unknown

Rugadh báire ar an mbochtacht

 p.155

DONNCHADH MÓR Ó DÁLAIGH cct.

1. Rugadh báire ar an mbochtacht;
   tearc fhuilngeas a hanshocracht;
   nír chás duine a-bháin dá breith,
   do-cháid an uile d'éinleith.
2. I n-aimsir Pheadair is Phóil
   —ag trághadh gé tá a honóir—
   do bhí an bhochtacht 'n-a linn láin
   gur shocracht linn í d'fhagháil.
3. A-tá ag na daoinibh do dhligh
   leanamhain an luirg dhírigh
   beatha as táire ná bheith bocht
   ag breith báire ar an mbochtacht.
4. Gin gurab air as mhó meas
   is buidheach Dia dá dhaidhbhreas
   bochtacht gin go mbeath dá thoil
   neach leis nach olc a easbhaidh.
5. 'N-a comhthrom ní budh cuirthe
   conách gémadh ceaduighthe;
   an daidhbhreas gurab é as fhearr
   is é a aighneas go haithghearr.
6. Don chruinne mar chuid ronna
   Íosa ar n-oide foghloma
   an almsa rug do roghain;
   tug annsa dá heasbhadhaibh.
7. Fada ó a báire do bhreith dhí
   Muire ógh d'imtheacht uaithe
   bean a carthana ó chroidhe,
   banchara na bochtaine.
8. do beanadh dhí—dia do chor—
   gur fágbhadh hí na haonar
   rí na n-uile 's a easbhail;
   Muire ní hí a héineasbhaidh.
9. Ní fhuair fa dheoigh—is dó tám—
   do dhíoth carad ná compán
   d'éis na n-easbal go héanar
   easgar ó nach éiréaghadh.
 p.156
10. Gabhthar i ngaisde an éaga
    Froinséis fear a coimhéada
    —gár fhearr bráighe—ag an mbochta,
    ceann báidhe na bochtachta.
11. Fear do ba treise ar a thoil,
    fear iomchuir cuinge crábhaidh,
    bráthair nachar char a chorp,
    damh nar ghnáthaigh a ghreasocht.
12. Béal tana dá dtugadh fios,
    bas gheal nach glacadh díleas,
    croidhe ler chuma a dhochar,
    urra a oire d'iomachar.
13. An traigh míon ná an mhala cham
    ní thug oilbhéim don anam,
    ná an chiabh mhaoth nar mhaoth gcrábhaidh,
    far bhaoth ciall a chompánaigh.
14. Ní as ar bhaoghal a bhréagadh
    don tsúil chuirr do choimhéadadh
    an t-abhra gan díon ar dheoir
    gá dtarla a díol do dhoirrseoir.
15. Le a chrábhadh ag breith breithe
    do bhí a héisdeacht d'áireithe
    an chluas do ba caol tuigse;
    saor do-chuas ón chéadfaidh-se.
16. Dá gcur fa umhla an anma
    na céadfadha corpardha
    gá dtú acht nocha dtabhradh sbéis
    i gclú dá bhfaghbhadh Froinséis.
17. A bhriathar mhilis mhálla
    nír fhéad fear a faghála
    neamhdhóigh as an ní a-deireadh;
    seanmhóir í do oibrigheadh.
18. I gcontabhairt ná cuiream
    go n-éisdfeadh rer n-urfhuigheall:
    ní dochuirthe aghadh air
    gabhal chothuighthe an chrábhaidh.
19. An dtibhreá d'éarlamh eile
    dá threise d'fhior impidhe,
    a rí na n-uile, ar a éis
    an ní nach fuighe Froinséis.
 p.157
20. Bráthair Mionúr do rádh ris
    dá umhla—gá dtám thairis—
    sé dá ainmniughadh as a hucht
    daingniughadh hé ar a umhlocht.
21. Na géaga as airde san fhiodh
    ón ghaoith gé ghabhaid briseadh
    gach géag dá mbí umhal ann
    pudhar dhí nocha déanann.
22. An chnú thoraidh téid sa sruth
    do réir fheasa na n-eolach;
    bheith ar talamh is dú dhí
    's an chnú fhalamh i n-airde.
23. Gach tuar as truime geamhar
    le a gort is gnáth ísleaghadh;
    an tslat chumhra gidh hí ann
    is í as umhla dá hubhall.
24. Móide an toradh tháinig dhé
    nír bhean bráthair dá ísle
    —fán gach achaidh as fhearr gort—
    geall dar n-athair ar umhlocht.
25. Is córaide dá chlannaibh
    an t-athair ór fhásamair
    na baramhla do-bhearar
    a n-aradhna d'ísleaghadh.
26. Go breith an chluiche ó chianaibh
    ní bhíodh aca acht éinriaghail;
    reacht an chlann-sa 'n-a dá cuid;
    ní do theacht tharsa támuid.
27. Do filleadh orra dá éis
    an chlann do chin ó Fhroinséis
    an báire do bhí rompa;
    do bhí a n-áille iasochta.
28. 'N-a gcloinn tabhartais a-táid;
    ní ghabh leo acht an lá iompáid;
    bheith dháibh amhlaidh ar a éis
    do tharngair an fáidh Froinséis.
29. Ní hiomdha dhínn 'n-a dheaghaidh
    bráthair bhíos gá hoileamhain
    an riaghail gá dámaid dí
    fiadhail acht tánaig thairse.
 p.158
30. Nach fiú aonmhonadh hé féin
    dá ionnmhus is iúl soiléir;
    ní beag do dhímheas é air
    do dhíleas dá mbé ag bráthair.
31. Is cóir sa chás i bhfuilim
    gan fhailleachadh m'urfhuighill
    —ar síoth re laogh nDé dlighe—
    ní saor é ó oirbhire.
32. Deacra dhúinne iná dhuit-se
    dul beo ón bheirn ghábhaidh-se;
    beag an phian do bhí id bhochtacht,
    do mhian do bh'í an anshocracht.
33. Ar n-éigean muna fhóire
    maoidh ar Mhac na banóighe
    buirre na glaice gonta
    duinne i n-aice th'umhlochta.
34. Maoidh fós ar oidhre an Athar
    tú go héag dá hiomachar
    —neimh an bhuinn gár dhocra dhuid?—
    cuing na bochta fad bhrághuid.
35. Is tugtha gan mo theibe
    d'eineaclann it fhoighide
    Mac Dé dá n-eitghe th'umhlocht
    leigthe mé led mheasardhacht.
36. An ghuin bháis do bhaoi id chridhe
    ar Críosd ciodh nach maoidhfidhe?
    a dhoigh gár dhocra treabhlaid?
    goin th'ochta ní hindearmaid.
37. Im ionadh is tú thoghaim
    d'aighne agus d'fhior uroghaill;
    do bhiadh ar námha réidh rinn
    mo námha féin dá bhfuilnginn.
38. Ní as a ndoirtfinn mo dhéara
    bean osgladh as m'aithmhéala,
    a dheochain, a chnú cridhe,
    ós tú eochair m'aithrighe.
39. A oide, a athair dála,
    a sgiath dídin diongbhála,
    mo locht as a thruaill tugadh,
    do-chuaidh thort mo theasrugadh.
    Rugadh.

@incollection{G402075,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Rugadh báire ar an mbochtacht},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication
Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {155–158}
}
 G402075.bib