Gofraidh Fionn Ó Dálaigh

Do tógbhadh meirge Murchaidh

 p.274

GOFRAIDH FIONN Ó DÁLAIGH cct.

1. Do tógbhadh meirge Murchaidh;
   is tráth aighthe ar Allmhurchaibh;
   díorma i ndeaghaidh na meirge
   d'fhearaibh díoghla díbheirge.
2. Do tógbhadh leo ar leirg fhódbháin;
   budh séan creach dá céadtógbháil
   ós laoch braoinleirge an bhragha
   saoirmheirge mhaoth Mhurchadha.
3. Budh séan greama do ghabháil
   do Mhurchadh Ú Mhadadháin
   meirge thláith as neamhthláith neart
   ón ráith eachbhláith ag imtheacht.
4. Suairg an ríoghcoinneall roimhe
   d'ionnsoighidh na hiorghoile,
   sróll fann re caoilfhiodhbhaidh gcruinn
   crann mór d'aoinfhiodhraidh áluinn.
5. Is áluinn an earr mheirge
   do-chiu i gceann na mínleirge;
   éanamhail a heiteall sin
   breicearr shéanamhail shuaithnidh.
6. Cia an monghar mór-sa san mhagh?
   cia an sluagh-sa ag mílidh Mumhan?
   nó an doire corr slatach sleagh?
   nó an bhratach dhonn ar deireadh?
7. Bratach mheic éachtaigh Eoghain
   minic bhíos 'n-a baindeoraidh;
   iadhaid Anmchadhaigh impe
   na harmchuraidh innilte.
8. Ar dtiomsughadh a thionóil
   im sheabhac shíl Éireamhóin
   earr thana mhíonshróill san mhagh
   budh mana díoghbhóidh Danar.
9. Leanaid cách é i n-ionad the,
   leanfaidh Murchadh an meirge
   nuaibhile Eilge 'má fhóir,
   guaillidhe meirge maothshroill.
 p.275
10. An gcéin mhaireas an mheirge
    ós laoch fholtchas fhinnleirge
    méaraidh gaisgeadh na nGaoidheal;
    ní claisdear a gcommaoidheamh.
11. Tug Brian i gcath Chluana Tarbh
    teisd mar sin ag sníomh oram
    ar fhear chomhanma chinn Doir
    rodhamhna gill dá ghníomhraidh.
12. Dál gCais fa Mhurchadh mhac Bhriain
    rángadar gus an roighliaidh;
    Éire ar láimh Bhriain ó do bhí
    san ghliaidh níor bh'áil an t- airdrí.
13. Tig láimh le laochraidh Sionna
    rí Éireann is aoinghiolla
    ar mhaoilinn ghléanuaidhe ghloin
    aoibhinn fhéaruaine fhásaigh.
14. Cóirighthear peall is puball
    ann sain don fhial abhradhdonn;
    teagar mionn saltrach saoire
    go marcach bhfionn bhFormhaoile.
15. An lá nar léigeadh san gcath
    le Dáil gCais na gcolg bhfaobhrach
    an rí do radháil a arm
    do bhí ag gabháil a ghnáthshalm.
16. Ar ndul i gceann a chéile
    don dá fhoirinn aigmhéile
    léigid Gaoidhil gáir rothrom
    ag maoidhimh áir FhionnLochlann.
17. "Créad an gháir-se 'n-ar ngoire,
    a ghiolla" ar Brian Bóroimhe;
    "Gáir Gaoidheal" ar an giolla
    "ag maoidheamh a móirghriolla."
18. "Innis, a fhir an fheithmhe,
    ó taoi i n-áit a n-infheithmhe
    mar cuirthear an cath cródha"
    ar sgath cruithgheal Crannmhóna.
19. "Ní hurusa, a Bhriain Bhanbha,
    le dlús na gcath gcathardha
    aithne ar fhear seach ar-aile
    feadh graifne na gasraidhe."
 p.276
20. "Fionnam uaibh" ar airdrí an tslóigh
    "créad rian a mheirge maothshróill
    ler chosain Murchadh mór dteann
    ag clódh urchradh na hÉireann."
21. "Do-chiu i lár lochta an éididh
    do mhac-sa, a mheic Chinnéidigh;
    do-chiú a chomhardha catha
    ós rodhamhna an ríoghfhlatha.
22. "Do thanuigheadh tiogh an tsluaigh
    fa mhac ríogh Éireann armruaidh;
    san treaschath gé theilge a fhuil
    is seasmhach meirge Murchaidh."
23. "A dhuine dhéachas an cath,
    ná creid an gcéin bhus seasmhach
    meirge na flatha ó Bhóinn Bhreagh
    go racha do ghlóir Gaoidheal.
24. "Féach a-rís raon an chatha,
    innis dúinn a dheacracha"
    ar craobh Eilge nar éar sgoil
    "féagh ar chlaoin meirge Mhurchaidh."
25. "Is é iomthús an chatha"
    ar óglách an ardfhlatha
    "ar sníomh a airm d'fheirg Murchaidh
    maidhm san leirg ar Lochlannchaibh.
26. "Ar dtuitim saorchlann síl Bloid
    timcheall Murchaidh san mhórthroid
    feidhm na leirge a aonar air
    do claonadh meirge Mhurchaidh."
27. "Do chlaon oireachas Éireann
    de sin" ar Brian baismhéirsheang
    "d'éis claonta meirge Murchaidh
    aonta fheirge ag Allmhurchaibh."
28. "Saoth leam" ar Brian an bhairr ghloin
    "mar bhias Éire d'éis Murchaidh;
    bás Murchadha ceann i gceann
    leam is urchradha Éireann."
29. Táinig do thuitim Murchaidh
    bás an ghaisgidh ghníomharthaigh;
    flaithfhéinidh Ghlaoi mar do ghin
    do aithéirigh gnaoi an ghaisgidh.
 p.277
30. Mac Eoghain Cliach cleith urchradh
    cosmhail is an céadMhurchadh;
    gnáth tromthóir dhoirbh 'n-a dheaghaidh
    comhchóir moirn dá meirgeadhaibh.
31. Mac Eoghain is eidhre Briain,
    dá shlait fhíneamhna a héinchriaidh,
    géill Gall i gaisdibh na bhfear,
    dá bharr gaisgidh na nGaoidheal.
32. Murchadh mhac Briain an bhairr thais,
    Murchadh mac Eoghain armghlais,
    dá churaidh comhlann gcalma
    conghlann cubhaidh comhanma.
33. Gan d' urraim ag oidhre Bhriain
    ó mhac Eoghain fhuair mhóirghliaidh
    achd Brian re chéile dá chur
    nochar ghiall Éire d'Eoghan.
34. An flaitheas fhuair a athair
    mar tá fa thuir Chonachaidh
    do badh é a chéile cleath Dor
    achd go mbeath Éire ag Eoghan.
35. Fine Luirc na lann dtana
    timcheall mheic Bhriain Bhóramha
    samhail síl Anmchadha an áigh
    im ghríbh n-armthana n-Iomdháin.
36. Líonmhar do lucht a thighe
    an adhaigh as uaignighe
    comhdhál mar do bheath 'n-a bhrugh
    a theach lomlán do laochraidh.
37. Lán ón orsain go ar-oile
    an teach d'uaithnibh iorghoile;
    lán na coirn donnghasda dhóibh
    do choirm shomlasda sho-óil.
38. Lán do lúireachaibh gorma
    is do cheinnbheartaibh cathardha
    —as tréidhe treasa goile—
    sleasa réidhe an ríoghthoighe.
39. Lán do ghiallaibh na geimhil
    i dtigh flatha finnFheimhin,
    is aidhleanna na n-arm nglan
    airmreanna badhbh do bhiathadh.
 p.278
40. Lán do mhnáibh fiala fionna
    na fuinneoga fairsionga
    ag cur corrthair óir eangbhláith
    san longthoigh mhóir mhuirearghnáith.
41. Ar sleasaibh bláithe an bhragha
    suidhfidhear síol n-Anmchadha;
    bídh 'n-a ríoghshuidhe reampa
    síodhuidhe a sídh saoirNeannta.
42. Líne do leith a aighthe
    do chathaoiribh cumhdaighthe
    —rachaoin a gcridhe re gceird—
    file i ngach chathaoir chróidheirg.
43. Gach fear ag freagra a fheadhma
    san bhruidhin aird oireaghdha;
    druim re fraighidh slatshaoir sonn
    macaoimh fa bhrainibh buabhall.
44. Gan fhear dearmaid ná diomdha
    díobh is siad sluagh ro-iomdha
    gan luadh cionadh re headh n-óil
    gan fhear i n-ionadh éagcóir.
45. Tar éis a suidhighthe so
    do-ní aoibhnioghadh orra
    cliar téad do fhocuil oineach
    i nglotuin géag ngallshaileach.
46. Gabhthar ainn-séin ga n-aos cheoil
    dán re cuisleannaibh ceineoil
    faoidhe téad dá chéibh chlannaigh
    ag béin shéad do shaorchlannaibh.
47. Ní thuigim má tá easbhaidh
    ar an ndúnadh ndaoineach-sain
    achd an dúnadh gan doirseoir
    do dhúnadh a dhoroisbheoil.
48. Mac mheic Mhurchaidh móradh ceall
    diomdha ar Dhia nocha dligheann;
    lór do sduaidh Eamhna a fhagháil
    ar shmuain meanma Í Mhadadháin.
49. Agartha aicme Míleadh
    le chéile 'gá gcoimhshíneadh;
    tiad do bhruidhin mhóir Murchaidh
    slóigh fhuinidh dá n-agarthair.
 p.279
50. Ní chuala ar lámhach Logha
    leithéid lámhaigh Murchadha;
    Murchadh is ar mhaith le a dhroing
    má do chaith urchar n-iomruill.
51. Dá chúis far dholta fa dhíon:
    is tuar orchradh a eissíodh,
    is díon ar urchraibh d'fhagháil
    síodh Murchaidh Í Mhadadháin.
52. Ó Madadháin as mhín cruth
    madh cor ris im ráith Teamhrach
    tríd slógh Teamhrach badh tana
    ó theaghlach mhór Murchadha.
    Do tógbhadh.

@incollection{G402108,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Do tógbhadh meirge Murchaidh},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication
Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {274–279}
}
 G402108.bib