Donnchadh Mór Ó Dálaigh

Saoghalta sin, a shaoghail

 p.159

DONNCHADH MÓR Ó DÁLAIGH cct?

1. Saoghalta sin, a shaoghail,
   ar gcaitheamh do chéadfhaobhair;
   saoghalta sibh iná sain,
   a fhir shaoghalta shanntaigh.
2. Mar taoi fa thoice an domhain
   —is rioth eich gan arodhain—
   más tuar baoghail an bhochta
   truagh, a shaoghail shaoghalta.
3. A aidhbheirseoir na n-uile,
   id chumann, a chealgaire,
   do mhuin deaghshóigh nír dhulta;
   sguir, a sheanóir shaoghalta.
4. Ní théid duit-se fa dheireadh
   do chisde dar cruinnigheadh,
   luach an tsaoghail do rádh ruibh;
   baoghail do dhál, a dhomhain.
5. Gidh bé chaitheas, gnáth a ghoin,
   críoch bhur gcumainn, a shaoghail;
   a fhir-se is a ghlac 'n-a ghar,
   dar lat is sibh-se an saoghal.
6. Más tú, a shaoghail thuirsigh thruim,
   an bioth cé do-chuaidh tharainn,
   a earr ag breith ar an mbioth
   gá fearr a bheith ar biseach?
7. Feadh an tsaoghail dá rádh ris,
   a dhuine a-tá ag teacht thairis,
   do chéill san saoghal ná sir
   a thaobhadh féin an faid-sin.
8. Fada gur thuigeas tu-sa
   fa chumann na colna-sa;
   mairg do rothaobhuigh thú, a thruaigh,
   a thrú, a dhrochshaoghail diombuain.
9. Ar do sgáth, is tú dá thoil,
   taobh red leithsgéal an lá-soin
   mairg a-tá, a shaoghail shanntaigh,
   go lá an aonaigh iongantaigh.
 p.160
10. Ar cathaighthibh na colna
    le hainmhianaibh ionmhalla
    gérsam dual im fhear fhallsa
    truagh ar seal san saoghal-sa.
11. Críoch an tsaoghail is sí sain
    seacht dtroighthe d'fhagháil d'iomdhaidh:
    mar as dual dó agus di-se
    ag so an uagh ga innise.
12. Mar théid an t-umha is an t-ór
    téid an t-aoibhneas 's an t-anshógh;
    téid a chruth don chruth fhallsa;
    loch le sruth an saoghal-sa.
13. Bhar mbeith go hoirchilleach air
    is córaide, a chlann Ádhaimh,
    an bioth go dtairrnge tharaibh;
    rioth na hainnle a ionnshamhail.
14. Nach cuireann an saoghal sibh
    do dhéanamh oibre im aighidh
    ní thig lá dá uaisle ann,
    a thruaill-se a-tá 'n-ar dtiomchall.
15. Gé taoi neamhnáireach a-nois
    budh nár ar chionn an chonntais
    do neamhchomhall dá nochta,
    a sheancholann shaoghalta.
16. Mar tá riamh dá chur i gcéill
    córaide an cholann d'aimhréir
    nach faghann sé acht moirn nach mar
    gidh bé dan soirbh an saoghal.
17. Dámadh leat ó Dhia an domhan
    más tú iarras athroghadh
    leathlámh is méad a mholta
    créad acht seachrán saoghalta?
18. An saoghal dá dhearbhadh dheit
    dá mbeitheá it athair éinmheic
    an mac san láthair nach libh
    's nach lat máthair an mheic-sin.
19. Caidhe an t-ól 's an t-aoibhneas trom?
    caidhe a dtáinig riamh romham?
    caidhe an saoghal a-né a-nos?
    caidhe an té aonar anas?
 p.161
20. Ná coiglidh cluiche ná cleas,
    ná coiglidh ól ná aoibhneas
    má tá, a dhaoine, gan bhar ndul
    ná lá saoire ar an saoghal.
21. Fa dheireadh—truagh an tuirrse—
    d'éis do shainnte, a shaoghail-se,
    ceadh sibh acht na seacht dtroighthe?
    ag sin do cheart críochnuighthe.
22. Tuigthir nach caithionn do chrodh
    méad bhar sainnte ar an saoghal;
    lá feasda ní lat dod láibh;
    ná bac dá dteasda teasdáil.
23. Aontroigh dá dtugtha toradh
    dá mbeinn aga breathnoghadh,
    treabhtha dom ithir ní fhuil;
    mithidh do sheachna, a shaoghail.
24. Ar an dtalamh ó thánag
    a-taoi fúm ag fanámhad;
    lúbghal darab gar a goimh
    an dot shúgradh, a shaoghail.
25. Gá fios an mairfeá a-márach?
    a-tá an saoghal seachránach;
    a dhuine, ní lat go lá;
    ná glac don chruinne a carta.
26. Do budh mithidh d'fhior m'aoise
    d'éis mo ruathair robhaoise
    gan bheith red bhanncaibh baoghail,
    a shanntaigh, a sheanshaoghail.
27. D'éis ar dháilis do dheochaibh
    oirn-ne is ar ar n-aithreachaibh
    ní cneasda go ndlighe a dháil
    deasga do dhighe, a dhomhnáin.
28. Fa chabhair Caitir-íona
    do mhúchadh mo mhíghníomha
    ní beag an daingean damh-sa
    m'aingeal is m'éarlamh-sa.
    Saoghalta.

@incollection{G402076,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Saoghalta sin, a shaoghail},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication
Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {159–161}
}
 G402076.bib