Fearghal Óg Mac an Bhaird

Dlighe, a dhuine, déanamh lóin

 p.53

FEARGHAL ÓG MAC AN BHAIRD cct.

1. Dlighe, a dhuine, déanamh lóin;
   éirghe amach go Sliabh Si-óin
   ort, a thruaigh—gá deacra dál?
   smuain ar t'eachtra gan iompádh.
2. Eachtra bhaoghlach bhíos roithinn
   leat ní háil a hoirichill;
   do b'fhearr an chiall ceangal lóin
   's do ghealladh go Sliabh Si-óin.
3. Dá lón as fhearr dot aithghin
   d'fhios an aonaigh anaithnidh
   an abhlonn rod chuir i gcéim
   's a hannlonn d'fhuil an fhíréin.
4. Beir mar lón go Mac Muire
   déirc is aoine is urnuighe,
   ó nach fuil aitheachtra ort,
   's na haitheanta tre umhlocht.
 p.54
5. Beir fós soillse leat mar lón;
   eadrod agus Sliabh Si-óin
   is iomdha gleann doirche dubh
   agus beann fhoirbhthe uathmhar.
6. Ag toigheacht gus an tulaigh
   glóir an tighe thuas-amhain
   go mba hí bhar soillse sin;
   bí le toirrse dá tuillimh.
7. Searc Íosa na n-áladh dtinn
   go mba hé th'arm 'n-a n-oirchill;
   lucht do dhiomdha ar gach rian róibh
   is iomdha go Sliabh Si-óin.
8. Do lucht éinleabtha is iad soin
   na peacaidh go n-a bpréamhaibh;
   gér libh iad gus an am-so
   ná bir iad don aonach-so.
9. Go comhdhál na gceasd ndeacair
   ná beir leat fiú an éinpheacaidh;
   do ghuais ríogh an tighe thuas
   bíodh do chridhe led choguas.
10. Lúisifear an lá do-chuaidh
    go teaghdhais Ifirnn adhfhuair
    gé fuair go daor a dheacar
    smuain nar fhaomh acht éinpheacadh.
11. Ní mó do aontuigh Éabha
    acht éinpheacadh uaithmhéala
    laithe a díoghbhóidh druim tar ais
    as ar choill príomhghlóir Parrthais.
12. Ré cúig n-aimsear—dál deacair—
    do-chuaidh ar aoi an éinpheacaidh
    lucht na cruinne—gér chreach throm—
    fa seach uile go hIofronn.
13. Mór an ghuais iomad na n-olc;
    a-táid uile tre éanlocht
    aingle an uabhair—gidh dáil doirbh—
    i láimh i n-uamhaidh Iofoirn.
14. Mé dá dhíol a-niodh go nua
    —mar sin bhias m'ua agus m'iarmhua
    mairg gaollucht dan séala sain—
    aonlocht Éabha agus Ádhaimh.
 p.55
15. Do-ním tráth iomarcaidh olc,
    níor shmuain m'athair acht aonlocht;
    d'fhuil Ádhaimh inn is gidh eadh
    do sháraigh sinn ar sinnsear.
16. Dá nglanainn go hannamh inn
    do bhiadh an t-aithcheo ar m'intinn;
    ní ghabhaim fo-ríor robhadh
    díom ní fhaghaim mh'urdhobhadh.
17. Mó th'annsa iná an uile olc,
    mó do ghrádh iná ar nguasocht;
    acht gé tá cló tred chroidhe
    dá mhó trá do thrócaire.
18. Fóir ar ghuais sinne mar soin;
    feacht n-aon i bhfoithribh fásaigh
    iolar slóigh, a chnú chroidhe,
    do fhóir tú led thrócoire.
19. Do-chuadhais feacht ar fásach
    i measg fhoithreadh n-uathbhásach
    a rathal do bhí id bhallaibh
    ar tí t'athar d'agallaimh.
20. San uaigneas soin iar ndul duid
    cúig mhíle ó a dtighthibh teagaid
    dá sgrios ó gach uile olc
    dot fhios uile tre umhlocht.
21. Do-rónais tre dhúthracht ndil
    seanmóir bhúidh breithre an Dúilimh
    dod lucht gaoil d'aithle a n-eachtra
    dhaoibh iar n-aithne a n-imtheachta.
22. Do na míltibh trá tre thal
    gé thug sibh sásadh briathar
    i gceann gach neith níor lór libh
    gan lón do bheith fa a mbruinnibh.
23. Fuarais ag duine san dáil
    dá iasg chorcra is cúig aráin,
    an phroinn-se do phlúr shéanta
    níor thúr toirrse a taisbéanta.
24. An tan-sain gá dtámaid ris
    i gcóirchuibhreann do chuiris
    taobh re taobh uille ar uille
    an cuire naomh neamdhuidhe.
 p.56
25. Na cúig aráin is dá iasg
    leathnuighid feadh na bhfinnriasg
    —i ndeoidh cháigh re chais teagar—
    tre bhais cháidh dá gcoisreagadh.
26. Le beagán do shásadh shéimh
    tugais a ndaoithin dóibh-séin,
    a chara ar ar chlaon an bioth,
    's ní rabha aon gan fhuighlioch.
27. Na sácramainte is sí an phroinn,
    an chruinne an t-uaigneas áluinn;
    uch, is rathruagh sinn mar sain,
    is inn athshluagh an fhásaigh.
28. Cúig mhíle do mhuin toile
    do shás tú led thrócaire;
    beithte ar tí ar sásaidh mar sin
    led ghrásaibh, a rí an ríchidh.
29. An tí thug san fhásach uaidh
    an sásadh cumhra an chéaduair
    urra ar sásaidh-ne is sé sin
    mo ghrásoidhre Dé Dhúiligh.
30. Ní do phroinn talmhuidhe tám;
    cuir, a Thríonóid, le teasghrádh
    teachta ar mo cheann dá roinn rum
    an phroinn bhus fhearr dom anam.
31. Proinn na n-anmann is sí soin,
    mar deir an chanóin chubhoidh,
    a chorp do chaitheamh dá chloinn
    maitheamh ar n-olc san abhloinn.
32. A fhagháil níor bh'fhiú sinne
    corp flatha na fírinne
    do-ghéabha mé maitheamh m'olc
    dá gcaithear é tre annsocht.
33. Muna raibh an annsa ann
    Rí nimhe na sé saorchlann
    budh nimh a chorp do chaitheamh;
    ag sin an t-olc íocfaithear.
34. Gé chaithim a chorp míolla
    i ndeoidh dhéanta doighníomha,
    rí nar chomhuill dá chraidhe
    oruinn go dtí a thrócaire!
 p.57
35. Ní cás damh-sa cur chuige
    má tú ag iarraidh fochraige;
    mó a thoradh grás iná a ghoimh
    tamhan do fhás gan fhachain.
36. Ní hé Críosd do dhiúltfadh dhamh,
    mé féin trá tá dom dhiúltadh;
    do mhaith folta a ghlac ngonta
    mac ochta na humhlochta.
37. Grás maithmheach as mhaith sochair
    Sbiorad naomh is naomhAthair
    Mac do ionghuir an uile
    slat d'fhiodhbhaidh na hionmhuine.
38. Flaith tá agus bhias is do bhaoi,
    grian órdha dheiridh dheaghlaoi,
    bas do nigh an uile fhear,
    duine dil agus Dúileamh.
39. Do éirigh ón lia luighe
    —ní bás acht bás síordhuidhe;
    do bhí dá áis crann 'n-a churp
    iar bpáis níor chall a chumhacht.
40. Tar mo cheann do-chuaidh dá ghoin
    —dhó ní dhiongnuinn a urdail
    gidh ionann fuil dúinn is dó—
    do luigh san úir is do iompó.
41. An rí rom bhean a báthadh
    do-chuaidh tre chlí a naomhmáthar
    an crann do-chuaidh 'n-a chroidhe
    barr uaidh ar a heolchuire.
42. Níor throma dhó iná dhi-se
    an líog chomhthrom chloichei-se;
    do bhí an oil ar muin Mhuire
    far loigh tuir na trócaire.
43. Maith an fiach fuair i n-a crádh;
    a-tá ar neamh na naoi naomhghrádh
    a hiomdhadh mar as dual di;
    tuar a diomdhadh ní dhlíghe.
    Dlighe.
44. Fuair flaitheas síor ar a son
    na déara do dhoirt Peadar;
    do chomhshnoidh cruaidh a chridhe
    tromghoin an uain ainglidhe.
    Dlighe.

@incollection{G402040,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Dlighe, a dhuine, déanamh lóin},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {53–57}
}
 G402040.bib