unknown

Edited by Kuno Meyer

 p.24

The Colloquy between Fintan and the Hawk of Achill

Fintan

Arsaidh sin, a eoúin Accla
innis dúinn adbur t' echtra
atá accam co séghda
h' accallam a hénbérla

In t-én

Gé thusu nochu n-óg ort
is fada ó do cháel do chorp
i n-Dún Tulchu fa ticc muir
a Finntain, a ̇fir eóluigh

 p.25

Fintan

Mó iss ínganta mo beth beó
táinic ar mo chraidhe ceó
cumha Rois Gredha 'gum roinn
mó rom-chráidh aidhedh Illainn

A eóin a h-Accuill na b-̇fían
atú ar tí t'̇faicsina ríam
arnat ̇faiccsin abair rinn
ca cúis fa n-adhrai d' Accaill

In t-én

Soillsi a h-aeóir caoimi a cúan
tess a fidbaidhe nach fúar
torthaighe a sealg sáire a sreab
ocus úaignighe a hinber

A Finntain ní rabu ríam
áen-adhaigh i n-Accaill tíar
nach fuighinn mo sáith lem threóir
d' íascc iss d' ̇fíaduch is d' oiṡfeóil

A micc Bóchra in bérla báin
ó ráinic ar chóir chomhráidh
ar grádh Íssu innis dam
do thaidhecht is do sáeghal

Fintan

Mo sáeghul roimh dhílinn duib
cúig bliadhna déc do bliadhnuib
tug Día tar éis dílinn damh
cúig cét cúig míli bliadhan

Fúarus-sa tuilliudh a eóin
adhbar damh beth am senóir
deich cét bliadhan damh mar sain
adhbhur dom áeis beith arsaidh.
Ars.

A h-seabuicc a h-Accuill úair
ber-si bennachtain is búaidh
ón lo ro ghenis a h-uigh
abair nuimhir do h-sáeghuil

 p.26

In t-én

Inann sáeghal damh is duid
a Finntain mheic Bóchra buicc
cert-inann ré ní fáth fill
inann degháes iar ndílind.

A Finntain mheic Bóchra báin
os tussa in fili 'san fáidh
innis dúinn gan chairde anuis
na h-uilc is aidhble ̇fúaruis

Fintan

Díth Illuinn aidhedh mo mhacc
bás Cesra co n-gili glacc
mó rom-chráidh ó sin immach
m' adhaigh ar Ess Rúaidh rónach

Ar ndíth Ladra is Bethadh binn
ar n-dubhdortadh don dílinn
rom-chuir in Coimdhe dom chrádh
h-i richt égne ar gach n-úarán

Fa gairit limm beth ar Bóinn
ar toidhecht dom dar muir móir
ar Búais ar Banna ar Bru duinn
ar Succu ar Súir ar Sinainn

Ar Sláine is ar Life thoir
ar Maigh 's ar Ethne ̇findgloin
ar Múaidh ar Modhuirn ar Muir
ar Soláin ar Láigh ar Leamhuin

 p.27

Ar Sinuinn ar Dáeil 's ar Duibh
ar Sligech 's ar sruth Munuidh
gu ticcinn gan lén ille
go hess inbir na hÉrne

Adhaigh dhamh ar in tuinn túaidh
ocus mé ar Ess rónach Rúaidh
ní fúarus adhaigh mar sain
ó thús co deiredh domain

Nír ̇fétus anadh fon ess
berim léim nirb é mo les
ticc in t-aighredh mur ghlain n-guirmm
etromm is Ess meic Modhuirn

Tic préchán a h-Accuill úair
ós cionn inbir Essa Rúaidh
ní biu 'ca chelt cidh fáth rúin
do ̇fúadhaigh leis mo lethsúil

Goll Essa Rúaid do lean dím
ón adhaigh-sin borb a brígh
atú gan mo tsúil ó h-soín
nem-ingnadh dúinn beith arsaid.
Ars.

In t-én

Is misi do sluig do súil
a Fintain in aicnidh úir
is mé in seabac líath co ladh
bís a coim Accla m' óenar

Fintan

Massa thusa sin gidh sáeb
d' ̇fácbuis mé co cíamair cáech
atá i ndliged 's a n-dúla
ícc rimm éruicc m' énsúla

 p.28

In t-én

Éraicc bec do-béruinn duit
a Finntain mheic Bóchra buig
in áe-nsúil-sin h-it chinn chrín
prap do sluigfinn am óenmír

Fintan

Searb a cana a mir-eóin móir
binne cach fethim co fóill
do-ghén-su osa mé is míne
comrádh ar mo choimdíne

Cúig cét bliadhan dam-sa am gholl
am égni tháeib-leaphur thromm
ar lochaib ar aibnib sain
ar gach muir saidhbir sruth-ghlain

Cóeca bliadhan mé amm ilar
tercc éun do dénad minadh,
iss cét bliadhan damh fa muirn
am séghdha h-seabaic h-súl-ghuirm

Gur mithidh le rígh n-gréne
mo chur am richt budhéine
ca fuighinn ní bud fiú sain
acht cé tú indiu co harsaidh.
Ars.

Ó ré Sláinghe mheic Dhela
cét-rígh Fódla fúair fledha
co linn Láeghuiri mheic Néill
co toidhecht Phátruic phenn-réidh

Is mé fa hairdbrethim binn
da gach rígh dar' ghab h-Érinn
mé do roinn gach crích co cain
accu gan ̇fích gan ̇fogail

 p.29

Trí chét bliadhan gan temeal
óigi m' áisse fa dheriuth
re linn mo dalta gan táir
Illainn sgíamaigh mheic Sgannláin

Gan temheal choidhchi ar mo chuirm
nír sgar mo macrad ré muirn
cách aca n-díl riam a m-brugh
gan chrínadh criadh ná chomluth

Beg co bás Illainn gach ní
min gach díth gur cláechlódh lí
crín anocht mo chalann chain
fír a canam, cid arsaid.
Ars.

A eóin, is arsaidh do chlúmh
ó dho léiges rit mo rún
inniss dúinni tré rechtaibh
blogh ale dott imthechtaib

In t-én

Atá accom duit uile
a mheic Bóchra barr-buidhe
fiss gach catha cenn a ceand
da tucodh i n-iath Hérenn

A cath Muighi Turith thiar
h-i Cunga nír chlódh mo chiall
do bídh a mheic ger mhór in ail
fuil do chlainne fam chrobaib

Ann torchair do dá mac dég
'ga faigsin adhbul in béd
do chognus da gach géig úir
lám nó leth=choss nó leth- súil

 p.30

Do-chúadhus turus budh sía
assin Chunga nertmur níadh
i n-deguidh Eochaidh mic Eircc
co Tráigh n-Eóthuili n-oirdheircc

Tar éis uisci d' ól don rígh
turus nachar búadach brígh
do chomthuit issin chath chrúaid
iss clann Nemidh co nert-búaidh

Ar n-inntódh chum in chatha
doconncus ní réim ratha
ó Chunga co Sruthair sair
lán do chorpaib 'na cossair

Ar n-dul damh a mescc ind áir
do-chím dom leth-táeib an láim
fainne don derg-ór mar ̇fuil
fa gach énmér da méraib

A l-láechdacht fa lór a mét
iss mairg dar gerradh in ghég
a cáeimhe 's a fad 's a fedh
derge ocus áille a h-ingean

Muinchille sreabnaidhe sróill
is muinchille inair óir
do bí uimpi ar a muin-sin
fedh na láime don lúirig

Tógbaim hí 's nírb fann in treóir
in lám itir ̇fuil is ̇feóil
berim lim fa h-anba in fedh
go Druim Ibair na n-inber

Lám Núadhat do ̇fúarus ann
airdrígh Thúaithe Dé Danann,
secht m-bliadhna di a n-adhba m' én
ac sin a Fintain ursgél

 p.31

Do-gheib muicith Núadhat náir
beriss co Carnn Lámha in láimh
is trithe do thuitsit tair.
Miach is Oirmedh gérb easbaid

Deich mbliadhna fichet ro fess
ó chath Muighe Tuired thess
co cath Muighe Tuirith thúaid
ar' thuit Balur in mór-slúaigh

Ar n-díth Fomóruch in áigh
uch rob í in t-sáimrighe sáim
gan chreich gan ghalur gan ghuin
gan ̇fúath gan ̇feall gan ̇fingail

Ó Muigh Cétni itir dá choill
gu Céis cráeb-thorthuigh Coruinn
dob imda grecho gábaidh
ó armmuib in Illdhánaigh

A n-diaidh meicc Ethne na n-armm
fa h-imda brain-éun iss badhb
do bo mana crimb chnáma
táeph re Lugh na láech-lámha

Nochu n-̇facco missi riam
thair ná thúaidh ná thess ná thiar
's nochu chúala láech mar Lugh
ón laithiu ro ghein Ádhumh

Fada lim-so la toghu
mór in sgéul glacc na gonu
a h-aithle mic Guill dá ghuin
atát na fuinn gu harsaidh.
Ars.

Fintan

Is mór m'̇fala rit ann sin
a eóin a h-innsi in ̇fiadaig
crimm corp mo chlainne nár thaiss
leth mo ruiscc ríghdo rinn-glaiss

 p.32

Budh hé h'ícc'sa ̇ngním nách gar
mádh táesca dhuit iná dham
mana biad fo thalmain thinn
soimmled do chuirp gan choicill

In t-én

Inniss a úa Láiṁfiach láin
ar do bhréthir ar do bháigh
imthúsa Míledh don muigh
is a chlainne 'na dheghuidh.

Fintan

Trícha mac ocus dá mac
ac Mílid co ̇n-gile ̇n-glacc
ní ráinic díb demin linn
acht óenseiser co h-Éirinn

Ar tocht a h-Espáin in áigh
ochtur derbráithrech don dháim
do báidedh h-Ír is Dunn dil
ar muir úathmuir ilpíastaigh

Do thuccsat cath Tailltin tall
maróen is Túatha Dé Dhanann
'ar n-díth clainni Cermuit crúaidh
le clannuib Míled mong-rúaid

Do roinnsit Banbha gan brón
Émer ocus Érimón
co tánaic úabur a m-ban
bliadhain gan chreich gan chogadh

Do ráidh ben Éirimóin na cath
mun budh le druimm cáein Cesrach
Druimm Bethi Druim b-Fingin finn
nach biath áen-oidhchi i n-Érinn

 p.33

Ainm dílis gacha druimmni
budh búan am chridhe a chuimni
Tír Maine is Cnoc Medha mór
is Cenn Mara gan cláechlódh

Torchuir Émear anba in fer
le h-Érimón mac Míled
fúair a Túaith Ghéisil a ghuin
'sa maitin ar Muigh Smerthuin

Ó Éremón anba in rath
co Conuing meann m-boc-̇foclach
do bí Ére 'na tuinn técht
gan olcc gan ̇feall gan ainécht

Do bámar lá hi Temraig thoir
re tóeb Echach tind tolccoigh
a Múr Tea i n-aitreb thair
rissi n-abur tra Temair

Glúaisis Conuing a Temraigh
ocus a slúaigh 'na lenmain
co h-áenuch Dromma Léith láin
maithi Midhe 'na mhór-dháil

Mar do bhámar i n-Druimm Léith
slúaigh Innsi Fáil fir nár tréith
co facamar in fer mór
cucuinn ag techt 'nar tinól

Beirt ghlé-gheal mun gillu mór
sí arna h-úaim ule d' ór
do ̇faluigh oirn in gréin ̇n-glain
a sgáile ac tocht co Temraigh

Cráeb thoruidh i l-láim in láeich
maith a boludh glan re gáeith
do bí ar in cráeib-sin chena
cnái ublu ocus áirnedha

Dergbuidhe nán t-ór a ̇folt
gile ná cubur a chorp
iss h-é iss áille at-chonnucc ann
da táinicc i n-íath h-Éreann

 p.34

Suidhiss accuinn amra in rádh
ticcmait ule da ghnúis grádh
laphruiss re Conaing na cath
assin bérla glan ghrécach

Cé thussa a láeich iss lór mét
laphrus bérla na fer n-Grécc
inniss dúinn co fír a bus
ca tír a ̇fuil t' urradhus

Is missi Tréfuil̇ngidh trén
a airdrígh nime na néll
iss ass tánagus anair
a parrthus a purt Ádhaimh

Uidhe is faite ná sin síar
nochon tairinn go gnáth-ghrían
nochon ̇fuil feronn ná fód
táeb thíar do Dún Mo Cháemóg

Do siublus-sa in cruinne
ó tháeb leabhar gach thuinne
nochur ̇fácbus treab ná tonn
acht in tír si gan todholl

Don doman iss tairsech tair
parrthus port chlainne hÁdhaim
tairrsech talman tíar ón tuinn
Iniss Glúair baile Brénuinn

Do ráidh Conuing fa rádh gann
nochon ̇fétfamaeis t' ̇fulȧng
ar romét do sátha thair
a Thré̇fuilngid trén-̇foclaig

Do ráidh Tré̇fuilngid na tráth
ni beg limm do biadh gu bráth
balad mo chráibi cáimhe
gach n-énlá 's gach n-énaidhche

 p.35

An chráeb-so at-chíthi im láim
sásadh d'̇feruib h-í 's do mnáib
fóirid a búadha gin ghus
fúacht iss íta iss occurus

Da caithea iss t' agaid fathúaid
torad in chraind-si fo búaidh
in t-arracht ghlacus h-í de
téit a n-óicce assa h-aithle

Da caithea iss t' agaid budess
torad in chrainn-si fo mess
ní h-egail duit galar drenn
i céin mairius in draigheann

Trí lá dó hi Temraig na trét
a comrádh bind nocho brég
co táinic slúagh finn fuinidh
hi n-óen-̇fecht da innsaighidh

Ceilibhraiss d' ̇feruibh Fódla
glúaissis na réim rochródha
fágbais don chráib nar tír thall
cnú is áirne is uball

Meissi do thóguib in mess
iss do chuiris é rem chress
noco tairnicc limm a chur
nochon ̇fúair nech mo báeghul

Cuirim-si na trí toraidh
táinic chucuind d' ar cobair
Eó Rossa cráeb Mughna móir
bile Tortan in trom-slóigh

Ac sin duit a h-sebuic h-suairc
sgél bec comuinn ar do chúairt
ar in máil-̇finn ̇n-gel-bláith n- glain
mun senráith áibinn arsaidh.
Ars.

In t-én

 p.36A Finntoin mic Bóchna báin
ber-si bennachtain co m-báigh
gacha ̇fúarus dod sáeire
budh sgél do chinn chummaéine

A n-aimsir Chonchobair chaéim
fa mór m' allud ocus m' aéib
ac sibul chnocc ocus glenn
fam rí ar énlaith Érenn

Ar tháibleóir Trágha Bale
tarrla m' úid ocus m' aire
fer cúarta gacha cúaine
Cúchulainn na Cráebrúaide

An úair do thuit 'sa mebail
Cú Rúi rí Clainne Deghuidh
do chaithius mo sáith da ̇fuil
arna thuitimm 'san imghuin

An úair do thuit Garb mac Sdairn
leisin Choin do bíathad baidhb
dá súil in Grégaig co n- gnái
do chaithius a tús degh-lái

Menicc fúarus feóil is faidhb
ó Náissi fa nimnech airmm
nír chaithius a ̇feóil ná a ̇fuil
ar a ̇feabus a n-imghuin

Tarrla chucum-sa cenn Cet
tar éis a ghona 's a ghlecc
do bud grimm dásachtach dhamh
tarmmuirt a súil mo thachtadh

Do chaithius fa h-anba a mét
corpán Monodhair meic Cécht
fúarus mór corp druimm ar dhruimm
ó láim choscuraig Chonuill

 p.37

Ó deabuigh nocha dechuith
in gcén ro búi 'na bethaid
do bídh na h-aibni lán d' ̇fuil
ón Chúlglaiss Chonaill Chernaig

Fa hé in mílid 'sa mét móir
Fergus roghasta mac Róigh
fer comlainn cét crúaid a ghal
ó faghuinn feóil is fulrad

Fa mana glíadh iss gábaidh
a n-diaigh in t-slúaigh ar Tánuidh
lór a déne 's a demne
breisslech Muighe Murthemne

Tar éis ar marb Cú na cles.
nír sguir gur cirrbad a chnes
do bí a agaid lán da ̇fuil
's a dhruimm re cairthe in chumpuir

Tánac ós cinn in churad
ocus a drech ar n-dubad
d' ithi a súla nír thoisc áigh
crumaim mo chend 'sa chongháir

Mothaighis mé ar a agaid
tógbais súas in láim lagaig
cuiris a chletín curad
trem cholainn don chéttulad

Berim-si eteall angbaid
co h-Inis Géidh dar glennmuir
tairṙngim assamm borb an brígh
crann crúaid-righin in chletín

Anaidh am cholainn in cenn
mo chraidhe do chráidh go tend
co slán ní fuilimm ó h-soin
's ní cheilim ótú arsaid.
Arsaid sin.

 p.38

Mé do marb mór na sgéla
óenchorr do bí ar Muigh Léna
ocus ilar Droma Bricc
do thuit lim 'san áth oirdirc

Mé do marb súaircc in sére
énchorr Innsi guirm Géidhe
iss mé do choguin fam chír
dá én lán-méthi Léithín

Is mé do marb ríghda in rúaig
Dubchosach seng Slébe Fúait
lon Droma Seghsa na sreb
fúair bás i crobaib m' ingean

Re linn Logha láech gan lén
do-berinn co hadhba m' én
am chrobaib síar gan sínedh
cuirp curadh nó cathmíledh

I ré Iúghaine co m-búaid
dam-sa ro budh croib-nert crúaid
tar gach gort is tar gach n-glinn
torc na bliadna do-berinn

Re linn Chuinn Chétchathaig cháim
fa mór m' allud ocus m' áib
do-berinn lim a cíana
báethán lúath na leth-bliadna

I n-aimsir Chormaic meic Airt
dam-sa fa feidm fuillmech failc
do thógbuinn in muc nó in banb
co h-eturuhasach aggarb

Do sírinn Midhe co l-lí
resiu do-chúaid sair Dathí
da gach táib do Themraig tair
i l-lenmuin in láeigh allaidh

 p.39

Ar n-arrsugud dhamh 'na dhiaigh
fúarus gábud ocus gliaid
do bí mire a cuirr chíamair
i n-aimsir Néill Nóigíallaig

A reimes Diarmata duinn
meic Fergusa meic Cherbuill
do-nínn scíth fa chorp in luin
fo thrí ocus fo chethuir

D' éis gach gnímraid ar gach gort
'sa fúarus d' ág ocus d' olc
is uime tánac anair
re h-aghaidh h' ȯngtha a Fintain

Ac sút misi ac imthecht úait
a Fintain co h-Accaill úair
sír-si lóghadh ar Dia damh
amárach ticc mo h-saeghal

Fintan

Ná bíth uaman ort a eóin
ammárach bud maith do threóir
biaid th' anum ar neam na néll
dochan aingel mar ursgél

Rachaid misi a n-dáil éga
isin laithi chóir chétna
is mé Fintan fial rus-fail
tar éis na fían co h-arsaid.
Arsaid sin.

Creidim do Chríst nocha chél
do airdrígh nimi na néll
triath nembras na ̇fód rod-fail
dhealbus gach óg 'gach arsaid.
Arsaid sin.

@incollection{G109001,
  editor 	 = {Kuno Meyer},
  title 	 = {The colloquy between Fintan and the Hawk of Achill},
  booktitle 	 = {Anecdota},
  address 	 = {Halle/Saale},
  publisher 	 = {Max Niemeyer},
  volume 	 = {1},
  date 	 = {1907},
  pages 	 = {24–39}
}
 G109001.bib