1 Cath Almaine etir Laigniu ocus Uí Néill. I teirtíd Decembris rocuired in cath-sa. Cauis in chatha-sa .i. in bóroma romaith Fínnachta do Mo-Ling a tobach d'Fhergal, ocus is ed ón ná rofhuilngetar Laigin. Nís-tucsat Laigin do Loingsech mac5  Áengusa ocus ní tucsat do Chongal Chinnmagair, cia rofuilngetar mór d'imned ó Chongal, ocus ní mó dno rop áil dóib a tabairt d'Fhergal, uair rotairisnigset i m-briathraib Mo-Ling rogell ná bertha uathu tré bithu in bórama ó Laignib.

Ba trom trá la Fergal sin .i. Laigin do nemchomall a10  n-gellta fris, co rofhuacrad sluaiged dírecra dímór uad for Leith Chuinn .i. for Eogan ocus for Conall ocus for Airgiallaib ocus Mide in cethramad bliadain a fhlaithiusa féin, nó i tres bliadain déc ut quibusdam placet, do thobach na bórama. Ba fata trá robás ocin tinól-sain; uair is ed at-beired cach fer do Leith 15  Chuinn cosa roiched in fuacra .i. 'dia tí Donn Bó arin sluagad, ragat-sa'.

Donn Bó immorro mac baintrebthaige eiside d'Fheraib Rois, ocus ní dechaid lá ná aidche a taig a máthar immach riam, ocus ní raibe i n-Éirinn uile bud caíme nó bud ferr cruth nó 20  delb nó dénam inás. Ni raba i n-Éirinn uile bud gríbda nó bud ségainne inás, ocus is uad bud ferr rann espa ocus ríg-scéla for doman. Is é bud ferr do glés ech ocus do innsma shleg ocus d'fhige fholt, ocus bud ferr fri aichne 'na einech de quo dicitur:

.r.

Áille macaib Donn Bó báid,25 
binne a laíde luaidit beoil,
áine ócaib Inse Fáil,
rotócaib táin trilse a threoir.

Tochomla dno Fergal for sét. Robátar dna lucht eolais reime; nírbo maith int eolas do-ratsat dó .i. i cumgaib cacha conaire, ocus i n-aimréidib cacha conaire co ráncatar Cluain 35  Dobail i n-Almaine. Is ann boí Áedán, clam Cluana Dobail, ar a chinn. Do-rónsat dno na sluaig míchostad .i. a áen-bó do marbad ocus a fuine ar beraib 'na fhiadnaise ocus a thech do breith dia chinn ocus a loscad.

Co n-érbart in clam comba dígal co bráth for Uíb Néill40  in dígal do-bérad in Coimdid for sin. Ocus táinic in clam reime co pupall Fergail ocus bátar rígrad Leithe Cuinn uile ar a chinn 'sin phupall in tan-sin. Roboí in clam oc acaíne a imnid 'na fiadnaise; ní táinic cride neich díb fair acht cride Con- Brettan meic Congusa, ríg Fer Rois, ocus is ed ón nába aithrech45  do Choin-Brettan, uair ní térna rí do nech roboí isin phupall acht Cú-Brettan mac Congusa a áenar asin chath. Conid ann at-bert Cú-Brettan:

.r.

At-ágar cath forderg flann,
a fhir Fhergaile at-glinn,50 
brónaig muinter Meic Maire
iar m-breith in taige dia cinn.

Bó in chlaim,
rogáet i n-degaid a daim,
mairg láim rotholl a bratt,55 
ar ní timchomart mac m-Brain etcetera.

Is ann-sin as-bert Fergal fri Donn m-Bó: “déna airfited dúin, a Duinn Bó, fo bíth is tú as dech airfitid fail i n-Éirinn .i. i cúisig ocus i cuislennaib ocus i cruittib ocus rannaib ocus60  ráidsechaib ocus ríg-scélaib Éirenn, ocus isin maitin-se imbárach do-béram-ne cath do Laignib.” “Acc,” ar Donn Bó, “ní cumcaim-se airfited duit-si innocht ocus ním-thá áen-gním díb-sin uile do thaidbsin innocht, ocus cipsí airm i rabai-si imbárach, ocus i m-beo-sa do-dén-sa airfited duit-si. Dénad65  immorro in ríg-drúth, úa Maigleine, airfited duit innocht.”

Tucad úa Maigleine chucu iar tain. Rogab-saide oc innisin chath ocus chomrama Leithe Cuinn ocus Laigen ó Thogail Tuama Tenbath, .i. Denna Ríg, in romarbad Cobthach Cáelbreg conice in n-aimsir-sin, ocus níba mór cotalta 70  do-rinned leo in aidche-sin la mét ecla leo Laigen ocus la méit na doininne .i. uair aidche fhéile Finniain gaimrid sin.

Imthús Laigen do-lotar-saide i Cruachan Cláenta, dáig ní maid for Laigniu dia n-dernat a comairle ann, ocus corop a saide tísat dochum in chatha. Lotar iar sain co Dinn Canainn.

75  Con-ráncatar trá isin maitin arnabárach na catha cechtarda, naí míle do Laignib, míle ar fhichit immorro do Leith Chuinn. Is cruaid ocus is feochair rocuired in cath-sa leith for leith, ocus rogab cách 'na chomraicib ann. Roba dímór la innise comrama na láech Laigen ocus láech Leithe Cuinn.

80  As-bert co n-accas Brigit ós cinn Laigen: at-ches dno Colum Cille ós cinn Úa Néill. Romemaid iaram in cath ré Murchad mac Brain, ocus ré n-Áed Menn mac Colcan, ríg Laigen Desgabair. Romarbad Fergal ann. Áed Menn ocus Dúnchad mac Murchada romarbsat Fergal fadeisin ocus Bile 85  mac m-Báin, ríg n-Alban; is uaid ainmnigther Corrbile i n-Almaine. Is é dno Áed Menn romarb Donn m-Bó. Ní torchair immorro Fergal co torchair Donn Bó.

Romarbad dno sesca ar chét amas in dú-sin. A coimlín féin romarbait Laigin 'sin chath-sin do Leith Chuinn .i. naí 90  míle ocus naí n-geilte díb do dol for geltacht ocus cét ríg do rígaib. Atá Cnocc Fergail ann-sin. Rocuirset Laigin ilaig commaídme ann dno.

Unde dixit:

95 Deod laithe Almaine,
iar cosnam buair Bregmaine,
ro-lá badb bélderg birach
ilach im chenn Fergaile.

Scarais Murchad fri midlaig,
brogais a triúna i talmain,100 
do-sói fáebar fri Fergail
co féin dermair des Almain.

Bath ann cét ruirech rathach,
cruadach costadach carnach,
im naí n-gelta cen míne,105 
im naí míle fer n-armach.

Rogabad ann-sain in drúth, uá Maigleine, ocus do-ratad fair géim drúith do dénam ocus do-rigne. Ba már ocus ba binn in géim-sin , co mair 'géim uí Maigleine' ó shin ille oc drúthaib Éirenn. Rogatad a chenn iar tain d'Fhergal, ocus rogatad a chenn110  don drúth. Roboí mac alla géime in drúith 'sin áer co cenn trí lá ocus trí n-aidche. Is de as-berar “géim uí Maigleine oc tafann na fer 'sin mónaid.”

Do-luid dno Áed Laigen mac Fithchellaig, rí Úa Maine Connacht, i ráen madma, ocus teichid co n-epert fria macaib:115  “nácham-fhácbaid, a macu, bud ferrde bar máthair frib mo breith-se lib.” “Nít-bérat”, ar Laigin. Conid ann-sin romarbad Áed Laigen, rí Uá Maine. Ro-siachtatar immorro a meic Áeda Laigen im Áed n-Alláin mac Fergaile co Lilcach airm i m-boí Mo-Díchu mac Amargein ocus in Gall Cráibdech. Conid ann-sin120  claidisit Uí Néill ocus Connachta clad na cille ocus iat i richt na cléirech, ocus is amlaid-sin rosáerait trí mírbaile na náem, co fail cotach Úa Néill ocus Chonnacht ó shin ille 'sin chill-sin. Unde Áed Alláin cecinit:

Ní fuaramar ar talmain125 
Almain badid réidithir,
Ní ráncamar iarsin chath
Lilcach badid néimithir.

I Connail na ríg bátar Laigin in aidche-sin oc ól fhína ocus meda, iar cur in chatha, co subach soimenmnach, ocus cách díb oc innisin a chomrama is iat medraig, medarchaín. Is ann-sin roráid Murchad mac Brain: “do-bérainn carpat ceithre135  cumala ocus mo ech ocus m'errad don láech noragad isin n-ármach ocus do-bérad comartha chucainn as”. “Ragat-sa,” ar Báethgalach, láech di Mumain. Geibid a chath-errad catha ocus comlainn imme, co ráinic co airm i m-boí corp Fergaile; co cuala ní, in n-escaire isin áer ós a chinn140  co n-epert, ar roclos uile: “timarnad dúib ó ríg secht nime; dénaid airfited do bar tigerna innocht .i. d'Fhergal mac Maíle-dúin, cia do-rochrabair sunn uile in bar n-áes dána etir cuislenn-chu ocus cornaire ocus cruittire; ná tairmescad airfhuath nó écomnart sib d'airfited innocht d'Fhergal”. Co cuala iaram int145  óclach in cúisig ocus in ceol sírechtach, co cuala dna 'sin tum luachra ba nesa dó in dord fiansa ba binne ceolaib.

Luid int óclach 'na dochum. “Ná tair ar m'amus”, ar in cenn fris. “Ceisc, cia tú”, ar int óclach. “Ní ansa, mise cenn Duinn Bó”, ar in cenn, “ocus naidm ronaidmed form irraír150  airfited in ríg innocht, ocus ná airchóitid dam”. “Caide corp Fergail sunn?”, ar int óclach. “Is é do-aitne frit anall”. “Ceisc, indat-bér lem?”, ar int óclach. “Is tú as dech lem nom-bera”, ar in cenn, “acht ráth Críst dot chinn dianom-ruca, co tuca mé ar amus mo cholla doridise”. “Do-bér éicin”, ar int óclach.

155  Ocus impói int óclach ocus in cenn lais conice Connail. Ocus fuair Laigniu oc ól ar a chinn 'sin aidche chétna. “In tucais comartha lat?”, ar Murchad. “Tucas”, ar int óclach, “cenn Duinn Bó”. “Foraim arin uaitne út thall”, ar Murchad. Tucsat in sluag uile aichne fair, corop é cenn Duinn Bó, ocus is ed160  roráidset uile: “Dirsan duit, a Duinn Bó. Ba cáem do delb. Déna airfited dúinn innocht, feib do-rignis dot thigerna imbuarach”.

Impaigther a aiged dno, ocus at-racht a dord fiansa attruag ar aird, co m-bátar uile oc caí ocus oc tuirse.

165 Idnaiccid in láech cétna in cenn dochum a cholla amal rogell, ocus cóirgid é ar a méide. Cid trá acht, ráinic Donn Bó co tech a máthar. Uair is iat trí inganta in chatha-sa .i. Donn Bó; do rochtain 'na bethaid conice a thech dar cenn m-bréithre Coluim Chille, ocus géim in drúith, uí Maigleine, trí lá ocus trí170  aidche 'sin áer, ocus na naí míle do fhoruaisligud in míle ar fhichit. Unde dicitur:

Cath Almaine, ard in gein,
mór in gnim Decembeir
robris Murchad, mórda crech,175 
mac Brain la láechraid Laignech.

Memaid ar Fergal Fáil,
ar mac Maíle-dúin dermáir
co meiltis muille fo leirg
ar lintib fola fordeirg.

180 Ocht ríg ochtmogat iar fír,
naí míle cen imairím
do Leith Chuinn, comal n-gnáe,
do-rochair ann ar áen-cháe

Naí n-geilte for geltacht de,185 
lotar díb for Fid n-Gaible,
rocláechlaigset dath iar tain
ara n-gléthe Cath Almain.

C.

Haec sunt nomina regum qui interfecti sunt in hoc bello. Hi sunt quidem do Shíl Chuinn:190  Fergal mac Maíle-dúin cum .lx. militibus suis; Forbasach, rí Bógaine; Fergal úa Aithechda; Fergal mac Echach Lemna, rí Tamnaige. Congalach mac Conaing; Éicnech mac Conaing; Coibdenach mac Fiachaid; Conall Cráu; Fergus Glút; Muirges mac Conaill; Lethaithech mac Con-charat; Anmchaid mac 195 Con-charat; Áedgein úa Maithgne; Nuada Uirc, rí Guill ocus Irguill; decem nepotes Maíle-fithrig. It é-sin ríg Úa Néill in Tuaiscirt. Hi autem qui sequuntur Uí Néill in Deiscirt. Ailill mac Feradaig; Suibne mac Congalaig; Áed Laigen úa Cernaig; Nia mac Cormaic; Clothgna mac Colcan; Tadc mac Aigthide; 200  Dub-dá-chrích mac Duib-dá-bairenn; Menchosach mac Gamnaig; Élódach mac Flainn ó Scice; Dúnchad úa Fiachrach; mac Con-loingse; mac Maíle-móna; Doiriad mac Conla; Flann mac Áda Odba; mac Con-choingelt; mac Tuathail meic Fháelchon; Innrechtach mac Taidc; mac Garbáin; dá úa 205  Maíl-cháich; dá mac Ailéine; Fócarta úa Domnaill; Ailill mac Conaill Graint; Fidgal mac Fithchellaig; Dub-díl úa Daimíne et fratres ejus; dá mac Muiredaig meic Innrechtaig; Nuada mac Duib-dúnchuire; Rechtabra úa Cumascaig; úa Maine Cer Cer Cera; Fergus úa Eogain nó Leogain; Flaithemail mac210  Dlúthaig; Donngalach úa Áengusa; Conall Menn, rí Ceinéil Chairpre; Mac-Erca mac Maíle-dúin; trí uí Nuadat; Flann mac Írgalaig; Áed Laigen mac Fithchellaig; Niall mac Muirgesa: Dolore autem et frigore mortui sunt clxxx tar éis chatha Almaine i t-torchair Fergal mac Maíle-dúin etcetera.

Cath Almhaine idir Laigniu, ⁊ Ui Néill intertíd Decimbris ra cuiredh an cath-sa. Cáuis an chatha-sa .i. an boromha ro mhaith Finnachta do Moling, atobhach d-Fergal, ⁊ issedón nara fuilngeador Laigin. Nis tuccsat Laigin do Loingsech mac 5 Aongusa, ⁊ ní tucsat do Congal Cinnmhaghair, cía ro fuilngettur mór dimnedh ó Congal, ⁊ ní moo dno robail doibh athabhairt d-Fergal, uair ro tairisnigh-siot i m-briathraibh Moling ra geall na bertha uatha tré bítha an boromha o Laignib.

Bá trom tra la Fergal sin .i. Laigin do nemhchomhall10  angeallta fris, go ro fuacradh sluaigedh direcra dimór úadh for Leth Cuinn .i. for Eogan ⁊ for Conall, ⁊ for Airgiallaibh ⁊ Mídhe an cetramadh bliadain a flaitiusa féin, no itress bliadain déc, ut quibusdam placet, do thobhach na boromba. Ba fada tra ro bhás og an tinól sain; uair assedh ad-beiredh gac fer do 15  Leith Cuinn gus a roicheadh an fuaccra .i. dá t-tí Donnbó ar an sluaghadh raghad-sa.

Donnbó immorro mac baintreabtaighe eisidhe d-Feroibh Rois, agasní deachaidh lá na aidhchi a taigh a mathar imach ríamh, ⁊ ní raibhe in Eirinn uile budh caoímhe, no budh ferr 20  cruth, no delbh, no denamh inás. Ni rabha i n-Eirinn uile budh griubhdha, no budh segaine inás, ⁊ as uadh budh ferr rann espa, ⁊ risgéla for domhon. Asé budh ferr do ghlés ech, ⁊ do indsma slegh, ⁊ d-fighe folt, ⁊ budh fer riaichni na einech de quo dicitur.

.r.

25 Aille macaibh Donnbo baidh,
binne a laidhe luaidhid beoil,
aine ogaibh Innsi Fáil,
ra thogaibh tain trillsi a threóir.

Tocomla dno Fergal for séd. Ra battur dna lucht eólais reimhe, nir bó maith an t-eólus do radsad dó. .i. iccumhgaibh 35  gacha conaire ⁊ i n-aimhredhibh gacha conare, go rancuttur Cluain Dobail in-Almaine. As ann buí Aodhan clamh Cluana Dobhail ara chinn. Do ronsad dno na slúaigh micostadh .i. aaonbhó do marbadh ⁊ afuine ar bheraibh na fhiaghnaisi ⁊ athech do bhreith da chinn ⁊ a losccadh;

40  Con-er-bert an clamh comba digal go bráth for UibhNeill an digal do beradh an coimdidh farsin. ⁊ tainicc an clamh remhe go puball Fergail, ⁊ battur rioghradh Leithe Cuinn uile ara chinn sin phuball in-tan-sin. Ro baoí an clamh ag acaoine a imnidh na f-fiaghnaisi, ní tainig cridhe neich dibh fair, acht45  cridhe Conbretan meic Congusa rí f-Fer Rois, ⁊ asedh onna ba h-aithrech do Coinbretan, uair ni terna rí do nech ro bhaoí isin phuball acht Cubreatan mac Oengusa aáonar asin chath. Conadh ann ad-bert Cubretan:

.r.

Ad-ágar cath fordearg flaind50 
a fhir Fhergaile adglionn
badh bronaigh muintir Meic Maire
ar m-breith an taighe dar cionn.

Bo an chlaimh
ro gaod andeaghaid a daim,55 
mairg laimh ra toll ambrad
ar ní thimcomart mac Brain etcetera.

As andsin as-pert Fergal fria Donnbó; “déna airfidedh dúin a Doinnbó, fo bith as tú as deach airfididh fail i-n-Eirinn .i. i-cuisigh, agas i-cuislendoibh, ⁊ i-cruitibh, ⁊ randaibh, ⁊ raidsechoibh, 60  ⁊ rigsgelaibh Eirenn, ⁊ isin madinsi imbarach do beramne cath do Laignib”. “Ac” ar Donnbó “ní cumhgaim-si arfidedh dhuit-si anocht, ⁊ nimthá aongniomh dibh sin uile do taidbh-sin anocht, ⁊ cip-si áirm irabhai-si amarach, ⁊ imbeó-sa do dhén-sa airfidedh duit-si. Dénadh immorro an rioghdruth ua65  Maighléine airfidedh dhuit anocht”.

Tugad ua Maighleni chuca iarttain. Ro gabh-saidhe og indisin cath ⁊ comramha Leithe Cuinn, ⁊ Laigen, o thoghail Tuama Tenbath .i. Deanda Rígh in ra marbhadh Cobhtach Caolbhregh, conigi an-aimsir-sin, ⁊ ní bá mór codalta do rinnedh 70  leó in-aidhchi sin rá méd egla leo Laigen, ⁊ la méid na doininne .i. uair aidhche fhéle Finniain gaimhridh sin.

Imthús Laigen do-lottur-saidhe i-Cruachán Claonta, dáigh ní mhaidh for Laigniu da n-dearnat acomairle ann, ⁊ gurob tíusad do chum an chatha. Lottur iarsain go Dinn 75  Canainn, a-saidhe do chum an chatha.

Con-rancuttur tra isin maidin ar na marach, na catha cechtardha, naoí míle do Laighnibh, míle ar fichit immorro do Leith Cuinn. As crúaidh ⁊ as feochair racuiredh an cath-sa leith for leth, ⁊ ra ghabh cach na chomraicibh ann: Ra ba dimór 80  rá innisi comrama na laoch Laigen, ⁊ laoch Leithe Cuinn.

As bert go f-facas Brighid ós cionn Laigen; ad ches dno Colum Cille ós cionn Ua Neill. Ra mheamhuidh iaramh an cath ría Murchadh mhac m-Brain, ⁊ re n-Aodh Mend mac Colgan Rí Laigen Deasgabair. Ra marbadh Feargal ann. Aodh 85  Mend, ⁊ Dunchadh mac Murchadha ro marbhsat Fergal fadesin, ⁊ Bile mac Bain Rí Alban, as uaidh ainmnighther Corr bile in Almaine. Asé dno Aodh 85  Mend ra marb Donnbó, ní torcair immorro Fergal go t-torchair Donnbó.

Ra marbadh dno sesca ar cet amhus indú sin. A coimhlín 90  féin ro-marbhaid Laighin san chath sin do Leit Cuinn .i. naoí míle; ⁊ naoí n-gelti dibh do thol for geltacht, ⁊ cét righ do righaibh. Atá Cnoc Fergail annsin. Ra chuirsiot Laigin ilaigh commaidmi and dno.

Unde dixit:

95 Deodh laithe Almaine,
ar cosnamh búair Breaghmaine,
ro la badbh beldearg biorach,
iolach imcenn f-Fergaile.

Scarais Murchadh ra midlaigh,100 
brogais a triuna i-t-talmuin,
do soí faobhar fria Fergal.
go f-fein dearmair des Almuin.

Bath ann cet ruirech rathach,
cruadhach costadach carnach105 
im naoí n-gelta gan míne.
um naoi mile fer n-armach.

Ceitri cet cabhsaidh a-Cruaich,
las an amsaigh gaod san n-glíaidh
latrí cedoibh Conaill cruaidh,110 
asé [ ].

Ra gabhadh annsain an druth ua Maighleine, ⁊ do radadh fair geim druith do dhénamh, ⁊ do rigne, bá már, ⁊ bá binn an gheim-sin, go mair geim ui Magleine ósin ale oc druthaibh Eirenn. Ra gadadh achenn iarttain d-Fergal, ⁊ ra gadadh a cenn 115  don drúth. Ra baoi mac alla gheimi an druith sin aieor go cenn tri la ⁊ tri n-oidhche. As de as-m-berar geim ui Maigleine og tafan na fer san monaidh.

Do luidh dno Aodh Laighen mac Fithcheallaigh Rí Ua Maine Connacht iráon madhma, ⁊ teichidh go n-epert fria 120  macoibh: “Nacham faccbaidh a maca, budh ferde bur mathair friu mo-breith-si lib”; “Nit berad” or Laighin. Conadh annsin ro marbadh Aodh Laighen Rí Ua Maine. Ra siachtattur immorro a meic Aodha Laighen im Aodh Alláin mac Fergaile go Lilcach airm a-m-buí. Mo-dichu mac Amargin, ⁊ an Gall Craibhdheach.125  Conadh ann sin claidhisit Ui Néill, ⁊ Connachta cladh na cille, ⁊ iad iriocht na g-cléirech, ⁊ asamhlaidh sin ra saoraid tri miorbaile na naomh, go f-fuil cotach Ua Néill, ⁊ Chonnacht ó shin ale sin chill sin: Unde Aodh Alláin cecinit.

Ni f-fuaramar ar talmain130 
Almain badid-redithir
ni rangamar iarsin cath
Lilchach badid nemethar.

I Condail na riogh battur Laigin an-aidhchi-sin ag ól fína ⁊ medha ar c-cur an chatha go subhach soimhenmnach, ⁊ cách diobh ag innisin a chomramha, isíad medraig medarcaoin. As andsin ra ráidh Murchadh mac Brain “Do berainn carpat140  cethre cumala, ⁊ mo ech, ⁊ merradh don láoch no raghadh isin n-ármach, ⁊ do béradh comhartha chugainn as”. “Ragad-sa” ar Baothghalach laoch di Mumain. Gebhidh achatherradh catha ⁊ comhlainn uime, go rainig go h-airm i-m-boí corp Fergaile, go c-cuala ní inesgairgaire isin aéor osa cinn145  con-d-epert. Ar clois uile, “timarnadh duibh ó righ Secht nimhe. Denaidh airfidedh da bar t-tigerna a nocht .i. d-Fergal mac Maoleduin, cia do rocrapair sunn uile inbhar naoís dána eidir cuislendchu, ⁊ cornaire, ⁊ cruitire na tairmesccadh er fhúath, no éccomhnart sibh dairfidedh anocht d-Fergal”. Go c-cuala iaramh150  an-t-oglach an cuisigh ⁊ an ceól sirechtach, go c-cúala dna san tum luachra bá nesa dhó an tórd fiansa bá binne ceólaibh.

Luidh an t-oglach na tocum; “na tair ar mamus” ar an cenn fris. “Cesc cia thú?” ar an t-oglach. “Ni ansa misi cend Duinnhó” ar an cenn, “⁊ naidm ro naidmedh form aréir airfidedh an rí a155  nocht, ⁊ na erchoididh dhamh”. “Caidhe corp Fergail sunn?” ar an t-oglach. “As e do aithtne frit anall”. “Ceisc andad bér lem?” ar an t-oglach. “As tú as deach lim: nom bera” ar an cenn; “acht ráth Crist dod chinn danom ruga, go d-tuga me ar amus mo colla do ridhisi”. “Do bér égin” ar an t-óglaoch.

160  ⁊ im-poi an-t-oglaoch ⁊ an cenn lais conige Condail, ⁊ fuair Laigniu ag ól ar a chenn sin aidhchi cetna. “An t-tugais comurtha lat?” ar Murchadh, “tugas” ar an t-oglac “cenn Dhuinnbó”. “Furim aran fhuaithne úd thall” ar Murchadh. Tugsat an sluagh uile aithne fair gur bé cenn Duinn bó, ⁊ asedh ra raidhsid uile:165  “Dirsan dhuit a Duinnbó, bá cáomh do dhealbh, déna airfidedh cluinn a nocht, febh do rignis dot-tigerna imbuarach”.

Impaighter a aighedh dno, ⁊ att-racht adord fiansa attruagh ar aird, go m-battur uile ag caoí, ⁊ ag tuirsi.

Idhnaicidh an láoch cetna an cenn do chum a cholla170  amal ro geall, ⁊ coirghidh é ar a mheidhe. Cittracht, rainic Donnbó go tech a mathar. Uair assíad tri ionganta an chathasa .i. Donnbó do rochtain na bhethaidh gonige a thech dar chenn brethre Coluim Cille, ⁊ géim an druith ui Maigleine tri la ⁊ tri h-aidhce san aéor, ⁊ na naoí míle do foruaislig an míle ar175  fhichit. Unde dicitur:

Cath Almaine ard a n-gein
mór an gniomh Decembeir,
rom bris Murchadh morda crech.
mac Brain la laochraidh Laighnech

180 Memhaidh ar Fergal Fail.
ar mac Maoilidúin dermair.
gom eltis muille fo leircc.
ar lintibh fola fordercc.

185 Ocht righ ochtmoghad iar f-fior.
naoí míle gan imarriomh.
do Leith Cuinn comal n-gnaoi.
do rochair ann ar anchaoi.

Naoi n-geilte for gealtacht de.190 
lottur diobh for Fidh n-Gaibhle
ra claoclaidhsit dath iarttain.
ara glethea Cath Almain.

.C.

Haec sunt nomina regum qui interfecti sunt in hoc bello. Hi sunt quidem do Shíol Guinn. Fergal mac Maoiliduin cum lx. militibus suis. Forbasach rí195  Bogaine. Fergal ua Aithechdha. Fergal ua Tamhnaigh. Mac Eachach Lemhna. Congalach mac Conaincc. Eicnech mac Conaing. Coibdeanach mac Fiachaidh. Conall Cráu. Fergas Glut. Murghes mac Conaill. Letaithech mac Concharat. Anmcaidh mac Concarat. Aedgein ua Maithe. Nuada Uirc ri 200  Guill, ⁊ Irgconuill. Decem nepotes Maoilifitrigh. Itesin righ Ua Neill an Tuaiscirt. Hi autem qui sequuntur Ui Neill an Desgirt, Oilill mac Feradhaigh. Suibhne mac Congalaig. Aod Laigen ua Cernaigh. Nia mac Cormaic. Clothna mac Colgan. Tadhg mac Aigthide. Dubhdacrioch mac Duibhdhabairenn. 205  Mencossach mac Gamnaigh. Elodhach mac Flainn ó Sgigi. Dunchadh ua Fiacrach. Mac Conloingsi. Mac Maoile Móna. Doiriadh mac Conla. Flann mac Aodha Odhbha. Mac Concoingelt. Mac Tuathail meic Fáolchon. Indrachtach mac Taidg. Mac Garbhain. Dá ua Maoilcháich. Da mac Aileni. 210  Fócarta ua Domhnaill. Ailill mac ConaillGraint. Fidhgal mac Fithcheallaigh. Duibdil ua Daimine et fratres ejus. Da mac Muredhaigh meic Indreachtaigh. Nuadha mac Duibh dunchuire. Rechthapra ua Cumusccaigh. Ua Maine cer cer cera. Fergas ua Eogain. no Leogain. Flaitheamhail mac Dluthaigh. Donghalach215  ua Aongasa. Conall Menn rí ceneil Cairbre. Mac Erca mac Maoilidúin. Tri h-ui Nuadhat. Flann mac Irgalaig. Aod Laigen mac Fithcheallaigh. Niall mac Muirgessa. Dolore autem et frigore mortui sunt clxxx. Tar eis Cath219  Almaine i-ttorchuir Fergal mac Maoilidúin etcetera.

Baí cocad mór iter Chathal mac Findguine ⁊ Fergal mac Maíli-dúin fri ré fota. Cathal mac Finngune meic Con-gen-máthair meic Cathail meic Áeda Flaind Cathrach meic Cairpre5  meic Crimthainn Sreb meic Echach meic Áengusa meic Nadfraích. Docrech Laigniu trá Fergal mac Maíli-dúin ar ulcuib fria Cathal mac Findgaine. Roairg dno Cathal mac Findgani Mag m-Breg uili co n-dernsad síd ⁊ comosad.

Do-luid trá fecht and Fergal atuaid do saigid bóroma ar 10 Laignib co feraib in tuaiscirt uime. Ba fada trá robás acan tinól-sin la Fergal. Is ed ad-bered cach fer fris: “dia n-dechad Dond Bó lat, ragad-sa lat”.

Baintrebthach immorro máthair Duind Bó. Is amlaid immorro baí Dond Bó; mac as áine ⁊ is áilli ⁊ is chaíme baí a 15 n-Érinn ésen. Nír léic a máthair do Dunn Bó dul aráen re Fergal co tardad rátha ⁊ cora Coluim Chilli fris co tísad slán ar cúlu. Tuctha dó sin.

Tic ar sin Fergal d'indsaigid Laigen. Bádar immorro droch-eolaig ria Fergal ⁊ tucsad ar aimréigib na críchi uili h-é.20  Is í iarum conair thucsad an eolaig .i. do Chluain Dolcain, ⁊ gabsad longport ar brú na cilli ⁊ tucsad imadall mór arin cill .i. araili clam baí in tan-sin ⁊ áen-bó ogai; táncas íar tain docum in chlaim co robenad a tech dia chind, ⁊ tardad forgom do gaí fair co tarla triana brat ⁊ co romarbad a én-bó, ⁊ rohindeonad25  ar beraib iaraind in bó iar sin.

Is ann-sin as-bert Cú-Bretan mac Áengusa rí Fer Rois.

At-ágar cath forderg fland,
a firg Fhergaile ad-glind,
ad brónaig muinter Meic Muiri30 
ar m-breith a taigi dia chind.

Bó in chlaim,
dogáed a n-degaid an doim,
mairg láim ler tolled a brat
ria techt i cath co mac m-Brain.

35 Dá m-beith neach do-berad cath
matren dreman ria mac m-Brain;
andsa leam oldás ind ráe
in cáe rocanad in chlaim.

Is and-sin as-bert fria Dond m-Bó in aidhchi-sin ré40  tobairt in chatha: “déntar let ar n-airfided innocht a Duind Bó” ar Fergal, ar is é Dond Bó fer airfidig as dech baí i nn-Érinn iter senchas ⁊ rundu ⁊ cuslind ⁊ cach ciniúl airfidig archeana. Ad-bert Dond Bó: “ní fédaim-sea ém áen-fhocol ar mo bél anocht ⁊ airfided nech aili thú anocht. Acht chena cidbé airm 45  a rabais amárach d'agaid do-dén-sa th'airfided. Dénad iarum úa Maiglindi innocht ar n-airfided ar is é ríg-drúth Érenn hé”.

Do-rónnad dno amlaid-sin an aidchi-sin.

Lodar Laigin arnamárach co Cruachan Cláenta ⁊ 50  táncadar íar sin co Dind Canand.

Is and-sin trá con-ráncadar Leth Cuind ⁊ Laigin ceand i cend ⁊ rocommórad and-sin trá ind urgal ⁊ inn imargul is fíchda roferad i n-Érinn riam. Ba fortrén ba ferrda rofiged in gleo guineach gáimtheach in tan-sin. Badar imda trá and-sin 55  meic ríg ⁊ ruirech ⁊ rodáeine ⁊ tánaisti flatha fodésin ⁊ sáerclanda socheineóil a n-égmais a n-anma. Ba buideach badb birach bélsalach in uair-sin ⁊ bad brónaid máthair báeid ig gul ⁊ ig golgairi ac caíneadi na sáercland in uair-sin.

Ní roan trá ⁊ nír thairis menma Coluim Cilli ar Uíb60  Néill isin cath-sin la faicsin m-Brigdi ós cath Laigen ac fubdad slóig Lethi Cuind, conad la faicsin Brigdi amlaid-sin romebaid in cath ar Fergal ⁊ ar Leth Cuind ria n-Áed .i. rí Descirt Laigen, ⁊ is ésin romarb Fergal ⁊ Buan mac Baili rí Alban ⁊ Dond Bó, ⁊ co n-dorchair Dond Bó didiu ní romarbad Fergal. Atá didiu 65  Cnoc ⁊ Brí Buain meic Baile rí Alban and-sin béos.

Seasca ar cét romarbad and d'amsaib in ríg and .i. Conall Meand rí Ceneóil Cairpre, ⁊ Forbhasach rí Ceneóil Bóguine, ⁊ Fergal úa h-Aithechda, ⁊ Fergal mac Echach Leamnai rí Tamnaigi, ⁊ Condalach mac Conaing, ⁊ Éignech mac 70  Olcan rí na n-Airter, Coibdinach mac Fiachrach, ⁊ Muirgius mac Conaill, Lethait mac Con-carad, ⁊ Áedgen úa Mathgne, Nuada mac Oirc rí Gall, ⁊ dech uí Máeili-fithrig. At é and-sin trá ríga in tuaiscirt do-ecrsad isin chath-sin. At iat-so immorro ríga Uá Néill in Deiscirt romarbaid75  and .i. Fland mac Ragnaill, Ailill mac Feradaig, Áed Laigen úa Cernaig, Suibni mac Congalaig, Nia mac Cormaic, Dub-dá-crích mac Duib-dá-inber, Ailill mac Conaill Grant, Flaitheamail mac Dlúthaig rí Corpre Cruim, Fergus ó h-Eogain. Hic totus numirus de reigibus ceciderunt ⁊ alii novem80  uolatiles septem millia cecinerunt in bello ab utroque exercitu.

⁊ inde Nuadu úa Lomthuile dixit:

Medón laí a n-Almaine,
ag cosnum buair Bregmaine,
ro-lá badb bélderg birach85 
ilach im cheand Feargaile.

Scarais Murcad fri midlaig,
i m-rogaes trén for talmain;
do-sói fóebar fri Feargal,
co fén n-dermair de Almain.

90 Ad-bath cét ruireach rathach ruamach,
co cét costadach carnach,
im náei gelta gin míne,
im secht míli fer n-armach.

M.

Is and-sin rogabad úa Maiglindi, .i. in ríg-drúith, la Laigniu ⁊ la Murchad ⁊ do-radad fair gém druad do dénam. Ba mór trá in géim-sin ⁊ ba bind co fuil gém úa Maiglindi ac sochaide d'feraib Érenn ó sin ille. Do-radad iar sin bém dar100  a munél cor beanad a cheand de. Ad-beraid aroili na h-eolach robaí gém uí Maiglindi isinn áer co ceann trí tráth. Is de-sin atá gém uí Maiglindi ac tofund na fer isin mónaid.

Is and-sin ad-bert araili láech maith do Conachtaib ri macaib: “nácham-fácbaid a gillu”, olsé, “bid fearrdi frib105  menma bar máthar dianum-rucasa lib.” Impóid iar sin fris ⁊ tócbaid leo h-é. Do-luid Áed Allán mac Feargaile asin cath co ránic in Gall dár comainm Lilach ⁊ adchis-eom in Gall .i. Lisicach nó Lilcach leis dia comairci. Pruidens didiu ainm in Gaill-sin; co n-deachaid int aingel ar in cleith a richt in110  clérig, air do-arngert bithanad isin chill-sin. Is and-sin ad-bert Áed Allán in rand-sa:

Ní ráncamar ar talmain
Almain bade rédigthir,
ní fuaramar iarsin cath115 
Lilcach ulchach badi néimidhir.

Bádar Laigin trá ac fleadugad ⁊ ag ól an aidchi-sin. Is ann-sin ad-bert Murchad mac Brain re h-áen dona sluagaib bádar isin tig teacht ar ceand cind duine isinn ármuig, ⁊ do-bérad 120  secht cumala dontí noradad ri sin. “Radad-sa and”, ar áen-óclach amna d'feraib Muman. Luid-sen amach ⁊ a errad catha ⁊ comlaind uime co rocht co h-airm a m-baí corp Fergail. Amal baí, co cualai inní nechtair isinn áer ar ro-closs uili fris hé. “Timarnad dúib ó maig nime airfided bar tigerna do125  dénam anocht .i. Fergal mac Maíli-dúin; do-rochrabair uili in bar n-éicsib sunn aráen re bar tigerna .i. ri Feargal.” Ro-chualadar immorro in ceol iar tain iter áes dána ⁊ cornairi ⁊ cusleanncha ⁊ cruitiri, co cuala immorro na ceola écsamla ⁊ ní cuala riam ná iarum ceol bud ferr; co cuala didiu in guth130  isin tup luacra; ba bindi in ceol í-sin anád ceola in domain.

Luid int ócláech iar sin ina docum. “Ná tairr cucum”, ar in cenn fris; “cid ón cindus ataí”, ar int ócláech; “misi Donn Bó”, ar in ceand, “⁊ ronaisced orm airfided dom thigerna anocht135  .i. do Fergal. Ní do Murchad itir”, ar in ceand. “Cait Fergal fén”, ar ant óclach: “is é a chorp in taitneamach rit anall”, ar in ceand. “Cest”, ar int ócláech: “nod-bér lium”. “Is tú is deach lium nom-bera ar bith”, ar in ceand, “acht namá menum-berad Críst mac Dé”. “Dianom-bera”, ar in cend,140  “curam-tuca dorigisi com cholaind”. “Dot-bértar éigin”, ar int óclach.

Do-chuaid immorro int ócláech dia thig ⁊ in ceand lais. “An tucuis lat ní asan ármuig”, ar Murchad. “Tucus trá”, ar int ócláech; “tobair aran uaitni thall”, ar Murcad. Do-rat in slóg145  uili aichni, arin ceand ⁊ ráidsead uli: “Nírb irsun duid a Duind Bó bith amlaid-sin. Is tú is áilli ⁊ is fearr airfidid baí i n-Érinn”. “Maith”, ar in láech, das-bert a maig in ceand: “déna airfided dúind, a Duind Bó, fo dáig Meic Dé .i. Ísa Críst i n-deachaid150  gnúis. Airfid Laigniu anocht feib roairfidis do thigerna ó chianaib”.

Impáis iarum a aiged re fraighidh in tigi ar dáig cumad dorcha dó ⁊ tócbais a chrúisich ós aird combo bindi cach ceol ar tuind talman. Co mbádar in slóg uili ag caí ⁊ ac toirrsi155  ria truaigi ⁊ ri taidhiúiri in ciúil rochan.

In tan trá ba scíth in sluag ac toirrsi ac éstecht frisin ceol, luid int ócláech cétna lasin cend co riacht an corp. “Maith ém”, ar in ceann risin ógláech; “tuidmi mo cheand rim chorp”; córaigis didiu int ócláech in cend risin colaind ⁊ leanaid160  de fo cétóir; do comall bréithri Coluim Cille ón, air is é Colum Cille baí na slánaigecht fona techt i tuaig do-ridisi docum a máthar co roindised scéla in chatha ⁊ aiged Fergail di-si ⁊ do chách.

A nn-écmais dno Cathail meic Findgaine rofhersad165  Laigin in cath-sa Almaine, ⁊ rob olc ria Cathal in cath do cur ina aémais fén , ⁊ ad-cualadar Laigin grúg Cathail do beith riu, conad h-í comairli do-rónsad. Ceann Fergail do breith co Cathal da commaídeam in gníma; rucad iar sin in ceand siar co Cathal, conad and-sin as-bert Rumand fili Fergail and so:

170 Robíth Fergal fer caín cnedmar,
gríb glond galann;
rogob óengol amal toraind
ó tá Indsi Modh co Manaind.

Is and-sin didiu baí Cathal a n-Glendamain na ríg ac 175  Sléb Chrot, ⁊ in slóg do-deochaid lasin ceand rotriallad a marbad la Cathal, uair ba h-olc lais díth Fergail dar ceand a shída.

Dofoilced rofigedh roslemanchírad do chind Fergail iar sin la Cathal ⁊ do-bretha bréid sróill uime iar sin, ⁊ do-bretha180  secht n-doim ⁊ secht muilt ⁊ secht tindi ⁊ siad uili fonaigthi ar bélaib cind Fergail; rohimdergad iar sin imon ceand a fiadnaisi fer Muman uili ⁊ dofoslaic a shúili ria Dia do altugad na h-airmiden ⁊ na h-anóra móiri-sin tucad dó. Rofodlad iar sin la Cathal in biad-sin do bochtaib na cell 185  comfhocus baí dóib .i. Áth Chros Mo-Laga ⁊ Tulach Min Molaga.

Luid iar sin Cathal co n-gléri tinóil fer Muman les d'idnocol chind Fergail como-tarad fén d'Uíb Néill. ⁊ co tarad rígi Úa Néill do Flaithbertach mac Áeda, ⁊ fácbais 190  Cathal amlaid-sin iad ⁊ tánic co Gleandamain na ríg i cind cháectigis ar mís.

Is iar sin trá rofigh cocad mór i Laignib i n-agaid Cathail meic Findgune, ⁊ co rothinóil Cathal fir Muman les, ⁊ co n-deachaid a n-agaid Fáelán ríg Laigen co Laignib uili 195  aráen ris ⁊ curter and-sin cath Féli iter Fáelán ⁊ Cathal, ⁊ do-cer Fáelcar; rí Osraidi and ⁊ brister an cath ar Laignib.

Imscarad Cathail ⁊ Laigin connuigi sin.

Boí cocad mór etir Cathal mac F{⬌}guine rí Lethe Moda ⁊ Fergal mac Moíle-dúin rí Lethe Cuind ri ré cian. Rocrech Laigin trá Fergal mac Maéile-dúin ar ulc ri Cathal mac5  Findguine. Roairg dno Cathal Mag m-Breg ule co n-dersat síth ⁊ comfhossad iarom.

Do-luid trá fecht ann atuaid Fergal mac Maíli-dú{⬌} do saigid bóroime for Laignib co feraib in tuaiscirt imbi. Bá fota trá bás oc tinól la Fergal. Ass ed at-bered cech fer fris: 'dá10  ̇ndech Donn Bó lat, ragat-sa lat'.

Bantrebtoch immorro máthair Dhuind Bó; mac is áinem ⁊ is áilemh boí a n-É{⬌} in Donn Bó. Ní roléic immorro a máthair do Donn Bó {⬌}áen ri Fergal cu tarat Fergal ráith Col{⬌} Cille friasi im bhethaid Duinn Bó doridissi a docum.

15  Tánic iar sain Fergal do shaigid Laigen. Bádar imorro droch-eolaig ria Fhergal ⁊ tucsat for tóirigecht for aimréid na coicríche uili. Is í iarum {⬌} nucsat ind eolaig .i. do Cluain Dolchaill cha{⬌} gabsat longport for brú na cilli ⁊ tuc-seoim imadhall mór forin cill .i. araile clam ⁊ {⬌} boin aici. Rohin-deonad 20  ar beruib iarnn{⬌}

Is ann-sin at-bert Cú-Bretán mac Áengusa .i. {⬌} Fer {⬌}

At-ágar cath forderc flann,
a fir Fergaile {⬌},25 
brónach muinnter Mic Muire
iar m-breith{⬌} dia cind.

Bó in claim,
rogáet i n-degaid {⬌},
mairg láim rotollai a brat30 
ré techt i cath {⬌} mac m-Brain.

Má beth nech do-bera cath
{⬌} den drcman ri mac m-Brain;
annsa {⬌} dás ind róe
in cóe rocechain in clam.

35 Is ann-sin at-bert Fergal fri Donn ̇m{⬌} sin ré tabairt in catha: “déntar l{⬌}fited anocht a Duinn Bó, ar issé [...] fitiuch is dech roboí riam ind {⬌} ⁊ runna ⁊ cuslind ⁊ cech ceinél {⬌} athac issinn aímsir-sin. Ní fh{⬌} Bó óen-fhocal for mo beóla {⬌} nech aili tú anocht {⬌} i r-rabuis im{⬌}fid 40  {⬌} adia {⬌}inocht” ar Fergal “ar iss é ríg-drúith Érenn h-é”.

Do-rónath dna amlaid ind oidchi-sin.

Do-llotar Laigin iarnabárach cu Cruachan Cléonta. Táncatar far sain co Dind Canann.

Is ann-sin trá cond-recait Leth Cuinn ⁊ Laigin cenn a 45  cenn. Cath Almaine ainm in catha-sin.

Ni roan didiu menma Coluim Cille for Uíb Néill issin cath-sain la h-ascin m-Brigde h-uas cath Laigin, cu r-róemid in cath ré n-Óed .i. rí Deiscirt Laigin; is é robris in cath for Fergal ⁊ Bili mac Báin rígh Alban ⁊ Donn Bó, ⁊ gu rotrasgrad Donn 50  Bó ní romarbad Fergal.

Romarbuit sesca ar cét do amsaib in ríg ⁊ Conall mac ríg Ceineóil Conaill Coirpri, ⁊ Forbasach rí Cenéil Bóguine, ⁊ Ferghal úa Aitechdai, ⁊ Fergal mac Ecdach Lemnai rí Tamnaigi, Condalach mac Conaing, ⁊ Éicnech mac olcan rí na 55  n-Airter, Coibdenach mac Fiacrach, Muirgius mac Conaill, Leathaitech mac Con-charat, Áedgen úa Mathgne, Nuada mac Eirc rí Guill, ⁊ deich n-úi Máeili-fitrigh. Is é in sin ríg in tuascirt.

It iat ann-so Uí Néill in Deiscirt romarbait ann.i. Flann mac 60  Rogellaig, Ailill mac Feradhaig, Éid Lagin úa Cernaig, Suibne mac Conghalaig, Nia mac Cormaic, Dub-dá-crích mac Duib-dá-inber, Oilill mac Conaill Graint, Flaithemail mac Dlúthaigh rí Coirpri Cruim, Fergus úa Eogain. Hic totus numerus de regibus ceciderunt ⁊ ali novem uolatiles septem65  millia ceciderunt in eo bello ab utr {⬌}in excercitu.

Is ann-sin úa Mag{⬌} ríg-drúth, ⁊ do-ratad fair géim do dénam. Robo mór trá in géim h-í-sin ⁊ robo b{⬌}o f{⬌}l {⬌}éim uí Magline ac sochaide do feraib {⬌}din. Do-ratad iar sin for a muinél co n-dechaid a cenn de{⬌} boí70  géim uí Magline oc tofunn {⬌}.

Is ann-sin at-bert araile láech {⬌}achtaib fria macu: “nácham-fácaid a gill{⬌} de frib menma far máthar”. Impáit iar{⬌} bait leo h-é for cranna sleg. Do{⬌} Allán mac Ferghaile cu ráinic in Gall {⬌} Lilcach ⁊ cu roataigh in Gall .i. Lilcach75  l{⬌}arghi. Prudens dno ainm in Gaill-sin; go {⬌}t aingel for in cleith i r-richt in cléirigh, ar do-airngert{⬌} cléirech bithanad issin chill-sin. Is ann-sin {⬌}bert éad Allán mac Fergaile:

Ní ráncamar ar talmain80 
Almuin badi réidhitir;
Ní fhuaramar iarsin cath
Lilcach ulccach badid némidir.

Bátar immorro Laigin ic flegugad ⁊ ic ól in aidchi-sin.85  Is-bert iarum Murchad mac Brain fri h-óenfer istich dint slógh dula ar cenn cind duine san ármhuig, ⁊ do-bérad secht cumala dontí noraghad. “Raghat-sa ann”, for óclach amra do feraib Muman. Luid-sein immach ⁊ a errad catha uimbi co rocht corp Fergail co cuala in n-escaire issinn aíer, co r-roclois uili90  frisie. “Timmarnad dúib do muig nime airfitiud for tigerna do dénam anocht .i. Fergal mac Máeile-dúin; do-rocrabhair in bur n-éicsib uile sunn aráen ri bur tigerna .i. ri Ferghul.” Ro-cualatar immorro in ceol iar tain etir áes dána ⁊ cornaire ⁊ cuislennchu ⁊ cruitire, co cuala inní na ceola écsamla ní riam95  ná iarum ceol bu ferr. Co cuala dna in cnoinsig sent shup luacra. Ba binde in ceol hí-sin oldát ciúil in domuin.

Luid int óclách die ̇n-docum iar sin. “Ná tair cucum”, ar in cenn fris. “Cid ón cid taeí”. “Missi Donn Bó”, ar in cend, “⁊ donaisced form airfitiud do dénam dom tigerna100  indnocht .i. do Fergal {⬌} Murchad {⬌}”, or in cenn. “Caide Fergal féin”, or int óclach “{⬌}taitnemach frit anall” ol in cenn. “Cesc {⬌}otbér”. “Is tú is dech lem nom-bera”, for in{⬌}a “minam-berad Crist mac Dé”. “Dánom-bera la{⬌}”, or in cenn, “gonom-tuca gom colaind doridhisi”.

105  “In tuca{⬌}at ní assin ármagh”, or Murchad. “Tuc{⬌}”, ar int óg{⬌} “Tabuir forsinn uaithne tall”, or Mur{⬌}at in sluag uile aithne fair ⁊ doráidsed: “nirb irsan duit, a Duind Bó, beith amlaid-sin; is{⬌} ⁊ is ferr airfitiud boí a n-Ériu.”110  “Maith” {⬌}ech, tuc a muich in cenn: “déna oirfitiud {⬌}, a Duinn Bó, fo dáigh Meic Dé .i. Íssu Críst a n-dechaid g{⬌}s. Airfid Laigniu indocht amal doairfitis do tigerna ó cianaib.”

Impóis Donn Bó a aigidh fri fraigid in tichi ar dáig115  comadh doreha dó, ⁊ do-rat a crúisic as combá binde oldás cacha ceol ar talmain, co rabatar int sluaigh uile oc caí ⁊ oc toirrsi fri truaigi ⁊ tadiúiri in ceoil.

In tan trá ba scíth in sluagh oc torrsi. Luid int óclach120  cétna lasin cenn eo riacht a corp. “Maith éim”, ol in cenn frissin óclach: “tudhmi dam mo cend frim corp”; córaigid dno int óclach in cenn forsin eoluinn ⁊ len{⬌} di fo cétóir, ⁊ do comallad bréithir n-Dé ⁊ Coluim Cille ria slánaisec fo tuaid docum a máthar doridhissi cu roindis scéla in catha ⁊ aidedh Fhergail.

125  I n-écmuis Cathail meic Findg{⬌}e dno rocuirsi Laigin cath Almuine ⁊ rup olc le Cathal in cath do cur na ingnais. Ó 't-cualatar Laigin grúcán Cathail do beith friu. Conid h-í comairli do-rónsat, cend Fergail do breith cu Cathal do commaídem in catha. Rucad iarum in cenn co130  Cathal. Conid ann-sin is-bert Ruman file Fergail:

Robíith Fergal fer caín cennmar,
gríb glond galann;
rogab óengol amal torainn
ó tá In{⬌} Mog co Manaind.

135  I n-Glėndomhuin na ríg roboí Cathal in tan-sin ⁊ in slóg do-dechaid lasin cenn rotrial{⬌} a marbad la Cathal ar rop olc leis díth Fergail {⬌}enn t-sídha.

Rofoilced iar tain cenn Fergail ic Cathal ⁊ do-breth bréit sróill imme {⬌}, ⁊ do-bretha secht n-daim ⁊ {⬌} secht 140  tinne até fonaigthi ar bélaib cind Fergail. Rohimdergad didiu im{⬌} i fiadhnuissi fer Muman uile ⁊ rooslaic a súile do 142  atlaghad na h-airmiten-sin do-ratad dó.