mo Laga h-i c-Cairpre isin Mumhain i n-epscopoidecht Ruis do shonnradh do thógbhail do braithribh .S. Franseis lá Mag Carthaigh Riabhach tighearna Cairpreach ⁊ a tumba fein do denomh h-i c-coraidh na m-Brathar. As innte fos adnaicthęr an Barrach Mor, ⁊ Ó Mathghamna Cairpreach, ⁊ barún Cúrsach.
In this Annal
p.302- M1241
Aois Criost, míle, da chéd, cęthrachatt a h-aon.
An t-Epscop Ua Flaithbeartaigh (.i. Muirchęrtach), .i. epscop Eanaigh Dúin do ecc.
Coisearccadh tęmpaill na m-Brathar Minúr i n-Áth Luain lá comarba Patraic.
Domhnall Mór mac Éccneacháin h-Uí Dhomhnaill tighęrna Tíre Conaill, Fhear Manach, ⁊ Íochtair Condacht Coirrsliabh, ⁊ Oirghiall ó Clar anuas d' écc i n-aibít manaigh iar m-breith bhuadha ó dhomhan, ⁊ o dhęmhan, ⁊ a adhnacal co n-onóir ⁊ go n-airmidin i mainisdir Eassa Ruaid isin fhoghmhar do shonnradh.
Maol Seachlainn Ua Domhnaill do oirdnędh i t-tighęrnus Tíre Conaill i nd-ionadh a athar. Ua Neill, .i. Brian do theacht chuige iar n-á iondarbhadh la Domhnall Mhag Lachlainn, ⁊ Ua Domhnaill do dhula co n-a shochraide lá Brian Ua Néill h-i Cenél Eoghain, ⁊ tuccsat cath do Mag Lachlainn, .i. cath Caimeirge, ⁊ ro mharbhsat Domhnall Ua Lachlaind tighęrna Cenel Eoghain, ⁊ decneabhar da derbhfhine, ⁊ taoisicch Cenél Eoghain uile immaille fris, ⁊ ro h-oirdneadh Brian don chur-sin i t-tigęrnus Cenel Eoghain.
Diarmaid mac Magnusa mic Toirrdhealbhaigh Mhóir Uí Chonchobhair saoí einigh ⁊ eangnamha do ecc.
Sitriucc Mhág Oireachtaigh taoíseach Cloinne Tomaltaigh d' ecc.
Ualtra De Lati tighęrna Midhe ó Gallaibh, ⁊ cęnn comhairle GallEreann d' ég h-i Saxaibh.
Tadhg mac Ruaidhri Uí Gadhra d'écc.
Tadhg Ua Conchobhair do arguin Dartraighe ⁊ Cloinne Fęrmaighe.
p.304Sluagh mór do dhénamh lásan Iustis, .i. Muiris Mac Gearailt i Maig Naé go ro airccsęt Fiachra Ua Flainn, ⁊ Donnchadh Mac Diarmada, ⁊ ruccsat uathadh do mhuintir Ui Conchobhair forra, ⁊ ro marbhadh leó Nár Mac Giolla Cheallaigh ⁊ sochaidhe ele.
Domhnall Mag Fhlannchadha taoiseach Dartraighe do écc.
In this Annal
- M1242
Aois Criost, míle, da chéd, cęthrachad, a dó.
Domhnall Mac Airten do écc i n-a chanánach h-i c-Cill Mhóir.
Caibitil mhór lá Prímhaidh Arda Macha, ⁊ la h-abbadhaibh Cananach Ereann i Lughmhadh dia ro togbhadh moran do thaisibh do thionoil Mochta on Róimh.
Donnchadh Cairpreach Ua Briain (tighęrna Dail c-Cais) tuir ordain ⁊ oireachais deiscirt Ereann, ⁊ a mac Toirrdhealbhach mac Donnchadha Cairbrigh d'écc.
Conchobhar Ua Briain do ghabhail righe Tuadhmhumhan.
Aedh Ua Concobhair (.i. an t-Aithcleireach) mac Aodha mic Ruaidhri Uí Chonchobhair do mharbhadh la Toirrdhealbhach mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg.
Brian mac Donnchaidh Uí Dubda tighearna Ua f-Fiachrach, ⁊ Ua n-Amhalgadha ⁊ Iorrais do mharbhadh ar slicchidh acc dol dá oilithre co Mainistir na Búille.
Sluaigheadh mór lasan Iustis ⁊ lá Gallaibh Ereann archęna, ⁊ lá Fedlimidh mac Cathail Croibdeirg h-i Cenel c-Conaill i n-diaidh Taidhg Uí Chonchobhair do-chóidh d'ionnsoighidh Cenél c-Conaill. Ro gabhsad na slóigh-sin longport i n-Druim Thuama, ⁊ ro mhillsęt a lán don chuairt-sin gén gur tregeadh Tadhg dhóibh. Tadhg Ua Conchobhair do ghabhail iar t-táin lá Coin Connacht Ua Raghallaigh tria forchongra Fheidhlimidh mic Cathail Chroibhdheirg.
In this Annal
p.306- M1243
Aois Criost, míle, da chéd, ceathrachat a trí.
Petrus Mac Raith iar c-cinnedh a bhęthadh i c-canánchaibh Oilén na Trinóide ar Loch Cé d'écc, ⁊ a adhnacal lá Féle Martain.
Findachta Ua Lughadha comarba Beneoin do ecc.
Maol Eóin Ua Crecháin airchideochain Tuama ar t-techt thairis (.i. tar muir) i n-a mhaigistir d'ecc i n-Áth Cliath.
Cathasach Ua Snedhiusa deaganach Muintire Maol Ruanaidh d' écc i n-Ard Charna an 10. August.
Tadhg mac Aodha mic Cathail Chroibhdheirg do léccadh d'Ua Raghallaigh, ⁊ a theacht co Mainistir na Buille co n-a shochraide, dul dó iaromh co teach Mic Diarmada, Corbmac mac Tomaltaigh, ⁊ é féin, ⁊ a bęn ingęn Mhég Carthaigh (.i .Etaoín inghęn Fhinghin, ⁊ bá h-i-sidhe mathair Taidhg budhdhein) do ghabháil, ⁊ a tabhairt do Choin Chonnacht Ua Ragallaigh mar mhnaoí as a fhuasgladh féin.
Tadhg do dhul doridhisi fá Fhéil Martain i n-uathadh sochaidhe h-i coinde go h-Ua Raghallaigh, ⁊ Tadhg do ghabhail dó h-i fill, ⁊ a mhuintir do mharbadh, ⁊ a beith fęin i láimh co Féil Bearaigh ar c-cind.
Sluaigheadh mor do thionol lá Righ Saxan do saighidh righ Franc, ⁊ techta do thocht ón rígh d'iarraidh Gall Ereann cuige. Riocard mac Uilliam Búrc do dhul ann i c-cuma cháich, ⁊ a écc thoir ar an sluaiccheadh-sin.
Cathal mac Aodha Uí Concobhair dalta muintire Raghallaigh do iompudh orra, ⁊ creach do dhenamh dhó ar Muircęrtach Mac Giolla Shúiligh i Muigh Nisse, ⁊ p.308 Muirceartach fęin do gabhail dó, ⁊ a mharbhadh h-i Cill Sessin. Creach oile dhénomh dhó fó chedóir ar Cloinn Fearmaige ⁊ ar Dartraighibh.
Creach Maighe Rein lá Cathal, ⁊ ro éirigh cogadh eittir Ua c-Concobhair ⁊ Ua Raghallaigh.
In this Annal
- M1244
Aois Criost, míle, da chéd, cęthrachat a ceathair.
Donnchadh mac Finghin mic Maoil Seachlainn mic Aodha mic Toirrdhealbaigh Uí Conchobhair epscop Oile Finn d'écc an 23. April i n-Inis Clothrand, ⁊ a adhncacal i Mainistir na Buille.
Archideochain Tuama do bhadhadh ar Glaislind Cluana.
Donnchadh Mór Ua Dálaigh saoí nár sáraigheadh, ⁊ nách sáireochar lé dán do écc, ⁊ adhnacal h-i Mainistir na Búille.
Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg do dhalladh ⁊ do chrochadh la Coin Chonnacht Ua Raghallaigh i Fél Bearaigh occ Inis na Conaire for Loch Aillinde iar n-a bhęith i l-láimh aige ó Fhéil Martain gus an ionbhaidh-sin. Ruaidhri p.310 mac Aodha a dęrbhrathair do bhadhadh ar an Cuirrín Connachtach ag Áth Liacc na Sionna an 9. lá do Mharta, ⁊ a adhnacal i mainistir Cluana Tuaiscirt co h-airmhidneach onórach.
Conchobhar mac Aodha mic Cathail Croibdeirg do écc h-i c-cind mhíosa d'earrach.
Sluaigheadh lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg isin m-Bréifne sair go h-Ua Raghallaigh do dhioghail a dhalta ⁊ a bhrathar fair, .i. Tadhg Ua Conchobhair. Ro bhádar adhaigh longpuirt h-i Fiodhnach Maighe Rein, ní raibhe an comharba isin baile an aidhche-sin, ⁊ ní raibhe cind for theampall Fiodhnacha, ⁊ o nach raibhe ro loiscętar drong don t-slóigh botha ⁊ bélscálána batar isin tempall h-i stigh gan cęt dá n-daghdhaoínibh. Ro múchadh dalta de an comarba ant. Tainic an comarba feisin ar a bharach co b-feircc ⁊ lonnus mór fo bhás a dhalta. Ro iarr a eraic ar Ua c-Conchobhair. Ad-bert Ua Concobhair co t-tiobhradh a bhręth fęin dó. “Así mo bręth-sa” ar an comharba “an t-aon duine as fearr agaibh i n-eraic mo dhalta dé do losccadh libh.” “Maghnus mac Muirceartaigh Mhuimhnigh sin” ar Ua Concobhair. “Ní me itir” ar Maghnus “acht an t-í as cęnn ar an sluagh.” “Ní scérabh-sa ribh” ar an comharba “co f-fagar éraic mo dhalta.” Lotar an sluagh iar sin as an baile amach, ⁊ do-lean an comharba iad. Do-chóidhsęt co h-Ath na Cuirre forsin n-Geircthigh, ⁊ ro bhaoí an tuile tar bruachaibh di, ⁊ ní chaomhnacatar tocht tairse gur ro scaoilsęt teach SepelEóin Baiste do p.312 bhaoí ind imeal ind átha dia chur tarsan abhainn do dhol táirsi don t-sluagh. Do-dheachaidh Maghnus mac Muirceartaigh Muimhnigh isin tigh, ⁊ Concobhar mac Corbmaic Mic Diarmada. Ro raidh Maghnus risin b-fęr baoí ar mullach an tighe occa sccaoíleadh ag síneadh a cloideamh uadha suas, “Ag sin” ar sé “an tairrnge congbhus an maide gan tuitim.” Agá rádh sin dó ro thuit fécce an tíghe h-i c-cęnn Magnusa co n-derna bruirigh dia chind gur bho marbh fó cédóir ar an lathair-sin, ⁊ no h-adhnaiceadh é h-i n-doras teampaill Fiodhnacha alla amuigh, ⁊ tuccadh trí lán Cluig na Rígh d'ofrail ar a anmain, ⁊ dech n-ech fhichęt. Gonadh amhlaidh sin fuair comharba Caillín eraic a dalta. Do-rónadh lecht do clochaibh snaitte, ⁊ cros caoindénmhach uas a cind, ⁊ ro briseadh lá muintir Ruairc iatt ciodh iar t-triol.
Corbmac mac Tomaltaigh mic Conchobhair Mic Diarmada tighearna Cloinne Maoil Ruanaidh uile d'ecc i n-aibit Manaigh Léith h-i Mainistir na Búille isin f-foghmhar iar m-bręith bhuadha ó dhomhan ⁊ ó dheamhan, iar c-caithęmh sé m-bliadhan ficheat a t-tighęrnus.
Fearghal mac Taccadain do mharbhadh lá Conchobhar Mac Tighearnáin i fill i n-Inis Fraoich for Loch Gile.
In this Annal
- M1245
Aois Criost, míle, da chéd, ceathrachatt a cúicc.
Domhnall Ua Flandagáin abb Cunga d'écc.
Conchobhar Ruadh mac Muirceartaigh Mhuimhnigh mic Toirrdealbhaigh Uí Chonchobhair do lot d'Ua Thimmaith dá mhaor budhdhéin lá scín tria iomaccaillaimh feircci do thecht ętorra h-i Purt na Leicci, ⁊ Giolla Criost mac Iomhar Uí Birn do p.314 mharbhadh an mhaoír-sin, ⁊ Concobhar Ruadh do breith co Mainistir na Búille, ⁊ a écc don lot-sin, ⁊ a adhlacadh isin mainistir h-ísin iar m-buaidh ongtha ⁊ aithrighe.
Caislén Sliccigh do dhénomh lámac Muiris Mic Gearailt, iustís na h-Ereann, ⁊ re Siol Muirędhaigh uair ro forcongradh for Fedhlim a dhenamh ar a phinging fęin, ⁊ clocha, ⁊ aél, ⁊ tighe Spitel na Trinóide do tharraing chuicce iar t-tabhairt an ionaidh chédna lasan Iustis do Chlarus Mac Mailin i n-onóir na naomh Trinóide.
Slóigheadh mór la righ Saxan i m-Brętnaibh, ⁊ ro gabh longport oc Caislén Gannoc, ⁊ ro thochuir i n-a dhochum an Iustís co n-Gallaibh Ereann, ⁊ Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg co n-a shocraide. O do-chuatar tra ro milleadh Brętain leó, ⁊ ar a aoí ní ro gabhsat géill na eiterędha don chur-sin. Bá h-onorach Fedhlimidh Ó Conchobhair ag an rígh ar an slóiccheadh-sin.
Caislén Átha an Chip ar brú Maighe Nisse do dhénamh lá Milidh Mac Goisdelbh.
Fiachra mac Dauid Uí Flaind taoíseach Sil Maoile Ruain, d' écc.
Cearbhall Buidhe mac Taidhg mic Aongusa Findabrach Uí Dhálaigh d'écc.
Caislén Suicín do dhénomh.
p.316Raghnall Ua Maoíl Miadhaigh do mharbhadh lá Connachtaibh.
Muirchęrtach mac Muirghiusa mic Cathail Mic Diarmada do marbhadh lá fearaibh Breifne.
Sluaiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill (Maoilechlainn) for Gallaibh, ⁊ Gaoidhelaibh Iochtair Chonnacht co t-tuccsat bú ⁊ edala iomdha leo don turus-sin.
In this Annal
- M1246
Aois Criosd, míle, dá chéd, cęthracha, a se.
Eóin Ua h-Ugróin mac comhorba Mo Chua, epscop Oile Finn an t-Eóin í-shin do écc i Raith Aedha Mec Bric.
Ioain Mac Iagfri do thocht i n-a iustís i n-Erinn ⁊ Muiris Mac Gęrailt do aithrighadh.
Druim Lęthain do losccadh an bliadhain-si.
Maoil Seachlainn mac Concobhair Ruaidh mic Muircęrtaigh Muimhnigh Uí Concobhair do mharbhadh la h-Ua n-Dubhda, .i. Muircęrtach. Muirchęrtach do ionnarbadh tar muir d'ęis an marbhtha-sin.
Sluaighędh do dhęnamh do Muiris Mac Gęrailt i t-Tir Conaill ⁊ é do thabhairt p.318 lęithe Thire Conaill do Corbmac mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Concobhair, ⁊ braighde Uí Dhomhnaill do ghabhail ar an lęith oile. Na braighde do fhaccbhail i c-caislén Sliccighe.
Ua Domhnaill, .i. Maoil Seachlainn ⁊ maithe Cenél c-Conaill do theacht la Samhna go Slicceach. Badhún an baile do losccadh dhoibh. Ni ro fhędsat dol for an c-caislén, ⁊ ro chrochsat lucht an chaislén a m-braighdi i n-a f-fiadhnaisi iar n-a leccadh síos do mhullach an chaislén, .i. ó Mianáin oide Uí Domhnaill ⁊ a chomalta.
Murchadh Ua h-Anluain ticchęrna na n-Airthę do marbhadh ar forcongra Briain Uí Nell.
Aedh mac Aędha Uí Concobhair do gabhail ⁊ a argain.
Toirrdealbhach mac Aędha Uí Concobhair do éludh a Cranóig Locha Lęisi isin fhoghmhar. An lucht coimhęda boí air do bhádhadh do, .i. Corbmac Ua Muireadhaigh ⁊ dá Ua Ainmireach. Toirrdhealbhach do gabhail doridhisi ar comairce epscoip Chluana ⁊ iar n-á thabhairt i l-laimh Ghall a chur i c-caislén Atha Luain.
Albert Almaineach airdespuc Arda Macha d'athrucchadh dochum na Hungari.
In this Annal
- M1247
Aois Criosd, mile, da chéd, cęthracha a seacht.
Concobhor Ua Muireadhaigh epscop Ua f-Fiacrach Aidhne do écc i m-Bristuma.
Aedh Mac Con Chaillędh abb Chluana h-Eoaiss do écc.
Maoil Seachlainn ó Domhnaill ticchęrna Thire Conaill, Cenél Moáin, Insi h-Eoghain ⁊ Fhęr Manach do mharbhadh la Muiriss Mac Gęrailt. Ba h-amhlaidh-so for-caomhnaccair-sidhe. Sluaighędh mor do tionól la Muiriss Mac Gęrailt ⁊ p.320 la Gallaibh archęna go riachtadar Sligeach ar tus, aissidhe co h-ęss Aedha Ruaidh mic Badhairn. Do-dheachaidh Corbmac mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Conchobhair i n-a thionól. Ba isin Cętaoine iar f-Fél Pęttair ⁊ Poil indsin. Ro thionoil Ua Domhnaill Cenel Conaill ⁊ Eoghain ar a c-cind conar leccsęt Gall na Gaoidheal tar Ath Sęnaigh anunn re h-ędh seachtmaine ón trath go aroile. Conidh e aireacc arrainicc leo Corbmac Ua Conchobhair go sochraide moir marcsluaigh d'faoidhędh triasan magh siar ⁊ iompudh ar fud an mhaighe suas fri bord an mointigh soir gan airiughadh do neach co rainic Bel Atha Chuluain for Eirne. Ní ro airgsęt Cenél c-Conaill ní conus facatar an marcsluaigh do lęith a c-cúil chuca don taobh dia rabhatar don abhainn. Soait iaramh friú. O 'd-conncatar Goill aire Cenél Conaill for an marcsluaigh tangadar do lęith a n-drumann chuca, uair do badh dęrbh leó ná caomhsataois i f-fręsdal dibhlinibh, Ro lingsętt p.322 an t-ath furro go m-badar Cenél c-Conaill i n-edirmędón a m-biodhbhadh iar madhadh dhoibh iompo da gach lęith. Acht chęna ro marbhadh Ua Domhnaill ar an lathair-sin, an Cammuinélach Ua Baoighill priomh-taoiseach na t-Trí t-Tuath, Mac Somhairle ticchęrna Airęr Ghaoidheal ⁊ maithi Cenél Conaill archęna. Ro baidhit ⁊ ro marbhaid drong mhór do shloghaibh Mic Gęrailt annsin. Ro baidhid dana araill dibh ar an f-Finn budh thuaith ⁊ sochaidhi oile don t-sloigh cęttna i t-Tęrmonn Da Beócc i t-toraigheacht na c-creach ro techsęt ręmpu im Uilliam Brit Sirriam Connacht ⁊ im Ridire ócc oile ba dearbhrathair do-sidhe. Ro h-indreadh ⁊ ro h-airccędh an tír leó iar sin. Ro fhaccaibhsęd cęnnus Cenél c-Conaill ag Ruaidhri Ua Canannáin don cur-sin.
Eachmarcach Ó Cathain ticchęrna Cianachta ⁊ Fhęr na Craoibhe do mharbhadh la Maghnus Ua c-Cathain ar n-dol dó ar crech i n-a thír go h-Airthęr Mhaighe i n-Dáil Riada.
Toirrdhealbhach mac Aodha Uí Conchobhair do éludh a h-áth Luain.
Milidh Mac Goisdelbh do gabhail Fhędha Conmaicne ⁊ Cathal Mág Raghnaill do diochur esdibh ⁊ Crannócc Claęnlocha do gabhail dó, ⁊ lucht a gabhála do fhágbhail do innte uadha fen. Cathal ⁊ Toirrdhealbhach da mhac Aędha Uí Conchobhair do choimhęirghe la Mag Raghnaill do diochur Meic Goisdelbh a Fidh Conmaicne. Ro gabhsad an chrannócc ⁊ an loch, ro Scaoilsętt caislén Lecce Deirge i Satharn Domhnaigh Chincidhisi, uair do-chuaidh Toirrdhealbhach co h-Oilén na Trinóide ar cęnn Chlarusa Mic Moilín an aircinnigh ar ní ro fhaęmhsat na Goill tocht as an caisslen amach muna t-tíosdaoís ar comairce an aircinnigh dia n-iodhlacadh tar Sionainn anair co Tuam Mná. Tangadar le Clarus iaromh, ⁊ ro diochuireadh Clann Goisdelbh as in tír amach uile.
p.324Coccadh mor la Toirrdhealbhac mac Aędha Uí Conchobhair ⁊ lá Donnchadh mac Anmchadha mic Donnchadha Uí Giolla Patraicc do Ossraigibh for Ghallaibh Connacht. Ro thionoil Toirrdhealbhach clanna ticchęrnadh Connacht go riachtadar Fidh Ua n-Diarmada ⁊ Muintir Fathaidh. Ro marbhsat daoíne iomdha. Rangadar assidhe go caislén Bhona Gaillmhe. Ro loisccsętt an baile ⁊ an caislén. Ro mudhaighit daoine leó im Mac Elget Senescal Connacht ro marbhadh la Donnchadh mac Anmchadha. Leanaid Goill iad iar t-tain. Tuccsatt deabhaidh dhoibh, du in ro marbhadh drong do Ghallaibh. Lodar uatha d'aimhdheóin co rangador Cęra. Ro thionóil trá Siurtán d'Exętra, Clann ádaim, ⁊ Goill Cęra go Toirrdhealbhach. Fos-ráccaibh Toirrdhealbhach an tír dhoibh ó ná boí coimhlíon friú.
Buirgés Chinn Trachta do losccadh la Tadhg mac Concobhair Ruaidh, ⁊ la Tadhg mac Tuathail mic Muirchęrtaigh Muimhnigh, acht chęna ní fuaradar Goill Connacht fri ré imchén roimhe-sin samhail coccadh na rioghdhamhnadh forra don chur-sin. Co na boí tuath no triocha chętt do chrich Ghall i Connachtaibh gan crech gan arccain uadhaibh.
Ross Commáin ⁊ Ard Carna do loscadh la Gallaibh.
Fionnghuala ingęn Ruaidhri Ui Conchobhair do écc i c-Cunga Fhechín.
Loingęss do theacht do Ua Dhubhda ⁊ d'Ua Bhaoighill do arccain Cairpri, ⁊ lucht luinge dib do bhadhadh occ Insi Thuath Rass fa Mhaghnus Ua m-Baoighill.
p.326Tadhg mac Concobhair Ruaidh do losccadh Insi Moire Claenlocha ⁊ ochtar ar fhichit do Ghallaibh do losccadh innte.
Mainestir do dęnomh i n-Gaillimh i n-airdepspocoitecht Tuama lá h-Uilliam Burc tighearna Cloinne Riocaird do braithribh .S. Frainseis. Do-rónadh tuambadha iomdha la druing moir do maithibh an bhaile isin mainestir-sin.
Mainistir Inse i t-Tuadhmhumhain i n-epspocoitecht Cille Da Lua do denamh la h-Ua m-Briain conadh innte bhíos adhnacal shil m-Briain.
Sloigheadh mór la Mac Muiris Mec Gearailt ⁊ la Gallaib ar tarraing Gofradha Uí Domhnaill go h-Ess Ruaidh. Do-thaot Ruaidhri ó Canannain go c-Cenel c-Conaill i n-a n-aghaidh, ⁊ ni ró chumaingsęt ní dho i n-á dul seacha-sin don chur-sin.
In this Annal
- M1248
Aois Criosd, mile, da chéd, cęthracha, a h-ocht.
Diarmaid Ua Cuana saccart mor Oile Finn do écc ⁊ a adhnacal i c-Cill Mhóir.
Maighisdir Gillbert Ua Cęrbhaill do écc.
Opichin Guer do mharbhadh do Giolla Mo Choinne Ua Cathail.
Coimhęirghe do dhęnamh do mhac Maghnusa ⁊ do mac Concobhair Ruaidh ⁊ iompudh dhoibh for Ghallaibh. Caislén Meic Enry, .i. Piarus Puęr do losccadh dhoibh ⁊ a chonstapla do ghabhail. Creacha thuaiscirt Umhaill do bręith leó ar Insibh Modh. Ro thionóil Siurtan d'Exetra, Seón Buitilér, Robbęn Laiglés ⁊ daoine imda immaille friú tangadar go Baile Thopair Pattraicc aissidhe go h-Achadh Fabhair. Ro airccsiod Umhall ar n-a bharach thuaith ⁊ teas. Tainicc p.328 Enrí dana mor sluaigheadh i n-Umhall (dia thír budhęn) uair as innte boi a aittreabhadh. Do-roighne din Piarus Puer mac Enrí sith re Domhnall Mac Mhaghnusa. Ro geall dana Domhnall go t-tiobhradh sochraide ⁊ arthraighi dó dochum dula ar a bhraithribh.
Dala mac Uí Concobhair imorro do bador ar Insibh Modh, do foillsicchędh dhoibh sochraide do dhul o mac Enri a c-coinne arthraighędh dochum Domhnaill. Iar n-a fhios-sin da cloinn Uí Concobhair lodar Rompo gur marbhadh leó O h-Uain mac na Gaillsicche ⁊ Seón mac an Gallshacairt. Ro marbhadh bheos la Diarmaid mac Maghnusa ar an c-coimhęrghi-sin Sęnóitt Guer ⁊ drong dia muintir amaille ris. Rob e-sin an t-aithęs gan aithęs uair ro marbhadh an cuingidh calma ⁊ an t-airsidh iorgaile .i. Diarmaid mac Maghnusa isin maighin-sin.
Tadhcc macc Concobair Ruaidh do marbhadh la Gallaibh. Ba mór tra adhuath ⁊ imeacclu an Taidhg-sin for Gallaibh ⁊ Gaoidhealaibh do neoch do biodh 'na aghaidh dhíobh go f-fuair a aidheadh.
Sluaigheadh la Muiris Mac Gęroilt i t-Tir Conaill. Creacha aidhble, urtha, ⁊ airccne do dęnamh lais. Ruaidhri Ua Canannáin do ionnarbadh dho i c-Cenél Eoghain ⁊ ticchęrnus Cenél c-Conaill do fhaccbhail ag Gofraidh mac Domhnaill Uí Domhnaill.
Sluaiccheadh do dhęnamh la Cenél n-Eoghain ⁊ la h-Ua c-Canannáin i t-Tir Conaill doridhisi go t-tugsad cath do Gofraidh ⁊ do Cenel c-Conuill gur marbhadh Ua Canannáin .i. Ruaidhri ⁊ iomad i n-a fhochair don toisc-sin.
Sluaicchędh oile la Iustís na h-Ęreann i c-Cenél n-Eoghain go h-Ua Nell. As si comhairli do-rónsad Cenél Eoghain annsin braighde do thabhairt uatha o do buí nęrt Gall for Gaoidhealaibh Erenn, ⁊ sith do dęnamh riú tar cęnn a t-tíre. As don cur-sin do-ronsat Goill droichęt na Banna ⁊ caislen Droma Tairsicch.
p.330Arthraighi do thabhairt la Brian Ua Nell ticchearna Thire h-Eoghain ó Loch Feabhail i Magh n-íthe tar Tęrmann da Bheócc go rainicc Loch n-Eirne go n-derna creacha dioairmhe ⁊ gur briss caislén ann.
Conmaicne Mara uile d'arccain do Ghallaibh. Gaill do dhul for sluaigheadh docom Ui Flaithbertaigh. Maidhm do thabhairt dó forra ⁊ sochaidhe do marbhadh dhiobh.
Muirceartach Ua Dubhda .i. an t-Aithcleireach (.i. tighearna ó Chill Darbile co Traigh) do marbhadh la mac Fedhlimidh Uí Concobhair.
Uilliam Burc do écc i Saxaibh. A chorp do thabhairt co h-Eirinn ⁊ a adhnacal i n-Ath Iseal.
Ri Franc do dhul co h-Ierusalem do chosnamh na Criosdaidheachda.
Ioan Triial do marbhadh la Giollu na Naemh Ua b-Fęrgail.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdheirg do thabhairt Ratha na Romhanach do chanánchaibh Cille Moire tre fhorcongra Taidhg Ui Mannacháin a n-onóir Naemh Muire ⁊ .S. Augustín.
Amhlaoibh mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do mharbhadh la Concobhor Carrach Mac Donnchaidh tre thangnacht.
Facchartach Ua Dobhailén ticchearna an Corainn do écc.
Raighned airdepscop Arda Macha do techt on Roimh iar t-tabhairt pallium lais, ⁊ aiffrionn do radha dó leis a b-Feil Pedair, ⁊ Poil i n-Ard Macha.
In this Annal
p.332- M1249
Aois Criosd, mile, dá chéd, ceathrachat a naoí.
Maol Muire Ua Lachtnáin airdepscop Tuama, ⁊ maighisdir a c-canóin do écc isin n-geimhreadh gar beacc ria Nodlaicc.
Andrias Mac Gilla Gér comorba Fechin d'écc.
Maol Ciarain Ua Lenacháin uasal shaccart Tuama Mna, fear tighe aoidheadh choitchinn idir eacclais ⁊ tuaith do écc ar slicchidh ag dul go h-Ard Carna d'eisdeacht senmora isin Aoine re Lucchnasadh ⁊ a adhnacal go h-uasal onorach i n-Oilén na Trinoide for Loch Ce.
Conn Ua Flannacain prióir Cille Móire na Sionna do écc.
Mór ingęn Donncaidh Uí Dubhda bęn an Giollu Muinelaigh Ui Baoighill do écc.
Tadhg Ua Mannachain ticchearna Ua m-Briuin na Sionna do écc an seseadh la do mí Iúin ⁊ a adhnacal i c-Cill Moir na Sionna.
Coccadh mór ⁊ uilc iomdha do denamh do Fhinghin Mag Cartaigh ar Gallaibh Deasmumhan.
Piarus Puér mac Enri, Dabith Triú, ⁊ socaidhe do gillibh ócca amaille riú do toidheacht le Mac Fheorais i c-Connachtaibh co caislén Sliccigh. Ad-cuas do mac Fedlimidh Ui Concobhair innsin go t-tucc airrchis orra. Feachair deabhaidh aithger ętorra go t-torcair Piarus Puér ⁊ Dabith Triu amaille le druing do na gillibh occa remraite ⁊ ruccadh a c-cuirp co h-Ęss Dara da n-adhnacal.
Imtusa mac Fedlimidh iar sin tainic roimhe go Tir Fiachrach ⁊ ar fud chriche Mic Fheorais gur lomaircc í ó Mhuaidh co Traicch n-Eothuile an t-Saoir. p.334 Leanaiss Geroitin Mac Fheorais iad co rug ar Donnchadh mac Maghnusa gur cręchtnaigheadh é lais. Gabhthar bheos iar n-á ghuin ⁊ berthear e go Dún Contreathain. Leanaiss mac Fedlimidh iad iaromh go t-tucc mac Maghnusa leis iar marbhadh Geroittin. Mac Maghnusa do écc iaromh do bithin an luit-sin ⁊ ba moireasbaidh e-sidhe.
Mac Muiris do tionol sochraide go t-tainicc i c-Connachtaibh gur ben an méd ar a rucc do na creachaibh do mac Fedhlimidh. O 'd-cuala Fedhlimidh mac Cathail Croibhdeirg tionól na n-Gall do beith i n-a comhfhoccus tar és na mor olc do-roighne a mac orra as si comhairle do-rinne a imirceacha do chor tar Sionainn soir isin m-Breifni, ⁊ i t-tuaisceart Eireann. Tionoilis din an Iustís Goill Midhe ⁊ Laighęn go t-tainicc sluagh mor roimhe tar Ath Luain, aissidhe i Siol Muireadhaigh ⁊ Mac Muiris don leith araill, Goill Connacht ⁊ Mumhan maraon ris. Tangadar na sluaigh-si do gach taoibh go h-Oil Finn iar milleadh Sil Muireadhaigh rompo go sin, ⁊ tuccsat chuca Toirrdhealbhach mac Aodha mic p.336 Cathail Croibhdeirg gur rioghsad é a n-ionadh Fedlimidh mic Cathail. Ro airccsętt crioch Brefni iaramh. Do-ronsat uilc iomdha innte da gach aird. Tuccsad creacha dirimhi eisdi. Badar fiche oidhche go n-a laibh i Siol Muireadhaigh ga milleadh gur airccsiod Loch Ce go n-a oilénaibh ⁊ an Charrac immaille riú. Do-cuaidh tra an Iustis isin Midhi iar sin ⁊ mac Muiris go Slicceach. Faccbaid Toirrdhealbhach ag coimhéd Sil Muireadhaigh.
Sluaiccheadh la rioghdhamhnaibh Connacht, .i. Toirrdhealbhach ⁊ Aedh da mhac Aedha mic Cathail Croibhdeirg go h-Ath na Riog da losccadh ⁊ da lomarccain im Fel Muire i medhón foghmhair. Baoi sirriam Connacht isin bhaile ar a c-cionn, ⁊ Goill iomdha i n-a fhochair. Iarraid na Goill cairdi an laoi-sin ar cloinn righ Connacht an onóir naemh Muire sa fel boí ann. Nochan fuairsęt sin uatha. Gidheadh boí Toirrdhealbhach ga t-toirmeasc im an m-baile d'ionnsaighidh, ⁊ nochar damhsat uaisle an t-sluaigh gan a shaighidh da aimdheóin. O 'd-connairc Siurtán go n-Gallaibh sin tangadar as in m-baile amach i c-coinne an t-sloigh, ⁊ iad armtha édighte. Gabhais tra eacclu ⁊ uirmheatacht occbaidh an t-sluaigh araill ga b-faicsin samhlaidh i n-a c-coirightibh catha ionnus gur meabhsad rompo tre miorbhailibh mor Muire 'sa fél inar diultsad an chairde do h-iarradh orra. Ro marbhadh da maithibh isuidhe Aedh mac Aedha Uí Concobhair, Diarmaid Ruadh mac Corbmaic Uí Maoil Sheachlainn, da mac Uí Cheallaigh, Brian an Doire mac Maghnusa, Carrach in Shiubhail mac Nell Uí Conchobhair, Baothghalach Mac Aedhaccain, da mac Lochlainn Uí Concobhair, Domhnall mac Corbmaic Meic Diarmada, an Fionnánach Mac Branáin, Cu Mumhan Mac Cassarlaigh, ⁊ araill immaille riu.
Donnchadh Ua Giolla Pattraicc .i. mac Anmchadha mic Donncaidh d' Ossraighibh do mharbhadh lá Gallaibh. Ro dhlighsiod Goill innsin, uair ba mór ro marbh, ro p.338 loiscc ⁊ ro lérionnair dhiobh go sin. Ba h-é an Donnchadh-sa an treass Gaoidheal budh mó d'foghladh orra, .i. Concobhar Ua Maoil Seachlainn, Conchobhar na c-Caislén Mac Cochláin ⁊ Mac Anmchadha .i. an Donncadh-sa. Oir as e tegheadh do brath na m-bailteadh marccadh i c-cruth duine boicht, nó shaoír no tornóra, no ealadhna, no do dhęnamh cerde cęnnaighi, amhail ro raidhędh.
- Bidh na Shaer, bidh na tornóir,
Bidh mo laogh na leabhróir
Bidh ag rec fhíona is chroicionn,
mar a b-faicęnn se sęrmóin.
- Bidh na Shaer, bidh na tornóir,
Dún Mór do losccadh do cloinn righ Connacht.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Gofraidh i n-Iochtar Connacht gur milleadh ⁊ gur lomaircceadh lais ó Choirrsliabh co Muaidh co t-tainicc slan iar mor cosccar don cur-sin co n-édalaib ⁊ co m-braighdibh iomdhaibh.
In this Annal
- M1250
Aois Criosd, míle, dá chéd, caocca.
Tomás Ua Meallaigh espucc Eanaigh Dúin do écc.
epscop Imligh Iubhair do écc.
Congalach Mac Cidneoil epscop na Bręifne do écc.
Toirrdhealbhach mac Muircęrtaigh Muimhnigh Uí Concobhair prioir récclesa Pęttair ⁊ Poil do écc.
Fedhlimidh Ua Concobhair do thoidheacht as an Tuaiscceart go sochraide móir lais a Cenél n-Eoghain do shaighidh na Bręifne. Aissidhe isna Tuathaibh ⁊ Concobhar mac Ticcęrnáin maraon riss. Aissidhe i t-Tír Maine gur diochuirsęd Toirrdealbhach a Connachtaibh amach go n-deachaidh i n-ucht Ghall doridhisi. Tionoilidh Fedhlim imirceacha Connacht lais tar Sliabh Segsa síos gur cuirsiod p.340 Goill teachta 'na dheoidh go n-dęrnadh sith ętorra, ⁊ a righi d'aiseacc dhó fén doridhisi.
Braighde Connacht do dhalladh i n-Áth Luain do Ghallaibh.
Creach mór do dhęnamh la Fedhlimidh for Cathal Ua Concobhair ⁊ a athchor a Connachtaibh.
Cairbre Ua Maoil Seachlainn do mharbhadh i f-fell la Dauit Roitsi.
Diarmaid Ua h-Ęghra ticchęrna Luighne do écc i b-priosún ag Mag Gearailt.
Sluaicchędh mor la Muiris Mac Gearailt, Cathal Ua Raghallaigh, Cu Connacht Ua Raghallaihg, ⁊ maithe Ua m-Briúin uile immaille friú i c-Cenel Eoghain go rabhadar tęora h-oidhche i t-Tulaigh Ócc. Fuairsiod mor d'ulc ⁊ d'imneadh ainnsidhe. Nochar gabsat gell na edireadha ó Uibh Nell don cur-sin. Iar t-teacht doibh tar a n-aiss i c-Cenél Conaill Muiris Mac Gerailt do gabhail Uí Chanannain ticchęrna Cenel c-Conaill ar comairce an easpuicc Uí Cęrbhalláin. A marbhadh dhoibh iar sin ⁊ é ag triall ar eccin uatha.
Finghęin Mhág Carthaigh do marbhadh la Gallaibh Dęsmhumhan.
In this Annal
- M1251
Aois Criosd, mile, da chéd, caoccae a h-aen.
Raighnéd airdepscop Arda Macha do dul do Róimh dia oilithre.
Florint Mac Floinn d'oirdneadh la Nodlac i n-airdepscopoideacht Tuama ar méd a eccna ⁊ a eolaiss.
Mainestir h-i c-Cill na Mullach i n-epscopóittecht Corcaighe do chumdach lásan m-Barrach ⁊ togha adhnaicthe na m-Barrach-sin innte.
Giollu Mo Coinne mac Giolla Mo Coinne Uí Cathail do mharbhadh la Concobhor mac Aędha mic Cathail Croibhdhęirg.
p.342Tadhg mac Tuathail mic Muircęrtaigh Muimhnigh Uí Conchobhair do marbhadh do Gallaibh.
Da mac Ruaidhri Uí Nell dho marbhadh i c-Cill Moir Ua Nialláin.
Ardgal Ua Laithbęrtaigh coindeal ghaisccidh ⁊ enigh Tuaisccirt Ereann do écc.
Giollu Criosd Ua Breislén toiseach Fanad ⁊ a brathair do marbhadh la Ceallach m-Balbh Ua m-Buigill.
Donnchadh Mac Cathmaoil toiseach Cenel f-Fęradhaigh do marbhadh d'Airgiallaibh.
Iomhar Mac Madadháin toiseach Cloinne Ruadhrach do mharbhadh.
Concobhor mac Corbmaic mic Tomaltaigh Meic Diarmada, Saí enigh ⁊ ęngnamha do écc.
Flaithbęrtach Ua Cęrbaill toiseach Calraighe do marbhadh la h-Art mac Airt Uí Ruairc.
Muireadhach Ua Taidhg do ecc.
Cioth mor d'fearthain la Feli Poil ⁊ Pedair i n-Uibh Briúin go snamhadh eathor adhbhal timcheal baile Cille Moire na Sionna, ⁊ go melfeadh muilęnn ar an sruth boí on sduaigh go h-Ath na Faithche i b-Fiodhnach fri ré ceileabhartha easparta.
Flann Ó Lachtnáin taeíseach an Dá Bhac do écc.
In this Annal
p.344- M1252
Aois Criosd, mile, dá chéd, caocca, a dó.
Maol Maedhócc Ua Beolláin comhorba Cholaim Cille i n-Druim Cliabh, fęr ba mór cadhus ⁊ conach, ba h-oirdhęrca oineach, ba h-uille onóir ⁊ airmidin ó Ghallaibh ⁊ ó Ghaoidhealaibh re a linn do écc.
Caislain Chaoil Uiscce do dhęnamh la mac Muiris Meic Gęrailt ⁊ caislén Mhuighi Cobha.
Concobhor Ua Dochartaigh toiseach Arda Miodhair, tuir oinigh ⁊ ęngnamha an Tuaiscceirt d'eg.
Concobhor Mac Cathmaoil toiseach Cenel f-Fęradhaigh ⁊ ioltuath archęna, síodhaighe Conaille Eoghain, ⁊ Oirghiall do marbhadh la muintir Briain Uí Nell ag cosnamh a comairci friú, iar m-beith dho for slanaibh Uí Gairmleadhaigh ⁊ Uí Chatháin.
Cu Connacht Mac Con Snamha toiseach Muintire Cinaith do écc.
Giollu Isu Ua Cęrbaill toiseach Calroighi Droma Cliabh do écc.
Maghnus Mac Giollu Duibh toiseach Teallaigh Gairbheth do écc.
Iusdís na h-Ęręnn do theacht co h-Ard Macha immaille re sluaigh lánmhór, eisdisidhe co h-Uibh Eachdach, aissidhe tar a n-aiss co Cluain Fiachna. Brian Ó Nell dá n-oighréir annsin, ⁊ a dęrbhrathair, Ruaidhri Ó Nell do thabhairt do p.346 bhraghaid doibh. As ar an sluaigheadh-so tarlu imreasain longpuirt edir fhęraibh Midhe ⁊ Mhuimhneachaibh i n-Dun Dęlgan co t-torcrdar sochaidhe do fhęraibh Mumhan.
Teasbach mór ⁊ tiormach isin samradh go t-teghthí cosaibh tiormaibh tar priomh-aibhnibh Ereann. Arbhanna Ereann bheós gá m-buain fiche laithe ria Lughnasadh. Na croinn gá c-comhlosccadh le tęss n-gréne.
Monadh nua d'ordughadh do righ Saxan do dhęnamh i n-Eirinn ⁊ an t-aircceat boí innte ria sin do trecceadh.
Murchadh Ua Fallamhain ardchonstapla Connacht do marbhadh d' fearaibh Breifne i Maigh Rén.
Creachsluaigheadh la Gofraidh Ua n-Domhnaill h-i Tir n-Eoghain dia t-tarraidh bú ⁊ braighde ile. Rucc Brian Ua Néill fair ag fágbáil an tíre. Ro ficcheadh iomaireag amhnus ętorra adiú ⁊ anall go raímhidh for Cenél n-Eoghain co f-fargaibhsęt ar cęnn im druing mhoir dia n-daghdaoinibh.
In this Annal
- M1253
Aois Criosd, mile, da chéd, caocca, a trí.
Alinn Ua Suilleabháin espucc Leasa Móir do écc.
Dauit mac Ceallaigh Uí Giollu Pattraicc epscop Cluana Mic Nois do écc, ⁊ Tomas Ua Cuinn brathair mionúr d'oirdneadh isin Roimh 'na ionadh.
Giolla Ceallaigh Ua Ruaidhín espuc Ua f-Fiachrach do écc. Seón Ua Laidig brathair d'ord .S. Dominic d' oirdneadh i n-a ionadh i c-Cill Alad Ua f-Fiachrach, ⁊ gradha espuic do thabairt fair i t-Tuaim an dara Domhnach don Geamhcorgus.
Mainisdir do dhenamh do Bhraithribh .S. Dominic i Slicceach.
p.348Mainisdir do thorainn do na Braithribh cena ag Ath Lethan i l-Luighnibh.
Cuirt do dhenamh la Tomaltach Ua c-Concobhair epscop Oili Finn i c-Cill Tésin.
Eoghan Ua h-Edhin ticchęrna Ua f-Fiachrach do écc.
Ingęn an iarla Ultoigh bęn Milidh Mic Goisdealbhaigh do écc ⁊ a h-adhnacal i Mainisdir na Búille.
Sluaiccheadh mor la Gallaibh Eireann im Mac Muiris go n-deachaidh i t-Tír n-Eoghain do shaighidh Uí Nell ⁊ nochar gabhsat gell na edireadha innte, uair tuccadh ár adhbhal mór don dul-sin orra.
Coccadh mór do denamh la Brian Ua Nell flaith Cenel n-Eoghain for Gallaibh, ⁊ dul dó go Moigh Cobha gur trasccradh a chaislén leiss immaille le mor do caislénaibh oile. Loiscctęr an Sradbaile leiss ⁊ folmaighis Machaire Uladh.
Sluaicchead do dhenamh do Domhnall Ua Ragallaigh ⁊ don Caech Ua Raghallaigh do Chathal Ua Concobhair ⁊ do Giollu na Naemh Ó Fheargail i Muintir Eolaiss d'ionnsaighidh Chathail Mecc Raghnaill gur airccsętt an tir uile. Badar da oidhche longpuirt ag Tulaigh Álainn, ⁊ an tręss oidhche ag Eanach Dhuibh. Deilghis Giollu na Naemh Ua Fęrgail friu annsin. Teaccaid muintir Raghallaigh ⁊ Cathol Ó Concobhair go Cluain Conmaicne co m-badar adhaigh longpuirt innte. O 'd-cuala p.350 Aedh mac Fedhlimidh sin tionoilis co tinneasnach a muinter. Lenaiss iad-somh go Cluain. Tuccsat tręss aggarbh dia roile gur moidhidh for Muintir Raghallaigh, marbhthar ann Donnchadh mac Giollu Iosu mic Donncaidh Uí Raghallaigh, mac Giollu Toedócc Ua Biobhsaigh, ⁊ sochaidhe oile imaille riu.
Mainestir .S. Franseis i n-Ard Fearta do dénomh la Mac Muiris Ciarraighe.
In this Annal
- M1254
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca, a ceathair.
Maol Finnén Ua Beolláin comhorba Droma Cliabh do écc.
Murchadh Ua Maoil Seachlainn do mharbhadh la mac an t-Sionnaigh Uí Catharnaigh.
Aindilęss Ua h-Innęrghi tuir engnamha Thuaisccirt Ereann do écc.
Piarus Pramister ticchęrna Conmaicne Duin Móir do écc.
Mainisdir brathar .S. Dominic i n-Ath Leathan do losccadh uile.
Piarus Ristubartt ticchęrna Sil Maoil Ruain, barún e-ssidhe, a marbhadh ar Loch Ribh la Murchadh Ua Maoil Seachlainn.
Sitreacc Mág Sheanlaoigh do gabhail d'Fhedhlimidh mac Cathail Chroibhdeirg, ⁊ an Seanshuileach Mac Seanlaoich do dalladh laiss a loss aimhlęsa, óir do raidheadh ris co m-badar ag fealladh fair.
Donnchadh mac Donnchaidh mic Tomaltaigh, ⁊ Amhlaoibh Ua Biobhsaigh do mharbhadh lá Connachtaibh i c-Cluain Conmaicne.
Maghnus Ua Gadhra do marbhadh tre anfhochain do muintir mic Fedhlimidh Uí Concobhair.
p.352Ri Franc do toidheacht o Ierusalem iar n-denamh siodha teora m-bliadhan edir na Criosdaighibh ⁊ na Siorraisdinibh.
Mainestir Glas Cille Dara do dénamh la h-iarla Cille Dara, ⁊ atá tumba onorach aca i sépél Muire isin mhainestir chéttna.
In this Annal
- M1255
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca, a cúig.
Donn Slébhe Ó Floinn abb recclésa Pedair ⁊ Poil i n-Ard Macha do ecc, ⁊ Pattraicc Ua Muireadhaigh prioir an tighe cédna do thogha dochum na h-abdhaine.
Tomas Mac Diarmada aircinneach Oile Finn do écc. Pearsún Maighi Luirg, Airtigh, ⁊ Cloinne Cuain ei-sidhe.
Ua Laidig aircinneach Eanaigh Dúin do écc.
Aedh mac Fedhlimidh Ui Concobhair do dul i t-Tír Eoghain ⁊ sith do dhenamh dhó edir a athair fén ⁊ tuaisccęrt Ereann ⁊ a raibhe do Connachtaibh ar essith isin Tuaisccęrt do tabairt less atuaith tre lár a dhęrgnamhad co n-a n-imergibh, .i. mec Ruaidhri Ui Concobhair ⁊ Goill, ⁊ nocha lamhdaois urchoid do dhenamh doibh an namhaid-sin, .i. mec Ruaidhri ⁊ na Goill ręmraite.
Mac Cęrbaill do gabhail airdespucoideachta CaisilMumhan.
Florens Mac Floinn airdespucc Tuama do dul tar muir d'agallaimh righ p.354 Saxan ⁊ gach ní dar sireasdair thoir d'fhacchail dó o onóir an riogh ⁊ a thoidheacht anoir do-ridhisi.
Mathghamhain Ó Mannacháin do mharbhadh ag Buimlinn.
Diarmaid Ó Cuinn Amhlaoibh a mhac ⁊ maithi Muintire Giollccain immaille riú do mharbhadh ag Faradhán Moighe Treagha la Giollu na Naęmh Ua f-Fęrgail ⁊ a n-arccain iaramh.
Coinne mor edir Ó c-Conchobhair, .i. Fedhlimidh, ⁊ mac Uilliam Burc ag Tochor Mona Coinneadha. Sith do dhęnamh doibh annsin ⁊ gach dál ina raibhe Fedhlimidh do leccadh less.
Iuliana ingęn comhorba Caillin ⁊ Giollu na Naęmh a dęrbrathair do ecc.
Ragnailt ingęn Uí Fhęrgail do écc i n-dabhaigh fhothraicthe.
In this Annal
- M1256
Aois Criost míle, da chéd, caocca a sé.
Flann mac Floinn airdepscop Tuama do écc i m-Bristuma.
Airdespoc Atha Cliath do écc.
Giollu an Coimdeadh Ua Cinn Faelaidh abb Eanaigh Duin do écc.
Ua Giollaráin abb Eaccailsi na Trinoide i t-Tuaim do écc.
Drong do Muintir Raghallaigh do mharbhadh la h-Aędh mac Fedhlimidh, .i. Cathal Ua Raghallaigh ticchęrna Muintire Maoil Mhordha ⁊ chatha Aędha Finn, a da mac imaille ris .i. Domhnall Ruadh ⁊ Niall, a dęrbhrathair Cu Connacht, tri meic Cathail Duibh Uí Raghallaigh .i. Gofraidh, Fęrgal, ⁊ Domhnall, ⁊ Annadh mac Domhnaill Uí Raghallaigh do marbhadh la Concobhar mac Ticchęrnáin. Niall .i. an p.356 Caech Ua Raghallaigh Tighearnan Mág Brattaigh, Giollu Michil Mac Taichlich, Donnchadh Ua Biobhsaigh, Maghnus mac Giollu Dhuibh ⁊ tuilleadh ar tri fichit do maithibh a muintire immaille riú. Cath Mhoighe Slecht ar bru Atha Dęirg ag Alt na h-Ellte uas Bealach na Bethighe ainm an catha-sa. Ciodh iad Muintęr Raghallaigh tra torcrador drong do mhaithibh an t-sluaigh boí 'na n-aghaidh leó, .i. Diarmaid Ó Flannagáin, Flann Macc Oireachtaigh, Murchadh Fionn Ó Fęrgail ⁊ sochaidhe genmóthaitt-sidhe, ⁊ ro briseador fo thrí an glasslaith for thosach an t-sluaigh araill no go rucc anfforlann orra fo dheoidh. Ag Sailtęn na n-Gasán rug tossach an t-sluaigh-si for Muintir Raghallaigh cędus ⁊ ro lęnsad iad co h-Áit Ticche Mec Cuirrín aissidhe co lathair an mor catha.
Iustis do thocht i n-Ęirinn o righ Saxan. Coinne do dhęnamh do fén ⁊ d'Aędh Ua Concobhair ag Rinn Duin. Sith do cęngal doibh re 'roile annsin ar chonnradh gan laghdughadh criche na fęrainn Connacht ar Ua c-Conchobhair an c-cén budh iustís e-siomh.
Ruaidhri Ó Gadhra tighęrna Slebe Lugha do mharbhadh la Dabid mac Riocaird Cúisin. Aedh mac Fedhlimidh Uí Concobhair do arccain fhęrainn mic Ricaird Cúisin a n-dioghail Ui Gadhra do mharbhadh do-somh. Leaccais a caislen, Marbhaidh a m-boí do dhaoinibh ann ⁊ gabhais oiléin Locha Techętt uile.
p.358Raghnall mac Branáin ticchęrna Corcachlann do écc.
Creachshluaigheadh la mac Uilliam Burc for Ruaidhri Ua Flaithbęrtaigh goro airccęstair Gnó Mór ⁊ Gnó Beacc ⁊ ro gabhasdair Loch Oirbsion uile.
Donn Cathadh mac Sęnlaich do écc i Mainisdir na Buille.
Coccadh mor d'ęirge edir Aodh Ó c-Concobhair ⁊ Conn O Ruairc (.i. mac Tigearnain) ger bhadh gradhach im aroile go sin. Ua Ruairc do dul i c-cęnn Gall iaramh. Sith do snadhmadh riú do fen co n-a muintir gan chęd d'Fhedhlimidh ná da mac. Aedh Ua Conchobhair do creachadh Uí Ruairc iar sin an Cędaoín ria Nodlaic. Do-gniad síth re 'roile as a h-aithle.
Ath Luain ⁊ Dún Doighre do losccadh i n-ęn-ló.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Goffraidh h-i f-Fęraibh Manach da f-fuair comtha, ⁊ braighde. Tęit assidhe i m-Breifne Ui Ruairc. Do-radsat sidhe a oighręir dhó.
In this Annal
- M1257
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca a seacht.
Mac Robias abb Cluana h-Eoaiss do écc.
Muireadhach mac Maoil Brighde Ui Faircheallaigh comhorba Maędhocc do écc.
Maol Pattraicc mac Cele airchinneach Cille h-Aladh do mharbhadh.
p.360Tomás Ua Maoil Ciaráin Saoí Eręnn i n-eaccna do écc.
Mainisdir Muire i Ross Commain do coisreacadh lasan Espucc Tomaltach Ua Conchobhair do braithribh .S. Dominic.
Conn mac Ticchęrnain Ui Ruairc (.i. tighearna Brefne) do dul i t-teagh Uí Concobhair ⁊ a mec do daingniucchadha shíodha riú ⁊ a m-bręith fęin d' fęronn na Bręifne do tabhairt doibh immaille le cloich Insi na t-Torc ar Loch Fionnmoighe. Lucht coimhęda do chor innte d'Oedh mac Fedhlimidh.
Cathal Cairceach mac Aędha mic Cathail Croibhdeirg ⁊ Aędh mac Concobhair mic Aędha mec Cathail Croibhdeirg do dhalladh d'Aędh mac Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg tré thnúth ⁊ fhormad tar sarughadh laoch, chlęireach, ⁊ mionn c-Connacht.
Cond mac Cathail Uí Raighilligh taoiseach Muintire Maoil Mordha d'ecc.
Cloch Innsi na t-Torc for Loch Fionnmaighe do losccadh d'Ua Ruairc, ⁊ lucht a coimhetta do léccadh este.
Sitreacc mac Ualghaircc Ui Ruairc do chor i t-ticcęrnus d' Aodh Ua Choncobhair h-i c-cęnd Chonchobhair meic Ticcęrnain Uí Ruairc, ⁊ Domhnall mac Concobhair do marbadh Sitrecca as a los.
Coinne do dhénamh d'Feidhlimidh Ua Choncobhair i n-Áth Luain re Iustis na h-Ereann ⁊ re Mac Uilliam Burc, ⁊ re maithibh Gall archęna go n-dearnsat sith re 'roile.
Creach mór do dhenamh d'Aodh Ua Conchobhair im Cháiscc ar Ua Ruairc.
Cath cródha do tabairt la Gofraidh Ua n-Domhnaill tighęrna Tíre Conaill for Iustis na h-Ereann Muiris mac Gęrailt, ⁊ for Ghallaibh Connacht archęna ag Crędrán Cille h-i Ros Cede h-i c-Crich Coirpre fri Slicceach atuaidh ag cosnamh a tire friú. Ro fighędh iorghal ainiardha aindręnnda ęttorra. Ro ciorrbait cuirp, Ro lęónait laoich, Ro buaidhrit cędfadha cęchtarnae dibh. p.362 Ro cothaigheadh an cathlathair co comhnart la Cenél c-Conaill, ⁊ do-bertsat bręisim dúr danardha for Ghallaibh isin n-gleo go ro sraoíneadh forra fo dheóidh go ro ladh a n-ár. Ar a aoi tra do tromghonadh Goffraidh fęissin isin caithgleó-sin, ar tarla sidhe enech i n-ionchaibh fris Muiris mac Gearailt isin n-gliaidh íshin go ro gonsatar aroile gan dichell. Ba tria ágh an chatha-sin do díochuireadh Goill ⁊ Gęraltaigh a h-Iochtar Connacht.
Gabhtar bęos Mac Grifin .i. Ridere erderc la muintir Í Domhnaill isin ló cédna. Loiscctear ⁊ lomairccthęr Slicceach leó as a h-aithle. Ro marbadh dana mac Corbmaic h-Uí Domhnaill h-i f-frithghuin isin cath-sin Creadráin. Soaid iaromh dia t-tighibh ar aba gona Uí Domhnaill, ar muna gabhdaois a ghona greim dhe, do biadh maidhm forra go Muaidh. Ag filleadh i n-a fhrithing do Ghofraidh ro traichceadh ⁊ ro diosccaoileadh lais caislén Chaoil Uiscce do-rónadh lá Gallaibh fecht riamh d'forbaisi for Chenél c-Conaill.
Muiris mac Gęrailt Iustis Ereann re h-ędh díosccaoilteach Gaoidheal d'écc.
Cairt do thabhairt ó Righ Saxan d'Felim Ua Conchobhair ar chuicc triucha an righ.
Coccadh mor etir Concobhar Ó m-Briain ⁊ Goill Mumhan go t-tuccadh ár na n-Gall lais. Creacha aidble do denamh do Tadhg Ua Briain orra bhęós.
Concobhar mac Ticchęrnáin Uí Ruairc do mharbhadh ag Ath na Failme do Giolla Bhęraigh Ua Lamhduibh dia mhiuintir fęin ⁊ do mhuintir Matha Uí Raighilligh tre thangnacht.
Cathal Ua Mannacháin d'écc an sesędh do December.
In this Annal
p.364- M1258
Aois Criost, míle, da chéd, caoccat a h-oct.
Abraham Ó Conalláin, airdepscop Arda Macha d'faghail phallium o cuirt na Romha, ⁊ aifriond do-radha dó lęis i n-Ard Macha an dara la do mhí Iún.
Uater de Salerna airdepscop Tuama ⁊ deccanach mor Lonndan do ecc h-i Saxaibh iar n-a togha isna cęimionnaibh remraite la righ Saxan an bliadhain roimhe-sin.
Tomaltach Ó Concobhair epscop Oile Finn do thogha docum airdepscopoidechta Tuama.
Giolla Crist O Carmacain deccanach Oili Finn d'écc.
An Manach Ua Cuirnin saoi crabhaidh d'écc.
Matha mac Giolla Ruaidh Uí Roduibh, .i. an maighistir d' ecc.
Cuirt an epscoip i n-Oil Finn, ⁊ cuirt Cille Sesin do sgaoileadh d' Aodh Ó Concobhair.
O Domhnaill Gofraidh do bęith i n-othairlighe a ecca re h-ęd m-bliadhna ar Loch Beathach iar c-cor chatha Crędrain. Iar na fios-sin d'Ua Neill (.i. Brian) tionoilidh a shlogha i n-en ionad do tocht h-i t-Tir Conuill, ⁊ faoidhis techta uadha h-i c-cęnd Uí Domhnaill do chuingidh giall, eidirędh ⁊ umhla for Chonallcoibh, o ro batar gan tighearna infędhma aca d' eis Gofradha. Iar t-tabairt aithiscc d'Ua Domhnaill do na techtaibh, lottur for c-cúla ⁊ amhail as dęini luidhsiot.
Ro fhorcongair Ó Domhnaill for Chonallchoibh tionol as gach aird chuicce, ⁊ iar t-tarcclamadh doibh fo thoghairm a t-ticcęrna ro fhorail forra o na baí ionaisttir leó an t-árach i n-a m-bertaoi a chorp fo dheoidh do dhenamh dho, ⁊ a chor ann, ⁊ a iomchar i n-eidirmędhon a mhuintire. Ro raidh riú calma do denamh o ro baí fęin ętorra, ⁊ gan tręn a n-ęsccaratt do leicęn forra. p.366 Rangattur rompa an tucht-sin i n-a ręimim la forcongra a t-tighęrna h-i c-coinne sloigh Í Neill co t-tarla an dá shluaigh aghaidh i n-aghaidh imon abhainn dianidh ainm Suileach. Ro ionnsaighsiot a chele gan coiccill do cairdęs no do coimhfhiallus gur meabhaidh for an sluagh n-Ęoghanach tar anais, gur fhaccbattar daoine iomdha, eich, ⁊ edála aidhble. Acc tiontudh don t-sluagh Conallach on maidhm ro lęicceadh an t-árach i m-boí Ó Domhnaill ar sraidslighe na Congbála gonadh ann do-dheachaidh a ainim as do ghaíbh cró na n-gon, ⁊ na c-crecht do-radadh fair h-i c-cath Crędrain, ⁊ nír bó bás ar miodhlachus an bás h-ishin acht iar m-bręith buadha gach tan for a bhiodhbhadhaibh.
O ro clos tra la h-Ua Néill écc Í Domhnaill, ro chuir techta doridhisi h-i c-cęnd Chonallach do chuingidh giall ⁊ umhla forra. Báttar Cenél c-Conuill a c-comhairle aga sccrúdadh cidh do-ghendais fris-sin, no cia toíseach dibh fęin da t-tiubrattais umhla, no aidide uair na bai tighęrna erdhalta oca o ro écc Gofraidh. Dia m-battar for na h-iomraitibh-sin, at-conncattar Domhnall Occ mac Domhnaill Móir Í Domhnaill cuca a h-Albain i n-a macaęmh ócc aidędhach i n-aęis a ocht m-bliadhan n-décc, ⁊ do-radsat Cenel c-Conaill a c-cęndus dó fo cedóir. Dęithbir ón ar dob'ei-sidhe a f-flaith dílęs diongmala budhdęin, ⁊ o ro aisnęidhsiot Cenél c-Conaill an t-aithęscc-sin do-bęrtsat techta Í Neill chuca (do-somh) ba forail lais-siumh, ⁊ ba fairbrigh innsin. Conadh ann do raidh an t-sęinbriathar airdhirc triasan n-Gaoidhilcc n-Albanaigh boí occa acc agallaimh na t-techthadh .i. go m-biadh a domhan fęin ag gach fęr. Ba samhail do thurus Tuathail Tęchtmair tar muir anall a h-Albain iar n-dilgenn t-saorclann Ereann la h-aithechthuathaibh an turus-sin Dhomhnaill Oicc a h-Albain a lęith p.368 le h-iomuaim n-airdrighe, le táthucchadh tuath, ⁊ le cosnamh a criche fęin ar choiccriochaibh on ló in ro h-oirdneadh é i t-ticcęrnus gusan laithe fo dheoidh a f-fuair a oidheadh.
Mainestir Chlaęna i Laighnibh i n-epscobóidecht Cille Dara do tógbháil do braithribh .S. Franseis.
Sloiccheadh mór la h-Aodh mac Feidhlimidh ⁊ la Tadhg Ua m-Briain h-i c-coinne Bhriain Uí Neill go Caol Uiscce go t-tuccsat na maithe-sin lęth ar lęth cęnnus do Bhrian Ua Neill for Gaoidhelaibh iar n-dénamh siodha dóibh re 'roile. Braighde Aodha Uí Choncobhair dó somh re comhall, ⁊ braighhde Muintire Raighilligh ⁊ Ua m-Briúin ó Cęnandus go Druim Cliabh d'Aodh mac Fęidhlimidh mar an c-cedna.
Mac Somhairle do thecht h-i loingęs timcell Connacht a h-Insibh Gall go p.370 rainicc Conmaicne Mara gur ghabustair long chęndaighe annsin go n-dęrna a h-ędail eidir fhíon, édach, umha, ⁊ iarn. Siurtán d'Exter Sirriam Connacht do lęnmhain Mic Somhairle gusan ailén in ro airis, ⁊ a longa for a n-angcairibh i n-a c-comhfoccus. Feachar iomairecc ęttorra, marbhthar Siurtan fo chédoir, ⁊ Piarus Accabard Ridere dia mhuinntir, ⁊ sochaidhe cenmothát-somh. Mac Somhairle go n-a muintir do tilleadh doridhisi go h-aitheasach edalach go rainicc a thir búdéin.
Domhnall mac Concobhair mic Tighearnain Uí Ruairc baoí i m-braighdęnus tar cęnn a athar ag Fęidhlimidh Ó Choncobhair, ⁊ ga mhac (.i. Aodh) do léccean amach doibh, ⁊ tigęrnus na Breifne do tabairt dó a n-ionadh a athar.
Mac Raith macc Tigearnain toiseach Tellaigh Dunchadha dho mharbhadh la Domhnall mac Concobhair Ui Ruairc. Bęnaid Connachtaigh, ⁊ fir Breifne go coitchionn a thigęrnus do Dhomhnall annsin, ⁊ marbhaitt Teallach Dunchadha a dhęrbhrathair, Cathal mac Concobhair. Tuccadh thigearnus Ua m-Briuin iar sin do Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc, .i. o Sliabh soir.
Brian Macc Samhradháin tighearna Theallaigh Eachdach do mharbhadh la Connachtoibh.
Amhlaoibh mac Airt Uí Ruairc tighearna Breifne o Sliabh siar d'écc.
Tomas Ó Birn d'écc.
Ardghal Ó Concobhair mac Comharba Comain d'ecc.
Coccadh mor etir Ghallaibh ⁊ Concobhar Ua Briain dár loiscceadh Ard Rathain, Cill Colgan, Arbhanna, ⁊ sradbhailte iomdha oile.
Coinne etir Gallaibh, ⁊ Gaoidhealaibh Ereann i n-eccmais Fedhlimidh Uí Concobhair, ⁊ sith do denamh eattorra.
In this Annal
p.372- M1259
Aois Criost, mile, dá céd, caocca a naoí.
Corbmac Ua Luimluinn espoc Chluana Fęrta Bręnainn ⁊ aird-eaccnaidhe na h-Ęręnn d'ég i n-a naoimhshęnoir cianaosda.
Tomaltach mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachlainn Uí Concobhair do toidheacht on Roimh iar n-a oirdneadh 'na airdespoc Tuama i c-cuirt an Papa. Pallium do thabhairt laiss ⁊ Sochair mhora don Eacclais archęna.
An Giollu Cam Mac Giollu Chiaráin Saoí i lecchionn ⁊ i n-dán d'écc.
Aedh Ua Concobhair do thabhairt ionaidh Amhlaoibh mic Airt, do Art Beacc mac Airt Uí Ruairc ⁊ Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do gabhail lais iar c-cur Amhlaoibh isin ionat saidhe-sin dó.
Aodh Ua Concobhair do dul go Doire Cholaim Chille do thabhairt ingęne Dhubhgoill Mic Somhairle.
Cathal mac Con Snamha toiseach Muintire Cionaith do dhalladh la h-Aodh Ua Concobhair. Braighde Domhnaill Uí Ruairc do dhalladh dó bheos, .i. Niall mac Donnchaidh ⁊ Brian mac Nell, ⁊ braighde Ua m-Briúin archęna.
Coinne edir Aodh Ua c-Concobhair ⁊ Brian Ó Nell ag Daiminis Locha h-Ęrni.
Sith do dhęnamh d'Aodh Ua c-Concobhair le Domhnall Ua Ruairc ⁊ é do thabhairt ticchęrnais na Bręifne do Domhnall as a h-aithle.
Taichleach Mac Diarmada do écc.
Milidh Mac Goisdelbhaigh do écc.
Gillbert Mac Goisdealbhaigh do gabhail la h-Aodh Ua c-Concobhair ⁊ Sliabh Lugha do lomarcain dó uile. Gillbert do thabairt a triar mac i m-braighdęnus tar a cęnn budhén, ⁊ Aodh Ua Concobhair dá léccen fén amach as a h-aithle.
Tadhg Ua Briain Rioghdhamhna Mumhan do écc.
Sidhraidh Ua Baoighill do mharbhadh da dęirbhfine fesin.
p.374O Domhnaill (Domhnall Occ) do tionol sloicch lanmhoir i n-aoin ionad, ⁊ a dhol i t-Tír Eoghain. Aodh Buidhe Ó Neill do thecht slocch ele i n-a choinne. An tir uile do milleadh leo, ⁊ a n-dol assidhe i n-Oirghiallaibh go ro gialladh doibh gach ionadh inar ghabhsatt go soadh doibh i n-a f-frithing.
Fedhlimidh Ua Tuathail tighearna Sil Muireadhaigh dó écc.
In this Annal
- M1260
Aois Criosd, míle, da chéd, Seasccaitt.
Cionaoth Ua Birn prióir Cille Moire do écc.
Maol Finnén Ua Mithighen do écc.
Gradha espuicc do thabhairt do comharba Pattraicc ar Maoil Seaclainn Ua Concobhair ag Dun Dealgan.
Cath Droma Dęircc ag Dún Da Lęthglass do thabhairt la Brian Ua Nell ⁊ la h-Aędh Ua c-Conchobhair do Ghallaibh tuaisccirt Ereann, du i t-torcradar sochaidhe p.376 do maithibh Gaoidhel, .i. Brian Ó Nell uachtorán Eręnn, Domhnall Ó Cairre, Diarmaid Mácc Lachloinn, Maghnus Ua Cathain, Cian Ua h-Innerghe, Donn Slebhe Mág Cana, Concobhor Ó Duibh Diorma ⁊ a mhac, .i. Aodh, Aodh Ua Catháin, Muircęrtach Ua Catháin, Amhlaoibh Ua Gairmleadhaigh, Cu Uladh Ó h-Anluain ⁊ Niall Ó h-Anluain. Acht chęna do marbhadh cuicc fir décc do maithibh muinntire Catháin ar an lathhair-sin. Torcrador drong do maithibh Connacht ann bheós, .i. Giollu Criosd mac Concobhair mic Corbmaic mic Tomaltaigh ticchęrna Maighe Luirg, Cathal mac Ticchęrnáin Ui Concobhair, Maol Ruanaidh Mac Donnchaidh, Cathal mac Donnchaidh mic Muircęrtaigh, Aodh mac Muircęrtaigh Finn, Tadhg mac Cathail mic Briain Ui Maoil Ruanaidh, Diarmaid mac Taidhgh mic Muireadhaigh mic Tomaltaigh Ui Maoil Ruanaidh, Concobhor Mac Giollu Arraith, Tadhg mac Cén Uí Gadhra, Giollu Bęraigh Ua Cuinn, Carrolus mac an Espuicc Uí Muireadhaigh ⁊ sochaidhe mhor d'uaislibh ⁊ d' anuaislibh Gaoidheal immaille riú.
Sloicchędh la Mac Uilliam Búrc docom Fedhlimidh Ui Concobhair do saighidh goro inder an tír roimhe go riacht Ros Commáin. Nochar lamhastair dulseacha sin síos uair boí Fedhlimidh ⁊ a mhac, .i. Aodh na n-Gall re a n-ucht isna tuathaibh, ⁊ ba Connacht ar a c-cul isin dithreibh conadh í comhairle do-ronsat da gach taoibh síth do dhęnamh rę 'roile. Do-gníad samhlaidh. Iompaidhis Mac Uilliam i n-a fritheng as a h-aithle.
p.378Sluaicchędh la Mac Muiris i t-Tuadhmumhain do saighidh Concobhair Uí Bhriain, go t-tarla Ua Briain i c-Coill Bęrráin ⁊ tionol i n-a timceal do maithibh a muintire ara cionn-somh. Maidhtęr for Gallaibh riú fo cędóir ⁊ marbhthar Dauit Prindercas Ridire roinęrtmar e-ssidhe, an Failgeach, Pearsún Aird Rathain, Tomas Baroit, ⁊ Sochaidhe nach airimhtęr dhiobh.
Maghnus mac Aodha Mecc Oireachtaigh do mharbhadh la Domhnall Ua f-Flaithimh.
Lochlainn mac Amhlaoibh mic Airt Ui Ruairc ⁊ Ticchęrnán a dęrbhrathair do marbhadh d'Aodh Ua Concobhair iar n-a t-toirbert dó la Domhnall mac Nell mic Congalaigh Ui Ruairc.
Domhnall mac Conchobhair mic Ticchęrnáin Uí Ruairc do marbhadh la Teallach n-Dúnchadha i meabhail ⁊ Muirceartach a dearbrathair do mharbhadh d'Aodh Ua Conchobhair iar sin. Art Beacc mac Airt Ui Ruairc do marbhadh d'Aodh Ua Concobhair beos.
Tadhg Dubh mac Nell mic Congalaigh do marbhadh la Maoil Seachlainn mac Amhlaoibh mic Airt.
Creach mór la h-Aodh Ua c-Concobhair for Tuaith Ratha dár marbhadh Concobhar Mac Branáin toiseach Corcachlann, Muircęrtach Ó Maonaigh, mac Briain Uí Allamhain ⁊ sochaidhe archęna.
Creach do dhęnamh do Mac Muiris ar Ua n-Domhnaill. Drong do muintir Uí Domhnaill do bręith orra i m-Beannan Brechmoighe. Dręm do losccadh ⁊ do marbhadh leó dhiobh.
Creach adhbhal do dęnamh d'Ua Domhnaill ar Mac Muiris gur airccęstar Cairpre uile.
Longport Concobhair Uí Ceallaigh do losccadh la muintir Aodha Uí Concobhair.
p.380Sitreacc mac Sęnlaich do marbhadh i n-Áth Luain do Donn Cathaigh Mag Oireachtaigh ⁊ do Tomaltach Mag Oireachtaigh.
Cręchsluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill for Chenél n- Eocchain tar eis catha Dúin gur h-aircceadh, ⁊ gur loiscceadh urmor Chenel n-Eocchain lęis don cur-sin.
Abraham Ua Conallaincomorba Patraicc d' écc.
In this Annal
- M1261
Aois Criosd, mile, da chéd, Searcca, a h-aon.
Maol Pattraicc Ó Sccandail espoc Ratha Both do togha i n-a airdespoc i n-Ard Macha.
Se clęirigh décc do maithibh clęireach Cenél c-Conaill do marbhadh la Concobhar Ua Nell ⁊ la Cenél n-Eoghain i n-Doire Cholaim Chille im Concobhar Ua f-Firghil. Concobhor Ua Nell do marbhadh fo cędoir tre miorbailibh De ⁊ Cholaim Chille le Donn Ua m-Breslén toiseach Fanad.
Aedh mac Maoil Seachlainn Ui Concobhair do mharbhadh do Maol Fhabhaill Ua Edhin.
Cathal Ó h-Eaghra do marbhadh do Gallaibh ar tarraing Mic Fheorais ⁊ coiccęr oile do Luighnibh do marbhadh imaille ris i t-Tempall Mor Fechin i n-Eass Dara.
Coccadh mor ⁊ uilc iomdha do dhęnamh d'Fhingin mac Domhnaill Mecc Carthaigh ⁊ dá braithribh ar Ghallaibh.
Sluaicchędh mor la Cloinn Gęrailt i n-Dęsmumain do saighidh Mecc Carthaigh .i. Fhinghin. Macc Carthaigh da n-ionnsaighidh-siomh go t-tucc maidhm forra dar marbhadh ocht m-barúin ⁊ cuiccęr ridirędh im dręim ele d'uaislibh Gall isin p.382 c-cliathaigh-sin imaille re Seon Mac Tomáis ⁊ risan m-Barrach Mór. Dioairmhidhi a t-torchair do daosccorsluagh Gall isin c-cathiorgail remraite.
Fingin Mag Carthaigh do marbhadh la Gallaibh iar sin, ⁊ ticchęrnus Dęsmumhan do gabhail da dęrbhrathair don Aithchlęireach Mág Carthaigh.
Art mac Cathail Riabhaigh Ui Ruairc d'elúdh o Aodh Ua Conchobhair, ⁊ toisigh na Breifne, ⁊ Chonmaicne do thabhairt chęnnais na Breifne dhó.
Domhnall Ua h-Eaghra do dhęnamh creche for Cloinn Fheórais i n-dioghail marbhtha Cathail ui Eaghra doibh ⁊ sharaighthi theampaill Fechin gur marbh Sefín Mac Fheorais, ⁊ an t-atcluicc tuccustair a teampall Easa Dara as e baoí ima cęnn ag a marbhadh.
Brian Ruadh Ua Briain do losccadh ⁊ do scaoileadh Caislen Uí Chonaing ⁊ ro marbh a m-boí do dhaoinibh ann.
Longport Aodha Uí Concobhair (ag Snamh Inredaigh) do losccadh d'fearaibh Bręifni.
p.384Losccadh Cluana Suilionn, .i. longport Fedlim Ui Concobhair.
Toirrdhealbhach Ócc mac Aodha Ui Concobhair do tabhairt for altram d'Art Ó Ruairc.
Creach mór la h-Aodh Ua Concobhair isin m-Bręifne co rainic Druim Lęthain. Brisędh do thabhairt annsin for blaidh da sluagh gur marbhadh sochaidhe nar bhoirrdeirc dhiobh.
Aodh Buidhe Ua Nell d'ionnarbadh, ⁊ Niall Culánach Ó Nell d'oirdneadh i n-a ionadh.
Niall Ua Gairmleadhaigh toiseach Cenél Moáin do écc.
Maidhm mór la h-Ua n-Domhnaill for Niall Chulánach Ó Néill dú in ro marbhadh ⁊ in ro gabhadh sochaidhe do mhaithibh Chenel Eoghain fa mhac Cathmaoil toiseach Chenel Fęradhaigh co n-druing do mhaithibh ele nach airimhthęr sond.
In this Annal
- M1262
Aois Criost, mile, dá céd, seasccat, a dó.
Maol Pattraicc Ó Sccannail Airdespoc Arda Macha do-radha oiffrind le pallium (in octau Eoin Baiste) i n-Ard Macha.
Maoil Seacloinn mac Taidcc Ui Concobhair espuc Oile Finn do écc.
Sluaigheadh adbal mór la Gallaibh Ereann do soighidh Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg ⁊ a mic Aodh na n-Gall, gur cuir Ua Concobhair urmhór bó Connacht i t-Tir Conaill ar techeadh na n-Gall, ⁊ buí fén i n-Inis Saimera ar cúl a bhó ⁊ a muinter. Tainic Mac Uilliam Burc tar Tochar Móna Coinneadha iniar, ⁊ slógh mor immailli ris go ráinic Oil Finn. Iusdís na h-Ereann ⁊ Eoan de Uerdun p.386 do thocht tar Ath Luain anoir go Ros Commáin. Leccid siortha uatha i c-Cenél Dobhtha Mic Aongusa gur airccsiod an méd ro an tar és Uí Concobhair i c-Connachtaibh don toisc-sin, ⁊ do tórainnsiod áit caisléin i Ros Commáin. Dala Aodha Uí Concobhair tra ro tionoil-sidhe a shochraide, ⁊ luidh i n-Iarthar Connacht gur airgiostair ó Moigh Eó na Saxan, ⁊ o Bhalla iniar. Loisccis a m-bailte ⁊ a n-arbhanna go Sliabh Lugha, ⁊ ro marbhustair daoine iomda ętorra sin. Cuiris a toisigh ⁊ a ógflatha uaidh i n-uachtor Connacht gur loisccsiod, ⁊ gur airccsiod ó Tuaim Da Gualann go h-Ath Luain, ⁊ ro marbhsat a t-tarla do daoinibh infeadhma ętorra. Cuirid Goill iaramh techta uatha dochum Ui Concobhair ⁊ a mic do taircsin síodha dóibh. Ticc Aodh iar sin i n-a c-coinne go h-ath Doire Chuirc. Do-gníadh sith ann re roile gan bhraighde gan edireadha ó cechtar na dá chéle. Baoi Aodh Ua Concobhair ⁊ Mac Uilliam Burc i n-én leabaidh an oidhche d'és na síodha go subhach soimheanmnach, ⁊ imtighid Goill ar a bharadh iar c-celiobhradh d'Ua Concobhair.
Aodh Buidhe Ua Néll d'oirdneadh doridhise, ⁊ Niall Culánach d'aithrioghadh.
Cręch mór do dénamh la Gallaibh na Midhe ar Giolla na Naomh Ua Fearghail tighearna na h-Angaile, ⁊ a oireachta fęin do dhul uaidh i c-clęith Gall. A aithrioghadh doibh, ⁊ a tighearnus do tabhairt do mac Murchaidh Carraigh Uí Fhęrghail. Uilc iomdha, creacha, greassa, urtha, ⁊ airccne, ⁊ marbhtha do dhénamh do Ghiolla na Naomh for Gallaibh iar sin. Tighearnus na h-Angoile do cosnamh dó ar éccin, ⁊ mac Murchaidh Carraigh d'ionnarbhadh dó as an tír amach.
Donn Slebe mac Cathmaoil taoiseach Cenél Fearadhaigh do marbhadh d'Aodh Buidhe Ua Néll.
Sluaigheadh la Mac Uilliam Búrc ⁊ lá Gallaibh Ereann i n-Deasmumhain p.388 d'ionnsaighidh Még Carthaigh go rangadar Mangartach Locha Lén. Marbthar Gearalt Roitsi annsin lá Mag Carthaigh, ⁊ a dęirthi gurb ésidhe an treas barún dob'fearr i n-Erinn i n-a aimsir fęin. Ba h-áithęs go n-anáithęs do Dęsmumhain sin uair do marbhadh Corbmac mac Domhnaill Guid Mégh Carthaigh don tachar-so. Acht chęna ba h-ęsbadhach Goill ⁊ Gaoidhil mun Mangartaigh an la remráitte.
Domhnall Ua Mannacháin do marbhadh do cloinn Ruaidhri ⁊ Taidhcc Uí Conchobhair.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Ócc) h-i f-Fęraibh Manach cetus, ⁊ assidhe i n-Gairbtrian Connacht ⁊ go Granard Tęthba go ro riarsat, ⁊ go ro ghiallsatt gach tir gusa rainicc dó, ⁊ tainicc dia tigh iar m-buaidh c-cosccair.
In this Annal
- M1263
Aois Criosd, míle, dá chéd, sescat, a trí.
Tomás Ua Ceallaigh espuc Cluana Fearta, ⁊ Maol Ciarain Ua Maoil Eoin (.i. ab Cluana Mic Nois) d'ég.
Dauith Ua Find ab Mainistre na Buille, ⁊ Giolla Patraicc mac Giolla na n-Guisén prioir Doiręin, Saoí crabaidh ⁊ enigh d'ég.
Donn Ua Breslén do marbhadh la Domhnall Ua n-Domhnaill i c-cuirt an Espuicc i Ráith Both.
Sluaigheadh la Mac Uilliam d'ionnsaighidh Fedhlimidh Ui Concobhair ⁊ a męic go rangadar Ros Comáin, ⁊ ro teichsiod Siol Muireadhaigh rompa i t-tuaisceart Connacht, ⁊ nochan fuairsiod Goill creacha re a n-dénamh don p.390 dul-sin. Ro innsaigh Donnchadh Ua Flointt ⁊ Tadg a mhac an sluagh, ⁊ do marbhsat céd diobh edir maith ⁊ saith, im Aitin Ruitsél ⁊ imma mac, ⁊ im cúic mhacaibh Con Connacht Uí Concobhair imaille re sochaidhe oile. Soait an sluagh fo mela dia t-tighibh iar sin.
Maol Fabhaill Ua h-Edhin do marbhadh lá Gallaibh.
Diarmait Clereach mac Corbmaic Meic Diarmata do écc.
Aindiles Mág Fhionnbharr taoiseach Muintire Gearadháin do écc.
Caislén do denamh la Mac Uilliam Búrc ag Ath Angail isin c-Corann.
Machair Ua Ruadháin do marbhadh la Gallaibh i n-dorus tempaill Cilli Sesccnén.
Etaoin inghean Uí Fhlannaccáin do écc.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Occ) h-i c-Connactoibh go c-comhranaicc fri h-Aodh Ua c-Concobhair acc Coirrsliabh. Lottar assidhe go Cruachani assidhe tar Suca, assidhe h-i c-Cloinn Riocaird gur milleadh ⁊ gur ler lomairccędh leo go h-Echtge ⁊ go Gaillimh, ⁊ iar n-iompudh d'Aodh Ua Choncobhair ó Ua n-Domhnaill, ro asccna Ó Domhnaill tar Sruthair, tar Rodhba, ar fud Tire h-Amhalghaidh, ⁊ iaromh tar Muaidh, ⁊ do-bęrt a óghriar uadhaibh uile.
Creach mór do dhenamh la h-Aedh mac Fedhlimidh ar Gallaibh Slebhe Lugha, ⁊ i p.392 c-Ciarraighe, ⁊ ro marbhadh sochaidhe mhor do Ghallaibh lais, ⁊ do-rat buar iomdha uaidhibh.
In this Annal
- M1264
Aois Criost, mile, da chéd, sescat, a cęthair.
Aongus Ua Clumain espuc Luigne do écc i Mainistir na Búille iar c-cur a espaccóide de ré chian roime-sin.
Coccadh edir Art Ua Maoil Seachluinn, ⁊ Goill na Midhe. Ar do tabairt lais orra iman m-Brosnaigh edir marbhadh ⁊ bhadhadh.
Muirceartach mac Domhnaill Uí Airt do marbhadh, ⁊ a muintir do loscadh lá Donn Mág Uidhir.
Creach mór di dénamh do Dealbhnaibh ar Shiol n-Anmchadha, ⁊ cuic meic Uí Madadhain do marbhadh don toisc-sin.
Coinni edir Iusdis na h-Ereann (go na Gallaibh im iarla Uladh, ⁊ im Muiris Mac Gearailt go n-a c-coimthionól lęth ar lęth) ⁊ Fedhlimidh Ua Concobhair go n-a p.394 mac i n-Ath Luain. Eaccla, ⁊ anbháthadh intinne do gabail na n-Gall o'd conncadar Rí Connacht ⁊ a mhac go lionmar lęirthionoilte ag tocht i n-a c-comhdháil. Gonadh í comairli ar ar cinnsead síth d'iarraidh orra. Aontaighis Fedlimidh ⁊ maithe a muintire an t-síth do dénamh, ⁊ ro scarsat re 'roile go siothchanta iaromh.
Coccadh d'ergi edir Mac Uilliam Burc (.i. iarla Uladh), ⁊ Muiris Mac Gearailt, gur milleadh urmór Ereann ętorra, gur gabh an t-iarla a raibi do caislénaibh i c-Connachtaib ag Mac Gearailt, gur loiscc a mainer, ⁊ gur airgęstair a muintir.
Art Ua Maoil Seachloinn do losccadh a raibhe do chaislenaibh ⁊ do sráttbhailtibh i n-Dealbhna, a c-Calroighi, ⁊ a m-Bręghmaine gur díochuiręstair a n-Goill estibh uili. Gabhais braighde a t-toiseach as a h-aithle.
Iusdis na h-Ereann, Seoan Gogan, ⁊ Teboid Buitelér do gabáil do Muiris Mac Gęrailt i t-tempal coisrecctha.
Caislen Locha Meascca ⁊ caislén Aird Rathain do gabail do Mac Uilliam.
airdepscop Arda Macha Maol Pattraicc Ó Sccannaill do thabairt na m-Brathar Minur go h-Ard Macha, ⁊ as é Mac Domhnaill Gallócclach (dho reir gnatcuimne) do thionnsgain in mainestir-sin do thógbhail ó thosach.
In this Annal
p.396- M1265
Aois Criost, míle, da chéd, sescat, a cúicc.
Tomas mac Feargail meic Diarmada espuc Oili Finn, Tomas Ua Maicin espuc Luigne, ⁊ Maol Brighde Uá Gruccáin airchinneach Oile Finn do écc.
Muiris mac Nell Uí Concobhair do togha docum espucóide Oile Finn.
Caislén Sliccigh do sgaoileadh la h-Aodh Ua c-Concobhair, ⁊ la h-Ua n-Domhnaill. caislen an Bęnnatta, ⁊ caislen Rátha Aird Craoibhe do loscadh ⁊ do scaoileadh leó beós.
Mainistir Topair Patraicc do losccadh.
Tadg Mag Fionnbharr do marbhadh do Concobhar Mag Ragnaill ⁊ do mac Domhnaill Uí Fearghail.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdeirg Uí Concobhair Ri Connacht, fear cosanta ⁊ cothaigthi a cuiccidh fęin, ⁊ a charad for gach taoibh, fear ionnarbtha ⁊ airgthe a eascarat, fear lan d' ęnech, d'eangnamh, ⁊ d'oirdercus, fear méadaighthe ord eccailseach, ⁊ ealadhan, dęghadbhar rígh Ereann ar uaisli, ar cruth, ar cródhacht, ar chéill, ar iocht, ar fhírinne do écc iar m-buaidh n-ongtha ⁊ n-aithrighi i mainistir brathar .S. Domenic i Ros Comáin tucc fhęin roimhe-sin do Dia ⁊ don urd. Aodh Ua Concobhair a mac féin do ríogadh uas Connachtaibh dá és, ⁊ a creach ríghi do dénamh do ar Uibh Failghe, ⁊ iar n-iompúdh p.398 do go h-Áth Luain Cathal mac Taidhcc Uí Concobhair do dalladh lais, ⁊ a écc da bhíthin.
Muirceartach mac Cathail mic Diarmata mic Taidg Uí Maoil Ruanaidh tighearna Muighe Luirg d'ég.
Giolla na Naomh Ua Cuinn taoiseach Muintire Giollccáin, Cathal Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, ⁊ Muireadhach Ua Cearbaill taoiseach Calroighi do ecc bhéos.
Coinne do denamh do Tomaltach Ua Concobhair (.i. airdespuc Tuama) re Dauith Prindergás ⁊ re Macaibh Murchadha. Mórán do muintir an airdespuic do marbhadh an lá-sin dóibh a c-Cill Meadhoin.
Dearbforgaill ingęn Ui Dubda (mathair an Airdespuic Thomaltaigh Uí Concobhair) d'écc iar m-buaidh, ⁊ c.
In this Annal
- M1266
Aois Criosd, mile, dá chéd, sescat, a sé.
Gradha espuicc do tabairt ar brathair d'ord .S. Domenic (.i. Ua Scopa) i n-Ard Macha docum beith i Raith Both dó.
Tomas Ua Maol Conaire aircideochain Tuama, ⁊ Maoil Isu Ua h-Anainn prioir Rosa Commain, ⁊ Atha Liacc, do écc.
Tomas Ua Miadachain do gabail espocóide Luigne.
Togha espuicc do tocht on Róimh go Cluain Ferta Brenainn, ⁊ gradha espuicc do tabairt do fęin ⁊ do Tomas Ó Miadacháin i n-Ath na Ríogh an Domnach ria Nodlaic.
Domhnall Ua h-Eghra tighearna Luigne do marbadh do Gallaibh, ⁊ é ag loscadh Aird na Riagh.
p.400Mathgamain mac Cęithernaigh Uí Cęirín tighearna Ciarraighe do marbadh la Gallaibh.
Mathgamain Ua Cuilęin tighearna Claonglaisi do marbadh dá mnaoi féin d'en-bhuilli do Sccin tré éd.
Caislén Tighi Da Coinne do briseadh, ⁊ Conmaicne uile d'fásughadh.
Toirrdhealbhach mac Aodha mic Cathail Croibhdeirg d'écc i mainisdir Chnuic Muaide.
Diarmait Ruadh mac Concobhair mic Corbmaic Meic Diarmata, ⁊ Donn Cathaigh mac Duinn Óicc Még Oirechtaigh do dalladh d' Aodh Ua Concobhair.
Buirgés Beoil an Tachair do loscadh do Flann Ruadh Ua Floinn, ⁊ morán do Gallaibh an baile do marbadh dó.
Aodh Ua Concobhair Rí Connacht do dul isin m-Brefne d' aitríoghadh Airt mic Cathail Riabhaigh, ⁊ tighearnus Brefne do tabairt dó do Concobhar Buidhe mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc, ⁊ braighde taoiseach na Brefni uili do gabháil.
Sluaigheadh la h-Uilliam Búrc do soighidh Uí Maoil Seachloinn. Morán do báthadh díbh i n-Ath Crochda, ⁊ a n-iompudh gan nęrt gan braighde do gabháil.
Ar mór do thabairt do droing do muintir Ui Concobair, .i. do Lochluinn mac Diarmata mic Muircęrtaigh, do Mac Cęithernaigh, ⁊ do mac Domhnaill Duibh Ui Eaghra, ar Bręthnachaibh ⁊ ar Luighnibh i n-Iarthar Connacht, ⁊ én ceann dég ar fichit do tiodhlacadh go h-Ua c-Concobair dóibh.
Corbmac mac Giolla Criost meic Diarmada do lot, ⁊ a ecc tręimhid.
Sadb inghean Cathail Croibdeirg, ⁊ Maoil Eoin Bodhar Ua Maoil Conaire ollamh Síl Muireadhaigh i seanchus do écc.
Maol Patraic Ó Scandail Priomhaid Aird Macha do tabhairt Brathar Mionur go h-Ard Macha, ⁊ lęthaindíog lándomhain do dénamh lais im an eacclais iaramh.
In this Annal
p.402- M1267
Aois Criosd, mile, da chéd, sescat, a seacht.
Espucc Cluana Fęrta, .i. Rómhanach do dul do soigidh an Phapa.
Murchadh Mac Suibhne do gabail i n-Umall do Domnall mac Maghnusa Uí Concobhair, a tabairt ar laimh an iarla, ⁊ a écc i b-priosún aicce.
Brian mac Toirrdhealbhaigh mic Ruaidhri Ui Concobhair do écc i mainistir Chnuic Muaidhe.
Creach do denamh do Mac Uilliam ar Ua c-Concobhair gur airgęsdair Tir Maine ⁊ Clann Uadach.
Creach do denamh do Gallaibh Iarthair Connacht i c-Cairpre Droma Cliabh, ⁊ Eas Dara d'arccain dóibh.
Donnchadh mac Ruaidhri mic Aodha Ui Concobhair do marbhadh la Gallaibh.
Galar treablaideach do gabhail Rígh Connacht go n-deachaidh a tháscc fo Erinn.
Alis inghean Meic Carrgamna do écc.
Aodh Ua Muirędhaigh taoiseach an Lagáin do mharbhadh i c-Cill Alaidh la h-Ua Maoil Fhoghmair comarba na cille Dia Domhnaigh iar n-eisteacht oifrind.
In this Annal
- M1268
Aois Criost, míle, dá chéd, sescat, a h-ocht.
Aodh mac Concobhair Uí Flaithbęrtaigh oifficel Eanaigh Dúin do écc.
Tempall Mór Arda Macha do tionnscnadh lasan b-Priomhaidh, Giolla Patraicc Ó Scandail.
Concobar Ruadh Ua Briain tighearna Tuadmumhan, Seoinin a mac, a inghęn, p.404 mac a inghine, .i. mac Ruaidhri Uí Grada, Dub Lochlainn Ua Lochlainn, Tomas Ua Beollain, ⁊ Sochaidhe oile do marbhadh la Diarmait mac Muircęrtaigh Ui Briain ⁊ é fęin do marbhadh inn iaramh. Brian mac Concobhair Uí Briain do gabhail tigearnais Tuadhmuman as a h-aithle.
Toirrdhealbhach Óg mac Aodha mic Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg, dalta Ua m-Briúin e-sidhe, do écc.
Amhlaoibh Ua Feargail tuir cosanta Conmaicneach do marbhadh la Gallaibh i bh-fell.
Concobhar Ua Ceallaigh tighearna Ua Maine, Aongus Ua Dalaigh Saoi fhir dána ⁊ tighe aoidheadh, Maghnus Mag Oirechtaigh taoiseach Cloinne Tomaltaigh, Domhnall Ua Gradda taoiseach Cenel Dunghaile, ⁊ Dubhghall mac Ruaidhri, tighearna Innsi Gall ⁊ Airir Gaoidheal do écc.
Muiris Ruadh Mac Gearailt do bháthadh for muir go lucht luingi imaille ris ag toidhecht ó Shaxaibh.
Ionnsaighidh do tabhairt d'Aodh Ua Concobhair for Gallaibh go h-Ath Luain. Na Goill do tocht i n-a coinne gusna Feadhaibh, tachor do cur eatorra, briseadh for Gallaib, ⁊ sochaidhe díbh do marbhadh.
Donn mac Taidhg Uí Mannacháin, ⁊ deichneabhar dá muintir do marbadh do Tadhg Ua Fhlannaccáin ⁊ do Giolla Criost Ua Birn.
Feargal Ua Maoil Muaidh taoiseach Fear c-Ceall, ⁊ Maoil Seachlainn Mag Cochlain do marbhadh la Gallaibh.
Aenghus Ua Maoil Fhoghmair do mharbhadh la h-Uibh Muireadhaigh i n-dioghail a c-cind fhine.
In this Annal
p.406- M1269
Aois Criost, míle, da chéd, Sescat, a naoí.
Dauith Ua Bragain espucc Clochair do écc, ⁊ a adhnacul i mainistir Melifoint uair ba manach da manchaibh é.
Tadhg mac Nell mic Muireadhaigh Ui Concobhair do marbhadh i n-Oil Finn d'ócclách do muintir a bhrathar fén, ⁊ an t-í do-rinne an gniomh-sin do tuitim inn.
Iomur Ua Birn ócclach ⁊ lainfhear grada Aodha Uí Concobhair do chor an t-saoghail de as lár a cloinne ⁊ a chonáich, ⁊ dul go mainisdir Rosa Comáin dó, gur caith an seal baoí roime da saoghal edir braithribh .S.Domenic
Brian mac Domhnaill Duibh Ui Eaghra do marbhadh do Gallaibh i Slicceach.
Ben Midhe inghean Toirrdhealbhaigh meic Ruaidhri, bęn Maol Muire Meic Suibhne, Seaffraigh mac Domhnaill Clannaigh Meic Giolla Patraicc tighearna Slebhe Bladhma, ⁊ Aodh Ua Fionnachta Saoí tiompánoigh do écc.
Echmilidh Mac Airtén do marbhadh d'Ua Anluain.
Domnall Ua Fearghoil, ⁊ Aodh a mac, cáraid degheinigh dęrlaigtheacht do mharbhadh do Giolla na Naomh Ua Fęrghail ⁊ do Ghallaibh.
Cristina inghean Uí Neachtain bęn Diarmada Midhigh Meic Diarmata, bęn dob'fęrr eneach ⁊ ionnracus don cineadh dá m-baoí, ⁊ as mó do chuir dá comaoin ar an Ord Liath do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Caislén Sliccigh do denamh la mac Muiris Meic Gearailt iar n-a bhriseadh d'Aodh Ua Concobhair ⁊ d'Ua Domhnaill roime-sin.
p.408Caislén Rosa Comáin do denamh la Roibert Defort iusdís na h-Erionn, ⁊ as eadh fo dęra a denam, Aodh Ua Concobhair Ri Connacht do beth easslan, ionnus nar tualaing tachar no teaccbhail do tabairt do Gallaibh, na toirmęscc do chor ar an c-caislén do denamh. Connachtaigh do beith i n-a c-cedibh creach (go h-erghi dosamh doridhise) fo cosaibh Gall.
Flaithbęrtach Ua Maoil Fhíona taoiseach lęithe Calraighe Mhaighe h-Éleóg do marbhadh dó Ghaibhtheacháin dó lęthtaoiseach oile.
In this Annal
- M1270
Aois Criost, míle, da chéd, seachtmogat.
Maol Pattraicc Ua Scandail airdespucc Aird Macha do dul do láthair Righ Saxan. An Rí; da glacadh go h-onórach, ⁊ toidhecht tar a ais dó imaille re mor chumachtaibh.
Coccadh mor edir Ua c-Concobhair ⁊ iarla Uladh Uater a Búrc, gur thionóil an t-iarla maithe Gall Ereann im an n-giusdis, ⁊ a rann Gaoideal p.410 archęna go Connachtaib go riachtadar Ros Comáin an ced adhaig, Oil Finn an dara h-adhaigh, aissidh go Port Lecce. Gabhaid sosadh ⁊ saorlongport ann an oidhche-sin. Tiaghaid d'aon chomairle ar a bharach i n-Áth Caradh Conaill tar Sionainn soir.
Baoí Ri Connacht 'mun am-sin uathadh do maithibh a muintire i Moigh Nise ar cionn na n-Gall, ⁊ do an an giusdis ⁊ bęccán don t-sluagh Ghall allaniar do Sionainn ga n-urnaidhe. Iar n-dul don iarla tar Ath Caradh Conaill ro erghiodar uathadh do muintir Uí Concobhair do na Gallaibh i c-Coilltibh Conmaicne go n-dearnsad marbhadh orra. Lodar iaram go Mag Nise gur gabsad foslongport ann i n-oidhchi-sin. Do-gniad do comairle re 'roile ainn-sídhe, síth do denamh lé Rígh Connacht, ⁊ dearbhrathoir an iarla (Uilliam Óg mac Riocaird mic Uilliam Concuir) do chor ar láimh muintire Uí Concobhair an c-cęin do beth sé fén i t-tigh an iarla ag snadhmadh na siodha. Do-gnithęr samhlaidh. Acht cęna do gabsad muintir Ui Concobhair dearbrathoir an iarla fo cedóir, ⁊ ro mharbhsad Seaan Dolifín go n-a mac. Feargaigthear an t-iarla iar na clos-sin dó. Rucc as an adhaigh-sin go h-imshníomhach athtuirseach. Erccis i muichdeadhoil na maidne ar a bhárach go n-a Gallaibh ⁊ Gaoidhealaibh ceangailte coirighthe i n-a timcheal, ⁊ gluaisid do saighidh Ui Concobhair go rangadar Ath an Chip. Do gebhid Toirrdhealbhach Ua Briain chuca aghaidh i n-aghaidh annsin, ⁊ é ag tocht i c-commbáidh Uí Concobhair. Do-bęir an t-iarla fén a aghaidh ar Toirrdhealbhach, ⁊ ro cuimhnigh a eccraidęs dó go t-torchair Toirrdhealbhach lais fo cedoir. Dala Connacht tra rucsad orra dochom an atha don dul-sin ionnus gur bhrúchtdhoirtsiod i n-a c-ceann do chois ⁊ d'each gur bhriseador for a t-tosach, ⁊ gur chuirsiod a n-deireadh as a n-ionat dá n-aimhdeóin. Marbhtar naonbhar do maithibh a Ridireadh don iarraidh-si a t-timceal an Átha imaille re Riocard p.412 na Coilleadh, ⁊ re Seaan Buitelér, gan áiręmh ar a t-torcradar díobh edir maith ⁊ saith uatha so amach. Dírimh bheós na h-édála do bęnadh dibh d'arm, d'édeadh, ⁊ d'eachaibh, ⁊ c. Marbtar dearbrathair an Iarla (.i. Uilliam Ócc) iar sin lá h-Ua c-Concobair a n-eraic mic Uí Briain do marbhadh don Iarla.
Caislén Atha Anguili, caislén Slebi Lugha ⁊ caislen Cille Calman do leaccadh d'Ua Concobhair. Ros Comain, Rinn Dúin ⁊ Uillinn Uanach do loscadh lais beós.
Brian Ruadh Ua Briain d'iompúdh for Gallaibh. Airgthi aidble do dénamh dó orra, ⁊ caislén Cláir Átha Dá Caradh do gabháil dó.
Creacha móra do dénamh don iarla ⁊ do Gallaibh Connacht i t-Tír n-Oilealla ar muintir Aodha Uí Concobhair, ⁊ Dauith Cuisin do marbhadh don dul-sin.
Mac Murchaidh Carraigh Ui Fhęrgail, bęithir ar bheodhacht, onchú ar ęngnamh do marbhadh la Gallaibh.
Tanaidhe Mór mac Duinnín mic Nédhe mic Conaing Bhuidhe Uí Maoil Conaire d'oirdneadh i n-ardollamhnacht Connacht, ⁊ foircionn do dhul for ollamhnacht an Dubh Shúiligh Ui Maoil Conaire ⁊ Dunlaing Uí Maoil Conaire.
Slicceach do losccadh la h-Ua n-Domhnaill, ⁊ lá Cenel Conaill ⁊ mac Breallaigh an Chairn Uí Maoil Bhrénainn do mharbhadh don turus-sin.
Cristina inghęn Uí Neachtain bęn Diarmada Midhigh Meic Diarmada do p.414 écc, Bęn ro budh maith deirc ⁊ oineach, ⁊ do-rad almsana iomda don ord Liath.
In this Annal
- M1271
Aois Criost míle, da chéd, seachtmogat a h-aon.
Siomon Macc Raith deccanach Arda Carna do écc.
Uater a Búrc iarla Uladh, ⁊ tighearna Gall Connacht do écc i c-caislén na Gaillmhe iar m-buaidh n-aithrighe do galar aithgearr.
Tomas Mac Muiris do écc i m-Baile Locha Meascca.
Iomar Ua Birn lainfhear gradha Aodha Ui Concobair do écc i Ros Comáin iar m-buaidh n-aithrighe, ⁊ a adhnacul innte.
Aodh Ua Concobhair mac Comorba Comáin do marbadh do Tomás Buitelér ag Muine Inghine Crechain.
Domhnall Ua Floinn do marbhadh do mac Robín Laigles isin ló cedna i c-cionn uachtarach Sruthra.
Mathgamhain Ua Concobhair do marbhadh do Gallaibh Dúin Móir.
Niocol mac Seaain Uerdún tighearna Óirghiall do marbhadh lá Seaffraidh Ua bh-Fearghail.
Concobhar mac Tighearnáin Ui Concobhair do marbhadh la Maoil Seachluinn mac Airt Uí Ruairc ⁊ la Cloinn Fearmuighe.
Caislén Tighe Templa, caislén Sliccigh, ⁊ caislen Atha Liacc do briseadh d'Aodh Ua Concobair.
Aodh mac Néill Uí Dhubhda do écc.
In this Annal
p.416- M1272
Aois Criost, míle, da chéd, sechtmogat a dó.
Henri Buitelér tighearna Umhaill, ⁊ Hoitse Medbric do marbhadh do Cathal mac Concobhair Ruaidh, ⁊ do Cloinn Muircęrtaigh Ui Concobhair.
Caislén Rosa Comáin do briseadh do righ Connacht, Aodh Ua Concobhair.
Tadhg Dall mac Aodha mic Cathail Croibdeirg do écc, ⁊ ba h-é-sidhe adbhar righ dob'fęrr da cineadh no gur dallsad Muintir Raighilligh é.
Iamas Dodalaigh iusdis na h-Ereann do marbhadh d'Ua Broin, ⁊ do Connachtaibh.
Muirgios mac Donnchaidh mic Tomaltaigh Uí Maoil Ruanaidh, Saoi enigh, ⁊ ęngnamha a chineadh, do écc i l-longport Uí Domhnaill i Murbach, ⁊ a tabairt go Mainistir na Buille dá adhnacul.
Donnchadh mac Giolla na Naomh Még Samhradháin do mharbhadh dá dęrbrathair Tomas.
Riocard Diuid an barún do buaisle do Gallaibh d' écc.
An Midhe do losccadh go Granaird d'Aodh Ua Concobair. Ath Luain do losccadh lais bheós, ⁊ a droichead do bhriseadh.
O Domhnaill (Domhnall Ócc) do tionol ęthar ⁊ bhád for Loch Eirne, ⁊ aissidhe for Loch Uachtair. Maithęsa ⁊ edala na tíre i n-a thimchell (battar for innsib an locha-sin) do bęin eisdibh, ⁊ a n-orccain lais co m-battar ar a p.418 chumus. Tren ⁊ tręisi do ghabháil dó in gach maighin i n-a c-comhfochroibh don chur-sin.
An céd Éduard do rioghadh os Saxaibh .16. Nouember.
In this Annal
- M1273
Aois Criost, mile, da chéd seachtmogat, a trí.
Flann Ó Tighęrnaigh tighęrna Cęra do marbhadh d'Ó Muiréadhaigh im thighęrnus Cęra tria neart Aodha mic Fedhlimidh Uí Choncobhair.
Concobhar Buide mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc tighearna Brefne do marbadh do cloinn Concobhair mic Tighearnáin Uí Concobhair, ⁊ do marbh-somh an mac dob'fearr dib-siom Tighearnán.
Eochaidh Mag Mathgamhna tighearna Oirghiall, ⁊ Sochaidhe imaille ris do marbadh d'Ua Anluain, ⁊ do Cenél n- Eoghain.
Creach do denamh do Siurtán d' Exetra isin c-Corann. Uathadh do rioghdamhnaibh Connacht do breith orra, aimhgliocus comhairle do dénamh dóibh ar fhuráileamh coda da n-daosccorshluagh, gur marbadh Domhnall mac Donnchaidh mic Maghnusa, Magnus mac Airt, Aireachtach Mac Aodhaccáin, Aodh Ua Birn, ⁊ sochaidhe oile.
Morshluagh la Mac Muiris Meic Gęrailt i t-Tuadhmhumhain gur gabh braighdi ⁊ neart ar Ua m-Briain.
Corbmac mac Diarmada mic Ruaidhri d'écc.
p.420Domhnall Iorrais mac Maghnusa mic Muircęrtaigh Muimhnigh d' ionnarbhadh a h-Umhall ⁊ a h-Iorrus.
Ruaidhri Ua Flaithbęrtaigh d'ionnarbhadh a h-iarthar Connacht.
O Domhnaill (Domhnall Ócc) do chor slóigh lanmoir i n-aoin ionad do maithibh Conallach, ⁊ do mhaithibh Connacht, ⁊ dol dó i t-Tír n-Eocchain, ⁊ an tír do milleadh lais.
Domhnall Ó Cuinn lęth toiseach na h-Aicidechta do mharbhadh la h-Ua n-Dubhthaigh.
In this Annal
- M1274
Aois Criost, mile, dá céd, seachtmogat, a ceathoir.
Aodh mac Fedhlimidh mic Catail Croibdeirg Ri Connacht, Rí ro fholmhaigh, ⁊ ro fhasaigh Connachta ar Gallaibh ⁊ Gaoidhealaibh bidís 'na aghaidh, Rí do-rad madhmanna mionca for h-Saxanchaibh, ro trasccair a c-cúirti ⁊ a c-caislén, ro mudhaigh a c-curadha ⁊ a c-caithmilidh, Rí ro gabh braighdi Ua m-Briúin ⁊ catha Aędha Find, Ri bá mó gráin ⁊ cosccar, eneach ⁊ oirdęrcus, fear millte ⁊ leasoighthi Ereann e-sidhe, a écc iar m-buaidh n-aithrighi Dia Dardaoin ar aoí laithe, ⁊ an tręs la do Samhradh e-sidhe. Eoghan mac Ruaidhri mic Aodha mic Cathail Croibhdeirg do rioghadh i n-a ionat, ⁊ nocha raibe acht én ráithi isin ríghe an tan ro marbsat a derbhfine fesin e, .i. Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh mic Aodha Ui Concobhair i t-tempall Bráthar Rosa Comáin, ⁊ Aodh mac Cathail Doill p.422 mic Aodha mic Cathail Croibhdheirg do rioghadh do Connachtaibh, ⁊ nochar f-faide a righi-sidhé uair ní raibe acht én coicdhís inte an tan do marbhadh é la Mag Oirechtaigh, Tomaltach, ⁊ la h-Ua m-Birn, ⁊ Tadgh mac Toirrdhealbhaigh mic Aodha mic Cathail Croibhdeirg do rioghadh uas Connachtaibh iaramh.
Tighearnan mac Aodha Uí Ruairc, tighearna Brefne, ⁊ Domhnall mac Maghnusa mic Muircęrtaigh Muimhnigh, Saoi enigh, ⁊ engnamha Ereann uili d'ég.
Giolla na Naomh mac Aodha mic Amlaoibh Uí Fęrghail tighearna na h-Anghaile, comhrur choimhéda enigh, ⁊ engnamha Cloinne Rudhraidhe, fear lan d'uaisli, ⁊ d'inntlecht go n-guaisbhertaibh for naimhdibh go c-caoinęs lé cairdibh, do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Maoileachlainn mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc tighearna Dartraighi Cloinne Fearmuighe do marbadh la Concobhar mac Domhnaill mic Neill Uí Ruairc.
Tadhg mac Cearbhaill Buidhe Uí Dalaigh ollamh Aodha Uí Concobhair lé dán d'ég.
Domhnall Ócc mac Domhnaill mic Airt Uí Ruairc, ⁊ Cathal Mag Fhlannchaidh taoiseach Dartraighi do écc.
Fęrghal Ó Caithniadh tighearna Iorrais do écc i n-Ua Mic Caecháin.
In this Annal
- M1275
Aois Criost, míle, da chéd, sechtmogat, a cúicc.
Ua Laidigh espucc Cille h-Alaidh, ⁊ Cairpre Ua Scuapa espucc Rátha Both i t-Tír Conaill do écc.
Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair do gabháil d'Ua Concobhair (Tadhg mac Toirrdhealbhaigh a brathair). Ruaidhri d'elúdh iaramh, ⁊ Concobhar Ua h-Áinlighi da bręith leis, Toraighecht do bręith forra, Concobhar Ua h-Áinlighi do marbhadh dóibh.
Tadhg mac Cathail Meic Diarmata d'arccain d'Ua Conchobhair.
Concobhar mac Feargail mic Donnchaidh mic Muircęrtaigh do marbhadh da braithribh fęin.
p.424Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc tighearna Brefne do marbadh la Mag Fhionnbharr, la Gallaibh i n-Granard, ár a muintire do cur.
Maidhm mor for Gallaibh i n-Ultaibh go ráinicc da céd each, dá céd ceann i n-áiręmh díbh a n-éccmais ar mudhaigheadh da n-daosccorshluagh.
Tomas Mag Samhradhain do marbhadh la Cenél Luacháin.
Cenél Eocchain do thecht h-i t-Tír Conaill co ro mhillsiot blodh mór don tír, Ó Domhnáill (Domhnall Ócc) do thionol a mhuintire i n-a dhochom, a lęnmain go h-ucht Slebhe Truim go raęimhidh forra go f-farccaibhsiot ár daoine, eich iomdha, faidb, airm edeadha ag Cenél c-Conaill don chur-sin.
In this Annal
- M1276
Aois Criost, míle, da céd, seachtmogat a sé.
Giolla an Coimdhe Ua Cęrbhalláin epscop Tíre h-Eoccain d'ecc.
Aodh Muimhneach mac Fedhlimidh mic Cathail Croibdeirg do toidhecht as in Mumhain i c-Connachtaibh. A dul iar sin i c-cęnn Ui Domhnaill. O Domhnaill do tocht lais go líon a tionóil go h-Echęnach, Ua Domhnaill d'iompúdh uaidh annsin, ⁊ Aodh d'fhuireach i c-Connachtaibh.
Creach do denamh do cloinn Toirrdhealbhaigh ar mac Fedhlimidh, ar cloinn Meic Diarmata, Giolla Criost Ua Maoil Brenainn do marbhadh dóibh.
p.426Creach do denamh do mac Fedhlimidh ar Cloinn Muirceartaigh, Giolla na n-Aingeal Ua Con Roí do marbhadh do Cloinn Muirceartaigh a t-tóraighecht a c-creichi.
Creach do denamh do Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh ar Muintir Nechtain, ⁊ iad-samh do tabhairt madhma fair, ⁊ do bhuain na creiche dhe. Domhnall mac Nell mic Congalaigh Ui Ruairc (.i. Giolla an Ime), ⁊ sochaidhe oile do muintir Ruairc do marbhadh doibh. Giolla Criost Ua Neachtain, do marbhadh do Ruaidhri mac Toirrdhelbhaigh iar sin.
Diarmaitt Mag Giolla Muire tighearna Leithe Cathail do écc.
In this Annal
- M1277
Aois Criost, mile, dá céd, sechtmogat a seacht.
Braon Ua Maoil Moichéirghi ab Cęnannois do écc.
Brian Ruadh Ua Briain tighearna Tuadhmuman do gabhail i meabhail do mac iarla Claire. A tharraing edir eachaibh as a h-aithli iar n-denamh cairdis Criost re 'roile doibh roimhe-sin, ⁊ do tabairt clocc ⁊ mionn da cele imma c-caradradh do comall.
Giolla Criost Ua Birn fear gradha Aodha Ui Concobhair do marbhadh don Giolla Ruadh mac Lochlainn Ui Concobhair. Giolla na Naomh Ua Birn do écc iar n-aithrighe.
Caislen Rosa Comain do leaccadh d'Aodh mac Fedhlimidh (.i. Aodh Muimhneach) go c-Connachtaibh imme, ⁊ do Domhnall Ua Domhnaill.
p.428Creach mór do denamh do Teallach Echdhach for Cenel Luacháin a n-Glionn Da Duile dar marbhsat Concobhar Mag Dorchaidhe ⁊ sochaidh immaille ris.
In this Annal
- M1278
Aois Criosd, mile, dá chéd, seachtmhoghad, a h-ochtt.
Tomás Ua Cuinn espucc Chluana Mic Nóis do écc.
Flaithbhęrtach Ua Daimhin ticcęrna Fęr Manach d'écc.
Tadcc mac Toirrdhealbhaigh mic Aodha mic Cathail Croibhdeirg Rí Connacht do mharbhadh la cloinn Cathail Meic Diarmada.
Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair do marbhadh la Giollu Criosd Mág Fhlannchaidh, ⁊ la Dartraicchibh ar bord Droma Cliabh, ⁊ an Pearsún Riabhach mac Ticchęrnáin Uí Concobhair, ⁊ sochaidhe oile nách airimhthęr sonn.
Donnchadh, Fęrgal, ⁊ Giollu Criosd tri meic Muirgęsa meic Donnchaid mic Tomaltaigh do marbhadh la Tadhcc mac Domhnaill Iorrais.
Maidhm Cuince do thabhairt do Donnchadh mac Briain Ruaidh ⁊ do cloinn oile Uí Briain ar mac iarla Claire gur loisccsęd teampal Cuince for a muintir ⁊ go t-tuccsat ar diairmhe forra edir losccadh ⁊ marbhadh.
Tomaltach Macc Oireachtaigh Riogh-thaoiseach Shil Muireadhaigh do marbhadh lasna Tuathaibh.
p.430Aodh Muimhneach mac Fedhlimidh do gabhail Righe Connacht.
Iomaireag do thabhairt do Bhrian Ua n-Dubhda, ⁊ do Art na c-Capall Ua n-Ęghra tigęrna Luighne, do Cloinn Fheórais, gur ro sraoineadh for Cloinn Fheorais, ⁊ ro marbhadh dias mac Mhaoilir Mhóir, ⁊ Conchobhar Ruadh Mac Feórais, ⁊ aroile cénmóthát.
In this Annal
- M1279
Aois Criost, mile, dá céd, seachdmhoghad, a naoí.
Tomaltach mac Toirrdhelbhaigh mic Maoil Seachloinn Ui Conchobair airdespucc Tuama Saoi Ęiręnn uile, i n-eaccna, i n-eólus ⁊ i n-deserc do écc iar m-buaidh n-aithricche.
Giolla an Choimdędh Ó Cęrbhalláin epspoc Thíre h-Eoghain do écc.
Concobhor mac Diarmada mic Maghnusa Uí Concobhair do marbhadh.
Murchadh Ó Neachtain do mharbhadh do Domhnall Ó Neachtain ⁊ comrac d'fhoccra do Roibęrd Ua Neachtain dęrbhrathair Murchaidh ar Domhnall ⁊ Roibęrd do marbhadh lęiss iar sin.
Domhnall mac Giollu Criost Uí Neachtain do marbhadh la h-Aodh Ó c-Coin Cęnainn.
Maol Seachloinn mac Toirrdhelbhaigh do mharbhadh.
Giolla Íosa Mór Mac Fhirbisigh ollamh Ua f-Fiachrach i sęnchus do écc.
In this Annal
p.432- M1280
Aois Criosd, mile, dá chéd, ochtmhoghat.
Seaan Ua Laidhigh easpocc Cille h-Aladh, ⁊ Matha mac Maghnusa Uí Conchobhair abb na Buille do écc.
Imręssain do ęirge edir Aodh Mhuimhneach mac Fedhlimidh mic Cathail Croibhdęirg Ri Connacht ⁊ clann Muircęrtaigh Muimhnigh Ui Concobhair. Aodh Muimhneach do mharbhadh dhoibh i c-coill i n-Daingin ⁊ Maoil Seachlainn mac Maghnusa do gabhail an la cędna riu. Ua Domhnaill da fhuaslacadh uatha. Cęithri cęd bó ⁊ fiche each as ędh fuairsiod ass.
Cathal mac Conchobhair Ruaidh mic Muircęrtaigh Muimhnigh mic Toirrdhealbhaigh Móir Uí Concobhair do rioghadh do Connachtaibh iar sin.
Maoil Seachlainn Ó Gairmleadhaigh toiseach Cenél Moáin, ⁊ Concobhor Ua Gairmleadhaigh do thuitim le Teallach Modharáin.
In this Annal
- M1281
Aois Criosd, mile, da chéd, ochtmoghat a h-oén.
Tadhg mac Cathail Meic Diarmada ticchęrna Moighe Luircc, Saoí i n-eneach i n-ęngnamh ⁊ i n-uaisle do écc.
Cath Disirt Da Chrioch edir Cenel c-Conaill ⁊ Cenel Eoghain. Aodh Buidhi mac Domhnaill Óicc mic Aodha Méth mic Aoda risa raitti an Macaomh Toinleascc ⁊ Goill Uladh imaille ris don dara lęth. Domhnall Óg Ua Domhnaill ticchęrna Cenel c-Conaill, Fhęr Manach, Airgiall, urmoir Gaoidheal Uladh uile ⁊ Connacht p.434 achd madh beacc ⁊ na Brefne uile don lęth araill. Ro mheabhaidh tra an cath-so for Cenel c-Conaill. Ro marbhadh Domhnall Ua Domhnaill ann .i. an t-aęn-Gaoidheal dob'fęrr eneach, ęngnamh, aireachus ⁊ uaisle do Ghaoidhealaibh Ereann isin aimsir-sin. Fechęmh coitcionn iarthair Eorpo uile e-sidhe ⁊ a adhnacul mainisdir na m-Brathor i n-Doire Colaim Cille iar m-bręith buadha gacha maithęssa dhó gó sin. At iatt ann-so an luchd rob fęrr dar marbhadh i n-a fhochair Maol Ruanaidh Ua Baoighill taoiseach na t-Tri t-Tuath, Eoghan mac Maoil Seachlainn mic Domhnaill Móir Ui Dhomhnaill, Ceallach mac Giollu Brighde Uí Baoighill an t-aęn-taoiseach dob'fęrr ęngnamh ⁊ eneach d'exibh ⁊ d'ollamhnaibh boí i n-ęn aimsir riss, Aindilęss Ó Baoighill, Dubhgall a mhac-somh, Giollu Criosd Mag Fhlannchaidh taoiseach Dartraicche, Domhnall Mac Gille Fhinnén taoiseach Muinntiri Feodacháin, Enna Ó Gairmleadhaigh ardtaoiseach Cenel Moáin, Corbmac mac an Fhir Leghinn Uí Domhnaill taoiseach Fanad, Giollu an Comdheadh Ua Maol Duin taoiseach Luircc, Carmac mac Carmaic Ui Domhnaill, Giollu na n-Ócc Mac Dail Le Docair, Maoil Seachloinn mac Nell Ui Bhaoighill, Aindilęs mac Muircęrtaigh Ui Domhnaill, Maghnus Mac Cuinn, Giollu na Naęmh Ua h-Eochaccáin, Muirchęrtach Ua Flaithbęrtaigh, Muircęrtach Mac an Ultoigh, Flaithbęrtach Macc Buidheachain ⁊ Sochaidhe oile do macaibh ticchęrnadh ⁊ taoiseach nach airimhtęr sonn.
Aodh mac Domhnaill Oicc Ui Domhnaill d'oirdneadh i n-ionadh a athar.
Cath edir na Bairédchaibh ⁊ an Ciomsóccach gur meabhaidh for Bairédchaibh. Ro marbhadh ann Uilliam Bairéd, Adam Plemend, ⁊ Sochaidhe imaille riú. Badar tra dias do Gaoidhealaibh ag congnamh lasan c-Ciomhsoccach isin c-cath-sa ro dęrsccnaidh ar goil ⁊ ghaiscceadh luth ⁊ lamhach da m-baoi ann, Taichleach Ó Baoighill, ⁊ Taichleach Ó Dúbhda iaid-sidhe.
Aodh Muimhneach mac Toirrdhealbhaigh Uí Briain do écc.
In this Annal
p.436- M1282
Aois Criosd, míle, dá chéd, ochtmoghat, a dó.
Muirchęrtach Mac Murchadha Rí Laighęn, ⁊ Art Mac Murchadha a dhęrbhrathair do mharbhadh la Gallaibh.
Taichleach mac Maol Ruanaidh Uí Dhúbhda ticchęrna Ua f-Fiachrach, aon dob'fęrr eneach ⁊ ionnsaicchidh da chineadh i n-a aimsir do mharbhadh la h-Adam Ciomhsócc ar Traicch Eothaile.
Lassairfhiona inghęn Cathail Croibhdeirg Uí Concobhair bęn Domhnaill Móir Uí Domhnaill ⁊ mathair Domhnaill Óicc, baincęnn ban Lęithe Cuinn i-sidhe do écc.
Matha Ua Raghallaigh ticchęrna Muinntiri Maoil Mordha, ⁊ Giollu Iosu Macc Ticchęrnáin do n-goirthi Giollu Iosu Mór taoiseach Tellaigh Dunchadha d'ég.
Cathal mac Giollu na Naęmh Ui Fhęrgail ticchęrna na h-Angaile do écc, i p.438 n-Innis Cuan for abhainn Cluain Lis Béce Mic Connla. Seafraidh mac Giollu na Naęmh Ui Fhęrgail do ghabhail ticchęrnaiss na h-Angaile da és.
In this Annal
- M1283
Aois Criosd, míle, da chéd, ochdmhogad, a trí.
Aodh Buidhe O Nell ticchęrna Cenel Eoghain, fecce enigh ⁊ ghaisccidh Gaoidheal, aon-rogha an Tuaisccirt ar thiodhnacal sętt ⁊ maoine, fęr ba moa gráin ⁊ cosccar da cenél i n-a aimsir. Ba rioghdhamhna diongbhala d'Ęirinn e-ssidhe, do mharbhadh la Mag Mathghamhna, Brian, ⁊ la h-Airghiallabibh ⁊ la Giollu Iosu Ruadh mac Domhnaill Ui Raghallaigh.
Tadhg mac Domhnaill Iorrais Uí Chonchobhair do lot la Luighnibh ⁊ a thairbirt do Chathal Ó Choncobhair ⁊ a écc iar sin do bithin a luit.
Ath Cliáth ⁊ Teampall Criosd do losccadh.
In this Annal
- M1284
Aois Criosd, mile, dá chéd, ochtmocchatt, a ceathair.
Muiris Ua Concobhair epscop Oile Finn d'écc, ⁊ Amhlaoibh Ua Tomaltaigh do oirdneadh i n-a ionadh ⁊ a écc iar t-tain. Giolla Iosa mac an Liathanaigh Ui Choncobhair Abb Oilen na Trinóide ar Loch Cé (d'ord Permonstra) do togha i n-epspocóidecht Oile Finn iar sin.
p.440Donnchadh Ua Briain tighearna Thuadhmhumhan do mharbhadh la Toirrdhealbhach ua m-Briain.
Dubhgall mac Maghnusa Ui Bhaoighill taoiseach Cloiche Chinn Fhaoladh do mharbhadh do mhuintir Ui Mhaoil Ghaoithe.
Mac na h-Oidhche Mag Dorchaidhe taoíseach Cheinel Luachain (no Duachain) do écc.
Siomand d' Exetra do mharbhadh la Brian Ua f-Floinn, ⁊ la da mac Ui Fhlannagáin, Diarmaitt, ⁊ Maoileachloinn. Coccadh ⁊ esaonta d' éirghe h-i c-Connachttaibh tresan marbhadh-sin. Creacha móra do dęnomh do Ghallaibh as a h-aithle ⁊ a n-aisęg co h-iomlán do mhuintir Oilén na Trinóide, ⁊ do mhanchaibh Mainistre na Buille.
Caislén Cille Colmáin do leaccadh la Cathal mac Concobhair Ruaidh (Ri Connacht).
Dún Mór do losccadh la Fiachra Ua f-Floinn.
In this Annal
- M1285
Aois Criost, mile, da chéd, ochtmhocchat, a cúicc.
Siomón Ó Ruairc epscop na Bręifne d'écc.
Ruaidhri Ua Gadhra tighearna Slebe Lugha do mharbhadh la Mac Feorais for Loch Uí Ghadhra.
Muiris Maol Mac Gerailt do écc.
p.442Enri Mac Giolla Fhindéin do écc.
Maidhm do thabhairt do Maghnus Ua c-Concobhair ar Adam Ciomhsócc ⁊ ar Ghallaibh iarthair Connacht ag Eass Dara dú inar marbhaitt daoíne iomdha ⁊ inar gabhadh Coilin Ciomhsócc dęrbrathair Adaim.
Maidhm do thabairt do Pilib Mac Goisdelbhaigh ar mhuintir Maghnusa Uí Choncobhair ar Sliabh Gamh dú in ro marbhadh sochaidhe do muintir Maghnusa.
In this Annal
- M1286
Aois Criost, mile, da ched, ochttmhocchatt, a sé.
Sloigheadh mór la h-Iarla Uladh i c-Connachtaibh gur ro milleadh moran do mhainistribh ⁊ do cheallaibh seachnón Connacht lais. Ro ghabh neart in gach p.444 conair dar ghabh, ⁊ ro ghabh braighde Connacht uile. Rug iaram Connachtaigh lais gur ro ghabh braighde Conaill ⁊ Ęoghain. Ro aithrígh Domhnall mac Briain Uí Néill, ⁊ tug tighearnus do Niall Chúlánach.
Pilib Mac Goisdealbhaigh do écc.
In this Annal
- M1287
Aois Criost, mile, da chéd, ochttmhoccat, a seacht.
Floirent Ó Gibelláin airchideochain Oile Finn feallsamh toghaidhe do écc.
Giolla na n-Ócc Ó Mannachain tighęrna na t-Trí t-Tuath do écc.
Diarmaitt Midheach mac Diarmada mic Muirgiusa mic Cathail Meic Diarmada, tighearna Shil Mhaoíl Ruain, fęr ba fęrr, ba sine, ⁊ ba h-uaisle da chineadh do écc.
Maol Seachnaill mac Tomaltaigh Meg Oirechtaigh do mharbhadh la Toirrdhealbhach mac Eoghain Ui Choncobhair i n-diogal a athar do tregeadh don Tomoltach remráite.
Adam Ciomhsócc, Bean Mhumhan ingęn Uí Chatáin, ⁊ Domhnall Ó h-Áinlighe taoíseach Cenel Dobtha do écc.
In this Annal
- M1288
Aois Criost, mile, da chéd, ochttmhoccat a h-ochtt.
Stephan airdeapscob Tuama do gualann d'écc.
Michael Mac an t-Saoir epscop Clochair do écc.
Maghnus mac Concobhair Ruaidh Uí Concobhair (imaille re n-a b-fuair do Chonnachtaibh, do Uibh Briuin, ⁊ do Conmhaicnibh) do thocht co h-Áth Slisean du p.446 i raibhe a dearbhathair (Ri Connacht) co n-a sochraide. Tachur do cur ętorra lęth ar lęth. Cathal do ghabhail lais iar maidhm for a mhuintir, ⁊ righe Connacht do ghabail an eiccin do Mhaghnus annsin ⁊ a dęrbhbhrathair do aithrioghadh. Teach do ghabhail ar an Maghnus remraitte do Toirrdhealbhach mac Eoghain Ui Choncobhair isin Ross Mhór, ⁊ Magnus do lot ann, ⁊ Niall Gealbuidhe Ó Concobhair do lot bheos. Raghnall Mag Raghnaill taoiseach Mhuintire h-Eolais do marbhadh an tan-sin d'oęn urchur soighde. Slóigheadh la Maghnus Ó c-Concobhair as a h-aithle iar n-a leighius i Siol Muirędaigh gur ghabh a neart, ⁊ a m-braighde.
Sloigeadh lasan Iarla Ruadh, Risderd mac Uater Iarla Uladh mic Riocaird mic Uilliam Conquerer d'ionnsaighidh Connacht go riacht go Ross Commáin mar i m-baoi Maghnus mac Concobhair Ruaidh Ri Connacht, Mac Gęrailt ⁊ muintęr an righ gur tionoilsęd uile ara chęnn, ⁊ gręnnaighid an t-iarla fa theacht seacha-sin. Gonadh í comhairle do-ronadh lasan iarla an tír d'faccbháil, ⁊ a sluacch do scaoileadh iaramh.
In this Annal
- M1289
Aois Criosd, mile, da chéd, ochdmhoghad, a naoí.
Miles, espocc Conmaicne, .i. an Gaill-easpucc ⁊ Siomon Ua Finnachta aircinneach Oile Finn do écc.
p.448Matha Ó Sccingín aird-Shęnchaidh Eręnn do écc.
Tadhcc Ó Flannagáin taoiseach Cloinne Cathail do écc.
Sloicchędh la Riocard Diuid, la Gallaibh na Midhe ⁊ la Maghnus Ua c-Concobhair Ri Connacht do shaighidh Uí Maoil Seachloinn. O Maoil Seachlainn do thionol i n-a n-aghaidh co rainicc Crois Shliabh co n-a muinntir i c-comhfhochraibh doibh-siomh. Fęrthar iomaireacc ętorra. Ro marbhadh Riocard Diuid ann .i. an barún mor co n-a braithribh ⁊ Siecus Ó Ceallaigh.
Fiachra Ó Floinn taoiseach Shil Maoil Ruain, fęr ba fęrr eneach ⁊ ęngnamh do thoiseachaibh Connacht do dul do dhęnamh clęmhnusa le Gallaibh ⁊ a marbhadh i meabhail la mac Riocaid Finn Búrc, la Mac Uilliam ⁊ la Mac Feoraiss.
Sloiccheadh mor la Mac Feorais ⁊ la Gallaibh i l-Laighnibh docum an Chalbhaigh Uí Concobhair. Ro feachadh cath ętorra. Maittear for Gallaié. Maoilir d' Exetra do marbhadh don dul-sin ⁊ Sochaidhe oile do Ghallaibh imaille le h-iomat each ⁊ édala do bhuain diobh.
In this Annal
p.450- M1290
Aois Criosd, mile, da chétt, nóchatt.
O Sédacháin espucc Cille Mic Duaich do écc.
Cairpri Ó Maoileachloinn Ri Midhe an macaomh bo moirghniomhaighe i n-Erinn i n-a aimsir do mharbhadh la Mag Cochláin.
Sloiccędh la Domhnall mac Briain Uí Nell i c-Cenel n-Eoghain gur chuir Niall Culánach Ó Nell ar eccin esde ⁊ ticchęrnus Chenél n-Eoghain do gabháil dó fen a los a lamh.
Aodh mac Domhnaill Óicc Uí Dhomhnaill d'aithrioghadh da dęrbhrathair fén Toirrdhealbhach Ua Domhnaill tre chumhachtaibh chinidh a mathor, .i. Cloinni Domhnaill ⁊ Ghallócclach iomdha ele ⁊ ticchęrnus do gabáil do fén ar éccin.
In this Annal
- M1291
Aois Criosd, mile, dá chéd, nochatt, a h-aon.
Edru Maccrath abb mainisdreach na Trinoide for Loch Cé do écc.
Toirrdhealbhach mac Eoghain Ui Concobhair aoinfhęr ba mó eneach, ęngnamh ⁊ cosccar re a linn i n-Erinn do marbhadh la Niall n-Gealbuidhe Ó c-Concobhair.
p.452Conchobhor Ó Dubhda (.i. Concobhar Con Allach) ticchęrna Ua f-Fiachrach do bathadh ar an Sionainn.
Conghalach Macc Eochaccain taoisech Chenél f-Fiachach do écc.
Sloicchędh la Riocard Burc iarla Uladh da n-goirthi an t-Iarla Ruadh i t-Tír n-Eoghain dár aithrígh-sé Domhnall mac Briain Uí Nell, ⁊ Niall Culánach Ó Nell d'oirdneadh dó iar f-faccbháil na tíre iar sin don iarla. Marbthor Niall Culanách la Domhnall Ua Nell. Gidheadh nir shoinmheach do Dhomhnall an gniomh-sin, uair do h-oirdneadh Brian mac Aodha Buide Ui Nell a h-ucht an iarla chedna le Mac Mairtin ⁊ le Mac Eóin, ⁊ ro diochuireadh e-siomh a Tír Eoghain.
Sluaicchędh lasan Iarla i t-Tir Conaill dochum Thoirrdhealbhaigh mic Domhnaill Óig, gur aircc an tír edir cill ⁊ tuaith. Rainicc iar sin go h-Oil Finn i c-Connachdaibh ⁊ tuccsat Connachdaigh i m-braighde do.
Comhthoccbhail do dhęnamh do Cathal Ó Concobhair, do Niall Gelbhuidhe ⁊ do lucht a c-commbadha edir Ghallaibh ⁊ Gaoidhealaibh d'aithrioghadh Maghnusa. Iomaireacc do thabhairt doibh dia 'roile i c-Cúil Maíle. Cathal do lot, Murchadh mac Taidhg do mharbhadh ⁊ Sochaidhi nach airimhthęr. Maidhm for Maghnus dana ⁊ é fén do dul as fo laimh iar m-bén moráin dia eachaibh dhe. Creacha móra do dhęnamh i c-Cairpri do muinntir Cathail Uí Chonchobhair ⁊ Nell Ghealbhuidhe iar n-guin Cathail. Dala Maghnusa Ui Chonchobhair tra iar t-tocht do Shiol Muireadhaigh dia aos gradha budhén ⁊ do Ghallaibh Rosa Commáin i n-a fhoirithin ar a bharach iarsan maidhm do-cuaidh inairchis na c-creach go t-tarla na c-cęnn é ar Sraith an Fheráin ⁊ ar an Aonach. Na creacha do bhuain díobh annsin ⁊ Niall do dul ass a n-iort a ghaisccidh ⁊ a esiomail. Tomás Mac Goisdealbhaigh do mharbhadh, a bhrathair Dauit Mac Goisdealbhaigh do gabhail ⁊ a marbhadh i n-a braighdęnus. Moran oile don t-sluacch bhéos edir Gallaibh ⁊ Ghaoidhealaibh do marbhadh ⁊ do mudhughadh. Tocht do Niall isin tir iar sin ar sith ⁊ a fhęrann fén do thabhairt dó. Do-ronadh ędarchosaoid mor ⁊ ionnlach adbhal ętorra doridhisi go ro fhóbair Niall an tir d'faccbháil.
Brian Ó Floinn ticchęrna Ua t-Tuirtre do écc.
p.454Creach mhór do dhenamh do Maghnus Ó Choncobair ar Niall Gealbuidhe.
Aodh Ó Follamhain do marbhadh no do ecc.
In this Annal
- M1292
Aois Criosd, mile, da chéd, nochatt, a dó.
Aindilęss Ó Dochartaigh taoiseach Arda Modair, fear enigh choitcinn ⁊ Donnchadh mac Eoghain Ui Chonchobhair do écc.
Somhairle Ua Gairmleadhaigh do mharbhadh la h-Ua Nell.
Niall Gealbuidhe Ó Concobhair do marbhadh do Tadhg mac Aindriasa Ui Concobhair ⁊ do Tuathal mac Muircęrtaigh.
Mag Cochláin ticchęrna Dealbhna Moire do mharbhadh do Shifin Mac Fheorais tre fhurailęm an Iarla.
Congalach Ó Ceallaigh ticcęrna Bręgh do écc.
p.456Sloiccheadh lasan Iarla Ruadh for Maghnus Ua c-Concobhair go rainicc go Ross Comáin, ⁊ ro imthigh gan braighde gan neart don turus-sin, go ro lęn Maghnus an t-Iarla Ruadh go Míliuc go t-tard a oighręir n-dó.
In this Annal
- M1293
Aois Criost, mile, da ced, nochat, a trí.
Florint O Cęrbhalláin espocc Doire d' écc.
Taisi Patraig, Coluim Cille, ⁊ Brigde do fhoillsiuccadh do Niocol Mac p.458 Maoil Isu (comarba Patraicc) do bęith i Sabhall, a t-tóccbháil lais, Fęrta móra ⁊ miorbaile do denamh dóibh iaramh ⁊ a c-cur i Sccrín iar n-a cumdach go h-onorach as a h-aithle.
Murchadh O Maoilechlainn Ri Midhe d'ecc.
Magnas Ó Conchobhair Rí Connacht, fęr cogthach conghalach bá moa gráin gaiscceadh, ⁊ rún oinigh do Ghaoidhelaibh Ereann i n-a aimsir d'écc, iar m-bęith ráithe i n-galar do, ⁊ Aodh mac Eoghain do righadh i n-a ionadh tria neart an Iustis, ⁊ an deachmadh lá iar n-a oirdneadh, ro gabhadh ei-sidhe la Mac Gearailt, ⁊ ro marbhadh .l. dia mhuintir, ⁊ ro creachadh aroile dhíobh.
Cathal Ó Conchobhair do marbhadh do Ruaidhri mac Donnchaidh Riabhaigh.
Cathal Ruadh Ó Concobhair do ghabhail righe Connacht iar n-gabhail Aodha mic Eoghain. A marbhadh a c-cionn raithe iar sin la Ruaidhri mac Donnchaidh Riabhaigh Uí Concobhair. Aodh mac Eoghain do lécceadh as a braigdęnas iaramh, ⁊ ríghi Connacht do gabhail dó tre nęrt an Iustis ⁊ muintire an righ. A ghabhail do Mhac Gęrailt i meabhail an dęchmadh lá iar n-a rioghadh. Creacha móra do dhénamh air, ⁊ caocca da muintir do mharbhadh.
Fęrgal Ua Raighilligh ticcęrna Muintire Maoil Mórdha d'ecc.
Mor ingęn Fęidlimidh Ui Concobhair d' écc.
p.460Muircęrtach O Flannaccain tigęrna, no taoiseach Cloinne Cathail d'écc.
Tuathal mac Muircęrtaigh Ui Concobhair do marbhadh la muintir Eghra.
Caislen Sliccigh do thabhairt do Seon Fitz Thomas, ⁊ Seon budhdęin do dhol go Saxoibh.
In this Annal
- M1294
Aois Criost, mile, dha céd, nochat a cęthair.
Creacha móra do dhenomh la h-Aedh mhac Eoghain ar Cloinn Muirchęrtaigh.
Muircęrtach mac Maghnasa Uí Choncobhair adbhar coiccędhaigh dob'fearr da chinędh do marbhadh do Tadhg (.i. Tadhg Ua Concobhair) ⁊ do Domhnall mac Taidg.
Maoileachlainn Ó Flannaccain taoiseach Cloinne Cathail do marbhadh la Cathal mac Taidhcc Meic Diarmada ar sráid Sliccigh. Cathal mac Taidg Meic Diarmada tighearna Moighe Luircc d'ecc iar sin, ⁊ Maol Ruanaidh mac Giolla Crist Meic Diarmada do ghabhail a ionaid.
Donnchadh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaoith, Duarcán Mac Tighearnáin tighęrna, no taoiseach Theallaigh Dúnchadha, ⁊ Dearbhfail inghęn Taidg mic Cathail Meic Diarmata d'écc.
Caislén Sliccigh do leccadh la h-Aodh mac Eoghain Uí Concobhair.
Riocard A Burc .i. an t-Iarla Ruadh do gabhail do Mhac Gęrailt. Buaidhreadh Ereann do theacht tręmhit-sidhe.
p.462Moircręch meabhla do denamh do Mac Gearailt ⁊ do Mhac Fęorais ar Chonnachtaibh. Aodh mac Eoghain do shamhlucchadh d' aithrioghadh doibh. An tír do mhillędh, ⁊ gidhędh nochar chuirsęt do nęrt uirre acht a comhbuaidhreadh amhlaidh.
Dauit Mac Giolla Arraith do mharbhadh do mhacaibh Domhnaill Duibh Uí Eaghra.
Domhnall Ua h-Ęghra ticchęrna Luighne do écc.
An t-Iarla do ghabháil la Mac Gearailt, ⁊ buaidhreadh Ereann uile do techt tresan n-gabháil-sin.
Diarmaitt Ó Caemháin do écc.
In this Annal
- M1295
Aois Criost, mile, da céd, nochat, a cúig.
An t-Iarla Ruadh do lęiccęn as a bhraighdęnus do Mhac Gearailt tre nęrt Righ Saxan, ⁊ braighde maithe da chinędh fęin do gabhail ass.
Brian mac Aodha Buidhe Uí Neill ticcęrna Chinel Eoghain do mharbhadh do Domhnall mac Briain Uí Neill, ⁊ ár mór do chor ar Ghallaibh ⁊ ar Ghaoidhealaibh amaille ris.
Coimheirghe choccaidh i t-Tír Chonaill eidir Aodh mac Domhnaill Óicc, ⁊ Toirrdhealbhach a dhęrbhrathair imon tigęrnus gur milleadh móran don tír ętorra etir ecclais ⁊ thuaith. Toirrdhealbhach d'aithrioghadh iar sin, ⁊ a athcor a Tír Chonaill i c-cęnn Cenél Eoghain ⁊ Cloinne Domhnaill.
Domhnall Ua Ceallaigh tigęrna Ua Maine, aon ba glioca comairle i n-a aimsir d'écc i n-aibíd manaigh, ⁊ a adhnacal i mainistir Chnuic Muaidhe.
Mac Branáin (.i. Conn) taoisech Corcachlann d'écc. Tomaltach Mac Branáin an taoíseach do-ronadh i n-a ionad do marbhadh la Muintir Conalláin a n-díoghail a n-athar do marbhadh lais-sium feacht riamh.
p.464Caislén an Bhaile Nuí, ⁊ Caislén Moighe Brecroighe do leccadh la Seaffraidh O b-Fęrghail, ⁊ caislen Mhuighe Dumha do lęgadh lais mar an c-cętna.
In this Annal
- M1296
Aois Criost, míle, da chéd, nochat, a sé.
Giolla Iosa Mac an Liathánaigh easpucc Oili Finn ⁊ Maol Pędair Ó Duibhgęnnain aird-deochain na Breifne o Dhruim Cliabh go Cęnannus d'ecc.
Aodh mac Eoghain Uí Concobhair d'aithrioghadh lá a oirecht fęin. Clann Mhuircęrtaigh do thabhairt i n-a ionadh. A c-cęannus do tabhairt doibh do Choncobar Ruadh mac Cathail, ⁊ a m-braighde. An tír uile eitir cill ⁊ tuaith do milleadh tresan aithrioghadh-sin. Morsluaiccheadh do thionol im Aodh Ó c-Concobhair do Ghallaibh ⁊ Gaoidhelaibh im Uilliam Búrc, ⁊ im Tepóid A Búrc go t-tucc don tír iatt go m-bátar cęithre laithe co n-a n-oidhchibh ga milleadh ⁊ ga mór arccain etir crodh ⁊ arbhar. Teccait taoisigh na tíre i n-a chęnn iar sin, ⁊ rucc lęis iad do lathair an Iarla do denamh síthe riú. Dala Cloinne Muircęrtaigh tra ro loisccsiott ⁊ ro millsiott críoch Cairpre uile, ⁊ do-chuaidhsiott fó a tęmplaibh. Gidhędh ro dhioghail Dia, Muire, ⁊ Colum Cille sa tęmpail ro sháraighsiott-sin orra go h-athghoiritt as a h-aithle.
Imthúsa na t-taoiseach remráite, iar n-gealladh doibh oighręir Aodha do dhenamh ro thillsiott dia t-tighibh, ⁊ nír ansat a m-bun a siothchána d'Aodh uair do p.466 gabhsat le Cloin Muirchęrtaigh doridhisi. Aodh mac Eoghain do thecht isna Tuathaibh annsin, Ó Fęrghail ⁊ Macc Raghnaill co n-a n-imircibh do thabhairt leis dó, techta do chor uaidh do shaighidh Meic Diarmata ⁊ Uí Fhlannagáin, iad-somh d'iompódh ar Cloin Muircęrtaigh tar na h-oirechtoibh oile annsin, ⁊ gabáil doibh le h-Aodh. Iar na clos-sin do Choncobhar Ruadh tucc ionnsaighidh ar Mhac n-Diarmata go n-derna fęin ⁊ a combraithre cręch fair. Mac Diarmata do dhol do thóraigecht a creiche. Fechair iomairęcc ęttorra, go t-torcair Concobar Ruadh, ⁊ gur gabhadh Lochlainn mac Conchobair, ⁊ Maghnus mac Tomaltaigh iar marbhadh Socraitte uatha lęth for lęth, ⁊ a t-tabhairt do Mac Diarmata lais go h-Aodh. Aodh (.i. Ó Concobhair) Ó Fęrghail, Mac Diarmata, Mag Raghnaill ⁊ na h-oirechta remhraite do denamh creiche dioghla ar muintir Cloinn Muircęrtaigh an la cedna. Loclainn mac Concobhair do dalladh iar sin ⁊ a écc i n-a othar.
Sluaiccheadh la Righ Saxan i n-Albain go ro gabh nęrt mór ar an c-crich-sin. Do battar maithe Gall Ereann ar an sluaigeadh-sin, .i. Riocard A Burc, iarla Uladh, ⁊ Gęrailt Mac Gearailt, ⁊ Seon Fiz Thomas, ⁊ ro gabsat for milleadh Alban eitir thuaith ⁊ eacclais. Ro milleadh leo dana Mainestir brathar baoí isin c-crich, ⁊ ro trasgairsęt go talmhain conar fagaibhsęt cloch for cloich for a h-áit iar marbhadh druinge dia h-aos graidh, do mhnaibh, ⁊ do dhaoinibh nar bho h-inechta itir.
In this Annal
- M1297
Aois Criost, míle, da céd, nochat, a seachtt.
Maoil Sechlainn Mac Briain abb na Buille do thogha dochum espuccoide Aile Finn, ⁊ Marian Ó Donnabhair d'ord .S. Dominic do thogha ria Maoileachlainn ⁊ a n-dol araon don Roimh, ⁊ Maoilechlainn d'écc.
p.468Enri Macc Oirechtaigh easpucc Condere d'écc, ⁊ a adhnacal i mainistir Droichit Átha. Manach e-sidhe.
Uilliam Ó Dubhtoigh espucc Cluana Fearta do thuitim dia each, ⁊ a ecc dia bithin.
Concobhar mac Taichligh Meic Diarmata tigęrna Moighe Luircc ⁊ Airtigh, fęr roba fęrr troid, ⁊ tachar, goil, ⁊ gaiscceadh, ionnsaighidh, ⁊ anadh, díon, ⁊ tearmonn, firinne ⁊ flaithęmhnus i n-a comhaimsir d'écc, ⁊ a adhnacal i Mainistir na Búille.
Maghnus Ó h-Ainlighi toiseach Chenel Dobhta d'écc.
Cu Uladh Ó h-Anluain ticcęrna Oirthir, Aongus Mág Mathgamhna, ⁊ morán oile do maithibh a muintire do marbhadh la Gallaibh Dúin Dealccan acc iompudh dia t-tighibh doibh (.i. do na Gallaibh) on Iarla.
In this Annal
p.470- M1298
Aois Criost, míle, dá chéd, nochat, a h-ochtt.
Tomás Ó h-Airectaigh abb Eassa Ruaidh d' écc.
Sadb inghęn Aodha Buidhe Uí Neill bęn Taidg mic Aindriasa Uí Choncobhair d'écc.
Brian Breaghach Mac Samhradháin taoiseach Teallaigh Echdach do mharbhadh la h-Aodh m-Breifneach Ó c-Concobair, ⁊ lá Cloinn Muircęrtaigh archęna.
Donnchadh mac Domhnaill Uí Eaghra an t-aon-mac taoisigh ba fearr oinech, ⁊ lamh acc cosnamh a thíre do mharbhadh dá brathair, Brian Carrach Ó h-Ęghra.
Tomas Fiz Muiris barun do Ghęraltachaibh fris a n-abartai on t-Oidhre Cam do écc.
In this Annal
- M1299
Aois Criosd, mile, da céd, nochat, a naoí.
Niocol Mac Maoíl Iosa airdepscop Arda Macha an t-aęn clerech ro ba diadha craibdighe bai i n-Erinn i n-a aimsir d'écc.
Feargal Ua Firghil espucc Ratha Both do écc. Ba h-e-sidhe pearsa ecclaisi ro ba mo ainm dęirce, ⁊ daonnachta, crabhadh, ⁊ caoínghniomh baoí i n-a aimsir.
Alxandair Macc Domhnaill, aoin-fhear ba fęrr enech, ⁊ engnamh da raibhe dia chinędh i n-Erinn ⁊ i n-Albain do marbhadh la h-Alexandair Mac Dubhgaill, ⁊ ár dírímhe dia muintir amaille ris.
In this Annal
p.472- M1300
Aois Criost, míle, trí chétt.
Conghalach Ua Lochlainn espucc Corcmodruadh, saoí enigh ⁊ crabhaidh d'écc.
Fęidhlimidh Mág Cárthaighadhbar tighęrna Dęsmuman d'écc.
Caislén Átha Cliath an Chorainn, .i. Baile an Móta do thionnsgnadh lásan Iarla.
Seon Prinndrecas do marbhadh la mac Fiachra Uí Floinn.
Tepoitt Buiteler ro badh barún oirdęirc d' écc.
Adam Stondun barun mór ele e-sidhe do écc.
Seoinin Ócc Mac Muiris do marbhadh la Concobhar Ua f-Floinn go n-daoinibh ele amaille fris.
In this Annal
- M1301
Aois Criost, míle, trí chéd, a h-aon.
Fionnghuala inghęn Fhęidhlimidh Ui Concobhair banab Cille Craobhnatt d'écc.
Cairbre mac Corbmaic Uí Mhaoílechlainn do mharbhadh tre aslach mic Airt Ui Maoileachlainn a bhrathar.
p.474Uilliam Mácc Flannchaidh toiseach Dartraighe do marbhadh la h-Ualgharcc mac Domhnaill mic Airt Uí Ruairc.
Creach mór do dénamh d'Aodh mac Cathail Uí Concobhair, ⁊ do Cloinn Muircęrtaigh ar Thadhg mac Aindriasa i Moigh c-Cedne.
Sliuaiccheadh la Righ Saxan i n-Albain, ⁊ Mac Gęrailt, ⁊ Mac Fęorais, ⁊ maithe barún Ereann uile cenmotá iarla Uladh do dhol leis ar an sluaigheadh-sin, ⁊ a bęith doibh o chaicthidis ria Lughnasadh go Samhain i n-Albain, ⁊ gan a lainnęrt do ghabáil doibh i n-airętt-sin.
In this Annal
- M1302
Aois Criost, mile, trí chéd, a dó.
Stiamhna Ó Braccáin airdeaspucc Caisil d'ecc.
Milis espucc Luimnigh, mac meic ei-siomh don Iarla Laighnech, ⁊ espucc Corcaighe d'écc. Ba manach e-siumh ré n-a oirdneadh i n-a espuccóide.
p.476Domhnall Ruadh Mag Cartaigh tigęrna Dęsmhumhan, Donn Carrach Mág Uidhir céd tigęrna Shil Uidhir i f-Fęraibh Manach, ⁊ Ruaidhri mac Domnaill Uí Eaghra adbar tighearna Luighne d'écc.
Creach mór do dhénamh d'Aodh mac Cathail ar Thadg mac Briain, ⁊ ar Shitriucc mac an Chairnigh Még Flannchaidh i Moigh c-Ceidne.
In this Annal
- M1303
Aois Criost, míle, trí chéd, a trí.
Maoilechloinn Mac Briain espucc Oile Finn d'écc, ⁊ Donnchadh Ó Flannaccain abb na Buille do gabáil na h-easpuccóide dia eis.
Toirrdhealbhach mac Domhnaill Oicc Uí Domhnaill da n-goirthi Toirrdhealbhach Cnuic an Madhma, tigearna Tire Conaill, tuir cocctach cathach cosnamhach, Cú Culainn Cloinne Dálaigh ar gaiscceadh, do marbhadh la a dęrbrathair Aodh mac Domhnaill Óicc iar c-coccadh imchian, ⁊ iar milleadh moráin dia t-tír ęttorra da gach taoibh, go nár adbal h-imaille ris do Cenél Eoghain, domhaithibh Gall an Tuaisceirt, ⁊ do Conallchaibh búdhén. Ba dibh-sidhe Muircęrtach Mág Flannchaidh taoiseach Dartraighe. Donn Ó Cathain tigearna Fear na Craoibhe, ⁊ Cianachta, Donnchadh Mac Męnman, Aodh Mac Męanman, da mhac mic an Fhir Lęiginn Ui Dhomhnaill, Niall mac Neill Uí Baoighill adhbhar taoisigh na t-Trí t-Tuath, Mac Hugossa, a mhac ⁊ a dhęrbrathair, Adam Sandál, Goill, ⁊ Gaoidhil iomda ar chęna. Aodh mac Domhnaill Oicc do bęith i t-tigęrnus Tire Conaill iar sin go sodhanach sóinmech an c-céin do mhair.
p.478Domhnall Ócc Mag Cártaigh ticcęrna Dęsmumhan d'écc.
Diarmait Ó Flannaccáin taoiseach Tuaithe Ratha a dhá mac, ⁊ sochaidhe imaille riú do marbhadh lá druing do lucht tighe Domhnaill mic Taidg Uí Concobhair i m-Bun Duibhe i t-tóraighecht creiche boí do bręith lais a Moigh c-Céidne.
Maghnas Macc Samhradhain taoiseach Teallaigh Echdhach, ⁊ Niall Mac Gille Fhinnéin, d'écc.
Geroid Mac Gęrailt d'écc.
Creach mór do dhenamh la Cloinn Muircęrtaigh ar Mhuintir Chionaith, ⁊ Muirceartach Mac Con Snamha adbar taoisigh Muintire Cionaith do marbhadh don chur-sin.
Sluaigheadh mor la Righ Saxan i n-Albain, ⁊ an t-Iarla, Goill ⁊ Gaoidhil iomdha do dhol coblach mór a h-Erinn do congnamh lais. Caithrecha iomdha do bęin amach doibh, ⁊ nęrt Alban do ghabhail leó don chur-sin. Tepoitt A Burc dearbrathair an Iarla d'ecc (.i. adhaigh Nodlac) h-i c-Carraic Fęrghusa iar t-toidhecht dó don t-sluaigheadh-sin.
In this Annal
p.480- M1304
Aois Criost, mile, trí chéd, a cęthair.
Concobhar mac Aodha Uí Concobhair do marbhadh la Hoibęrd Ua f-Flaithbeartaigh iar n-denamh mebhla dó-somh ar Dhonnchadh Ua f-Flaithbęrtaigh, ⁊ Hoibęrd do tuitim inn fo chedóir.
An Contaois, bęn Riocaird A Burc iarla Uladh, .i. an t-Iarla Ruadh, ⁊ Uater A Burc oighre an iarla chędna do écc.
In this Annal
- M1305
Aois Criost, mile, trí céd, a cúig.
O Concobhair Failge, .i. Muircęrtach, Maol Mordha, a bhrathair, ⁊ an Calbach Ó Concobhair amaille fri naonbhar ar fichit do mhaithib a muintire do mharbhadh do Shir Piarus Mac Fęorais tre fheill ⁊ meabhail i c-caislen Meic Fhęorais.
Caislen nua Insi h-Eocchain do dhénamh lasan Iarla Ruadh.
Maidhm la h-Aodh mac Cathail Uí Concobhair, ⁊ la Cloinn Mhuircęrtaigh archęnae ar mhuinntir Raighilligh da t-torchair Pilip Ó Raighilligh, ⁊ oighre Chloinne Suibhne, ⁊ Mácc Buirrche cęnn na n-Gall-ócclach imaille fri cęthrachat ar chéd i n-a f-farradh.
p.482Matha Ócc Ó Raighilligh do marbhadh do Theallach n-Dunchadha.
Toirrdhealbhach mac Néill Ruaidh Uí Briain d' écc.
Aédh Óg Ó Fęrghail do écc.
In this Annal
- M1306
Aois Criost, mile, tri chéd, a sé.
Donnchadh Ó Flaithbęrtaich espucc Cille h-Alaidh saoí crábhaidh na n-Gaoídheal d'écc i n-Dún Búinne ag dol go h-Ath Cliath dó, ⁊ a adhnacal go h-onórach isin Muilionn Chęrr i t-Tigh Muire.
Petrus Ó Tuathalain biocaire Chille Espuicc Broin, ⁊ Maighistir Tomás Ó Náan aircideochain Rátha Both, ⁊ togha easpuicc na h-ecclaisi cęttna d'écc.
Toirrdhealbhach Ua Briain tigęrna Tuadhmuman fęr ba h-oiręghda, ⁊ ba fęrr crabhaidh, ⁊ caoimhdęirc, ágh, ⁊ engnamh boí i n-Erinn i n-a aimsir ddh' éc, ⁊ Donnchadh a mhac d'oirdneadh i n-a ionad.
Domhnall Tuirtrech Ó Néill do marbhadh i n-iomraithne la lucht tighe Uí Neill.
Fęrghal Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do mharbhadh la a dhęrbhraithribh ⁊ la druing dia oireacht féin.
Coccadh mór etir Aodh mac Eoghain Uí Choncobhair Ri Connacht go maithibh Shil Muirędhaigh, taoiseach Connacht, ⁊ go t-taoisechaibh ⁊ oirechtaibh na Breifne i n-a fharradh. Bádor da gach leth im an Sionainn fri ré cęitheora mís. Do-ghniad drem do muintir Aodha meic Cathail forbais isna Tuathaibh go n-dęrnsat creacha, p.484 ⁊ airccne isuidhe. Flann mac Fiachrach Uí Floinn adhbar taoísigh Shil Maoil Ruain, ⁊ Brian mac Donnchaidh Riabhaigh Uí Choncobhair go sochaidhibh h-imaille friu do marbhadh do muintir Ainlighi báttar ag tóraigheacht a c-creiche. As iad tra ba fęrr battar ar an f-forbais-sin Ruaidhri mac Cathail Uí Concobhair, Donnchadh mac Concobhair an Chopáin mic Fhęrghail adhbar tighęrna Moighe Luircc ar agh ⁊ einech gusan lá-sin. Cidh tra acht ranccattar rompa na maithe-sin gusan męid do mhair da muintir co n-a c-creich leó go riachtsat longport Uí Concobair. Loisccitt pailis righ Connacht annsin. Rucc Aodh mac Eoghain orra iar losccadh an rioghbaile doibh. Bęntar a c-creach díobh fo chedóir, ⁊ marbthar Donnchadh mac Concobhair an Chopáin go n-druing dia muintir i n-a timchel.
Creach mór do dhénamh do Chloinn Muircęrtaigh i c-crích Cairpre. Dauit Ó Chaomháin (.i. taoiseach o Tuaim Da Bodhar go Glęoir) brucchaidh toicthehc tromconáich, Donnchaidh Mac Buidheachain, ⁊ sochaidhe oile do marbhadh a t-timchel na cręiche isin.
O Flannaccáin do marbhadh la Brian c-Carrach Ó n-Eaghra.
In this Annal
- M1307
Aois Criost, mile, trí céd, a seachtt.
Luirint Ó Lachtnáin (.i. Manach Liath) epscop Chille Meic Dhuaich, ⁊ Donnchadh Ó Flannaccáin epscop Oile Finn d'écc.
p.486Domhnall mac Taidg mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh mic Toirrdhealbhaig Moir tanaisi Connacht, fęr lán d' ęngnamh ⁊ d'enech, ⁊ Saoí coitchęnn comhroghnach do marbhadh la h-Aodh m-Breifnech mac Cathail Ruaidh Uí Concobair.
Tadcc mac Maoilechlainn mic Donnchaidh mic Domhnaill mic Maghnasa mic Toirrdhealbhaigh, saoí n-ęinigh do marbhadh la Cathal mac Domhnaill mic Taidcc.
Urmhór Gall Rossa Commain do marbhadh la Donnchadh Muimhneach Ó c-Ceallaigh tighęrna Ó Maine acc Ath Easccrach Cuan, dú i t-torchair Pilip Muinder, Seaan Muinder, ⁊ Maiú Driu imaille re sochaidhibh nach ainmnightęr. Ro gabhadh ann Diarmaitt Gall Mac Diarmata, Corbmac Mac Cęithernaigh, ⁊ Sirriam Rossa Comáin, acht do lęigędh iad iar t-trioll, ⁊ do-ronsat sith ar son an bhaile do losccadh le h-Emann Buitiler. An Donnchadh-so Ó Ceallaigh d'écc iarsna gniomhaibh si, ⁊ nir bó bas iar miodhlachas sin acht ba h-ecc iar n-gniomhaibh gaile, ⁊ gaisccidh, iar t-tiodhnacal séd ⁊ maíne.
Ailbhe inghęn Taidhcc Uí Concobhair d' écc.
Maoileachlainn Ó Gairmledhaigh taoiseach Cenél Moáin, ⁊ Maghnus Macc Oireachtaigh d'écc.
p.488Conchobhar mac Fiachrach Uí Floinn duine óg ba fearr oineach ⁊ gaiscceadh baoí dia chenél do écc.
An dara h-Eduard do rioghadh os Saxaibh, 7 Iulij.
In this Annal
- M1308
Aois Criost, mile, tri céd, a h-ocht.
Saighnen teindhtighe do thuitim i mainistir na m-Brathor i Ros Comain go ros-bris an mhainisttir.
Creach mór do denamh la Maol Ruanaidh Mac Diarmata ar cloinn Domhnaill Ui Concobhair i c-crichCoirpre, ⁊ cręch oile beós do Cloinn Muircęrtaigh orra iar n-denamh siodha riu roimhe, ⁊ iar t-tabhairt braighde doibh. Acht ro fhellsatt orra iar t-tain. Gluaisit clainn Domhnaill Uí Concobair iar sin go Sliab Da Én, ⁊ nocha ruccsat leó acht a n-ęich, a n-ęidędh ⁊ a n-groighe. Iar n-a clos do Gallaibh Ua f-Fiachrach ⁊ Luighne, tionoilitt chuca, ⁊ lęnaitt iad go mullach Slebhe Da Én. Iompaidhid męic Domhnaill riú. Feachair sccainęr ętorra, maidhtear for Gallaibh, ⁊ baoí maidhm orra go rangattar Lęc Easa Dara. Torchair Tomas Mac Ualtair constapla Bhuin Fhinne, a dhęrbhrathair, ⁊ sochaidhe imaille riú.
p.490Creach dioghalta do dénomh d'Aodh mac Cathail ar a dearbrathair ar Ruaidhri mac Cathail, dia ro marbhadh Maghnus Mac Maghnusa n-druing ele imaille fris.
In this Annal
- M1309
Aois Criost, mile, trí céd, a naoí.
Aodh mac Eoghain mic Ruaidhri mic Aodha mic Cathail Croibhdęircc, Rí Connacht, ⁊ dęghadhbar airdrígh Erenn, aon-Gaoidhel ba fęrr einech ⁊ ęngnamh thainic i n-a ręimhęs do marbhadh la h-Aodh m-Breifneach mac Cathail Uí Choncobhair i c-Coill in Clochain, ⁊ moran do maithibh a muintire imme. Ba dibh-sidhe Concobhar Mac Diarmata, Diarmait Ruadh mac Taidhg Ui Chonchobhair, Diarmait mac Cathail Carraigh Meic Diarmata, Aodh mac Muirchęrtaigh meic Taidcc mic Maol Ruanaidh, p.492 ⁊ Diarmait Ó h-Elighi flaithbrucchaidh dob'fęrr i n-a aimsir. Torchair don leth araill, Giolla na Naomh Mac Aodhaccain ollamh Connacht i m-bręithęamhnas, ⁊ aoin-fhęr do dęrscnaidh do bręithęmhnaibh na h-aimsire i m-baoí. Faghartach Ua Dobailén, ⁊ daoíne oile nach airimhtęr. Siol Muirędhaigh do tabhairt tighęrnais do Ruaidhri mac Cathail Uí Concobhair. Ruaidhri Ó Concobhair iar sin, ⁊ Ó Floinn go m-buidhin marcsluaigh do thocht ar an Machaire, ⁊ mac Meic Fęorais do marbhadh doibh.
Coinne do denamh d'Uilliam Burc ⁊ do Connachtaibh (.i. don męid boi i n-a rann diobh) re Ruaidhri mac Cathail im Ath Slisęn. Brisędh coinne doibh for aroile. Iomairęcc do chur ęttorra. Maidhędh for Ruaidhri, ⁊ dręm da muintir do marbhadh. Uilliam Búrc do dol go Mainistir na Buille, ⁊ Clann Muircęrtaigh do dol go Tir n-Oilella. Arbhanna iomdha do milleadh doibh, ⁊ loisccthe do dhenamh. Mac Uilliam do thecht tar Coirrsliabh anuas iar sin. Ruaidhri mac Cathail do chor as a longport dó, ⁊ Donnchadh Ua Fíonnachta do marbhadh do thosach sloigh Meic Uilliam, ⁊ daoine iomdha oile.
Creach do dhénomh do Mac Uilliam i Cloinn Fęrmaighe, ⁊ creach oile go Beinn Ghulban.
Concobhar mac Briain Ruaidh Uí Bhriain do mharbhadh.
In this Annal
p.494- M1310
Aois Criost, mile, trí céd, a deich.
Concobhar Ua Briain rioghdhamhna dob'fęrr i n-a aimsir do marbhadh do na Gallaibh Dubha i meabhail.
Moirchręcha dioghla do dhenamh la h-Aodh m-Breifneach ⁊ le Cloinn Muircęrtaigh archęna ar Maol Ruanaidh Mac Diarmatta. Donnchadh Mac Donnchaidh d'argain dóibh. E fęin ⁊ drong do maithibh a mhuintire do ghabhail. Dręm oile do mharbhadh, ⁊ do losccadh doibh, a bhęn inghęn Uí Flannaccain do marbhadh.
Fęrghal Mácc Dorchaidh d'écc.
Fionnguala inghęn Maghnais Uí Concobhair, ⁊ Una inghean Aodha mic Fęidhlimidh d'écc.
Sloiccheadh la Sefraidh Ó b-Fęrghail go Dún Uabhair, dú inar marbhadh Domhnall mac Aodha Óicc Uí Fęrghail, Aodh mac Maoíl Iosu, ⁊ Goffraidh mac Muircęrtaigh.
Caislen Bhona Finne do losccadh ⁊ d'arccain do Ruaidhri mac Cathail, d'Aodh mac Maghnusa, ⁊ do muintir Aodha Breifnigh eitir cruachaibh ⁊ tighibh.
Aodh Breifneach Ó Concobhair dęghadhbar Rígh Connacht do mharbhadh la Mac p.496 Uidhilin .i. Seonacc, baoí ar buannacht aicce fęin tre fheill, ⁊ mebhail, ⁊ ba tré loighidheacht do-rinne innsin.
Fiche tonna fíona do chor i t-tír i Moigh c-Cédne.
Caislén Sliccigh do denamh don Iarla Ruadh.
Fęidhlimidh mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair do ghabhail ionaid a athar.
Corbmac Ua Flannaccáin taoiseach Tuaithe Rátha do marbhadh la Henri Mac Gille Fhinnéin taoíseach Muintire Feódacháin.
Mac Raith Macc Uidhir tanaisi Fhęr Manach, ⁊ Donn Mac Giolla Michil taoiseach Cloinne Conghaile do losccadh la Roolbh Mag Mathgamhna.
In this Annal
p.498- M1311
Aois Criost, mile, trí céd a deich, a h-áon.
Domhnall Ó Ruairc ticchęrna Bręifne d' écc.
Creach adhbal do dhénamh la Cloinn Muircęrtaigh i c-Connachtaibh, ⁊ Giolla Criost mac Muirghęsa meic Donnchaidh Mic Diarmata, Aodh mac Corbmaic, Donnchadh mac Tomaltaig, Uilliam Mac Giolla Arráith, ⁊ sochaidhe cénmothád do marbhadh leo.
Sloiccheadh mór la h-Uilliam Búrc isin Mumhain i n-aghaidh an Claraigh, Cath do tabhairt doibh, maidhtear for an c-Clarach. Baoi Uilliam Búrc for dásacht ag leanmain an madhma. Iadhaid muintir an Claraigh uime ⁊ gabhthar leó é, ara aoí as é ba cosccrach isin c-cath.
Tadhcc Ó h-Áinlighi do marbhadh do Shiurtán d'Exetra.
Coccadh mór i t-Tuadhmumain. Cath do thabhairt do Donnchadh Mac Con Mara ⁊ da oireacht (.i. triochat céd Ó c-Caisin) d'Ua Briain ⁊ d'fęraibh Mumhan. Maidhtear for Mac Con Mara, marbthar é féin, ⁊ Domhnall Ó Gráda ticchęrna Cinel Dungaile ar an lathoir-sin, ⁊ ár dírimhe don t-sluagh cęchtardha.
Donnchadh Ua Bhriain Ri Mumhan, ⁊ adbhar righ Ereann ar einech ⁊ gniomharthoibh do marbhadh la Murchadh mac Mathgamhna Uí Briain i meabhail iar sin, ⁊ Muircęrtach Ua Briain do oirdneadh i n-ionadh.
Lochlainn Riabhach Ó Deaghadh do marbhadh la Mathgamhain mac Domhnaill Chonnachtaigh Uí Bhriain.
p.500Seonacc Mac Uidhilín do marbhadh an Gruidelaigh i m-Baile Topair Brighde, ⁊ é fęin do marbhadh inn fo cédóir, ⁊ ba don ghęrrsamhtaigh ler marbh-som Aodh Breifnech roimhe-sin do marbhadh é budhdęin.
Creach do dhénamh la Félim Ó c-Concobhair Rí Connacht ar Cloinn Muircęrtaig ar bord Moighe c-Cédne, ⁊ Maoilechlainn mac Concobhair risa raittí Cęnd an Medhil do mharbhadh ann, ⁊ sochaidhe oile.
Diarmait Cleirech Ó Briain d'écc.
Domhnall Ó Birn taoiseach Tire Briuin, ⁊ Giolla Íosu Ó Dálaigh ollamh le dán d'écc.
In this Annal
- M1312
Aois Criost, míle tri chéd, a dech a dó.
Uilliam Mac Fęorais airdeaspucc Tuama, ⁊ Benidicht Ó Braccáin espucc Luighne d'écc. Maoileachloinn Mácc Aodha espucc Oile Finn do togha i n-airdespuccóideacht Tuama iaramh.
In this Annal
p.502- M1313
Aois Criost, mile, trí chéd, a tri décc.
Tadcc mac Aindriasa mic Briain Luighnigh, ⁊ Cathal mac Murchaidh Charraigh Uí Fhęrghail d'ecc.
Giolla Iosa Mag Dorchaidh do marbhadh la Concobhar c-Carrach Mac Diarmata.
In this Annal
- M1314
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a cęthair.
Matha Macc Uibne espucc na Breifne d'écc.
Niall (.i. Niall Bęcc) mac Maoileachlainn mic Toirrdhelbhaigh Cnuic an Madhma Uí Domhnaill do marbhadh d'Aodh mac Aodha Uí Domhnaill.
Matha Mág Ticchęrnáin do marbhadh do Cathal Ó Ruairc.
Roolbh Mág Mathgamhna do marbhadh dá bhráithribh fęin.
Maidhm for muintir Raighilligh ag Druim Lęthan la Ruaidhri mac Cathail Uí Choncobhair.
Niall mac Briain Uí Néill, rioghdhamhna Cenél n-Eoghain fęr rathmar ro conaigh ei-sidhe do écc.
Maghnas mac Domhnaill í Eaghra do marbhadh la Maghnas mac Uilliam Uí Eaghra.
In this Annal
- M1315
Aois Criosd, mile, tri ched, a dech, a cúicc.
Loingęs mór do thecht a h-Albain go h-Erinn la dęrbrathair Righ Alban la h-Eduard go ro ghabsat i c-críochaibh Uladh. Cręcha mora do dénamh doibh ar mhuintir an Iarla ⁊ ar Ghallaibh na Midhe. Sluagh mór do thionól don Iarla i n-acchaidh na n-Albanach. Fęidhlimidh mac Aodha Uí Concobhair co n-druing móir p.504 do Chonnachtaibh do dhul lasan Iarla. Sluagh mór ele do thionól la Ruaidhri mac Cathail h-i c-Connachtaibh co ro loiscceadh ⁊ go ro briseadh caislein iomdha lais iar f-faccbhail na tíre d'Feidhlimidh.
Aodh (.i. Aędh Ballach) mac Maghnasa Uí Concobhair do marbhadh la Cathal mac Domhnaill Uí Concobhair.
Maghnas mac Maghnasa Uí Concobhair an t-aoin-fhęr ba mó alladh ⁊ oirdearcus do rioghdamhnaibh Connacht 'mun am-sin, ⁊ a dęrbhrathair Domhnall do marbhadh beós lasan c-Cathal c-cédna ar n-a bhárach.
Cath do thabhairt don Iarla Ruadh ⁊ d'Eduard A Briús co n-a sloghaibh dia 'roile gor raimhidh for an Iarla. Gabhtar ann Uilliam Búrc, ⁊ dá mac Męic an Milidh.
Mathgamhain Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, Ó Maol Miadhaigh taoiseach Muintire Cęrballain, ⁊ sochaidhe dá muintir imaille riú do marbhadh la Maol Ruanaidh Mac n-Diarmata ticchęrna Moighe Luircc. Concobar Ruadh mac Aodha Breifnigh do marbhadh ro bhaoí do lęith Męic Diarmata an la-sin.
O Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc do thocht im chaislén Sliccigh go morshluagh imaille ris, an baile do gabháil dó, ⁊ mórán do millędh 'na thimceal.
Ruaidhri mac Domhnaill Uí Chonchobhair do marbhadh la cęithirn Gall-ócclach ar furailęmh Dęrbhforgailli inghine Maghnasa Uí Concobhair tucc turfhochraic doibh aire.
Amhlaoibh Ó Fęrghail do écc.
Tadhg Ó h-Uiginn saoi i n-dán do écc.
In this Annal
p.506- M1316
Aois Criost, mile, trí ched, a dech, a sé.
Morshloiccheadh do thionol la Feilim Ó c-Concobhair, le Mac Fęorais, ⁊ le Gallaibh Iarthair Chonnacht. Tocht doibh go Tóchar Mona Coinneadha. Ruaidhri p.508 Ua Concobhair Ri Connacht do dhul i n-a n-aghaidh líon a sochraitte, Iomairecc do chor ęttorra, briseadh for Ruaidhri, E fęin do mharbhadh, ⁊ na maithe-si ele p.510 don dul-sin, .i. Diarmait Gall Mac Diarmata tighęrna Moighe Luircc, Corbmac Mac Cęthearnaigh taoiseach Ciarraighe, ⁊ sochaidhe oile d'uaislibh a Ghall-occlach, ⁊ a muintire sainrędaighi.
Righe Connacht do ghabháil d'Felim arís. Slógh mór do thecclamadh dó d'ionnsaighidh Átha Lęthain, ⁊ an baile do losccadh lęs. Slemne d' Exetra, ticchęrna an bhaile do marbhadh leó, ⁊ an Goccánach beós, .i. an barún ba saoíre i n-Erinn i n-a aimsir, ⁊ iomat Gall ele archeana ⁊ édala mora do denam doibh.
Sloiccheadh lánmhór do thionól la Felimidh Ó c-Concobhair imaille re maithibh an chúiccidh. Ba dia maitibh-sidhe Donnchadh Ua Briain go maithibh Mumhan, O Maoileachlainn Rí Midhe, Ualgarcc Ua Ruairc tighęrna Brefne, O Fęrgail ticcęrna Muintire h-Anghaile, Tadg Ua Ceallaigh tighęrna Ó Maine, Maghnas mac Domhnaill Uí Concobhair tanaisi Connacht, Art Ó h-Ęghra tighearna Luighne, ⁊ Brian Ó Dubhda ticcęrna Ua f-Fiachrach. Tiaghait-sidhe uile go h-Ath na Riogh. Ro p.512 tionoilsiot tra Goill Iarthair Connacht i n-a n-aghaidh, .i. Uilliam Búrc, an Barún Mac Fęórais tighęrna Átha na Riogh, ⁊ urmhór Gall Lęithe Cuinn uile. Cidh tra acht ro cuireadh cath crodha curata ęttorra lęth for lęth. Sraointear for Gaoidhelaibh fo dheóidh. Marbhthar Fedhlimidh Ó Concobhair Ri Connacht isin c-caithiorghail-sin, ⁊ ba h-e-sidhe en-Ghaoidhel as móa re a raibhe suil ag fearoibh Ereann. Ro marbhadh bęos Tadhcc Ó Ceallaigh ticchęrna Ó Maine ⁊ ochtar ar fichit d' uaislibh Shil c-Ceallaigh imaille ris, Maghnus mac Domhnaill Uí Concobhair tánaisi Connacht, Art Ua h-Eaghra tighearna Luighne, Maoileachlainn Carrach Ó Dubhda, Concobhar Ócc Ó Dubhda, Muircęrtach mac Concobhair Uí Dubhda, Diarmait Mac Diarmata adbar ticcęrna Moighe Luircc, Muirceartach mac Taichligh Meic Diarmata, Muirceartach mac Diarmata Mic Fęrgail, Maoil Sechlainn Ócc Mac Maghnusa, Seaan mac Murchaidh Uí Madadháin, Domhnall mac Aodha Uí Conchęnainn ticcęrna Ua n-Diarmata, ⁊ Muircęrtach a dhęrbhrathair, Murchadh Ó Madadáin, Domhnall Ó Baoighill, ⁊ Donnchadh Ua Maol Muaidh co n-a muintir imaille ris, Murchadh mac Murchaidh Még Mathgamhna go c-céd da muintir ime, Niall Sionnach tighęrna fęr t-Tęthba co n-a muintir, Fęrghal mac Seaain Gallda Uí Fhęrghail, Uilliam mac Aodha Óicc Uí Fhęrghail, Tomas mac Amhlaoibh Uí Fęrghail, coiccęr bęós do Cloinn n-Donnchaidh, .i. Tomaltach mac Giolla Crist, Murchadh mac Donnchaidh, Concobhar mac Taidcc, Muircęrtach mac Donnchaidh, ⁊ Maelechlainn mac Donnchaidh. Ro marbhadh tra isin cath cédna Eoin Mac Aodhaccáin bręithęmh Uí Concobhair, Giolla na Naomh mac Dáil Ré Docair Uí Dobhailén fęr iomchartha ⁊ iomchoimhéda brataighe Uí Concobhair, p.514 ⁊ Tomás Ó Conallaín. Acht cęna ni h-ęidir a fhaisnęis, nó a innisin gacha t-torcrattar do maithibh Connacht, Mumhan, ⁊ Midhe isin c-cath c-cédna. Lá Féle .S. Labhrás do shonnradh tuccadh an tromcath-so. Tęora bliadhna ar fhichitt ba h-aoís d'Fęidhlimidh an tan-sin. Ruaidhri na b-Fędh mac Donnchaidh mic Eoghain mic Ruaidhri Uí Concobhair d'oirdneadh i t-tighearnus Connacht iaramh.
Sloiccheadh adbal re Mac Uilliam Búrc i Síol Muirędhaigh. O Concobhair ⁊ Síol Muirędhaigh, ⁊ moran d'oireacht Connacht, ⁊ dá n-uaislibh do dénamh sithe ris. Acht chęna nochar faomh Mac Diarmata an t-síth do dénomh, Mac Uilliam do shaighidh Moighe Luircc iar sin, Creacha aidhble do dénamh dó im Áth an Chip ⁊ i n-uachtar thíre. An tír uile do losccadh ⁊ do milleadh dó. Acht cęna ro imthighsiot gan cath gan comhadh as a h-aithle. Ruaidhri mac Donnchaidh d'aithrioghadh do Mhac Diarmata iar sin.
Dearbhforgaill inghean Maghnusa Uí Concobhair, bęn Aodha Uí Domhnaill d'écc.
In this Annal
- M1317
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a Seachtt.
Donnchadh Ua Briain, Rí Mumhan do mharbhadh.
Toirrdelbach mac Aodha mic Eoccain .i. mac Ruaidhri mic Aędha mic Cathail Croibhdheirg do rioghadh do Chonnachtoibh.
Roibęrd A Briús do thecht i n-Erinn a h-Albain imaille re morsluáigheadh d'fortacht a bhrathar Edbhard A Brius, ⁊ do diochur Gall a h-Eirinn.
Maoil Ir d' Exetra ticcęrna Átha Lęthain do marbhadh la Cathal mac Domhnaill Ui Choncobhair, ⁊ Domhnall mac Taidhg mic Domhnaill Iorrais Uí Choncobhair p.516 do mharbhadh bęós amaille ris, ⁊ ceithre fir décc dia muintir im ar aon riú. Ar bord Methénaighi (.i. abhann) Droma Cliabh do-rónadh na gniomha-sin.
Caislen Atha Cliath an Chorainn (.i. Baile an Móta) do briseadh.
Maoilechlainn Carrach Mac Diarmata adbar tigęrna Moighe Luircc, Concobhar Ó Concobhair, .i. mac comhorbha Comáin, ⁊ Maghnus Ó Flannaccáin adbar taoisigh Cloinne Cathail do mharbhadh la Gillbert Mac Goisdealbhaigh co sochaidhibh oile.
Maidhm Cille Móire for mac Ruaidhri, ⁊ for fęraibh Breifne. Mac Aodha Breifnigh Uí Choncobhair do ghabhail ann. Da mac Neíll Uí Ruairc, Conchobhar Buidhe Mag Tighearnain taoíseach Theallaigh Dúnchadha, Mathgamhain Macc Tighearnain, an Giolla Ruadh mac an Airchindigh Mic Tighęrnáin, Niocól Mac an Maighistir, ⁊ secht b-fichit Gall-ócclach do mhuintir mhęic Ruaidhri do mharbhadh ann, ⁊ sochaidhe nach aisnęidhtęr.
Mael Iosa Ruadh Mac Aodhaccáin saoí Ereann i bf-feneachus ⁊ i m-breithęmhnus d'écc.
Raghnall Mag Raghnaill taoíseach Muintire h-Eolais do ghabhail i b-fioll, ⁊ taoisech do dhénamh do Sheffraidh Mag Raghnaill i n-a ionad.
In this Annal
- M1318
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a h-ocht.
Maidhm mór do thabhairt i n-Élibh ar Ghalloibh la h-Ua c-Cęrbhaill dú i t-torchair Adam Mares ⁊ Sochaidhe do Ghalloibh.
p.518Slógh mór do thionól do Mhaol Ruanaidh Mac Diarmata ticcęrna Moighi Luircc do shaighid Cathail mic Domhnaill Uí Concobair go Fassa Coilleadh. Tainicc ar in sloighędh-sin Toirrdhelbhach mac Aodha mic Eoghain Ui Concobair, Ualgarcc Ua Ruairc ticcęrna Brefne, Concobhar Ó Ceallaigh ticcęrna Ua Maine, ⁊ Tomaltach Mac Donnchaidh tigęrna Tire h-Oilella. Iar n-dul go Fassa Coilleadh do na maithibh-sin ro tarccaidh Cathal comhtha móra doibh, ⁊ gidhędh nochar gabadh uaidh acht a ionnsaighidh go lairmędhón a longpuirt. Cidh ei-sidhe ni ar thime ná ar tlás do-chúaidh sin dó uair do fręccair iad-somh go fraochdha foirniata, gur fęradh iomairecc áith amhnus ęttorra, go t-torchair Brian mac Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair rioghdamhna Connacht, Concobhar Ó Ceallaigh, Brain Mac Maghnusa, Cathal mac Giolla Criost Meic Diarmata, ⁊ sochaidhe oile d'uaislibh ⁊ d'anradhaibh an t-sluaigh archęna la Cathal co n-a muintir.
Cathal mac Domhnaill d'ionnsaiccidh Uí Choncobair ⁊ Mhęic Diarmata iar sin, go n-dearna creacha aidble i Moigh Luircc, ⁊ gur h-aithrioghadh Toirrdhealbhach mac Aodha lais. Gabais fęin cęnnus Connacht iaramh, ⁊ tęid Toirrdealbhach do shaighidh Uilliam Burc ⁊ Gall as a h-aithle.
Seaan mac Domhnaill Uí Neill do mharbhadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc i n-Doire Choluim Cille, ⁊ Mac Domhnaill, ⁊ sochaidhe ele do mharbhadh ⁊ do bháthadh.
p.520Eduard A Brius fęr millte Erenn go coitcenn etir Gallaibh, ⁊ Gaoidhealaibh do marbhadh do Ghallaibh tré nęrt cathaighte, ⁊ crodhachta i n-Dún Dealgan. Mac Ruaidhri tigęrna Innsi Gall, Mac Domhnaill tigearna Airir Gaoidel, ⁊ iolar do maithibh Alban imaille riú do mharbhadh i n-a fharradh, ⁊ nocha dearnadh re h-aimsir imchęin i n-Erinn gniomh as mó as a t-táinic a lęs inás, uair táinic gorta coitchenn re linn an Eduaird-si innte co m-bidís daoine ag tomailt aroile fri ré na t-tęóra m-bliadhan go lęith baoí-siomh ęttorra.
Seaan Ó Fęrghail do mharbhadh d'aon orchor soighde dia mhac fén.
Seaffraidh mac Giolla na Naomh Uí Fhęrghail tighęrna na h-Anghaile d'écc.
Cathal mac Giolla Crist Meg Raghnaill do marbhadh.
Giolla an Choimhdheadh mac Cionaędha Uí Ghormghaile ⁊ Gormlaith inghean Meic Branáin a bean do ég.
In this Annal
- M1319
Aois Criost, mile, tri chéd, a dech a Naoí.
Enri Mac an Crosain espucc Ratha Both do écc, ⁊ Tomás mac Corbmaic Uí Domhnaill abb Eassa Ruaidh do thogha i n-espuccoide Rátha Both iaramh.
p.522Espucc Doire, O Bánáin easpucc Clochair, ⁊ Espucc Cluana Fęrta Brenainn d'écc.
Aine inghean Meic Diarmata bęn Mheic Con Snámha d' écc.
Eachmarcach Mac Branáin taoiseach Corcachlann do mharbhadh Thomaltaigh Uí Maoil Brénainn, gidhędh nochar marbhadh i n-asccaidh-sin uair fuair-siumh fęisin bás a c-cionn an tręs laoí iar sin do bithin na n-gon tucc Tomaltach fair.
Domhnall Ó Néill ticcęrna Tíre h-Eoccain d'athcor as a flaithęs tre nęrt Gall ⁊ Cloinne Aodha Buidhe, ⁊ a dhul co Fęraibh Manach ar comairci Fhlaithbęrtaigh Mhég Uidhir, ⁊ Fir Manach do creachadh a muinntire.
O Neill, .i. Domhnall do gabhail a thigęrnais fęin doridhisi.
Brian mac Domhnaill Ui Neill tánaisi Chenel Eoghain do marbhadh la Cloinn Aodha Buidhe ⁊ la Hannraoi Mac Dauill ag Ráith Lúraigh.
In this Annal
- M1320
Aois Criost, mile, trí chéd, a fiche.
Mainestir Bęndtraighe i n-duthaigh Uí Suilleabháin i n-epscopóittecht Ruis, do tógbháil la h-Ua Suilleábhan do Braithribh .S. Franseis, ⁊ as isan mainestir-sin baoi togha adhnaicthe Ui Shuilleabháin ⁊ moráin d'uaislibh oile.
Coinne, ⁊ comdháil eidir Cathal Ó Choncobhair ⁊ Maol Ruanaidh Mac Diarmata, go n-dęrnsat síth chonnail cairdęmhail re 'roile, ⁊ Mac Diarmata do thoidhecht p.524 dia tír fęin iar sin. Michoinghell do denamh don Chathal rémraitte ar Mac n-Diarmata as a h-aithle ar Mullach Doramhnach, .i. a ghabhail lais, ⁊ Grainne inghean Meic Magnusa bęn Meic Diarmata do ghabháil bheós i b-Purt na Cairrge. Maoil Iosu Donn Mac Aodhaccáin ⁊ a mhac, ⁊ Tomaltach Mac Donnchaidh tigęrna Tire h-Oilella do ghabhail bheós, ⁊ an tír do lomarccain iaramh.
Aodh mac Taidg Uí Concobhair dęghadbar righ Connacht ar deilb ar uaisle, ⁊ ar einech do marbhadh do Mhac Mairtín, ⁊ é fęin do marbhadh i n-a dioghail.
Mathghamhain mac Domhnaill Chonnachtaigh Uí Briain tanaisi Mumhan do marbhadh do Cloinn Cuiléin.
Mor inghean Uí Baoighill bęn Uí Fęrghail d'écc.
Mac Mairtín do mharbhadh i n-a thigh fęin la h-Aędh mac Taidhg Uí Choncobhair, Clann Mairtín, ⁊ Clann Aedha Buidhe do leanmhain Aodha go Clochar, ⁊ a mharbhadh ann.
In this Annal
- M1321
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a h-aon.
Grainne inghęn Meic Maghnasa bęn Mhaol Ruanaidh Meic Diarmata d'écc.
Ruaidhri na b-Fędh mac Donnchaidh mic Eoghain Uí Choncobhair do marbhadh do Chathal mac Aodha mic Eoghain tre thangnocht.
Carracc Locha Cé do briseadh la Cathal mac Domhnaill Uí Choncobhair.
Maghnus Ó h-Anluain tigęrna Oirthir do dhalladh dá brathair féin Niall mac Con Uladh Uí Anluain Cedaoín an Bhraith.
Niall Ó h-Anluain tigęrna Airthir do mharbhadh do Ghallaibh Dúin Dealgan i meabhail.
p.526Maidm adbal do thabhairt do Aintriu Mac Fęorais ⁊ do Ghallaibh na Midhe ar mhacaibh riogh Ua b-Failghe.
Uilliam Mac Gille Findén, ⁊ Matha do mharbhadh la Henri Mac Giolla Findéin i n-a oirecht féin.
In this Annal
- M1322
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche, a dó.
Matha Ua h-Eothaigh, espucc Conmaicne (no Ard Achaidh), ⁊ Aindrias Macc Maoilin ardmhaighistir dlighidh nuifhiadhnaisi ⁊ Shenreachta i léx, ⁊ i c-canóin d'écc.
Lucás Ua Muiredhaigh airchideochain Cluana do écc.
Murchadh mac Giolla na Naomh Uí Fhęrghail ticchęrna na h-Anghaile do marbhadh do mhac a dhęrbhrathar Seoinin Ó Fęrgail i c-Cluain Lis Bęicc tré mebhail. Muircęrtach mac Amlaoibh Uí Fhęrghail do marbhadh an lá cédna dia braithribh fęissin (Lochluinn, ⁊ Roibęrd) tre mebhail. Lochlainn mac Amhlaoibh Uí Fhęrgail do marbhadh la Seoinin iar sin.
Donnchadh mac Donnchaidh Meic Diarmata d'écc.
Hannraoi Mac Gille Fhinnéin taoiseach Muintire Feodacháin do mharbhadh la cloinn Amhlaoibh Még Uídhir.
Gillibert Ó Ceallaigh ticcęrna Ó Maine d' écc.
Maol Ruanaidh Mac Diarmatta do ghabhail lé Concobhar mac Taidhg Uí Concobhair, ⁊ do lucht tighe Cathail Uí Concobhair i c-Cluain Cummuiscc, ⁊ an baile d'arccain doibh.
Riocard Mac Fęorais ticcęrna Átha na Rhiogh d' écc.
Maidm mor do thabhairt do Bhrian Ó Bhriain for Ghallaibh.
Giolla na Naomh mac Sefraidh mic Giolla na Naomh Uí Fhęrghail do ghabhail tighearnais na h-Anghaile.
Uilliam Liath Búrc mac Uilliam Moir d' écc.
Maol Ruanaidh mac Giolla Criost mic Concobhair mic Corbmaic mic Tomaltaigh na Cairrge ticcęrna Moighe Luircc d' écc.
p.528Muiris mhac an Chomarba do ég.
Osgar mac Lochlainn Mhég Uidhir do mharbhadh la Cathal Ó Ruairc.
Petrus Ó Bręslén ollamh bręithęmhan Fęr Manach do écc.
Finghin Ó Caiside ollamh Fęr Manach i leighius do écc.
Fearghal Ruadh Mac Samhradhain ⁊ Giolla Iosa Mac Samhradháin do mharbhadh la cloinn Amlaoibh Mhég Uidhir.
In this Annal
- M1323
Aois Criost, míle, trí chétt, fiche, a trí.
Giolla Airnín Ó Cathusaigh airchindeach Cluana Da Rath do écc.
Cairpre an Sccreccain (.i. Ri Midhe) mac Corbmaic Uí Maoilechlainn ri Midhe do marbhadh la Domhnall Ua Maoil Muaidh tria thangnacht.
Maol Mordha Mag Eochaccáin d'écc.
Seoinin Ua Fęrgail do marbhadh do cloinn t-Seaain Ui Fhęrghail.
O h-Eaghra (.i. Fęrghal) do mharbhadh d'Ua Chonnmacháin dá oirecht féin.
Ruaidhri Mhag Mathghamna mac tighearna Oirgiall, ⁊ Maol Seaclainn O Sęgannáin, ⁊ Mac Maeile Dúin do mharbhadh la Cathal Ó Ruairc i m-Beol Atha Conaill.
Niall mac Néill Chaim do mharbhadh la Lochlainn Ó Raghallaigh ⁊ la Mael Seachlainn.
Sloigheadh mór tainic Mac Fheorais ⁊ Goill do forbhaisi ar Dhomhnall mac Seaain Uí Fęrghail go Coill na n-Amus dia ro marbhadh an Cepach ⁊ an Calbach, ⁊ Goill iomdha imaille friú.
Maol Mędha inghęn Mhég Tighearnain bean Briain Mhég Samhradháin d'écc.
Giolla Patraicc Ó Duibhgęnnain ollamh Conmaicni i sęnchus, ⁊ Lucas a mac do marbhadh la Concobhar mac Gairbith Még Uidhir.
Lochlainn mac Eoghain Uí Dalaigh do mharbhadh la cloinn Aędha Buidhe Uí Néill.
p.530Gofraidh mac Giolla Íosa Uí Dhálaigh do mharbhadh la Brian mac Ruaidhri Uí Concobhair.
In this Annal
- M1324
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a cęthair.
Cathal (.i. Rí Connacht) mac Domhnaill mic Taidcc mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh mic Toirrdhealbhaigh Móir, aon-duine ba bęodha, ba mó maithęs, ⁊ mór aithęs dá m-baoí i n-aon aimsir ris do marbhadh la Toirrdhealbhach Ó c-Concobhair i t-Tír Briúin na Sionna, ⁊ Mac Uí Domhnaill, .i. Maoileachlainn mac Toirrdhealbhaigh Chnuic an Madhma, mic Domhnaill Oícc, tánaisi Tíre Conaill iar n-a ionnarbadh d'Ua Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc ⁊ Giolla Criost Ócc Mac Donnchaidh, ⁊ sochaidhe oile do marbhadh annsin bhęós im Chathal Ó c-Concobair, ⁊ Toirrdhealbach do gabhail chęnnais Connacht as a h-aithle.
Raghnall Ócc Mág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do mharbhadh.
Uilliam Búrc mac Uilliam Mhoir do écc.
Tadhg Ua Ruairc ⁊ Tigearnán Mag Ruairc do ghabhail la cloinn Matha Uí Raghallaigh, ⁊ iad-somh dia t-tairbert do Mhag Mhathghamhna, ⁊ a marbhadh lais a n-dioghail a mheic Ruaidhri ro marbhadh riasan tan-sin.
Donnchadh Mac Giolla Phatraicc tighearna Osraighe do écc.
Brian Ó Raghallaigh ⁊ Giolla Criost do mharbhadh lá muintir Ruairc.
In this Annal
- M1325
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a cúig.
Domhnall mac Briain Uí Néill tigearna Chenél n-Ęoghain do écc occ Loch Laoghoire.
Cu Uladh mac Domhnaill mic Briain Uí Neill dęghadhbar ticcęrna Tire h-Eoghain do mharbhadh la cloinn Néill mic Briain, clann dęrbrathar a athor.
p.532Giolla Criost Clerech Mac Diarmatta ⁊ Brian Ó Gadhra d' écc.
Diarmait Ó Maoil Brenainn ardthaoiseach Cloinne Concobhair do écc.
Maol Seachlainn Ó Flannagáin taoiseach Tuaithe Rátha do marbadh la macaibh Diarmada Uí Fhlannagáin.
Diarmait Ua Maoíl Bhrenainn (an taoisech dioghain), Manannán taoiseach Connacht i n-a aimsir do écc.
Tomás Ó Coinderi dęganach na Breifne d' eg.
Maidhm do thabhairt la cloinn Toirrdhealbhaigh Uí Briain ar chloinn Briain Ruaidh ⁊ Brian mac Mathghamhna do mharbhadh co n-druing oile imaille fris.
Raghnall Ó h-Uiginn ⁊ Niocol mac comharba Maodhóg do écc.
Raghnailt ingęn Andaidh Uí Raghallaigh bęn Donnchadha Meg Bradaigh do écc.
Donnchadh Mac Cionaith do mharbhadh i n-eacclais Mhég Mathghamhna.
In this Annal
- M1326
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a Sé.
Luirint Ó Lactnain espucc Oile Finn d'écc, ⁊ Seón Ó Fíonnachta do thogha dochum na h-espuccóide cedna iar sin.
Risdęrd A Burc, .i. an t-Iarla Ruadh ticcęrna Uladh ⁊ Connacht d'urmor, aon rogha Gall Ereann uile do écc a n-dęirędh Samhraidh.
p.534Iomhar Mág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eólais do marbhadh la a braithribh.
Niocol Ó h-Ędhin d'ecc.
Toirrdhealbhach Mac an Chaoich do éc.
Toirrdhealbhach Mhag Mathghamhna do écc.
An tręs Eduard do rioghadh os Saxaibh .25. Ianuarii.
Creach Maighe h-Ionais do denamh la h-Ua Ruairc, Ualgarg, airm in ro marbadh Gofraidh Mhág Gafraidh la Cathal Ua Ruairc.
Maidhm do thabhairt la Domhnall Cairbreach Mág Carthaigh ar Mac Tomais ⁊ ar Ghallaibh Mumhan du in ro marbait Ridereadha iomdha.
Amhlaoibh Mhag Uidhir do écc.
In this Annal
- M1327
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a Seacht.
Flaithbęrtach Mag Uidhir ticchęrna Fęr Manach, ⁊ Gormlaith inghean Meic Diarmata bęn Mhaghnasa mic Domhnaill Uí Concobhair tánaisi Connacht re hędh, bęn Choncobhair Uí Cheallaigh ticchęrna Ó Maine as a h-aithle, ⁊ bęn Fhęrghail Uí Eaghra tigęrna Luigne iar sin, d'écc iar m-buaidh n-aithrighe enigh, ⁊ oirdęrcais.
Maoilechloinn Riabhach mac Domhnaill mic Taidg Uí Choncobair d'ecc do galar bręc.
Fęrghal mac Ualghairc Uí Ruairc, Cuilén Ua Diomasaigh ⁊ Sadb inghęn Meic Aodhaccáin d' écc.
Cogadh mór eitir Righ Saxan ⁊ a bęn, .i. inghęn Righ Franc, ⁊ Rí Saxan do aithrioghadh lasan mnaoí chętna, ⁊ a mac do ghabhail righe isin m-bliadhain p.536 seachmata i n-aghaidh a athar tria forcongra a mathar, ⁊ a oirdneadh la comairle Shaxan.
Rí Alban do tocht i n-Erinn.
Cogadh eitir mhuintir Ruairc ⁊ muintir Raghallaigh, ⁊ Cloch Locha h-Uachtair do loscadh la Cathal Ua Ruairc.
Caislén Locha h-Uachtair do ghabhail la h-Ua Ruairc, tręgais ar fhichit bó.
Giolla Criost Dall Mhag Raghnaill do mharbhadh la Mac Uí Mhaoil Mhiadhaigh i n-a leabaidh féin.
Teidhm galair bric ar fhud Ereann dia ro éccsat ile.
In this Annal
- M1328
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a h-ocht.
epscop na Bréifne Ó Cridagan do éc.
Tomas Ó Mellaigh espucc Eanaigh Dúin d'écc isin Roimh.
Muiris Ó Gibelláin ardmaighistir Ereann i n-dligheadh nua ⁊ i sęindliccheadh, i c-canóin ⁊ i léx, fellsomh fíreolach, saoí fhirdána, cananach coradh i t-Tuaim Dá Gualann, i n-Oil Finn, i n-Achadh Conaire, i c-Cill Alaidh, i n-Eanach Dúin, ⁊ i c-Cluain Fęrta, oifficél ⁊ bręithęmh coitchionn na h-airdeaspuccoide, d'écc.
p.538Giolla na n-Aingel Ó Taichligh airddeochain Innsi d' écc.
Maoil Sechloinn Ó Raighilligh ticcęrna Muintire Maoil Mordha do lot do Ghallaibh na Midhe, a ghabhail doibh iar sin go b-fuairsiot braighde as, a écc dia gonaibh i n-a tigh fęin as a h-aithle.
Giolla Adamhnain Ó Firghil comarba Adamhnain d'écc.
Toirneach ⁊ teinteach adhbal isin samhradh go ro milleadh męs, ⁊ tortha Ereann go díomhór, ⁊ gur fhásattar arbanna fionna fása.
Tęidhm galair go coitcęnn sechnóin Ereann (da n-goirthi Slaottán), ⁊ a bęith tri laithe, no a cęthair ar gach aon da n-gabhadh gur bo tanaisi báis doibh é.
Uilliam Burc, .i. an t-Iarla Donn mac Sir Seon (.i. Iarla) mac an Iarla Ruaidh do thocht i n-Erinn.
Donnchadh Ruadh Ó Gadhra ⁊ cúiccęr da chineadh imaille ris do marbadh.
Concobhar Mac Branáin adbar taoisigh Corcachlainn do marbhadh la muintir na h-Anghaile.
Sluaicceadh la Uater A Búrc i c-Connachtaibh gur h-aircceadh lais morán d'aos grádha Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair righ Connacht.
Sir Seon Mac Fęorais iarla Lugmaigh, aon bharún ba bęodha, bhrioghmaire, ⁊ ba fęrr oinech do Ghallaibh Ereann, do marbhadh i f-fell da muintir fęin .i. do Gallaibh Oirgiall, ⁊ sochaidhe imaille ris do Ghallaibh ⁊ do Gaoidhelaibh. Ba dibh-sidhe p.540 an Caoch Ó Cęrbaill, .i. Maol Ruanaidh, aon-rogha tiompanach Ereann, ⁊ Alban e-sidhe i n-a aimsir.
Brian mac Tomaltaigh Meic Donnchaidh do marbhadh do Bhrian mac Taidhg Meic Donnchaidh.
Morsluaigheadh la h-iarla Uladh, ⁊ la Toirrdhealbhach Ua c-Conchobhair (Ri Connacht), ⁊ la Muircęrtach Ua m-Briain Ri Mumhan, i n-aghaid Briain Báin Uí Briain. Maidhm do thabhairt la Brian m-Ban Ó m-Briain forra-somh annsin. Concobar Ua Briain dęghadbar rígh Ereann ar cruth, ar céill, ar einech, ⁊ oirdearcus, do mharbhadh don dul-sin amaille re cęithre fichit do dęghdaoinibh ⁊ do daosccarsluagh do thuitim i n-a fhochair.
Tadcc mac Toirrdhelbhaigh Uí Concobhair do mharbhadh la Diarmait Ua n-Gadhra.
Comdhal choinne im Áth Chinn Locha Techet, etir Uáter Mac Uilliam Burc. Gillbert Mac Goisdealbhaigh don dara lęith, ⁊ Maol Ruanaidh Mac Diarmata, ⁊ Tomaltach a mhac, ⁊ Tomaltach Mac Donnchaidh go maithibh Cloinne Maoil Ruanaidh. Maidhm do bhriseadh re Mac n-Diarmata for Uáter ⁊ for Gillbert co n-a muintir.
Donnchadh Gallda mac Domhnaill Uí Choncobhair do marbhadh la h-Aodh mac Taidg mic Maoilechlainn mic Maghnasa.
Matha Riabhach Mac Gafraidh do mharbhadh do Mhuintir Gearadáin.
Iomhar Mhág Raghnaill toíseach Muintire h-Eolais do marbhadh la cloind Giolla Criost Mheg Raghnaill.
Duibhęsa inghęn Uí Fhęrghail bęn Meic Murchadha an t-Slebhe do écc.
An Caoch Mac Cęrbhaill diarbh ainm Maol Ruanaidh, aon-rogha thiompanach Ereann i n-a aimsir do marbhadh.
Edaoin inghęn Még Mathgamna bęn Még Uidhir do écc.
Duibheasa inghęn Uí Elighe bęn Domhnaill mic Taidhg Uí Choncobhair do écc.
p.542Sluaigheadh oile la Muircęrtach Ó m-Briain, ⁊ la Cloinn Cuiléin d'ionnsaighidh Bhriain Uí Bhriáin doridhisi dia ro sraoineadh for Muircęrtach, ⁊ día ro marbhadh Concobhar Ó Briain, ⁊ Domhnall na n-Domhnall, ⁊ Mac Con Mac Con Mara go sochaidhibh oile.
Maidhm mór do tabairt lá Mág Eochagáin ar Ghallaibh dú in ro marbhadh cúig céd décc ar fichit céd Gall im Dhalatúnachaibh, ⁊ im mhac an Ridere Uallaigh.
Amhlaoibh Mag Findbairr do marbhadh la Cathal Ua Ruairc.
In this Annal
- M1329
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche, a Naoí.
Augustin abb Lęsa Gabhail for Loch Eirne d' écc.
Cathal mac Domhnaill Uí Ruairc dęghadhbar ticcęrna na Breifne do marbhadh la cloinn t-Seoin Uí Fhęrgail, ⁊ do Ghallaibh Midhe tre feill, ⁊ daoine oile imaille ris i tigh Riocaird Diúid i Mainistir Fhobhair.
Muircęrtach mac Domhnaill Uí Concobhair ticcęrna Cairpre, ⁊ dęghadhbhar righ Connacht d' écc.
Cathal mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair do dhíochur ar eiccin as na Fędhaibh ⁊ a Tir Maine tre forcongra Uater A Búrc ar Shíol c-Ceallaigh, ⁊ ar Uibh Maine ar chęna.
Coccadh mór etir Toirrdhealbhach Ó c-Concobhair ⁊ Clann Maol Ruanaidh gur milleadh morán eattorra dibhlionaibh.
p.544Creach do denamh la Tomaltach Mac Diarmata ar Diarmait Ó b-Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail.
Aine inghean Fęrghail Uí Raighilligh bęn Tomaltaigh Meic Diarmata d'écc.
Tadhg mac Toirrdhealbhaigh mic Mathgamhna Uí Choncobhair do mharbhadh la h-Ua n-Gádhra ⁊ la lucht Airtigh.
Sith do denomh do Mhac Uilliam Búrc ⁊ d'iarla Uladh re Mac Tomáis.
Dabac Dond Mac Uilliam Ridire uasal morconaigh do écc.
Donnchadh Mac Giolla Patraicc do marbadh la h-iarla Uladh.
Maoil Íosa Donn Mac Aodhagain ardollamh Connacht do écc.
Guirt gan buain go h-iar f-Féil Michil ar fhud Ereann lasan f-fleachadh.
In this Annal
- M1330
Aois Criost, míle trí chéd tríochatt.
Maoíl Íosa Ó Coinel comarba Droma Cliabh do écc.
Benidicht O Flannaccáin Prióir Cille Moire na Sionna d'écc.
Maghnas mac Aodha Breifnigh Uí Concobhair do marbhadh la Cathal mac Aodha mic Eoghain Ui Concobhair i b-Fęronn na Darach, ⁊ Siomann Mac in Fhailgigh do mharbhadh i n-a fharraidh.
Giolla Ísu Ruadh Ó Raighilligh ticcęrna Muintire Maoil Mordha ⁊ na Breifne uile re h-aimsir n-imchéin d'écc i n-a Shęndattaidh iar m-bręith buadha ó dhomhan ⁊ ó dhęmhan ⁊ a adhnacal i mainistir in Cabhain i n-aibíd na m-Bráthar Mionúr, ⁊ ba h-ę-sidhe céd fundúir na mainistre remhraite.
Maoilechlainn Mac Carmaic brughaidh cédach conaich do écc.
Sluaigheadh la h-Ualgharcc Ua Ruairc go Fiodh an Atha. Goill an bhaile d'érghe dó iar sin. Maidhm do thabhairt for muintir Uí Ruairc, ⁊ Art Ó Ruairc adbar airdticcęrna Breifne do marbhadh do Ghallaibh, ⁊ sochaidhe imaille ris im Ruaidhri Mac Samhradhain.
Amas longpuirt do thabhairt do Toirrdealbhach Ó c-Concobhair Rí Connacht p.546 for Uáter Mac Uilliam Búrc i Lęccmoigh i Moigh Luircc, ⁊ a ruaccadh dó aissidhe go Cairthe Liacc Fatta. Gillbert Mac Goisdelbhaigh (tigęrna Slebhe Lugha 'mun am-sin) do thecht go líon a mhuintire do chuidiucchadh le Mac Uilliam. Tomaltach Mac Donnchaidh co n-a muintir do tocht do chommoradh Meic Uilliam bęós iar n-iompódh for Ua c-Concobhair doibh. Na sluaigh-sin dibhlionaibh d'ionnsaighidh Uí Choncobhair. Ro cuirędh iomairęcc ęttorra lęth for lęith go rangatar Áth Disirt Nuadan. Donnchadh mac Domhnaill Mic Mathgamhna, Mac Giolla Comdháin, ⁊ uathadh do muintir Uí Concobhair do mharbhadh im an áth. Ua Concobhair go maithibh a muintire do dol da n-aimhdęóin uatha go ráinicc gusna Tuathaibh. Longport do ghabhail do Mac Uilliam i c-Cill Lomatt i c-comhfochraibh d'Ua c-Concobhair. Sloigheadh Connacht eitir Ghallaibh ⁊ Ghaoidhelaibh (don mhéd ro gabh a pairt diobh) do tecclamadh la Mac Uilliam do gabhail righe Connacht dó bhudhéin iar sin, ⁊ a m-bęith ullamh aicce dochum Uí Choncobhair d'aithrioghadh. Iar na fhios-sin do Mhac Diarmata iompódh for Mhac Uilliam dó, ⁊ páirt Uí Concobhair do ghabhail ionnus gur cęnglattar síth connail chairdęmhail ęttorra díbhlionaibh.
Maidhm mór do thabhairt do Choncobhar mac Taidg mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh for Dhartraighibh, ⁊ Sochaidhe díobh do marbhadh lais.
Toirrdhealbhach Ua Concobair do dul uathadh dęghdhaoine do lathair Uilliam Burc, .i. an t-Iarla Donn d'iarraidh a chonganta i n-aghaidh Mheic Uilliam.
Brian mac Giolla Criost Meg Raghnaill do mharbhadh la Tadhg Mag Raghnaill.
p.548Aedh ⁊ Diarmait dá mhac Murchaidh Uí Fęrghail do mharbhadh la h-Aedh Ó f-Fęrghail.
Pétrus mac comarba Maedhóige do mharbhadh la Gallaibh Cęnannsa.
In this Annal
- M1331
Aois Criost, mile, trí chéd, triochat, a h-aon.
Comharba Caillín, .i. Giolla na Naomh Mac Cele do écc i mainistir Maothla.
Maol Ruanaidh Mac Diarmata ticcęrna Maighe Luircc d' faccbail a tighęrnais, ⁊ aibíd mhanaigh do gabhail dó i Mainistir na Búille, ⁊ Tomaltach Mac Diarmata (a mac) do ghabháil ticchęrnais Maighe Luircc an .7. la Mai.
Fęrghal mac Maoileachlainn Carraigh Meic Diarmata do mharbadh la Tadhg mac Cathail mic Domhnaill Uí Concobhair.
Sloiccheadh la Uater Mac Uilliam Burc i Maigh Luircc. An tír uile d'ionnradh dó acht cealla namá, uair tucc comairce ⁊ cadhas doibh-sidhe. Tomaltach Mac Diarmata co n-a mhuintir dia n-ionnsaighidh. Goill do thabairt amais fair as a h-aithle gur marbhsat foiręnn dia mhuintir. Ossadh do dhenamh doibh re 'roile ⁊ Uáter d'fagbail na tire.
Maoil Ir Mhág Eochagáin d'écc.
Murchadh Mag Mathghamhna do mharbhadh la Seaan Mag Mathghamhna, ⁊ la Gallaibh Machaire Airghiall.
Tómás mac Con Chairrge Uí Fhloinn do écc.
In this Annal
p.550- M1332
Aois Criost, mile, trí céd, triocha a dó.
Uater mac Sir Uilliam Búrc do gabhail lasan Iarla n-Donn, ⁊ a breith lais iaramh co caislén nua Innsi h-Eoghain, a écc do ghorta as a h-aithle h-i b-priosún an chaisléin remhraite.
Maidhm Bhęirne an Mhíl for Thomaltach Mac n-Diarmata, ⁊ for Mhac Uilliam re mac an Iarla, ⁊ re Tomaltach Mac Donnchaidh, ⁊ sochaidhe dá mhuintir do marbhadh.
Uilliam Gallda mac Muircęrtaigh Moir Még Eochagain, ticcęrna Ceneoil Fhiachach do écc.
In this Annal
- M1333
Aois Criost, mile, trí céd, triocha, a trí.
Florent Mac an Oglaich airchideochain Chille h-Oiridh do écc.
Uilliam Búrc iarla Uladh do mharbhadh la Gallaibh Uladh. Na Goill do-roighne an gniomh-sin do bhasucchadh go h-eccsamhail la muintir righ Saxan. Drong do crochadh, []drong do mharbhadh, ⁊ drong do tharraing o chéle dibh i n-a dioghail.
p.552Tomaltach Mac Donnchaidh Meic Diarmata tigęrna Tire h-Oilella, fęr ba fęrr firinne, cadhus, ⁊ comairce da m-baí i n-en-aimsir ris d'ecc.
Fęidhlimidh Ua Domhnaill an tanaisi tigęrna fa h-uaisle, fa h-airęghdha ⁊ as mó ris a raibhe súil d'Ęirionnchaibh d'écc.
Gillibert Mac Goisdelbhaigh do mharbhadh ar lar a tighe fęin le Cathal Mac Diarmata Gall tre mebhail.
Aodh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaith d' écc.
Mac na h-Oidhce Ócc Mág Flannchadha do marbhadh la Connachtaibh .i. la Toirrdhealbhach Ua c-Concobhair Ri Connacht ⁊ lá Tighęrnán Mag Ruairc, ⁊ tighęrnus na Breifne do tabhairt d'Ua Raghallaigh.
Donnchadh mac Aodha Uí Cheallaigh do ghabhail do Thoirrdhealbhach Ó c-Concobhair Rí Connacht.
Sith d'foccra do Chloinn Uilliam Burc o righ Saxan.
Concobhar Mac Branáin taoíseach Corcachlann d' écc.
Aodh mac Domhnaill Oicc Í Domhnaill tigęrna Chenel c-Conaill, Chenel Moáin, Innsi h-Eoghain, Fhęr Manach, Iochtair Chonnacht, ⁊ na Breifne, ⁊ adhbar righ Uladh uile bęos, aon roba mó grain ⁊ adhuath a eccratt roimhe baoí do Ghaoidhelaibh a aimsire, aon as mó ler thuit do Ghallaibh ⁊ do Gaoidelaibh battar i n-a aghaidh, aon rob fęrr smacht, reacht ⁊ riaghail bai i n-a comhfochraibh, feichęmh coitcenn iarthair Eorpa ar eineach ⁊ dęrlaccadh d'écc iar m-bręith buadha o dhomhan ⁊ dęmhan i n-aibítt manaigh i n-Inis Saimher, ⁊ a adhnacal co n-onoir, ⁊ co n-airmidin móir i mainistir Easa Ruaidh. Concobar Ua Domhnaill (a mhac) do ghabhail a ionaid. Ro fhás iaramh iomchosnamh etir Choncobhar ⁊ Art (a dhęrbhrathair) imon f-flaitheass go ro marbhadh Art a t-traitte la Concobhar.
In this Annal
p.554- M1334
Aois Criost, mile trí chéd, triochatt, a cęthair.
Mórshloigheadh la Connachtaibh uile etir Ghallaibh ⁊ Gaoidhealaibh isin Mumhain do shaighidh Mhęic Con Mara go ro gabhsat a braighde ⁊ gur cuirsęt a nęrt air. Teampall do losccadh do druing don t-sluaigh-soin i n-a m-battar ochtmoghat ar chéd do dhaoínibh, ⁊ dias saccart imaille riú, ⁊ gan aon diobh do thęrnadh as gan oghlosgadh.
Dechneabhar do mhuintir Donnchaidh mic Maoileachloinn Carraigh Meic Diarmata do bathadh ar Loch Techęt.
Tadcc mac Cathail mic Domhnaill Uí Concobair d' écc.
Donnchadh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaith, ⁊ Seonacc mac Muircęrtoigh Móir Meg Eochaccáin tigęrna Chenel Fiachach d'écc.
Uilliam Mhág Eochagán do écc.
Concobar Mac Branáin do écc.
Eóin Mac Giolla Ultain do mharbhadh la Domhnall Mac Aedha.
In this Annal
- M1335
Aois Criost, mile trí chéd, triochatt, a cúicc.
Fionnghuala inghęn Uí Bhriain bęn Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair d'ecc.
Seaan mac Airt Uí Eaghra do ghabhail le mac an Iarla, ⁊ forgla a muintire do arccain.
Creach le cloinn Domhnaill Uí Choncobhair ar cloinn Muiris Shuccaigh Meic Gearailt dan marbhadh mac Męic Muiris. Creach oile la Cloinn Mhuiris i n-a dioghail sin for cloinn Domhnaill.
Iarthar Chonnacht uile do milleadh la h-Emonn A Búrc. Uilc dhirímhe eidir losccadh ⁊ marbadh do denamh dó bęós ar mhac in iarla, ⁊ ar cloinn Riocaird A Búrc, ⁊ Síth do denamh doibh re 'roile iar t-tain.
Giolla na n-Aingeal Ó Caiside ollamh leighis Fear Manach do écc.
In this Annal
p.556- M1336
Aois Criost, mil e, trí chéd, triochatt, a sé.
Trinoit Ó Naan ardmhaigistir i n-ealadhnaibh iomda, i léx ⁊ i c-canóin d'écc.
Tomaltach Gęrr (na c-Crech t-Timcil) Mac Diarmata, tighearna Muige Luircc. Aon bá mó cosccur ar easccairdibh, ba fęrr cádhus, ⁊ comairce, engnamh, ⁊ eineach da m-baoí don chineadh dia raibhe d'écc oidhche Dhomhnaigh na Trionóide i n-a tigh fęin i c-Caladh na Cairrce, ⁊ a adhnacul i Mainistir na Buille go h-onorach. Concobhar a mhac do ghabail tighęrnais tar a éis.
Teaboid A Burc Mac Uilliam ⁊ Maoil Ir Mac Siurtan d' Exetra d'écc.
Maidhm do thabairt d'Eoghan Ó Madadháin for Cloinn Riocaird A Búrc, ⁊ sochaidhe da muintir do marbhadh uatha .i. seisęr ⁊ tri fichit.
Creach mor la cloinn Diarmata Gall, ⁊ la mac Fęidhlimidh Uí Concobhair for Cloinn Ghoisdelbhaigh, ⁊ Maidiuc Mac Uailldrín do marbhadh i n-a tóraigheacht.
Creach la h-Émann Mac Uilliam Burc ar Cloinn Chathail dar h-aircceadh Concobhar Ua Flanngain ⁊ daoine iomdha oile. Maoileachlainn Ua Flannagain do mharbhadh i toraigheacht na c-creach don dul-sin, ⁊ brathair do Mac an Mileadh do ghabhail don toraigh iaromh, ⁊ braighe do denam de.
Concobhar Mac Diarmata tighearna Maighe Luircc, Aodh mac Fęidlimidh mic Aędha Uí Concobhair go lucht tighi Uí Concobhair imaille ris, ⁊ Clann n-Donnchaidh, ⁊ Corbmac mac Ruaidhri go n-glaslaithibh criche Coirpre do dul ar p.558 creich h-i Tír Fiachrach go rangattar Mullach Ratha. Ba na tíre do theicheadh rompo. Mairbhedala mora, iomad capall, beaccan d'eachaibh, ⁊ fochrodh ilardha do thabhairt leo, ⁊ daoine diairmhe do mharbhadh doibh, ⁊ iad fęin d'iompudh slán dia t-tighibh.
Diarmaitt Ó Flannagain tighearna Cloinne Cathail d' écc.
Toirrdhealbach Ua Conchobhair Rí Connacht do thionól imirceadh na t-Thuath, Cloinne Cathail, Cloinne Conchobhair, ⁊ Moigh Luirg co h-Airteach. Caislén Mor Meic Goisdealbhaigh do gabail d'Ua Concobhair don toiscc-sin, ⁊ a briseadh, ⁊ cęithęrn congmhala an bhaile do tocht amach ar comairce Meic Diarmata.
Domhnall mac Seaain mic Domhnaill Uí Concobhair d' écc.
Niall mac Concobhair Mic Taidhg do mharbhadh.
Mainestir .S. Franseis h-i c-Carraic na Siúire i n-epspocoittecht Leasa Móir do thógbhail la h-iarla Urmhumhan Semas Buitilér.
Mathghamhain Ó Raighilligh do mharbhadh la Gallaibh.
O Mithidhéin comarba Mo Laisi do écc.
In this Annal
p.560- M1337
Aois Criost, mile, trí chéd, triochatt, a Seachtt.
Lughaidh Ó Dálaigh epscop Cluana Mic Nois d'écc iar n-deighbeathaidh.
Tómás mac Cormaic Uí Dhomhnaill epscop Ratha Both saoi i n-eccna, ⁊ i c-crabhadh d'écc.
An Maigistir Ó Rothlain d'écc.
Sith do dhénamh d'Uilliam mac iarla ">Uladh, ⁊ do Brian Ó Briain (.i. Brian Bán) re aroile, ⁊ na fearoinn do fholmaigh re ó mac an Iarla do leigęn dó ara a c-cíos fęin do tabairt asda.
foslongport do dénomh do rígh Connacht ag Áth Liag i n-aghaidh Emainn A Búrc.
Seaan Ua Follamhain tighęrna Cloinne h-Uadach d' écc.
Tadhcc Mac Flannchadha tigearna Dartraige do marbhadh la Corbmac mac Ruaidhri mic Domhnaill Uí Concobhair re socraide oile, ⁊ i n-dioghail Seaain mic Domhnaill. Creacha móra do dhęnomh ar Dartraigi dho as a h-aithle ⁊ mac Muiris Mecc Flannchaidh do marbhadh i n-a t-toraigheacht.
Tadhg, ⁊ Maoileachloinn, da mhac Iomair Meg Rághnaill do gabail la Cathal Mhág Raghnaill. Cathal do marbhadh iar sin i t-toraigheacht cloinne h-Iomhair da combraithribh iar t-tionol lán sochraide, dóibh im Uilliam Mag Mathghamhna, ⁊ im da mac oile Iomhair Még Ragnaill, Concobhar ⁊ Tomaltach. Magnus Ó Fearghail do mharbhadh dóibh an lá cedna. Taoiseach do dhénomh do Tadhg mac Iomhair Meg Raghnaill iar sin.
Domhnall Ruadh Ó Maille ⁊ Corbmac a mac do marbhadh la Cloinn Mebric, ⁊ do Ghallaibh oile immaille friu oidhche Fhele Stephain.
Matha Ua h-Uigind saoi re dan, ⁊ re daonnacht d' écc.
Enrí Mac Mairtin do mharbhadh.
p.562Donnchadh mac Muircęrtaigh Moir Mhég Eochagáin tighęrna Chenél Fhiachach do mharbhadh la h-Uibh Failghe.
Síth do dénumh d'Aodh Reamhar Ó Néill re h-Oirghiallaibh, ⁊ re Fęraibh Manach.
Donnchadh Mór Ó Dubda tanaisi Ua b-Fiachrach do écc.
In this Annal
- M1338
Aois Criost, mile, trí chéd, triochatt a h-ochtt.
Ruaidhri an Ęinigh Mag Uidhir tigęrna Fęr Manach aoin-fhęr as mó do thoirbhir d'airgętt ⁊ d'édach d'eachaibh, ⁊ d'innilibh uaidh d'éigsibh, ⁊ d'ollamhnaibh Erionn i n-a aimsir fęin do Shiol Uidhir d'écc.
Donnchadh mac Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh.
Mac iarla Uladh, .i. Emand do ghabhail d'Emann A Búrc, cloch do cor fo a braghaitt, ⁊ a badhadh i Loch Męscca lais. Milleadh Gall Connacht, ⁊ a chineadh féin do thecht triasan n-gniomh-sin. Toirdealbhach Ó Concobhair Ri Connacht d'ionnarbhadh Émainn Mec Uilliam Burc iar sin a Connachtaibh amach iar milleadh na t-tuath ⁊ na c-ceall go h-adhbal eatorra i n-Iarthar Connacht, ⁊ nęrt na tíre co coitchęnn do ghabhail d'Ua Chonchobhair as a h-aithle.
Coblach mor do longaibh ⁊ barcaibh do thionol la h-Emann A Burc iar sin ⁊ a beith for oilénaib mara athadh imchian da éis.
Luigni ⁊ an Corann d'folmhughadh ⁊ d'fasughadh imma n-Gallaibh, ⁊ a t-tighearnus do ghabail da n-Ghaoidhelaibh duthcassa bhudhdhéin ar n-díochur a n-Gall esdibh.
Tadhg mac Ruaidhri mic Cathail Uí Chonchobhair (ris a ráiti Bratach Righin) do ghabhail do Thómás Mac Samradhain, ⁊ moran da muintir do mharbhadh. Mac Shamradhain (.i. Tómas) do dul go tęgh Uí Concobair iar sin, ⁊ ag teacht tara ais dó, Clann Muircęrtaigh ⁊ Muintir Eolais do chomchruinniughadh ara chionn, ⁊ a ghabhail iar marbhadh morain dia mhuintir.
p.564Aedh an Chletigh mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do lot ar deireadh a sluaigh fęsin, ⁊ a écc da bithin.
Dęrbhail inghęn Cathail Meic Murchadha bęn Donnchaid meic Aedha Óig d'écc.
In this Annal
- M1339
Aois Criost, mile, trí ched, triochatt, a naé.
Ruaidhri Ua Ceallaigh tighęrna Ó Maine do mharbhadh la Cathal mac Aodha mic Eoghain Uí Conchobair ag dol, o thig Uí Conchobair dochum a thighe fęin.
Tomás Mag Shamhradhain do legean amach do Cloind Muircęrtaigh.
Sloigheadh mór la h-Aedh Remor Ó Néill go Tír Conaill. Mac Seaain Uí Néill do mharbhadh ⁊ Goffraidh Ua Domhnaill don t-sluaigheadh-sin la muintir Uí Dochartaigh.
Emann Mac Uilliam Burc go n-a loingęs d'ionnarbadh d' oilénaibh na fairrge for a m-boí do shoighidh Uladh la Toirrdealbach Ua c-Concobhair ri Connacht.
Inghęn Toirrdhealbhaigh Uí Briain bęn meic iarla Uladh do tabairt do Toirrdealbach Ua c-Concobhair, ⁊ Derbhail inghean Aodha Uí Domhnaill do leiccęn dó.
Coccadh mór ar fhud na Midhe eittir Gallaibh ⁊ Ghaoidhealaibh.
Tęmpall Cille Ronain do dhęnam la Fęrghal Muimhneach Ua n-Duibhgęnnáin.
In this Annal
p.566- M1340
Aois Criost, mile, trí chéd cęthrachatt.
Mainestir Oirbhealaigh h-i c-Carraic an Chiúil ag an c-cęnd thoir do Loch Léin i n-epspoccoittecht Arda Fęrta isin Mumhain do thógbhail d'urd .S. Franseis la Mág Cártaigh Mór prionnsa Deasmhumhan, Domhnall mac Taidhg, ⁊ do thoghsat iomatt do mhaithibh an tire a n-adhnacal isin mainestir-sin. As dibh-sidhe Ó Suilleabhan Mór ⁊ an dá Ua Donnchadha.
Comhthógbail cogaidh eitir Maineachaibh, .i. eittir Tadhg mac Taidhg Uí Cheallaigh da t-tucc Toirrdhealbhach Ua Concobair (Ri Connacht) urlámhus Ua Maine, ⁊ Uilliam mac Donnchadha Muimhnig Uí Cheallaigh go ro cuireadh Uilliam a Tír Maine amach ⁊ gé do fhagaibh an tír, tug Tadhg Ua Ceallaigh go n-a braithribh ⁊ co n-a muintir toraigheacht dó co n-deachsat i n-áit iombuailte chuige. Iompaidhis Uilliam ⁊ a muintir friú fo chętóir go ro fęradh caithgleó ętorra. Acht chęna ro marbadh Donnchad mac Aodha Uí Cheallaigh, ⁊ ro ghabhadh Tadhg Ó Ceallaigh iar n-a lot co n-deachaidh d'écc de iaromh.
Maoil Seachlainn Ua Gairmleadhaigh taoiseach Cenél Moain d'écc.
p.568Clann Ualgairg Uí Ruairc, Domhnall, Aedh, Giolla Criost ⁊ Ruaidhri do dol for creich d'ionnsoighidh Cathail mic Aędha Breifnigh co n-dęrnsat creach air. Conchobhar mac Donnchadha Riabhaigh męic Maghnusa mic Muircęrtaigh Mhuimhnigh do marbadh leo an la cędna ⁊ sochaidhe immaille friss. Conadh í sin céd-fola mhuintire Ruairc ⁊ cloinne Muircęrtaigh Muimhnigh fria aroile. Cathal mac Aędha Brefnigh do thoraigheacht a chręche iar sin go rug ar cloinn Ualghaircc Uí Ruairc. Ro fęradh iorghal amhnus ętorra. Domhnall Ua Ruairc (aon-rogha na Breifne d'adhbhar tighearna) do mharbhadh don chur-soin go sochaidhi moir immaille ris. Giolla Criost Ua Ruairc ⁊ Mac Con Shnamha do ghabhail iar maidhm for a muintir. Tadhg mac Ruaidhri mic Cathail Ui Concobhair do baoí i l-laimh ag Ua Ruaircc do leigęn amach ar comfhuaslaccadh Giolla Criost Uí Ruairc.
Aodh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair do ghabhail do righ Connacht, ⁊ a cor i c-caislén Rossa Commain da choimhéd. Coccodh mór ⁊ combhuaidhreadh d'eirghe eittir Ua c-Concobhair ⁊ Mac Diarmada trésan n-gabháil-sin gur ro milleadh morán eatorra da gach taobh. Guasacht ⁊ gergabhadh d'faghail d'Ua Concobhair iar sin d'ionnsoighidh tucc Mac Diarmatta chuicce don Corann gor cuireadh go h-aimhdeonach é i m-Baile an Motaigh isteach, ⁊ síth do cęngal dóibh re aroile as a h-aithle.
Siúrtan Ruadh Mac Goisdealbhaigh do mharbhadh do Cathal Mac Diarmata Gall.
Cathal Mac Diarmata Gall, aon-rogha a chinidh i n-a aoís fęin ar ghoil ar ghaiscceadh ar treisi ar talchaire do mharbhadh la Donnchadh Riabhach mac Maoileachloinn Charraigh Mec Diarmada tre cheilg i lios Sealbaigh i Cloinn Conchobair.
p.570Magnas mac Cathail mic Domhnaill Uí Choncobhair do mharbhadh la Cathal mac Aedha Breifnigh Uí Concobair.
Brian Occ Macc Shamradháin do mharbhadh le Teallach n-Dúnchadha.
Eoghan Ua h-Edhin tighearna Ua f-Fiachrach Aidhne do mharbhadh la a braithrib féin.
Eoghan mac Seffraidh Mecc Raghnaill, ⁊ Aędh Ua Maoíl Miadhaigh do mharbhadh aroile.
Pilib Ó Duibhgęndáin ollamh Conmhaicne d'écc.
Uilliam mac Gillibert Mic Goisdealbaigh do mharbhadh ar ghręiss isin m-Breifne do Tellach Eachdach.
Ruaidhri mac Maghnusa Uí Ęgra d' écc.
Mathghamhain mac Andaidh Uí Raghallaigh do marbadh la h-Aindreas mac Briain Uí Raighilligh ⁊ creacha móra do dhénomh dhó isin m-Bolgán as a h-aithle.
Teampall Chille Rónain do losccadh.
Niall Ua h-Uigind saoi fir dhána do bháthadh.
Conchobhar Ua Domhnaill tighearna Tire Conaill co n-a thionol do dhul i Connachtaibh.
In this Annal
- M1341
Aois Criost, mile, tri chéd, cethrachatt, a h-oén.
Muirchęrtach Mac an Gobhann abb Clochair d' écc.
Maidhm mór do thabhairt do Mhac Uilliam Burc ar Cloinn Muiris dú inar marbhadh Tomás Mac Muiris, Muiris Mac Seonaic Ruaidh ⁊ seachtmoghat fęr maraon riú.
Domhnall Mac Dorchaidh taoiseach Cenel Luacháin d' écc.
Donnchadh mac Meic na h-Oidhchi Mhég Fhlannchadha do marbhadh lá h-Aedh mac Tadhg Még Flannchadha.
O Gairmlędaigh taoiseach Cenél Moáin d' ég.
Cathal Mac Cęithęrnaigh do marbhadh do ęsccor.
p.572Caislén Rossa Commain do ghabhail la Toirrdealbhach Ua c-Concobhair, ⁊ Aedh mac Felim boí i m-braighdęnus ann do legęn amach, ⁊ fuasgladh do thabhairt ass.
Seaan Mhág Mhathghamhna do chur a h-Airghiallaibh.
Brian Ua Floinn tigearna Tellaigh Curnain d'écc.
Cu Connacht Ua Cuinn taoisech Muintire Giollgain d'écc.
Diarmait Ruadh mac Corbmaic Óig Meic Diarmata d'ég i n-aibitt manaigh i Mainistir na Buille.
In this Annal
- M1342
Aois Criost, míle, trí chéd, cęthrachatt, a dó.
Coimhęirghe coccaidh eidir Toirrdealbhach Ua c-Concobhair ⁊ Concobhar Mac Diarmada tighearna Moighe Luirg. Emann A Burc d' ęirghe a c-commbaidh Meic Diarmata i n-aghaidh Uí Choncobhair.
Aodh mac Fedlimidh Uí Choncobhair ⁊ Donnchadh Ua Birn taoiseach Tíre Briúin na Sionna do chor Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair i t-Teampall Oile Finn iar n-dol dó do ghabhail gill creche do-ronsat muintir Birn ar Hoibęrd A Burc, ⁊ cuid do Gall-oglachaibh Uí Choncobhair do mharbhadh doibh immaille re na consabal, .i. Mac Ruaidhri.
Coccadh coittchęnn d'ęirghe h-i c-Connachtaibh iar sin. Clann Mhuircęrtaigh do dhol i rann Uí Conchobhair ar tús i n-aghaidh Meic Diarmata, iompúdh doibh iaromh la Mac Diarmada ⁊ le Mac Uilliam. Feall graineamhail do dénomh do Cloinn Muiris iar sin i n-a n-oirechtas fein ar Cloinn Uilliam Burc, ⁊ Tomas p.574 Burc do mharbhadh doibh, ⁊ Seoinin A Burc do mharbhadh la Cloinn Riocaird ar an c-cor c-cędna tria fhoraileamh Cloinne Muiris ⁊ Ui Choncobhair. Cathal mac Giolla Criost Meic Diarmada do mharbhadh d' Fęrghal Ua Thaidhg ar an c-cogadh cedna, ⁊ Fearghal mac Giolla Criost Finn Mic Corbmaic do mharbhadh air bhéos.
Commascc crodha do thabairt do Mac Diarmatta gusna h-uaislibh batar i n-a fharradh d'Ua c-Concobhair i m-Bél Atha Slisęn dar lingead an t-áth fair ⁊ Diarmaitt mac Briain Uí Fęrgail, fęr a aoisi dob'fhęrr do Conmaicnibh, mac Hoibęrd A Burc, ⁊ Concobar mac Donnchadha Duibh Uí Éilighe do mharbhadh don chur-sin.
Seaan Mhag Mathghamhna tighęrna Oirghiall do dul ar creich go h-Aedh mac Rooilbh Mhég Mhathghamhna, ⁊ a mharbhadh ar derędh na creche, ⁊ a Ghall-occlachaibh immaille ris do mharbhadh ⁊ do badhadh.
Corbmac mac Ruaidhri mic Domhnaill Uí Choncobhair do ghabhail la Conchobhar mac Taidhg, ⁊ le Ruaidhri mac Cathail Uí Concobhair. Concobar mac Taidhg do ghabhail le Brian mac Ruaidhri iar sin, ⁊ a tabairt dhó i laimh Concobair Meic Diarmada, ⁊ a cor da coimhéd i c-Carraic Locha Cé.
Domhnall Ua Dochartaigh toiseach Arda Miodhair ⁊ triocha ched Tíre h-Énda, fear lán d'eineach, ⁊ d'ęngnamh d'écc, ⁊ Seaan Ó Dochartaigh do gabail a ionaid.
Siol Muireadhaigh uile do iompudh ar Toirrdealbach mac Aędha mic Eoghain immaille risnamaithibh oile batar ga toirneadh. As iad as oiręghdha do eirigh dhó an ionbaidh-sin, Emann Mac Uilliam Burc, Concobhar Mac Diarmada tighęrna Maigi Luirg co n-a braithribh, ⁊ co n-a oirecht uile, Aodh mac Aędha Breifnigh mic Cathal Ruaidh Uí Concobhair, Tadhg mac Ruaidhrí Uí Choncobhair, Cathal mac Aędha Breifnigh mic Cathail Ruaidh go sochraidi na Breifne ⁊ Chonmaicne archęna, ⁊ Aędh mac Felim mic Aodha mic Eoghain Uí Chonchobhair. Tionól dóibh-siomh uile i nd-agaidh Ui Choncobhair, ⁊ a athchor go h-aimhdheonach as a thír ⁊ as a thalomh feisin conadh í comhairle tuccsat a charaid dó iar sin dol do shaighidh Meic Diarmada co h-incleithe gan rathughadh do mhorán d'fios a n-diongnadh sith ris. Gidhędh fuarattar Clann Muircęrtaigh sgéla na p.576 comhairle-sin, ⁊ fios na h-aidche d'áiridhe i n-a t-tiocfadh Ua Concobhair do shoighid Meic Diarmada, ionnus gur inleadar iatt féin roimhe ar bęrnadhaibh baoghail na conaire i n-gebadh co longport Meic Diarmata. Acht chęna do-chuaidh Toirrdealbhach en triar marcach tarsa no gur h-eirgędh dhó ar tóchar an longpuirt. Loittęr Cathal mac Aedha Breifnigh lais fo cęttóir, ⁊ ger bhuathadh i n-aghaidh iolair ei-siomh go n-a thriar oile i męsg na sochaidhe batar i n-a aghaidh, do-chuaidh uatha da n-aimhdheóin gan fuiliughadh gan fordhęrgadh air fęin ina ar aon dia mhuintir. Ciodh tra acht nochar b-feas do Mac Diarmada Toirrdhealbhach do beith isin móiréccęn-sin no go c-cuala an tęighim, an mairgneach ⁊ an mallachadh mór ga dhénamh seachnon an longpuirt, ⁊ iar f-fahgbháil sgél dó cuiris daoine tairisi ós iseal i coinne Uí Choncobhair dia breith gusan c-Carraic da caomhna go f-fęsadh fęin an f-fédfadh a shíd do dénamh. Baoí Ó Concobhair iar sin sechtmain, ⁊ maithe na tíre ag tocht ar cuairt chuige, ⁊ uadha ar furaileamh Mec Diarmada. Gidheadh ó nach b-fuair Mac Diarmada cęd na síthe do dhénamh téid fein buidhęn marcsloigh les gur ro fagbhatar é i Ros Commain.
Conchobhar (.i. Concobhar Ruadh) Mag Eochagáin tigęrna Cenél Fhiachach do mharbhadh la Gallaibh.
Tomás Ua Cinga, Muiris Mag Eochagain, Siommon mac Concobair mic Siommoin Meic Giolla Arraith taoiseach do thaoiseachaibh Luighne d'écc.
Murchadh mac Tomoltaigh Uí Flannagain an tręs fęr dob'fęrr da chinędh do mharbhadh do Gall-ócclachaibh meic Cathail.
Aodh mhac Aędha Breifnigh mic Cathail Ruaidh Uí Choncobhair do righadh do Connachtaibh ⁊ do Mhac Uilliam Burc an céd Luan do geimreadh iar n-aithrigheadh p.578 Toirrdhealbhaigh dóibh, ⁊ tanaisecht Connacht do thabairt d' Aędh mac Fedlimidh Ui Concobair. Tir n-Oilella do thabhairt d' Fęrgal Mac Diarmatta.
Tadhg mac Tomoltaigh mic Muirghiusa Meic Donnchaidh d'ionnarbadh as a dhuthaigh fęin lá Concobhar Mac Diarmata ⁊ la a braithribh, ⁊ é do beith i f-farradh Toirrdealbhaigh Uí Concobhair, ⁊ Fęrghal mac Tomaltaigh do ghabhail Thire h-Oilella dia és.
An Giolla Dubh Mhag Uidhir do bathadh for Loch Éirne.
Matha Mac Magnusa brughaidh coitcind conaigh na ro diúlt fri dreich n-duine do truagh nó do trén d' ég.
Conchobhar mac Aodha mic Domhnaill Oíg Uí Dhomhnaill tighęrna Chenel c-Conuill, Íochtair Chonnacht, Fhęr Manach Cenel Moáin ⁊ Insi h-Eóghain, Soidheach diongmhala d'airdrighe Erenn ar chruth, ar chéill, ar oineach, ar oirrdhęrcus, ar ghaois, ar ghliocus, ar męnmnaighe, ar móirchętfaidh, ar crodhacht, ar calmatas, ar crabaidh, ⁊ choindercle, do mharbhadh la a dearbhrathair Niall Ó Domhnaill iar t-tabhairt ammaiss oidhche fair i n-a longport fęin i Murbhach, ⁊ Niall feisin do ghabháil a ionaidh.
Flann Óg Ó Domhnalláin ollamh Connacht i n-dán do écc.
Domhnall Ó Coinleisg saoí shęnchaidh do mharbhadh la h-Uibh Diarmada gar ria c-Caisg.
Tomas Mac Giolla Coisgligh saoi ar eineach ⁊ ar ęngnamh do écc.
Piarus Albanach do mharbhadh la cloinn Maoil Ir Meic Feórais.
In this Annal
p.580- M1343
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a trí.
Seaan Mac Eoaigh epscop Conmaicne d'écc.
Iohannes Ó Laithimh epscop Cille h-Alaidh, ⁊ Cathal Mac an Liathanaigh abb na Trinoitte d'écc.
Donnchadh Clerech Ó Maoil Brénaind canánach coraidh Oile Finn do mharbhadh d'urchur soighde le muintir Hoibęrd mic Dabid Duinn Meic Uilliam.
Slaine ingęn Uí Bhriain bęn Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair righ Connacht d'écc.
Cathal Ó Madadháin saoí einigh ⁊ oirrdearcais a chenél féin do mharbhadh la Cloinn Ricairtt.
Derbháil inghęn Aędha Uí Domhnaill do thoidheacht ar cuairt co h-Inis Doighre d'fechain Meic Diarmada, ⁊ galar a h-écca do gabháil annsin co b-fuair bás ⁊ ro h-adhnaiceadh go h-uasal onórach i Mainistir na Buille, ⁊ nocha t-tainicc roimpe dia cineadh aoin-bhęn rug barr a maithęssa.
Dubhchabhlaigh inghęn Meic Diarmada bean Uí Birn d' écc.
Muirchęrtach Ua Briain tighearna Tuadhmhumhan d'ecc, ⁊ Diarmaitt Ua Briain do gabáil an tighearnais, ⁊ a athchor as a flaithęs la Brian Ua m-Briain, ⁊ maithe Tuadhmhumhan do umhlughadh do Brian iar sin.
Tomas Macc Shamhradhain taoiseach Teallaigh Eachdhach d'écc.
Uilleac mac Riocaird mic Ulliam Léith, macaomh Gall Ereann i n-eneach ⁊ i n-ęngnomh d'écc.
Maidhm mór ria c-Cloinn Feórais ⁊ ria c-Cloinn Riocaird for Uíbh Maine dú in ro marbhadh aoín-fhęr décc d'uaislibh Maineach im Concobhar Cęrrbhach Ó Cheallaigh.
p.582Niall Ó Domhnaill do cor as a flaithęs la h-Aenghus Ua n-Domhnaill ⁊ le Domhnall (.i. Domhnall Dubh) Ua m-Baoighill, le h-Ua n-Dochartaigh le nęrt Aodha Reamhair Uí Néill, ⁊ le cloinn t-Suibhne, ⁊ Aengus mac Concobair mic Aędha mic Domhnaill Óig do chor h-i t-tighęrnus Tíre Conaill.
Clann Muirchęrtaigh do diochur as an m-Brefne la h-Ualgarg Ua Ruairc le Toirrdhealbhach Ua Concobhair, ⁊ la Tadhg Mhág Raghnaill co n-deachsat go Tír Aędha d'ionnsoighidh Uí Domhnaill, ⁊ tug Aenghus (.i. Ó Domhnaill) Tír Aodha doibh. Tachar do theccmhail iar sin eidir Aonghus ⁊ Niall (.i. i n-Achadh Mona) ⁊ Clann Muircęrtaigh d'eirghe la h-Aonghus i n-aghaidh Néill, maidhm do thabhairt leo for Niall go n-a mhuintir. Aindilęs Ua Baoighill taoíseach Thíre Ainmireach co n-a mac, Eoghan mac Airt Uí Dhomhnaill ⁊ sochaidhe oile do mharbhadh an tan-sin, ⁊ Aenghus do bhreith bhuadha.
Dauit Mág Oirechtoighcomhorba Patraicc d'écc.
Eóin Mhag Dhuibhne airchideochain Droma Leathain do écc.
Conchobhar Mhac Diarmata tighęrna Mhuighe Luirg tuile ordain, ⁊ oireachais cloinne Maol Ruanaidh Moir mic Taidg mic Cathail mic Concobhair do ecc ria tigh féin sechtmhain ria Samhain Dia Sathairn ar aoi laithe seachtmuine iar m-breith buadha o domhan ⁊ o dhemhan, ⁊ a adhnacal i Mainistir na Búille, ⁊ Fęrghal Mac Diarmata a dhęrbhrathair fęin do oirdneadh i n-a ionad.
Ruaidhri Magcraith ollamh Leithe Mogha le dan do ecc.
In this Annal
p.584- M1344
Aois Criost, mile, tri chéd, ceathrachatt, a ceathair.
Epscob Luigne d'écc.
Murchadh mac Mhaoil Mhuáidh Uí Ęghra abb na Buille ⁊ adhbhar epscoip Luighne do écc.
Niocól Macc Raith comhorba Tęrmainn Da Beoucc d'ecc.
Art Mór mac Corbmaic Uí Mhaoileaclainn ri Midhe do mharbhadh la Corbmac m-Ballach Ua Maoíleachlainn, ⁊ é fęin do ghabail a ionaid.
Aodh mac Rooilbh Meg Mathghamna tighearna Oirghiall d' écc, ⁊ Murchadh Óg Mhág Mathgamhna do ghabháil an tighearnais 'na dheoidh, ⁊ a écc h-i cinn seachtmhaine. Maghnus mac Eocha mic Rooilbh Még Mhathgamhna do ghabháil an tighearnais iar sin.
Uilliam mac Mathgamna Mhég Raghnaill do mharbhadh la macaibh Cathail Mheg Raghnaill.
Mathghamain mac Giolla Criost Clerigh Meic Diarmata do mharbhadh la Muintir n-Elighe ar an c-Coirrshliabh.
Brian mac Ruaidhri Mhég Uidhir d' écc.
In this Annal
- M1345
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a cúig.
Giolla na Naomh Ó Cianáin abb Leasa Gabhail do écc.
Toirrdhealbach mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair Rí Connacht do marbhadh d'urchar do shoighitt (.i. isin foghmar) i f-Fiodh Doradha h-i Muintiri Eolais iar n-dol do chongnamh dhó lá Tadhg Mag Raghnaill i n-aghaidh chloinne Muircęrtaigh Muimhnigh Uí Choncobhair co Loch Airind. Clann Muircęrtaig, p.586 ⁊ an chuid oile do Muintir Eolais dia leanmain go Fiodh Doradha, ⁊ a marbhadh ar Guirtín na Spideóige, ⁊ nocha t-torchair do Ghaoidhealaibh re h-athaidh roimhe imchęin sgel budh mó inas, ⁊ Aodh mac Toirrdhealbhaigh do rioghadh i n-a ionatt.
Brian Ua Fęrghail dęghadhbar tighearna na h-Anghaile d'ecc. Fear na ro thuill imdeargadh im ní da b-fuair isin m-bith, co rug buaidh o dhomhan, ⁊ o deman.
Aodh Ó Néill do dul coblach ar Loch Eachach, ⁊ Clann Aedha Buidhe co n-a t-tionól do breith fair, ⁊ daoine iomdha do lot ⁊ do mharbhadh ętarra. Acht chęna tearna Aedh i n-a longaibh uaidhibh dia n-aimdheoin.
Magnus Ó Floinn Line do marbhadh la Domhnall Donn, ⁊ la Brian O Néill.
Corbmac mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do écc.
Corpmac mac Muircęrtaigh Meic Lochlainn do mharbhadh la macaibh Ualghairg meic Fęrghail.
In this Annal
- M1346
Aois Criost, míle, trí chéd, cęthhrachat, a sé.
Coccadh do fhás eitir Ua Ruairc, .i. Ualgarg, ⁊ Ruaidhri mac Cathail Uí Chonchobhair. Tachar do thęgmhail ętorra i c-Calraighe Locha Gile, ⁊ Sraineadh p.588 for Ua Ruairc ⁊ a Ghall-occlacha uile do mharbhadh, .i. Mág Buirrce ⁊ Mac Neill Caimm co n-a muintir. O Ruairc do leanmhain do Ruaidhri Ua c-Concobhair ⁊ do Cloinn n-Donnchaidh as a h-aithle, ⁊ a mharbhadh la Maol Ruanaidh Mac Donnchaidh, ⁊ ro budh móirécht e-sidhe.
Ceithre meic Cathail mic an Chaoich Még Raghnaill do gabail ar Loch an Sguir do Chonchobhar Mag Raghnaill. Tomaltach Mág Raghnaill da m-breith lais co Caisiol Cosccraigh, ⁊ a marbhadh dó annsin.
Cu Uladh Mac Cathmaoil toíseach Cenél Fęradhaigh do marbhadh la Domhnall Mac Cathmaoil.
Maidhm la Brian Mág Mathgamna for Ghallaibh go ráinicc trí chétt cęnn i n-airęmh dhibh.
Niall Ó Domhnaill, Clann Muirchęrtaigh, mac Fedhlimidh Uí Concobhair, ⁊ Muirghęs Mac Diarmata do lęnmhain Ruaidhri mic Cathail go Cúil Maoile go t-tugsat maidhm fair, ⁊ for Cloinn n-Donnchaidh annsin gur cuireadh ár orra, ⁊ a c-creachadh as a h-aithle dhóibh go m-baoí a lor dhaothain creach lais.
Mac Diarmada Gall do mharbhadh tre feill i n-a tigh féin la cloinn Uaildrin Meic Goisdealbhaigh ⁊ Corpmac Caoch Mac Fínghin do mharbhadh dhóibh imaille fris.
Concobar Ua Birn do mharbhadh.
Iomhar mac Murchadha Uí Fhęrghail do mharbhadh la Brian Mac Tighearnain, ⁊ la Cloinn Meic Muircęrtaigh.
Art Mac Tomáis Uí Ruairc do mharbhadh la Domhnall Mag Tighearnain.
In this Annal
p.590- M1347
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a Seacht.
Maol Maędhóg Ó Táichligh oifficél Locha h-Erne do écc.
Giolla na Naomh mac Seaffraidh mic Ghiolla na Naomh Uí Fhęrghail tighearna na h-Angaile cęnn cosanta Conmhaicneach ar ghoil ar gaisccidh, ar eneach, ⁊ ar oirrdearcus do écc i c-Cluain Lis Béic iar m-beith athaidh imchian i n-airdchęnnus na h-Anghoile dhó ⁊ é do breith buadha ó dhoman ⁊ ó dhęman. Cathal mac Murchadha mic Giolla na Naomh Uí Fhęrghail do ghabhail tighearnais na h-Angaile iaromh.
Muirghius Mac Diarmata do mharbhadh la Seaan Ruadh Mac Dauid A Burc.
Tadhg Mhág Raghnaill taoíseach Mhuintire h-Eólais do ghabail do Cloinn Muircęrtaigh.
Uilliam Mac Dauid do mharbhadh do Thadhg Ruadh Mac Diarmata Gall i m-Baile an Topair.
Tomas Mac Artain tighearna Ua n-Eachdhach Uladh do chrochadh la Gallaibh.
Eoghan Ua Madadhain taoíseach Sil n-Anmchadha d' écc ⁊ Murchadh a mhac do ghabhail cęnnais Sil n-Anmchadha.
Aęnghus mac Gadhra Uí Madadhain do écc.
Teampall Chille Rónáin do chor suas d'Fearghal Ua Dubhgionnáin.
Finnguala inghęn Meic Fingin bęn Fęrghail Uí Duibhgionnain d'écc.
Enrí mac Aędha Buidhe Uí Neill, Fionnghuala inghean Maoil Seachlainn Uí Raighilligh, ⁊ an Giolla Dubh Mac Gille Mo Chua d'ecc.
Donnchad mac Aedha Óig Uí Fęrghail d' écc.
Sídhradh Ó Cuirnín saoí fhileadh ⁊ ollamh na Bréifne e-sidhe do ecc.
In this Annal
p.592- M1348
Aois Criost, mile, tri chéd, cęthrachatt a h-ocht.
Giolla na Naomh Ua Cianain abb Lęsa Gabail do écc.
Niall Garbh Ua Domhnaill tighęrna Thire Conaill iar b-faghbhail mór n-imręsna dhó h-i t-tighęrnus ⁊ ria t-tighęrnus, do marbhadh la Maghnuss Meabhlach Ua n-Domhnaill tria cheilg ⁊ fhionghail (.i. i port Insi Saimher). Ba cur crodha comnart cosnamhach an t-i Niall go sin, ⁊ ba liach a aoideadh amhlaidh sin. Aonghus mac Conchobhair Uí Dhomhnaill baoi i n-imreasain fri Niall do ghabhail an tighearnais.
Cathal Ó Fęrgail tighearna na h-Anghaile d'écc.
Maoileachlainn Mhág Oireachtaigh taoiseach Muintire Rodhuibh, ⁊ Donnchadh Mag Bradaigh taoiseach Cuile Brigde d' écc.
Coimheirghe choccadh eidir Fęrghal Mac Diarmada ⁊ Ruaidhri mac Cathail mic Domhnaill Uí Choncobair. Longport Meic Diarmada do losccadh la Ruaidhri. Mac Diarmata do thionol a charad as a h- aithle co n-deachsatt i n-diaidh Ruaidhri go a longport go Baile an Mhotaigh gur ro loiscceadh an baile leó eittir cloich ⁊ crand, ⁊ ni ro cuireadh 'na n-aghaidh gur tillsętt dia t-tighibh doridhisi. Tugsat mac Uí Ruairc baoí i m-braigdeanus isin m-baile ass immaille re gach braghaid oile da f-fuairsętt ann.
Clann Feorais do ionnarbhadh la h-Émann A Búrc gur bo h-eigęn do Mac Feorais tocht dia chothughadh go teagh Uí Concobhair.
In this Annal
p.594- M1349
Aois Criost, mile, trí chéd, cęthrachatt, a naoí.
Maidhm do thabhairt la h-Aodh Ua Ruairc ar Flaithbęrtach Ua Ruairc ar Donnchadh Ua n-Domhnaill, ⁊ ar Dartraighibh. Aodh Macc Flannchaidh taoiseach Dartraighe Giolla Criost Mag Fhlannchadha, Lochlainn mac Aindilis Uí Bhaoíghill ⁊ sochaidhe immaille friú do mharbhadh don commasc h-isin.
Eoin Dubh Mac Domhnaill do mharbhadh la Maghnus mac Eochadha Mhég Mathghamhna.
Giolla na Naomh Ó h-Uigind Saoí le dán d' écc.
Coimeirghe do denomh eidir Mac n-Diarmada doridhisi ⁊ Ruaidhri Ua Concobhair gur ro thionóil Mac Diarmada an méd fuair do Ghallaibh, ⁊ Gaoidhealaibh im Cloinn Muircęrtaigh ⁊ im Cenél c-Conaill dho shoighidh mic Cathail. Ruaidhri do ghluasacht rompa, ⁊ a chur go Cloinn Fęrmaighe dhóibh. Gidheadh nochar fhédsatt uile eittir Ghallaibh ⁊ Gaoidhealaibh greim do gabail air. Iompaíd as a h-aithle gan nęrt gan eidirędha. Ruaidhri do thionol sochraide iar sin gur loisg, gur mill, ⁊ gur airccęsttair urmhór Maighe Luirg uile.
Plaigh mór i n-Erind, ⁊ go h-airidhe i Muigh Luirg co t-tugadh ár diarmhidhe ar dhaoínibh da bíthin. Matha mac Cathail Uí Ruairc d'écc don plaigh h-isin.
Donnchadh Riabhach mac Maoileachloinn Carraigh Meic Diarmada do ghabhail la Corbmac Bodhar Mac Diarmata, ⁊ é da breith lais i n-Airteach, ⁊ a marbhadh i n-duinetháidhe do mhuintir Airtigh, do mac Giolla Criost Mic Taichligh, ⁊ d'Ua Cearnaigh.
Risderd Ua Raghallaigh tighearna na Breifne Thoir, ⁊ mac an Iarla do écc.
Gillebert Ua Flandagáin taoiseach Tuaithe Ratha do marbhadh do mhacaibh Briain Uí Fhlannagáin.
p.596Muirchęrtach Riaccánach Mhág Aonghusa do mharbhadh lá a bhráithribh budhdhéin.
Ruaidhri Ua Cathain tighęrna na Craoibhe, ⁊ Airdi Cianachta do écc.
Aodh Ua Raghallaigh do écc.
An Giolla Caéch Mhág Dorchaidh do écc.
Muirghęs Mac Donnchaidh taoíseach an Chorainn fear lán d'aithne, ⁊ d'eneach, do écc.
Maidhm mór do thabhairt lasan Iustis ⁊ la Gallaibh na Midhe ar Ua Maoileachloinn ⁊ ar Ghaoidhealaibh na Midhe dú i n-dorcratar sochaidhe diamaithibh.
In this Annal
- M1350
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt.
Uilliam Ó Dubhda epscop Chille h-Aladh, fęr tógbhala ceall ⁊ neimhędh, Saoí dhiadha, dhercach, dhaonnachtach do écc.
Aodh (.i. rí Connacht) mac Aędha Bréifnicch Uí Choncobhair ris a ráití Ua Concobhair do mharbhadh la h-Aedh Ua Ruairc i Moigh Angaidhe.
Fęrghal Ua Ruairc mac Ualghaircc do mharbhadh do mac Cathail Cleirigh Meic Donnchadha.
Brian Mac Diarmada adhbar tighearna Mhaighe Luircc do mharbhadh i Ros Commain la muintir an Epscoip Uí Fhinachta d'aon urchar soighde co tęgmhaiseach, ⁊ an fear ar ar cuireadh an t-soighead do chaithęmh (Ruaidhri an t-Seomra Ó Donnchadha) do chiorrbhadh fo chęttóir i n-a éraic.
p.598Brian mac Domhnaill mic Briain Ruaidh Uí Briain do mharbhadh tre fheill la macaibh Lorcáin Meic Ceoach. As dó ro raidheadh:
- Truagh aon mhac Domhnaill dala,
Truagh oighir Briain Boramha,
Truagh a dhul mar na saoileadh
Truagh Clann Cheoch da chomhmaoidhęmh.
- Truagh aon mhac Domhnaill dala,
Toirdhealbhach Ócc Ó Briain do mharbhadh sé b-fear n-décc do Chloinn Ceoach i n-dioghail a migniomha, a b-fęronn ⁊ a c-crodh do bhein díobh bheós.
Ruaidhri mac Cathail mic Domhnaill Uí Chonchobhair do mharbhadh i fell i n-Garrdha na Fiongaile ar Brecshliabh la cloinn Fęrghail Meic Donnchaidh ar forcongra Aędha mic Toirrdealbhaigh.
Aodh mac Toirrdealbhaigh d'aithrioghadh do Mac Uilliam Burc ⁊ do Thuathaibh Connacht, ⁊ Aédh mac Feidhlimid do ríoghadh dóibh i n-a aghaidh.
Cú Choiccriche Mór Mhág Eochagáin tighęrna Cenél Fhiachach, Aodh mac Amhlaoibh Meguidhir, ⁊ Muirghęs Mac Donnchadha d'écc.
Aonghus Ruadh Ua Dalaigh saoí Ereann i n-dán, ⁊ Aonghoss Ua h-Eodhosa dęighfhęar dana d' écc.
In this Annal
- M1351
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a h-aon.
Mainestir Ruis Oirbealaigh i n-epscoiboidecht Tuama do dhęnomh do braithribh .S. Franseis.
Eoghan na Lathaighi Mac Suibhne do marbhadh lá Maghnus Ua n-Domhnaill.
Pilib Mhág Uidhir taoiseach Muintire Pheodacháin, ⁊ Enna Ó Flannagáin taoiseach Tuaithe Ratha d'écc.
p.600Aodh mac Toirrdealbhaigh do ghabhail neirt doridhisi, braighdi Connacht do thabhairt dó, ⁊ Aędh Fedlimidh d'ionnarbhadh as an tír.
Aodh Ua Ruairc do ghabhail do Mac Pilbín Mic Uilliam Burc ag techt Ó Cruaich Patraicc dó, ⁊ Mac Diarmata d'eirghe i n-aghaidh Cloinne Pilbin tríd-sin. Creacha ⁊ comhairccne móra do dhęnomh ętorra de-sidhe.
Mathghamhain Mac Con Snámha do mharbhadh la cloinn Donnchaidh Meic Con Snamha.
Gairm chomhchoitcęnn ęnigh do thabhairt d'Uilliam mac Donnchadha Muimhnigh Uí Ceallaigh im Notlaicc do damhscolaibh Ereann da lucht siubhail da bochtaibh, ⁊ da h-aidhilgneadhaibh, ⁊ fuairsęt uile a n-oigreir eidir maith ⁊ saith, iseal ⁊ uasal gursat buidhigh uile de-siumh ⁊ dia mhac, .i. do Maeleachloinn.
In this Annal
- M1352
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt, a dó.
Aodh mac Toirrdhealbhaigh Uí Chonchobhair do ghabhail na righe doridisi d'aimhdheóin a m-baoi i n-a aghaidh do Ghallaibh ⁊ do Ghaoidhealaibh.
Aodh Ó Ruairc tighęrna Breifne do mharbhadh la Cathal mac Aędha Bréifnigh Uí Concobhair, ⁊ la Cloinn Muircęrtaigh, ⁊ ár do chur ar Ghall-ócclachaibh cloinne Suibni an tan-sin.
Aodh Ua Maoil Brénaind, ⁊ a dhá mac do mharbhadh la h-Aedh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair.
p.602Aonghus mac Concobhair mic Aędha mic Domhnaill Óig Uí Dhomhnaill tighearna Tíre Conaill fęr beódha borrfadhach, ⁊ aon ba fęrr ęngnomh ⁊ uaisle i n-Ultaib immón amm-soin do mharbhadh la Maghnus Ua n-Domhnaill. Felim Ua Domhnaill do ghabháil a ionaid ⁊ Seaan mac Concobhair Uí Domhnaill do beith acc cogadh fris im an t-tighearnas.
Combach Baile an Dúin la h-Aędh mac Toirrdealbhaigh Uí Choncobair.
Conchobhar mac Muirgęsa Meic Donnchaidh feichęm coitcind d'aos gacha cęirde, Dabhucc Diolmain mac Uillic Umhaill cęnn cęithrne ⁊ Diolmhainech Connacht, Tomás Mhag Raghnaill, ⁊ Tadhg mac Siacasa Uí Cheallaigh d'écc.
In this Annal
- M1353
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt, a trí.
Eóin Ua Cairbre comarba Tighęrnaigh Cluana h-Eóais d'écc.
Gormlaith inghęn Uí Domhnaill bęn Uí Neill d'écc, ⁊ nocha raibhe i n-én-aimsir fria bęn ro budh mó clú, ⁊ oirrdearcus iná isi.
Aodh mac Ruaidhri Uí Neill d'écc.
Mathghamhain mac Giolla na Naomh Uí Fhęrghail tighęrna na h-Anghaile d'écc.
Tadhg Mhág Raghnaill taoiseach Mhuintire h-Eólais do mharbhadh la cloinn t-Seffraidh Mheg Raghnaill.
Aodh mac Toirrdhealbhaigh do aithrioghadh ⁊ Mac Branáin dá chongmhail isin tír.
Mainestir Chille Conaill i n-epscopóittecht Chluana Fęrta h-i Connachtaibh do thógbháil do braithribh .S. Franseis la h-Uilliam Ua c-Ceallaigh tighearna Ua Maine.
In this Annal
p.604- M1354
Aoís Criost, mile, trí chéd, cáoccat, a ceathair.
An t-Epscob Ó Lachtnáin, .i. eapscop Connacht, ⁊ Seaan Ua Fínachta eapscop Oile Find d'écc.
Mac Murchadha do bhásughadh la Gallaibh, ⁊ coccadh mór do fhás desidhe eitir Gallaibh ⁊ Ghaoidhelaibh.
Rudhraidhe Ó Mórdha tighęrna Laoighisi do mharbhadh la a bhraithribh fęin ⁊ la a lucht ticche.
Brian Ó Dubda flaithcęnn Thíre Fiachrach d'écc, ⁊ a mac Domhnall do ghabháil a ionaidh.
Brian mac Aędh Móir Uí Neill, Cathal mac Néill Uí Ruairc Seffraidh Mhág Raghnaill, Seffraidh Ua Raghallaigh, Sitriucc Macc Samradain, ⁊ Fęrghall Mhacc Eochagain taoiseach Ceneóil Fhiachach do écc.
Ruaidhri mac Seaan Mhecc Mathghamhna do mharbhadh i longport Mhég Mhathgamhna.
Maidhm mór do thabhairt la cloinn Aędha Buidhe Uí Néill, ⁊ la Gallaibh Dúine Dealgan ar Aodh Ua Néill i drong mor do mharbhadh isin maidhm h-isin.
Derforgaill inghęn Uí Concobhair, Fedlimidh mac Cathail Uí Concobhair ⁊ Hoibęrd A Burc do écc.
Flaithbęrtach Mac Giolla Fhinnein ⁊ a brathair do mharbhadh la a muintir féin.
Murchadh mac Cathail Uí Fhearghail ⁊ Tadhg Mac Seanlaich do écc.
Saęrbręthach mac Maoil Íosa Dhuinn Meic Aędhagáin ollamh Conmhaicne do écc i n-Inis Clothrann.
Maol Seachlainn Mac Rithbeartaigh ollamh Fear Manach i n-dán d'écc.
In this Annal
p.606- M1355
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a cúicc.
Concobar Mac Con Snámha epscop na Bréifne ó Druim Chlíabh go Cęnannus, Mac Gallghaoidhil prioir na Trinoide, ⁊ Mac Cathail abb Sruthra d'écc.
Donnchadh mac Felim mic Aędha mic Domhnaill Óig Uí Domhnaill do mharbhadh ag tabhairt Ghormlatha inghine Aędha Ruaidh Mhég Uidhir (.i. Mág Uidhir) ar éccin lais, ⁊ Donn Mac Murchadha as é ro mharbh ei-siomh i longport Mhég Uidhir.
Domhnall mac Seaain Uí Fhęrghail tighearna na h-Angaile d'écc.
Diarmait Ua Maoíl Mhiadhaigh taoíseach Mhuintire Cęrbhallain do mharbhadh la Muintir Birn ⁊ sochaidhe do Muintir Eolais imaille fris.
Cathal Ó Cuinn taoiseach Muintire Giollgáin do mharbhadh do Cloinn t-Seaain, ⁊ do Chloind Aędha ⁊ coigęar da braithribh immaille fris.
Corbmac Mhág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eólais do mharbhadh la cloinn Iomhair Mhég Raghnaill.
Fęrghal mac Fearghail mic Muircęrtaigh Mhóir mic Conghalaigh Mhég Ęochagáin toiseach Cenel Fiachach d'ég.
Murchadh mac Cathail Uí Fhęrghail, Derbforgaill inghęn Uí Fhęrghail, ⁊ Tadhg Mac Aędhagain saoí i feineachas d'écc.
Maidhm do thabhairt do Ghallaibh Iarthair Connacht for Mac Uilliam, ⁊ mórán do mharbhadh dia mhuintir.
p.608Emann mac Uilliam mic Riocaird do mharbhadh la Siol n-Anmchadha.
Maidhm mór do thabhairt la Riocard Ócc ar lucht tighe Mheic Uilliam, .i. Emann ⁊ ar Shiol n-Anmchadha dar marbhadh Stiamhna Mac Siurtáin Enrí Mac Pilbin ⁊ sé fir dhécc d'uaislibh Sil n-Anmchadha.
Niall Mhág Mathghamhna do mharbhadh la cloinn t-Seaain Mhég Mathgamna.
Aduc Mac Uidilín do mharbhadh la h-Oirthęraibh.
Deich n-uain do breith i n-aoínfhecht d'aon chaoiridh.
In this Annal
- M1356
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a Sé.
Fęrghal mac Seffraidh Még Raghnaill Priomhaidh Arda Macha, ⁊ fęr ionaid Patraicc d'écc.
Nicol Mac Cathasaigh epscop Oirghiall d'écc.
Solamh Ó Meallán maor Cluig an Ędhachta d'ég. Fechęmh coitchęnn do cliaraibh Ereann e-shidhe.
Aodh mac Toirrdealbhaigh Uí Concobhair, Ri Connacht do mharbhadh i m-Baile Locha Deacair> la Donnchadh Carrach Ua Ceallaigh, ⁊ la cloinn Meic an Baird ar forailęmh Maineach i c-cionaidh inghęine Seóinin A Burc bęn Uí Cheallaigh do bręith leis ar aitheadh, ⁊ ar elódh roimhe-sin.
p.610Aodh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair do ghabhail lain-righe Connacht iaromh.
Conchobhar mac Taidhg Uí Cheallaigh do mharbhadh la Tadhg mac Diarmada Uí Cheallaigh.
Toirrdhealbhach mac Aędha Bréifnigh Uí Concobhair do mharbhadh la Cloinn n-Donnchaidh.
Diarmaid mac Diarmada Mhécc Carthaigh ⁊ Donnchadh a mhac do mharbhadh la mac Uí Suilleabháin.
Mór inghęn Uí Concobhair d'écc, bęn Uí Fhęrghail i-sidhe.
Muirchęrtach mac Seaain Uí Neill do mharbhadh la Pilib Mhág Uidir.
Dubhghall Mac Suibhne do mharbhadh do Dhomhnall Ua Concobhair.
Ruaidhri mac Aędha Uí Choncobair, ⁊ Domhnall mac Aędha Breifnigh Uí Chonchobhair d'écc.
Donnchadh Mac Con Mara mac toisigh dob'fęrr i l-Leth Modha i n-a aimsir fén do mharbhadh la Siol m-Briain.
Donnchadh Próisteach do mharbhadh la dis dia mhuintir fęin tria cheilg.
Gearoittin Triel do bhásughadh la muintir Righ Saxan ar faitche Átha Cliath.
Murchadh mac Briain Uí Néill do écc.
Felim mac Aędha mic Domhnaill Óicc tighęrna Thíre Conaill do mharbhadh la mac a dearbhbrathar fęin Seaan mac Concobair Uí Dhomhnaill, ⁊ Seaan do gabhail tighearnais Tire Conaill gan imreasain.
In this Annal
- M1357
Aois Criost, míle, trí chétt, caoccatt, a Seacht.
Clement Ó Duibhgęnnáin biocaire Cille Ronáin d'écc. Saccart na Sionnach at-berthí fris.
Maghnus Mhág Mathghamhna tighęrna Oirghiall, Lochlainn mac Muirchęrtaigh p.612 Uí Choncobhair, ⁊ Fęrghal Muimhneach Ua Duibhgęnnán ollamh Conmhaicne ⁊ Cloinne Maoil Ruanaidh Thíss ⁊ Tuas d'ég.
Seaan mac Briain Uí Raghallaigh do mharbhadh la Gallaibh.
Brian mac Giolla Criost Uí Ruairc ⁊ Maghnus Buidhe Mag Shamradhain do mharbhadh i Rúta Meic Uidhilin la h-Aodh Ó Néill.
Donn Slébhe Mac Cęrbhaill saormaighistir sęnma ⁊ airpheteach do budh fęrr i n-a aimsir fén d' écc.
Síth coitchęnn eitir an dá Chathal, Cathal mac Aodha Bréifnigh ⁊ Cathal Ócc mac Cathail mic Domhnaill.
In this Annal
- M1358
Aois Criost, míle, trí ched, caoccatt, a h-ocht.
Brian Mac Cathmaoil epscop Uirghiall d'ecc.
Maghnus Mhácc Uidhir do mharbhadh la Cloinn Cathmhaoil.
Domhnall Ua h-Ęghra tighęrna Luighne d'écc lá Cásg.
Concobhar Ó h-Ainlighe taoiseach Chenél Dobtha Mic Aęnghusa d'écc, iar m-breith bhuadha ó domhan ⁊ ó dheamhan dó.
Maidhm do thabhairt d'Aodh Ua Néill for Airgiallaibh, ⁊ for Fęraibh Manach dú in ro marbhadh Aédh Mac Caba, ⁊ mac an Epscoip Uí Dhubhda (.i. Maoileachloinn) co sochaidhibh imaille friú.
Maidhm mór do thabairt d'Ua Mordha for Ghallaibh Átha Cliath, ⁊ dá fhichitt décc do mharbhadh ar én lathair lais dhíobh.
p.614Toirrdhealbhach mac Aędha na Fiodhbhaidhe Uí Neill ⁊ mac Aintriu Meic Feoruis d'écc.
Cioth mór d'fęrthain i Crich Coirpre isin Samhradh co nar mó fiadhubhall ina gach cloch de.
Senicin Mac Uidhilin ardconsabla cuigid Uladh do écc.
Mac Giolla Íosa Uí Fhlannagáin do mharbhadh la Magnus mac Cathail mic Aędha Bréifnigh.
In this Annal
- M1359
Aois Criost, míle, trí ched, caoccatt, a naoí.
Corbmac Mac Cárthaigh tighęrna Deasmhumhan, ⁊ Domhnall mac Taidhg Uí Mathghamhna d'écc.
Maidhm mór do thabairt do Chathal Óg mac Cathail Uí Concobhair occ Áth Sęnigh ar Sheaan mac Conchobhair Uí Dhomhnaill, ⁊ ar Chonallchaibh. Seaan Ó Dochartaigh taoiseach Arda Miodhair, Eoghan Connachtach, Toirrdhealbhach Mac Suibhne do ghabháil do mhac Uí Concobhair don chur-soin, ⁊ daoíne iomdha do marbadh lais.
Matha Macc Shamradhain adbar toisigh Theallaigh Eachdhach, do lot an lá-so ⁊ a écc da bithin iar rochtain a thighe fęin dó. Cathal Bodhar mac Cathail Uí Ruairc, ⁊ Maol Seachlainn Ó Gairmleadhaigh do comhthuitim re aroile ar an c-coccadh c-cędna-so iar m-breith sloigh doridhisi do Chathal Ó p.616 Concobhair go Tír Chonaill go rangatar drong da mhuintir duteaidh Uí Gairmledaigh im Chathal Bodhar Ua Ruairc.
Muircęrtach mac Tomais Uí Fhloinn Line adhbhar tighearna Ua Tuirtre do mharbhadh d'Aodh mac Briain mic Aodha Buidhe Uí Néill.
Brian Mac Donnchaidh adbar tighęrna Ua n-Ailella do marbadh do Mac Sęncha d'oireacht Uí Ghadhra.
Enrí mac Ullicc mic Riocaird A Búrc d' écc.
Murchadh Ócc Mac Mathghamhna adbar tighearna Corco Baiscind do marbhadh la Síol m-Briain.
Maghnas Ua Dubhda mac tighearna Ua Fiachrach ⁊ Aodh mac Conchobhair Meic Aędhaccáin d'écc aęn-rogha brętheaman Ereann.
Domhnall mac Taidhg Uí Mhathghamhna do mharbhadh.
Art mac Amlaoibh Uí Ruairc do mharbhadh la Mág Aęnghusa.
In this Annal
- M1360
Aois Criost, mile, trí chéd, a seasccatt.
Maol Ruanaidh mac an Chammuinélaigh Uí Baoighill toiseach na Tri Tuath, saoi oirrderc ar eineach, ar uaisle, ar chéill ar cosccur, ⁊ ar comairge d'écc.
Amhlaoibh mac Seaffraidh Mhég Raghnaill do mharbhadh.
Sir Roibęrd Sabhaoís ⁊ Diarmaitt Ó h-Ainlighe d'écc.
Ros Commain, Daimhinis, Sliccech, Mainistir Lęsa Gabhail, Fiodhnach ⁊ Druim Lias do losccadh.
Seaan mac Giolla Criost Uí Ruairc do marbhadh d'Aedh Mág Dhorchaidh.
Diarmait Ua Briain d'aithrioghadh do mhac a brathar budhdhein.
p.618Diarmait mac Donnchadha Riabhaigh Meic Diarmata do mharbhadh la Cathal Óg mac Cathail Uí Choncobhair.
Ingęn Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair bęn Fęrghail Uí Raighilligh do mharbhadh d' easgar.
Droichętt clochaelta do dhenamh la Cathal Óg Ó c-Concobair ar abainn Ęssa Dara.
Fęrghal mac Seaffraidh Mheg Raghnaill ⁊ Tuathal Ua Fionachta d'écc.
Naomhacc Ó Duibgęnnan d'écc.
Cathal mac an Caoich Meg Raghnaill do marbhadh.
Giolla na Naomh Ó Connmaigh ollamh Túadhmumhan le sęinm d'écc.
Mac righ Saxan do tocht i n-Erind.
Art mac Giolla Riabhaigh Mhég Aęngusa do marbhadh la cloinn an t-Sábhaoisigh ⁊ la mac Muircęrtaigh Riagánaigh Mhég Aonghusa i meabhail.
Sluaighędh la Cathal i Tír n-Amhalgadha gur ro mill tighe ⁊ tęmpla iomdha.
In this Annal
- M1361
Aois Criost, mile, trí chéd, Seasccat a h-áon.
Benidhecht Ua Mocháin airchindeach Cille h-Atracht d' écc.
Art Mac Murchadha Rí Laighęn ⁊ Domhnall Riabhach rioghdhamhna Laighean p.620 do gabhail la Mac righ Saxan i n-a tigh fęin tre cheilg, ⁊ a n-écc as a h-aithle i n-a m-braighdeanas.
Corbmac Ballach Ó Maoileachlainn Ri Midhe, Donnchadh Ua Lochlainn tighearna Corcomdruadh, Cathal ⁊ Muirchęrtach da mhac Aędha mic Eoghain, Dubhócc ingęn Aędha Még Uidhir bęn Chon Chonnacht mic Pilip Mhég Mathgamna, Tomas Mag Tighęrnain taoiseach Teallaigh Dunchadha, Niocol Ó Fionachta Tuathal Ó Máille, iad-sidhe d'ég uile.
Sir Émann A Búrc, Remann mac Burcaigh an Muine, Uater Stondún ⁊ Gillebert Mac Maoil Ir d'écc.
Cluithe an righ i n-Érinn uile co comcoitchionn ⁊ Risderd Sauaois d'écc da bithin.
Mac Raith Ua Find ollamh Sil Muiredhaigh i sęinm ⁊ i tiompánacht d'écc.
Creacha mora do denamh la Mac Uilliam Burc, ⁊ la Mac Fęorais, ⁊ la Gallaibh Connacht uile ar Chathal Óg mac Cathail Uí Concobhair go ro creachsat, ⁊ go ro airgsęt Luighne ⁊ Tír Fiachrach. Sluaigheadh la Cathal ięr t-tain do dhioghail i n-dearnsat go ro aircc oirecht Meic Feorais, ⁊ crioch Emainn Meic Hoiberd gur ro mill ⁊ gur ro loit an tír go léir.
In this Annal
- M1362
Aoís Criost, mile, tri chéd, Seasccat, a dó.
O Beollam comharba Droma Cliabh, Giolla an Coimdheadh Mac Mughroin oircindech Cille an Iomaire Oireachtach Mac Branain oircindeach Oile Find p.622 Aongus mac an Ócclaoich airchindeach Chille h-Airidh, O Fęrghasa biocaire Iomtha, ⁊ Murchadh Manach Mac Taidhg d' écc.
Eoghan Fionn Ua Concobhair mac righ Connacht Maol Ruanaidh Ó Dubhda, ⁊ a bęn inghean Meic Donnchaidh, Niall Macc Shamradhain taoiseach Teallaigh Eachdhach Diarmaitt mac Seaain Uí Fęrghail tighearna na h-Anghaile, Cairpre Ó Cuinn taoíseach Muintire Giollgain, Domnall mac Ruaidri Uí Ceallaigh, Tomaltach Ua Birn, Muircheartach Donn Macc Oireachtaigh, Eóghan Ua Máille, Diarmaitt a mhac tighearnadha Umaill iad-somh do écc.
Cú Coigcriche Mag Eochagain, mac Diarmada Meg Eochagain, ⁊ Muiris mac Muircęrtaigh Meg Eochagain d'écc.
Cathal Óg ⁊ mac Fedlimidh Uí Choncobair do gabail caislen Baile Tobair Brighde">Baile an Topair.
Sluaigheadh adbal mor la righ Connacht Aodh mac Fedhlimidh, ⁊ la Cathal Óg Ua c-Concobhair isin Midhe gur ro loisgsęt co h-athais Midhe. Cill Caindigh do losccadh leo go c-ceithribh tęmplaibh décc i n-a m-batar foslongport ag Gallaibh, ⁊ uilc iomdha do dęnomh forra don chur-sin, a n-iompodh slán dia t-tighibh iaramh.
Tadhg mac Conchobhair mic Toirrdhealbhaigh Uí Briain do mharbhadh la Cloinn Choiléin.
Cathal Óg Ó Concobhair an t-én-rioghdhamhna ba mó alladh, ⁊ oirrdearcus neart, ⁊ niadhachus, eneach, ⁊ ęngnomh i n-aon aimsir ris do écc, i Sligeach do phláigh.
p.624Muircęrtach mac Tómáis mic Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do écc.
Domhnall mac Uí Cheallaigh do écc.
Cú Connacht Ó Duibgęnnain bicaire Cille Rónain d'ég.
Amhlaoibh Mac Fhirbisigh adhbar ollamhan Ó f-Fiachrach, Fearghal mac Taidhg Meic Aędhagáin saoi bręithęmhan Seaan mac Donnchaidh Meic Firbhisigh adhbhar ollamhan Ó f-Fiachrach, Diarmaid mac Meg Carthaigh, Concobhar mac Maoileachlainn Carraigh Uí Dubda, ⁊ Muirceartach a mhac iaid-side uile do ég.
In this Annal
- M1363
Aois Criost, míle, tri chéd, Seasccatt, a trí.
Maghnas Eóghanach mac Concobhair mic Aędha mic Domnaill Óig Uí Domnaill, ⁊ Aodh Ruadh Mhág Uidhir tighearna Fęr Manach d'écc.
Maghnus (Mebhlach) mac Aędha Uí Dhomnaill adbar tigęrna Tíre Conaill fęr as mó do-righne d' uaisle ⁊ do ghuaisbęrtaibh i n-a aimsir do mharbhadh la Maghnus mac Cathail Sramaigh Uí Choncobhair.
Tadg Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaęith do lot do Chathal mac Aędha Breifnigh, ⁊ a ghabhail do iar sin go b-fuair bás i n-a braighdeanus.
Lasairfhiona inghęn Uí Fęrghail bęn Uí Raghailligh d'écc.
Muirceartach Ruadh mac Domhnaill Iorrais Uí Choncobhair do mharbhadh do Mac Maghnusa (.i. Tadhg).
Bebinn ingęn Mhég Eochagain bęn an t-Sionnigh d'écc.
Cathal Mac Donnchaidh do marbhadh do mhuintir Muighe Luirg.
Gaoth adhbal mhór do briseadh iomad tęmpall ⁊ cumhtaighthi isin m-bliadain-si, ⁊ iolor long, ⁊ laoidheang do bathadh di beós.
Concobhar Ua Dubhda do mharbhadh la Donnchadh Ua n-Dubhda ⁊ la Muirceartach mac Donnchaidh Uí Dhubhda.
In this Annal
p.626- M1364
Aois Criost, míle, tri chéd, Seasccat, a ceathair.
Aodh Ua Néill Rí Chinél n-Eoghain an t-aon-Ghaoidheal dob'fęrr i n-a aimsir d'écc iar m-buaidh n-iochta, ⁊ n-enigh áigh ⁊ oirrdearcais.
Diarmaid Ua Briain tighearna Tuadhmumhan, Maoileachloinn mac Murchaidh mic Giolla na Naomh mic Aodha mic Amhlaoibh tighęrna na h-Anghaile, Derbail ingean Uí Dhomhnaill bęn Mhég Uidhir, Mairgreg inghęn Uatér A Burc bęn Aodha mic Fęidhlimidh Uí Concobhair, Domhnall Mhág Uidhir taoíseach Cloinne Fęrghaile, Giolla na Naomh Ua Duibh Da Bhoireann ollamh Corco M' Druadh le bhręthęmhnas, Aiffric inghean Briain Uí Raghallaigh bęn Briain Meic Tighearnáin d' ég.
Domhnall mac Ruaidhri Uí Cheallaigh adhbar tighearna Ó Maine do ég.
Giolla na Naomh Mac Gobann na Scél saoí shęnchadha, Diarmaid Ó Sgingin ollam Chenel Conaill re sęnchas, ⁊ Mairghreg inghęn Uátéir A Búrc bean Aędha mic Fęidlimidh Uí Concobair ri Connacht d'ég.
In this Annal
- M1365
Aois Criost, mile, tri chéd, Seasccat, a cúig.
Paidín Ó Congaile pęrsún ⁊ airchinneach Rossa Airthir d'écc.
Ruaidhri mac Domhnaill Ui Néill do mharbhadh d'aon urchar soighde la Maoileachlainn Mac an Ghirr Meic Cathmaoíl.
p.628Fedhlimidh an Einigh mac Domhnaill Uí Concobhair tighearna Corco Mo Druadh saoí gan aithbe n-einigh, ⁊ n-ęngnomha d'écc.
Tomas mac Murchadha Uí Fęrghail d' ég.
Iondsoighidh do thabairt do Cloinn Goisdealbhaigh ar Luighnibh dia ro marbhadh Corbmac Ua h-Eghra ⁊ seisear domaithibh a chineadh imaille fris.
Aodh Mac Diarmada do dul i Muintir Eolais. Creacha móra do dhénomh orra, ⁊ nochar creacha gan dioghail iaid-sidhe, uair do marbhadh Corbmac Mac Diarmada Ruaidh biatach coitchionn Connacht, dá mac Tomaltaigh Uí Birn, .i. Maoileachlainn Dall ⁊ Giolla Criost (imaille re sochaidhibh oile) la h-ęolasachaibh i t-toraigheacht a c-creach. Ro gabsat beós Diarmait Mac Diarmatta, ⁊ Maol Ruanidh mac Donnchaidh Riabhaigh iar maidhm a muintire.
Brian mac Matha Meic Tighearnáin taoiseach Teallaigh Dunchadha, aon ba mó ágh oirrdhearcus clu ⁊ cęnnas do taoiseachaibh Breifne do écc. As do ro raidheadh
- Brian Mac Tighearnáin na t-tręs,
Re a eineach nir chóir coimmeas,
Ro lean gan fhíoch an fhele
Budh nęmh crioch a caithreime.
- Brian Mac Tighearnáin na t-tręs,
Brian mac Aędha Meg Mathghamhna do gabail tighearnais Oirgiall. Cleamhnas d'forailęmh do ar Somairle mac Eoin Duibh Meic Domhnaill (tighearna Insi Gall, ⁊ ardconsubal Cuigidh Uladh) go t-tuc air ingean Uí Raghallaigh do leigęn, ⁊ a ingęn fęin do thabhairt. Nir bo cian iar sin go t-tuc Mag Mathghamhna p.630 e-siomh ar cuireadh chuige, ⁊ iar m-bęith dhóibh athaidh ag ól tarla imręsain ętorra. Iadhais Brian a lamha i n-a thimcioll-somh, ⁊ tucc fodeara a cęngal go daingęn do sgaoilte, ⁊ a chur isin loch baoi in comfhogus gur ro baitheadh é fo chętóir. Domhnall mac Aodha Uí Néill co n-a braithribh, Brian mac Enrí Uí Néill gomaithibh Cloinne Aodha Buidhe, ⁊ Toirrdhealbhach Mor Mac Domhnaill co n-a raibhe da chineadh i n-Ultaibh do thionól h-i cęnn aroile iar sin. Dul dóibh d'én láimh ⁊ d'én aonta go h-Airghiallaibh co rangattar h-i comfhocraibh Rátha Tulach longport Meg Mathghamhna. Rabhadh do rochtain rompa co Brian gur teichestair, ⁊ go ro fágbadh an baile fás folamh ara c-cionn. Iad-somh do leanmhain Még Mathgamhna, ⁊ é-fęin ⁊ maithe an tíre do beith h-i t-timcheall a c-cruidh, ⁊ a c-cęthra da c-cur fo daingean an tíre. Maidhm do thabhairt for Airghiallaibh annsin, a n-éde, ⁊ a n-innile do bhuain díobh. Mag Mathghamhna d'athchur as a dhuthaidh feisin i n-ucht Muintire Maoil Mhórdha iar sin, ⁊ a bhean ⁊ a inghęn do ghabhail.
Cú Chonnacht Ó Raighilligh tighęrna Breifne do dul isna braithribh, ⁊ a thighearnas do fhagbhail aga dęrbhrathair Pilib.
Aodh mac Neill Uí Domhnaill (.i. adbar tighearna Thire Conuill) do mharbhadh la Domhnall mac Muircęrtaigh Uí Concobhair. Tadhg mac Maghnusa Uí Concobhair do bręith ar Dhomhnall an la cędna, ⁊ briseadh do thabhairt air, ⁊ drong da mhuintir do mharbhadh im Aodh mac Concobhair mic Taidhg.
Roiberd Mac Uatin Baired do écc.
Mac rígh Saxan do fhágbáil Erenn.
In this Annal
p.632- M1366
Aoís Críost, míle, trí chéd, Seasccat a sé.
epscop Rátha Both, .i. Mac Maengail do écc.
Cathal mac Aędha Breifnigh mic Cathail Ruaidh, Maghnus Ócc a mac, ⁊ Muircęrtach Mac Dáil Re Docair, Muirghius Ó Maol Tuile, Diarmaid Mac Siomóin, ⁊ Diarmaid Mac Giolla Bęraigh do mharbhadh i fell la Fearaibh Manach ar Srath Fear Luirg, ⁊ creacha aidhble do denamh dhoibh ar Cloinn Muircęrtaigh, ⁊ iad do denomh siodha re muintir Ruairc, ⁊ do maithęmh a f-foltanais dhóibh ar ulc re Cloinn Muircęrtaigh, ⁊ muintir Ruairc do denamh an cedna friu-somh. Mac Ruaidhri Uí Choncobhair do gabhail ionaid Cathail iaromh. Muintir Ruairc do dhul for imirce a c-comhdhail Fęr Manach. Greiss timchill do denomh d'ógbaibh Cloinne Muircheartaigh gur ro marbhsat Cathal Mhág Flannchaidh taoiseach Dartraighe.
Muircęrtach Mac Raghnaill mic Raghnall Móir Mheg Raghnaill adhbhár toísigh gan freasabra do marbhadh i fell lá Maoileacloinn Mhág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, ⁊ Maoileachloinn fein d'écc i c-cionn dá mhís da éis-sin.
Corbmac Donn Mag Carthaigh tighearna Ó c-Cairbre, ⁊ Ó n-Eachdhach Mumhan do marbhadh i fell da brathair mac Domnaill na n-Domhnall.
Conchobhar Ua Concobair tighearna Ciarraighe Luachra do mharbhadh do Branachaibh.
Ruaidhri mac Muirceartaigh Uí Choncobhair do bhathadh for Sionainn.
Maidhm do thabhairt la Tadhg mac Maghnusa Uí Concobhair ar Seaan Ua p.634 n-Domhnaill go n-a Ghall-ócclachaibh du in ro marbhadh sochaidhe. Mac Suibhne ⁊ drong domhaithibh Thíre Conaill do ghabhail ⁊ braighde do dęnomh dhíobh.
Tionol do dęnamh do Dhomhnall Ua Neill ⁊ do Cloinn n-Domhnaill, .i. do Thoirrdhealbhach mac Domhnaill ⁊ do Alaxanduir a mhac, d'ionnsoighidh Neill Uí Néill. Mac Cathmhaoil do chor as an tír doibh co n-deachaidh i rann Neill Uí Néill go n-a édhibh ⁊ indilibh. Iatt-somh do breith ar dęireadh muintire Meic Cathmhaoil co n-a c-cęthraibh, ⁊ lamh do thabhairt tarsa gur bęnsatt a c-crodh dhíobh.
Raghnall mac Alaxandair oighre Cloinne Alaxandair do thecht a h-Insib Gall 'mun amm-soin i c-commbáidh Néill Uí Néill. An cęthęrn do gach taoibh do tęgmhail i c-comghar dia 'roile, .i. airechta Cloinne Domhnaill. Raghnall do chor teachtadh mar a raibhe Toirrdhealbhach ⁊ a mac Alaxandair co n-a muintir d'iarraidh an t-slighe do leigęn dó i n-onóir a shinnsirechta ⁊ do thaobh a m-brathairsi re aroile. Do-ronadh dimbrigh leó-somh don aithęsg h-isin uair do ionnsaighsęt gusan áth a b-facadar ei-siomh ag triall tairis. Tucsat tachar trén tinnęsnach da chéile h-isuidhe gur marbhadh ⁊ gur loitędh drong dirímh diobh da gach lęith. Marbhthar mac do Raghnall i c-commascc caich la Toirrdhealbhach, ⁊ gabthar mac Toirrdhealbhaigh (Alaxandair) la muintir Raghnaill gur bhreathnaighsęt a mharbhadh fo chęttóir. Acht cęna nir comairlécc Raghnall dóibh uair ro ráidh nach biadh a mac ⁊ a brathair i n-aoinfheacht an la-sin da easbaidh.
Coccadh mór eitir Ghallaib Connacht. Mac Muiris d'ionnarbadh as an tír do Mhac Uilliam co n-deachaidh do soighidh Cloinne Riocaird. Sloigheadh do dhęnomh do Mac Uilliam, d'Aodh Ua c-Concobair, rí Connacht, ⁊ d'Uilliam Ó Ceallaigh tigearna Ó Maine i n-uachtar Connacht go Cloinn Riocaird, ⁊ a m-beith forgla raithe i b-forbhaisi for aroile. Nęrt do ghabháil do Mac Uilliam fa dheoidh, ⁊ braighde p.636 Cloinne Riocaird do thabhairt ar a laimh, ⁊ a thoidhecht fo buaidh c-cosgair dia thir iaromh.
Seaan Mac Goisdealbhaigh tigearna Slebhe Lugha d' écc.
h-Uigin Triaal tighearna Fęr t-Tulach do marbhadh la Cloinn Feorais.
In this Annal
- M1367
Aois Criost, mile, tri ched, Seasccat a seacht.
An t-Epscop (.i. Maol Seachlainn) Ó Fęrghail, .i. epscop Ard Achaidh, Saoí gan easbaidh i c-crabhadh, i n-dęirc, i n-doęnnacht, ⁊ i n-eagna, ⁊ Malachias Mhag Uidhir airchideochain Oirgiall do ég.
Cú Connacht Ua Raghallaigh tighęrna Breifne no gur treicc í ar Dhia do dul i clerchecht, ⁊ Pilib do gabhail a ionaidh.
Clann >Muirchęrtaigh do techt ar imerce go Mag Nisse. Ionnsoighidh do thabhairt dhoibh i Muigh Luirg. Ba h-iad ba h-oiręghdha ar an siobhal-sin, Tadhg mac Ruaidhri Uí Concobair, Fearghal Mac Tighęrnain tighearna Theallaig Dúnchadha, ⁊ Diarmait Mag Raghnaill tighearna Mhuintire h-Eólais, ⁊ Gall-occlacha iomdha i n-a b-farradh. Longport Aodha Meic Diarmada do losgadh leó. Fęrghal Mac Diarmata tighearna Maighe Luirg do breith orra, ⁊ Aodh Mac Diarmada immaille fris. Tachar do tabairt doibh, ⁊ daoine iomdha do marbhadh eatturra leath ar leth. Iompódh do Thadhg Ó Concobhair ⁊ do Mhág Raghnaill iar sin gan creich gan chomhaidh.
Maidhm do thabhairt la Domhnall mac Muircęrtaigh Uí Concobhair, la muintir Ruairc ⁊ la Cloinn n-Donnchaidh co n-a c-cęithęirn congbhala ar Thadhg mac Maghnusa Uí Conchobhair for Traigh n-Eóthuile an t-Saoír. Gall-oglaigh mic Maghnusa p.638 do marbhadh ann dechneabar ⁊ seacht f-fichit ro rímheadh dib-sidhe do mudhughadh im Dhomhnall mac Somhairle im Dhomhnall Óg a mac im an dá Mac Suibhne im mhac an Epscoip Uí Dhubhda ⁊ fa Uilliam Mac Síthigh.
Dearbháil inghean Maol Ruanaidh Móir Meic Diarmada bęn Ualgaircc Uí Ruairc do mharbhadh la Cloinn Muircęrtaigh.
Maoil Seachlainn mac Seaffraidh Meic Giolla Patraicc, ⁊ drong dia mhuintir do mharbhadh i fell la Gallaibh.
Tadhg Mhág Shamhradhain, ⁊ Aenghuss mac an Dęgánigh Mhég Samhradháin d' écc.
Tadhg ⁊ Lochlainn da mhac Aongusa Ruaidh Uí Dhalaigh ⁊ Maol Maire Óg Magcraith d'ég.
Mag Muiris na m-Brigh, Eoghan mac Ruaidhrí Uí Cheallaigh, Muircęrtach mac Muircęrtaigh Uí Concobhair, ⁊ Bebinn inghęn Ualgairg Uí Ruairc bęn Tomaltaigh Meic Donnchadha d'écc.
Iondsoighidh do thabairt la Cloinn Muircęrtaigh for Fhęraibh Manach dar airccsęt Inis Móir, Loch m-Berraid, ⁊ Seanadh Mac Maghnusa, ⁊ édála iomdha do thabairt leo, ⁊ tilleadh slán dóibh do Ridhisi.
In this Annal
- M1368
Aois Criost, míle, trí chéd, Seasccat, a h-ocht.
Comarba Maodhócc ⁊ airchideocain na Breifne fear lan do rath an Spioratu Naoimh d'écc iar m-breith bhuadha ó dhomhan ⁊ ó dheamhon.
p.640Aodh mac Fedhlimidh Uí Concobhair Rí Connacht cęnn gaile ⁊ gaisccidh Gaoidheal, Lugh Lamhfhada Leithe Cuinn i n-aghaidh Gall ⁊ easccarad do écc iar m-buaidh n-aithrighe i Ros Chommain. Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh do ghabháil cęnnais Connachtt.
Crioch Coirpre do roinn ar dhó eittir mac Maghnusa ⁊ Domhnall mac Muircęrtaigh.
Fęrghal Mac Diarmada tighearna Mhaighe Luirg leomhan uaisle ⁊ ęngnamha a chinidh, Tomaltach mac Fearghail Meic Diarmada tanaisi Maighi Luirg, ⁊ Corbmac Mac Diarmada do écc.
Aodh mac Conchobhair Meic Diarmada do ghabhail tighearnais Maighe Luirg.
Ruaidhri mac Seonuicc Mhég Eochagáin Seabhac uaisle ⁊ engnamha a chinidh, aon ba fele ó Áth Cliath go h-Áth Luain, ⁊ Tighearnán mac Cathail Uí Ruairc d' écc.
Diarmaid mac Corbmaic Duinn Még Cárthaigh do ghabhail do Mhág Carthaigh Cairpreach. A tiodhnacal do Ghallaibh ⁊ a básughadh doibh iar sin.
Dauith Ua Tuathail do mharbhadh la Gallaibh Átha Cliath.
Uilliam Saxanach mac Sir Emainn A Burc oighre na n-Uilliamach do écc don ghalar breac i n-Inis Cua.
Fiachra Ó Floinn adhbar taoisigh Sil Maoil Ruain, aon dob'fęrr da chineadh fęin i n-a aimsir d'écc co n-a mhnaoi.
p.642Sloigheadh mór la Niall Ua Néill Rí Chiniuil n-Ęoghain i n-Oirghiallaibh, ⁊ maithe an Coigidh uile d'eirghe lais d'forbhaisi ar Briain Mhag Mathghamna. Longport do ghabhail doibh i medhón an tíre. Comhtha móra do thaircsin do Mhág Mathghamhna dhó, .i. leath Airghiall do thabhairt do Niall mac Murchaidh mic Briain na c-Coileach n-Oiffrenn, .i. an tighearna baoi roimhe ar an tír, ⁊ comtha aidhble oile d'Ua Néill budhdhéin i n-íoc Meic Domhnaill. Ua Néill do aontughadh síothchána dhó ar na comhthaibh-sin. Mac Murchaidh Még Mathghamhna ⁊ Alaxandair Óg Mac Domhnaill tighearna na n-Gall-occlach do gluassacht d' én comairle, trí coirighthe cęithęirne d' ionnsoighidh Még Mathghamhna gan ceadughadh d'Ua Néill, ⁊ ammus longpuirt do thabhairt dóibh air. Mag Mhathghamhna go líon a thęghlaigh do beith ar a c-coimhéd, ⁊ iad armtha innilte im a longport ionnus gur eirghedar doibh-siomh gan chairde. Fearthar gliaidh n-amhnais n-aithgeir eatorra. Bristear ria Mág Mathghamhna orra-somh. Ro marbhadh mac Murchaidh Még Matgamhna tanaisi Oirghiall, Alaxandair mac Toirrdhealbhaigh Méc Domhnaill consabal na n-Gall-oglach, ⁊ Eoghan mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachloinn Uí Domhnaill don chur-sin immailli re sochaidhibh ele.
Tomas Ua Floinn tighearna t-Tuirtre fęr lan d'eineach ⁊ d' oirrdearcus d'eg.
Tadhg mac Maghnusa mic Cathail mic Domhnaill Uí Choncobair do ghabháil tre cheilg do Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh (d'Ua Chonchobair) i n-a longport fęin i n-Ard an Choillín iar n-a breth leis do Chorbmac Mac Donnchaidh go tęgh Uí Choncobhair, ⁊ a thairbert do Dhomhnall mac Muircheartaigh Uí Choncobhair as a h-aithle, ⁊ a marbhadh fa dheoidh la Domhnall i c-caislén Sligicch. Acht chęna as frisna gniomhaibh-si do-roigneadh ar mac Maghnusa Uí Concobhair do samailtí gach olc, gur bo seanfhocal suaithnidh lá cach nár męsa gabáil no marbhadh p.644 mec Magnusa, ina gibe feilgniomh do cluintí do dhénomh. Cogadh mór do fhás h-i c-Connachtaibh eittir Ua c-Concobair, Mac Uilliam, ⁊ Mac Diarmata trésan n-gabháil-sin ⁊ tresan marbhadh.
Cú Uladh Mac an Ghirr Mic Cathmhaíl cęnn a chinidh féin, ⁊ an mac baoi aige i n-a maighistir foirccthe dęrrscaighthe i n-ealadhnaibh d'écc i Saxaibh.
Uilliam mac Donnchaidh Muimhnigh Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine do ghabháil la h-Ua Madadhain ⁊ la Cloinn Mic n-Eoghain. Domhnall mac Concobair Uí Cheallaigh, ⁊ Ardghal Óg Ó Concęnainn do mharbhadh la Ua Madadhain an lá-sin.
Domhnall Mac Con Mara do écc.
Slemhni Mac Uidhlin consabal Coigidh Uladh do écc.
Muireadhach Ó Faircheallaigh comharba Maedhóg, ⁊ airchideochain na Breifne do écc.
Diarmait Laimhdearg Mac Murchadha rí Laighęn do ghabháil la Gallaibh. Ba h-ei-sidhe cóigędach ro ba cródha baoi i n-a aimsir.
In this Annal
- M1369
Aois Criost, mile trí chéd, Seasccat, a naoi.
Aodh Ua Néill epscop Clochair, saoi craibdeach coindercleach, ⁊ Riocard Ó Raighilligh epscop Cille Móir d'écc.
An Deaccanach Ó Bardain d'écc.
p.646Cú Connacht Ó Raghallaigh tighearna Bréifne do écc.
Pilib Ua Raighilligh do ghabháil la a braithribh fein, ⁊ a cur doibh i Cloich Locha h-Uachtair go n-dochar cęngail ⁊ cuibrighthe fair. Maghnus Ua Raghallaigh do ghabháil tighearnais annsin. Coccadh ⁊ comhbuaidhreadh d'ęirghe isin m-Breifne triasan ghabhail-sin. Sluagh mór do thionol d'Annadh mac Risderd Uí Raghallaigh. Mág Mhathghamhna ⁊ maithe Oirgiall do thocht i n-a comhbáidh do thabach Pilib Uí Raighilligh ar Mhaghnus. Maghnus co n-a braithribh ⁊ go lion a t-tionoil do dul d'en-taoibh do chosnamh na tire doibh budhdhén. Caithgleo do chur ętorra. Maidhm do thabhairt for Mhaghnus i m-Blén Chupa. Tri meic Corbmaic Uí Fhęrghail, Seoinín, Maoileachloinn, ⁊ Fęrghus, Fedlimidh mac Aodha an Cleitigh Uí Concobair, da mac Flaithim Móir Mec Con Rubha, .i. Donn, ⁊ Brian, Sitreacc na Sróna Mac an Mhaighistir ⁊ sochaidhi oile do marbhadh don tachur-sin.
Gearalt Caomhanach rioghdhamhna Laighen do marbhadh don Ridire Dubh.
Tighęrnán Ua Ruairc do dul for creich i Lurg. Creach mór do thabairt lais dó, ⁊ Aodh Óg mac Aodha Uí Ruairc do mharbhadh la h-Ua Maol Dúin Luirg i n-iarmóracht na creche.
Diarmaitt Laimhdearg Mac Murchadha Rí Laighen do bhasúghadh la Gallaibh Atha Cliath iar n-a beith aimsir imchian i m-braigdenus aca.
Mathgamhain Maonmhaighe Ua Briain, tighearna Tuadhmumhan, Gaoidheal dob' fearr ⁊ dob'airęagdha i Lęth Modha d'écc i n-a longport fęin iar m-buaidh n-aithrighe. Brian Ó Briain do ghabáil tighearnais Tuadhmumhan tar es Mathghamhna.
O Maol Dúin (.i. Domhnall) taoíseach Tuaithe Luirg do mharbhadh la cloinn p.648 Nell Uí Domhnaill, ⁊ a chreach do breith leo fór oilén d'oilenaibh Locha h-Erne dianad ainm Badhba ⁊ Pilib Mhag Uidhir tighearna Seacht Tuath do dul loingęs lanmhór do dhioghail a óglaoich ar cloinn Uí Dhomnaill ⁊ Niall Óg mac Neill Gairbh mic Aędha mec Domhnaill Óig do mharbhadh lais i t-troid loingsi ar Fionnloch la taobh an oiléin.
Brian mac Aędha Buidhe Uí Néill dęghadhbhar righ Ereann d'uaisle, d'eineach, ⁊ d' ęngnamh do ég.
Maidhm mór adhbhal do thabhairt la Brian Ua Briain tighearna Tuadhmhumhan for Ghallaibh Mumhan. Geroid iarla Deasmhumhan, ⁊ morán do maithib Gall do ghabail lais ⁊ ar diaisnési do chur for an c-cuid oile dhíobh. Luimneach do losccadh don turus-sin la Tuadhmhuimhneachaib, ⁊ la Cloinn Cuilén. Lucht an baile do gialladh d'Ua Briain ⁊ Síoda Cam mac inghine Uí Dhuibhidhir do ghabhail bhardachta an baile cuige, ⁊ fealladh do n-a Gallaibh batar isin m-baile fair gur ro mharbhsat é. Ba mór an techt h-isin i leth re mac taoísigh.
Pilib Mhag Uidhir tighearna Fear Manach do bhreith loingis go Loch Uachtair, ⁊ caislén Cloiche Uachtair do gabail dó. Pilib Ua Raighilligh (.i. tighearna Breifne) do léccen amach do Mhág Uidhir, ⁊ a thighearnus fein do ghabhail dó doridhisi.
Maol Seachlainn Mag Mathgamna adbar tighęrna Oirghiall, Brian mac Muircęrtaigh Uí Choncobair, Seaan mac Emainn Mic Hoiberd, Donnchadh Ó Birn taoiseach Tíre Briúin, Raghnall Ó h-Áinlighe, Corbmac Ó h-Ainlige, Eoin Mac Aędhagain, ⁊ Gillebert Ó Bardain da saor macaomh cruitealadnach Conmaicne d'ég.
Uilliam Ó Faircheallaigh comharba Maedhóg, ⁊ airchideochain na Breifne do écc.
In this Annal
p.650- M1370
Aois Criost, mile, trí chéd, seachtmhoghatt.
Síth daingęn deaghthairisi do dhénomh do Chenél Eoghain ętorra féin. Braighde do thabhairt ó Dhomhnall do Niall ré gan cur a n-aghaidh imón tighearnus. Roinn forba ⁊ fęroinn ó Niall do Domhnall iar sin.
Giolla Patraicc Mac Cathmhaíl taoiseach Chenél Fęradhaigh, Cú Uladh a mhac ⁊ inghean Maghnusa Mhég Mhathghamhna a bhęn, do mharbhadh la cloinn Aędha Meic Cathmhaoíl tre fheill. Murchadh a dęrbrathair do ghabháil a ionaid isin taoisighecht iar sin.
Cathaoir Ua Concobair adhbhor tighearna Ó b-Failge, ⁊ Muirceartach Ua Mordha do thuitim ar creich la Gallaibh Laighęn.
Dubcoblaigh inghęn Uí Raghallaigh bęn Pilip Meg Uidhir do écc.
Maghnus Ó Raghallaigh do ghabhail la cloinn Tomais mic Mathgamna Uí Raighillig, ⁊ a chur i Cloich Locha h-Uachtair.
Cathal mac Dabug Uí Choncęnainn tighearna Ua n-Diarmada, Siobhan Cham inghęn Meg Cartaigh bęn Mec Con Mara, Síoda Chille Cainnigh mac Seaain Meic Con Mara, Seaan Ó h-Ęghra adbhar tighearna Luigne, ⁊ Diarmaitt mac Cathail Óig Uí Concobhair do écc.
Bręisim madhma do thabhairt la Niall Ua Néill tighearna Cheneil Eóghain ar Brian Mag Mathgamhna tighearna Oirghiall, ⁊ dronga dearmhara do muintir Még Mhathgamhna do mharbhadh ⁊ do bhathadh.
Domhnall mac Maeileachloinn, ⁊ Tadhg mac Lochlainn Uí Cheallaigh co n-a dhias mac do écc.
p.652Mael Seachloinn Connachtach Ó Fęrghail, ⁊ Cathal Óg Ó Fęrghail do écc.
Tadhg Ó Ruairc do ghabhail tighearnais na Breifne. Clann Muircheartaigh ⁊ Mág Tighęrnain da indarbadh, ⁊ Concobar Ruadh mac Cathail mic Aedha Breifnigh, ⁊ a chur i crich Mic Uilliam.
Uilliam Dond mac Uillec do écc.
In this Annal
- M1371
Aois Criost, míle, trí chéd, seachtmoghat, a h-aon.
Airdespucc Tuama .i. Seaan Ó Grada cęnn eaccna ⁊ enigh a aimsire do écc.
Fearghal Mag Cochlain do écc i láimh ag Ua c-Cinnédigh.
Fearghal Mag Eochaccáin do écc.
Murchadh Ó Madadháin (.i. mac Eoghain) fęicheamh coitchionn cliar, aidhelgneach, ⁊ fhíorbhocht Eręnn do marbhadh d'aon orcor soighde ar dereadh cręiche i n-Urmumhain.
Brian Ua Cinnedigh tighęrna Urmumhan do marbhadh i b-fell lá Gallaibh.
Emann Ó Cinnedigh adbhar tighearna Urmhumhan do écc.
Tadhg Óg mac Maghnusa Uí Concobair do marbhadh i b-fell do Domhnall mac Muircęrtoigh Uí Concobhair i c-caislén Sliccigh iar n-a cur do Righ Connacht (Ruaidhri mac Toirrdealbhaigh) cuicce, do rér mar do raidheadh romhainn.
Eachmarcach mac Maghnusa mic Ruaidhri mic Maghnusa mic Duinn Móir Meg Uidhir, brughaidh coitcionn do baoi ar Loch Éirne do écc.
p.654Maoil Ir Mac Hoibęrd do mharbhadh la h-Ua c-Concobhair.
Creacha móra do dhenamh la h-Ua n-Dubhda (Domhnall) h-i Tír Fhiachrach Mhuaidhe go ro h-airgeadh co leir an tír lais, ⁊ go ro ghabh a caisléin .i. caislén Aacute;ird na Riagh, ⁊ Caislen Mic Conchobhair, ⁊ i m-baoi inntibh do Ghallaibh do dhíochur eistibh, ⁊ an tír do roinn ar a braithribh, ⁊ ar a mhuintir féin as a h-aithle.
In this Annal
- M1372
Aois Criost, mile, trí chéd, Seachtmhoghat, a dó.
Brian Mór Mág Mhathgamna tighęrna Oirghiall do triall i c-coinne Gall do tabhoirt tachoir doibh, ⁊ Gall-occlach da muintir fén dá mharbhadh go h-inchleithe i b-fell, ⁊ é budhen d'élúdh as an sluagh iar sin.
Seaan Mór Ó Dubhaccáin Saoi sheancadha ⁊ ollamh Ó Maine do écc iar m-buaidh n-ongtha ⁊ n-aithrighe, i Rinn Dúin ag muintir Eoin Baisde.
Muircęrtach Muimneach mac Muirceartoigh Moir Mécc Eochaccáin, taoiseach Cenéil Fhiachach do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Mac Feórais do ghabhail d'Ua Ceallaigh ⁊ da chloinn, ⁊ Risderd Mac Feórais a oidhre do marbhadh.
p.656Uilliam mac Uillicc, ceann suarcusa ⁊ saoirbhés Búrcach, ⁊ Uilliam Occ Ó Ceallaigh adbhor tighearna Ó Maine do écc.
In this Annal
Document details
The TEI Header
File description
Title statement
Title (uniform): Annals of the Four Masters
Title (supplementary): Volume 3
Responsibility statement
Electronic edition compiled by: Stephen Beechinor, Beatrix Färber, and Daithí Ó Corráin
Funded by: University College, CorkProfessor Marianne McDonald via the CELT (fromerly CURIA) Project and Seoirse Ó Luasa, An Caifé Liteartha, An Daingean, who donated a copy of the Annals of the Four Masters to the CELT Project.
Edition statement
1. First draft, revised and corrected.
Extent: 60 290 words
Publication statement
Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork
Address: College Road, Cork, Ireland
Date: 2000
Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.
CELT document ID: G100005C
Availability: Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.
Notes statement
The precise relationship between MSS 1--4 (below) is a matter for scholarly debate. Two views have been put forward, that of Walsh and Mooney (for bibliographical details of their publications, see below). According to Walsh, MSS 1 and 4 are what remains of the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 3 are the copies forwarded to Louvain for possible printing. According to Mooney, MSS 1 and 3 are the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 4 are what remains of the set forwarded to Louvain. It is more likely that Walsh's view is correct. For an excellent and fully documented discussion of the problem, see Nollaig Ó Muraíle, The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters, Celtica 19 (1987) 75--95.
Source description
Manuscript sources.
- (i) Dublin, Royal Irish Academy, MS 1220 olim C iii 3; paper; s. xvii; five hands, including Míchél Ó Cléirigh and Cú Choigcríche Ó Cléirigh; 522 folios. Annals from AM 2242 to AD 1171. Used by Dubhaltach Mac Fir Bhisigh, who refers to it as belonging to Fearghal Ó Gadhra. For a description of the MS, see Kathleen Mulchrone & Elizabeth FitzPatrick, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy fasc. 26 (Dublin 1943) 3276-82; Nollaig Ó Muraíle, 'The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters', Celtica 19 (1987) 75–95: 88–92.
- (ii) Dublin, University College L, OFM, A 13; paper; s. xvii; an autograph copy but scribal signatures are absent in the body of the text. The hands resemble those of Míchél Ó Cléirigh, but there are other hands including marginal notes by John Colgan. Annals from AM 2242 to AD 1169. For a description of the MS, see Myles Dillon, Canice Mooney, & Pádraig de Brún, Catalogue of Irish manuscripts in the Franciscan Library, Killiney (Dublin 1969) 24–27; Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscripts of the 'Annals of the Four Masters'', Irisleabhar Muighe Nuadhad, 1916, 17-24; Ó Muraíle, op. cit. 94–95.
- (iii). Dublin, Royal Irish Academy, 687 and 688 olim 23 P 6 and 23 P 7; paper; s. xvii; the scribes are Míchél Ó Cléirigh, Cú Choigcríche Ó Cléirigh, and Conaire Ó Cléirigh, and two others. Annals from 1170 to 1616. For a description of the MSS, see Lilian Duncan, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy fasc. 17 (1936) 2112–2114; Ó Muraíle, op. cit. 95; annals from 1170 to 1616); Paul Walsh, 'Manuscripts of the Four Masters (R.I.A. 23 P 6 and 7 [=MSS 687-8]) Ir Book Lover 24 (1936) 81-3; Ó Muraíle, op. cit. 95.
- (iv). Dublin, Trinity College Library, 1301 olim H. 2. 11; paper; s. xvii; the scribes are Conaire Ó Cléirigh; and two other Ó Cléirigh scribes. Annals from 1334 (beginning acephalous) to 1605 in 466 folios. For a description of the MS, see T. K. Abbott and E. J. Gwynn, Catalogue of Irish manuscripts in the library of Trinity College Dublin (Dublin 1921) 82–83; Ó Muraíle, op. cit. 92–94.
- (v) Dublin, Trinity College Library, 1300 olim H. 2. 9 and H. 2. 10; paper; s. xviii (1734-5) scribe: Hugh O'Mulloy (Aodh Ó Maolmhuaidh); a transcript of MS (i) made for John O'Fergus. For a description of the MS, see T. K. Abbott and E. J. Gwynn, Catalogue of Irish manuscripts in the library of Trinity College Dublin (Dublin 1921) 82).
- (vi) Dublin, Royal Irish Academy, 988 and 989 olim 23 F 2 and 23 F 3; paper; s. xviii; scribe not named; the text was transcribed in the house of Charles O'Conor of Belanagare, and apparently under his supervision. This is a transcript of MS (i). For a description of the MS, see Kathleen Mulchrone, Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy, fasc. 22 (1940) 2829–30).
Editions and Translations.
- Charles O'Conor (ed.) Rerum Hibernicarum scriptores veteres iii: Quatuor Magistrorum Annales Hibernici usque ad annum M.CLXXII. ex ipso O'Clerii autographo in Biblioteca Stowense servato, nunc primum uersione donati ac notis illustrati (Buckingham, 1826) [O'Conor's edition, though based on MS (i) is seriously defective].
- John O'Donovan (ed. & trans.) Annala Rioghachta Eireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, from the earliest period to the year 1616. Edited from MSS in the Library of the Royal Irish Academy and of Trinity College Dublin with a translation and copious notes, 7 vols. (Dublin 1848-51; repr. Dublin, 1856; repr. Dublin, 1990.) [volumes i-ii: pp v-vi (dedicatory letter of the editor) + pp vii-liv (introductory remarks, including original documents) + pp lv-lxi (epistle dedicatory of Míchél Ó Cléirigh) + pp lxiii-lxxi (contemporary approbations of the work) + pp 2-1187 (text and translation) + pp 1189-93 (addenda and corrigenda); volumes iii-vi: pp 2-2375 (text and translation) + pp 2377-2494 (a genealogical appendix, including original documents) + 2494-8 (addenda et corrigenda); volume vii: pp 405 (indexes). There are three separate paginations: volumes i-ii, volumes iii-vi, and volume vii, each having separate pagination. The edition of volumes i-ii, AM 2242-AD 1171, is made from a corrected copy of Charles O'Conor's edition (Buckingham, 1826). This edition is based on MS (i) which was not available to O'Donovan. O'Donovan collated the text so derived with MS (v) and MS (vi) both eighteenth-century transcripts of MS (i). MS (ii) was not known to O'Conor or O'Donovan. The text of the remainder of the remainder of the Annals (volumes iii-vi) is edited from MS (iii) collated with MS (iv).]
- Owen Connellan, The Annals of Ireland, translated from the original Irish of the Four Masters (Dublin, 1846) [Annals from 1171 to 1616].
- Henri Lizeray, Le livre des quatre maîtres: Annales du royaume d'Irlande, depuis les origines jusqu'à; l'arrivée de saint Patrice (Leroux, 1882).
Literature
- George Petrie, 'Remarks on the history and authenticity of the Annals of the Four Masters', Trans Roy Ir Acad 16 (1831) 381-93 [repr. O'Donovan, op. cit. i, pp vii-xix].
- Sir John T. Gilbert, 'The Celtic records of Ireland', Ir Q Rev 1 (1852) 588-700 [notice of O'Donovan's edition].
- Eugene O'Curry, Lectures on the manuscript materials of ancient Irish history (Dublin, 1861; repr. Dublin, 1878) 141-61 [note O'Curry's translation of John Colgan's remarks about Míchél Ó Cléirigh (143-45) and his sardonic comments on the Stowe sale of Irish MSS and the attitude of Lords Macaulay and Ashburnham].
- P. Mac Suibhne, 'A great historical work: the Annals of the Four Masters', J Ivernian Soc 7 (1915) 66-93.
- Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscripts of the 'Annals of the Four Masters'', Irisleabhar Muighe Nuadhad, 1916, 17-24.
- E. J. Gwynn, 'Miscellanea', Ériu 9 (1921-23) 27-30: 27-8 [verse fragments in Annals of the Four Masters].
- Paul Walsh, 'Extracts from the Franciscan manuscript of the Annals of the Four Masters', in Paul Walsh, Gleanings from Irish manuscripts, 2nd ed. (Dublin, 1933) 69-85.
- Paul Walsh, 'The Four Masters', Ir Book Lover 22 (1934) 128-31.
- Paul Walsh, 'The convent of Donegal, 1632-36', Ir Book Lover 23 (1935) 109-15.
- Brendan Jennings, Michael O Cleirigh, chief of the Four Masters, and his associates (Dublin, 1936) [an inadequate account of the MSS, otherwise very valuable].
- Paul Walsh, 'Manuscripts of the Four Masters (R.I.A. 23 P 6 and 7 [=Dublin, Royal Irish Academy, MSS 687-8])', Ir Book Lover 24 (1936) 81-3 [repr. for the most part in a chapter of his The Four Masters and their work].
- Paul Walsh, 'Slips in O'Donovan's Four Masters, vol. V', Ir Book Lover 25 (1937) 100-02.
- M. A. O'Brien, 'Miscellanea Hibernica, 5: a wrong entry in AU and FM [A.D. 603], Études Celtiques 3 (1939) 365.
- Paul Walsh, 'The dating of Irish annals', Ir Hist Stud 2, (1941) 355-75.
- Canice Mooney, 'Irish Franciscan libraries of the past', Ir Ecclesiast Rec, 5th ser., 60 (1942) 223-4.
- Colm Ó Lochlainn, 'John O Donovan and the Four Masters', Ir Book Lover 29 (1943-5) 4-8.
- Paul Walsh, The Four Masters and their work (Dublin, 1944).
- Michael Duignan [notice of Walsh's Four Masters and their work], Éigse 4 (1943-4) 312.
- Helena Concannon, 'John O'Donovan and the Annals of the Four Masters', Studies (Dublin) 37 (1948) 300-7.
- Colm Ó Lochlainn, 'Annals of the Four Masters', Ir Book Lover 31 (1949-51) 126-8.
- Alexander Boyle, 'Fergal Ó Gadhra and the Four Masters', Ir Ecclesiast Rec, 5th ser, 100 (1963) 100-14.
- Cathaldus Giblin, 'The Annals of the Four Masters', in Liam de Paor (ed.) Great books of Ireland (Dublin, 1967) 90-103, repr. in Benignus Millett & Anthony Lynch (ed.) Dún Mhuire, Killiney, 1945-95 (Dublin, 1995) 135-43.
- David Greene & Frank O'Connor, A golden treasury of Irish poetry (London, 1967; repr. Dingle, 1990) 107-9, 200-01 [edition of restored text and translation of four verse epigrams that occur s. aa. 606, 614, 1022, and 1088].
- Pádraig Ó Súilleabháin, 'Nótaí ar thrí fhocal ó na hAnnála', Éigse 15 (1973) 20-22.
- Alan Mac an Bhaird, 'Dán díreach agus ranna as na hannála 867-1134', Éigse 17 (1977) 157¨C168.
- Breandán Ó Buachalla, 'Annála ríoghachta Éireann is Foras feasa ar Éirinn: an comhthéacs comhaimseartha', Studia Hibernica, 22-3 (1982-3) 59-105.
- Nollaig Ó Muraíle, 'The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters', Celtica 19 (1987) 75-95.
- Donnchadh Ó Corráin, 'Vikings II: Ross Cam', Peritia 10 (1996) 236.
- Nollaig Ó Muraíle, The celebrated antiquary: Dubhaltach Mac Fhirbhisigh (c.1600-71): his lineage life and learning (Maynooth, 1996) 6-10, 100-101, 186-89.
- Nollaig Ó Muraíle, 'Cathal Ó Mac Maghnusa: his time, life and legacy', Clogher Rec 16/2 (1998) 45-64.
- Donnchadh Ó Corráin, 'Ad Annals of the Four Masters, 823-24', Peritia 13 (1999) 141.
- William O'Sullivan, 'The Slane manuscript of the Annals of the Four Masters'. Ríocht na Mídhe [Journal of the County Meath Historical Society] 10 (1999) 78-85.
- Daniel P. Mc Carthy, 'The chronology and sources of the early Irish annals', Early Medieval Europe 10:3 (2001) 323¡ª341.
- Pádraig A. Breatnach, 'Irish records of the Nine Years' War: a brief survey, with particular notice of the relationship between Beatha Aodha Ruaidh Uí Dhomhnaill and the Annals of the Four Masters'. In Ó Riain, Pádraig (ed.), Beatha Aodha Ruaidh: the life of Red Hugh O'Donnell. Historical and literary contexts (Irish Texts Society, subsidiary series 12) (London 2002) 124-147.
- Daniel P. Mc Carthy, on his website at http://www.cs.tcd.ie/misc/kronos/chronology/synchronisms/annals-chron.htm offers comprehensive information on two traditions of dating used in the Irish Annals, together with two ancillary articles, 'Chronological synchronisation of the Irish annals', and 'Collation of the Irish regnal canon'.
- Bernadette Cunningham, O'Donnell Histories: Donegal and the Annals of the Four Masters (Rathmullan, 2007).
- Edel Bhreatnach and Bernadette Cunningham (eds.), Writing Irish History: the Four Masters and their World (Dublin, 2007).
- Bernadette Cunningham, 'The Ó Duibhgeannáin family of historians and the Annals of the Four Masters', Breifne 44 (2008) 557-572.
- Bernadette Cunningham, 'John O'Donovan's edition of the Annals of the Four Masters: an Irish classic?' in Dirk van Hulle and Joep Leersen (eds.), Editing the Nation's Memory: Textual Scholarship and Nation-building in Nineteenth-century Europe (Amsterdam, 2008), 129-149.
- Daniel P. Mc Carthy, The Irish Annals: their genesis, evolution and history (Dublin 2008).
- Nicholas Evans, The present and the past in medieval Irish chronicles, Studies in Celtic History 27 (Woodbridge, 2010).
- Bernadette Cunningham, The Annals of the Four Masters (Dublin, 2010).
- Pádraig A.Breatnach, The Four Masters and their manuscripts: studies in palaeography and text (Dublin, 2013).
The edition used in the digital edition
O’Donovan, John, ed. (1848). Annala Rioghachta Eireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, from the earliest period to the year 1616. Edited from MSS in the Library of the Royal Irish Academy and of Trinity College Dublin with a translation and copious notes. 1st ed. Seven volumes. Volumes i—ii: pp v—vi (dedicatory letter of the editor)+ pp vii—liv (introductory remarks, including original documents) + pp lv—lxi (epistle dedicatory of Mícheál Ó Cléirigh) + pp lxiii—lxxi (contemporary approbations of the work) + pp 2—1187 (text and translation) + pp 1189—93 (addenda and corrigenda); volumes iii—vi: pp 2—2375 (text and translation) + pp 2377—2494 (a genealogical appendix, including original documents) + 2494—98 (addenda et corrigenda); volume vii: pp 405 (indexes). There are three separate paginations: volumes i-ii, volumes iii—vi, and volume vii, each having separate pagination. The whole work extends to 4167 pp. Dublin: Hodges & Smith.
You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:
@book{G100005C,
title = {Annala Rioghachta Eireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, from the earliest period to the year 1616. Edited from MSS in the Library of the Royal Irish Academy and of Trinity College Dublin with a translation and copious notes.},
editor = {John O'Donovan },
edition = {1},
note = {Seven volumes. Volumes i—ii: pp v—vi (dedicatory letter of the editor)+ pp vii—liv (introductory remarks, including original documents) + pp lv—lxi (epistle dedicatory of Mícheál Ó~Cléirigh) + pp lxiii—lxxi (contemporary approbations of the work) + pp 2—1187 (text and translation) + pp 1189—93 (addenda and corrigenda); volumes iii—vi: pp 2—2375 (text and translation) + pp 2377—2494 (a genealogical appendix, including original documents) + 2494—98 (addenda et corrigenda); volume vii: pp 405 (indexes). There are three separate paginations: volumes i-ii, volumes iii—vi, and volume vii, each having separate pagination. The whole work extends to 4167 pp.},
publisher = {Hodges \& Smith },
address = {Dublin},
date = {1848-51}
}
Encoding description
Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts
Sampling declarations
The present text represents pages 2--657 of volume 3, being the years A. D. 1172 to A. D. 1372, in the chronology of the compilers. That chronology deviates from the historical chronology, but it has not been corrected in this edition. All editorial introduction, translation, notes and indexes have been omitted. Editorial corrigenda are integrated into the electronic edition. Missing text supplied by the editor is tagged SUP.
Editorial declarations
Correction: Text has been checked and proofread four times. All corrections and supplied text are tagged. The Annals of the Four Masters is an extremely large and complex work. Any corrections of errors in the original text, as edited by O'Donovan, or in this digital edition are welcome. They will be credited to the scholars who make them.
Normalization: The electronic text represents the edited text. The editor's divisions of words have been silently changed to bring them into accord with CELT practice. All compound personal names are segmented in accordance with CELT practice.
Quotation: Quotation marks are rendered Q.
Hyphenation: Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word.
Segmentation: DIV0=the whole work; DIV1=the individual annals (i.e. the annalistic matter gathered under one year); DIV2=the annalistic entry; paragraphs are marked; passages of verse occurring within paragraphs are treated as embedded texts and the stanzas are marked LG and metrical lines are marked L. Page-breaks are marked.
Standard values: Dates, whether A.M. or A. D., are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd. The same applies to Roman calendar dates.
Interpretation: Personal names, place names (kingdoms, lordships, churches, monasteries etc.) and group names (kindreds, lineages, dynasties, peoples etc.) have been tagged. Social and professional roles (king, lord, bishop, abbot, priest, scholar, lector, scribe etc.) have been tagged. Technical terms are tagged. Content markup is complete, but subject to revision. All female personal names have been identified as such in the mark-up. Where possible, monastic sites have been identifed and where these are obscure a two-letter code for the Irish counties has been added.
Reference declaration
A canonical reference to a location in this text should be made using “Annal” and “Event”, eg Annal M1172, Event M1172.0.
Profile description
Creation: The material for the twelfth century and before is by unknown authors in Irish monastic scriptoria; later medieval material is drawn from the collections of Irish professional learned families; the material for the seventeenth century is drawn from contemporary sources and observations. c. 550-1616, at various and unknown dates
Language usage
- Most of the text is in Middle Irish and Early Modern Irish. (ga)
- Some words and phrases are in Latin. (la)
- Some words are in English. (en)
Keywords: histor; prose; annals; medieval
Revision description
(Most recent first)
- 2013-12-03: File updated. (ed. Beatrix Färber)
- 2013-11-29: Bibliographical details updated. (ed. Fangzhe Terek Qiu)
- 2008-09-25: Keywords added; file validated. (ed. Beatrix Färber)
- 2005-08-25: Normalised language codes and edited langUsage for XML conversion (ed. Julianne Nyhan)
- 2005-08-04T15:07:19+0100: Converted to XML (ed. Peter Flynn)
- 2005-04-13: Addition to bibliography, new wordcount. (ed. Beatrix Färber)
- 2005-03-11: Additions to bibliography. (ed. Beatrix Färber)
- 2002-09-27: Updated bibliography integrated. (ed. Beatrix Färber)
- 2001-09-24: Revision of markup; some further proofing; text parsed using SGMLS. (ed. Beatrix Färber)
- 2000-07-27: Minor markup changes; text parsed using SGMLS. (ed. Beatrix Färber)
- 2000-07-25: Text parsed using SGMLS. (ed. Stephen Beechinor)
- 2000-04-10: Proofing of text, insertion of content markup of personal and organisation names, place names and terms. (ed. Stephen Beechinor)
- 2000-01-29: Proofing and regularisation of text. (ed. Daithí Ó Corráin)
- 1998-05-25: Header restructured; text parsed using SGMLS; text normalized using SGMLNORM. (ed. Margaret Lantry)
- 1996-10-11: Text parsed using SGMLS. (ed. Mavis Cournane)
- 1996-10-10: TEI header constructed. (ed. Donnchadh Ó Corráin and Margaret Lantry)
- 1996-09-27: Proofing and checking of existing markup. Insertion of structural mark-up. (ed. Philip Irwin)
- 1993-06: First proofing. (ed. Gillian McIntosh and Rachel Granville.)
- 1993: Proofing and insertion of partial content mark-up. (ed. Bart Jaski)
- 1993: Data capture completed. (ed. Gillian McIntosh and Rachel Granville)