Aodh Ollabhar Ó Carrthoidh

Tosach féile fairsinge

 p.415

AODH OLLABHAR Ó CARRTHOIDH cct. ?

1. "Tosach féile fairsinge"
   —d'fhuighlibh Fíthil an focal;
   ní hiomdha dar n-aithnei-ne
   neach as urra don tosach.
2. Ní thig tosach fadhálta
   don tí dhligheas dán díom-sa;
   ní budh mór dá bharánta
   tosach an teagaisg ríoghdha.
3. Dó as fhearr thig an tosach-sa
   Ó Maol Ruanaidh rí Céise;
   tearc neach ar an domhan-sa
   as fhairsinge ná as fhéile.
4. Do-bhéaradh Mac Diarmuda
   a shúil tar ceann a einigh;
   dá mbeith fear a hiarrata
   níor bh'ei-sean fear a heitigh.
5. Ní ar domhan ní shanntuigheann
   acht dá dháil dá gach duine;
   nochan fearr an gallmhuileann
   ó léigtear é fa uisge.
6. Tomhaltach Mac Diarmuda
   mac na ríoghna ó Ráith Chruachan
   gá seadh méad a iarrata
   's gur mó sa chách a chnuasach.
7. Rí maicne Maoil mhórRuanaidh
   'ga dtá an t-eineach i gcartaigh
   fíon dá ól a hórchuachaibh
   uime ó mhadain go madain.
 p.416
8. Is uasal an t-aoghaire,
   a-tá aca ar a n-eineach;
   ní fhacas fós aonduine
   ag dul uadha fa eiteach.
9. Gearr budh lón a ionnmhus-san
   muna bheith Dia dá cosnamh,
   lámh aige dá thiodhlacadh
   is lámh oile dá bhronnadh.
10. Ní hí cuid na céadoidhche
    do-bheir Dia dá dhreich mhínghil
    acht é ag riar gach éanchoinnmhe
    bhíos 'n-a chás air dar-íribh.
11. A dtabhair mac Conchobhair
    agus a bhfaghann chuige
    aige ní fhuil comhchosmhail
    acht trághadh agus tuile.
12. Dá mbeith gan bhád ionlocha
    's a dhámh i bpurt an locha
    do rachadh flaith Fiodhnacha
    dá bháthadh d'eagla ghotha.
13. Tomhaltach mac Conchobhair
    mheic Aodha—dia do thoice—
    mheic Chonchobhair chomhramhaigh
    mheic Tomhaltaigh óig oile.
14. Mheic Mhaol Ruanaidh romhasglaigh
    ris nach raibhe feidhm formaid
    mheic Ghiolla Chríosd chomhchubhaidh
    mheic Conchobhair mheic Cormaic.
15. Sgéal beag ar an gCormac-sa
    a-tá agam re n-a aithris;
    d'eagla gomadh domblasda
    dleaghar réilioghadh gairid.
16. Lá éigin dar éirghiosdar
    ar tulaigh láimh re a longphort
    oireacht i ngach éinionadh
    dá chumhga 'n-a mbíodh Cormac.
17. Go tulaigh na comhdhála
    do-chí chuca mun dtráth-sain
    bean leathchaoch ruadh roghránda
    's aonbhrat lín ar a brághaid.
 p.417
18. Gabhais tres an aonach-sain
    nó go ráinig sí an baile;
    dí níor fhiafraigh éanduine
    cia hí nó cáit a raibhe.
19. Go Carraigh Meic Diarmada
    an tráth do-chuaidh an bhean-so
    níor shuidh an dúil diabhalda
    gur cóirigheadh lé leaba.
20. Oileachán beag éagcosmhail
    do-ní i n-uillinn an tighe;
    bliadhain dí ar an ndéarghadh-sain
    gan easbhaidh bídh ná dighe.
21. Gur caitheadh an bhliadhain-sin
    —mo chean do-rinne an ainmne—
    bean ná fear dá fiafraighe
    ní fhuair ar feadh na cairrge.
22. Téid an chaochruadh chiabhfhada
    ar gcor na bliadhna thairse
    d'ionnsaighe Mheic Diarmada
    's beannaighis dó as a haithle.
23. Innisidh a himtheachta
    dó ó thosach go deireadh;
    ní sgéal so nach inleanta,
    sgéal as uaisle ar an eineach.
24. "Bliadhain gus an aimsir-se
    dhúinn it shíth, a rí Dhuibhe,
    ar bhfógra ó Thír Thairrngire
    bean mé ar ar cuireadh cluiche.
25. "I mbrugh Eamhna abhlaighe
    do cuireadh mé fa gheasaibh
    gan dul go Tír Thairrngire
    go mbeinn bliadhain 'n-a heasbhaidh.
26. "Níor gabhadh an bhliadhain-se
    uaim gan mo bheith i n-éantaigh
    's gan neach ann dom fhiafraighe
    ar feadh an dá mhíos dhéag-sain.
27. "Do bhádhas an bhliadhain-se
    i gcúirt Locha Ché chornbhláith
    gan neach ann dom fhiafraighe
    —is do bhíodh uile an tromdháimh.
 p.418
28. "A n-áireamh ní féadfaidhe
    leath ná trian a mbí id bhaile,
    's ní shaoileann díobh éanduine
    nach air féin bhíos bhar n-aire.
29. "Ar bhéasaibh ná ar mhíbhéasaibh
    ní diúltar neach ód thigh-se
    —'s ní léigthear acht fíréanaigh
    amháin i dteaghdhais nimhe.
30. "A Chormaic mheic Tomhaltaigh,
    an bhfuil ar feadh an bheatha
    teach i mbeinn an comhfhad-sain
    gan fhiafraighe acht do theach-sa?
31. "Beannacht agus bithbheannacht
    fágbhaim uile 'gad theaghlach;
    ní dearnadh 's ní dingeantar
    céim as uaisle ná a ndearnsad.
32. "Do ním-se dhuit fáisdine
    gé táim im beathadhach ghránna
    go mbia an t-oineach d'áiridhe
    'gat shíol go laithe an bhrátha."
33. A geasa ó do fuasgaladh
    ar n-innisin a heachtra
    imthighis an ruadhchailleach;
    ní dí támuid budh-easda.
34. A airdrí fial foighideach
    is riot bheanas an sgéal-so;
    id bhrugh ní bhí coimhidheas
    re duine do shíol Eabha.
35. Níor bh'usa don chailligh-sin
    bheith mar do bhí i mbrugh Cormaic
    iná bheith id bhaile-se,
    a rí Locha Ché chollbhuig.
36. Do-ghabhthaoi id bhrugh bhiothbhuan-sa
    sgol ris gach gceird i nÉirinn
    's ní bhíodh i dTigh Mhiodhchuarta
    acht duine ris gach éincheird.
37. Do ghreasa, do mhadhmanna,
    ní fhéadaim bheith dá bhfaisnéis;
    ní thuillfeadh san adhmad-sa
    an deachmhadh cuid dod chaithréim.
 p.419
38. Ad theagmháil, a Thomhaltaigh,
    ní thiocfadh duine ar domhan,
    a Chú Chuluinn churata
    a Chonaill Chúigidh Chonnacht.
39. A-tá ag dúsacht th'adhmholta,
    a rí ceirtbhreathach Céise,
    nach foghnann don adhmad-sa
    tosach acht tosach féile.
    Tosach féile.

@incollection{G402143,
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  title 	 = {Tosach féile fairsinge},
  booktitle 	 = {Dioghluim Dána},
  editor 	 = {Láimhbheartach Mac Cionnaith},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {Oifig an tSoláthair [Government Publication Office]},
  date 	 = {1938},
  pages 	 = {415–419}
}
 G402143.bib