CELT document G402069

Ní maith altuighim m'anáir

Fearghal Óg Mac an Bhaird

Whole text

     p.139

    Ní maith altuighim m'anáir

    FEARGHAL ÓG MAC AN BHAIRD cct.

  1. Ní maith altuighim m'anáir
    tríd nar bh'oircheas m'iongabháil;
    ní altuighim a n-uair mé
    ó ghartfhoirinn bhruaigh Bhóinne.
  2. Feadhmannaigh dhó an uile fhear;
    mo dhuasa ó mhacaibh Míleadh
    triath na dtriath dhamh-sa do dháil;
    is liach gan annsa d'admháil.
  3. Fa-ríor níor altuigh sinn-ne
    le hanuabhar intinne
    ar chreid damhradh Dúine Breagh
    dúin-ne agus adhbhar oideadh.
  4. Níor altuigheas—olc an sduaim—
    m'ísliughadh innte an athuair
    Fódla linnte na learg sean
    ná mo cheard innte d'oirneadh.
  5. Ar n-ionnarbadh ó iath Ír
    níor altuigheas rem Airdrígh,
    mo thriall go Labháin tar linn,
    dom anáir thiar ar dtoirling.
  6. Ní hionann inn is I-óib;
    an fortún fuair ón Tríonóid
    do altaigh ris an té 's triar;
    do sgé antail na n-ainmhian.
  7. Clann oirrdhearc, táinte agus tír
    fríoth le hI-óib ón Airdrígh
    's groighe is tréada is cuirn corcra
    cuirm is séada saoghalta.
  8. Níor chuir toice i n-uabhar é
    I-óib dil—díochra an fínné;
    níor ghrádhuigh sé an saoghal bocht;
    do naomhadh é as a umhlocht.
  9. Do shmuain Íosa dá éis soin
    fulung a óglaoich d'fhéachoin;
    an uile ní badh ní lais
    do bhí uile 'n-a éagmhais.
  10.  p.140
  11. Do ráidh I-óib "ó thoil Dé
    Dia thug Dia rug a-ríse";
    do-chuala a chloinn láimh do láimh
    ad-chuala coill a chonáigh.
  12. An tuile easláinte air
    do chuir Airdrí fhear ndomhain;
    do fhéag ar n-uair a fhulung
    bréag ní fhuair 'n-a urughull.
  13. "Beirim a bhuidhe rem ching"
    do ráidh I-óib tre uirrim
    "ró cráidh do chara ar mo chorp
    ba mana gráidh mo ghuasocht."
  14. Do bhíodh do dhalta an Dúilimh
    gur chneasuigh a chréachtchrúinimh
    ag súr déirce ó bhrugh do bhrugh
    a shéitche ar cúl na comhladh.
  15. Do haltuigheadh re Dia ndil
    's ris an óigh mhilis mhuirnigh
    tabhairt coda déirce dhí
    nó a shéitche d'oba impe.
  16. Níor chaoin I-óib a othra
    féin go fagháil cobhartha
    's do-níodh caoi i gcróluighe a chneadh
    ar aoi clóghuine an Choimdheadh.
  17. Níor chaoin a ghalar goirt gnáth,
    's níor chaoin a chlann ná a chonách
    gér chaoi croidhe caoi I-óib
    ar aoi thoile don Tríonóid.
  18. Fríoth aisiog na sláinte iar sin,
    fríoth tír is clann ón Choimdhidh,
    fríoth a shealbh mar thuile ag tocht,
    mar do dhearbh uile a annsocht.
  19. Do ráidh mar do ráidh reimhe
    go búidh umhal ainglidhe:
    "an tí rug re ré ar ndeacra
    is é thug na toirbhearta."
  20. Níor mhóide a bhrón a bharr croidh
    's níor mhóide a mheanma a fhagháil
    a tháinte is a threoid troma,
    a shláinte, a sheoid shaoghalta.
  21.  p.141
  22. Ón uair-sin go héag idir
    mar éaruic 'n-a fhoighidin
    fuair sé an talamh ar a thal
    's gidh é toradh na talmhan.
  23. Fós mar éaruic 'n-a fhulung
    an ghlóir naomhtha neamhchumhung
    fuair ó thriath an tighe thuas;
    fa sgiath dá chridhe a choguas.
  24. Ní altuighim mar I-óib
    boichte ná toice, a Thríonóid;
    uch, nach déinim a ndearna
    go dtéighinn rem Thighearna.
  25. Mar I-óib do b'fhoirbhthe cuing
    gá fios nach d'fhéachain m'fhuluing
    fríoth an saidhbhreas muin ar mhuin
    is fríoth daidhbhreas 'n-a dheaghuidh.
  26. Eadamar is dom fhéagain
    do gadadh dom ghaoilghéagaibh
    na Conuill badh díonbhun damh;
    do díoghladh oruinn m'uabhar.
  27. Eadamar is dom fhéasgain
    mo bhuar mo ghroigh gnímhéasgaidh
    rugais a Dhé uile uam
    níor bh'é an duille nar dhiombuan.
  28. Eadamar is dom fhéagain
    do beanadh mo bhruittéagair,
    mo dhán is mo dhúthaigh dhíom;
    cúthail mo dhál ón dimbríogh.
  29. Go n-altuighear a rí ribh
    bheith gan bhuar bheith gan mhuinntir,
    's a brígh do bhreith óm meanma,
    's bheith gan tír gan tighearna.
  30. Go n-altuighear, a rí, ribh;
    a-tá i gcúirtibh clann Mílidh
    fál allmhurach druim ar dhruim
    im chlár gcamdharach gCriomhthainn.
  31. Go n-altuighear, a rí, ribh
    mé gan fiú an bhaird do bhuidhin
    i Labháin fa cheo cumhadh;
    ní beo anáir m'ealadhan.
  32.  p.142
  33. Ionann is altuighthe dhamh
    cách dom dhíol nó dom dhiúltadh,
    nó bheith ós chách ceann i gceann,
    nó bheith fa chách go coitcheann.
  34. Ionann is altuighthe dhamh
    bheith fa dhiombuaidh san domhan
    nó bheith fa bhuaidh nó bheith slán
    nó bheith ar n-uair go heaslán.
  35. Ionann is altuighthe dhamh
    mo bheith rem beo i mbeirt mhoghadh
    nó beirt ríogh do chur fam chneas
    badh díon damh ar mo dhímheas.
  36. Ionann is altuighthe dhúinn
    bheith go maidin ar mhaothchlúimh
    nó bheith i lionnmhuir gan luing
    nó bheith i n-iomdhaidh iaruinn.
  37. Ionann is altuighthe dhúin
    bheith im luighe ar lár m'fhortúin
    nó siobhal sneachta ar sliabh lom
    nach biadh ag ealta a fhulong.
  38. Ionann is altuighthe dhúin
    luighe idir mo lucht míorúin
    nó luighe idir mo lucht gráidh
    dom churp croidhe gach chompáin.
  39. Ní fáth faoilte, ní fáth bróin
    clann oirrdhearc, earradh deargóir,
    nó bheith gan choim idir chách,
    nó bheith gan chloinn gan chonách.
  40. Ní fáth faoilte, ní fáth bróin
    cúirt áluinn iomad comhóil
    nó iomad tarta is teach lom,
    nó neach gan acra d'fhearann.
  41. Cré gach colann san chruinne;
    breith nó oighidh éanduine
    ní fáth faoilte ní fáth bróin;
    ní caointe cách i gcéadóir.
  42. Dá ndídean do dhoirt a fhuil;
    níor chaointe do chloinn Ádhaimh
    rí n-a dheoidh ná rí reimhe
    le a dheoin acht rí an ríthighe.
  43.  p.143
  44. An rí tá is bhias is do bhaoi
    is tríd ba dhéanta déarchaoi;
    ceo gach triath acht triath na ndúl,
    beo mo thriath ar n-a théarnúdh.
  45. Mairg nach caoinfeadh an chruinne;
    a bhás ní bás éanduine
    do b'é uile an uile fhear;
    ní duine an té nach tuigfeadh.
  46. Mairg nach caoinfeadh iad uile
    tráigh, tír, coillte claonbhuidhe,
    éisg na mara is neamh na néall,
    's an lear uile is an t-ai-éar.
  47. Do gonadh an ghrian 's an ré
    is buidhne an bheatha sheinché
    lá fuile an tairnge do theacht
    's na haingle uile i n-éinfheacht.
  48. Ann sin do saobhadh síona,
    do bhéicsead na bleidhmhíola,
    agus an fhairrge re headh
    is na cairrge dá chaoineadh.
  49. Do chaoinsead saor a gceangail
    na huisge is na hairdreannaigh,
    is eoin lúdhmhara deoidh i ndeoidh,
    is neoil úrghlana an ai-eoir.
  50. Níor dhiongna a dhúile féine
    do chaoineadh a gcoigcéile;
    do-róine gach ní fa nimh
    rí na glóire rí an ríchidh.
  51. Ní fhuil thuas ar neamh na néall
    dúil acht ar dhealbh an fíréan;
    dúil mar soin acht dúil do chum
    fúinn nochan fhuil i nIofrunn.
  52. Ó fhlaitheamhnas Dé budh-dhein
    síos go híochtar an aigéin
    ní fhuil dúil acht dúil do chum
    do mhuir ná d'úir ná d'fhochann.
  53. Ón bhreac bheag gus an míol mór
    tighearna na dtrí bpríomhshlógh
    don duine do dhealbh gach dúil;
    ar sealbh uile do b'iontnúidh.
  54.  p.144
  55. Uaidh fhuaramar neamh na néall,
    's an bioth uile is an t-aigéan,
    uaidh fhuaramar an t-anam,
    uaidh fhuaramar uraghall.
  56. Rí gach dhúine téid 'n-a theagh;
    uaidh fhuaramar an t-aingeal
    ar leathláimh gach duine dhíonn;
    neamhcháir don duine a dhimbríogh.
  57. Uaidh fhuaramar—foirbhthe an tsearc—
    a dhealbh féin—gá fearr toirbheart;
    uaidh{}inn féin
    do rala sinn ar saoibhchéill.
  58. Gér ghabh sin caomhchorp dar gcionn
    naomhthacht ar nach fuil foircheann
    dar sdiúir gus an bhflaith bhfíre
    ré iúil na sé seinlíne.
  59. {}
    {}
    do thoirling san óigh iodhain
    coimhling dan cóir creidiomhain.
  60. Do b'fhiú an toircheas tharla dhí
    ar sgaoileadh cáigh ó chéile
    gur tháthuigh an uile fhear
    Muire an mháthair 's an mhaighdean.
  61. Ógh iodhan dar bh'ainm Muire,
    máthair an Mheic shíordhuidhe,
    do b'é rí na soillse sin,
    do bhí 'n-a broinn-se ó bréithir.
  62. Talamh í as airde ná neamh
    bainríoghan máthair maighdean
    mionn órdha fhuile hÉabha
    Muire óghdha fhíréanna.
  63. Tríd do fhágbhas Inis Bhreagh
    m'onóir do dhiúlt maic Míleadh
    flaith d'Íbh Airt agus Oilill
    ní maith ní huilc altoighim.
  64. Teach na n-ógh is na n-easbal,
    teach daoineach an Dúileamhan,
    easbal as tréan an tighe
    Peadar fréamh na fírinne.
    Ní.

Document details

The TEI Header

File description

Title statement

Title (uniform): Ní maith altuighim m'anáir

Author: Fearghal Óg Mac an Bhaird

Responsibility statement

Electronic edition compiled by: Margaret Lantry and Margaret Lantry

Proof corrections by: and Margaret Lantry

Funded by: University College Cork and Professor Marianne McDonald via the CURIA Project.

Edition statement

1. First draft, revised and corrected.

Extent: 2330 words

Publication statement

Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College Cork.

Address: College Road, Cork, Ireland— http://www.ucc.ie/celt

Date: 1997

Date: 2012

Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.

CELT document ID: G402069

Availability: Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Source description

Manuscript source

  • Castlerea (Co. Roscommon), Clonalis House, Book of the O'Conor Don, 83.

Secondary literature

  1. Pádraig Ó Macháin, Poems by Fearghal Óg Mac an Bhaird, Celtica 24 (2003) 252–263. [Survey article about Mac an Bhaird's oeuvre with further literature.]
  2. Lambert McKenna, 'Ingratitude to God', Irish Monthly 56 (1928) 263–268.
  3. Pádraig Ó Macháin (ed), The Book of the O'Conor Don (Dublin: DIAS 2010).

The edition used in the digital edition

‘Ní maith altuighim m’anáir’ (1938). In: Dioghluim Dána‍. Ed. by Láimhbheartach Mac Cionnaith. Dublin: Oifig an tSoláthair [Government Publication Office], pp. 139–144.

You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:

@incollection{G402069,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Ní maith altuighim m'anáir},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication
Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {139–144}
}

 G402069.bib

Encoding description

Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling declarations

All the editorial text with the corrections of the editor has been retained. Variant readings and editorial annotations have not been reproduced in this edition. Variants may be entered in a future edition.

Editorial declarations

Correction: Text has been checked, proof-read and parsed using NSGMLS.

Normalization: The electronic text represents the edited text. Compound words have not been hyphenated after CELT practice.

Quotation: Quotation marks are allowed stand temporarily.

Hyphenation: The editorial practice of the hard-copy editor has been retained.

Segmentation: div0=the poem. Pagebreaks, metrical lines and quatrains are marked and numbered.

Interpretation: Names of persons (given names), and places are not tagged. Terms for cultural and social roles are not tagged.

Reference declaration

The n attribute of each text in this corpus carries a unique identifying number for the whole text.

The title of the text is held as the first head element within each text.

div0 is reserved for the text (whether in one volume or many).

The numbered quatrains provide a canonical reference.

Profile description

Creation: By Fearghal Óg Mac an Bhaird, an Irish bardic poet.

Date: c.1626[?] (See P. Ó Macháin)

Language usage

  • The text is in Classical Modern Irish. (ga)

Keywords: bardic; poetry; 16c; 17c; religious

Revision description

(Most recent first)

  1. 2012-06-19: Addition made to bibliographical detail; new wordcount made. (ed. Beatrix Färber)
  2. 2010-11-18: New wordcount made; conversion script run. (ed. Beatrix Färber)
  3. 2008-10-13: Header modified; keywords added; file validated. (ed. Beatrix Färber)
  4. 2005-08-25: Normalised language codes and edited langUsage for XML conversion (ed. Julianne Nyhan)
  5. 2005-08-04T16:07:11+0100: Converted to XML (ed. Peter Flynn)
  6. 1997-08-25: Text parsed using NSGMLS. (ed. Margaret Lantry)
  7. 1996-10-04: Header constructed, structural mark-up entered checked. Lineation checked and verified. (ed. Margaret Lantry)
  8. 1996-10-04: Text proofed. (ed. Margaret Lantry)
  9. 1995-96: Text captured by scanning and proofed. (ed. Staff at School of Celtic Studies (Dublin Institute for Advanced Studies))

Index to all documents

CELT Project Contacts

More…

Formatting

For details of the markup, see the Text Encoding Initiative (TEI)

page of the print edition

folio of the manuscript

numbered division

 999 line number of the print edition (in grey: interpolated)

underlining: text supplied, added, or expanded editorially

italics: foreign words; corrections (hover to view); document titles

bold: lemmata (hover for readings)

wavy underlining: scribal additions in another hand; hand shifts flagged with (hover to view)

TEI markup for which a representation has not yet been decided is shown in red: comments and suggestions are welcome.

Source document

G402069.xml

Search CELT

    CELT

    2 Carrigside, College Road, Cork

    Top