Seaán Ó Clumháin

Dorn idir dhán is dásacht

 p.269

SEAÁN Ó CLUMHÁIN cct.

1. Dorn idir dhán is dásacht;
   gairid bhíos ar buanfhásolc
   fulang na ndámh—dia do rath;
   cia leis an ndán nach díomsach.
2. Mo dhán agus mo dhorn deas
   dias impidheach ar mh'aimhleas;
   is ollamh mho dhorn deas-sa
   ag sonnadh orm mh'aimhleasa.
3. An díomas fo-deara dhamh
   do bhualadh-sa, a bhadhbh Chruachan;
   a-deir a lán as a los
   "do-bheir an dán an díomas."
4. Mór an dásacht do dhuine
   dorn thort, a thuir Maonmhuighe;
   a fhlaith cró, 's gan a char tart
   do budh mó dhamh a dhásacht.
5. "Níor chubhuidh riom, a rosg mall"
   a-déar ruibh, a rí Cualann,
   "bualadh neith dod ghualainn ghil
   gion go mbualainn cleith gCaisil."
6. Tugas, a Aodh an fhuilt tais,
   dorn duit agus níor dhíoghlais;
   dá mbeanta orm, a chleath Chuilt,
   do theach ní dorn gan díoghuilt.
7. Dámadh i Leith Mogha a-muigh
   do-bhéaruinn é nó i nUltaibh
   arm do deargfaidhe san dorn,
   a bhadhbh sheabhcaidhe shúlghorm.
8. Mun ndorn do thógbhas id thaigh
   ná hionnarb mhé, a mheic Eoghain;
   bean an dorn díom mar dhlighe
   is ná bíodh orm th'oirbhire.
9. Leat a buain díom is an dorn
   an lámh dheas, a dhearc mhallghorm,
   a luach do dhán díom dhlighe
   nó an lámh, a ghríobh Gháiridhe.
 p.270
10. Ní ba, ní heich, ní hór ceard
    do-bhéar dhuit, a dhreach mhíndearg;
    nocha lámh cheana ná cos
    do-gheabha acht dán 'n-a ndearnas.
11. Cuirfidh gach ar léigis linn
    barr anuabhair im intinn;
    smacht ar mh'uabhar do b'fhearr dhamh
    do bhualadh gidh leam leagar.
12. Ní dhearna ollamh Uladh
    a chomhmór ar Chonchubhar;
    ní bualadh ríogh do-rhoighne
    's do líon uabhar Athairne.
13. Ní bhuailfeadh Torna an taoibh ghil
    Niall Teamhra ná Corc Caisil
    Niall is Corc dó 'n-a ndaltaibh;
    mó do-niam ort d'iomarcaidh.
14. Brian mac Ceinnéidigh Codhail
    dá mbeinn aige im ollamhain
    tearc do chreidfeadh, a chinn Mis,
    go leigfeadh linn ar léigis.
15. Léig a bhéalchorcra bharrghlain
    anuabhar let ollamhnaibh;
    maithfidh rí, a dhonnabhraigh dheis,
    ní d'ollamhnaibh ar th'aithreis.
16. A Í Chonchobhair nar chleacht
    gan dán fhear nÉireann d'éisdeacht
    budh é luagh ar léigis linn
    duan gach éigis i nÉirinn.
17. Ná bíom ní as fhaide, a fholt fionn,
    gan luighe ar aon ar éinphioll;
    's ná bíom, a bhile Suca,
    gan fhíon d'ibhe a haonchupa.
18. Fa liom do leathghuala dheas
    go ndearnas uirre mh'aimhleas;
    ná bean díom gion do ghualann
    ná miodh ná fhíon t'órbhuabhall.
19. Mé t'fhear grádha, a ghéag Eachtgha,
    fa mé riamh t'fhear éinleabtha,
    mé fear do ghualann gile,
    a nuabharr geal Gáiridhe.
 p.271
20. Tú do-bheir ní dá gach neach
    tú an treas uaithne don oineach;
    ní fhuil, a bhonn mar aol, ann
    acht Aodh is Donn is Domhnall.
21. Duine id cheann ní cuirthe dhamh,
    a Í Chonchubhair Chruachan;
    ní fhuil t'aonmhac samhla sonn
    sa Bhanbha, a chraobhshlat Chualonn.
22. Do lingis an lucht ro theilg
    riot um chró Cathail Chroibhdheirg;
    cró Cathail do dhísligh dhuibh
    t'athair mun dtír-sin torchuir.
23. I mbroinn do fhágaibh t'athair
    tú, a Aodh Í Chuinn Chéadchathaigh,
    gach aon dá rádh; a rí Cuilt,
    d'Aodh do bhí i ndán a dhíoghuilt.
24. Ní mairg athair fhágbhas mac
    i mbroinn, a bharr na bhfionnshlat;
    sgéal leam dá dheimhneaghadh dhuibh
    nach fearr seinleabhar seanchuidh.
25. Rí do ghabh Banbha mbladhaigh
    dar bh'ainm Fiacha Fionnolaidh
    dó fa báingheala na ba
    áirgheadha bó na Banbha.
26. Aitheach-Thuatha fuair a bhfioll
    ro mharbhsad Fiacha foiltfhionn
    gur hionnarbadh ann uile
    clann fhionnardghlan Úghoine.
27. Foirbre mac Fine 'mun bhfeall,
    Sanbh mac Ceit, Eochaidh Aincheann,
    agus Éilim nar an dhe
    nó gur ghabh Éirinn uile.
28. Gan ioth sa Bhanbha, gan bhliocht
    ó Éilim tres an ainiocht,
    gan toradh tar éis an fhill,
    gan déis nar fholamh d'Éilim.
29. Gan mhac aige 'n-a aghaidh
    iar mbás Fhiachaidh Fhionnfhalaidh
    do bhí acht an mac do bhaoi i mbroinn
    an tslat gan chnaoi gan chrobhoing.
 p.272
30. Fágbhais Éirinn—fá é a leas—
    bean ríogh Teamhra le a toirrcheas
    go riacht i nAlbain Eithne
    gan argain fa a himeirche.
31. Rug inghean airdríogh Alban
    mac ris nar chóir comhardadh;
    rug an tslat ghoirmdhearcach ghlan
    an mac toirbheartach Tuathal.
32. Fiche bliadhan dó a-dearair
    i nAlbain dá oileamhain;
    tug ruathar neartmhar a-noir
    Tuathal Teachtmhar go Teamhroigh.
33. Leis do cuireadh an céad cath
    leis do marbhadh mac Connrach;
    Éilim do thuit le Tuathal
    dar loit Éirinn d'éanruathar.
34. Dar mharbh rígh Mumhan a-muigh,
    dar mharbh rígh Almhan Eochaidh,
    dar mharbh Tuathal ó dtaoi-se
    Sanbh Cruachan id chomhaois-se.
35. Do dhíthcheann sé ar son an fhill
    rígh gach aonchóigidh d'Éirinn;
    íoc as fhearr fhuair sa mheabhail
    buain a gceann dá gcóigeadhaibh.
36. Do theasg Tuathal an taoibh ghil
    méidhe chinn gacha cúigidh
    dar lean Midhe don mhuigh-sin
    ó bhile gheal ghormUisnigh.
37. Níor baisdeadh riamh roimhe sin
    Midhe do mhuigh ard Uisnigh;
    do lean Midhe do Mhuigh Sainbh
    ó thuir Line gér leasainm.
38. Cosmhail tú ag teacht dar gcobhair
    is mac Fiachaidh Fionnolaidh;
    do bhí baois, a bharr foltchas,
    it aois ann is arrachtas.
39. Aithbhir mar aithbhreas Tuathal
    t'athair, a Aodh fionnChruachan;
    a bhile Seaghsa is mar sain
    dar leam-sa dhlighe a dhíoghail.
 p.273
40. Do loit Éirinn 'n-a athair
    seanathair Chuinn Chéadchathaigh
    cosmhail, a rí Sléachta, sain
    's mar do-ní éachta it athair.
41. Cosmhail cuma, cosmhail lagh
    dhuit is do Thuathal Teachtmhar;
    geal do thaobh, a Aodh Uisnigh,
    's do b'eadh taobh an Tuathail-sin.
42. Punann cúil bhuidhe bhachluigh
    ort, a mhéirghil mhalachdhuibh;
    cruithneacht na mbarr an bairr-sin,
    cam buincheart an bhunainn-sin.
43. A rí Teamhrach, a-tá fód
    troigh dheas dá gcumthar caolbhróg,
    's a-tá glantroigh óg oile
    fód, a mharcaigh Mhaonmhoighe.
44. Dearc uaine ós t'aghaidh mar fhuil
    mailghe donna ós na dearcaibh,
    barr maothcham ós do mhalaigh,
    a shaorchrann chlann gConchabhair.
45. A Aodh Í Chonchubhair Chliach,
    deargfa im cheann nÉireann th'óirsgiath,
    deargfa i n-ágh, a abhra gorm,
    gallgha dan lán do leathdorn.
    Dorn.
46. Tuilleadh dod chéibh chuirr chladhaigh
    uaim, a Aodh Í Chonchabhair,
    leat rann gach duaine san dorn,
    a bharr Muaidhe agus Modharn.
47. Minic mhaithidh mo dhorn damh,
    a Thaidhg Í Cheallaigh Choradh;
    go dtabhair t'fhile dheit dorn
    do ghleic ní mire an Mhodhorn.
    D.

@incollection{G402107,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Dorn idir dhán is dásacht},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication
Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {269–273}
}
 G402107.bib