unknown

Edited by Elizabeth A. Gray

Cath Maige Turedh an scél-sa sís ⁊ genemain Bres meic Elathain ⁊ a ríghe

1.

Bátar Túathai Dé Danonn i n- indsib túascertachaib an domuin,2  aig foglaim fesa ⁊ fithnasachta ⁊ druídechtai ⁊ amaidechtai ⁊3  amainsechta, combtar fortilde for súthib cerd ngenntlichtae.

2.

Ceitri catrachai i rrabatar og fochlaim fhesai ⁊ éolais ⁊5  díabuldánachtai .i. Falias ⁊ Goirias, Murias ⁊ Findias.

3.

A Falias tucad an Lía Fáil buí a Temraig. Nogésed fo cech ríg7  nogébad Érinn.

4.

A Gorias tucad ant sleg boí ac Lug. Ní gebtea cath fria nó frisintí9  an bídh i lláimh.

5.

A Findias tucad claidiub Núadot. Ní térnádh nech dei ó dobirthe11  asa idntiuch boduha, ⁊ ní gebtai fris.

6.

A Murias tucad coiri an Dagdai. Ní tégedh dám dimdach úadh.

7.

Cetri druíd isna cetri cathrachaib-sin. Mórfesae baí a Falias; 14  Esras boí hi nGorias; Uiscias boí a Findias; Semias baí a Murias. It 15  íad-sin na cetri filid ocar' foglaindsit Túata Dé fios ⁊ éolas.

8.

Gnísit íarum Túadh Dé caratrad fri Fomorib ⁊ debert Balar úa17  Néit a ingin .i. Ethne, de Cén mac Díen Cécht. Gonad í-side ruc a18  ngen mbúadha .i. Lucc.

9.

Tángatar Túad Dé i morloinges mór d'indsaigid Érionn dia gabáil20  ar écin for Feraib Bolc. Roloiscset a mbaraca fo cétóir íar21  torrachtain críce Corcu Belgatan (.i. Conmaicne mara andíu éat-sen), 22  cona pedh a n-aire for teiched cucu. Gu rrolíon an déi ⁊ an céu tánic23  denaib loggaib an ferodn ⁊ an áer robo comfocus dóib. Conid as sin24  rogabad a tíchtain a nélaip cíach.

10.

Fectha cath Muighe Tuired etorra ⁊ Fir Bolc. Ocus maite for26  Feraib Bolc, ⁊ marbtair cét míle díib am Eochdaig mac n-Eirc27  immon rígh.

11.

Isen cath-sin dano robenad a lámh de Núadad .i. Sregg mac29  Sengaidn rophen dei hí. Go tarad Díen Cécht an liaigh láim airgid30  foair co lúth cecai láma ⁊ Crédhne in cerd ag cungnam fris.

12.

Cid Túath Déi Dononn dano derocratar go már isin cath, im32  Edleo mac n-Allai ⁊ am Ernmas, am Fhíoachaig ⁊ im Turild Bicreo.

13.

Do neoch immorro térná de Feraib Bolc asin cath, lotar ar34  teched de saigid na Fomore gor gabsad a n-Árainn ⁊ a nd-Íle ⁊ a35  Manaidn ⁊ a Rachraind.

14.

Baí imcosnam flathae fher n-Érenn iter Túad Dé ⁊ a mná, ar37  nirb' inríghae Núadoo íar mbéim a láime de. Adpertutar ba cumdigh38  dóip ríge do Pres mac Elathan, díe ngormac fesin, ⁊ co 39  63b snaidhmfed caratrad Fomure fria an ríge de tabairt dó-sin, ar ba rí 40  Fomore a athair, ed ón Elotha mac Delbáeth.

15.

Is amlaid-so íarum arrícht compert Bresi.

16.

Baí didiu ben díib láu n-adn oc déicsin an marai ⁊ an tíri do tichc43  Máoth Scéni .i. Éri ingen Delbaíth; go n-acui an muir fo lánféth amal44  ba clár comrédh. A mbuí and íar sin, co n-facai ní: dus-n-árfas ess n-argait45  isin fairce. Ba már lee a méd, acht nát arthraigestar a delp díi;46  ⁊ dobert sruth na tuinde riam decum tírei.

Co n-acqu íarum pa duine ba ferr delph. Mogg órbuide foir goa díb48  gúaillib. Brat go srethaib dí órsnáth imbe. A léne go nd-indledhaib de49  órsnáth. Delc n-óir ara bruinde go forsannud de líic lóghmair adn.50  Día gelgáe airgide ⁊ dí semcradn snastai indib de crédumae.51  Cóicroith óir uara muin. Clodib órduirn go féthaidib airget ⁊ go52  cíchib óir.

17.

Ispert an fer frie, “Innum-bioa-ssae úar coblide laut?”54  “Ní rud-dálus ém,” ol in phen.55  “Tic frisna dáulta,” ol é-sium.

18.

Consernad dóib íarum. Cíich an pen íarum an tan as-n-éracht an57  uher.58  “Cid cíi?” ol é-sium.59  “Tátham déde rocoíner,” ol in bean. “Scaradh friut-sa quibindes a60  comairnecmar. Maccáema Túath(a) nDéa dom nemét íar mo61  cáenghuide ⁊ mo ét did-siu amal atom-cota-siu.”

19.

“Didigestar do broc din déde-si,” ol séi. Tíscais a ór(s)nasc n-óir63  dia méor medhóin ⁊ debert ina láim, ⁊ aspert ria ná tésied úaide i64  creic iná i n-aiscid, acht de neoch diambad coimsie die méor sin.

20.

“Is deitheden eli dom-sae,” ol in pen. “Nát fetar cía dom-fáinec.”66 

21.

“Níbo hainfes det andísin,” ol séie. “Dit-ánic Elothae mac68  Delpaíth rí Fomore. Béra mac diar comruc, ⁊ ní tartar ainm dó acht69  Eocha Bres (ed ón Eocha Cruthach), ar cech cruthach atcícher a n-Érinn70  —eter mag ⁊ dún ⁊ cuirm ⁊ coindeil ⁊ ben ⁊ fer ⁊ ech—is risin71  mac-sin dobiter, co n-epérthar “as Bres dó” ann sin.”

22.

Is íar sin luidh an fer doridisi ina fritheng, ⁊ doluid an phen dia73  hadphai, ⁊ depreth de an compert airderc.

23.

Bert in mac íarum, ⁊ debreth dó a n-ainm atbert Elatha .i. Eocha75  Pres. In tan ba láun a sechtmad athséoltai ina mnáa, buí forpart76  cáeictigesi forin mac; ⁊ rofuc a n-arthrach-sin go cend a secht77  mblíadan, go roucht forpart .xíííí. mblíadan.

24.

Is den cosnam-sin boí eter Túaith Déu, dobreth flaith Érenn don79  mac-sin; ⁊ dobert .víí. n-aidirie di trénferuib Érenn (.i. a mátri) fri80  hasic na flathae úad má fofertis a mífholtae fesin. Dibert a máthair81  tír dó íar sin, ⁊ don-gnít dún les uaran tír .i. Dún mBrese. Ocus ba hé82  an Dagdhae dogéne a ndún-sen.

25.

Ó rogeb íarum Bres ríghe, ronaisceatar Fomoraig (.i. Indech84  mac Déi Domnann ⁊ Elathu mac Delbaíth ⁊ Tethra, trí ríg85  Fomorach), a cíos for Érinn—cona boí déi do cléthe a n-Érinn forsna86  béth cíos dóib. Dobretha dano na trénfirae a foghnam dóu .i.87  Oghmae fou cúalae connaidh ⁊ an Daghdo 'na ráthbhuide, gonadh sé88  rocladh ráth mBrese.

26.

Ba toirsich dano an Dagdo ocund obair, ⁊ atcliched daul esba90  isin tech, Cridenbél a ainm, a béolae di suide asa brundie. Ba pec la91  64a Crichinphél a cuid fesin ⁊ ba már cuid an Dagdae. As inn atbert, “A92  Dagdae, dot inchaib na trí mírionn bes dech dot  64a chuid tapraither93  dom-sae!” Doberedh íarum an Dagdae dó cech n-oidhche. Máru94  immorro a mírionn an cáinte .i. mét degmuce ba hed an mír. Ba trian95  immorro de cuid an Dagdhua na trí mírenn-sen. Mesai de bláth an96  Dagdhae dinnísin.

27.

Láu n-ann didiu bai an Dagdai isin clad co n-acai an Mac n-Óc98  cuige.99  “Maith sin, a Dagdai,” or in Mac Óc.100  “Amin,” ol in Dagdae.101  “Cid deghníe drochféthol?” ol sé.102  “Táthum a damhnai,” ol é-sium. “Cridenbél cáinte gaphas álgas103  dim gacae nónae imna trí mírionn as dech dim cuibrind.”

28.

“Tátham airlei deit,” ol in Mac Óc. Dobeir láim ina bossán ⁊105  gadaig trí scildei óir ass ⁊ dobeir dóo.

29.

“Tapair-si,” ol sé, “na trí scitle-si isna trí mírinn deog láei do107  Cridenbél. Is ed íarum is sruitium bioas fort més, ⁊ asdofe ant ór ina108  broinn co n-epili de; ⁊ níba maith a cert do Bres íarum.”109  “Atbértar frisin rígh, “Romarb an Daghdae Cridenbél tre luib110  éccinéol derat dóu.” Ispérae íarum an rí de marbad. Isbérae-sa fris,111  “Ní fíor flathu deit, a rí óc Fénei, a n-udbere. Ar dom-ringarta ó112  gabass mo uopair, ⁊ aspered frim, “Tidnaic dom, a Dagdai, na trí113  mírinn ata dech dot cuibrionn. Is olc mo trebad annocht.” Docoat-sai114  dano de sin, minam-cobradis na téorai scillice fúar andíu. Dus-radas115  form cuid. Dorautus íarum do Cridinbél, ar is edh is dech bhuí116  ar mo bélaib, and ór. As dae íarum ind ór a Cridenbél, co n-erbailt117  de.””

“Is menann,” ar an rí. “Tíscaither a tarr fon cáinte dús in fuirestar119  ind ór ann. Mani fuirestar con bebau-sa. Dia fuirestar, immorro,120  bieid pethai did.”

30.

Íar sin tallaid a tarr fon cáinte go fuiresta na téorai scilte óir122  adna brú, ⁊ anachtae an Dagdae.

31.

Tolluid an Dagdae ina obair íarum arauhárach, ⁊ tánic an Mac124  Óg cucai ⁊ atbert-side, “As gar go rois ch'obair; ⁊ ní cunghis fochrec125  go tucaither det cethri Érenn. Ocus togai díib dairt mongduib nduib126  ndénta aicentaig leo.”

32.

Is iar sin dogéniu an Dagdae a oupair go forcend, ⁊ asbert fris128  Bres cid nogebad i llóg a sáethair. Frisgart an Dagdae, “At(g)na-sa129  fort cethre Érenn,” al sé, “de teglomath a n-óenmaighin.” Don-gníth130  an rí anndísin amal aspert, ⁊ togai díb an dairt aspert an Mac Óc fris.131  Ba héccomhnart la Bres annísin. Deménair-side ba ní pudh móo132  dogegadh.

33.

Boí dano Núadae oga uothras, ⁊ dobreth láim n-argait foair lioa134  Díen Cécht go lúth cecha lámha indte. Nír'uo maith dano liaa macsium135  sen .i. le Míach. Atréracht-sim don láim ⁊ atbert, ault fri halt di136  ⁊ féith fri féth; ⁊ ícuis fri téorai nómaidhe. In cétna nómaid immus-curid137  comair a táeib, ⁊ rotonigestar. An dómaid tánisde immas-cuirid138  aro brundib. An tres nómaid dobidced gelsgothai di bocsibnibh139  dubhoib ó rodubtis a ten.

34.

Ba holc lia Díen Cécht an freapaid-sin. Duleicc claidimh a141  mullach a meic go rotend a tuidn fri féoil a cinn. Ícais an gillai tre142  inndeld a eladon. Atcomaic aithurrach go roteind a féoil co rrodic143  cnáim. Ícais an gilde den indel cétnae. Bissis an tres bém co ránic144  srebonn a inchinde. Ícais dano an gille don indell cétnae. Bisius dano145  an cethramad mbém co nderba a n-inchind conid apud Míoach ⁊146  atbert Díen Cécht nach-n-ícfad lieig badesin ont slaithie-sin.

35.

Íar sin roadhnocht lia Díen Cécht Míoach ⁊ ásaid cóic lube148  sescut ar trí cétuib tresin athnocul fo líon a altai ⁊ féthe. Is íar sen149  scarais Airmedh a prat ⁊ decechlaid na lube-sin íarna téchtai. Tosárluid150  Díen Cécht ⁊ conmesc-side na lube cona fesai a frepthai151  córi manis-tecaisceth an Spirut íar tain. Ocus atbert Dén Cécht,152  “Mane pé Míoach, méraidh Airmeth.”

36.

Gapuis trá Bres an flaith feib do-n-indnacht dó. Buí fodhord154  móar imbe lie máthrui la Túaith Déi, ar níbtar béoluide a scénai155  úatha. Cid menic notístais, níptar cormaide a n-anáulai. Ní fhacutar156  dano a filidh iná a mbardai nó a cáinte nó i cruitire nó i cuslendaib nó157  a cornairie nó i clesomhnaig nó a n-ónmide oga n-airfide aru cinn isin158  techlug. Níco lotar dano a comramai a ségonn. Ní facutar a159  trénfiorai do fromadh fri eggnamh liesin rígh acht óenfer nammá .i.160  Oghmai mac Étnae.

37.

Ba hé ord fris mboí, tobairt connaid don dún. Doberidh cúoail162  cech lái a hIndsib Mod. Noberiud an muir dá trien a cóile airi fó uhíth163  ba hénirt cen bieadh. Ní taprad acht éntrian, ⁊ nofiuradh an slúaigh164  ón tráth co 'role.

38.

Ní roan trá fochnom nó éraic dona túathaib; ⁊ ní tapradis séoit 166 na túaithe a foicidh na túaithe oli.

39.

Tánic an file fecht ann for óighidect do tichc Brese, (edh óen168  Corpre mac Étoíne, file Túaithe Déi). Ránic a tech mbic cumang169  ndub ndorchai; sech ní raibe tene nó indel nó dérghaud ann.170  Tucthae téorai bargenui becai dó atéi turui for més muhic. Atráracht171  íarum arnauháruch, ⁊ nírbo pudech. Oc techt taran les dó as ind172  itbert: “Cen colt for crib ⁊ reliqua.”173 

Cen cholt for crib cernene;174 
Cín gert ferbu foro-n·assad aithrinde;175 
Cen adhbai fhir ara drúbai dísoirchi;176 
Cin díl daime reisse, (m)ropsen Breisse!

“Ní fil a maín trá Bresi,” ol sé. Ba fír ón dano. Ní boí acht meth178  foair-sim ónd úair-sin. Conad sí sin cétnae hóer dorónadh a n-Érinn.

40.

Íar sin trá dollotar Túath Déa a hóentai do agallaim a ngairmic180  .i. Bres mac Eladna, ⁊ condioachtutar cucae die n-áraighib. Tobert181  dóib tasiuc na flathae, ⁊ níbo sofoltach friu di sin. Gádhuis im anuth182  fris co cend .víí. mblíadnae. “Rut-bioa,” ol iont oirecht cétnai a183  hóentai, “acht docuí forsan ráthai cétnu comge cech toraid tairfénat184  frit láimh eter treb ⁊ tír ⁊ ór ⁊ argat, búar ⁊ biad ⁊ díolmaine do cíos 185  ⁊ éruic conice sin.”186  “Robor-biaa,” ol Pres, “amail atberthei.”

41.

Is airi gesu dóib an dául: co tarcomlat-sim trénfiru ant sídho .i.188  na Fomore fri gapáil na Túath ar écin acht go tairsed les doqhloíte.189  Fa scíth lais a ionnarbad asa ríge.

42.

Decomlai íarum dechum a máthar ⁊ imcomairctair dí cía bo can191  a cinél. “Is derb lium,” ol síe, ⁊ luidh riam docum na tilchu dia n-acu192  a n-es n-aircit asin muoir. Luid remhi docum na tráchta. Ocus dobert193  a máthair ind órnasc dofácbhud lei dó, ⁊ dobert-sium imma méor194  medónuch, ⁊ ba fomhais dóu. Ar nach duine dotarfert-sí eter crec ⁊195  aiscid. Ní raibe díib diambad imairgide cusan laithe-sin.

43.

Lotar rempuo íoairum con ráncutar tír na Fómore. Ráncutar197  mag mór co n-airechtaib iomdaib. Ant oirecht ba socruidie díobh198  dollotar cucau. Immafoucht scélu díb isin oirecht. Atpertutar ba de199  fheraib Érenn. Itbert friu íarum an rabhutar coin ocu, ar iss edh ba200  bés isin aimsir-sin slóg téged a n-oirecht alale, comcluiche do201  tócbháuil.  65a “Atát coin lenn,” al Pres. Fochartatar íarum an coin202  cocluiche, ⁊ bátar lúaithe coin Túath nDéa oldáte coin na Fomore.203  Focres forrai dano dús a mbí leo eich ri comrith. Atbertatar-sam,204  “Atád,” ⁊ bátar lúaithe aldát eich na Fomore.

44.

Focres forra dano dús a mbí leu nech padh calmai fri láim206  imbertai cloidib, níd-fríth leu acht Bres a óenar. An tan denu argaib-sium207  a láim cosin cloidiub, aithgin a athair and órnasc imma méor ⁊208  friscomhairc cíoa bo cúich en láech. Friscart a máthair daru cenn ⁊209  atbert risin ríg ba mac dóu hé. Atcuad dóu an scél n-uili amal210  derurmesam.

45.

Fa brónach a athair fris. Atbert ant athair, “Cisí écin det-bert212  asin tír hi forgabais?”213  Frisgart Bres, “Ním-tucc acht m'anfhír ⁊ m'anúabhar fesin. Dius-riubart214  die sétaib ⁊ maíneib ⁊ a mbiadh fesin. Níd-tallas cíos no éric215  díb cosindíu.”

46.

“Dúaig sin,” al o athair. “Pa ferr a rrath oldás a rríghe. Ba ferr217  a nguide oldás a n-éguidhi. Cid dia tutchad diu?” ol a athair.

47.

“Dadechad do cuindchid trénfer cugaib-si,” ar sé. “Nogébainn219  in tír-sin ar éigin.”

48.

“Ní rogaba la hainbfír immorro mani gaba la fír,” ol sé.

49.

“Ceist diu: caidhe mo airrle-si luat?” ol Bres.

50.

Faíthius iar sin cusan trénfer, co Balor húa Néitt, co rígh na n-Innsi,223  ⁊ co hIndech mac Dé Domnand, co ríg Fomoire; ⁊ nos-taireclamat-side224  do neoch buí ó Lochlainn síar do slúag doqum n-Érenn,225  do astad a císa ⁊ a rígi ar éigin foruib, gur'ba háondroichet226  long ó Indsib Gallad co hÉrinn leo.

51.

Ní tánic doqum n-Érenn drem bud mó gráin nó adhúath indá in228  slóg-sin na Fomoiridhi. Ba combág ogond fir o Sgiathia Lochlaindi ⁊229  a hInnsib Gall immon slógad-sin.

52.

Imtúsa immorro Túaithi Dé is ed imma cesnaidther sund.

53.

Buí Núadhae doridesi tar éis Brese a ríge for Túaith Déu. Buí232  mórfleg ocu-side di Túaith Déi a Temraig a n-inbaid-sin. Boí dano233  oruli ógláech og saighid de Temraid, Samhildánach a ainm-side.234  Bótar dorrsaidi for Temraig a n-inbuid-sin, Gamal mac Figail ⁊235  Camald mac Ríaghaild a n-anmonn-sidei. A m-boí-side and, adcí a236  ndírim n-anetarcnaidh na docum. Ógláech cóem cruthach co n-imscigg237  ríog a n-airenuch na buidne-sin.

54.

Atbertatar risin dorrsaid ara n-indiset a Temruich a tíachtai.239  Atbert in dorsaid, “Cía fil and?”

55.

“Fil sunn Luch Lonnandsclech mac Cíein meic Díen Cécht ⁊241  Ethne ingine Baloir. Dalta siden Tailltine ingine Magmóir rí242  Espáine ⁊ Echtach Gairuh meic Duach.”

56.

Rofíoarfaig ion dorsaid do tSamhilldánuch, “Cía dán frisa244  ngnéie?” al séi, “ar ní téid nech cin dán i Temruid.”

57.

“Déne mo athcomarc,” ol sé. “Am sáer.”246  Friscort an dorsaid, “Nít-regaim i leas. Atá sáer lenn cenu .i.247  Luchtai mac Lúachadhae.”

58.

Atpert-sum, “Atum-athcomairc a dorrsoid: am gobhae.”249  Frisgart ion dorsaid dóu, “Atá gobae liond cenai .i. Colum250  Cúaolléinech téorae núagrés.”

59.

Atpert-som, “Atom-athcomairc: am trénfer.”252  Friscart in dorsaid, “Níd-regoim a les. Atá tréinfer lend cenu .i.253  Oghmae mac Ethlend.”

60.

Atbert-sum diridesi. “Atom-athcomairc,” ar sé. “Am crutiri.”255  “Nít-regaim 65b a les. Atá crutiri lenn cenai .i. Auhcán mac Bicelmois,256  ara-n-utgatar fir trí ndéa i sídoib.”

61.

Atpert-sum, “Atom-athcomairc: am níadh.”258  Friscart an dorrsoidh, “Nít-regam e les. Atá níad lionn chenu .i.259  Bresal Echarlam mac Echdach Báethláim.”

62.

Atbert-sum íarum, “Adum-athcomairc, a dorsaid. Am file ⁊ am261  senchaid.”262  “Níd-regam i les. Atá file ⁊ senchaid cenai lenn .i. Én mac263  Ethomain.”

63.

Atbert-sum, “Atom-athcomairc,” ol sé, “Im corrguinech.”265  “Nít-recom e les. Atáut corrguinidh lionn cheno. At imdou ar266  ndruíth ⁊ ar lucht cumhachtai.”

64.

Atbert-som, “Atom-athcomairc. Am liaich.”268  “Nít-regam a les. Atá Díen Cécht do liaigh lenn.”

65.

“Atom-athcomairc,” al sé. “Am deogbore.”270  “Nít-regom a les. Atá deogbaire linn cenau .i. Delt ⁊ Drúcht ⁊271  Daithe, Taei ⁊ Talom ⁊ Trog, Gléi ⁊ Glan ⁊ Glési.”

66.

Atbert, “Atom-athcomairc: am cert maith.”273  “Nít-regom e les. Atá cert lind cenu .i. Crédne Cerd.”

67.

Atbert-som aitherrach, “Abair frisind ríg,” al sé, “an fil les275  óeinfer codo-gabai ina dánu-sae ule ⁊ má atá les ní tocus-sa i276  Temraig.”

68.

Luid in dorsaid isin rígtech íar sudiu co n-éicid dond ríogh uleí.278  “Tánic ócláech io ndoras lis,” al sé, “Samilldánach a ainm; ⁊ na huili279  dano arufognot det muntir-si, atát les ule a óenor, conedh fer cecha280  dánai ule éi.”

69.

As ed atbert-som go rocurit fidhcelda na Temrach dia saigidh-sium282  ann sin, ⁊ gou rug-som a toichell, conad and sin dorigne an cró283  Logo. (Acht masa i n-uamas an catha Troíanna rohairged in fidceall284  ní torracht hÉrinn and sin í. Úair is a n-áonaimsir rogníadh cath Muigi285  Tuired ⁊ togail Traoí.)

70.

Rohinnised íar sin thrá do Nuadaitt annísin. “Tuléic isin les,”287  ar Núadha, “ar ní tánic riam fer a samail-sin isin dún-sa.”

71.

Dolléig íarum an dorrsaidh seca, ⁊ luid isin dún, ⁊ síasur a suide289  súad, ar bo suí cacha dáno é.

72.

Focairtt íarum Ogma an márlícc, a rabatar feidm cetri .xx.291  cuinge, trésan tech co mbuí fri Temair anechtair. Do cor álgusa for292  Lucc ón. Ducorustar Lucc for cúla co mmbuí for lár an ríghthighi; ⁊293  docorustar an mbloig bert riam amach a táob an rígtigi combo slán.

73.

“Seindter cruitt dúin,” al ind slúaig. Sephaind íarum ant295  ógláech súantraige dona slúagaib ⁊ don rígh an cét oidqui. Focairtt a296  súan ón tráth co 'raili. Sephainn golltraigis co mbátar oc caeí ⁊ ac297  dogra. Sephainn gendtraigi co mbátar hi subai ⁊ a forbfáilti.

74.

Imrordaid íaram Nuadai, ó't connuirc ilqumachta ina óclagi, dús299  an cáomnacair dingbáil na daíri díb fo mbátar lasna Fomoiri. Gnísit300  íarum comuirle im dálai and óglaích. Is sí comuirle arriacht Núadha:301  cáemclodh suidi frisin n-óccláech. Luid Samilldándach a suide ríg, ⁊302  atréracht an rí riam co cend[] .xííí. lá.

75.

Imma-n-árladair dó íarum fria dá bráthair .i. Dagdo ⁊ Ogma for304  Greallaig Dollaid íarnamárach; co n-accartha cucu a bráthair .íí. .i.305  Goibniu ⁊ Dían Cécht.

76.

Blíadhain lán dóib immon rún-sin in lín-sin, conadh de sin307  dogarar  66a Amhrún Fer nDéa fri Grellaid nDollaid.

77.

Co n-ocarthai cucau íar sin druíd Érenn ⁊ a lege ⁊ a n-aruid ⁊ a 309 ngoboinn ⁊ a nbriugaid ⁊ a mbrethemain. Imus-n-agallatar dóib a310  ndícleth.

78.

Rofíarfaig iarum don corrguru .i. Mathgen a ainm dús cía312  cumang gonánacair. Atbert-side focichred slébe Érenn trí gritai313  fona Fomori go tocrad i mmulloch fri talmain. Ocus doadbastae dóib 314 dá príomslíab décc tíri Érenn do bith fo Túatha Dé Danann og 315  imbúalad díb .i. Slíab Líag, ⁊ Denda Ulad, ⁊ Bennai Boirche, ⁊316  Ruri ⁊ Slíab Bládmai ⁊ Slíab Snechtae, Slíab Mis ⁊ Blaíshlíab ⁊ 317  Nemthenn ⁊ Slíab Maccu Belgodon ⁊ Segois ⁊ Crúachán Aigle.

79.

Imcomaircidh dano den deogbori cía cumagg conánocair.319  Atbert-side dobéradh dá prímloch déc na hÉrenn ina fíadnoisi ⁊ ní320  fugbidis uisce indtib, cid íotae not-gabad. At íad-sou éat-side .i.321  Dercloch, Loch Lumnig, Loch n-Orbsen, Loch Rí, Loch Mescdhae,322  Loch Cúan, Loch Láeig, Loch nEchach, Loch Febail, Loch Dechet,323  Loch Ríoach, Márloch. Aross-cích(er)sit do díb prímaibnib déc ina324  hÉrenn .i. Búas, Bóann, Banna, Nem, Laí, Sinond, Múaid, Sligech,325  Samaír, Fionn, Ruirthech, Siúir, ⁊ decélaigter ar Fomorib ulie cona326  foighbid bando indtib. Targébu deogh firu Érenn ce bet go cenn secht327  mblíadnae isin cath.

80.

Atbert dano Figol mac Mámois a ndruí, “Firfit téorai frasae329  tened liom-sou a n-enech slúaig na Fomhore, ⁊ pérut dá trian a ngaili330  ⁊ a ngascid ⁊ a neirt estib, ⁊ arnenas a fúal ina corpoib fodesin ⁊ a331  corpaib a n-ech. Nach anúl dot-légfet fir(u) Érenn bod formach golie332  ⁊ gaisgid ⁊ nirt dóib. Quía bed isin cath go cenn secht mblíadnae,333  níbot scíthae a cách.”

81.

Atbert an Daogdae, “An cumang arbágaid-si, dogén-sou ule am335  áonur.”336  “Is tusai an Dagdae!” or cách; gonad de rot-lil "Dagdae" ó sin337  é.

82.

Scaraid íarum asin comairlie go comairsidis die téoru mblíadan.

83.

Ó roindlid íarum airicill an catha amlaid sin, luid Lucc ⁊ Dagdae340  ⁊ Ogma go trí déo Danonn, ⁊ doberot-side grésa an cathae do Lugh;341  ⁊ roboth sect mblíadnai oca foichill ⁊ ag dénom a n-arm.

Is dei aspert fris, “Arfolmais cath mbrisi.” Conid dei atpert an343  Morrígan fri Lug, “Diuchtrai cein cuild ansaim slaidither truasfidir344  troich tarret brothlach mbodhmhou indraither túatha do-agath-diuchtra345  cein .d. c.”

Boí Figol mac Mámais an draí og taircetal an catha ⁊ oc nertodh347  Túath nDéa, gonad and atbert, “Firfidhir nith na boto tria agh tithris348  muir ninglas nemnadbeo brogoll brofidh airideu doifid Lug349  Lamfhadae. Brisfid bemionna uathmara Ogmae orruderc dó iar-beo350  rig. Soifider cisai, nófither bethai, ticfithir airim ethae, maigfithir351  blicht túatha. Bithsaer cach ina flaithmaigh. Cenmair tairgebai bith352  bioas bithsaer cách niba daer nech; a núadha focichart-de rind nith,353  ⁊ firfider nith. f. n.”

84.

Boí tegdas den Dagdae a nGlionn Edin antúaith. Baí dano355  bandál forsin Dagdae dia blíadhnae  66bimon Samain an catha oc Glind356  Edind. Gongair an Unius la Connachta frioa andes.

Co n-acu an mnaí a n-Unnes a Corand og nide, indarna cos dí fri358  Allod Echae (.i. Echuinech) fri husci andes alole fri Loscondoib fri359  husce antúaith. Noí trillsi taitbechtai fora ciond. Agoillis an Dagdae360  hí ⁊ dogníad óentaich. 'Lige ina Lánomhnou' a ainm an baile ó sin. Is361  hí an Morrígan an uhen-sin isberur sunn.

85.

Itbert-si íarum frisin Dagdae deraghdis an Fomore a tír .i. a363  Maug (S)cétne, ⁊ ara garudh an Dagdae óes ndánu Érionn aro364  cend-si for Ádh Unsen; ⁊ noragad-si hi Scétne do admillid ríg na365  Fomore .i. Indech mac Déi Domnann a ainm, ⁊ dohérudh-si crú a366  cride ⁊ áirned a gailie úadh. Dobert-si didiu a dí bois den crú-sin deno367  slúagaib bátar ocon indnaidhe for Ádh Unsen. Bai "Áth Admillte"368  íarum a ainm ónd admillid-sin an ríog.

86.

Degníth íerum lesin óes ndánou ind sen, ⁊ docachnotar brechtau370  for slúagaib na Fomore.

87.

Sechtmad rie Samain sen, ⁊ scaruis cách oroile dóib go372  comairnectar fir Érenn uili a llá rie Samain. Sé tríchaid cét a llíon .i.373  dá tríchad cét gech trin.

88.

Foídes íerum Lug an Dagdae de tascélad forsna Fomhoraib ⁊375  dia fuirech go tíostaeis fir Érenn den cath.

89.

Luid íerum an Dagdae go loggfort na Fomore ⁊ cunges cairde377  cathai forrai. Dobreth dó amal conanoic. Degníther lite dó lasna378  Fomori, ⁊ ba dia cudbiud ón, oir ba mór serc liten lais-sium. Nos-lintar379  core cóecduirn an ríog dóu a ndechotar cetri ficet sesrai do380  lemlacht ⁊ a cubat cétnai de men ⁊ béoil. Doberthar gabair ⁊ cóerig ⁊ 381  mucau indtie, ⁊ nos-combruithiter lei. Nosdórtiter a nderc talman382  dóu, ⁊ atbert fris noimbérthau fair bás mono tomledh ule; ar dáig ná383  berud écnach Fomore co rocaithed a sáidh.

90.

Gabois íer sin a léig, ⁊ ba himaircithe go tallfad lánomain ina385  lige foro láur na léghie. It é didiu mírionn fordu-rauhotar inde:386  lethau tindei ⁊ cethromthu bloinge.

91.

Is ann adbert in Dagdae, “Fó bioath ind so má rosaigh a broth388  an rosaig a blas.” An tan immorro noberid an lég láun ina béolu, is389  adn adberedh, ““Nís-collet a mícuirne,” ol in sruith.”

92.

Dobert-sium immorro a mér cromm tar domain an dercu fo391  derid iter úr ⁊ grioan. Dolluid cotlud foair íerum ar caitem a liten. Ba392  méidithir scabol tige a bolc fair, gon tibsid im sodain na Fomore.

93.

Luid úaidib íerum co Trácht Aebae. Níruho herosai trá den394  láech imdecht lie méit a bronn. Ba drochruid a congraim: cochlíne395  go bac a dí ullend. Inor aodhar imbe go foph a tónai. Gabol gicca396  rothach feidm ochtair ina diaid, go mba lór do clod coicríce a slicht397  'na degaidh. Gonad dei dogaror Slicht Loirge an Dagdai. Is ed398  denucht lebar penntol. Dá bróicc imbe di croicinn capoild ⁊ a find399  sechtoir.

A mboí íerum og imdect co n-acu an n-ingen foro cind go ndeilb401  nderscoighte. Sí cáemtrilsich. Luid menmo an Dagdai díi, acht402  náruho túaloigg lia a proinn. Gabois an ingen fora cáinedh, gabais403  an ingen for imtrascrad fris. Fucerd cor de go ráinec go bac a tónai hi404  tolamh. Dos-n-éco go handíaraid ⁊ atbert, “Quid ro-mba dam, a405  ingin,” ol sé, “dom cor dom conair cáir?” p.48406  “Is airi ro-mba det: gonum-rugae ford' muin luet conam-rabor a407  ticc mo athar.”408  “Cúich athair?” ol sé.409  “Ingen-su ém,” ol sí, “d'Indech mac Dé Domnann.”

Duscaru aitherrach ⁊ slaithe go léir, gorolín na futhorbe imbe do411  caindiubur a pronn; ⁊ nos-égnither gondo-ruccoud fora muin fo thrí.412  Atbert-sum ba ges dóu breth neich lais nád ebérad a ainm fris. “Cía413  hainm-si didiu?” ar sise.414  “Fer Benn,” ar é-sium.415  “Imforcraid n-anmo son!” ar sise. “Atraí, nom-ber for mhuin, a 416  Fir Benn.”417  “Ní hedh mh'ainm ámh,” bar é-sium.

“Ceist?” ar sí.  67a419  “Fer Penn Brúach,” ar é-sim.420  “Atraoí nom-bir ford' muin, a Fir Benn Brúach,” ar sise.421  “Ní hedh mh'ainm,” ar é-sim.422  “Ceist?” ol sise. Nos-tic díi ule taris. Tic-sí didiu for sliocht-seom423  and co n-epert, “Atraí nom-ber ford' muin, a Fir Benn Bruaich424  Brogaill Broumide Cerbad Caic Rolaig Builc Labair Cerrce Di Brig425  Oldathair Boith Athgen mBethai Brightere Trí Carboid Roth426  Rimairie Riog Scotbe Obthe Olaithbe. Drennar rig d-dar fringar fegar427  frendirie. Atraoí, nom-ber di sunnae!”428  “Ná himber cuitbiud form ní bos móu, a ingen,” al sé.429  “Bid atégen tacuo,” al síe.

Is íarum gonglóisie asin derc íar telcodh a prond. Sech ba hairi sin431  boí furech na hingene dó-som go cíoan móir. Atraoí-sium íerum, ⁊432  gabaid an ingen foro muin; ⁊ dobert téorae clochau ina cris. Ocus433  dofuit cech cloch ar úair aire—ocus atberud batar íat a ferdai434  derocratar úad. Lingthe an ingen foair ⁊ doslais tara tóin é, ⁊435  lomortar a caither frithrosc. Gondric íerum ion Dagdae frie a436  bancharoid, ⁊ dogníead cairdene íerum. Atá a llátrach for Trácht437  Eoboile áit a comarnachtar.

Is and sen atbert an ingen fris-siem, “Ní ragae ám den cath cipé439  toucht,” al in phen.440  “Ragat écin,” ol in Dagdae.441  “Ní rogae,” ol en ben, “ar boam cloch-sou a mbéulai gech áthau442  nod-ragau.”443  “Bid fír,” or ion Dagdae, “acht ním-gébou dei. Ragat-so go trén444  tar cech n-alich, ⁊ biaid látraoch mo sáulu-sau i ngech ailic go445  brath.”446  “Bid fír, acht bud síos consúfiter cona aicither. Ní rago torm-sai447  gom m-árail maccu Tethra hi sídaib. Ar bon rail-sie daruch i ncech448  áth ⁊ i ngech belaig not-ragai.”449  “Ragat écin,” al in Dagdae, “ocus bieid látrach mo bélo-sai io p.50450  ncech dair go bráth.” (Co n-epert as eth látrach béluo an Dagdai.)451  Atbert-si íerum, “Légaitir na Fomore a tír,” ol síe, “ar táncotar fir(u)452  Érenn ulie go háeninodh.” Atbert-si dano noríastrabadh-sí no453  Fomore, ⁊ docachnopad forrai, ⁊ arin-imreth-somh ceird marbthaig454  na gíce forro—ocus nogébad-si a hóenor nómad rann forin slóug.

94.

Tecoid íerum na Fomore co mbátar a ndichmaid a Scétne. Bátar456  fir(u) Érenn immorro i mMoigh Aurfholaigh. Bátar íerum ag imnesie457  cathai in dá slúag-so.458  “An cauth arfolmotar fir Érenn de tabairt dúdn?” al Pres mac459  Elathan fri hIndech mac Dé Domnann.460  “Dobiur-so inoen,” ol Indech, “cumbat minai a cnámhae mina461  érnet a cáno.”

95.

Buí comairli lia firu Érenn im nemlégodh Logai isin cath, ara463  coime. Go nderochtor a noí n- oide die comét .i. Tollusdam ⁊464  Echdam ⁊ Eru, Rechtaid Fionn ⁊ Fosadh ⁊ Fedlimidh, Iubor ⁊465  Scibar ⁊ Minn. Ecol leo íerum mochscélie den óclaích ar imot a dán.466  As airie nár'télgsit din cath.

96.

Rotinálid trá maithe Túath nDé Danann go Luch.468  Roimcomhoirc a gaboinn .i. Gaibne, cía cumong conánocuir dóib.

97.

“Ní anse,” al sé. “Gé bet fir Érenn isin cath go cenn secht470  mblíatan, gaí detáet dia crunn ann nó claidem memais ann, tarcéba471  arm núa úam-sai ina inoth. Nach rind degéno mo lám-so,” ol sé, “ní472  focertar imrold de. Nach cnes i ragae noco blasfe bethaid de íer sin.473  Níbo gníthe do Dulb gobhae na Fomore annísin. Atú dom cor do474  cath Muige Turedh anosa.”475  67b

98.

“Os tusai, a Díen Cécht,” or Lug, “cía cumogg conicid-si ém?”

99.

“Ní anse,” ol síe. “Nach fer géntor ann, acht mona bentor a477  cedn de, nó mani tesctar srebonn a inchinde nó a smir smentuinde,478  bodh ógsláun lim-su 'sin cath arabhároch.”

100.

“Os tusai, a Crédne,” or Lugh frie cerd, “caide do cumong isin480  cath?”

101.

“Ní anse,” ar Crédne. “Semonn a ngaí ⁊ dornclai a cloidim ⁊482  cobraid a scíath ⁊ a mbile rusia lim-sai dóip ule.”

102.

“Os tusa, a Luchta,” or Luog frie a sóer, “cía cumong rosta484  'sin cath?”

103.

“Ní anse,” or Luchtai. “A ndóethain scíath ⁊ crand sleg rosiae486  lem-sai dóib ule.”

104.

“Os tussa, a Oghmau,” ol Lug frie a trénfher, “caide do488  cumong isin cath?”

105.

“Ní anse,” ol síe. “Digguháil and ríog lia dingbáil trí nónuhar490  dia cairdib, la gabáil in catha go trian la firu Érenn.”

106.

“Os tussa, a Morríghan,” ol Lug, “cía cumang?”

107.

“Ní anse,” ol sí, “ar-rosisor; dosifius do-sseladh; ar-roselus,493  aros-dibu nos-ríastais.”

108.

“Os sib-sie, a corrgunechai,” al Lugh, “cía cumang?”

109.

“Ní anse,” ar na corrguinidhgh. “A mbuind bánai forra íarn'496  trascrad trienar cerd-ne, go romarbtar a n-aiscid; ocus dá trian a 497 neirt do gaid foraib, lie forgabáil aru fúal.”

110.

“Os sib-sie, a deoguhairi,” or Lug, “cía cumong?”

111.

“Ní anse,” ar na deogbore. “Dobéraim-ne robhar ítadh foraib,500  ⁊ nemfhogbáil dige dia cusc dóib.”

112.

“Os sib-sie, a druíde,” ol Luog, “cía cumong?”

113.

“Ní anse,” ar na druíde. “Dobérom-ne cetha tened fo gnúisib503  no Fomore gonar'fétad fégodh a n-ardou, corus-gonot fou cumas504  iond óicc bet ag imgoin friu.”

114.

“Os tusai, a Corpri meic Étnai,” or Luog frie a filid, “cía506  cumang condoid isin cath?”

115.

“Ní anse,” ol Corpri. “Degén-sai gláim ndícind dóuib, ⁊ nus-óerub 508  ⁊ nus-anfíalub cona gébat frie hócu trie bricht mo dána-sa.”

116.

“Os siuh-sie, a Uhé Culde ⁊ a Dinand,” or Lug fria dá510  bantúathaid, “cía cumang connai isin cath?”

117.

“Ní anse,” ol síed. “Dolbfamid-ne na cradnai ⁊ na clochai ⁊512  fódai an talmon gommod slúag fon airmgaisciud dóib; co rainfed hi513  techedh frie húatbás ⁊ craidenus.”

118.

“Os tussa, a Dagdai,” ol Lug, “cía cumang connic for slúag na515  Fomhore isin cath?”

119.

“Ní anse,” ol in Dagdae. “Dugén-sa leath fria feru Érenn eter517  cáemslecht ⁊ admilliud ⁊ amaidichtai. Bud lir bomonn egai fua cosaib518  gregai a cnáimreth fum luirg an fecht-sie, áit a comraicid519  díabulnámod for raí Muige Tuired.”

120.

Ruaicill trá Luch cách ar uair díb fria a ndánoib ón mud-sin, ⁊521  rus-nert ⁊ rus-aicill a slúag combo menmanrad rígh nó roflathua la522  cech fer díb fon cruth-sin.

121.

Rosernatai trá an cath cech láei eter fine Fomra ⁊ Thúatha524  Déa, acht namaá ní bótar rígh nó ruirig oga tabairt, acht óes féigh525  forúallach namá.

122.

Ba ingnad trá liasna Fomore alaill tárfas dóib isin cath. Botar527  cloíte a n-airm-sie .i. a ngaoí ⁊ a cloidme; ocus an romarbad dia528  feruib-sium ní ticdis íernabháruch. Níba edh immorro de Túathaib529  Déa: ar cía noclodis a n-airm-sium andíu, atgainidis amuhárach fo530  bíth roboí Goibnenn goba isin cerdchai ag dénam calc ⁊ gaí ⁊ sleg.531  Ar dogníth-side na harma-sin fria téorai grésai. Dogníth dano532  Luchtaine sóer na crondo fri téora  68a snasau, ⁊ ba féith an tres snas ⁊533  ata-indsmad hi cró an gaí. Ó robídis arm de isin leth ina cerdchai534  dobidcet-som na cróu cusna crandoib, ⁊ níbo hécin aitherrach535  indsma dóib. Dugníth dano Crédne cerd na semonn fri téorai gréssai,536  ⁊ dobidged cró na ngáu díb, ⁊ níbo écen tairbir remib; ⁊ noglentais537  samlaid.

123.

Is edh dano doberiud bruth isna hógaib nogontais ann, comtar 539  ániu íarnauhárach: fo bíth roboí Díen Cécht ⁊ a dí mac ⁊ a ingen .i.540  Ochttríuil ⁊ Airmedh ⁊ Míach oc dícetul foran tibrait .i. Sláine a541  hainm. Focertdidis a n-athgoíte indte immairlestis; botar bí notégdis542  esde. Batir slán a n-athgoíte tre nert an dícetail na cethri lege543  robátar imon tibrait.

124.

Tánic didiu frisna Fomore annísin, go tudciset-som fer n-úadaibh545  de déscin cathai ⁊ cosdotha Túath nDéa .i. Rúadán mac546  Bresi ⁊ Bríghi ingene in Dagdai. Ar ba mac-side ⁊ ba úa do Thúaith547  Déa. Atcuaid íerum gním an gaphonn ⁊ ant sáeir ⁊ an cerdou ⁊ na 548  cetri lége rouhátar imon tibrait do Fomoraib. Rofaíded-som afridisie 549  fri marbod neich den óes dána .i. Gaibniu. Tothloigestar gai ó ssoide, 550  a semonn ón cerdai, ⁊ a crand ónt sóer. Debreth íerum amal asbert.551  Baí dano ben and fri bleth arm .i. Crón máthair Fíanluig; is í rus-meil552  gaí Rúadáin. Dobreth dí Rúadán didiu an gaí ó máthri, conud de 553  sin doberar "gaí máthri" de garmnaib beus a n-Érinn.

125.

Immesoí didiu Rúadán íer tabairt in gaí dó, ⁊ geogoin555  Goibninn. Tíscais-side an gaí as ⁊ fochaird for Rúadán co lluid trít; ⁊556  co n-érbailt ar bélaib a athar a n-oirecht na Fomore. Tic Bríc ⁊ cáines557  a mac. Éghis ar tós, goilis fo deog. Conud and sin roclos gol ⁊ égem558  ar tós a n-Érinn. (Is sí didiu an Prích-sin roairich feit do caismeirt a n-oidci.)559 

126.

Luid trá Gaibniu fon tibrait ⁊ ba slán-side. Bai ócláech lasno561  Fomore .i. Octríallach mac Indich meic Déi Domnann, mac ríg562  Fomore. Atbert-side frisna Fomore aro tabroidis cloich cech áinfir563  leo de clochaib Drobésa do cor ar tibrait Sláine a n-Achad Abla fri564  Magh Tuired andíar, fri Loch n-Arboch antúaid. Lotar didiu, ⁊565  doberod cloich cech fir forin tiprait. Gonud de atá Carn566  Ochtríaldaig foran carn. Ainm n-aild dano din tibroid-sin Loch567  Luibe, ar dobered Díen Cécht ind cech losa rouhótar a n-Éri.

127.

Ó tánic trá airis an cathai móir, atrárochtor na Fomore asa569  scoraibh sechtair ⁊ derónsud catha daiggne dítogladai díb. Ní rabhu570  trá airich nó fer egnnamae díob cen lúirig friae chnes, cen catbarr571  fora cend, cin manaís muirnig 'na deis, gen cloidim tromgér fora572  cris, gen scíeth daiggen fora formnai. Ba "bém cinn fri hald," ba573  "lárum a net natrach," ba "haigedh go tenid" cor fri slúag na Fomore574  isin ló-sin.

128.

Robtar íet-so ríg ⁊ toísich rouhátar og nertadh slúaig na576  Fomore .i. Balor mac Doit meic Néid, Bres mac Elathon, Tuirie577  Tortbuillech mac Lobois, Goll ⁊ Irgold, Loscennlom mac578  Lomglúinigh, Indeach mac Dé Domnann rí na Fomore, Octríallach579  mac Indich,  68b Omna ⁊ Bagnai, Elotha mac Delbáeth p.58580 

129.

Atrachtotar Túatha Dé Danann don leth eli, ⁊ dofágaibsid a581  naíe céli ag comét Logai, ⁊ lotar do oiris an catha. In tan íerum segar582  an cath, conselu Lug asa coimét a mboí ina cairptech, gombo hé baí583  ar inchaib catha Túath nDéa. Roferud trá imairec áith amnas and so584  eter fine Fomra ⁊ firu Érenn. Boí Lug og nertad fer n-Érenn co585  roferdais go dícra an cath fo dégh ná beidis a ndoíri ní bod sírie. Ar586  ba ferr dúoib bás d'fhogáil oc díden a n-athardho indás beith fo doíri587  ⁊ fou cís amal rouhátar. Conid and rocan Lug an cétal-so síos, for588  lethcois ⁊ letsúil timchell fer n-Erenn.

“Arotroi cat comartan! Isin cathirgal robris comlondo forslecht-slúaig590  silsiter ria sluagaib sioabrai iath fer fomnai. Cuifecithai fir gen 591  rogain lentor gala. Fordomaisit, fordomcloisid, forandechraiged, fir592  duib: becc find nomtam-. Fó! Fó! Fé! Fé! Clé! Amainsi! Noefit-man-n593  ier nelscoth-trie trencerdaib druag. Nimcredbod catha fri 594  cricha; nesit-mede midege fornemairces forlúachoir loisces martal-tshuides595  martorainn trogais. Incomairsid fri cech naie, go comair 596  Ogma sachu go comair nem ⁊ talom, go comair grioan ⁊ esqu. Drem 597 niadh mo drem-sie duib. Mo sluag so sluag mor murnech598  mochtsailech bruithe nertoirech rogenoir et-dacri ataforroi cath599  comortai. Arotrai.”

130.

Ros-láisiud na slúaig gáir mór oc dol isin cath. Conráncotar601  íer sin, ⁊ rogab cách for trúasdrad a céile díbbh.

131.

Mór do cóemaib derochrotar ann a mbúailie báis. Mór ant ár ⁊603  an lechtloide roboí ann. Roboí úall ⁊ imnáire and leth for leth. Buí604  ferg ⁊ borrfad. Ba himgae réun folu tar gelcnius móethócláech ann605  íerna léudh do lámaiuh létmiuch oc teicht a ngáuhad ar imbnárie. Ba606  hamnas muirn ⁊ saitoi na curud ⁊ na láth ngali ic immdítin a ngáe ⁊ a607  scíath ⁊ a courp ind taun nus-bítis a céli ica trúastrud denaib gaíb ⁊608  denaib cloidbiuh. Amnas dano an tarneuch ruboí and sechnón an 609  cathae .i. gáir na láechraidí ⁊ presimb na scíath, loindreuch ⁊ fedgairi610  na cloidhim ⁊ na calc ndéd, cairchiu ⁊ grindegur na saicidbolc, sían ⁊611  etigud na foghaid ⁊ na ngabluch, ⁊ priscbémniuch na n-armb.

132.

Es bec trá ná comráncatar inn a mméur ocus a coss ocin613  imtúarcain; co tuislitis assa sessam lie slimreth na foluo fou cossaib614  na míliodh, co mmbentaeis a cinno díob ana suidip. Conúargabud615  cath crótdae, créchtocch, bróineuch, fuilech, ocus rurássa unnsenn hi 616  crobaiph bídbad ann-side.

133.

Derocair dano Núodai Aircetláum ocus Maucha ingen618  Ernmoiss lie Balur uí Nét. Duceur Cassmóel lie hOgtríallug mac n-Indich.619  Imma-comairnic de Luc ⁊ di Bolur Birugderc esin cath. Súil620  milldagach le suide. Ní ho(r)scailtie inn sóul acht i rroí catae nammá.621  Cetrar turcbaud a malaig die shól conu drolum omlithi triena malaig.622  Slúoach do-n-éceud darsan sól, nín-géptis fri hócco, cíe pidis lir623  ilmíli. Es de boí inn nem-sin fuirri(r) .i. druíth a adhar bótar oc624  fulucht draígechtae. Tánic-seum ⁊ ruderc tarsan fundéoic, co625  ndechaid dé en foulachtae fuithi gonid forsan súil dodecaid nem an626  69a foulachta íer sin. Condrecat íerum Luc. Is (n)ann isbert Lucc: “Odeo627  cietoi fir bic ciabith imbá inlá biu fo ló marbu duit.”628  Balor dixit, “Foriathmaigi alfois filiu fon' fola immusriad riadha629  fo comrac sil silme amsil amnus fen.”630  Lug-dixit, “Is tu torat-Lughdech lisbertac totsili dotoirrse pu mo631  cloidim dotgart mo tuili mo cerdae cles tuatha. Bid olc de cuanaib fal632  Fomoiri fo tuili fo trethan duib fo tonnae lia ciptuccai conaib dinn.633  Niberaid mes na blicht. Niberaid arith ith niberaid eraig aigthe. Aic!634  Aic! Fe! Fe! Ni focen tis-sta naithech nes bretach bithmaru635  inarbraind beg antetru tromma fortaibsin troga forlica lim. Os me636  Lug namfadbid oldam dilaim denaith duilem fordiacimdes gene os-gene637  nomnasaid mo carp-nitaidlibthi tres ceptucas atbrothru fo 638 tonnaib lirdib. Linaid tethru trestuath commilae mara melli cr-i639  cruaid. Caramain bith aithis for farmnaib dea. Tetrais tuli maru640  luadaib. Cloidem cosst-druad menmaind logha luaithe gaithe donal641  druag frasaib tenid ten'al leom-laindr-greine gili escie.”

134.

“Tócaib mo malaig, a gille,” al Balor, “co ndoécius an fer643  rescach fil ocom acallaim.”

135.

Tócauhar a malae dia deirc Baloir. Fucaird Luc íer sin líic645  talma dó, co ndechaid an súil triena cend. Conid a slúag bodessin646  derécacha. Co torcair four slúag na Fomore conda-apatar trí647  nónuhair díb foua tóeb; co mboí a mullach frie bruinni n-Indig meic648  Dé Domnann co sescaind a loim foulae tara béola-side.

136.

“Congarar dam-sae,” ar Indiuch, “Lúoch Lethglass .i. mo650  fhili.” (.i. lethglass é ó talmain go mulluch a cinn.) Totáed 'na docum.651  “Finnta dam-sa,” ol Indeach, “cía rotollae form-sa in n-orchur-sai.”

“Cía erna isan cath conn conacherna cid riun- ramid aratoruad653  ann rie cach gid form memais aratorad (.i. ara tuate) afrecol.”

Is ann isbert Lúog Lethglas, “Aisnes cie fer, snedcuruch, serig,655  slechtach, lathcorauch latras ailig nesomain a tailm tatbem bag656  brissius derc, toraich drech dorig buadgalaigh Baluir tnuthgal-tinnfhir.”657 

Is ann isbert Lug na bríatra-sa sís, aga fregrae: “Rola fer659  nachadais nachadcaru nandidceil nachidceala cerdaib errad. Is me,660  Lug lonnbemnech, mac Qind mac Ethlend is mo brighfas firgal-dercaib661  damus cath co fergaib mor- memais foirb Fom-ib maraib662  coraid míadach ciptuctai tuath es mratach ealluch. Is lidh troig663  dodob-comci corud cathminn-n ar roi, roínfimni nert traetf-er f- fercc664  fesaib dea nidur fulriudai f- ar fodb fesmai dorngalaib a cath.”

Is ann ispert Lóch, “Cengmai cichsimiu cetaib Fomoiri ferdae666  nihinnist-imon fosem feocraib drongaluib drongaib catbuiden667  bairnnech cethern cengmai duibh dobortig dounith nimtorbae rind668  nimairic nimthimomna teitbe lorae loghae línn uaib Fomoiri fri669  hEalg.”670  Friscart Luch, “Bid go dait,” ar Lug, “ar bid doi uaig do671  forndiuire ragad e-ad doncath irach atogena- galeng abar rae rig672  Fomoiri trentuich f- Neíd.”673  Is ann ispert Lúoch,  69b“Bid go det, a Lugh lethsuanaigh fonel nithed674  moenrain-ib fria far tiachta fri taig intretresa tet martaib frilerg675  intatlia lethcruidh slogaib srothaib saothnu allaib maraib níthuib. Ni676  tadhna len luaith tumme ferc f- neocroide iar nár sirslanaib echaib677  nitadled armuriu laigniu fri uaraib oldama nidad tu-s buadaich fri678  foepra fichid cath ceol- cufil sudighud fria. Nach doich duo iariaich679  dianath doncath irriaich sudf- luachair dercmaighi fulriutha d-magh680  médiu.”

137.

Tánic in Morrígan ingen Ernmusa anduidhe ⁊ boí oc nertad682  Túath nDéa co fertois an cath co dúr ⁊ co dícrai. Conid ann683  rocachain in laíd-se sís: “Afraigid rig don cath! rucat- gruaide684  aisnethir rossa ronnat- feola, fennát- enech, ethát- catha -rruba685  segatar ratha radatar fleda fechatar catha, canát- natha, noat- druith686  denait- cuaird cuimnit-. Arca alat- ide sennat- deda tennat- braigit687  blathnuight- tufer cluinethar eghme ailit- cuaird cathit- lochtai lúet- 688  ethair snaat- arma scothait- sronai. Atci cach rogenair ruadcath689  dergbandach dremnad fiachlergai foeburlai. Fri uab- rusmeb- 690  renarmársrotaib sinne fri fur foab- líni Fomoire i margnaich691  incanaigh copraich aigid fiach dorar friarsolga garuh dálaig formdes- 692  rodbadh samlaidh dergbandaib dam aimcritaighid connaechta 693  sameth donncuridh dibur fercurib fristongarar.”

138.

Romebhaid íerum in cauth íer sin, ⁊ roslechtait na Fomore co695  muir. Dorochratar comtuitim Ogmae mac Ealauthan an trénfer ⁊696  Indeouch mac Dé Domnaund rí na Fomore.

139.

Áilis Lóch Leuthglas for Lucch a anacul.698  “Mo trí drinnroisc daum!” for Luch.

140.

“Rod-bie,” our Lóch. “Dingébat-sa fochail Fomore d'Érinn co700  práuth; ⁊ a ngébas di teungae, íocfaid fri diaid mbeuthaud ar cach701  n-aingceus.”

141.

Aunauchta Lóch íerum. Is ann cachain "In Dáil n-Asdadha"703  do Gaídelaib.704  “Gébaid foss findgrinde, descca doine doman tuircebat ceth-torel705  aurblathaib ticfait ioth sceo mblicht, morad indber, armesaib706  marcainib dossuib drongaib darach ocridhiu icribcedhaib celar bron707  berar failti fira fomcichet grian glessaib saorcaomaib. Sinaib serntar708  fir fletigib ailtiu astath-f-comfercca cridhiu. Celid Fomoire fairrcce,709  findcasrao, sitt bitha banba echtguidi echtrann, ⁊ suthaine feraib710  finncluiche forbarsed ondiu, cobrath, bid sid ar Fomoire ind Ere.”

142.

Asbert Lóch dano dobéradh airm di naí cairptip Lochca ara712  anacul. Asbert dano Lucc ara n-ainmniged. Friscart Loch cond-epert,713  “Luachta, Anagat, Achad, Feochair, Fer, Golla, Fosad, 714  Cráeb, Carpat.”

143.

“Ceist: cíe hanmanna na n-aradh robátar inn immorro?”716  “Medol, Medón, Moth, Mothach, Foimtinne, Tenda, Tres,717  Morb.”

144.

“Cíe hanmanna na ndeled bátar 'na lámaib?”719  “Ní anse. Fes, Res, Roches, Anagar, Ilach, Canna, Ríadha,720  Buaid.”

145.

“Cíe hanmanna na n-ech?”722  “Can, Doríadha, Romuir, Laisad, Fer Forsaid, Sroban,723  Airchedal, Ruagar, Illann, Allríadha, Rocedal.”

146.

“Ceist: cíe líon ind áir?” for Lucc fri Lóch.725  “Ní fedar cía líon do aithechaib ⁊ do drabarslúag. Mad an líon726  d'oíctichernaib ⁊ d'airechaib ⁊ do ánradaib ⁊ do maccuib rígh ⁊ do727  airdrígaib Fomore rofetar .i. triar trí fichit .l. cét fer, .xx. cét trí cóicait728  .íx. cúicir cetri .xx. míle, ochtar ocht fichit móirseser cetri .xx. seiser729  cetri .xx. cóicer ocht fichit, dias cethrachat im  70a húa Net nóicait. Is hé730  sin líon ind áir dorochair di airdrígaib ⁊ do airdticernaib na Fomore731  isin cath.”

147.

“Mad a llíon immorro di aithechaib ⁊ di drochdoiniu ⁊ di733  dáoscarslúag ⁊ d'áos cecha dánae olchenae diloutar a comoidecht an734  mársluaig—aur dideochaid cech ánrad ⁊ cech ardtoísech ⁊ cech735  airdrí de Fomorchaib cona sochraide din chauth, co torcradaur adn736  uili, a soír ⁊ a ndaoír—nís-n-áirmium acht úothad di modhagaib na737  n-airdrígh namáu. Iss ed adn so aun líon roáirmios di suidhiu amal738  attconnaurc: secht fir secht fichit secht cét secht cáocae .l. di cétaib739  cét .xx. fichi cét cét .xl. immon Saub n-Úanchendach mac Carpri740  Cuilc, mac-sidhe moga di Indeuch mac Dé Domnadn (.i. mac moga741  rích Fomore).”

148.

“Mad a ndochair adn chena de lethdoínib ⁊ di crandasctib743  fíanlaich, di neoch nád roacht cridiu cathae—co roháirmither744  renda nime, ⁊ gainem maurae, ⁊ lóae snechtae, ⁊ drúcht for faichthi,745  ⁊ bommadn eghae, ⁊ féur fo cossaib greghae, ⁊ groigh meic Lir la746  máurainfini—ní háirmidter-side iter.”

149.

Íar sin dono fríth báoccul Bresi meic Elathan dóip. Atbert-sidhe,748  “Is feurr m'anacul,” ol sé, “oldáss mo guin.”

150.

“Cid ann-side biass de?” aur Lucc.750  “Bid sírblechtach báe Erenn,” ol Pres, “díaenom-aunastar-sa.”751  “Comarfas-sa díar ngáothuib,” or Lug.

151.

Is de sin luid Lug co Maoíltne Mórbrethach co n-epert pris,753  “An n-anustar Bres ar bithblicht do búaibh Érenn?”

152.

“Nach anustair,” ar Móeltne. “Nád cumhaicc a n-óes nach755  a n-indoth, ce choni a mblicht airet beat bí.”

153.

Atpert Lug fria Bres, “Ní ed annísin not-anuig; nád cuimgi a n-óes757  nach a n-inddoth, ce chonis a mblicht.”

154.

Atpert Bres, “Forbotha rúada roicht Maíltne.”

155.

“An fil n-aill nut-ain, a Bres?” ar Lug.

“Fil écin. Abair fri bar mbrethiomain bibsiutt búain cech ráithi ar761  m'anocol-sa.”

156.

Atbert Lug fria Móeltne, “An n-anustar Bres ar búain n-eta763  cech ráithi di feruib Érenn?”

157.

“Is ed imma-n-airnicc lind,” or Maoíltne. “Errach fria har ⁊765  sílad, ⁊ tosach samraid fri foircend ⁊ sonairti n-etha, ⁊ tossach n-aipchi766  foghamair fri forcend aipchi n-etha, ⁊ fria búain. Gaimred fria767  tomalta.”

158.

“Nís-tessaircc annísin,” or Lug fria Bres.769  “Forbotha rúada roicht Maíltni,” or sé.

159.

“Is luga dot-essaircc,” or Lug.771  “Cid?” ol Bres.

160.

“Cocon ebrad, co sílfad, co chobibsad fir Érenn? Is íar fis an773  tréde-siu, manad-anustar.”774  “Abair friu, “Mairt a n-ar; Mairt hi corad síl a ngurt; Mairt a n-imbochdt.””775 

161.

Roléccad ass didiu Bres triasan celg-sin.

162.

Isan cath-sin didiu fúair Oghma trénfer Ornai, claidiomh778  Tethra rí Fomore. Tofoslaicc Ogma in claideb ⁊ glanais hé. Is and779  sin roindis an claideb nach ndernad de, ar ba béss do claidbib an780  tan-sin dotorsilcitis doadhbadis na gnímha dogníthea díb in tan-sin.781  Conid de sin dlegaid claidme cíos a nglantai íarna tosluccad. Is de782  dano forcométar brechda hi cloidbib ó sin amach. Is aire immorro783  nolabraidis demna d'armaib isan aimsir-sin ar noadraddis airm ó784  daínib isin ré-sin ⁊ ba do comaircib na haimsire-sin na hairm. Is don785  cloidibh-sin rochacain Lóch Lethglas in láid-si: “Admell ma Orna,786  uath cath, cule leccla, fristethaind tuind formna f-roir is ress ningalne787  amtri locha lochaurbe imlias luch loeg trimchim am trichtaigh tighi788  fuaibne mifualang tighe tethrae toetrau dobert mor fodriru Fal789  Fomhoire foenda for Balur benn bas-alan Fomhor-lelgi mac Ethne790  uili aoinfecht ferse colom cathram-ransi fodb fersamhle fersi791  cetharslichd fhid serbh armarmíadh. Ainm aili fes- fuil tethr- hitus792  faidter fuirtbe mong diafurbidh f-ruiris ilur fuil- Oghme.”

163.

Loutar a ndiaid na Fomore dano Lug ⁊ an Daghdou ⁊ Ogma,794  ar cruitire an Dagda ro-n-ucsad leo, Úaitniu a ainm.  70b Rosaghad795  íerum a flettech a mboí Bres mac Elathan ⁊ Elathan mac Delbaíth. Is796  ann boí in crot forin fraighid. Is sí in cruit sin ara nenaisc na céola797  conarofhograidhsetor tria gairm co ndegart in Dagda in tan atbert798  ann so sís,

799 Tair Daur Dá Bláo,800 
Tair Cóir Cethairchuir,801 
Tair sam, tair gam,802 
Béola crot ⁊ bolg ⁊ buinne!

164.

Doluid an crot assan froig íerum, ⁊ marbais nonbór ⁊ tánuicc806  docum an Daghda; ⁊ sepainn-sie a trédhi fora nemthigthir cruitiri807  dóib .i. súantraigi ⁊ genntraigi ⁊ golltraigi. Sephainn golltraigi dóib808  co ngolsad a mná déracha. Sephainn genntraigi dóib co tibsiot a mná809  ⁊ a macraith. Sephainn súantraigi dóib contuilset ant slúaigh. Is de810  sen diérlátar a triur slán úaidib—cíamadh áil a ngoin.

165.

Dobert an Dagda diu laiss tria gém na dairti dobreth dó ara812  sóethar; ar in tan rogéssi a gaimmain rogeltatar cetri Érinn uili do813  neoch bertatar Fomore díp ina cíos.

166.

Íar mbrisiud íerum an catha ⁊ íar nglanad ind áir, fochard an815  Morrígan ingen Ernmais do táscc an catha-sin ⁊ an coscair móair816  forcóemnochair ann do rídingnaib Érenn ⁊ dia sídhcairib, ⁊ dia817  arduscib ⁊ dia inberaiph. Conid do sin inneses Badb airdgníomha818  beus. “Nach scél laut?” ar cách friai-se ann suide.

“Sith co nem. Nem co doman. Doman fo ním, nert hi cach, án820  forlann, lan do mil, mid co saith. Sam hi ngam, gai for sciath, sciath821  for durnd. Dunad lonngarg; longait-tromfoíd fod di uí ross forbiur822  benna abu airbe imetha. Mess for crannaib, craob do scis scis do áss823  saith do mac mac for muin, muinel tairb tarb di arccoin odhb do824  crann, crann do ten. Tene a nn-ail. Ail a n-uír uích a mbuaib boinn a825  mbru. Brú lafefaid ossglas iaer errach, foghamar forasit etha. Iall do826  tir, tir co trachd lafeabrae. Bidruad rossaib síraib rithmár, “Nach scel827  laut?” Sith co nemh, bidsirnae .s.”

167.

Boí-si íarum oc taircetul deridh an betha ann beus, ⁊ oc829  tairngire cech uilc nobíad ann, ⁊ cech teadma ⁊ gach díglau; coníd830  ann rocachain an laíd-se sís:831  “Ni accus bith nombeo baid: sam cin blatha, beti bai cin blichda,832  mna can feli, fir gan gail. Gabala can righ rinna ulcha ilmoigi beola833  bron, feda cin mes. Muir can toradh. Tuir bainbthine immat moel834  rátha, fás a forgnam locha diersit- dinn atrifit- linn lines sechilar835  flaithie faoilti fria holc, ilach imgnath gnuse ul-. Incrada docredb- 836  gluind ili, imairecc catha, toebh fri ech delceta imda dala braith m-c837  flaithi forbuid bron sen saobretha. Brecfásach mbrithiom- braithiomh838  cech fer. Foglaid cech mac. Ragaid mac i lligie a athar. Ragaid839  athair a lligi a meic. Cliamain cach a brathar. Ni sia nech mnai assa840  tigh. Gignit- cenmair olc aimser immera mac a athair, imera ingen 841  ...”

@book{G300010,
  title 	 = {Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired},
  editor 	 = {Elizabeth A. Gray},
  edition 	 = {1},
  note 	 = {One volume. 141 pp. Introduction 1–23, Text 24–72, Translation 25–73, Notes 74–114, Index to Notes 115f., Index of Persons 117–137, Index of Places 138–141.},
  publisher 	 = {Irish Texts Society},
  address 	 = {Kildare},
  date 	 = {1982},
  UNKNOWN 	 = {seriesStmt}
}
 G300010.bib