Unknown author

Part 2

Edited by Gerard Murphy

 p.2

Duanaire Finn

Part 2

‍

36.

1. Sgríobh sin a Brogáin sgribhinn
   do comrádh fhírgrinn fheassach
   ní d'imteachtoibh mic Cumhaill
   do fhulaing mor ttaom ndeacrach
2. Eisdeacht ré n-abair Oissín
   do comrádh roimhín ríoghlan
   ní chúala ón cheithrinn chródha
   sgél budh cora  ¹ do sgriobadh
3. Innis a mheic na flatha
   do glór bhlasta is beag mbréige
   sloinn duinn go milis milla
   sgéla fíora na Féine
4. Innis duinn gan dol seacha
   narab é in freagra failleach
   cía fath fa ttucadh Caoílte
   ar fhear sgaoílte na sgainnear
5. Teagmit lá ar Lúachair Deaghadh
   da ceathrar cródha in buigean ²
   móirsheisear dhúinn mun airdrígh
   ionmhuin dream airdmhín fhuilteach
6. Meise is Daolgus is Díarmaid
   tríar fuair a ffíanbhoith fulacht
   tri mic Áonchearda Berra
   Finn féine is mac Lughach
 p.4
7. Gairit duinn ar in tulaigh
   cían bhus cumhain an sgélsoin
   go ttainic sa magh  ³ fodbhán
   óglach morard ar enchois
8. Iongnad ionnioll an óglaigh
   togbhamaíd airm re a fhaixin
   trí lamha leis ar lúamhain
   gné in ghúalaigh ar 'aghoidh
9. Áonchos faoí ar lár in tsléibhe
   don beinn go chéile chugainn
   áonshuil a cclár a edain
   'sé a feghain mheic Cumhaill
10. Ní raibhe acht áonleim dhosan
    tar gach ngleann ffodbhán ffasaigh
    ní roicheadh dhó acht ar eigin
    bord a edaigh ⁴ tar a mhásaiph
11.  51aLéine do chíarsnaith chasda
    ionar lachtna is rúadhbrat
    cochall mór ciordhubh cíartha
    do sheiche fhíadha ar a úachtar
12. Mo na lán duirn gach milidh
    'na chois mhóir dhírigh dubhguirm
    fuide nó crann gach sleighe
    ó a ghlúin go roiche a modharn
13. Ceinnbeirt don cochall cetna
    fan maoíl ghlesta mar ghúalach
    ba lór do gabadh dhúine
    sgath a laime 'sa ghruamdhacht
 p.6
14. Ar tteacht dhó ar in tulaigh
    adubairt ar ttoigheacht chugainn
    gur beannachaid na dée
    duit féin a mheic Cumhaill
15. Gur bheannachsa ar Fionn feinnidh
    cía tú a énfhir nach aithnighim
    innis duinn bar n-ainm bunaigh
    a fhir go gculaidh gcroicinn
16. Lon mac Liomtha mh'ainm baisde
    rug mé ar aisde gach céirdi
    is mé is ollamh gabhonn
    ag rígh Lochlann sa Bheirbhe
17. Líomhthach óg inghean Bholcáin
    nírb olc a conách cloinne
    ní mairg fear fuair mo mháthair
    rug mé 's mo brathair eile
18. D'iarraidh coimreatha cubhaidh
    tanac chugaibh ón Bheirbhe
    adeirid is lúath sibhsi
    a dhream is clisde ceirde
19. Geis oirbh is troigh mhná troghain
    a lucht thosaig gach teannta
    muna leantaoi bhar n-ochtar
    me go dorus mo cheardcha
20. Lingidh uainn mar ghaoíth n-earraigh
    ag dol tar beannaibh sleibhe
    gur leabamar é in uairsin
    beagán d'úaisliph na Féine
 p.8
21. Do leathtaoibh Lúachra Dheaghaidh
    seach dhorus Bhealaigh Luimnigh
    tar slíabh Oigidh tar Eachtghe
    glúaismit ar gceitri buídhnibh
22. Buidhean dhíbh sin in gabha
    cach go fada 'na íairnéis
    aga mhór aige ó Dháolghus
    Fionn 'na aonar 'na ndíaighséin ⁵
23. Díarmaid & mac Lughach
    feadh tri ttulach 'na ndeaghaidh
    meise is tri mic in Cearda
    'nar mbuidhin chalma cheatrair
24. Tré Mhagh Maín tré Mhagh Maine
    cían uainn d'aithle ar tturuis
     51aa gceann Mhoighe mhóir Mhéadhbha
    tar Áth Bearbha tar Mucais
25. Laimh re feart Fraoích mhic Fidaigh
    nírbh é in siubhal nár sháothrac
    tar Gleann Cuilt is tar Cruachain
    ann sin do lúathaigh Dáolghus
26. A Magh Luirg síos go Séaghais ⁶
    beirmit cheana ar a chéile
    do-chúaidh in gobha is Daolghus
    uainn a máolchnoc Chinn Sléibhe
27. Teagmaoíd ucht ar Úaimh Chorainn
    ceachaing romainn bar Dáolgus
    fuirigh go foill a ghabha
    ní ragha asteach at áonar
 p.10
28. Tíaghaid ar áon san úamhaidh
    Fionn ga ffúabhairt go fearrdha
    fúarattar builc da séideadh
    fuarattar cré is ceardcha
29. Inneóin is uird ga mbúaladh
    lé trénbhuinne lúath lasrach
    seacht ccloidhme leó arna síneadh
    'na mbróinibh dirge dhata
30. Ro ráidh Lon féin ga ttoghdha
    risin sgoil ndorrdha n-adhbhoil
    mo chuidsi so 'na hénor
    gan denamh dona harmoibh
31. Cuiris teanchoir fon teallaigh
    togbhais lía ceithre ndromann
    do-rinne in gabha is Dáolghus
    urlaighi fháobhrach udmhall
32. Da ord mora ag in ghabha
    & teanchair thailc tháobhglas
    tri lamha leis ga ffreastal
    is maith do freagair Dáolghus
33. Do-níd lann crúaidhghér crithreach
    fa maith biseach ré búaladh
    feadh duirn dhi gan da fháobhar
    'na buinne caomhghlas crúadha
34. Teidhis re cneas na ceardcha
    Dáolghus ba teann a throda
    ba deirge na gúal gartha
    a shnúadh d'aithle na hopra
 p.12
35. Do ráidheastar na gaíbhne
    ba lór gairbhe is grúamdhacht
    cía in fear caílti gan time
    shíneas in tinne crúadha
36. Ro ráidh Fionn aga ffreagra
    fear gach ceisde do sháoradh
    budh hé sin a ainm choídhche
    Caoílti da rádh re Dáolghus
37. Ag sin dhaoíbh mar do baisdeadh
    maith a gaisgead[h] 's a gniomhradh
    Caoílte leis nár ghnáth éra
    cóir a sgéla do sgriobadh
38.  52aFritheóiltear ar Lon láidir
    in coinneamh tainic chugainn
    dentur teagh lóghmar leaptha
    bhus cneasta do mac Cumhaill
39. Tabhraidh dhóibh féin dha ttaisgidh
    lúach an aistir gach aoinfhir
    do fhreastal catha is comhlainn
    sleagh is gormlann go ffírnimh
40. Leigidh dhamhsa Fionn fosaigh
    do-bher dhó coingir chatha
    sleagh dhíreach sleagh roidhíreach
    is cloidheamh fírdheas fada
41. Tugaid dhuinn na hairm shénta
    tar éis a ndénta in úairsin
    ocht ccloidhmhe is naoí sleagha
    ór mhinic cneadha a crúaidhneinmh
 p.14
42. Mac in Luin lann mhic Cumaill
    do chuir ar fulang feóil daoíne ⁷
    in Drithlinn ag Diarmaid drechtach
    in Crechtach lann chrúaidh Chaoílti
43. Fead & Fí is Fosgadh
    mór gcoscar riam rom-cuirseat
    cloidhme triar mac in Cearda
    mor tteannta riam ro-dhluighseat
44. Ag so um laim Gearr na cColann
    do bhíodh toram a ttrodaibh
    an Échtach ag mac Lughach
    ba subach ar ceann chosgair
45. Ba maith ar n-édach dubhdhonn
    ar gceól n-én cclumdhonn gcochlach
    um trath eirghe arna mhárach
    dhúine ba sasadh colla
46. D'eirge ghréine arna mhárach
    ar slíaph langhlan Lúacra
    ba maith ar lanna léapra
    ar sleagha reamhra rúadha
47. Is ionnsa críoch go foircionn
    ar in slúagh foiltfhionn fhíorghlan
    a sgríbhneóir peinnghil Pátraic
    is mairg tarraidh a sgríobadh
    SGIOBH [sic]

 p.16‍

37.

1. Fiafraighis Patraic Macha
   d'Oissín mac na flatha
   cía tír dot athair a fhir
   don Mumhain no do Laighnibh
2. Is mé inneóssas duit sin
   a Tháilghinn a thairrngeartaigh
   in tír ó a ttigid na fir
   clanna Baoísgne meic Deaghaidh
3.  52bLios Beag ainm in leasa shíar
   a n-Uibh Badhain mhóir na ffían
   is as do geineadh Fionn fáidh
   mh'athairsi is athair Fhaoláin
4. Ba Lios Beag ainm in leasa
   inar ⁸ geineadh fáidh feasa
   ro chinsead go fíor na fir
   ó chlannoiph dísle Deaghaidh
5. Fionn mac Cumaill go lí ccroth
   meic Baoisgne meic Fir dha Roth ¹⁰
   meic Cuinn mhic Garaidh go ngoil
   meic Daire dhuinn meic Deaghoidh
6. Ceitri mic Dáire go ngoil
   feirdi in tír ar gheinstair
   Cú Rí ba ri ar gach tír shoir
   Baoisgne Fiachaidh is Eochaidh
 p.18
7. Cu Rí mac ba sine dhibh
   is Baoísgne a ndeaghaidh Chon Rí
   Fiachaidh ba foixe dhó sin
   & Eochaidh 'na dheaghaidh
8. Mac Baoísgne Garadh na slógh
   mac do Garadh Conn cathmór
   mac Cuinn Fear da Roth nar ffoil
   is mac d'Fior da Roth Trenmór
9. Mac Trenmhóir Cumholl na ccath
   mac do Cumall Fionn fathach
   mac don Fionnsin mé budhdhéin
   ionnsa mo bheith for micheill
10. Ag sin mar deaghlaid na fir
    ó Dháire dhonn mac Deaghaidh
    gan mo spéis a cceól go lí
    tar éis na cceól ad-chluintí
11. Dén re Crīosd mo dháil go grod
    ní fuil acht mh' iasacht agad
    do líon cumha mo croidhi
    d'eis na ccuradh fiafraighe

FIAFRAIGHIS

 p.20‍

38.

1. A Lorcáin mheic Luighdheach láin
   meic Brenoinn bhaíth mic Baodain
   an ní día ttá Dún nGáire
   
   sam eólach 'na tromgháire
2. Inghean do bhoí ag Dubh mac Duinn
   dar comainm Daolach dioghainn
   carais Fionn na ffían ffearrdha
   an inghean fhíal inneallda
3. Cuiris eachlach d'iarraidh Fhinn
   feacht día mbádhmar a cCroimghlinn
   do lodmar as go Beinn mBroin
   da hiarraidh ar a hathair
4.  53aTrí céd láoch go ngniom ngrod
   lodmar atúaidh dia tochmharc
   fúaramar earradh gach fir
   an oidhchesin ón ingin
5. Ba maith leisin ingean uill
   is ba maith le mac Cumhoill
   an toisc tangamar dia tigh
   & ba maith lé a mhuinntir
6. Ro ráidh Dirraing mac Doghair
   & nochar rádh fholaigh ¹¹
   do-gephthaoi congal is cath
   isin maidinsi amarach
 p.22
7. Adubairt Fionn flaith na ffían
   a Dirraing mic Doghair shíar
   cía eidir ar tír ar tuinn
   chuireas iomarghal eadroinn
8. Clíabhach ri Coinceann coir
   gabhus a tTraig Inbeir ¹² Móir
   ar tteacht co dún Beinne Brain
   isse chuirius an iorghail
9. Ann sin ro ráidh Duph mac Duinn
   go molbthach re mac Cumhaill
   dingébhsa in loingius lán
   dia ngabhaid sa tracht ttonnbhán
10. Eirgis uainne Dubh mac Duinn
    tri c[h]ēd deaghláoch druim ar druim
    gabhaid seachnóin na fairrge
    go srothaibh criche Cairbhre ¹³
11. Do gapsat Coinchinn chrúaidhe
    fa Cliabach go mét n-uaille
    leigid airgne síar is soir
    fo sliabh Colláin meic Crimthain
12. Teagaid laimh re traigh atúaidh
    tri mhíle Coincheannach crúaidh
    ro marbhsat ar maidin Dubh
    cona muinnteir 'na ccodladh
13. Tuitis sís isin sruthair
    Dubh mac Duibh óir ba duthain
    ó bheith da corp sa ghlaisi
    do lean ó Dhubh Dubhghlaisi
 p.24
14. Teagaid íar sin go Dún mBrain
    leigit trí garrtha gabhaidh ¹⁴
    ro lean don dún Dún nGaire
    od-ratsat trí tromghaire
15. Cuirid fir ar fud fairrge
    go rainic Ceann na Cairrge
    gur gabh cách ceann a chéile
    a ttracht Oirir Uirshleibhe
16. Teilgis Clíabhach cleitín cruinn
    tre slogh meic Mórna in mórghluinn
    nir fed coisceim seacha sin
    rob áil le cách é d'oighidh
17.  53bRo theilgsean cleitín eile
    go Fionn do budh sgél sgeile
    go ttorcair Fionn Failbhe
    d'fuiliugadh a áonlaimhe
18. Teilgis in treas cleitin cuir
    go ro marp Glas mac Ingair
    go ttorchair Glas a Moigh Mhaín
    do leathtaobh Droma Deargchaín
19. Do riacht mac Lugach Lágha
    go lúath docom ¹⁵ na tragha
    go ttorchair Cliabach sa ghleó
    do comrac Gaíne ghairgbheo
20. Do marb Torcán & Tarbh
    ro marb Garbhán & Garbh
    do marbh Labraigh is Leasgor
    ar áon Maolán & Measgor
 p.26
21. Marbhuis tri cháoga sa cath
    don mhanaoís moir meic Lughach
    ba hainm don láoch ag cur cleath
    in lásin Cáol crodha cedach
22. Tucadh leis ceann Cliabhach cruaidh
    go Fionn a ffíadhnuise in tsluaigh
    agus fagbais 'na luidhe
    ag mac Cumaill Almhaine
23. Adhaig is Uath is Uath
    a gcomlann ba brúach ré brúach
    na trí galgada gábhaidh
    ro marbh Faolán fíorlamaigh
24. Torchair lé Faolán mac Finn
    Accais & Ágh is Éislinn
    Corrán in ceatramadh con
    rodus-marbh Ailbhe a áonor
25. Torchair Troma sa tráigh shiar
    lé Dubh Dromán nar bhó dían
    gin go ttainic slán da tigh
    marbh Dubh Dromán doiligh
26. Ro mharbh lucht na ccenn gcon
    a marbadh ba mór in modh
    fearrdorn a ffiacoil gach con
    lán glaice laich na timcioll
27. An cathsin tuc Fionn fearrda
    & Coinchinn ceanngarbha
    ní tucsat cath 'na deaghaidh
    acht cath Átha Breó a mBreaghoibh
 p.28
28. Do bhui Dáolach 'na deaghaidh
    ag mac Cumhaill airmleabhair
    gur baithead[h] ag snámh in bhean
    a Moigh.Aird in da Inbhear
29. Do lean Aidhne d'Aidhnidh shoir
    do lean Dáolach do Daolaigh
    bean Finn & a hingean
    atáid sonna a dhá n-inbhear
30.  54aDo rad Fionn a bheannacht mbúain
    do Cháol crodha ba mait búaidh
    tré bheannachtain fhire Finn
    tarraidh creideamh in Táilghinn
31. Díarmaid úa Duibhne is Cáol
    is Oissín mac Finn fíorcháomh
    ag lámhach ar tír ar tuinn
    nír teilgseat urchar n-imruill
32. Gach ní do teilgeadh Caol cas
    ro gonadh é go hamhnus
    ní bhlaiseadh bíadh no beathaid[h]
    ar in talmain tromleathain
33. Ingean Ábhartaigh fuiligh
    cedsearcus Caoíl chédghuinigh
    do rad in sleigh mbric mbreachtaigh
    do Cháol ina cēdsearcaibh
34. Coicc lamha Chaoíl ina crann
    triocha urlach na hiaronn
    do budh bláith áluinn a halt
    tuilleadh 'na dhorn ¹⁶ duthracht
 p.30
35. Duthracht Duirn buidhe bhúadhach
    a hainm a ghaoís anúabhar
    Duthracht sleagh Abhartaigh finn
    do lean a hainm don abhoinn
36. Mar do ghlantaoí in ga glas
    a hInbear in da Eachlus
    do bhí an sruth mear amoigh
    ina dhíaigh go dearg ón fhuil
37. Sabharn tuc in brat bladhach
    do Cháol crodha comramhach
    tug inor ingantach leis
    nach gontaidhi faoí no thaireis
38. Sábharn ba bean bhunaidh
    do Caol mor asin Mumhain
    is hí dus-rad Cáol gan chloinn
    trena sidhe sa sabhrainn ¹⁷
39. Marbh Caol re cois Patraic féin
    thuaidh isin Midhe moighreidh
    gur adhnacht a cCrosaibh Caoíl
    mac Lughac[h] ann da leathtaoíbh
40. Is misi Feargus féine
    fada dam tar éis na Féine
    ro chosnus mo chuid don tráigh
    sa lathairsin a Lorcáin

A LORGAIN

 p.32‍

39.

1. A Oisín cía in feart dona
   ga ffuil in luige fada
   sloinn duinn a seanóir gan oil
   cía in feart ós na feartoibh
2. Cía in feart do claidhead go mór
   a Oisín go n-imad slógh
   a fhad is méd a luighe
   uime atú da fhíafraighe
3.  54bCía in làoch ro hadhlaiceadh ann
   a mheic Finn nar ob comhlann
   sloinn duinn a seanóir ma-le
   fearr leinn na comradh eile
4. Leasc liom a innisin duibh
   lomlán mo clí día cumhaidh
   in líon slóigh ro torchair ann
   d'fíanoibh Alban is Eirionn
5. Na habairsi sin a fhir
   a Oisín a fhir eólaigh
   rachaid sloigh in beatha búain
   a fhir áitheasaigh armrúaidh
6. Treig do cumha creid budhdhéin
   a mheic Finn ba láochdha leim
   gaph creidiom cóir gan séna
   tug dot úidh na soisgéla
 p.34
7. A Patraic an rim anois
   go ffreagrainn ar fhíafraighis
   go sloinninn a chleirigh cháidh
   cía dar claoídheadh an feartán
8. Feart Osgair mhic Garadh fhéil
   feart fhir aitheasaigh airmghéir
   feart laoích go n-iomat ttreideadh
   feart curadh feart fírfheindeadh
9. Feart laoích do chuireadh catha
   is do commbriseadh craoíseacha
   feart airdrigh go ngniom tréinfhir
   feart mic Morna moirfhéindidh
10. Ata uirsgél agam dhuit
    a Patraic día mbeantar cluig
    ar sluaghoibh Teamra gan fheall
    's ar fhíanoibh aille Eireann
11. Smúainis mac Cumhaill gan on
    airdrigh oireagdha Almhan
    an cuimdhe ceann na n-uile
    athair teann na trocaire
12. Glúaisis día oilithre uainn
    mac Muirne gusin morbúaidh ¹⁸
    is tri cháoga láoch gan ceilg
    do mhuinntir Fhinn faobuirdeirg
13. Is é ba tigearna ann sin
    a nEirinn álainn iúbhraigh
    fear borb brighmor um creachoibh
    Cairbre líonmar Lifeachair
14. Meisi i n-ionadh Finn fhearrdha
    anm tríath is am thighearna
    ba hé ar ttinol riogdha in reim
    tri rúadhcata do roifhéin
 p.36
15. Meisi & Caoílti na ccath
    Osgar & mac Lughach
    Goth Gaoíthe do beireadh búaidh
    is meic eile Chaoilti crannrúaidh
16.  55aDomhnall mac Caoílti rom-car
    & Téghmall tren talcar
    Colla mac Caoílti ní chél
    is in fear fírluath Faoíllén
17. Baí ag Caílte cumhain leinn
    ceathrar eile nach airmhim
    fir do ládh tossach goile
    laoích nár obtach n-irghaile
18. Fionn mac Breasail fa borb dhe
    & Fionn bán úa Baoísgni
    Dolbh Sgéine ba fear go neimh
    & Feargus fírfhilidh
19. Áodh mac Finn ba fear go cceill
    & Faolán a mhacséin
    Baoísgne mac Finn fear go rath
    & in Dearg deigheanach
20. Dís oile ba hionmhain liom
    do cloinn Bhaoísgni na mbeimionn
    fa borb a mbrosgor 'sa mbrígh
    dā mac Osgair mic Oisín
 p.38
21. Dursan leam aireamh a láoch
    's a fféindeadh ffuileach ffíorgháoth
    le himat a ttaoísseach ffían
    tan do biodhmaois ar áonrían
22. Laithe duinn ina díaigh sin
    a nAlmhain a n-ibhthe miodh
    a ndún mheic Cumhaill na ttreabh
    ag ól is ag oirfideadh
23. Glúaisis teachta go hAlmhain
    mac Corbmac in t-óg angbaidh
    d'iarroidh chomhadh ar in fféin
    nó a mbeith uile dhā mhíréir
24. Ann sin fuighlimsi gan fheall
    ré teachtoibh airdrigh Éireann
    sloinnidh bhar ttosga gan oil
    ó Choirbre lonn Liffeachair
25. Seilg Eirionn do leigean dó
    do rí Teamhra nar chan gó
    gan lúadh ciosa ó sin amach
    nó go ttoir an brath bráonach
26. Adubairt Osgar amhra
    ba hé in milidh mor calma ¹⁹
    sealg Eirionn ní tiubram uainn
    do Cairbre coscrach crannrúadh
27. Ro ráidh mac Lughach go lúath
    do-dhenam tabach tréntúath
    sealg Éirionn do-ghéntar linn
    nó go ttigidh mac Cumhaill
 p.40
28. Cuirmitne teachta go fíor
    go mac Cormaic aibhlibh gniomh
    go Teamraigh nach treabhdaoís groidh
    a mbíodh Cairbre Liffeachair
29.  55bInnisit sgéla gan fheall
    na teacta d'airdrigh Eirionn
    fograid cath ogal eangach
    for Cairbre na claoinTeamrac
30. Tinóilis Cairbri na ccreach
    colamhain teanna Teamhrach
    timairgis Laíghneacha ²⁰leis
    is slúagh Cruachan go coimhdheis
31. Cruinnigit Ulaidh Eamhna
    fa Cairbri chosgrach Chearma
    ba hé a ttinól líth nár lag
    seacht gcatha fráochdha ficm[h]ar ²¹
32. Do-rónsam comairle chrúaidh
    Fíena Eirionn a n-énúair
    cath do tabairt gan chairde
    do rígh Eirionn imairdhe
33. Cuiris teachta go hAlbain
    mac Cormaic in t-óg angbaidh
    go hOsgar mac Garadh fhéil
    fa borb cosgar a caithréim
34. Maith do freagradh ag Osccar
    teachta in rígh od-chúalastar
    triallaid tar in ffairrge ffúair
    deich ccéd do ghléire ghlanslúaigh
 p.42
35. Rainic roimhe go Teamraigh
    Osgar mac Garaidh ghreadhnaidh
    rí Teamra ó nach fúair ann sin
    tainic roimhe go Gabhair
36. Níor airigh airdrigh Teamrach
    an t-óg alainn ildhealbhach
    nó go ffacaidh sa ffaiche
    deich ccéd curadh cóirighthe
37. Láoch rompa ba ríghdha réim
    mac Garadh an airm aithghéir
    dhó ro budh comainm Osgar
    nír b'fearr láoch um thúarustal
38. Eirghis in rí 'na aghaidh
    mac Cormaic chrúaidh chostadaigh
    fearais fáilti fris gan fheall
    suidhis ar deis righ Eirionn
39. Inbhaidh dhuit do ló bádha
    ro ráidh Coirbri go dána
    do tabairt leinne ma-lle
    a n-aghaidh Fhinn Almhaine
40. Ní mhair a Osgair re headh
    acht tríar calma curadh
    nachar thuiteadair uile
    le cloinn Bhaoísgne bharrbhuidhi
41. Cuimhneóchadsa dhuitsi sin
    a rí Éirionn go móirneimh
    a Chairbre chóir gan anadh
    dhóibh treisi na tromfhaladh
 p.44
42.  56aRo ráidh rí Uladh go rath
    Áodhan angbaidh anghlonnach
    cubhaidh bar ccomlann ma-le
    tú féin 's a' t-Osgar eile
43. Glór nár bh'ionráidh dhuitsi é
    a rí Uladh go gcaoímhgné
    ni imtigh talmhain na ttor
    láoch budh ioncomlainn d' Osgar
44. Do-bersa briathar oile
    a rí Eamhna íathghloine
    nar gabh sgíath no cloidheam corr
    láoch da seachonainn comhlann
45. Gairit ro bamar ann sin
    a mheic Carploinn a chléirigh
    nó go ffacamar san magh
    deich gced catharmach curadh
46. Láoch rompa go sgeith ccorcra
    go n-earradh sáor somholta
    go lúirigh ffirthréin ffearrdha
    go gceinnbeirt óir oireaghdha
47. Go sleig rinnghasta roiréidh
    go lainn ffada ffaobairghéir
    fogha cóir is ceis oile
    baí a laim in cathaighe
48. Ba hé sin in láoch fuileach
    mac rígh Lochlann lúathghuineach
    for tteasdaibh tainic ó a thigh
    on Bheirbhe bháinghlain bhothaigh
 p.46
49. Fostaighim Osgar go ngráin
    is mac rígh Lochlann d'enlaimh
    mo-ghenor tríath ga ttarla
    dā dheich cced curaidh calma
50. Mac rígh Lochlann ba lonn goil
    geallais diongbháil meic Garaidh
    mor in feidm freagra d'Osgar
    fear a theasta um tuarustal
51. Cuirthear linn a chleirigh cáidh
    ar moigh Gabhra go morgráin
    sonn sgíath is geirreann nár mhín
    um tríath Eirionn 's um Oisín
52. Tiagmaid a cceann a chéile
    ba curata ar ccoiméirge
    leigmit tri gáire cinnte
    go gclos íatt a ffirminnte
53. Diubraicmit ar a chéile
    ba curata ar ccoiméirge
    teascmid dar lannaibh leabra
    ar lúireacha loinnearrdha
54. Ba hiomdha sgíath 'na blodhaibh
    ar moigh Gabhra graineamhail
    & corp go gcrechtoibh ²² dhe
    ó ar n-eachtaibh ²³ ar a chéile
55. Do radsam torannchleas teann ²⁴
    sinne is muinntir rígh Éirionn
    nir sguiriomar don treas te
    gur dithaigh cach a chéile
 p.48
56.  56bTucc céim cruadh as ar n-ucht
    mac rígh Lochlann na longport
    cona deich gcéd curadh cain
    re gaisgeadh ré gnathiorgoil
57. Ro marbh céd gacha cearna
    sa cath cródha choimhfhearrdha
    tainic fein 'na chró catha
    mac úasal an ardfhlatha
58. Od-chlos sin d'Osgar uallach
    an cur calma catbhuadhac[h]
    freagruis mac Garadh go lonn
    mac rígh loingleabair Lochlann
59. Saitid do chur in catha
    an dís curadh comhfhlatha
    corcraid a sleagha ma-le
    a ngeilchneasoibh a chéile
60. Nochtaid a lanna liomtha
    an dís crodha coimfhíochdha
    ar sgaoíleadh a sgíath mballghlan
    mairg tarraidh in chathirghail
61. Ba hé sin in brath fíre
    cía comlann rob ainmín[e]
    dar thuit mac rígh ²⁵ Lochlann lir
    do laim Oscair mhic Garaidh
62. Deich gcéd na Lochlannach lonn
    ro thuitseatar bonn ar bhonn
    le deic ccéd mic Garadh ghloin
    nochar chabhair dar bfíanoibh
 p.50
63. Tug a aghoidh oirne dream
    deaghmac Garaidh na ngéirreann
    nir gabhadh ris ríoghdha in reim
    gur dhithaigh pairt dar ngnaithfhéin
64. Dearcuis Osgar eile air
    ag sloighe in chatha crechtaigh
    tig 'na chuinne anba in gnimh
    deaghmhac aitheasach Oisín
65. Od-connairc mac Garadh fhéil
    díanreim Osgair go míchéill
    leigis úadha coscar cháigh
    ar Osgar mhór do dhingbháil
66. Tucsat ann sin beim ar bheim
    in dís curadh ba coimhréil
    tollaid da sleagoibh seacda
    a sgeith aille óirgreanta
67. Fuaim a lann ba laochdha in troid
    cían ó ionadh in comhraic
    's a gcroidheadha ag rodháil reann
    ag gearradh chnamha is chathbharr
68. A Patraic ni dearnadh ríamh
    a ffogus nó a n-eidirchían
    ní dingentar go la in Lúain
    a measraightear na morshlúaigh
69. Sochtaid fir Eirionn uile
    ag eisteacht re a n-urluidhe
    no gur tuit mac Garadh gloin
    do laim aitheasaigh Osgair
 p.52
70.  57aAta liom do mheabhair ghloin
    deich gcéd meanmnach mic Garadh
    gur chuir Osgar go roghrod
    a gcoscar 'sa gcrúadhchomhrac
71. Eirgis fearg adhbhal ann sin
    íar cciorrbhadh a chuirp choimhghil
    a gcoinne rígh Eirionn áin
    robudh deacair a n-eadráin
72. Timceall in cro catha
    is teaghlac an ardflatha
    gur chuir ár in catha crúaidh
    ag rochtain Cairbre crannrúaidh
73. Togbhais Cairbri in sgíath uallach
    's an lann breachtach bhithbhúadhach
    togbhais in da sleigh go neim
    a n-aghaidh Osgair échtaigh
74. Léigid úaidhi in sleigh seadhmhair
    go mac Oisín úirfheadhmaigh
    go ndeachaidh thrid in tsleigh theann
    corp in churaidh gur chróighearr
75. Le hOsgar maith ro freagradh
    is urchur fuair airleagadh
    do theasc ceann Cairbre go neimh
    do bheim curata cloidheimh
76. Od-connairc Oscar Eamhna ²⁶
    nach raibhe féin infheadhma
    téid dia choiriugadh mun ccath
    ar cholamhnoibh na Teamhrach
 p.54
77. Deich gcéd is tri catha ar slúaigh
    ar moigh Gabra go mórbhúaidh
    ba hé ar ttinol ag teacht as
    fiche ced feindeadh foltchas
78. Fada damh dia n-áireamh sin
    a mic Calprainn a chléirigh
    ag feitheamh a ffeart go ndath
    ar moigh goirtiomdha Gabhra
79. Go riomtar gaineamh mara
    ar áon agus réltana
    ní haireamhtar trían a ttrín
    ar marb Osgar mac Oisín
80. Creidim duit a cleirigh chaoímh
    a Patraic iodhain foltchaoímh
    is creidim do rígh neamhdha
    gurab é mo tigearna
81. Barrán mac  ²⁷ Milidh don moigh
    Togán mac Dáire Breathnaigh
    tuitid in dís ba garbh goil
    do laim aitheasaigh Osgair
82. Tuitis rí Uladh liom féin
    Áodhan aiteasaigh aigmhéil
    a los sgeith is chloidhimh chuirr
    ar lathair chatha is comlainn
83.  57bRo thuit rí Laighean na learg
    lé hOsccar chruaidh cloidheamhdhearg
    tuitid láochraidh Laighean de
    le deaghchloinn chosgraigh Chaoílti
 p.56
84. Ro bhásaidh Cairbre go neimh
    Forlámh mac fir Chuirb crechtaigh
    tri bronaibh ²⁸ do laimh Osgair
    le mac Garadh gormrosccaigh
85. Le Barrán mac Milidh Mhúaidh
    taoth seacht mic Chaoílti crannrúaidh
    da mac Osgair réil go n-ágh
    do thuitseat fós lé Barrán
86. Mór in gniom do-rónadh ann
    Osgar is airdrigh Éireann
    Art mac Cairbre líon a shlúaigh
    is Mac Lughach go lánbhúaidh
87. Seacht meic Chaoílte ba garbh goil
    & Osgar mac Garaidh
    ro thuitseat ba borb a mbrigh
    's da mac Osgair mhic Oisín
88. Da mac rígh Laighean na long
    ro thuitsead tra bonn ar bhonn
    mac le hOsgar ba garbh gnímh
    is mac eile le hOisín

A OISIN

 p.58‍

40.

1. An seisior
   tríar a ttigim ar deisiol
   triúr frithir fallsa focham
   is triúr coirpseang cnisgeal
2. An deacair
   is isi a' bhean rom-tachair
   taibhseach sliocht a dhá gegbhonn
   ní hettrom mar a saltair
3. An tsuirghe
   macamh meallta gach buidhne
   gerb annsa í na in t-anam
   agam ní ffuil a cuimne
4. An réidhe
   mo-chean neach diarab céile
   dhi ríamh ni deachaidh rogha
   fearr ina gach togha sbreidhi
5. An eigion
   pudarlach ó ló in chéidfhir
   treisi naid mná na cruinne
   smacht uirre nochan éidir
6. An mheanma
   ríoghan ur bhuilidh breaghdha
   gidh inmhain an bhean bhunaidh
   dhamh ó 'nuraidh ní tharla
7.  58aAn chumha
   uimpe bhíd na bruit dubha
   ní mo-chean bean a léra
   ní híad a sgéla is llugha

AN

 p.60‍

41.

1. Clíabhán cuill cía do-róine
   innisidh a sheanóire
   & do-rinne cleas cuir
   agaibh ar tús ar énoibh
2. An ccluineann tu a sheanóir thall
   an ceist a chuireas in Táilgheann
   innis mar is aithnidh dhuit
   an cheist ad ²⁹ chuireas Patraic
3. Laithe n-áon día raibhe Fionn
   ar sliabh Lúachra na láinghlionn
   go ttarla sé ar leith on fhéin
   tri fichit láoch go láinmhéin
4. Ro bhádhmar gin gur threórach
   go neamhshadhal aineólach
   fa cheó ndraoítheachta ndoirche
   nó gur chinnseam comhairle
5. Silleadh da ttug thairis síar
   Finn mac Cumhaill flaith na fFían
   ad-chí óglach ard aistreac
   go n-earradh ndearg ndeaghmhaiseach
6. Do bhaí ar deaslaim in fhir mhóir
   cliabhán dathalainn deargóir
   do ghabhadh mar budh mian lais
   a ngabadh d'énoibh thairis
 p.62
7. Sa ttulaigh ttaobhálainn ttruim
   tainic in t-óglach chugainn
   is ro bheannaigh dhuinne tra
   do bríathraibh glesta glaná
8. Día ttigthæ lim lín d'fheadhna
   a Fhinn na fFían ffiorchalma
   sean gach dighe do-bhér dhíbh ³⁰
   & nua gacha seanbhídh
9. Ro eirgeamar súas go grod
   muinntir Fhinn na n-arm n-úrnocht
   gidh ar leas ni tainic dhe
   leinne nir leasg an eirghe
10. Glúaisis romhainn in fear mór
    do leanamar é 's ba trogh
    go cathair Inbhir dhá Shál
    áit ar hinnleadh in clíabhán
11. Ar ndol don fior mhór amach
    uainn tar dorus na caithrach
    comla ghairbhiarainn gan mhoill
    íadhais an uairsin orainn
12. Seacht lo go n-oidhche gan bhíadh
    dhuinn sa chathraigh cladhard críadh
     58bgan aoínneach do teacht díar ffios
    do chían nó do comhfhogus
13. Ar aithris in chliabháin chuir
    ar saith énaigh gach éinfhir
    do-rinne Fionn cliabhán cuill
    dhuinn nír seachmidh in fhoghluim
    go ffaghmaoís ón chliabhán chuir
    ar saith énaigh gach éinfhir
 p.64
14. A gcionn seacht laithe mar sin
    tig mac Troghain díar fféghain
    do mheas sé nach rabhsam beó
    díer ndicheannad i n-énló ³¹
15. teagmaid aníar is anoir
    fa mac Troghain an úairsoin
    ar tteacht duinn uime go reacht
    nochar foghain do a draoíthacht
16. Beiris Fionn uainn in fear dearg
    risséin ger adhbal ar ffearg
    & cuiris slán da thigh
    gin gur dheóin leinn a chleirigh
17. Iocht is fearr do-rinne riam
    deaghmac Cumaill flaith na fFían
    fear dearg d'idhlacadh slán
    & sinne d'eadradhán
18. Ag sin iocht do-rinne Finn
    a chleirigh na mbachall mionn
    an fear do i mbread gach n-ágh
    leis ro hinn leadh in clíabhán
19. A Chaoílte gé atú go fann
    na leig leam ³² día n-abair breg
    aoínneach budh commaith le Fionn
    in ffacaidh tú ríamh red ³³ ré
20. Fo a anam cona chorp
    acht gidh dubh anocht mo lí
    ni bhí commaith einigh Finn
    a nduine re a linn a cclí

CLIABHÁN

 p.66‍

42.

1. A Lía Thulcha Tuaithe shuas
   gus ttigdís curaidh go gcruas
   dainim da gach ergna ³⁴ uaiph
   narsat berla go mbithbhúaidh
2. A n-us deach Gaoidhealg is glór
   & ciall bhuilidh blathmhór
   ag cur cúart fom chlí do chin
   gurab súairc ag seanchaid[h]ibh
3. Na sgéla ro shirseam ort
   innis damsa rádh gan locht
   gacha nona lor do bhrath
   sgéla mora Mhic Lughach
4.  59aOs duinne féin tuc Dia dil
   ré a n-innisin ré a n-áirimh
   cía día mbeinn día séna ar seilg
   sgéla meic Dáire drechdeirg
5. Dáire dearg mac Conaill chain
   mheic Oilealla mhic Eóghain
   issé sin athair airmhid
   ag Mac Lughach lánfháilidh
6. Lughaidh roime d'agalloimh Fhinn
   Dáire a gCluain Oirrthir aoíbhinn
   tar gach ardbrugh gusan moigh
   suaill nach rainic go hAlmhaigh
 p.68
7. An tan tainic Dáire donn
   bealach Gabhráin na ngarbhghlonn
   ro íadhsat uime ar in ngurt
   tri meic Rossa go rúadhfhult
8. Teagaid ag fiefraidhe sgél
   do Dháire úasal airmghér
   ro ráidh ba hé Fionn fearrdha
   a tríath is a thighearna
9. Ni hí so do conair chóir
   ráidhid meic Rossa romhóir
   issé in Fionnsin líth go ngoil
   ro bhássaigh ar seanathair
10. Canaidh créd is maith ann
    ar Dáire mór na ccathbharr
    acht ar marbadh féin fír dhe
    madh hí críoch bhar ccomairle
11. Ni iarrmaid comairle ar neach
    a óga tigidh d'einleath
    is fíor in fath gan aga
    's bar n-airm diomór difhreagra
12. Trí nonbhair ro bháttar sin
    tri meic Rosa go roghail
    & nonbhar do Dháire
    ba hé líon a gcomhairmhe
13. Tuitid tri meic Rosa réidh
    d'armaibh Dháire deirg budhdhéin
    gidheadh do marbadh uile
    muinntear Dháire dhúalbhuidhe
 p.70
14. Innisidh a sgēla íar sin
    do mac Cumhaill a hAlmhain
    ba maith lé Fionn flaith na fFían
    gach a ndearna in righníadh
15. Fuirigh sunn a nAlmhain fhúair
    ag so meisi ag dol budhthúaidh
    agad leigheas go líon gceird
    a chur fhosaigh fháobairdheirg
16. An tan tainic leigheas lán
    & ro bhaí go hógshlan
    glúaisis i ndeaghaidh in tslúaigh
    arna leigheas go lánbhúaidh
17. La día raibhe 'na áonar
    Dáire dearg nar dreacháoradh
     59ba ttosach oidhche fúaire
    ag Sith Buidhbh go móruaille ³⁵
18. Suidhis in féindidh íar sin
    tuirrseach d'aithle a aistir
    go ttuc día úidh in t-amus
    a anshódh cona ocobhrus
19. Ad-chí & ní a gcodhladh
    brugh alainn día oslagadh
    slógh gan tuirrsi & muirn mór
    soillsi & cuirm go gcomól
20. Teid sa mbrugh in feindidh fíal
    fiadhaightear é soir is síar
    suidhis Dáire 'na deaghaidh
    tuc a airm ar áighleandoibh
 p.72
21. Fritheóiltear é sa tigh thall
    go maith ag Túadh De Dhanann
    ro éirigh go dían íar sin
    téid eidir an ingheanraidh
22. Boí dalta ag rígh in tsíodha
    díerb ainm Eochaidh ailtmhilla
    bean tsubach nar cáineadh ceill
    Lughach laimgheal a hainmséin
23. An tan ad-connairc Dáire
    an mnaoí gceinnfhinn go n-aille
    ro tidhlaic dhi searc ní ³⁶ sáobh
    maith le meanmain in macaoim
24. Faoídhid sa dun ar áon
    Dáire 's an ainnear fholtcaomh
    gur foillsigh do Dháire íar sin
    gurbh am lamhnaidh don ingin
25. Madh torrach tra thu a bhean
    ro ráidh ría Dáire dreichgheal
    tug leat go Fionn fath gan gheis
    madh mac bheire gan eisleis
26. Budh maith mac berthor ann
    ro ráidh Eochaidh go hinmhall
    foigheolaidh mor maine amach
    budh é a ainm Gaíne Gaisgeadhach
27. An úair tainic a hinbaidh
    is ro dhealaigh re a troimiodhnoibh
    rug sí mac ba caoime bladh
    díar comainm Gaíne glégheal
 p.74
28. Tainic fo tri tar a bél
    is amlaidh ro-chúala in sgél
    istig ag triall a bhíadhtha
    in eas alainn aimríadhta
29. Gabhais in eas 'na laim laích
    mór an obair meic bhig bhaíth
    an eass ina laim ro lean
    no gur eirigh an inghean
30. Ro hinniseadh in gniom ghlan
    tainic cách día coimhfegadh
    an eas i laim in leinimh
    nír fedadh a n-imdeaghail
31.  60aGidh bé do innisfeadh thall
    eidir sloghaibh na sáorchlann
    iss é sin gan táidhe amach
    ceidgnimh laimhe mic Lughach
32. Ro bhoí bliadhain sa dún dhe
    aga mháthair budhdhéine
    is tainic a ccionn bliadhna
    go Fionn fossaidh firníamhdha
33. Do luidh leis a mhathair mhín
    día innisin don airdrigh
    is do rad dhó a ccogar chain
    gurb e Dáire a dheaghathair
34. Mar tangattar Fíana Fáil
    go teagh Fhinn uile d'énlaimh
    ro shuidhseat an slógh ier sin
    mar do bhíadh ól a nAlmain
 p.76
35. Íar suidhe don Fhéin uile
    a ttigh mhóir na hAlmhuine
    tugadh go Fionn ba dearg dreach
    Lughach cona mac muirneach
36. Gabhais in leanam ar laim
    Fionn nár adhair d'iomarbháidh
    do toirbhir dhó poig
    don mac alainn gan urchóid
37. A mheic aithin h'athair fein
    adubairt Finn flaith go gceill
    ameasg cáich gidh feidm doiligh
    & eirg dhá innsaigidh
38. Ger lionmar an Fían uile ³⁷
    eidir righ agus ruire
    suidhis a n-ucht Dháire dhil
    an mac ba haille a nAlmain ³⁸
39. Gabhais éd bean Dháire dhil
    iar ffaixin in mheic mhéirghil
    d'olc as a haithle nír fhan
    on mac ar n-aithne a athor
40. Is hí bean do bhoí ag Dáire
    Aíbhinn óg go n-iolgháire
    bean gan tacha each na óir
    ingean data meic Dimhóir
41. Na déna éd a Oíbhinn ³⁹ fhíal
    adubairt Fionn flaith na fFían
    raghoidh dhuit is beart go mblaidh
    sloindeadh in mheic ó a mathair
 p.78
42. Beir leat ar Fionn mac Lughach
    in naoídhe suilbhir subhach
    a inghean dhata mar dhoigh  ⁴⁰
    budh hé in dalta go ttrenghoil
43. Ann sin rug lé mac Lughach
    an inghean seghainn subhach
    go teagh a hathor uallaigh
    go Clúain Cheasáin chathbhuadaigh
44. Go ceann seacht mbliadhan íar sin
    ro bhoí in mac aga mháthair
     60bdía oileamhain anba in gníomh
    samalta d'adhbar airdríogh
45. Tig sa fFéin ó sin amach
    ba maith a lúth 's a lamhach
    mar tainic gniomha goile
    d'úa na ríoghna róghloine
46. Ceidbhean do rad searc go sochla
    Túadha ingean ard Áongusa
    isí do rad  ⁴¹ thúaidh ga tigh
    a ttulaigh úaine fosaigh
47. Mac Lughach ar áon is Fionn
    ro saith in gcloich os a cionn
    os feart Túaidhe attaoissi ann sin
    a líog úaine áith fhosaidh
48. Is hé ro sáith in lía lom
    giolla uallach úr ettrom
    ge do mharbh áibhlibh níadh
    do saith le a laimh in láochlíag
 p.80
49. A cloch ata a tTeamhair Breagh
    ro sáith Fionn tre maith meanman
    fut atá  ⁴² Aillen  ⁴³ amhra
    an siodhaighe sáorcalma
50. A cloch Feadha Gaibhle glain
    ro sháith Finn nar ob iorghail
    ata Díanartach mar dhoigh
    fut is Dearg mac Díanartaigh
51. Is fear roghain  ⁴⁴ ba garbh gráin
    Domnall mac Finn mic Cuáin
    fút ata & is dearbh dhe
    Conn leidmheach mac Lathairne
52. A cloch Chairn Fhearadhaigh uill
    ro sháith mac crodha Cumhaill
    is fútsa ro cuireadh dhe
    Daíghre ceóilbhinn cruitire
53. A cloch ata ar Moigh Raíghne
    ro saith Finn flaith go saidhbre
    ata Goll fut mar deirtear
    & Raíghne roiscleathan
54. A cloch ata a n-Almhain uill
    ro saith go moch mac Cumhaill
    Daolgus mac Cairill chais chain
    tú os loighe in laoích láidir
55. A cloch Mhoighe Dithláin dhéin
    ro sáith Fionn in treasa threin
    fut ata Dolbh Sgoinne in sgáil
    & Fionnláoch óg adhnáir
 p.82
56. A clochúd Áonaigh Pataoín
    is fúd ataid na deaghmacaoímh
    Patan mac rígh mhara hIocht
    ionmhain láoch ata fon ffiort
57. A cloch shleibhe Colláin crúaidh
    gus a gceimnighdis ar slúaigh
    as red ⁴⁵ tháobh ad-bath in fear
    in láoch Collán coisreamhar
58.  61aA cloch ata a nGréin mar Ghloin
    do sáith go moch Maoíl Eanaigh
    is leis ro cuireadh gan cheilg
    uas cionn mic Dhaire drechdheirg
59. A cloch Cronnmhóna an catha
    ro saith Fionn fear in ratha
    fúd ataid in tríar ba trom neimh
    Conn Codhnach ⁴⁶ is Cuingidh
60. A cloch atá a nDún os Loch
    ro ráidh ⁴⁷ Fionn narbhó hoglach
    is fúd ata Bodhmann binn
    is Fiacoil Aoí mac Conchind
    ocht meic Bodhmainne go mbúaidh
    in cuire calma comhcrúaidh
61. A cloch ata a nDruim Sgartha
    do saith Fionn fear in ratha
    fúd ata Druim Sionna slán
    giolla do thuit le Conán
62. A clochud Teamra Luachra
    ro sháith Finn feindidh fúachdha
    fúd do cuireadh ní fios foill
    Blathnoid bheag is Cnú Dearóil
 p.84
63. A cloch Ollarbha gan fheall
    a ttorchair airdrigh Eirionn
    fud ata Leagán luaimneach
    & Ronán roúaibhreach
64. A cloch Seisginn Úairbheoil fhúair
    ro saith Finn ba gnáth go mbúaidh
    fud ata in láoch ba dearg ga
    Sgiath Breag mac Loga Lágha
65. Dubhchosach Dubhthnuthach donn
    dhā mac Morna na mórghlonn
    atáid fud sunna re seal
    is Iubhar mac rígh Laigean
66. A cloch ata a nDruim Righe
    do shaith Fionn flaith ar ffine
    is fud ata Cairioll cóir
    & Colla mór ua Conbhroin
67. A clochud Cairn Fhearadhaigh fhuair
    ro saith Fionn códhnach ar slúaigh
    fúd ata curaidh na ngiall
    Lughaidlh mac Con mheic Mhaicníadh
68. A cloch mor ata sa Ráith
    do saith Fionn feindidh foltbhláith
    fúd atáid arna ffolach
    Clídhna is Ciabhán casmhongach
69. A cloch ata ar Tuinn Clíodhna
    ro sáith Finn na n-echt n-imdha
    rí Easpainne na n-arm ngér
    fúd ata Rinnal roithrén
 p.86
70. A chloch mhór ata a gCuan Dor
    ro sháith Finn go neart ffáobar
    Tor mhac Díancrotha go ngoil
    rí Easpainne fot eochair
71.  61bA chloch Glaisi Cró in Chomair
    ro sháith Fionn lerbh ait ollaimh
    fúd ata Sgorán na sgíath
    mac righ Breatan na mboirbtríath
72. A cloch ata a gCionn Mhara
    ró shaith Fionn in fiorchara
    fúd ata Cas cuilfhionn cáidh
    is Gotha Gaoíthe mac Rónáin
73. A cloch Bhealaigh Chonghlais gairbh
    ro saith ⁴⁸ Finn ar nach ffrith faill
    fúd ata Art og an áigh
    nar ob cath nar char bannáil
74. A cloch Finntragha an áir truim
    ro sháith mac calma Cumaill
    mac righ Uladh Goll go ngoil
    fúd ata is Cáol mac Crimthain
75. A cloch ata ar móin Mhacha
    do sait Fionn fear in ratha
    ata fot ardbrugh ní chél
    rígh Alban Deidgheal Duirbhel
76. A cloch mhór ata ar Moigh Linn
    ro sháith mac Cumaill airmgrinn
    fúd ata in triath nar lag rían
    ceann na slogh Coinnceann coimfhíal
 p.88
77. A cloch ata a tTráigh Lí lóir
    ro sháith Finn tigearna ar slóigh
    uch mo cuma aibhlibh níadh
    fúd ata Fearghus finnlíath
78. A cloch mór ata ar Slíabh ⁴⁹ Mis
    ro sháith Finn flaith gan eislis
    ata Dáire ba dearg dreach
    fúd 'na luighe is Flann fuileach
79. A chloch ata ag Carn Sealbaigh
    ro shaith mac Cumhaill ⁵⁰ armglain
    fúd ata in láoch ba teann treóir
    Sealbach in Berla ó Bhreaghbhoinn ⁵¹
80. A cloch mhór ata ag in Eas
    do shaith mac Cumhaill airmdheas
    fúd ata láoch gan dóghra
    Geibhtine dheagmac Morna
81. A cloch ata 'gCionn Tíre
    ro sháith Fionn flaith ar ndhíne
    Finn mac Cuáin ⁵² 'na luighe
    fúd ata is mac Geibhtine
82. A cloch Eachrusa ⁵³ in fheóir truim
    ro shaith mac calma Cumaill
    fúd ata láoch ba garbh gráin
    Dubhán mac Cais meic Cannáin
83. A cloch ata sa Bhlárna
    fúd atáid in dís ághdha
    's an da Art don táobh oile
    nírbh e in fianláoch fingoile
84. A cloch Tulcha Cheapáin chain
    ro thogaibh Goll in ghaisgidh
     62afút do fagbhadh ger chéim crúaidh
    Ceapán mac Morna mhongrúaidh
 p.90
85. A cloch Dhúnaidh na n-Ochtar
    fud atáid trí deagochtair
    ocht mic Copthaigh ocht mic Cuinn
    ocht meic Ursgaith Átha Truim ⁵⁴
86. A cloch ata a gCuillinn Chlíach
    ros-togaibh Feargus finnlíath
    gidh bé rod-cuirfeadh tar ais
    do gepadh seóid is ionmhuis
87. A chloch Bheinne Muilt nár mhaoth
    o do saith Dáire in deaghláoch
    ataoí gan deacair mar dhoigh
    os cionn leaptha Mhaoil Eanaigh
    
88. A chloch Gaphra ba garbh gráin
    ro sháith Caoilti mac Ronáin
    fo attaid in dís ba garbh gal
    mac Lughach & Osgar
89. A cloch Thulcha in comlainn chrúaidh
    umar thochtadar na slúaigh
    fúd atá deagláoch go ngoil
    Osgar mac Garaidh greadhnaigh
90. A clochso Gaphra thúaidh
    rus-togaibh Finnb faobarchrúaidh
    Cairbre Liffeachair nár lag
    fúd atá cona dheaghmhac
 p.92
91. A clochso theas sa chnoc chorr
    rus-togaibh Oisín armlonn
    dhá mac rígh Lochlann tar lear
    fud ataid in dā thréinfear
92. A clochso oile theas tshíar
    in mhaicne ba mór soimhíadh
    sé mic Chaoílti ba garbh goil
    fud is deaghmac Osgair
93. A cloch Átha Barráin bhúain
    umar gháireador ar slúaigh
    urchor tug Osgar ard
    dar thuit Barrán bríatargharg
94. A cloch ata a cCarn Craoibhe
    ro sháith Fionn flaith Formaoíle
    is fúd ro cuireadh Flann rúadh
    in tuir calma chloidimrúadh
95. A cloch ata a gCrois Áodha
    ro saith Finn ba fear áobhdha
    is fúd do cuireadh gan oil
    an deaghláoch Áodh mac Garaidh
96. A clochud Ghlaisi Builge
    ro sháith Finn mór mac Múirne
    is fúdsa ro cuireadh dhe
    Daire deidgheal is Daíghre
97. A cloch lánmhor ó Luighdheac
    is lem ⁵⁵ croidhe féin is cuimhneach
    as fud ro cuiread 's ní a ngioll
    Dubhán dían & Moingfhionn
 p.94
98.  98bA cloch Átha Glinne caoín cain
    ro saith Finn in flaithfheindidh
    Logharn ua Baoísgne go mbúaidh
    fud ata in feindidh fíorcrúaidh
    fear ba maith luth ar láthair
    is Dáolgus a dearbhrathair
99. A cloch Dhunaid Lodhairn lóir
    is fúd ata in cuire cóir
    coigear mac Díarmada déin
    mar áon is Echtach airmgheir
100. A cloch ata a n-Eachthghe aird
     fud atá ger mór in mhairg
     Sealbach úa Duibhne ba deas
     óigfear ris nár chiall coimmeas
     íar gcur deargáir Féine Finn
     maidin a marbhtha a gCruimglinn
101. A cloch Áonaigh Cairn mhic Táil
     ro sháith mac Rosa rinnbhláith
     rod-fhagbadh go cliste dhe
     os cionn chiste Chróinfhinne
102. A cloch ata ar Slíabh Aillbhe
     ro sháith Fionn flaith gan doilghe
     is fúd ro cuireadh nír mhíadh linn
     Aillbhe ard uallach airmgrinn
103. A cloch Croimghlinne ba glas
     ro thogaibh Fionn fioramhnus
     do-gebhtha agat go gcáil
     mor do sgéloibh Bruacharáin
104. A chloch Chinn Mhorna is dearg dreach
     ro sháith Fionn ba línmar creach
     is fúdsa ro cuireadh dhe
     Dubhán mac Breasoil Bhoirne
 p.96
105. A cloch ata n-Eichtghe aird uill
     isí ro sháith mac Cumhaill
     ata Gluinfhinn mac Mórna
     fud is Dolor gan doghra
106. A chloch Mhoighe Line láin
     ro sháith Fionn féin día láochlaimh
     is fúd do cuireadh gan oil
     Duibhgreann dána mac Doghair
107. A chloch Tolcha Fíadhmhoir fúair
     ro thogaibh Fionn fáobharchrúaidh
     fo a ttáid ⁵⁶ in tríar ba garbh gal
     rí Alban 's a dhís brathar
108. A chloch ata a tTailltin teinn
     ro sháith mac Cumhaill airmgrinn
     Íodhlann og ro budh mór míadh
     fúd ata in feinnidh firfhíal
109. A chloch Atha Glonnaidh ghloin
     ros-togaibh Goll glunladair
     attaoí os da Dhuph dhata
     calma crodha curata
     Dubh mac Morna ro lúadh ⁵⁷ goil
     Dubh Róid mac Maoíl Tnuthaigh
110.  63aA cloch ata a gCinn Chluidh ⁵⁸ chrúaidh
     ro saith Fionn deaghfhlaith ar slúaigh
     fud ata Duphthach mac Duibh
     láoch ba harrachta a n-iorghail
111. A cloch mor ata sa mBrugh
     ro sháith Áongus 'na áonor
     is fúdsa ro cuireadh dhe
     Díarmaid dealbhcamoh ua Duibhne
 p.98
112. A cloch ata a nDruim Chríadh chain
     is fúd ro cuireadh Finn feindidh
     fear ba hiolardha céd sgíath
     tigearna láoch gcalma coimhfial ⁵⁹
113. Go n-airrchisi Mac Muire
     Finn mac Cumaill Almhaine
     go ruga leis códhnaibh níadh
     in fear ro saith gach rílía
114. Athair is Mac Rí talmhan
     Íosa Criosd dar ccomadhradh
     rom-fagbad a ndíaigh na fFían
     go críon arsaidh aradhlíath

ALIA

 p.100‍

43.

1. Ag so in fód inar ghein Fionn
   nochan eadh nach meabhair liom
   Muirn mathair in meic mhóir
   deighmheic Cumaill meic Treinmóir
2. Oisín mac Finn feae go neimh
   ro geineadh a gClúain Iochtair
   ingean Dheirg a nmhathair mhaith
   íerna toirrceadh ón ríghfhlaith
3. Áine inghean in Deirg budhdhéin
   mathair Feargusa fhírthrein
   céile Eathach Gunat glain
   aga mboi Banba bliadhain
4. Is hí robudh bean do Gholl
   Sgannlach ingean do Conall
   Dearp conpalta Cuinn go ngoil
   matair Chuinn oile is Chodnaigh
5. Lughach laimgheal ingean Fhinn
   mathair Gaine in ghaisgidh grinn
   Dáirc dearg mac Finn na ffleadh
   athair Gháire ⁶⁰ na ccorrsleagh
6. Báine mathair in da ríogh
   ingean rígh Connacht na ngniomh
   mathair Fheidhlimidh in óir
   & Cumaill mhic Trénmhóir
 p.102
7. Bean Luighdheach Laga don linn
   Dathchaoín ingean Taidg thaoíbhsheing
   Úain ingean Crimhthain ní cél
   mathair Bhainb Sionna na séd
8. Cruithgheal siúr Ghuill Féine Fáil
   mathair Áodha meic Ronáin
   Aoíffe ingean Aodha Rinn an leirg
   bean meic Leith Lúacra laimhdheirg
9.  63bCana inghean Chiothrúaidh ní chél
   í fo bean d'Fearghus Fínbhél
   Loch inghean Maicníadh gan gheis
   mathair Núadhat Finn éigis
10. Lathoirt inghean Dhá Neasa ⁶¹
    trí teóra bliadhan rus-beara ⁶²
    mathair Osgair í dana ⁶³
    ron-boí ag Oisín naoí mbliadhna
11. Muirionn ag Oisín go beacht
    seacht mbliadhna dhi re draoítheacht
    mathair a thrí mac oile
    ingean Chúalann Cíochmhuine
12. Da ingean Cumhoill sa fFéin
    Sídhe & Súanach budhdhéin
    Súanach mathair Fhíachra dhe
    is Sidhe mathair Chaoílte
13. Ainnear inghean Bharráin na ffleadh
    bean Chaoílti chruaidh na gcorrshleagh
    ingean brughadh ón Bhóin fféil
    mathair Teadhmaill is Fhailléin
 p.104
14. Da mac Crochnaide caise
    seinge seimhe súlghlaisi
    ionmhoin dís búadhach on Brugh
    Díarmaid uallach is Osgar
15. Anmanna mac Diarmada duinn
    re hingin Cormaic uí Chuinn
    Donnchadh is Sealbach na slúagh
    Eochaidh ard & Irúath
16. Mathair tríair ba calma in chlann
    Connla Aodh & Iollann
    tri bliadhna ag Díarmaid dha dheóin
    Dubhinbhir ingean Fhúairbheóil
17. Luchar ingean Maicníadh mhúaidh
    rug dā mac d'Fionn i n-enuair
    Aodh beag Áodh foda
    marbh d'aithle na moropra
18. Áine ag mac Cumhaill gan oil
    ní tug mnaoí 'na deaghaid
    Dáolghus ba hainm da hathair
    mac Lir Síthe Fionnachaidh
19. Ceatrar ag Trénmor sluaghach
    Criomall Cumall cathbhúadach
    Conall ⁊ Aodh Eangach
    ba ceathrar mear moirmeanmnach
20. Is ceist ar seanchadhaibh sunn
    in tríar mac ro bhoí ag Cumall
    Fionn ⁊Fiothal fior damh
    is Feindidh feta fiorghlan
 p.106
21. Ingean rígh Breatan go mbúaidh
    mathair in Fheindeadh armrúaidh
    mathair a mheic Chaíl ⁶⁴ nar ffann
    ingean righ Innsi Finnghall
22. Rug dhá mac do Cáol go gcáil
    ingein Finn ⁶⁵
    Dáolgus ba dían ag dáil arm
    iss in láoch laidir Lodharn
23.  64aBódhmann mathair Fithil fhéil
    ceist ar seanchaidhibh íadsdin
    & Cumhall a athair
    Fithil osna hardfhlathaibh
24. Clann da dheirbhseatar ma-le
    Eochaidh Fionn Fiachaidh Suidhe
    Crimall is Áodh anosa
    Conall athair Dhíengasa
25. Cnucha inghean rígh Alban
    mathair Fhíacra go n-ardbladh
    Taisi taoibhgheal a siúir chóir
    ba hí mathair mic Trénmóir
26. Ba hi mathair Cairill chain
    Maoín ingean Smóil a Mumhain
    Áine ingean Ealcmhair anoir
    mathair Fhearrdhomhain áirmhigh
27. Teide ingean Chaíl Smirrga
    mathair Guill na n-arm n-ímdha
    da mac dhég um Gholl na nglac
    rug in rioghan do Chormac
 p.108
28. Mathair seacht mac ndeg oile
    do chloinn mhóir mhoingbhuidhi
    isí do rug do Dhaíghre ón leirg
    Aillbhe ingean Labraidh laimhdeirg
29. Samhaoir ingean Finn breagdha
    bean mheic Oilealla fhearrdha
    rug Tinnle Cnodhbha is Connla
    is Mogh Corb chatha Gabra
30. Creidhe ingean Coirbre ón linn
    ba hí bean Chaoíl í Neamhnainn
    Aoíffe ingean Trenmoir anoir
    mathoir Chaoíl cona bhrathair
31. Bean Conaill mic Trenmoir thuaidh
    Aillinn siúr Daigre dreachrúaidh
    & isí rug re a rádh
    dís mac Díangus is Ronán
32. Da mac ag Conall gan chrádh
    Ronán is Díengus dreachnár
    aonmac maith ag Áodh Eangach
    Conbron cetach caithreandach
33. Mac Conbróin Díanghus na ndámh
    mac dhóséin Cairioll comhlán
    feindidh núa an bhúainghlóir ré a linn
    ba húa d'úa Conbroin Cairill
34. Athoir Cairill Díangus Donn
    le[i]s ⁶⁶ nár gabh cath nó comhlann
    mac do Conall Díangus Fionn ⁶⁷
    'sé ba mó ágh a n-Éirinn
 p.110
35. Ni raibh mac ag Diangus Fionn
    ó ro dalladh é lé Fionn
    acht Diangus d'eg 'na leabaidh
    a gCionn Droma Finnteagair.
36. Nir codail Fionn oidhche ríamh
    gur bhó líonmar a chlann 's a fhían
     64bgan deóir ghola 'na cridhe
    tre dalladh a dheirbhfhine
37. Gan dol a gcath le mac Cuinn
    dha bhron mora mhic Cumhaill
    beith 'na ffarradh rob fhusa
    's gan dalladh Dhíanghusa
38. Nir urmais ar a leas
    nír mhían leis ól nó aoíbhneas
    ro bhí seacht lá gan labra
    gerbh e ba fearr urlabhra
39. An tan do-chluineadh Fionn féin
    dalladh Diangusa dreichréidh
    a eineach a chiall 's a chruth
    do-bheireadh úaidh in t-áonguth
40. Bás Finn a mBroic ar ndul di
    do easgar um líg nDoire
    bás Crimaill a Loch dhā Dhall
    taoth a ccat Cnuch ⁶⁸ Cumall
41. Gidh Fithil ba laige lamh
    don tríar brathar go morágh
    comhlann da chéd leis gan lén
    gur thuit re Feargus Fínbhél
 p.112
42. Is é súd in feart fo ffuil
    Fionn mac Cumaill is a athair
    is Criomall cían ro-clos
    & Dáire donnsholus
43. Trúagh mo sgaradh risin fFéin
    feaar dam ádhradh De budhdhéin
    mar a rugad Fionn go ngné
    adeirimsi ribh as é

AG

 p.114‍

44.

1. Cairdius Logha ré droing don Fhéin
   is meabhair liomsa budhdhéin
   gé do-chodar uile in slógh
   ad-bhiursa gan iomarghó
2. Mathair Logha Eithne ard
   do radadh iséin do Tadhg
   uaithe ro chinsead sliocht sáor
   Tuirn mhor & Muirn mhuncáomh
3. Tugad do Conall ní chel
   an ríoghan Uirne áithbhél
   rug sí mac 's nir bhó donus
   an flaith Daire dedsolus
4. Mac do Dháire mac Lughach
   an giolla seghainn subhach
   Lughach ingean Finn go mbríogh
   mathair Gaíne na nglainghniomh
5. Naisgis Fionn flaith na gcuradh
   Tuirn le deaghtríath Uladh
   ro bhoí ag in righ go rath
   go ttarla táobhtrom torrach
6.  65aBean do bhoi roimpe ag in rígh
   ingean Buidhph ba mór a brigh
   a riocht con ba mor in sgél
   ro chuir sí Uirne aithbhél
 p.116
7. Assaighthear in rioghan réidh
   i ttigh Feargusa fhinnleith
   go rug sí ba cáomh in clann
   Bran ar áon & Sgeólang
8. Ro fhúagair Lughaidh Lagha
   óir ba heiséin a slána
   a cor as deilbh chon go teann
   a ffiadhnuise ffear nEireann
9. Tugadh do Lughaidh Lágha
   an rioghan fhíal fiormhalla
   rug sí mac Sgíath fuileach
   is Caol crodha cédghuineach
10. Ceithre mic Lughaidh Lágha
    ro brisdís cath go dána
    Cáol cedguineach corcras crann
    Sgiath breac Áodh & Iollann
11. Moirsheisior do cloinn ní chél
    is eadh rug Uirne áithbhél
    da triar mac ba meabhair liom
    d'ardmhathaibh úaisle Ereann
12. A áonmac ro bhoí ag Muirn mhín
    nocharbh é ba measa dhíbh
    flaith ar ffulaing mionn ar slóigh
    Fionn mac Cumaill meic Trénmhóir
13. Ba he sin cairdeas nár lag
    da ingean Taidg moir mhic Núadat
    gin go mairit fein ro-feas
    mairidh budhdhéin a ccairdeas

 p.118‍

45.

1. Innis a Oisin echtaigh
   an aignidh gléghloin ghusmhair
   an raibh gaol ag Cnaoí Deireoil
   re Fionn in chineóil cruthghloin
2. Cnú Deireoil cnú mo cridhe
   ceol is binne da gcúala
   séd is fearr boí a síthbrugh
   an ghein brigmar bhúadha
3. Ba hé in ghein ghasta ghlórmar
   ba hé in ceól nósmar neimhsearbh
   le a ccoideóldis fir ghonta
   deagmac Logha meic Eithlinn
4. Lugh mór mac Cein mic Cáinti
   mac mná ba haille i nErinn
   ba hí Eithne ingean Bhalair
   bean in fhuilt cladhaigh chéibhfhinn
5. Ar ngabhail ríghe nEreann
   do Lugh na mbeimionn mbailctrén
    65bro bhásaigh fine Fomra
   neimh a fhoghla san aiér
6. Iar marbadh Bhaloir bheimnigh
   do Lugh an eidigh fearrdha
   tainic Eithne ingean Bhaloir
   'na dheagoidh go teagh Theamra
 p.120
7. Tainic Tadg mor mac Núadhat
   feadhan uasal san áonach
   ba maith fíadhoin na feisi
   d'iarraidh Eithne ar a háonmac
8. Do radad dhó an deighbhean
   do Tadhg ba calma in deighfear
   ro bhoí 'na haonmhnaoí aige
   go ttainic a dhíanoigeadh
9. Ba hí ceidghein na deisi
   on feisin a ttigh Theamra
   Muirn ingean Taidg mic Nuadhat
   in bean ba húaso cearda
10. Ag sin a ngáol re chéile
    a cleirigh tainic chugainn
    Eithne ingean Bhaloir bhadhaigh
    mathair mathar mic Cumaill
11. Guidh ar mh'anmain a cleirigh
    aga bfuil leighionn laingrinn
    do-ghébhair ó rígh Parrthais
    neamh dom anmain a Tailghinn ⁶⁹
12. Guidh ar anmain Chnú Dheireóil
    fa binn cineoil a gcoimseinm
    giolla ro gabhadh dúana
    ní chúala ceol a coimmbinn

INNIS

 p.122‍

46.

1. Fíamhain mac Foraigh go fíor
   & Oisin mac in ríogh
   ger imchían eattorra sin
   da deirbhsiur a dhá mathair
2. Righlinn fionn ingean in Deirg
   mathair Fiamhoin lith gan ceilg
   Cruithgheal ingean Deirg go mblaidh
   mathair Oisin iolchrothaigh
3. Gidh tearc neach ga ffuil eól
   nochan eidir a aithcheó
   clann da deirbseatar na fir
   Oisin mac Finn is Fíamhoin

FIAMHain

 p.124‍

47.

1. Iss é súd colg in laoích láin
   Chaoílti mcic roglain Ronáin
   ar in tulaigh os Druim Lir
   is í a lamh féin rus-folaigh
2.  66aAdersa riot a laoích luinn
   a Diarmaid móir mhic Cearbhoill
   nocha gcúala cloidheamh crúaidh
   ba fearr aitheas is ardbúaidh
3. Ro marb sé ced ag Ath Lúain
   is ced a tTulaigh Mongrúaidh
   an treas ced a fFiodh dhá Bhan
   an ceathramhad[h] ced a nDurmagh
4. Maith ro himreadh thu gan feall
   a gcath Fionntragha na mbeimionn
   & tú a laim in laoích láin
   Chaoílti mic roglain Ronáin
5. An coigeadh ced ag Áth Lúain
   do macroidh eachaigh armrúaidh
   an seisead[h] ced meabhoir linn
   ag Áth na nÉg ar Sionainn
6. Dít ro cuireadh cath Cuailgne
   ier tteacht ó Inbear Mhúaidhe
   cath do chaoíneadar mna amach
   da ttorcair Conoll cedach
 p.126
7. Dít ro marbadh Corc is Cían
   seal beag o Teamraigh aníar
   & dít go ngairbe ngluinn
   do thuit Loingseach mac Domnainn
8. Dit ro marbad[h] gan meaboil
   an Liath a Luachair Deaghoidh
   nochar é in t-écht gan dioghail
   duinn nír chóir a commaoidhiomh
9. Fear gach énlá sa mbliad[h]ain
   is eadh ros-marb dar bfíanoibh
   fa Conán fa Mhac in Luin
   ní rangattar a leas a athghuin
10. Dit ro marbadh mac Luighdheach ⁷⁰
    seal beag uasan Áth Buidhneach
    do lamhach Finn na Féine
    do budh crúaidh in coiméirge
11. Iris caillighe Glinne Marc
    tuc in cloidheam do Sithbhac
    mairidh fo a chruth gan a gné
    is dearbh liomsa gurab é
12. Sithbhac fos do-rad día mac
    in cruaidh claisleatan coimneart
    d'eais Poil meic Coirbre treoraigh
    a gcathoibh nírb aineolach
13. Coirbre garbhsron triath ba teann
    dual dó oireachus Eireann
    éulais ó Choirbri nár lag
    ó Trénmor go a deaghmac
 p.128
14. Do-rad Trénmor gan iarraidh
    in cloidheamhsin da chlíamhoin
    do-rad in clíamhoin nar lag
    arna iarraidh dhá deaghmac
15. Do-rad Cumall é dha éis
    do Crimall ag so a fhaisnéis
     66bgé ata sé go cobhsaidh cóir
    uch is arsaidh in seanóir
16. An Criomallsin uas gach dionn
    rus-toirbeir é dha deoin d'Fionn
    do thoirbhir Fionn mór in ró
    d'Fíanoibh Eirionn a n-áonló
17. Ann sin tiagaid Fíana Fáil
    a n-áonionadh a n-áondháil
    ba gairid leó teacht uile
    go háonach na hAlmhaine
18. Ann sin adubairt Fionn Fáil
    cred fo ttangobair san dáil
    do breith uaim deimhin go ngoil
    ar ceann mh'einigh tangabhair
19. Iongnadh leinn a Finn aistrigh
    séd agaibh is é a ttaisgidh
    tussa in coigeadh gan fheall
    is fearr eineach d'íath Eireann
20. Ag súd dhaoíbhsi in cloidheam cóir
    ar mac Cumaill mic Treinmóir
    ón ló aniú go brath na mbétt
    ar mo seilbh ní bhíaidh a coiméd
 p.130
21. Caidhe mar do-beire dhóibh
    ro ráidh Oisin a gcedóir
    an é a chosnam as a neart
    nó in crannchar cubaidh coimneart
22. Aigillidh ingin í Cuinn
    in ríoghan ó Theamraigh truim
    is í bainbretiomh gan feall ⁷¹
    is fearr ⁷² a n-inis Eireann
23. Ann sin ro chan Aillbhe cháidh
    in bhean dob fearr ciall do mnáibh
    seanbrethir ⁷³ so go brath mbil
    denadh cách ceart in cloidhim
24. Denaidhsi coimrith a gcéin
    eidir réidh & aimréidh
    ce be dibh bus deach rus-reath
    rod-ría in cloidim claisleathan
25. Ann sin reathaid Fíana Fáil
    a n-áonchonair as in dáil
    ní fhaca coimrith ba mó
    a n-áonionad a n-áonló
26. Ann sin do-chóidh Caoílti don Fhéin
    eidir reidh & aimréidh
    ba hé Fionn budh foixe dhó
    is fíor is ni hiomarghó
27. Tarraidh Caoílte in cloidiom cáidh
    tarraid[h] Fionn in truaill 'na laimh
    rug Caoílti an cloidheam glan
    an truaill d'Fionn mor Alman
 p.132
28. Damsa ceart a Caoilti chrúaidh
    fon gcloidheamsin cona truaill
    ad-cíad fiadhoin sunn go glan
    gur a n-aoínfeacht tarramar
29.  67aDo-bersa ceart na caingne
    mar as fearr bherus Aillbhe
    mad fearr leat munbudh treorach
    beraidh Fithiol fireolach
30. Do-ghén bar gceart ar Aillbhe
    sol deachus sibh a rógairge
    reith dháor oraibhsi ré headh
    is mairg duine do beradh
31. Do budh é sin is ceart cóir
    ar mac Cumaill meic Trenmhóir
    acht gemadh áil duinn teacht ris
    is duinne ro breathnaighis
32. Na habairsi sin a rí
    gin gub áil lim sibh gan ní
    aderad Fithil na mbreath
    dlighidh gach láoch a deigheach
33. Día ndlighidh cloidheamh a truaill
    a meic Cumaill cloidheamcrúaidh
    dligidh in truaill sgél go lí
    in beilfhleasg óir go gcaoimlí
34. Ag súd duitsi a Chaoílti chrúaidh
    in cloidheamsin cona trúaill
    & ag súd suairc in séd
    béilfhleasg óir go n-imcoiméd
 p.134
35. tri fichit uinge d'ór dhearg
    mar do innill Iollann dearg
    iss eadh ata suairc a lí
    ar in mbeilfhleisg go gcaoimlí
36. Deich cced each is deich cced bó
    is do-bheradh ní budh mó
    ar son in cloidhim go maoín
    targaidh dhó Fionn a Formaoíl
37. Mar tairnic duinn ceart na ffear
    dirim cairpteach na ndeighfear
    Fithiol is Flaithri amach ⁷⁴
    ad-ciam cugainn is Cormac
38. Ceiltear uainn ceart na caingne
    iss eadh adubairt Aillbhe
    mo breithsi munbudh treorach
    beraidh Fithil fíreolach
39. Fearaid fáilti Fíana Fáil
    risin gcaom gconchar gcomchair
    gur suidheadar ar deis Finn
    an ceathrar uallach airmgrinn
40. Sona go ttigit leasa
    adubairt Fionn fáidh feasa
    mo ceart is Caoílte gan on
    daoibhsi tig a leasughadh
41. Sgél agamsa duit a Finn
    adubairt Cormac caomgrinn
    sibsi & Aillbhe uas gach modh
    is áil leinn diar siodhughadh
 p.136
42. Gabhoir Fithil crodh gan locht
    do-deachadar am lupgort
     67bdo itheadar mo losa dhe
    's do millseador mo bláth blaithi
43. Innisidh Fionn na sgéla
    's ní roibh Caoílti ⁷⁵ día séna
    an breathsin rug Aillbhe doibh
    rus-mol an ceathrar comcoir
44. Nochan eadarsa nach íad
    ro mhill lubhgort Átha Líag
    teagaid mo gobhair am dháil
    gan fostadh gan iomgabhail
45. Búachail a ndíaigh na ngopar
    gan eagla gan iomomhan
    is búachail oile gan locht
    agatsa thall ad lubhgort
46. Do-ghen bar gceart ar Aillbhe
    nocha bhiú día comairle
    iocadh in lubhgartoir ribh
    ar millseat gabhair Fithil
47. Ag sin breath do bhermaoís féin
    ro raidh Cormbac go gcoimcheill
    is í do bermaois uile
    ar mac Cumaill  ⁷⁶Almhaine
48. Fleadh agamsa duit a Fhinn
    adubairt Cormac caoimhgrinn
    aire tanac ar do cionn
    mar onóir d'Fíanoibh Eireann
 p.138
49. Deich cced do taoiseachaibh Fían
    lodmar go Teamraigh na ngiall
    gan caolbháidh gan caingean locht
    Aillbe caomnár 's a banntracht
50. Coig tratha duinn a tTeamraigh
    a ttigh in ríogh mhóirmeanmnaigh
    ag caitheam bídh is leanna
    ba haoíbhinn ar n-airrdheana
51. Suairc in tuarustal dar liom
    dus-rad Cormac da dheóin d'Fionn
    tri fichid uinge d'ór dearg
    & caoga cú croibhdhearg
52. Cáoga ceangaltach na gcorn
    cáoga fithchioll go ndath ngorm
    & cáoga each n-áonaigh
    do mac Cumaill armfháobhraigh
53. Maith ríghe Cormaic is Finn
    mairg fuil na ndíaigh a nEirinn
    ba hé bleaghan gach bó abhus
    lán a sreabhainn ré a tomhus
54. Mairg táir an aimseir día n-éis
    re a hinnisin re a haisnéis
    budh sladaighe fir domhain
    bradaige mná a gcuileadhoibh
55. Reacfaigtear iasg mara móir
    risna Gallaibh a gcedóir
    ar ttoigheacht docum tíre
    budh comartha drochríghe
 p.140
56.  68aA ndíaigh na naom go n-aille
    cleirigh dhíana diogháire
    ag foláir chrábhaidh go beacht
    is íad féin nocha ndingneat
57. Gidh olc na cleirigh gan bhrígh
    measa go mor na hairdrigh
    gidh olc na rígha rabhaigh
    measa na maoír threintaphaigh
58. Día labhraid cluig a gceallaibh
    gidh ard leighionn gach seanoidh
    nocha mó do-cluin Criost cáidh
    no sanais isin camáir
59. Nochan feadar créd do-dhén
    fil mo rosc ag sileadh dér
    cloidhiomh Caoilti ba caom gné
    is meabhair leamsa gurab é

ISE

 p.144‍

48.

1. Deargrúathar cloinne Morna
   sochaid[h]e día ttugsat dógra
   o Tuinn Túaidhe nír treas tim
   budhdheas go Clíodhna cheinnfinn
2. Ro marbsat a nDún da Bheann ⁷⁷
   Maine & Dían is Deileann
   ionmhain tríar ar gcur a neirt
   meic Feardhomhain móir feirceirt
3. Do marbhsat a nGleann Umha
   Uaithne fionn mac Finnumha
   ro marbsat a cCarn Alloidh
   Faolán ⁊ Follamhoin
4. Ro marbsat na tri Finn
   is na tri Duinn cinn ar chinn
   ro marbsat is rob olc lion
   in seanóir crimnach Crimall
5. Do marbsat Tuathal nár thim
   do marbhsat Áodh is Oilill
   do marbsat Tadg ina tigh
   & Fionn bán mac Breasail
6. Ro marbhsat Sgíath breac ⁷⁸ búadach
   ro marbhsat Áongus uallach
   ro marpsat mo dhá daltán dil
   Leagán lúaimhneach a Lúachair
 p.144
7. Do loiscseat Formaoíl na fFían
   go n-iomat geimhiol is giall
   do marbhsat Raíghne go rath
   do loisgseat Aillbhe uallach
8. Ro marpsat a tTulach Óg
   Iollann mac Finn is deaghÓg
   Óg mac Finn fear go rath
   úaidhe sloinntear in tulach
9. Áodh ó Geimhnáin nár laga
   & Áodh ó hÚaineagda
   Áodh o Teamhair ro-chlos
   ro marbhsat uile a gCláonros
10. A gCláonros mac n-Uisneach n-ard
    sochaidhe día ttuscat mairg
    mar ar fhagoibh Caoínce cíath ⁷⁹
    mo macsa féin forrach níadh
    budh é ainm na tulcha dhe
    go ttí in brath Cainsgíath Chaoínche
11. Caoince cearr a cCionn Tíre
    Áodh mac Áodha is ⁸⁰ Íle
     68bÁodh & Íle & Bran
    is leósan do-rochrador
12. Trí chéd ⁸¹ allmarrach ar caí
    um Bháire um Labraidh Gaí
    do geallsatar damh ni breg
    Alma uile do choimhéd
13. Tugattar deargár na ffear
    Bodhmann luchoir láingheal
    nochar fagaibhseat 'na beathaidh
    ingean Iochtoir airmleathain
 p.146
14. Ro marbadar na ⁸² trí chéd
    um Bháire um Labhraidh ní breg
    marbsat Bodhmann líth ngal
    & ro gonsat Sgannal
15. A gcionn bliadhna nocha gó
    ba marbh Sgannal do gaibh cró
    tren rom-gabh sniom arna dul
    Almha do beith gan Sgannal
16. Ced rioghan nach lúaidhead[h] cláon
    da ched um an da macáomh
    ro marbhsat mór in sgeile
    um Uathach fhionn Almhaine
17. Ro marbhsat a Port Omna
    Breasal is Corc is Connla
    do ghonsat Oissin budhdhéin
    & Cairioll go gcaoimhcheill
18. Naoí mic Iobhair is Iochtair
    deich meic Cuinn deich nimchidh
    ro marbhsat ag Druim os Tráigh
    um Finndeirb ingin Cannáin
19. Do marbhsat ag Druim os Loch
    Oilill mor maith d'ar tteaglach
    is uime adeirthear Druim Brón
    mar ar marbadh Oilill mór
20. Druim Broin ó bhron Féine Finn
    on laithe do tháot Oilill
    nochar codlus oidhche shaimh
    ó do marbadh mac Faoláin
 p.148
21. Meic si dhe assin Mumhain mhais
    dainim dhuinn bheith 'na ffegmais
    is íad do tuidheadh go prap
    a mbotha do rúscoibh slat
22. Ro marbhsat Taidhme 'na dhún
    teaglach ro budh dainim dhún
    & Breasal mac Bratha
    & Coirbre Cláonrátha
23. Do loisceadar Crúacha Ceard
    's a ingean Luchair laimhdhearg
    do marbhattar 'na hinis
    a shiúr budhdhéin Maighinis
24. As sin dhúin ba cuairt chonuis
    go Buailidh an Áondorais
    rugsam orra trúagh an dáil
    um Leitribh cruaidhe Colláin
25. Adubairt Goll do glor ard
    go ríoghdha & go rogharg
    na faghbhadh Finn sibh amoigh
    a maca Cormaic cneisghil
26. Tabhraidh dhamh mo chruit go n-ór
    adubairt Daíghre dreachmhór
    go seinnear í mór in modh
    go gcuirinn cach 'na ccodhladh
 p.150
27. Ann sin dus-radadh a chruit
    go mac Mórna fa binn puirt
     69ano gur codailseat uile
    le mac Mórna mungbhuidhe
28. An tan ro budh codladh dhóibh
    teagmaid cuca lín ar slóigh
    isseadh ron-mosgail miadh ngal
    gáir na Feine ga marbadh
29. Ro fagsat da ttríen a n-arm
    ro marbsat Feargus ⁸³ foltgarbh
    do marbsat teannta ré muir
    Garb Crot Garb Gréine ó Ghlasmhuir
30. Ann sin do-cúadhmar 'na ndáil
    go feis tighe Forannáin
    dhá c[h]ēd dar muinntir go ngoil
    ro marbsat an oidhchesoin
31. Ro marbhatar Saltrán seang
    ró marbhadar Gúaire cearr
    do marbhadar gerb olc linn
    trí mic Luíghdeach meic Croimchinn
32. Ro marbhsat Gille Uallcha
    ag teacht ó Teamhair Lúachra
    ro marpattar trúagh in dáil
    Feindidh mac Finn mic ⁸⁴ Cuáin
33. Ro marbattar Cirre cáol
    ro marbattar Duph & Dáol
    ro marbsat ar Moigh Line
    Dealán cuanna cruitire
34. Ro mharpador Faolchú fíal
    mo macsa féin forrach nía dh
    ro marbsat mo mac eile
    Maol Dearg ro ba moirsgeile
 p.152
35. Ro marpattar na trí ⁸⁵
    ar in leirg uas Cnucha cuirr
    ro baitheadair ⁸⁶ ar in muir
    na tri Deirg ó Shléibh Ditraibh
36. Ro marpadar Faolchú fíal
    ro marbadar Corc is Cían
    ro marbhsat Mongán ón tuinn
    ⁊ Conán mac Crimthain
37. Ro marpadar Lughaidh lonn
    ro marpsat Cairche crom
    ro loiscseat ced cuaine con
    a tTulaigh úaine Árchon
38. Tulach Árchon ó ár con
    ainm na tulcha mór in modh
    Tulach Airde a ainm roimhe
    ó aird con Mic Fíodhbaidhe
39. Seisior fiche ar sé chéd
    ar chóig mhíle mor in béd
    do cloinn Bhaoísccne mór in modh
    do thuit ar in deargruatar

DEARG

 p.154‍

49.

1. A Oissín in ráidhe rinn
   ní d'fáisdine mic Cumhaill
   ar tairrngir in rí go rath
   aingil go fior do adhradh
2. Inneósat duit sgél gáidh grinn
   a Patraic moir mic Calprainn
   & budh crádh léd chroidhe
   gach dal ga ttu ag tarrngoire
3. Suidhe do-rinne Fionn shoir
   os glinn ag Beinn úir É doir
    69bgo ffacaidh nell tiugh atúaidh
   gor much Eirinn re henúair
4. Os iad ba foixe don rígh
   do mac Cumaill Almhainí
   meisi & Osgar go ngráin
   & Caoílti mac Ronáin
5. Briatraighim ar tus miadh ngal
   d'Fionn mór ardflaith Almhan
   cred in nell dorcha atuaidh
   ro much Eirinn re hénuair
6. Ann atbeart Caoilti croidhe
   re mac Cumaill Almhaine
   tabhair h'ordain fad dhétt fis
   is na leig sinn a n-ainfhis
 p.156
7. Trúagh sin a Chaoilti chroidhe
   is cían uait in tairrngire
   measgfaid Danair tar Muir Meann
   a n-uilc ar fhearoibh Eireann
8. Millfidh síad Éire uile
   eidir mhagh mhin is muine
   frí ré da c[h]ēd mbliad[h]ain mbil
   in Fodla fon gceinneamhain
9. Ni ffuighit síad do rath ann
   nach mo is dith dhoibh a fhulang
   gach a marptar ann míadh ngle
   bidh amrath da n-íerdraighe
10. Fear Diardaoín tig ar a gcionn
    olc a íermairt d'íath Eirionn
    Mac Murchadha in diabhal dúr
    budh siabhradh sin a n-iumpudh
11. Bidhat olc reimhius in rígh
    bíaidh a áras ar dimbrigh
    gan mac gan iarmhúa go mbladh
    gid íargno liom ar labhradh
12. Laighin ar tús daortar ann
    saoth lem ⁸⁷ chroidhisi a chomhall
    gan righ orra acht iarla duph
    gan fíana día n-anacal ⁸⁸
13. Loitid Midhe is Mumha mhas
    nocha lugha in t-olc amhnus
    go mbeid fad o dioghail duibh
    uch budh doiligh in dioghail
 p.158
14. Oirghialla is Ulaidh an áigh
    daorfaightear íad don áonpláigh
    futhaibh go danardha dil
    beid Connachta go crithir
15. Síol Conaill is Eoghain fhéil
    fon daoíresin fon deighréir
    beit futhaibh go ciamhair cain
    ré triocha blida[h]ain bunaidh
16. Ticc chuca rí Saxan saíbh ⁸⁹
    día n-easchoma día n-anaoíbh
    go mbeir a ngeill tar Muir Meann
    olc a mhéin d'fearoibh Eireann
17. Fagbaid fear 'na ionadh ann
    re siubhal reacht is remionn ⁹⁰
    fear firinne adearor ⁹¹ riss
    gidh dichleith is fear fuiris
18. Cedchath chuirit ni dalbh dil
    ní cath é acht maidhm do ghnuisibh
    cath Cnucha ar tri cathoip dhe
    mar do ordaig[h] Ri neimhe
19.  70aAimseir medhoin a fheadha
    ní deireoil a imneadha
    dia mbiaidh lobar gidh saoth lim
    seacht mbliad[h]na a ríghe nEirionn
20. Go ttig trenfear oile anoir
    tre comairle in lobhair
    go ccuirionn go lonn dar libh
    rissin Donn cath an éinfhir
 p.160
21. Rod-bath in t-aoínfhear don cath
    ann claoitear a réim 's a rath
    budh lén don lobar íar sin
    trén a omhan día mhuinntir
22. Eireochaidh in Donn Failgeach
    feta fossaidh fírchaingneach
    cuirthear gan fhatha le a linn
    trí catha leis a nEirinn
23. Cuirfe cath a nÁth Seanoigh
    ó a mbeid Gaoidhil fo mheabhoil
    do thuit gleó Gaoideal sa chath
    & aoínfhear allmhurrach
24. In fear donnsin gan deile
    budh sonn fola is fionghaife
    do-tháot do galar uaire ⁹²
    gan cophair na caomuaille
25. A gcionn tri mbliad[h]an iar soin
    cuirthear ár ar Ghaoídhiolaibh
    nach saoílionn duine 'na dhíaigh
    gan Gaoídhil uile a n-airdghlíaidh
26. Digheóltar in t-ár íer soin
    mar nach nár ag Mhuimhneachoiph ⁹³
    ar reabhradh na ngall ngaiscidh
    a fFeapra thall tarrustair
27. Da cath dibh sin a Mumhain
    in treas do-bheraid Ulaidh
    & cath sa Midhe mhais
    Rí neimhe ga ccoimaitchis
 p.162
28. Tic mac rígh Saxan tar sál
    cíen lim 's ní ar a ghrádh
    budh da thoigheacht go fíor dhe
    cuirtear Danoir tar sáile
29. An macsin tig tar in sál
    go n-imat Gall go neamhgrádh
    nocha ndingne ríghe réidh
    go cur na tíre a n-aimréidh
30. Coimhríaghoil soir is abhus
    ga chineadh ar áoncadhus
    re tomhus téd ⁹⁴ is troigheadh
    tig día eis in t-ainndligeadh
31. Tidhlaicfidh leath Eireann uile ⁹⁵
    don lucht tiucfus leis tar tuinn
    go ndighlaid in lucht abhus
    go fiorchrúaidh orra a tturus
32. Do-gnit connailbhe go cáidh
    Goill & Gaoidil d'enlaimh
    a n-aghoidh na nDanor ndúr
    madh lamhor liom a n-iompúdh
33. Fearoid in cath cruaidh go cain
    beódha do-nit a thaistil
    marptar é 's a sluaigh ier sin ⁹⁶
    don taoiph thúaidh do Moigh Maistean
34.  70bRíoghait rí Oiligh ámhra
    docum ⁹⁷ in catha calma
    marbhtar é 's a slúaigh go fíor
    a gcath Maistean na moirgniom
 p.164
35. Deich mbliad[h]na fichead go holl
    gan chath & gan comhlann
    gan neach 'na n-aghoidh fo neimh
    seal a samhail 'na samhloibh
36. Go tteagoitt na Goill anoir
    do dioghail orra a n-ármhoigh
    ón Easpainn adhbhail andeas
    ní cabhoir in comhfaitcheas ⁹⁸
37. Cath Saingeal cuirfidhear ann
    a n-áithfithear fir Eireann
    ní cuirfit Gaoidhil no Goill
    a shamhoil sin a n-Eirinn
38. An cathsin adeirim ribh
    ann bhías róiríghe Saingil
    beid Danoir go brónach dhe
    budh dreamhoin a n-ármhoighe
39. Rioghait Tairbhré do shíol mBríain
    do chur in catha go nglíaidh
    go soiris assin Mumhain mhóir
    go cubaidh síol in gallghlóir
40. Tri lá dhó ag cur in catha
    ré macoibh na n-anfhlatha
    a gcionn tri laithe go mbladh
    tair a maithe do marbhadh
41. Eirgid ⁹⁹ cóig coigidh Eireann
    futhoibh go rathoibh reimionn
    go ndiongoibh in duileam dil
    do gach cuigead a coinnimh
 p.166
42. Eirgid ¹⁰⁰ úa na rígh reabhach
    bhios fo shiol na Saxanach
    do dichur in cinidh cuil
    do budh dlighead[h] a dhenuimh
43. Eirgis Sráonghalach Doire
    go gcuirionn a n-ár uile
    go ceann miosa on chath amach
    gabhoid orra dia fforrach
44. Sráongalach ó Dhoire atuaidh
    & Áodh iodhan go mbúaidh
    gidh cía frí senadh atúaidh
    teit docom ¹⁰¹ neimhe fo bhúaidh
45. Ní leanfam go leig ní bhus mó
    tar éis gall n-úr is anródh
    gidh mor a lochta léra
    is mó anois a n-aithmhéla
46. Patraic mac Alprainn go mbloidh
    órus fortail for dheamhnoibh
    sireadh sossadh reidh ón rígh
    d'Osgar dam féin is d'Oisin

A OISIN

 p.168‍

50.

1. A Oisin fuirigh ar Dhía
   na himidh uaim ní bhus sía
   tabhair aithne mar budh gar
   is misi anam t'athar
2.  71aUch ní tabhraim aithne fort
   a Finn acht ge cáomh do corp
   ba halainn do dhealbh do dreach
   ag dol uaim ¹⁰² tar gach n-áonach
3. Deacair aithne orm a fhir
   a Oisín a mheic mheirgil
   iomat mo pían mett mo ghal
   íad ata agom treagdadh
4. In cedoidhche do-chúadhus d'eg
   d'fios na cróine mor in béd
   dar chogain sí me sa glinn
   uchán nír chonair airdrigh
5. Ann sin ad-beart Ifreann féin
   eirgith slaidhtear Fionn on Féin
   buailidh túargidh é go teann
   na bioth agoibh a dithioll
6. Mar ba dursan leó mo lén
   anmanna na fFéin ffiortrén
   teagoit cugom mor in modh
   & trialloit mo chosnam
 p.170
7. An cumhain leat a Ghuill gloin
   do mac Cumhaill a hAlmhoin
   do marbadh sa carraic tall
   is do sgaradh ret anam ¹⁰³
8. Ro ionnarb sé clann Mhórna
   ro imbhir orra doghra
   ro bhasaidh na mílte fear
   do cloinn Mhórna na gcorrsleagh
9. Dia ndeacham síos ar do cionn
   ar Conán maol ní leasg liom
   da ttugam beim tar do ceann
   na tisam fein as ifreann
10. In cumhain leat a Ghuill glain
    do mac Cumaill ó Theamraigh
    do marpadhsa mor in modh
    & marbadh do bhráthor
11. Ge do-rinne seision sin
    deaghmac Cumhaill a hAlmhain
    truagh gan neart céud am corp cain
    do tabairt Fhinn ó dheamhnaibh
12. Ionmhain buidhion tainic ann
    sios do comrac tar mo ceann
    anam Guill ba feirde in dáil
    anam Daigre anam Conáin
13. Anam Airt óig mic Mórna
    ge do-rinneas ris dógra
    anam Osgair ro claoí cath
    & anam Mheic Lughach
 p.172
14. Ro íadhsat umam ar gach leath
    anmanna na cceitri rúadhcath
    sgaoíltear íad ba cruaidh in teidm
    soir síar seachnóin ifeirn
15. Uch tri fichid bliadhain búan
    ro bhí misi a n-ifreann fhúar
    no go ttainic Rígh neimhe
    gur fech orm tre trocaire
16. Ann sin ro-siacht aingeal De
    uchagán ba geal a ghné
    ba he radh an aingil rim
    a Finn fagoibhsi ifrind
17. Do rugusa leam ar luas
    tigim ar bord iffrinn súas
    míle deamhan don tsluagh gorm
    ro lean me ar luas a hifiorn
18.  71bDía madh liomsa an bioth bán
    eidir crann is cloich is chlár
    uaim a n-onóir mo Dhé dhuinn
    ar teacht áonoidhche a hifrionn
19. Eirigh anois go Síth Truim
    ait ar cuireadh Cu Culainn
    leat fein neamh ó Righ neimhe
    amach o ló in measraighthe
20. Ag sin turus do-choidh Fionn
    mar do ordaigh Rí na rionn
    dar fhíafraigh sgéla go mín
    do Patraic & d'Oisín

A OISIN

 p.174‍

51.

1. Eirigh suas a Oissín
   a mheic Finn meic Cumaill
   meic Trenmóir í Bhaoísgne
   ag sin Caoilte cugainn
2. Bithí ar aon go subach
   a mheic righ na Féine
   denoidh go ceart comhlán
   bar gcomrádh ré chéile
3. Ro bhaist Patraic baismhín
   íad a ndeireadh a n-aoíse
   tug sé Art ar Oisín
   & Conn ar Caoilte
4. Ag sin daoip bás Caoilte
   mac réidh Ronáin reabhroidh
   a ndeireadh a lathoir
   a bathadh a tTeamhroigh
5. Do tuit mac na flatha
   le horchar in cléirigh
   Oisín ger tren talcar
   on urchor nír eirigh
ÉIRIGH

 p.176‍

52.

1. Eirigh súas a Osgair
   ro-fheas is tú in bunadh
   gidh lor med na ndeighfear
   dingoibh dinn cēd curadh
2. Imthigh trithibh is tairrsiph
   gursat máola méidhe
   geibh sgieth eangach úaine
   is cloideam go ngeire
3. Geiph sgieth is geibh cloidhim
   is airm níadh rod-rubha
   geibh lúirigh rod-meala
   nar maoídhit do thubha
4. Is mór in gniom dhamhsa
   a ffiadhnuise m'fiadhan
   dearlacadh ¹⁰⁴ mo naoídhion
   a gcionn a naoí mbliadhan
5. Ni tiucfa is ní thainic
   ba fearr lamh na luighe
   is ni ffuil crann sléighe
   is sía dus-sía a nduine
6. Mairg re ttiubhra a treisi
   lé a cloidhiom go ngeire
   ó thig fearg a laime
   in fear ¹⁰⁵ dearg is déine

EIRIGH

 p.178‍

53.

1.  72aFaoídh cluig do-chúala a nDruim Dheirg
   mar a ndéndis in Fian seilg
   ní chúala riam roime soin
   guth cluig a fforaoís fhíadhaigh
2. Faoídh cluig do-chúala a nDruim Dheirg
   mar a ndendis in Fhían seilg
   agus ní cuala rem ¹⁰⁶ ré
   áonguth ann budh binné
3. Faoidh cluig do-cúala a nDruim Dheirg
   mar a ndendís in Fhían seilg
   binne liom ar tteacht ar slogh
   an dord Fían ga ttinól
4. Faoídh chluig do-cuala a nDruim Dheirg
   mar a ndéndís in Fhían seilg
   binne liom ar tteacht amach
   in fhead do-niodh Mac Lughach
5. Annamh le coill Droma Deirg
   faoídh cluig innti leirg do leirg
   fa minca don ál chúaine
   deireadh oidhche adhfhúaire
6. Cía in trú chleirighso shíar
   bheanus a cluigín go dían
   nach eistionn re guth na ccon
   ata sa ghlionn 'na fhorradh
 p.180
7. Gidh binn leatsa guth na gcon
   & gidh adbar meanman
   is binne leisin Righ in neach
   eisteas comrádh na ccleireach
8. Gidh binn leatsa a n-abrait soin
   & gidh maith led ¹⁰⁷ meanmain
   is binne buireach in doimh mhir
   no in ceól chanaid na cleirigh
9. Ad-connarcsa fir sa moigh
   nac eistfeadh re guth do cluig
   is do fuicfeadh marb ma-le
   tusa is do cleirig[h] uile
10. Binne liom um trath eirghe
    cearca fraoích a mbeannuibh sléibhe
    no guth an cleirigh astigh
    ag meighligh ag meigeallaigh
11. A Oisín innis sgéla
    is na leig sinn fo mhéla
    creud do-dendís riomsa dhe
    fan cluigínso bheanuimse
12. Do-bheirimsi briatar go fíor
    luighim fo anmain mo ríogh
    go mbeanfadh do clog ad ceann
    no go mbeitheá gan anam
13. Da gcluineadh Garbh Doire dían
    faoídh cluig sa chillso hsíar ¹⁰⁸
    do rachad go grod asteach
    's do brisfeadh clog na ccleireach
 p.182
14. Da gcluineadh Fionn in féindidh
    faoídh do cluigín a cleirigh
    do rachadh ad ceann gan acht
    is ní roicfeadh uait imteacht
15. Da gcluineadh Conán na fFían
    faoídh in cluigsi riom aníar
    cleirigh bheata do bheith ann
    do beidís uile gan anam
16. Da gcluineadh Caoílti croidhe
    fear nar opthac ¹⁰⁹ n-iorghaile
     72bdo rachadh asteach gan ghaoí
    's do brisfeadh bar gcluiginí
17. Uchán is cradh lem ¹¹⁰ chroidhe
    sgaradh re leirg Máonmhoighe ¹¹¹
    is rissin láochraidh ffeilsin
    rem fhéin is rem ¹¹² deigheixibh
18. Is me Oisín deaghmhac Finn
    creidim Día thuas a Thailginn
    ge atu atu a ¹¹³nocht gan fhéin gan mhaoín
    is pían lim faoídh in chluigín

FAOÍDH

 p.184‍

54.

1. Domhnach lodmair tar Lúachair
   dar cuirsiom seilg um Cruachain
   um bordaibh Locha Léin Lir
   um bruachaibh Ghleanna Faoinneallaigh
2. Cuirmid ar mná uainn íer sin
   ar ffilidh ar n-oirfidigh
   do lodmair a ndiaigh ar mban
   & ar ffileadh ffíorghlan
3. Do roinnseamar sinn budhdhéin
   don taoibh aníar do Loch Léin
   battar gille glana ann
   nach gealladh ní gan chomhall
4. In gnaithFían ó Leamhain siar
   um Coirthe um Dhoire na fFían
   um Gleann mBroic is um Gleann Con
   um Gleann Duine dhá Dhubhthar
5. Clann Morna laimh re Loch Léin
   aoíbhinn doibh ó shleibh do shleibh
   ionmhain crobhaing dhíleas dhron
   ar nach ffuighbithe baéghal
6. Áos ógbaidh soir agus síar
   in lásin fa fhlaith na fFían
   a gceartmheadhón ¹¹⁴ na sealga
   gondaois doimh dhoinndhearga
 p.186
7. Gapmaoíd longport líth gan oil
   tortach ¹¹⁵ ar seilg in lásoin
   suidhighmíd longport gan tár
   acht Dubh Dala a aonarán
8. Codhlais ¹¹⁶ mac Maoil Gairbh amuigh
   gairit do nó gur mhuscail
   biodhghais ¹¹⁷ a aigneadh gan tlás
   beiridh rúatar tre úathbhás
9. Tairringis Cluasán a ceann cain
   as a haird aloinn eagair
   dúisgis in cú go ngairbhe
   arracht muice moraidhble
10. Gearr do battar 'na garadh
    ar n-eirge dhi da falach
    fágbhais in gcoin fa mhéla
    da goinidibh gairbhghéra
11. Imdhis in mhuic uainn don leirg
    is fagbhais in gcoin fa mairg
    cíí ¹¹⁸ Dubh Dhala fa a choin
    is claoídhis a feart fódbaigh
12. As sin dó go longport Finn
    's nír cheil ar in fFéin ffoiltfhinn
    muc do luathmharbadh a chon
    's a dol uadha gan fhostadh
13.  73aA Dhuibh Dhala a laoích gan locht
    adubairt Fionn fáobarnocht
    in mhuic 'sa tuaruscbháil sin
    ní fuighbithear í a n-aisgidh
 p.188
14. Arna mhárach dhuinn da seilg
    sochaid[h]e do-rad fa mairg
    íadhmaid uimpe aníar 's anoir
    fa dheisceart Bhearnuis Baoghlaigh
15. Ad-ciam chugainn in muic mir
    ina harracht anaithnidh
    ina ruatar trésan fFéin
    mar sidhe con da coneill
16. Tarla urcar do cloich chruinn
    ar a gnúis ó mac Cumhaill
    gur bris a dreich dorcha dhuibh
    gur leig trí garrtha gabaidh
17. Beartuighim buille chuice
    ni d'imgabhail na muice
    go ndeachaidh tresan gcloich gcrúaidh
    's nir dearg ar in muic mhongrúaidh
18. A hécta ag Bealach Bheime
    ó mhaidin go trath eirghe
    tríar ar fichid rádh nach brég
    is tri coin teasda do chéd
19. Máol Tuile is Tadg míadh ngle
    in dā mac budh só ag Caoílti
    do thuit le ar lathair goile
    & Conn mac Cabhlaighe
20. Colla do budh neassa dhi
    fa duibhfheadhaibh Formaoíle
    ga hiompódh do ag Sgairbh Chomair
    lingis in mhuic morghlonnaigh
 p.190
21. As sin di go hÁth Chluig
    Colla nochar chuir da muin
    go ttug naoí ngon do sgín
    ar in ffuath n-eitigh n-ainmhín
22. Anais Conán agus Fionn
    ag Sruibh Dairbreach ar a chionn
    & nír lughaide a ngráin
    re húath nó ré ¹¹⁹ hiomgabhail
23. Anais Faolán fear go gceill
    eidir in muic & in Féin
    gur chuir corrgha nar beag neimh
    go ceart triana dhá seiridh
24. Tairbeiris Conán a dhi shleigh
    ar an arracht n-anaithnidh
    cuiris di shleigh Conáin féin
    'na mblodhaiph go hard aigméil
25. Diubraicis Fionn sleigh oile
    ar in slios ngarp nginoidhe
    do ghoin is do bhuail íer sin
    is do marbh í 'na deaghoidh
26. A n-aoinfeacht do Colla chain
    's do Mac Lughach ar lathair
    is do tuit in muic ar lár
    le Fionn ⁊ le Conán
27. Naoí ngilla ⁊ tricha fear
    eidir thus agus deireadh
    do-rochair lé miste ar sealg
    is seacht fichid cú croibhdearg
 p.192
28.  73bDeich ccéd muc is deich gcēd agh
    isin seachtmainsin tar lear
    is se c[h]ēd mil moighe amach
    ar seilg a sin go Domnach

DOMHNACH

 p.194‍

55.

1. Is fada anocht a n-Oil Finn
   fada linn an oidhche aréir
   in lá aniu ge fada damh
   do budh leór fad in laoí ané
2. Fada liom gach lá dha ttig
   ní mar sin fa cleachtadh dhúin
   mo bheith a ffegmais na fFían
   do cuir sin mo ciall ar ccúil
3. Gan áonach gan ceól gan cruit
   gan brondadh cruidh gan gniom greadh
   gan díol ollamhan ar ór
   gan ealadhoin gan ól fleadh
4. Gan bheit ag suirghe nó ag seilg
   in dā cheird le a raibhe ar súil
   gan deabaidh gan denamh creach
   gan beith ag foghluim cleas luith
5. Gan earradh gaisgidh do ghnáth
   gan imbirt mar budh gnáth leinn
   gan snamh re láochraidh gan locht
   is fada anocht a n-Oil Finn
6. Fada mo saoghal tar eis na fFían
   ni cneasta na budh cían linn
   ba híad in láochradh gan locht
   is fada anocht a n-Oil Finn
 p.196
7. Is don tsaogal mar ata mé
   truagh a Dhé mar ata sinn
   am áonar ag tarruing cloch
   is fada anocht a n-Oil Finn ¹²⁰
8. Sir a Patraic dhúin ar Dhía
   fios an ionaidh a mbía sinn
   nó in sáorfa m'anam ar olc
   is fada anocht a n-Oil Finn

Is FADA

 p.198‍

56.

1. Mairg fuil ar h'iarraidh a Bhrain
   is sgaradh cuirp re hanmain
   úair nachad-faguim a Bhrain
   ni charuim ní ar talmhain
2. An lamh dar bhúaileas Bran
   dursan nach liom do sgaradh
   nach beinn a mbeathaidh abhus
   dursan nach d'eg do-chúadhus
3. Rí na gcon do bíodh am laim
   os leicnibh Sleibhe Colláin
   is ni raibhe ar bith go mbáigh
   cú ar a mbeith a túaruscbáil
4. Da taobh geala do bhi ag Bran
   earboll nua corcra gléghlan
    74aceatramha ¹²¹ corcra go roinn
   ótha earboll go hiardruim
5. Ceithre cosa gorma faoí
   re himteacht oidhche & laoí
   cruibh úaine nár teachtsat báigh
   ingne ettrochta iucháin
6. Rosc dreagain ina ceann cóir
   ris nir fedadh iomarbháidh
   aluinn agus cáomh a clú
   mo is gasta na gach miolchú
 p.200
7. In cú ba hairde sa Féin
   thigead gan cromadh fo a bléin
   is a ceann ba gasta in roinn
   ba comard é rem ¹²² ghúalainn
8. Ceithre mil do leiginn uaim
   miol budhdheas is míol budhthuaidh
   miol síar aguss miol soir
   do bidís uile a mbel Bhrain
9. Da mbeith deireadh laoí gun fFéin
   gan seilg gan fhíadhach do chéin
   do bheradh a gcuid a coill
   do biathfadh ¹²³ Bran ó Bhoirinn
10. Is aire do bhuaileas Bran
    is mór n-úair ba haithreach dhamh
    gáir na ccon is na sealga
    risna fiadhaibh foirdearga
11. Tugus buille d'eill buidhe
    dhó go ffailgibh fionndruine
    do-chúaidh an idh óir 'na ceann
    mairg do-rinne in gnim róitheann
12. Iongnadh leis a bhualadh damh
    do bhoí athaidh gom feghadh
    gur silseat frasa déra
    tar a rosgaibh rinnghéra
13. Olc sen far togbadh in lamh
    olc sén ro tairngeadh go hán
    olc sén do-righneadh in beadg
    mairg do-rinne in gniom rogharg
 p.202
14. Tairngidh uaim a heill go tric
    gur bhris in mhuince airgid
    dar theith go moch ar in sleibh
    gur ling sa loch a luathleim
15. Tri hualla gacha nona
    ag ar gconartoibh cródha
    coin na Feine ag iarraidh Bhrain
    's an Fhían uile go cíamhair
16. Ní chúala guth con ag seilg
    ar moigh ar móin ar morleirg
    ó do sgarus rem ¹²⁴ choin ngairg
    na beith mo croidhe fo mairg

MAIRG

Ag sin duit a chaiptín Samhairle. & da ffaghuinn ní budh mo ina sin do Dhúanaire Finn réna sgriobadh do-dheanainn dháobhsi é Misi Áodh Ó Docartaigh do sgriobh a n-Óisdin ¹²⁵. in .12. Februarí. 1627.

 p.204‍

57.

1.  74bA Oisín as fada do shúan
   eiridh súas is éisd na sailm
   ó thairnic do lúth is do rath
   do chuirtheá cath a ngleó garbh
2. Do tháirnic mo úth is mo rath
   ó nach mairionn cath ag Fiond
   i ccleircibh ní fhuil mo spéis
   nó ceól da n-éis ní binn liom
3. Ni chúalais a ccomhmaith do ceól
   ó thús domain mhóir gus anocht
   tá tú arsaidh aimglic líath
   gé do dhioltá clíar ar cnoc
4. Do dhíolainnsi clíar ar cnoc
   a Patraic gidh docht do rún
   as mairg dhuit do cháin mo chruth
   is nach ffúair me guth ar tús
5. Do-chúal ceól as fearr no an ceól
   ge mor mholus tú in chlíar
   sgalgarnach luin Leitreach Laoí
   's a' faoídheadh do-níodh in Dord Fían
6. Smólach guithbhinn Ghleanna in Sgáil
   monghar na mbárc ‘búain ré tracht
   budh binne liom trosd na ccon
   na do sgol a chleirigh cháidh
 p.206
7. Da ghadar d[h]ēg do bhí ag Fionn
   an úair do léigthi fá Glionn Raith
   budh binne liom a n-oific chiúil
   's a n-aghoidh on tSiúir amach
8. An úair do shuidhiodh Fionn ar cnoc
   shinntí gan locht in Dord Fían
   chuireadh 'na ccodladh na sluaigh
   mo-núar budh binne leó in chlíar
9. Cnú Dheireóil cnú mo chuirp
   abhac beag do bhí ag Fionn
   an úair do shinneadh cuir is puirt
   do bhíodh sé 's a cruit go binn
10. Blathnaid bheag an inghean óg
    tug móid re fear fon ngréin
    acht Cnú Dheireóil ⁊ sí
    och a rí budh binn a mbéil
11. Do budh mían le Fionn na ffleadh
    síansán con a ffad ar slíabh
    coin allta ag fagbháil a ccúan
    mordháil na sluagh dob é a mían
12. Iomdha mían do bhí ag Fionn
    nach ccuirtear a suim id dhíaigh
    ni mhairionn Fionn nó na coin
    's ní mairfe tú a Oisín na cclíar
13. As mo an sgel Fionn no sinn
    is na 'ttainic ler ¹²⁶ linn ríamh
    a ndeachaidh is na ffuil beó
    dob fearr fa ór Fionn na fFían
 p.208
14. Tug sé naoí gcatha sa fFraingc
    naoí bhfichid cath a nEirinn uill
    on tsruth ar baisdeadh Crīosd
    do theigh a chíos go Toigh in Duinn
15. Tug sé naoí ccatha sa Spáin
    airdrigh Lochlann a laim leis
    beacht do bhí in domhan fa chíos
    'sé budh rígh isin Greig Bhig
16. Lochland 's an Innia mhór
    tigeadh a n-ór go teach Fhinn
    ní roibhe coimmeas ris ó Chrīosd
    ní fhacus rí os a chionn
17.  75aMairg dhamh do hanadh dhá éis
    gan mó spéis a muirn no a cceól
    um damh críon ¹²⁷ d'aithle na slúagh
    as damh is truagh a beith beó
18. Trúagh a Tháilginn an sgél
    bheith a ndíaigh na ffear go fann
    ag eisdeacht re ceól na gclog
    as me um sheanóir bhocht dhall
19. Da mairiodh Fionn is an Fían
    do fhuicfinn clíar na ccros
    do leanfuinnsi fíadh a ngleann
    is budh mían leam bheith ré a chos
20. Sir a Patraic dhuinn ar do Dhía
    neamh d'Fionn na bFían is dā chloinn
    déna guidhe risin fflaith
    ni chúala a commaith rem ¹²⁸ linn
 p.210
21. Ni iarrfa méisi neamh d'Fionn
    a fhir nach grinn ler ¹²⁹ eirigh m'fearg
    gurab é a mhian rena ¹³⁰ linn
    beith a nglionn ag síansan sealg
22. Da mbeithea ¹³¹ faris in fFein
    a chleirigh na cclíar 's na clog
    ní tiubhra th'aire do Dhia
    acht ríar chlíar & sgol
23. Ni threigfinnsi Mac Dé Bhí
    ar a ttainic a cclí thoir is tíar
    a Oisin in fuighle bhuig
    olc do-chúaidh dhuit díol na cclíar
24. Gach ar pronn tú ⁊ Fionn d' ór
    olc do-chúaidh dhó ⁊ duit
    ata sé a n-ifreann 'na gheall
    mar do-denadh feall ⁊ broid
25. Beag do chreidfinn dot ghlór
    a chleirigh na leabar mbán
    ní roibhe Fionn na coimfhíal
    ag duine nó ag Día a lámh
26. Ata sé a n-ifrionn a laim
    fear fa sáimh do bhronnadh ór
    a ndíol a easurradhais ar Dhia
    ta sé a ttigh na bpían fá ¹³² brón
27. Da mbeith clanna Morná astigh
    nó chlann Bhaoísgne fir fa trén
    do-bherdaoís sin Fionn amach
    nó bhíadh in teach aca ¹³³ fén
 p.212
28. Da maireadh Fáolan is Goll
    Díarmaid donn is Osgar áigh
    a n-éintigh riam dar chom Día
    ní bhíadh Fionn na fFían a láimh
29. Coig coigidh Eireann fa seach
    's na seacht ccatha boí san fFéin
    ní tiubhraidis Fionn amach
    ger mhór a neart is a ttréin
30. A Patraic is truagh in sgél
    an fear fíal do bheith fó ghlas
    croidhe gan aingidheacht gan fhúath
    croidhe crúaidh ag cosnamh cath
31. As egcóir nár mhaith lé Día
    ór is bíadh 'thabhairt do neach
    nír ér sé trén no trúagh
    ifreann fúar mas é a theach
32.  75bCréd do-rinne Fionn re Día
    acht ríar na cclíar is na sgol
    is treas mór re bronnadh óir
    is treas fós re meadhair chon
33. 'S a gheall re meadhair na ccon
    is re ríar na sgol gach lá
    is gan smáoíthiugh ar Dhía
    ata Fionn na fFían a láimh
34. Ata sgél agam ar Fhionn
    ní raibh ionn acht sé fir dhég
    gabhsam ri Sacsan na ffleadh
    chuiriomar cath ar rígh Grég
 p.214
35. Do gabsam an Innia ar fad
    ba mór ar neart is ar ttrén
    do cuiriomar cath ar rígh Frangc
    dar do laim ní abruim brég
36. Do gabhamar Maghnus mór
    mac rígh Lochlann na long mbreac
    rangamar gan ghuin gan sgís
    do chuirmís ar ccíos a ffad
37. A sheanóir do sháobh do chiall
    beag in sgel gan a mbeith beó
    a raiph do shlúagaibh ann sin
    ní bhía as ní fhuil acht mar cheó
38. A Patraic na mbachall mbreac.
    ní rachadh leat aithis Fhinn
    nír ér sé duine fa ór
    ní thug a mbreig móid nó mionn
39. Tabhairsi th'aire duit féin
    ó atathaoí gan ceill abhus
    tabair th'aire duit a trúaigh
    tapair dot uaidh th'aire anos

A OISIN

 p.216‍

58.

1. La da ndeachaidh Fionn na bFían
   do sheilg ar Slíabh na mBan fFionn
   trí mhíle 'mathaibh na fFían
   ní deachaidh sgíamh os ar gcionn
2. A Oisin is binn ninn do ghlór
   bean nacht fós ar anmuin Fhinn
   innis cá mhéd fíadh
   do thuit ar Slíabh na mBan fFionn
3. Búdh mór na creacha dar slúagh
   dar a ndeachaidh uaim 's ní sbleadh
   ar thuit ar Slíabh na mBan bFionn
   d'fíadhach ré Fionn na ffleadh
4. Innis ród roimhe gach sgél
   beannacht ar do bhél gan gó
   in mbíodh éideadh nó airm
   ag dul do sheilg libh gach ló
5. Do bíodh eideadh ⁊ airm
   ag dul do sheilg linn mar sin
   ní bhíodh feindidh dhinn dom dhóigh
   gan léinidh sróil is dá choin
6. Gan cotún síthe séimh
   is lúireach bharraidh ghéir ghlain
   's gan ceinnbeirt clochorrdha chorr
   's da sleidh a ndorn gach fir
 p.218
7. Gan sgíath uaine bheireadh búaidh
   is lann chrúaidh re sgoilteadh cionn
    76ada sirthea in domhan fa seach
   ní raibhe neach budh fearr nó Fionn
8. As é dob fearr eineach is ágh
   ní deachaidh lamh ós a cionn
   dul do thaistiol na ccuan ngeal
   gan faicsin ar fear mar Fhionn
9. Cath eagair do-chúadhmar síar
   do seilg ar Slíabh na mBan fFionn
   a Patraic a cheann na cclíar
   dob alainn grían ós ar ccionn
10. An uair do shuidheadh Fionn ar ccoin
    dob iomdha anoir is aníar
    guth gadhair ag dol do chnoc
    ag dúsgadh thorc & fíadh
11. Do bíodh Fionn ⁊ Bran
    'na suidhe seal ar in slíabh
    gach fear dhíobh a n-ionadh sealg
    nó gur eirigh cealg na bfíadh
12. Léigiomar tri mhíle cú
    dob fearr lúth is do bhí garg
    do marbh gach cú diobh da fhíadh
    sul do cuireadh iall 'na n-aird
13. Marbhamar sé mhíle fíadh barr
    ar in ghleann do bhí fan tslíabh
    a nfegmais aighe ⁊ fearb
    ní dearnad sealg mar sin ríamh
 p.220
14. Dob e deiread[h] ar sealga thiar
    a cleirigh na cclíar ‘s na cclog
    deich cced cú go slabhraidh n-óir
    do thuit um nóin ré cēd torc
15. Do thuitsiod linne na tuirc
    rinne na huilc ar in leirg
    muna beith ar luinn is ar lamh
    chuirfidis ár ar bFéin ¹³⁴
16. A Patraic na mbachall bfíar ¹³⁵
    ní faca mé thíar nó thoir
    sealg énlaoí ar Fhíanuibh Finn
    ré mo linn budh mó ina soin
17. Ag sin sealg do-rinne Fionn
    a mic Carploinn na mbionn mbláith
    na gáir cheolán isin chill
    do budh binne liom in lá

LA

 p.222‍

59.

1. La da rabhamar a nDún Bó
   Fían Eirionn líon a ttionól
   coiméd cúain fa ceim deacair
   ó Chairbri líonmar Lifeachair
2. Gearr do bhádhmar ann sin
   a mic Alproinn a chleirigh
   go ttainic chugainn Laíghne mór
   áonmac rígh na fFomór
3. Bliadhain fa thrí roimhe soin
   nach deachaid[h] láoch dhinn tar muir
   le húamhan in fhir mhoir
   a chléirigh adeir an chanóin
4. Ar tteacht dhósan tar Albain ¹³⁶
   motaighimid anfa na fairge
   ó iomramh lamh in fir móir
   's ó buillighibh rámh an Fomóir
5. A mic Blaighe ingine in Deirg
   beannacht ar do bhél gan cheilg
   & innis duinn mar soin
   a ndearnabhair 's a' fearsain
6. Do leagad leision a sheóil
   a bportaibh díleann nar chóir
   's do-rinne eachréidh amach ¹³⁷
   o n-ainmnigtear in t-ollamhach
 p.224
7. Dob e dob cloideamh catha
   don mhacsin an ardfhlatha
   lorg fhairsing d'íaronn chrúaidh
   tri c[h]ēd ¹³⁸ cáor iarainn 'na leathgrúaidh
8.  76bDo bhí coimhéd fan luirg mhóir
   lomnán d'airgead ⁊ d'ór
   's do clochaib búadha oile
   d'uaislibh Thíre Tairngoire
9. Ar ttiacht dhósan a ttír
   do léig béiceadh nár cháol
   d'iarraidh trodáin in fear
   & teagmhála in milidh
10. Ni raibhe en láoch 'nar fFéin
    go roiche soir a nda ttrían
    nach ttiúbhradh dár n-úaislibh
    maith fel coidhche ar a thúarusdal
11. 'S í comhairle do-rinne Fionn
    le cloinn Morna is réna ccloinn
    dul go pupal in fir mhóir
    a riocht fhileadh a ccédoir
12. Glúaisios Fionn feasa is Feargus
    Cnú Dheireóil & Bláthnad
    go riachtsat in popal cóir
    do bhí ag mac rígh na fFomhóir
13. Beannaidhis Fionn don fhear mhór
    & Feargus ba binn glór
    ní fhacattar thíar nó thoir
    ríamh leithéid in mhílidh
 p.226
14. Suidhis 'na pupal ann soin
    a n-onóir do na fileadhuibh
    cuiris Feargus da laim cle
    & Fionn féin da deisséin
15. Beiris chuige fana brot
    Cnú Dheireóil & Bláthnot
    sinnid an ceól sithe súain
    re ngabadh draoíthe deaghdhúain
16. Fiafraidhis mac Cumhaill fhéil
    don ogláoch úathmar aigmhéil
    caidhe h'ainm bunaidh go beacht
    nó ca tír a ffuil th'imteacht
17. Mac rígh na bFomórach thoir
    misi a dhraoí uasail iodhain
    Laighne mór mh'ainm bunaidh
    ag cur ghlíaidh gach áonchuraidh
18. Innis a churaidh chálma
    do ráidh Fionn fa mor meanma
    caidhe in fáth tangais anoir
    go hEirinn álainn íasgaigh
19. Inneósa me dhuitsi soin
    a dhraoí úasail iodhain
    an fáth fa tangus om thoigh
    go hEirinn aloinn iúbhraigh
20. Maithe Eireann bheith a ngiallaibh
    's a ccíos cugam gacha bliadhain
    no gan líon síoluidhe d'fior
    d'fagbháil a nEirinn iodhain
 p.228
21. Iomdha láoch romhad riam
    tainic go hEirinn d'iarraidh glíadh
    éinneach dhíbh nir thill tar ais
    uainn soir a hEirinn fhódghlais
22. A ttainic chuca thoir is tíar
    's a raibhe a nEirinn rompo ríamh
    ni thiúbhrainn áit suidhe d'fior
    d'eagla comlainn na ccuradh
22. Fíafraidhis an curadh calma
    da draoithibh go méd meanma
    caidhe in díol is diol libh
    a dhraoíthe aille íodhan
24. Do-ghébha sibh airgead is ór
    is gach ní is áil lé bur ccóir
    do-ghébha uaimsi astighsi
    gach ní atá ar bur n-ainnisi
25. Draoithe sinn lán d'eagna
    do ráidh Fionn ris da fhreagra
    cádhas uaitsi dligidh sinn
    ar h'eineach as eadh iarruim
26. Do gheall go ttiúbhradhsan soin
    cádhas don chléir go cubaidh
     77agion do bhíadh na bheathaidh abhus
    do gheall nach airgfead[h] éigius
27. Tabhair do bhríatar leis soin
    do ráidh mac Cumhaill a hAlmhuin
    ar a bheith diolus ré do linn
    da ngabhann linne dh'Eirinn
 p.230
28. Tugsan briatar gan ghó
    nach sirfeadh air rena bheó
    nó ar draoí da ttiocfadh 'na teach
    cíos no cáin nó cabhalach
29. Mithe duit imtheacht tar h'ais
    dearbh go ndearnais do thurais
    liómsa anois gabhus Éire
    's mé Fionn flaith na fíorFhéine
30. Mas tusa Fionn na Féine
    do ráidh in t-ogláoch go bféile
    ní thugus bríatar re hais
    acht do draoíthibh gan ainbfeas
31. Draoí sinn a churaidh chalma
    do ráidh Fionn fa mór meanma
    mo ghliocus nír sháruigh neach
    dar thaisdil in bioth bráonach
32. Ag aíghnius ort ní bhíadh sinn
    a Fhinn mic Cumhaill airmghrinn
    ó thugus bríatar gan ghaoí
    denam síth treigiom eissíodh
33. Do-rinne sé síth go cóir
    Fionn mac Cumaill mic Trenmóir
    dhó féin is d'Eirinn uile
    mor in geilleadh énduine
34. Toimhsis Fionn gan fhius dó
    in t-ogláoch 's ní hiomarghó
    ba hadhbhal ré aithris duit
    fad an oglaoích 's a leathad
 p.232
35. Seacht ccomfada Fhinn féin
    boí ar fad a Laíghne thrén
    's a dha chomhfhad ar tracht
    fa mór in trénoglách
36. Téid Fionn a gcionn a shlóigh
    beiris leis fíon & feóil
    eire cháogad gearrán cróin
    do mhiodh is do brogóid
37. Beirthear oidhcheacht ón fhear thrén
    ní chúala a leitheid ó chleir
    & ón oidhchesin íar sógh
    ainmnightear Purt a R íghol
38. Gluaisis an t-ogláoch uainne
    tar na tonnaibh taobhúaine
    ceileabhruis da cleir re hais
    buidheach an Fían da thurus
39. Do-bheirimsi dhuit a mhóid
    a Patraic tainic ón Roimh
    nach rabhamar féin nó clanna Cuinn
    a tteann budh measa ar bfulang
40. As mé Oisín do bronnadh óir
    do gradh na ffileadh a ccedóir
    ge ataim anocht fa bhrón
    le smúaintiugadh gach enló

LA

 p.234‍

60.

1. In ccúala tú Fíana Finn
   a Patraic mhóir mic Alproinn
   ag eirghe ós ceann Locha Deirg
   mar áon is cách ag coimhsheilg
2. Péisd do bhí ar loch in tsléibhe
   lé a ttugadh ár na Féine
   fiche céd nó ¹³⁹ ní is mó
   da ttug sí ég a n-énló
3.  77bOgláoch maith do bhí ag Fionn
   go deimhin duit a Tháilghinn
   Albhaidh an Óir mac ¹⁴⁰ rígh Grég
   do thuigeadh glór ó gach peist
4. In ttuige an ní adeir in péisd
   do ráidh Albhaidh risin fFéin
   cáoga each nó cáoga bó
   do chur cuice gach áonló
5. Innis go bfuighe sí soin
   a Albhaidh an chrotha glain
   fearr sin nó énláoch lonn
   do thuitim léisi a ccomhlann
6. An peisd an oidhchesin gan bhíadh
   codhlaidh 's nir smúaintigh in Fhían
   ar tteacht na maidne go moch
   do chuir anfa ar in ffionnloch
 p.236
7. Ar tteacht don peisd ar in ttracht
   do leigiodar in Fhían gáir
   dob iomdha ag brisiodh a croinn
   iliomad láoch 'na timchioll
8. Eidir sin ⁊ mead[h]ón don ló
   do budh lía ar mairbh na ar mbeó
   budh samhail ré slúagh oile
   uireasbadh ar láochraidhe
9. Do sluigeadh lé mac rig Greg
   is Oisín fa mór in béd
   'sé do sluigeadh lé go beacht
   fear & céd a n-aoínfheacht
10. Níor sluigeadh mac Cumhaill lé
    nó in mhéid do bhi amoigh dhá Fhéin
    's ní raibhe dhíobh gan dul thart
    acht beagán beag a mbél imtheacht
11. Do shluig sí Dáolghus is Goll
    Fionn mac Rossa na ccomhlann
    Conán Máol sgél nár mhó
    Diarmaid táobhgheal Trénmhór
12. Tug Fionn in sitheadh prap
    glacais in peisd ar alt
    & tug car go dían di
    gur chuir a clíabh anairde
13. Mar do-connairc Dáire mac Finn
    rífheindidh is sí cionn a ccionn
    tug léim a mbel na píasta
    dob é in sithead aimhrialta
 p.238
14. Ar ndul do Dháire 'na clíabh
    ann sin do chuimhnigh a sgían
    ar a hasgaill tig amach
    dob í in chosgairt iongantach
15. Da c[h]éd beó aisde don Fhéin
    Oisín is mac rígh Greg
    comhrac budh beódha na soin
    annamh duine go ccualaidh
16. An da chéd tainic amach
    do bhádar gan fholt gan édach
    maith do cheas ¹⁴¹ Fíana Finn
    a ffúairsiod ríamh a nEirinn
17. Turus Conáin nar chóir
    'steach a mbroinn an bheathaidh mhóir
    mar nach roibhe gruag ar a chionn
    nir an léadhb ar a chloiginn
18. Fionnloch dobh ainm ¹⁴² don loch
    ar tús a chor ¹⁴³ a chléireach
    do an Loch Dearg air ré a bheó
    ó ár na Féine a n-énló
19. Trí lá ⁊ mí ⁊ blíaghain
    do bhí Loch Dearg fa dhíamhair
    ó lá marbhtha Fíana Finn
    go deimhin duit a Thailghinn
20.  78aAs mé Caoílti a ndíaigh na fFian
    a Patraic do dhealbhus grían
    na sgéla do innsim dhuit
    iomdha duine do-chúalaidh

IN

 p.240‍

61.

1. La da ndeachaidh Fionn na bFían
   do sheilg ar Beinn Gulbain síar
   go bfacamar ag tocht co cách
   ogláoch go n-egcosg neamhghnath
2. Do-conncamar chugainn sa magh
   ogláoch mór go méid mhíleadh
   cloidhiom trid a cheann gan chair
   go ráinic in chlúas go chéile
3. Beannaighis in t-ógláoch mór
   d on ríghféindidh fáth gan bhrón
   ⁊ beannaighis do Gholl ghlan
   ⁊ suidhis 'na fharradh
4. Ar bhar ccuimridhe damh féin
   a rífheindidh feasaigh fhéil
   fam iodhlacadh úaibh gan fheall
   a Fhíana aille Eireann
5. A ogláigh tainic sa ccnoc
   do raidh Conán faobarnocht
   cía chuir in cloidiom id cheann
   no cía re ndearnuis comlann
6. Do-rindeasa comhlann crúaidh
   le Manannán na mórslúagh
   's é do chuir cloidheamh um ceann
   is ris do-rinniun comlann
 p.242
7. Ataim fo gheasaibh o shoin
   fan domhan uile d'iarraidh
   ní fhuarus aoínneach ann
   do bheanfa in cloidiom asam
8. Tanac cugaibhsi a Fían
   chuala bar tteisd thoir is thíar
   ar bar n-eineach tabhraidh damh
   beanaidh asam in cloidheam
9. So ráidh Conán don taobh thall
   beanfad in cloidiom as do cheann
   nó beanfadsa gan fheall damh
   an ceann diot is a’ cloidheam
10. Na bean as arsa Fionn féin
    a Conáin mhaoíl mhir gan cheill
    ga fios nach ttiucfa sa magh
    dograinge a ndíaigh in cloidhimh
11. Maith liom dograing do theacht as
    do raidh Conán maol gan cheis
    tug sithe prapdha go ngoil
    ⁊ glacais in cloidhiom ¹⁴⁴
12. Tuitis Conán ar lár dhe
    gan sbionnadh a n-alt nó a n-áighe
    beith mar sin acht ger nár dho
    gan neart ann mna seóla
13. Mar do-connairc clann Morna mhóir
    Conán máol ag faghail bróin ¹⁴⁵
    tairrngid a ccloidhme go nimh
    do ghearradh chinn in gruagaigh
 p.244
14. Eirgis Fionn don taobh oile
    is nochtais a cholg nimhe
    eirgid clanna Baoísgne nhear
    do dhul a n-aghaid in gruagaigh
15. Eirgid ann sin ¹⁴⁶ as gleo garbh
    Fian Eireann go n-imad n-arm
    nír sguirsiod da gcleasaib gail
    gur basgadar naoí nónmhair
16. Rachadsa ar do leith a Fhinn
    do ráidh Goll fa pairt grinn
     78bdo budh cóir ar ttuitim dhe
    ar mbrisiodh do cuimridhe
17. Cuirim fó gheasoibh thú ar Fionn
    crēd fa ttangais re olc linn
    muna n-innisi a gruagaigh thall
    gé tú do Tuath De Danann
18. As mé Manannán mac Lir
    mór m'fíoch ⁊ m'fala ribh
    as í mo thoisg om thigh
    com bar ttuitim re cheile
19. Ni muirfimne sinn féin duit
    a gruagaigh uasail oirrdeirc
    cuirim gach ceisd ort mur ghráin
    muna bfóire tú ar Conán
20. Tairrngeas gér crodha an céim
    an cloidheamh as a cheann féin
    fagbais a chionn 'na dhíaigh slán
    toimsios a dhías ré Conán
 p.246
21. Do eiridh Conán slán de
    on leagadh ar a raibhe
    nírbh í sin an eirge ghar
    do nocht Conán a cloidhiom
22. Tug Conán agaidh ann
    ar Manannán na morlann
    do thóg Fionn a sgíath go mblaidh
    os cionn Manannáin mheanmnaigh
23. Gach duine dhíobh don Fhéin
    ag dul a leith a arm féin
    gach fear dhiobh le cleasaibh gail
    teacht ar fhíoch is ar fhalaidh
24. Cuiris gruagach in fhuilt fhinn
    a cloidheam féin 'na timchill
    nír fidir neach d'úair nó tráth
    gur gabh úatha ar lár in lá

LÁ

 p.248‍

62.

1. Lá do bhí sealg Shléibhe Guilleann
   da hinnioll ré mac Cumhaill
   go fhacamar ¹⁴⁷ oglaoch gábhaidh
   cugainn os na firmáintibh
2. Brot cíordhubh fa dorcha dath
   is comartha ardfhlath
   fa dorcha dealb ¹⁴⁸ in fir mhóir
   do bhí chugainn ar anbhóin
3. Enshuil ar mire gan ghean
   a cceann an fir fa maith dénam
   mar dorn gach curaidh sa fFéin
   'na sróin churata aigmhéil
4. Da craoisigh catha 'na láimh
   is cloidheamh leathan go morghráin
   is lorg don iarrann nár thim
   ag an ogláoch re a ghúalainn
5. Mur connairc maithe na fFían
   cuca in t-arracht nar maith sgíamh
   glacaidh gach fear a dhá sleidh
   a sgíath 's a cholg 'na aghaidh
6. Togbais Fionn in colg nimhe
   ga mbíodh buaidh gach iorgaile ¹⁴⁹
   is teachaid an Fhían ann sin
   tiomcill mic Cumaill armghloin
 p.250
7. Adubhairt Fionn re neart a sloigh
   is re mathoibh clann Trénmóir
   is re cloinn Morna go ngoil
   dhul a n-aghoidh in treinfhir ¹⁵⁰
8. Adupairt Conán mac Mórna
   fear mallachtach miolábhra
   as romhór h'eaglusa 'Fhinn
   roime an ogláochso chugainn
9. Níor gabh eagla misi ríamh
   a Chonáin mhaoíl nach maith sgíamh
   do bheanfainn do cheann diot anois
   muna bfechainn dot ainbfios
10. Commaith mo chinnsi a fhir
    nir marbadh re do mhuinnteir
    's nir chosain tu gnaoí duit fein
    timcioll Aile no aoinsgéil
11. Mur do-chúalaidh flaith na fFían
    Conán da fhreagra go dían
    nochtais a chloidheam nar thim
    a n-am catha no comhlainn
12. Nochtais Conán a lann
    a cceartaghoidh mhic mhic Cumaill
    tug sitheadh diochra dána
    a ccoinne an righ dingmhála
13. Adubairt Conán go ngruaim
    lé mac Múirne na mo[r]shlúagh
    do-bherainn comhairle duit a fhir
    gan anmhuin ré mo dheabaidh
 p.252
14. Mur do-chúalaidh Fionn ágha
    Conán da sircháineadh
    glacais a dhá shleidh go ngail
    is gabhais íad 'na fhochair
15. Adubairt Conán go tréith
    ag iompódh irsigh a sgéith
    gapuim red ¹⁵¹ choimridhe a Fhinn
    is do-bheirim an urruim
16. Do thug Fionn nar ér neach
    an comairce dhó ar eineach
    adubairt re Conán ann sin
    imtheacht ameasg a mhuinntir
17. Sgela an oglaoígh ó chíanuibh
    inneosad dhuit a chleirigh
    tainic sé chugainn ann sin
    d'iarraidh catha ar ar muinntir
18. Do fiafraigh misi sgéla dhe
    do fhiafraigh Caoílte is Mac Reithe
    ga críocha cinél duit a fhir
    nó ca tír a ffuil t'athoir
19. Dubh mac Díorfaidh as ainm damh
    is Mac Suirnn mo sloinneadh
    as í mo thoisg om thigh
    gabháil gheillidh gach náonmhuir
20. Baogal a Dhuibh mic Diorfaidh
    dhuit an eachtrasin d'innsin
    go ttiucfa at áonar ann
    'gabháil geillidh ffear nEireann
 p.254
21. Da mbeith sloigh dhomhain uile
    ar mh'ineac 's ar mh'impidhe
    ni thiúbhrainn liom dhíbh tar sál
    do shluagh acht mé um aonarán
22. Do freagradh súd go lúath
    le hOsgar do-bheireadh gach búadh
    ga líon fhognus duit a fhir
    'dhul do comrac at aghoidh
23. Ge do fhíafroidh tu sin diom
    as romor h'eagla is th'imsníomh
    as e líon toghaim as gach tír
    do thocht a n-aghoidh mo móirgnimh
24. Deich ccéd curaidh go ngail
    dha shleidh a ndorn gach aoín fhir
    deich ccéd cloidhiom is fearr fáob ur
    deich cced sgíeth da n-imdhidan
25. Do fhíafraigh Conán do guth mhór
    go hiomard ameasg na slógh
    cía hagoibh don Fhein fhearrda
    theid ar son a thigearna
26.  79bDo labhair Osgar Eamhna
    macámh na fFían ffíorchalma
    rachad fein ar son m'athar
    ar mo son fein 's mo seanathor
27. Cóír do théid tusa ann sin
    do ráidh Caoílte fa maith rith
    an t-athair ata agad a fhir
    nocho cathach é a n-iorghail
 p.256
28. Do eisdiodar Fíana Finn
    ar a' tulaigh ós ar cciond
    do shaoílsead nach roibhe sa fFéin
    aoínneach ó a ffuighinn toibheim
29. Cred do-rinne Oisín rit
    a fhir labhrus go haimghlic
    créd do-bheir tu da cháineadh
    da aithis no da imdeargadh
30. Ni dhuitsi do-bherainn sgéla
    a Osgair aird in fheadhma
    ni mó is d'Oisín na nglonn
    bhías 'na seanóir a cCroimlinn
31. Robhorb an ní do labhra
    a mhic cholamhnaigh Theamhra
    tuitfe tú liomsa a fhir
    a n-eruic do dhul fam athair
32. Do-beirim do shlansa fuim
    a Osgair gé maith do clu
    ⁊ slan choinne th'athor
    a mhic Oisín ardfhlatha
33. Iarruim ar Osgar na ngniom ngle
    leigion eadrom is Caoílti
    ionnus go ndioghlainn an sár
    do fuarus ó mac Ronán
34. Leigiom eadrad ⁊ sé
    do ráidh Osgar fa maith gné
    ⁊ tapair fé do ghleó
    ar mac Ronáin iomorro
 p.258
35. Fiafraighimsi go hard ard
    do mac Cronnchair go fíorgharg
    crēd tug é dom cháineadh
    dom aithis dom imdeargadh
36. As í freagra fúair misi
    ó Chaoílti aigeantach chlisde
    go mbeinnsi ar deireadh cháich
    ag iarraidh na ndeachamhán
37. Adubairt fear millte na fFían
    Conán máol coinntinneach cían
    na tugadh sé urraim dhuit
    's nár mó bhías sé agad
38. Maith do dhlighfea sin a fhir
    do chongnam beith am aghoidh
    do bris me an corn ar do chionn
    a mBruighin Chéise Corainn
39. Maith do dioghlomairne sin
    a maidin catha Cnocha ¹⁵²
    do marbhamar Cumhall go mbúaidh
    is da ttrían a tromshlúaigh
40. Ni chuimhneochum fala anois
    dhuit a Conáin cheannsholais
    fearr linn do beith os cionn chláir
    ag búaladh dorn is famér
41. Maith aithnidhimsi in t-adhbar
    do-bheir ort gan teacht fam ghábadh
    ar cheasta fhaophar mo loinn
    is ar eagla mo comlainn
 p.260
42. Leigiom diom tagra Conáin
    ní raipe spéis liom 'na teagmáil
    mar nar chuireas brígh 'na láimh
    'na atais no 'na mhorrdhail
43.  80aDo-rinneas rioth tre lár an tsluaigh
    dar chuireas Chaoílti ¹⁵³ ar anbhúain
    do-chúaidh uaim ar luas a chos
    go rainic sé go Durlus
44. Tiompoim ó Dhurlus tar ais
    do aimdheóin Caoilti coimdheas
    ger maith rioth mic Ronáin teinn
    go huaim mhoir Sleibhi Guilleand ¹⁵⁴
45. Ni dhearnus comnaidhe coidhche
    no go rugas ar Chaoílte
    go ttuccus creapailti rem ¹⁵⁵ loinn
    Caoilte ameasg Fhían Eireann
46. Adubairt mac Cumhaill mheadhraigh
    ar ffaicsin Caoilti chedaigh
    liomsa dhul fana bhreith fein
    's go ndenadh mo dheaghréir
47. Adubhrusa nach denainn síth
    le Fionn fa maith fos is brigh
    's nach ttiubhrainnsi mo lamh na laimh
    no go millinn mac Ronáin
48. As í síth do ceangail Fionn
    do ceangail Osgar is Cairioll
    da c[h]ēd cúach ó Chaoílti damh
    da c[h]ēd corn da c[h]éd cloidhiom
 p.262
49. Gach a ndubairt Fionn ágha
    ⁊ a oiread eile gan cairde
    fuarus a n-aoinfeacht um laim
    suil do sgaoílius do mac Ronáin
50. Do tug nisi briatar dhó
    do tug Osgar nar chan gó
    nach ttiubhramaois achmusán go mbroid
    do Chaoílti ar son a ndubairt
51. Do-rinniomar síth sulchair
    nisi is Caoílti mac Cronnchair
    tugamar frais póg ann sin
    ar slios srón ⁊ aighthe
52. A dubairt an Dubh mac Diorfaidh
    goth is aibhseach re n-innsin
    tigidh do troimdeabaidh riom
    a ardmaithe Fhían Eirionn
53. Tugaidh comrac talchar trén
    damhsa go mbuailinn béim
    nó tugaidh bráighde go ngoil
    ó gach taoiseach naoí náonmhair
54. Adubhairt Osgar fa maith gniom
    re Cairioll mac in airdriogh
    teachmaoídne do comrac ris
    ⁊ millmíd a ainbfios
55. Prap adubairt flaith na fFían
    le mo mac maith is liom féin
    ar mhaitheas an domain dil
    nach rachmaois ris do dheabaidh
 p.264
56. Adubairt Osgar nár thim
    glór nár bfosaidh ré mac Cumhaill
    do mhill do comairle an Fían
    a mhic Cumhaill na mórclíar
57. Adubairt Osgar glór eile
    nár chóir re Fionn Almhuine ¹⁵⁶
    as urusa braighde gill
    do gabháil ar Fhíenaibh Eirinn
58. Ann sin adupairt Fáolan cain
    ag eirghe ar son a athar
     80broborb a Osgair Eamhna
    labhras tú re tigearna ¹⁵⁷
59. Adubhairt Fionn go feargach
    le hOsgar grinn ¹⁵⁸ mearmeanmnach
    muna ndearna dioghaltus ort a fhir
    ní bhíad fem um beathaid[h]
60. Mun beith an Dubh mac Diorfaidh
    ag iarraidh catha ar mo muinntir
    do digheoluinn ort a fhir
    a nden tu d'imreasain am aghaidh
61. Amlaidh sin do-nimsi riot
    a mic Cumhaill na n-arm nglic
    do sheacht ccatha is tú féin
    do bheith uile dom míréir
62. Ge teann do labhrus tú a fhir
    liom féin is lé mó mhuinntir
    bíaidh t'athair ag iomchor chlog
    & leabhur na sagart
 p.266
63. Fearr liom m'athair is me féin
    do beith ar deireadh na fFían
    nó bheith ag ithe smaoíse mo lamh
    mar bhios tusa go hamhnár
64. Le fios do gabhus tú neart
    & re feabhus t'inntleacht
    & re cognam do mhér
    ag iarraidh fheasa gach aoínsgél
65. Do sguir Fionn da tagra
    do sgar ¹⁵⁹ rena troimeagla
    do gheall go ttiubhradh ór glan
    dhó ⁊ airgead fionngheal
66. Fiche dabhach d'ór bhuidhe
    is oiread eile d'fiondruine
    ceithre fichid cuilén con
    do tug mac Cunaill d'Osgar
67. Do-rinne misi is Osgar síth
    le Fionn fa maith fos is brigh
    tugamar ar lamh 'na laimh
    fa cur leis ann gach áondháil
68. Do labhair in t-arracht 's a' fúath
    do chuir eagla ar gach morsluagh
    gur mhithe leis comhrac teann
    d'faghail ó Fhianaibh Eirionn.
69. Do bhrosdaigh mac Cumaill ann soin
    ar Osgar dhul san iomghuin
    do brosdaigh ar Cairill chédach
    's ar Gholl chalma chaithréimeach
 p.268
70. Do freagradh sin go lúath
    le hOsgar do bheireadh gach búadh
    do glac meirge sróil na mban ffionn
    boí ré hagaidh ghleó na ngerlann
71. Do glac a cloidhiom liomtha
    's a dha mhanaoís iorghala
    do glac a sgéith druimneach breac
    dob fearr seóladh is inntleacht
72. Do cheangail in tréinfear da chorp
    earradh catha tré crúaidhneart
    mar sin do-chúaidh Osgar áigh
    do chosg an athaigh go mórgráin
73. Gidh be chífeadh mo mac
    's a dhá mhanaís 'na ghealglaic
    mairg neach do theigeomadh ris
    d'iarraidh teacht faoí nó thairis
74.  81aA ttainic roimhe is 'na dhíaigh
    a n-Eirinn thoir & tíar
    do muirfead Osgar re a loinn
    da ffagadh comtrom comloinn
75. D'ionnsoidhe comraic in fhir
    do-cuaidh Cairioll is Osgor
    is Mac Lughach fa maith dreach
    & Fiachra mac Eathach
76. Do-chúaidh Áodh beag mac Finn
    & Faolán na ngerlann
    & Diarmaid donn dána
    da ced curadh comdhala
 p.270
77. Do-chúaidh Goll nar lag lámh
    do-chúaidh Caoilti ⁊ Conán
    do-chúaidh Garaidh mor na nglonn
    ⁊ Osgor mac Croimchinn
78. Do-chúaidh Líath Lúacra fa borb treas
    fear lonn longportach coimdheas
    & Fionn bán mac Breasail
    lamh nár tréith a n-imreasain
79. Do-chúaidh dha mac Osgair go mbladh
    nár teip cosgar na congnamh
    trí Finn tri hÁodháin on leirg
    tri Faolain Leitreach Loinndeirg
80. Do-chúaidh clann in Líath Lúacra
    com an óglaoigh ger uathmhar
    is clann Chaoílte fa borb sdair
    is Gal Gaoithe a mbráthair
81. An mhéid do-cuadarsan uile
    do denamh na hiorghaile
    fa mó a n-eagla roim an fhear
    nó a eagla as é 'na enar
82. Do sheóladar aghoidh a n-arm
    ar an arracht nár maith dealbh
    do chaithsead a sleadha go nimh
    leis an aitheach trén láidir
83. Tug seision bualadh teand
    d'Osgar & do Cairill
    do trasgair a n-aoínfeacht re a laim
    Caoílte is Garaidh is Conán
 p.272
84. Tug se sitheadh dían dána
    d'aimdeoin na fFían ffíorcalma
    do marp sé ger maith a lámh
    Gal Gaoíthe mac mic Ronáin
85. Do mharp sé Crimtann mac Guill
    's da c[h]ēd trenfear da fhoirinn
    do mharbh sé deich ccéd ann sin
    ag a mbiodh fían is muinntir
86. Fiche taoiseach fa maith neart
    do marbh sé d'Fíanaibh Connacht
    do tuc ár budh mó ina soin
    ar Fhéin Alban is Bhreatain
87. Do marbh sé Roighne mac Finn
    sgél is doilge da n-innsim
    & mac oile dhamhsa
    nir ffearr láoch a chomháosa
88. A n-fegmais mo mhicsi is mic Finn
    Gal Gaoithe is Criomtainn meic Guill
    Baoithín mic Croimcinn nar lag
    is chloinne Caoílte mo charad
89. Dob é ar n-easbad[h] ón fhear mhór
    tainic chugainn ón Easróimh
    fiche cēd sgíeth nár lag
    tuit leis in Duph sa ccomhrac
90. Mur do-connairc mo macsa fein
    urlaidhe an oglaoigh aigmhéil
    do-chúaidh 'na aghaidh reim teann
    da iarraidh cuige a ccomlann
 p.274
91.  81bDo dhruid in t-ogláoch nár ob troid
    'na choinne d'iarraidh comhraic
    nír fechadh a ngaisgeadh no 'ngail
    láoch darbh anta rena iorghail
92. Cioth fola cioth cailce crúaidh
    baoí da ccorpaibh a n-enúair
    ⁊ cioth teineadh go nim
    do bhí d'armoibh na mhíleadh ¹⁶⁰
93. Do bhí fós cuideachta oile
    os a cceann san iorghaile
    cioth brainén timcioll a n-arm
    ag in cuideachta uathmair ¹⁶¹ aghghairbh
94. Ni tiúbhartar 's ní tugadh ríamh
    comrac mar sin thoir no thíar
    baoí idir Osgar na nglonn
    & a' Dubh sa comlann
95. Tug Osccor lúathbheim borb
    don arracht réna mórcholg
    dar sgoilt sé a sgíeth go lár
    ⁊ smior smeannta a mhuinéil
96. Tug in t-ogláoch buille oile
    d'Osgar na n-arm ttinntidhe
    dar sgoilt a mheirge 's a sgíeth
    tainic ó criochuibh na hAisía
97. Tug Osgar buille nár thláith
    don arracht réna dheaslaimh
    da ndearna da leith dhá chneas
    dhi nír fedadh a leighius
 p.276
98. Marbhtar an fear treasborb teann
    le hOsgar nar ob comlann
    an fearsin gér ¹⁶² mhór a gráin
    do mharp Osgar ré a dheaghláimh
99. Leigthear tri garrtha catha
    a tteaglach an ardfhlatha
    ar son thuitim an fhir mhóir
    do chuir Fíena Finn ar anbhúain
100. Tógtar in t-oglaoch linn
     go huanm mhór Shléibhe Guillinn
     tugamar urchar asteach
     isin nbrogh mhór don aitheach
101. On c[h[ēd lá do-ríghneadh sealg
     linn a n-Eirinn go hiomard
     as é in fear mórsin dna— ¹⁶³
     is mó do chuir dar morcáthaibh
102. Sgela Osgair 'na deaghaidh dhuit
     do brigh chosgair in chomhruic
     bádar leagha Eireann faris
     ré feadh bliadhna da leighius
103. Fa hiomdha sgíeth 'na dha cuid
     ar Sliabh Guilleann on mórtroid
     ⁊ corp míleadh gan brigh
     ó mac Díorfaidh na móirgnimh
104. Do rachadh ar fflaithius uile
     risin aitheach n-aingidhe
     ar mbraighde ⁊ ar n-ór glan
     do-bheradh uainn mun beith Osgar
 p.278
105. Baoí Osgar ba cuimhneach linn
     ón lásin Shleibhe Guilleann
     tri ráithe 'na luidhe abhus
     ó nimh a chrecht da leighius
106. Ní hiongnad tuirrsi do beith orm
     a chleirigh na leabhor ngorm
     ní mhair Osgor na Fionn
     ná Fían Osruidhe um timchioll
107. Gé ataim a ndeireadh mo neirt
     a Patraic is mé a n-aimhriocht
     dhamh do berrthi ¹⁶⁴ ceannus chloinne Finn
     an úair do suidhmís a cCruimlinn
108. Damh do-berthí ¹⁶⁵ tosach suidhe
     a ndeaghaidh Fhinn Almhuine
     Goll is Osgar da éis sin
     fa gáir cosgair dár fFíenaibh
109. Caoilti is Diarmaid ó Duibhne
     dream nár sgaoílteach ó bhuídhnibh
     is Osgar mac Garaidh nár thláith
     choisgead gach cosgar ionráith
110. Garaidh is Mac Lughach lonn
     Faolán is Cairill ceithirbheann
     do andaoís ar m'fhocal uile
     fa hiad sgáth gach iorghuile
111. Deich mic fhichead comluinn céd
     do bhi is ní himarbhreg
     ag m'athairsi a chleirigh cháidh
     an úair do suidhmís d'énlaimh
 p.280
112. Ní biodh mac againn gan ceól
     an úair theighmís d'athól
     's gan da c[h]ēd curadh ag gach mac
     is tri cháoga do bhanntracht
113. Deich cced fichead teaghlach Fhinn
     d'airdfhéin criocha Lochlann
     a n-fegmais gach mic dhíobh sin
     boí ag mac Cumaill do muinntir
114. Deich fichit ⁊ deich cced
     do thaoíseachuibh is ní breg
     a n-fegmais mic ríogh go ngoil
     do biodh againn fán sgainnir
115. Gan taoíseach da n-aireum féin
     nach biodh náonmar do gnáithfhéin
     gan mnaoí is giolla is da choin
     innilt is cupla gadar
116. Gacha seachtmadh bliadhuin binn
     do ceiltí fíadhach mic Cumaill
     nach ffagmais uiread in mhíl
     ré bliadhuin uile d'éntaoíbh
117. Do chongmadh mac Ronáin co rath
     mac Cumhaill guna ardcath
     proinn c[h]ēd ó Chaoílte go ngail
     gach n-oídhche a laimh gach einfhir
118. Fa búan ar freasdol do mhiodh
     fa mor ar meisge ó chornaibh
     fa maith ar n-oirfideadh bhinn
     a n-onóir Fhinn mic Cumhaill
 p.282
119. Fa maith ar ndúanta molta
     's ar leapthacha donncorcra
     maith ríar gach fileadh 's gach dámh
     re blíadhain ó mac Ronán
120. Ni roibhe enrí sa fFéin
     no taoíseach calma coimhthrein
     nach bíodh file fana laimh
     ar gheall Chaoílte mhic Ronain
121. Blíadhain dhuinne mar sin
     fare Caoilte 'na bruighin ¹⁶⁶
     gan tacha cuirme no ceóil
     gan dith muirne nó comhóil
122. As í bruighean a mbeithmís féin
     faré Caoilte fa maith sgéimh
     a cCarraic Chinn Choire mic Cais
     ris a raitior Carrúic Fearguis
123. Créd fa ttugadh Cinn Choire
     os diot is cóir a fiosraighe
     ar dhúnadh Fhearguis mic Róich ¹⁶⁷
     sloinntear leat duinn a seanóir
124. As in fFraingc cían ó shoin
     Cinn Choire is é is cumhain
      82b as uaithe tainic anall
     do gabháil gheillidh ffear nEireann
125. Cuiris teachta úadha ann soin
     go mac Cumaill a hAlmhuin
     d'iarraidh ghéille ar Finn
     ⁊ sgur do sheilg Éirinn
 p.284
126. Do-bheirim bríathor anois
     do ráidh Conán máol an ainfhis
     muna beitheá ¹⁶⁸ a ffíadhnuise Fhinn
     go mbeith do cheann gan cholainn
127. Do-bheirimsi briatar oile
     do ráidh óglaoch Chinn Choire
     da léigthi eadrom is tú a fhir
     go rachainn riot do dheabaidh
128. Ni ffuighe comrac ann sunn
     a oglaoigh ar mac Cumhaill
     na bíodh ceastan ort a fhir
     as tú ameasg mo mhuinntire
129. Beir leat uaim go Cinn Choire
     go ffuighe sé iorghuile
     's nach bfaghtar sealg Eireann uainn
     mura ¹⁶⁹ marbhtar sinn a n-énuair
130. Gluaisis an t-ogláoch nár dheas
     uainn co Cinn Choire mic Cais
     innsios don fhear tainic tar tuinn
     an freagra fúair ¹⁷⁰ ó mac Cumaill
131. Luidhim fom armoibh curadh
     do ráidh Cinn Choire go humhal
     go bfuighinn urraim ffear Fáil
     da mbeittis uile d'enláimh
132. Togbhais Cinn Choire air ann soin
     naoí fichit céd do chéduibh
     gluaismíd chuige go teann
     ceithre catha cum comhluinn
 p.286
133. Teagmaoíd da chéile sinn féin
     's a' t-ogláoch úathmar aigmhéil
     ag sáorcarruic na long mbreac
     mar a ttógthaoí sdair na longport
134. Tugamar tuireann grangca
     sinne is óglaoigh na Fraingce
     =vdar tuit an Fían bonn re bonn
     re Cinn Choire sa ccomlann
135. Ge do marbadh ar slúaigh ionn
     re Cinn Choire na mbeimionn
     nír ffearr do mhuinntir in fir
     do thuitsiod linn sa deabaidh
136. Tug a aghaidh ar Osgar amhra
     mor in t-adhbar doimheanma
     Cinn Choire mic Cais mic Cinn
     mairg lér chaith a comhlann
137. Marbhtar Cinn Choire mic Cais
     sgél is mó tainic thairis
     ré mo macsa tuit gan fheall
     fear do gabh neart nic Cumaill
138. Da mbeith sgribhionn ⁊ peann
     agam dhuit a mhic legheinn
     ní áireomhainn leat no trían
     ar marbh Osgar a ccath ríamh
139. Trúagh a Mhuire mar taimse féin
     a n-Ard Soileach na moirsgél
     gan gaisgeadh curadh gan creach
     ameasg choradh chleireach
 p.288
140. Ar grádh h'einigh a Oisín fhéil
     innis duinn ní dot caithréim
     ó ataí ¹⁷¹ a ndeireadh do neirt
     innis duinn treas dot imteacht
141.  83aLá da rabhamar ag ól
     Fían Eirionn líon ar ttionól
     go ttarla imreasain ann
     eadrom féin is mac Cumaill
142. Cred tarla eadroip ann soin
     a Oisín in crotha glain
     no créd fa ndearnuis troid
     let athoir ¹⁷² a Oisín oirrdeirc
143. As é adbar far eiridh m'fearg
     le mac Cumaill na ccuach ndearg
     d'iarroidh leat thaoíseach na fFíen
     a sgíeth 's a craoíseach ar aonríen
144. As í freagra fúarus ó Fhionn
     an úair chanus in t-uraigioll
     nach ffuighionn ceannus óna chloinn
     da mbeith sé féin gan marrthainn
145. Adubhairt liomsa glór eile
     Fionn mac Cumhaill Almhuine
     nach ffuighinn féin nó mo mac
     acht cuid d'Fíenaibh Connacht
146. Do tug meisi briatar dhó
     do tug Osgar nar chan gó
     nach beinnsi reidh ⁊ Fionn
     go ffaghainn gach ní do shirfinn
 p.290
147. Rominic iarrus tú a fhir
     geill is troid ar mo mhuinntir
     's go ffuil da fear d[h]ēg dom chloinn
     do-dhenadh fa leith riot comlann
148. Ni fada go fechfadsa féin
     do ráidh Osgar fa mor caithréim
     cía is treise m'athair nó sibh
     mas é atáthaoise dh'íarraidh
149. Do eiridh Osgar Eamhna
     le tarcuisne a thighearna
     a ffúair 'na seasamh sa dún
     do trasgair íad a n-énchúil
150. Gach neach ¹⁷³ da ffúair 'na suidhe
     a mbruighin Fhinn Almhuine
     do chuir 'na sheasamh go teann
     gion gur cead le mac Cumhaill
151. Do eirigh Cairioll gan on ¹⁷⁴
     d'iarraidh urrama ar Osccor
     do gheall a ffiadhnuis cháicch
     misi is Osgar do diongmháil
152. Tugsat aghaidh gidh réim theann
     ar a chéile com comhlainn
     sa torainn fa borb a ttreas
     Osgar is Cairill coimhdheas
153. Adubairt mac Muirne go mbúaidh
     re mac Morna go moruaill
     dealaidhe re chéile go lúath
     Cairill is Osgar armrúadh
 p.292
154. Ar a ffuil do mhaithius ad dhún
     a mic Cumaill fa maith rún
     nocha rachainn leó dom ghoin
     nó go sguirid da ndeabaidh
155. Eirgeann ó Baoísgne borb
     is mac Morna na mórcholg
     'chosg na troda ar a raibh nimh
     tarla ag Cairill 's ag Osgor
156. Dob í easbaidh Finn ann sin
     suil do coisgeadh a mhuinntir
     da c[h]ēd fear flaithis gan on
     ó laimh aithisaigh Osgair
157. Sul do coisgeadh fearg Osgair
     nó Chairill ón crúadhchosgar
     dob iomdha ann laoích ghonta
     & crechta crúadhchorcra
158.  83bGé rinneadh súd uile linn
     le hOsgar is re Cairill
     lúaithe d'furail Fionn na ffleadh
     sith orainn nó d'iarramar
159. Do tairgeadh gach dara sealg
     gach dara lann faobardearg
     gach dara cú da chonaibh
     da cholgaibh da craoíseachuibh
160. Gach dara leath da gach cath
     gach dara sleadh ón righflaith
     gach dara comrac ó Fhionn
     gach dara dúain a cCroimlionn
 p.294
161. Gach dara cuid d'ól fleadh
     gach dara ceól d'oirfideadh
     gach dara corn ar a lár
     gach dara cúach is copán
162. Tugadh tanuisdeacht damh féin
     an uairsin ó fhlaith na fFían
     tanuisteacht a n-óir 's a ccon
     sul rainic in t-ór Osgar
163. Ionarbh i sin do chuidsi don Fhéin
     a Oisin go righe réidh
     an 't aghoidh do bhádar no leat
     na ceithre morchatha a n-aoínfheacht
164. Do-bheirim do lamsa inois
     a Patraic ó taoí 'teacht thairis
     nach rabhasa nó mó mac féin
     gan ceithre catha do gnaithFéin
165. Iarrsa ar Airdrigh na ndúl
     a Oisín airmgeir úir
     a ttug tú 'chathaibh ann soin
     iarr a mhaitheamh dot anmuin
166. Maithsi ⁊ Rí nimhe
     damsa a ndearnus d'iorghaile
     tabhair neamh mas rogha libh
     damsa ar son do Thigearna
167. Dena ineach gan dith dhuit féin
     berus furtacht dar ngnaithFhéin ¹⁷⁵
     iarr neamh d'Osgar ⁊ d'Fionn
     ar Mac ingine Anna is Iaichim
 p.296
168. Iarr neamh do mac Morna mhear
     iarr do Chaoílti iarr do Gharadh
     iarr neamh do Mac Lughach lonn
     ⁊ d'Osgor mac Croimchinn
169. A Oisín ní shirfe mé
     neamh do mac Cumaill ná da Féin
     's gur binne leo gotha con
     nó bheith ag guidhe in Duilimh
170. Da mbeith iúl agad ar in fFéin
     a chleirigh nach ffuil dom réir
     budh binne leat no denomh trath
     bheith 'na ccaomtach ré henlá

LÁ

 p.298‍

63.

1. Aithreos caithréim in fir móir
   tainic anoir fo dheaghbhúaidh
   treinfear do bhí lán da ghail
   an Dearg dana mac Droichil
2. Briatar tug in láoch lán
   suil tamic cugainn tar sál
   nach gébhadh gan geilleadh ar ais
   ó gach treinfear dhá fheabhus
3. Fa thasg na fFían dob fearr gail
   trialluis in Dearg mac Droichil
   anoir ó Crich na fFear fFionn
   go tír oirirmhín Eirionn
4.  84aAr ttiacht a ttir don láoch lonn
   ar ar himreadh egcomlond
   gabhais an Dearg deidgeal cúan
   a mBeinn Edair na mórsluagh
5. Do bhi días nar cumang dáil
   ag coiméd in chúain chobhairbháin
   Raíghne na ród mac Finn
   's a' Cáol crodha mac Criomthuinn
6. Nior choimhéid síadsan an cúan
   do thuitsiod 'na ttoircim súain
   tainic bárc in fhir mhóir
   ar in tracht fa a cceartcomair
 p.300
7. Leimis an Dearg fa maith dreach
   i ttír le crannuib a craoíseach
   tug a bhárc arna snoidhe
   ar in tracht gheal ghainmhidhe
8. Folt fionnbhuidhe mar ór cheard
   os cionn amhalchach ngruadhndearg
   dhá dheirc ¹⁷⁶ ghorma go ngloine
   os gealghnúis an mhílidhe
9. Lann nimhe le leadradh corp
   ag in láoch d'eagla chomhraic
   mionn cumdaigh clochorrdha corr
   mun mbiodbaidh sochma súlghorm
10. Da shleidh crannríghne chatha
    a laimh mhic an ardfhlatha
    sgíath órdhuidhe re gualainn chlí
    ag mac uasal an airdri
11. Geall gaisgidh in domain thoir
    do chosain in Dearg mac Droichil
    ar mhéd ar neart ar dheilbh ghloin
    ar conlann cheart ar chédoibh
12. Eirigheas Raíghne na róda
    's a' Cáol cēdgoineac cródha
    gabhaid a n-airm ina láimh ¹⁷⁷
    & reathaid 'na comdháil
13. Innis sgéla dhuinn a fhir mhoir
    oruinn tainic coiméd in chúain
    dha mac righ go sárbhúaidh sinn
    d'Fíanuibh lánuaisle Eirinn
 p.302
14. Asan ccrich o ttanac anois
    nirb iomdha neach um ainbfius
    misi in Dearg mac rígh na fFionn
    ag iarraidh airdrioghdacht Eirionn
15. Do chan Raíghne an aignidh mhir
    go dian risin Dearg mac Droichil
    ní ghébha tusa a laoích láin
    urruim no geilleadh ffear fFáil
16. Acht ge borb sibhsi a dhías láoch
    canus formad & fioch
    cía do bhacfadh diom a gabháil
    a glacadh no a hiongabháil ¹⁷⁸
17. Da n-áirmhinn duitsi gach fear
    a Dheirg móir mhic an ardflath
    iomdha láoch aderadh ann
    go ngébhadh ré do chomhlann
18. Cait a ffuil einneach dhiobh sin
    do ráidh ¹⁷⁹ an Dearg mac Droichil
    gó ¹⁸⁰ ffechmaois ré chéile
    ar ffíoch is ar n-aimhréidhe
19. Do briathra ge borb linn
    bar Cáol crodha mac Criomhthuinn
    ag sud misi dot chlaoí anois
    a laoíchúd tainic thairis
20. Go Cáol crodha fa dearg dreach
    freagrais in Dearg dásachtach
    go ffearg mhoir is go ffíoch
    mairg ar ar bhúail in trenláoch
 p.304
21. Do-rinne an Dearg comlann crúaidh
    's a' Caol crodha go moruaill
    dobh ¹⁸¹ i sin in torann chleas teann
    ag sgoilteadh sgíeth is chathbharr
22. Dob í iomthus na deisi
    san irgail nár thairise
    ceangluis an Dearg rodglan rod
    an Caol crodha sa comrac
23.  84bGlúaisis Raíghne na ród nár thim
    d'éis in Chaoíl crodha creapall
    mac righ na Féine gan tár
    cum in tréinfhir 'na comdhál
24. Dob iomdha cleasa gala
    san imreasain eattorra
    gur ceangail ger cródha an céim
    Raíghne na ród go lúathbheim
25. Ge maith an gniomh 's na gala
    duit sinn ar áon do cheangol
    sgaoíl ar ccreapall a laoích luinn
    is beir leat sinne id timcioll
26. Sgaoílius an Dearg na ccleas bfráoch
    cuibhreach na deisi deaghláoch
    naiscis a bríathor ar gach fear
    nach ttiupraidis airm 'na aghoidh
27. Tig cugainn go Teamroigh
    go Cormac ¹⁸² an mhóirtheaghlaich
    mac Droichil na ngéirreann nbúadh
    go tríath Teamhra na ccáomslúagh
 p.306
28. Eirghid láochraidh Teamhra
    fir mora dhíochra dhealbha
    dob iomda fear dronnbrait sróil
    timcheall Cormaic a ccédóir
29. Do ráidh triath Teamra gan on
    suidhidh a chlíar calma churadh
    ní húamhan daoíbh meirghe in fhir
    na togbaidh airm 'na aghaidh
30. Suidhis trenfheara Fáil
    d'eis a chéile 'na comdháil
    tigidh chuctha go dána
    an fear forasda fíormhálla
31. Ar tteacht ar in ffaichthe dhó
    do mac Droichil ná morghleó
    don óg inneallta chuimsi
    leigtear in ród ríghshoillsi
32. Beannaighis an Dearg do glór bhinn
    do tríath Teamra go haoíbhinn
    freagrais an flaith gon dogra ¹⁸³
    caithmilidh na trénfhóghla
33. Ar suidhe do mac rígh na fFionn
    fiafraighis dhe airdrigh Eireann
    beacht do thurais go Teamhraigh
    innis a laoích moirmheanmnaigh
34. Beacht mo ¹⁸⁴ thuraisi duit
    a mic Airt curata 'Cormaic
    geilleadh Eirionn dob áil liom
    no frais bheimionn 'na timcioll
 p.308
35. Geilleadh Eirionn tar muir
    ge minic do sirdís tréinfhir
    ní fríth is fuighthear ¹⁸⁵ go brách
    a tabhach ré háonóglách
36. O nach bfaghuimsi a Chormaic
    flaitheas úaidsi gan comhrac
    togh conhrac céd curadh
    úaid a mhic airdgrinn chubhaidh
37. Cuiris Cormac céd calma
    do chlaoí an oigfhir allmurrdha
    do thógsan ré feirg nár lag
    meirge 'na ccoinne a ccomrac
38. Dob é iomthus mhic righ na fFionn
    thuit an cédsin 'na comlann
    is da chéd oile fa gniom dhó
    do chlaoí an Deirg a n-enló
39. Mur do-chonnraic airdri Teamhra
    an Dearg ag denam airligh
    seólais teachta úadh go lúath
    co mac Cuhmaill na morsluagh
40. Tig chugainn arna mhárach
    mac Cumaill go mordhálach
    trí mhile gaisgeadhach glan
    nar thim easbhadhach sgainnear
41. Failm oir fa chionn gach fir
    do mhuinntir Finn a hAlmuin
    sgíeth fite go n-amladh n-óir
    go n-earradh síthe sáorsróil
 p.310
42.  85aAr tteacht ann isin ffaichthe
    don tsluagh churadh chóirighthe
    togbhais an Dearg fa maith tlacht
    pupall órdha ioldhathach
43. Ar ndul do mac rígh na fFionn
    uainn asteach 'na pupall
    tógbhais tri mhíle cleas lúith
    fa maith in t-ádhbhar iomthnúith
44. Fearais Cormac gan time
    fáilte re Fionn Almhuine
    fúair slúagh mic Muirne na ccreach
    póg is cuirm a tigh Theamhrach
45. Do-chuaidh mac Cumhaill fhéil
    cum in pupaill don c[h]édreim
    & beannaighis don Dearg
    don láoch anaithnidh iomard
46. Mur do bheannuidh in flait gan tár
    freagrais an Dearg dreachnár
    iarrais conmha go lúath lonn
    ar mac Cumhaill nó comlann
47. Ge maith do neartsa a fhir
    do ráidh flaithfheindidh Almhan
    ní thairbheórsa braighde dhuit
    a Dheirg ar eagla comhruic
48. Mas chugainn do triallaigh sibh
    a laochradh leidmeach Laighean
    ar chomhlann céd umhal sinn
    uaid a mhic Cumhaill airmgrinn
 p.312
49. Do chuir mo rí cēd ann sin
    dochum in Deirg dá mhuinntir
    um Dhorn um Dhonn mac in Sgáil
    & um Cnonn mac Conam
50. Do thuit Conán mac in Léith
    leis ⁊ in Dorn nár threith
    do chlaoí réna laim gan locht
    trí c[h]ēd feargach faobarnocht
51. Mur do-connairc mo rí ann sin
    ar chlaoí in Dearg da mhuinntir
    do brosdaigh a chip catha
    do chosg mic an ardfhlatha
52. Eirghis Fáolan go ffeirg mhóir
    gabhais a mheirg sáorsnáth sróil
    do-chúaidh do chosg in laoích láin
    mairg do brosdaidh 'na chomhdháil
53. Ann sin teasgaid a lanna
    ar a ccneasuibh cruithgheala
    's do redhbattar ¹⁸⁶ a n-airm áigh
    ar a chéile sa teagmháil
54. Glacaid compair a chéile
    d'eis na hurlaidhe aigmhéile
    nó gur ceangladh leisin Dearg
    Faolán crodha na ccrúadhcheard
55. A mhic Morna nach meata
    a mhír crodha na crodhachta
    coisg dhinn conhrac an fir mhóir
    a cheann gaisgidh na morshlógh
 p.314
56. Leat féin do thus dála
    trían comhadh trían edála
    deich cced uinge d'ór fá tri
    uaimsi dhuit ar in t-airdrí
57. Ge do fogradh rét fine ¹⁸⁷
    clanna Morna mongbhuidhe
    do-bhéur féin mo chongnam leat
    a rí na Féine dot fhurtacht
58. Do-chúaidh Goll nár fulaing tár
    'na chulaidh eididh iomlán
    do thóg re dasacht nár thim
    na hairm shénta cum comhlainn
59. Tucc in Dearg do chlaoídhe Guill
    na hairm nimhe ¹⁸⁸ do bhí a ccoigill
    is tig go diomsach dána
    go fíochmar a n-am theagmhala
60. Ann sin cuimhnighid a bfearga
    na fir bhorba soidhealbhdha
     85bag snoighe chlogad is cheann
    do bhí mac Droichil is Iollann
61. Fechaid digheann a ccleas
    ar a chéile sa mortreas
    tochtaid fir Eirionn uile
    ré clos bheimionn na hiorghaile
62. Ona ccomrac re tri lá
    fa tuirrsioch mic & mná
    nó gur torchradh in ¹⁸⁹ Dearg ann
    ré mac Morna na mbeimionn
 p.316
63. Da leigthí súan nó codhladh
    do láoch na ndearg ngruadhchorcra ¹⁹⁰
    treisi Eirionn do-gebhthaoí leis
    bhíadh a mbraighde 'na loingeas
64. Othar blíadhna luidhe Guill
    ó chomhrac in laoích luinn
    i ttigh rígh Teamhra go bfios
    baoí mac Morna dha leighios
65. Do fúair Goll ar gealladh dhó
    ó mhac Cumhaill is ní gó
    ba buidheach an flaith go mbuaidh
    ó comrac Iollainn armrúaidh
66. Do-rinne an Dearg dithchioll borb
    fa dhíth inne óna mórcholg
    thuit trí chéd uainne 'na troid
    is sé chéd do mhuinntir Cormaic
67. As me Fcargus file Finn
    do gnaithfeindibh mhic Cumhaill
    ó thoisg na ffearsin ar ttós
    trían a ngaisgidh ní aithreós

A

 p.318‍

64.

1. Leacht Guill do chráidh mo croidhe
   treinfear Eirionn ióbhruidhe
   ionmhuin táobh fon leacht atá
   tearc láoch re roiph iomarbaidh
2. Trenfhear do chloinn Morna mhear ¹⁹¹
   do ghabh geilleadh in domhain
   ó fhearaibh Eirionn aille
   go crich oirrdeirc Easpainne
3. Ger mhaith Trénmor is Fionn
   ger mhaith Baoísgne is Cumall
   do ghabh Iollann a ngeill uile
   idir triath is ródhuine
4. Naoí náonmair do-cuadhmar amach
   do mhaithibh na fFían ffuilteach
   fa Fhionn is fa Gharadh ghlan
   fa Bhaoísgne is fa Osgar
5. Do gabhamar d'airde na mbeann
   Fionn flaithfheindidh gan Iollann
   'gabhail geillidh na mara
   ar na tonnoibh táobhghlana
6. Don taobh thúaith do Thír na tTracht
   do-conncomar iomarcadh bárc
   íad ag seóladh sa chúan gleannach
   fiche cēd long Lochlannach
 p.320
7. Fiche cēd do thainic ann
   Maghnus mór mac rígh Lochlann
   do bhí cēd ar gach sgairbh sa chabhlach
   is nír mheirbh in tréntheaghlach
8. Tainic Maghnus mór a ttír
   go huaman is go hainmín
   doloisc ó fhráoch go tuinn
   an taobh fa a ttarla dh'Eirinn
9. Comhrac fhichead céd ar a' traigh
   iarraidh Maghnus da dheasláimh
   ⁊ geallais da laimh chlí
   go ttroidfeadh leisan airdrí
10. Cuiris fios go Fionn Fáil
    Magnus mor do theacht 'na dháil
    's nach gébadh gan comrac teann
    d'fagail ó fhearuibh Eireann
11. As é comairle tug a shlúagh
    d'Fionn mac Cumaill armrúadh
     86aan tír d'fhagbháil don fhior
    sul do muirfeadh a mhuinntior
12. Do gabhadar ag imteacht ann sin
    's do gabh úamhan na fir
    iad ag dáil a mbárc ar tuinn
    an tráthsin tainc Iollann
13. Fiafraighis Iollann tré fheirg
    a Fhinn mic Cumaill airmdheirg
    crēd do rug ort a fhir
    far fhágbhais damsa Éire
 p.322
14. Oglach mór ag teacht anall
    cugainn as íartar Lochlann
    do gabh geilleadh Eirionn uile
    lé neart a chloidhim chróbhuidhe
15. Ga ffuil maithe na Féine
    nac[h] dendaoís ris coinheirghe
    nach ttiúbraidis comlann teann
    do Maghnus mac rígh Lochlann
16. Ga ffuil Fionn mac Cumaill fhéil
    ga ffuil Osgar na ¹⁹² Oisín
    ga ffuil Caoílte claoidhis ¹⁹³ cath
    Gal Gaoíthe nó mac Lughach
17. Ga ffuil Fear Logha na n-eac
    ga ffuil Díarmaid deaghbhreatach
    ga ffuil Dáire mac Smóil
    no Cairill ó Conbhróin
18. Ga ffuil Chaoilti ¹⁹⁴ coisgfeadh an rí
    Faolán nó Áodh mac Finn
    nó clann a' Chearda na séd
    do choisgfeadh mor cced a nglinn
19. Ca ffuil Fear Logha nach ffúair guth
    no Lugha mac Cairill aird
    nó Fionn mac Dubháin na ccúach
    ó Theamhraigh Lúachra na sealg
20. Ca ffuil do ghairbhteaglachsa 'Fhinn
    Fían Locha Léin nó do chlann
    da ¹⁹⁵ mac rí Lochlann na seól
    nach ttiubhradaoís dhó gleó arm
 p.324
21. Dar do laimh a Ghuill gréadhnaigh
    ar n-áiriom dhuit mo theaglaigh
    dob fearr leó dhul fan talam ghlas
    nó dhul do troid lé Maghnus
22. Dar do laim a Ghuill grúama
    ní tig duine beó úadha
    suil do claoídhfitear úaidh don fhior
    cuiridh sé sluagh a ttalmain
23. Dar do laim a Ghuill go ngráin
    ní lamhann duine dhul 'na dháil
    treisi a luinne méd a bhuille
    truime treme a brathbhuille
24. Gur thoilidh Maghnus mear
    ó taoí 'na mac ardfhlatha
    ó nach búailidh duine eile
    buille air a n-iorghaile
25. Airde a sgéithe os clár ochta
    guirme geire a loinn corcra
    gan coinmeas ris fon gréin grinn
    acht tusa féin a Illinn
26. Tabhair do gheallad[h] 's do gheilleadh
    a Fhinn moir & déna
    gan gheilleadh Ghuill nó Gharaidh
    'chur a luing re mac allmurraigh
27. Damadh tusa a Iollainn fheil
    do-bheradh comrac as ar fFéin
    chuirfinn mo braighde id theach
    amach a cCruachain Connacht
 p.326
28. O nach bfaghaim isin fFéin
    fear da fhreasdal acht mé féin
    rachad do troid ar bhar ccionn
    le Maghnus mac rígh Lochlann
29. Tairgeas Fionn do Maghnus mor
    comtrom Iollainn don deargór
     86b's a' comrac do shíneadh amach
    go maidin arna mhárach
30. Ann adubairt Goll gréadhnach ¹⁹⁶
    ionmhuin croidhe mear meadhrach
    gomadh fearr leis comrac an fir
    ina maithius na talman
31. Comhraicis Iollann ar a' traigh
    & Maghnus lamh ar laimh
    teid uatha isna nellaibh nimhe
    morshlaim theineadh thinntighe
32. Ar sathadh na sleadh síbhneach
    a ccneasuibh na ccuradh ccaithnimhneach
    tig do sheamannaibh na sleadh
    lasair úaine & folradh
33. Cuirdis ceatha fola rúaidhe
    osna lannoibh sleasúaine
    an uair budh dearg in talamh ghlas
    tig fearg Iollainn re Maghnus
34. Tug Iollann in beim deas
    os bile sgeithe Maghnuis
    trasgaidh an lamh gniomach ghlan
    ann sin de gó thalmain ¹⁹⁷
 p.328
35. Tógbais ¹⁹⁸ in lamh anairde
    ionmuin croidhe go ngairge
    beanuis a cheann da bhraghuid bháin
    is glacais é 'na dheaslaimh
36. Gach comhrac tigeadh go fíor
    go Teamhraigh rathmhair na ríogh
    Iollann fear da ccosg uile
    's do chosnamh na hAlmhuine
37. Do thuit lé laimh échtaigh Ghuill
    triar ingean Chonaráin ¹⁹⁹ chuirr
    Íartrach is Camog chas
    & Guillionn ogharghlas
38. Do thuit Íartrach re laimh Ghuill
    is Guillionn ogharglas aoíbhinn
    mo-núar do thuit rena loinn
    is Iolarán mac righ Lochlann
39. Measa liom Osgar Eamhna
    chuireadh mór ccosgor ccalma
    na slúaigh in bheatha go beacht
    & bid uile fo énleacht

LEAcht

 p.330‍

65.

1. La da raibh Fionn ag ol
   a n-Almhain ar bheagán slóigh
   seisior ban & seisior fear
   giolla & innilt uchtghlan
2. Fionn ann & Diarmaid gan on
   mac Reithe Oisin is Osgar
   Conán máol nar lag ar muir
   ann & mna na sé láochsin
3. An uair do gabh meisge na mná
   do-chuadar dha iomrádh
   nach raibh ar talmain tric
   seisior ban bú comionnraic
4. Do ráidh Fionn fath gan on
   colach ceirdeach é an domhan
   cidh maith sibhsi is iomdha bean
   nar fheis riam acht re haoínfear
5. Ni fada do badar mar soin
   an úair tainic bean da ffechain
   áonbrat uimpe go n-aille
   & í 'na háontshnáithe
6. Fiafraighis mac Cumhaill áin
   d'ingin in bhruit órtshnáith
   a bhean in bruit go n-aille
   gad bheir ²⁰⁰ tú gan áontshnáite
 p.332
7. Búaidh an bhruit go n-aille
   bean ann gan aontshnaithe
   nach bfaghann a diol don bhrot
   acht bean aoínfhir gan rólocht
8.  87aTabhair an brat do mo mhnaoí féin
   do ráidh Conán ²⁰¹ máol gan cheill
   go bfechmaois don bhreithir mhir
   glór na nban ó chíanuibh
9. Glacais bean Conáin in brat
   & gabhuis uimpe go prap
   fa geis ar a méin go beacht
   mar do leig ris a n-aoínfheacht
10. Mar do-connairc Conán máol
    an brat ag filleadh fana táobh
    tógbhais a chraoíseac gan on
    & marpais an ingin
11. Glacais bean Diarmada shaoír
    an brat ó mhnaoí Conáin mhaoíl
    gerbh isi in tsaoí gan locht
    nír folaigh sé a gealocht ²⁰²
12. Glacais bean Osgair a ccein
    an brat comfada coimréidh
    ger ffada in brot sgothach fionn
    níor fholaigh sé a himlionn
13. Glacais bean Oisín amhra
    an brat fa cúis labhra
    an t-edach nar foghain di
    fa nár dhi a chur uimpe
 p.334
14. Glacais Maighean bean Fhinn
    an brat fa cúis mhíghrinn
    do chrap is do crúaidh mar soin
    an brat súas fana clúasaibh
15. Tabhair in brat do ráidh mac Reithe
    dom mhnaoi 's ní cúis cleithe
    go ffechmaois an ionann dáil
    dhi is dona cédmhnáibh
16. Nochtais bean mhic Reith in taobh
    & gabhais uimpe an brat lancáomh
    do-chúaidh in brat sleamhuin slán
    dhi go ladhair a láodagán
17. An pog tugus gan fhios
    do mac í Duibhne do Dhíarmaid
    do rachadh in brat dam go lár
    muna bheith sin 'na haonarán
18. Racha misi uaibh amach
    is fuicfe mé bar tteac a mhná
    sgel ní ffuil agaibh oram
    dgél agam oruibh atá
19. Beir do mhallacht imthigh uainn
    do ráidh mac Cumaill armrúaidh
    d'fagbhais sinn fa mhéla bhróin
    na tarr dar ffechain enló

LA DA

 p.336‍

66.

1. In cumhain leat a Oisin fhéil
   ar tturus go Teamhraigh thréin
   dá ochtor fa bronntóir brot
   lucht comhóil corn um Chormac
2. Do-bheirim bríathor go mbáidh
   a nhic Cronnchair meic Ronáin
   gur me is fearr sna fremhoibh fis
   annsna sgelaibhsin d'fíarfaighis
3. In meisce tuc ar Cormac
   ar Fionn gur fhógair conhrac
   dar chuir ²⁰³ anuadal in dáil
   's dár fogair a n-iomarbáidh
4. Adupairt Cormac rém athair ²⁰⁴
   mac Airt mic Cuinn c[h]édcathaigh
   go ccuirfeadh tre falaidh dhe
   Fionn fo gabhail choire
5.  87bGach a ttarla eadrainn is é
   adubairt Fionn flaith na Féine
   ge teann gach crúaidh re ccuire
   budh leam búaidh gach éncluithe
6. Da ccomraiciom riot arís
   a Cormaic da mbeanum cís
   ni budh maithfeac mé sa dáil
   is budh aithreac an iomarbáidh
 p.338
7. As nár dhaoíbh tri deich ccatha
   a n-agaidh Cumhaill an ardfhlatha
   gér maith fir Mhidhe 'na dháil
   nír diongaibh sibh a áonlaimh
8. Acht muna a bheithís fir Mumhan
   is Connach aigh na ccuradh
   ni thiúbhradh seim sleidhe d'fhior
   do chloinn oile Fheidhlimeadh
9. Adubairt mac Morna mór
   Garadh na ccath nachar chlódh
   as granna na damannta a Fhmn
   beirthisi ar clannaib caomhChuin
10. Nocha deachaidh ret athair ²⁰⁵
    re Cumhall os na cathaib
    a comeirge a ccoinne Chuinn
    an fear fa roiréidh eadroinn
11. Fiafraghais Fionn do Gharadh
    ar suidhe dhó 'na fharradh
    os tusa do bhí ann
    cionnus do marbadh Cumhall
12. Fiche céd do bhí 'na aghaidh
    ata leamsa do mheabhair
    ó mhaidin go trathnóna
    marbhadh Cumhaill chródha
    is ó trathnóna amach
    go trath eirghe arna mhárach
13. Céd ar 'aghaidh céd ar a a  ²⁰⁶chúl
    ced ar aghaidh a dhá shúl
    céd ar gach áidhe da chorp cain
    céd ar gach ²⁰⁷ laim da lámhaiph
 p.340
14. Ceithre céd um an Líath Lúachra
    tainic o íarthor Crúachna
    do marbh Criomtann Cas gan ceilg
    re cloidhiom glas mar glaisleirg
15. Naoí bfichit do macaibh ríogh
    do thuit le Bódhmainn go fior
    fuarus imsniomh an uilc mhóir
    ó inghin daithghil Trénmhóir
16. Da chéd deg ²⁰⁸ curaidh catha
    do bhi um Chonn chedchatha
    do tuit sa Cnúcha chrúaidh
    le laim Cumhaill cioidhiomchrúaidh
17. Conn ⁊ Goll da laim dheis
    & a' Líath a Lúachras
    fir Eirionn a ccro catha
    i ttimcioll an ardflatha
18. Do bhiomuirne sé fir dheg
    do chlandaibh Morna is ni breg
    do sháithiomar sleadh gach fir
    a ccorp Cumhaill caithmhílidh
19. Cionnus do freagair se sin
    's na beir beim ar in mílidh
    beannacht duit 's na can acht cóir
    gémadh fúath leat clanna Trenmóir
20. Da bheim fan bheim ón fhior
    ó ²⁰⁹ Chumhall ón chaithmhílidh
    do budh commaoín a chara
    i ccommaoín gach áonghona
 p.342
21. Da leigmís codladh ttrí ttráth
    do Cumall gér mór ré a rádh
    ni rachadh neach slán da thoigh
    ó áonlaim Cumhaill chréchtaigh
22.  88aAs olc linne do mhucha
    do cuireapair cath Cnúcha ²¹⁰
    go mbeithmís féin ar an magh
    ag cur áir bar ccolamhnach
23. As maith dhuitsi do mucha
    do tucamar cath Cnúcha
    do beanfaidhe dhiot do ceann
    mar do beanadh do Chumhall
24. Do díoghail tusa a hathair
    a Fhinn mhóir os na cathoiph
    as beacht do catha crúaidhe
    orainn fan Banba bratúaine
25. Do marbhais in Líath Lúachra
    fear comhluinn cēd ger úathmar
    sgel mór a nEirinn uile
    's a thuitim le henduine
26. Da marbainnsi Goll ²¹¹ glan
    & clannmaicne ²¹² a athor
    nír éruic liom é am athair
    's a' Liath ó Charn fFionnachair
27. Digheóladsa 'nois mh'athair
    ní ceileabhsa ortsa é a Gharaidh
    ní sgarfaightear m'fíochsa ribh
    go soithe sibh go dith éinfhir
 p.344
28. Adupairt Cormac ag an ól
    aitheascc nár bhinn re a shlógh
    do-ghébhairsi comhrac sleadh
    a Fhinn & treig Garaidh
29. Ann sin adubairt Osgar
    aitheasg fa borb a bhrosgar
    ata fear do comraic astoigh
    fead do bheith Fionn a fFrangcoibh
30. Rangas in guthsin Cairbre
    mac rígh na hEirionn airde
    ta fear do comhraicsi dha chloinn ²¹³
    gion go mbeith Cormac i n-Eirinn ²¹⁴
31. Mur do-chúalus Osgar áigh
    & Cairbre ag iomarbháidh
    dháibh níor díochra ga nighe ²¹⁵
    cor nach ffiorfa an fháisdini
32. Ráidhimsi re Ciothrúaidh cain
    mac in Cháogaid mar do dhligh
    gabh an dúain cheirdide dháibh
    ní huair feirge nó iomarbáidh
33. Do eirigh Ciothrúaidh cáomh cas
    gabhais a dhuain shaoírsheanchuis
    lér chomhchoisg uile na slúaigh
    úaisle na Banba a n-énuair
34. Do eisdiodar na slúaigh uile ²¹⁶
    's do eisd Cormac cúlbhuidhe
    nó gur gabh Ciothruaidh a dhúain
    ar slios an toighe ²¹⁷ tháobhrúaidh
 p.346
35. Mo-ghenar do ghabh an dúain
    ler comhchoisg uile na slúaigh
    is gan bheith d'faill ar in dáil
    acht a n-airm uile do ghabáil
36. Bronntar ar Ciothrúaidh chédach
    uainn d'airgead ⁊ d'édach
    ba hedáil dhó fein 's da chloinn
    a ffuair sé d'edáil eadroinn
37. Gan codhladh duinn is dáiph
    idir fear is mac is mhna
    cách uile i cceann ²¹⁸ a chéile
    ar eagla na coimeirghe
38. Arna marach dhuinn is dháibh
    do roinnsiomar iomarbháidh
    do seamsamar ²¹⁹ ar ngaigne
    's do ceanglamor comhairle
39. Se fir dhég dhuinn ar foghail
    do clannoib Baoisgne bláthbhonaigh ²²⁰
     88btre iomarbháidh Fhinn eangbaidh
    is Cormaic ó chlaoínTeamhraigh
40. Do an againn clann Mhórna
    do an clann Guill gan dogra
    do an clann Ronáin go nim
    's do imgeadar ²²¹ ar ccomhaghaidh
41. Breatnuighis Faolán go nimh
    crcach do dhénum an lásin
    nír leig misi an creach
    go spreidis sluaigh na Teamhrach
 p.348
42. Glúaismíd romhainn ó Theamhair
    meirge sénta ar ar sleadhaibh
    's nír fforlann linn 'nar n-aghaidh
    ar ccoimlíon do Gaoídhealaibh
43. Téigmidne go hAongus Óg
    mac in Dághdha na nglanród
    do ceanglamar as Áongus síth
    's do threigiomar eissíth
44. Do-chúadhmar ar cúairt áigh
    ar creich go Teamhraigh fodbháin
    na sé fir dhegsa go beacht
    is Aongus dár ngiollacht
45. Ba híad so na sé fir dheg
    a Chaoílte 's ni hiomarbreg
    eólach misi 's ni fath fann
    na n-áiriomh is na n-anmann
46. A haon misi féin budhdhéin
    a dhó Osgar go mícheill
    a trí Fear Logha go mbúaidh
    a ceathair Cairioll ó Corrbhrúain
47. An cuigeadh Áodh beag rátha
    an seisiodh mac Lughach
    an seachtmadh Díarmaid go ffios
    ⁊ in t-ochtmadh Dáolghas
48. A naoí m'athairsi fein Fionn
    a deich ²²² Fearrdhamhain na rionn
    a háondég Colla cáomh cas
    a do dheg Raíghne roscghlas
 p.350
49. A trí deg Feargus fionn fíal
    giolla na ccreach 's na ccáomhsgíath
    a ceathair deg Faolán mac Finn
    's a' cuigeadh dég Iollann
50. A sé deg Goll mac Mórna
    giolla d'féinibh Cronnmhóna
    feindidh geal in ghaisgidh grinn
    taistiollach aoínfear n-Eirinn
51. Suidhmidne asttoigh a tTeamhair
    a longport na n-ollaman
    ag ól 's ag imbeirt ar linn
    i ttigh mhóir airdrigh Eirionn
52. Adupairt airdrigh Teamhra
    breithiomh a n-aois ealadhna
    ata tusa a láimh a Fhinn
    a áonbharr áigh na hEirionn
53. Muna léige tú dhiot a fhir
    sealg Teamra & Tailltion
    Uisneach Mhidhe is mín cúan
    Ealma Laigean na morslúagh
    sealg Eirionn ó sin amach
    go ttí sé in bráth breathach
54. Adupairt Osgar éuchtach
    an macámh mear móircrechtach
    ní gébhtar is misi slán
    na sé fir deg go hiomlán
55. Do tairrngeamor se sgeana dég
    firinne so is ni breg
    do marbamar fear gach fir
    do muinntir in rígh i tTeamhair
 p.352
56. Rangamar doirsi in dúin
    gasraidh óglach narbh anúr
     89ado-chúadhmar ar in ffaiche amach
    an dream aigeantach úaibhreach
57. Do glacamar deg ²²³ cced bó
    i tTeamraigh ger mhór in ró
    suil rangamar Tailltean na mbrot
    rug orainn Cairbre is Cormac
58. Tionóilit anoir 's an íar
    Cairbre is Cormac ar áonrian
    ní faca ríamh oireacht
    tríath budh tinne tóraidheacht
59. Gearr do bhádhmar mar soin
    go ffacamar sa ²²⁴ ffaiche ffergloin
    fleasgach óg deidgheal donn
    éuchtach urrúnta édtrom
60. Sded úaipreach folúaimhneach faoí
    ag an ogláoch go n-iomad ngnaoí
    clúasa beaga tar a ceann
    meadhón seang aradh ettrom
61. 'S é tainic cugainn ann soin
    Áongus Og an brogha bhionnghloin ²²⁵
    síodhguidhe do Tuathaibh Dé
    giolla ar nár luidh iomarbhé
62. Feidm do gabh Áongus uainn
    an lásin re hucht in tslúaigh
    an creach d'iomáin gan fheall
    nó diongmáil fear nEireann
 p.354
63. Gach mart do cuirthí don creich
    do cuireadh Áonghus ²²⁶ fa druim a eich
    gach fear da marpthaoí don tóir
    d'fadbadh Aongus a ccedóir
64. Do cuirsiom sé súaitheantais dheg
    anairde 's ní hiomarbhrég
    ar mbreith don tóir ar Fhéin Fhinn
    ar ndul duinn a ccro comlainn
65. Se bannlamha deg do sról
    nar ghile an chailc a ccedoir
    os cinnbheirt Fhinn na fleadhól ²²⁷
    giolla do shíol Eiriomhón
66. Caorthann fana lán duille
    cum a nheas go mórtruime
    do bhí os cinnbeirt Osgair
    fear churtha na ccrúadhchosgair
67. Gég don iubhar bharrchas bhláith
    suaiteantus Díarmada dreachnáir
    ó Duibhne do dhíoladh gach drong
    fear suirghe fionnbhan Eirionn
68. A ccrannóig chinnbheirte Guill
    mic Morna maith do fhulaing
    do bhí an piobaire 's a piob cain
    da seinm aige san iorgail
69. A ccinnbeirt Fhaoláin mic Finn
    bratach sróil go ccrann ndíoghainn
    a ccinnbeirt Iollainn go ngail
    naoí sleadha úaine on iorghail
 p.356
70. A ccinnbeirt Fhir Lugha a hOil
    da ghadhor coimbhinne cheoil
    mac Lughach faolán ²²⁸ do ghail
    fíadh 'na chinnbeirt chuirr chumhdaigh
71. A ccinnbeirt Chairill mic Finn ²²⁹
    crann dearg go nduille ndíoghainn
    crann loinge 's a sheól a ccrois
    um cinnbeirt fem do-chonncos
72. A ccinnbeirt Áodh bhig mhic Finn
    barr teineadh uirrthe do shaoílim
    do cuir eagla ar thóir na ccreach
    borb a rúaig don tsluagh dhaoíneach
73. Ceithre bannlamha fichit fíre
    as eadh baoí don tsrol dob aoíbhni
    súaitheantus Raíghne mhic Finn
    don tsluagh orrdairc aoíbhinn
74. Da bhannláimh deg do srol dearg
    a ccinnbeirt Chaoílte na moirchealg
    a ccinnbeirt Colla caoim chóir
    da chuirr go níamh an deargóir
75.  89bFleasg fhileadh don ór cheard
    go cceithre ccrannóga d'ór dhearg
    os cinnbeirt Fhearguis mic Finn
    airdfile Fhían Eiriond
76. Eire gach áonlaoích acht é féin
    do chasnaoí ghléghil shoilléir
    a ccinnbeirt Fearrdhamhain na rosg nglan
    fear fa hesgaidh a ndeabaidh
 p.358
77. Tugamairne rúaig chalma
    leanomar filelorg earrdha
    do gabhamar Cormac na ffleadh
    do gonamar Coirbre cnisgheal
78. Nocha dearnamar síth
    le Cormac fa mor ar mbrigh
    no go raibh fan inbhior thall
    a ffíadhnuise fhear nEirionn
79. Mur do-connairc Fionn na ffleadh
    Cormac thall fan innbhear
    do-chúaidh féin fan chionn oile
    caithmilidh ard Almaine
80. Mar do-connairc Faolán fíal
    an t-ionnbhior ar flaith na fFían
    tug in buille meardha mear
    gearrais ar dho in t-innbhior
81. Gearrais an iris ccaoim ccuirr
    gearrais in coire cáomhchruind
    do cuir in cloidhiom ²³⁰ cain
    ar fead sheacht ttroighthe a ttalmain
82. Do leig amach rí Eirionn
    giolla bréaghdha ²³¹ baismhéirsheang
    is tugadh a bhreath féin d'Fionn
    mo sgéla dhuit a Tháilghinn
83. Do thógsam ann sin anáirde
    ar dhithceann sinn 's ar marbadh
    's do cuiriomar ar shleaghaip
    ced do ceannaibh cródearga
 p.360
84. Ag sin duit ar sgéla
    gidh be bheith aga séna
    as cráobh don aoínbilesin inn
    a mhic ingine Cumhaill

IN CUMain

 p.362‍

67.

1. La da raibh Padraic a nDún
   psailm ar 'úigh 's gan é ag ól
   tainic go tigh Oisín mic Finn
   os leis féin bu binn a ghlór
2. Día do bheatha a sheanóir shúairc
   cugad ar cuairt tainic sinn
   a láoch míleata fa dearg dreach
   fíor nar ér neach fa ní
3. Sgeala ²³² is maith leam ²³³ d'faghail uait
   'úa Cumhaill fa crúaidh colg
   in teann is mó a raibh an Fhían
   ó ataoír riam ar a lorg
4. Aithresa ²³⁴ duit a dearbh
   a chléirigh úir na psalm mbinn
   in teann is mó a raibh na fir
   ó do geinead[h] Fíana Fiana ²³⁵ Finn
5. Dearmad fleidhe do-rinne Fionn
   a n-Almain re linn na áoch
   ar chuid don Fhéin ó Druim Dearg
   gur eirigh a ffearg 's a ffíoch
6. Arna ndearmad fan ól
   in días láoch fa dóigh linn
   tug mac Cronnchair is Aillc úr
   freiteach blíadhna re múr Finn
 p.364
7. Do-níd gan ogal a ttriall
   in láochraidh far bfedmar sinn
   gluaisis in da fheindidh gheal
   go rígh Lochlann ²³⁶ na sreath slim
8. Muinntearus blíadhna ris in rígh
   don dís láoch fa dearg dreach
    90ado mac Cronnchair na sleadh ger
   's do Aille féin nár ér neach
9. Ba hé rí Lochlann 's a slúaigh
   fear re mberthaoi búaidh gach áigh
   Airrgeann mac Ancuir na long
   láoch fa maith dorn is lámh
10. Tuc bean ri Lochlann na sgíath
    grádh go dían nach raibh co deas
    d'Áille greadhnach an airm gheir
    leó sa cheilg go ndearnad feis
11. Triallaid do leabaidh in ríogh
    ag sin in gniom rer doirteadh fuil
    go hAlmuin Laigean na fFían
    tugadar a ttriall ó mhuir
12. Tionóilis ri Lochlann a sluagh
    an cabhlach crúaidh do bhí go deas
    ocht righte deg san úair
    as é tainic dhá shlúagh leis
13. Glacaid an áibheis go hard
    co híath Eirionu na n-arm n-áigh
    go hAlmuin Laighean na fFían
    tugsat a ttriall ó traigh
 p.366
14. Sgaoilid a bpuible go lúath
    rí Lochlann 's a slúagh nár thim
    ar na tulchaiph do bhí amuigh
    a ngar don brugh a raibhe Fionn
15. Furáilis Fionn cumha mhór
    don tsloghsin tainic a ccéin
    's do rígh Lochlann na ccolg sean
    ré chéile 's a bean féin
16. Do ráidh in Lochlannach borb
    ré a dhóigh 's a chor a gcéin
    nach gébhadh comha fan gréin
    is Fionn féin do beith da éis
17. Deich ccinnbeirt ficheat don Fhéin
    is Aille féin ar tús
    do thuit re laim Airrginn mhóir
    sul tainic na slóigh a ndlús
18. Fiafraighis Fionn flaith na ccúach
    do maithibh uaisle innsi Fáil
    cía do ghébhadh Airrgheann na ttreas
    sul do rachmaoís leis ar sál
19. Nir heisdeadh sin ré Goll
    sunn catha nár cuiread[h] ar gcúl
    misi is Airrgheann na ttreas
    leigthear eadrainn cleas lúth
20. Mac Lughach is Osgar lonn
    Fear Reamor crom is mac Leg ²³⁷
    dot dhidion ar bhuille in rí
    beir gacha ttaoíbh ²³⁸ dot sgéith
 p.368
21. Eirghid do chosnamh a ttríath
    Airrgionn féin nár cáomh ciall
    seacht ccatha dheas is túaith
    don tslúagh búdh fearr tainic ríamh ²³⁹
22. Mur ndeachaidh fear dhíobh faoí chré
    nó sa sbéire re lúth éin
    do slúagh rígh Lochlann na ccríoch
    nir pill arís 'na thír féin
23. Da ttugthaoí comtrom arm
    do mac Ancair budh hard céim
    a n-Eirinn na ngaisgeadach ffial
    ní mairfeadhdís Fían da éis
24. Cosmaile chomhraic na ffear
    ní faicfe mé go ttí in bráth
    ceann rígh Lochlann na sgíeth ndonn
    do mhaoídh Goll san ochtmadh lá
25. Do-beirim fo anmuin mo rígh
    gurb e ar ndíth ar tteacht as
    fear is ceirtleith na fFían
    do fagadh san tslíabh ar in táobh dheas
26. Do bhí misi fein san ruaig
    a Padraic bheirius búaidh ar cách
    is gé go ttainic mé as
    ní dearnadh mo leas san lá

LÁ

Iomlánachadh in líne do leisce a bheith folamh
Misi Áodh do sgriobh. ²⁴⁰

 p.370‍

68.

1.  90bDubhach sin a Bheann Ghúalann
   a bheand na núabharr ccruthach
   a n-aimsir in Tailghinn
   dob álainn bheith ar do mhullach
2. Dob iomdha ²⁴¹ bean ⁊ giolla
   ar do lios a Bheann Ghúalann
   ortsa is láoch laidir
   a beann bláthmhor duire bhúabhall
3. Gotha gadhar id gleanntoibh
   ar mhucaibh alta da ffíadhach
   gach feindidh da ttigeadh a lathair
   's a ccoin aille ar iallach
4. Dob iomdha do chruite ceóilbhinn
   os leirgfinn oirlíath ghlaise ²⁴²
   ór da bhronnadh an uair sin
   gabháil dhúan go n-iomad maisi
5. Is e do-gheibheadh ó gach feindidh
   da raibh sa fFéin an úairsin
   tallonn oir gacha míosa
   dob e cíosa Daíghre dhúanaigh
6. An úairsin a Bheann Ghúalann
   nír ffúath linn fad tháobhaibh
   anocht is tearc mo charaid
   och ní mhairit mo gháolta
 p.372
7. Ag eisdeacht ret ealtuin ²⁴³
   & beathach na n-or n-allta
   beann ar ar bheannaidh in Táilghionn
   dob álainn do banntracht
8. Totháin do choillteach díamhra
   dob iomdha íara ar do crannaibh
   do bhruic ger sháimh a sealga
   niorbh annamh do laoídh eallaidh
9. Duinne gerb ádhbhar meanma
   ag eisdeacht re labhra h'iolar
   ba binn gotha do dhobhrán
   & comradh do sionnach
10. Fa binn duallán do chonart
    is h'uallghort nírbh annamh
    orgán do dhamh dílionn
    do ceól faoílionn & ealadh
11. Do mhónógasa caomh corcra
    biorar fochla & gleórán
    re triar inghean Cais Cuailgne
    fa binn leósan a n-abhrán
12. Nuallán do chorr san oidhche
    cearca fraoíche do shleibhe
    re chéile is ceol do choinchionn
    dob aoíbhmn bheith da n-eisdeacht
13. Siansán binne do smáolach
    as mór in t-adbar cumhadh
    is maith togbadh bron dot bhannáil
    is fearáin do crann cluthmar
 p.374
14. Ag eisdeacht ret fíadhach ²⁴⁴
    fa binn re tríath na hAlmhan
    do budh cluthmar bheith id dhíamhroibh
    dob iomdha mialta id ghleanntaibh
15. Dob iomdha cnuasach ód choilltibh
    re mnáibh fionna na Féine
    do cháora fa cnúas cumhra
    do shugha is do sméra
16. Subha cráobh & talman
    cneamh & airnead feithlionn
    fa minic do ghairbhmeas
    a n-aimsir Fhéine Eirionn
17. Ba haoibhinn h'inbhear íasgach
    os leirg fherghloin glaoíthbinn
    anocht atam co harsaidh
    do chaitheas m'aimsir aoíbhinn
18. Is cumhuin leam a thulach
    mac Lughach ort is Conán
    iad ag imirt an tráthsin
    's as tainic ar n-orcradh
19. Ni raibh feindidh a lathair
    's as tainic ar ndrochdhal
    nach gcualaidh an úairsin
    an dorn buaileadh ar Conán ²⁴⁵
20.  91aEirgis Conán 'na sheasamh
    is beiris alpadh ar 'armoibh
    fa hadhúathmar an úairsin
    Conán fa crúaidh a tteannta
 p.376
21. Do ráidh Áodh mac Garaidh
    ger leanam níor láoch lonnda
    dar do laimhsi a mhic Lughach
    bu pudhar dhuit in dornsa
22. Ni ²⁴⁶ briathar tug mac Lughach
    's maith is cumhain a Padraic
    beag mo spéis id leitheid
    nír theithius a n-am gábhaidh
23. Eirgis ann sin fearg Áodh
    is mairg láoch d'fan réna thoruinn
    an briatar tug mac Lughach
    dar mo cubhais do chomhaill
24. Tainic mac Dobair dhámhaigh
    ann sin do chabhair mic Lughach
    is fearg Áodh da ffreasdol
    dob i an iorgail churadh
25. Tainic Goll ⁊ Garaidh
    Seinen ²⁴⁷ ⁊ Fear Fáophair
    deich ccéd do clannaibh Dubháin
    ann sin do choiméd Áodha
26. Tainic clabna Neamhnaid
    lucht leanamna clanna Baoísgne
    da sleidh ⁊ sgíeth úaine
    ar gualainn gacha taoisigh
27. Tainic aicme Da Bhoirionn
    dob íad an foirionn cródha
    gerbh iomdha cleas lúthmar
    ag congnam re clandaibh Morno
 p.378
28. Tainic fa mór in tamhail
    do cabhair clanna Baoísgne
    fir nar thréith a n-am teannta
    dob iad clanna Duibh Dhíorma
29. Clanna Coinbroin re hIollann
    dream nar cumang ré cliaraibh
    fiche céd do sgíathaibh geala
    d'fearuibh nár seachain cliamháin ²⁴⁸
30. Tainic Corr choslúath chédghoineach
    ar colbha chloinne Mórna
    buidhion fa niamdha maisi
    fiche céd do sgiethaibh gorma
31. Do-chúaidh misi féin Caoílte
    faris o mBaoísgne mbréagha ²⁴⁹
    dhuinne gerbh ard meanma
    fiche céd do sgíethaibh dearga
32. Tigid cugainn do láthair
    'na mbróintibh n-ágha n-órdha
    a Dhía is mairg chom a ttainic
    an trathsin clanna Morna
33. A Padraic a chleirigh Fhodla
    do thuit re chéile sa ffionnghleó
    deich ccéd taoíseach feindeadh
    ar n-egnach ó an áonló
34. Ag sin duit a Padraic
    sgél ámhaidh ar an imirt
    dorn do búaileadh an lásin
    's as tainic in milleadh
 p.380
35. Aitheac mor co ccruit n-íarnaigh
    san aird aníar gac[h] ndíreach
    tainic chugainn tar gach region
    nírbh é sin in fear sítheach
36. Ar tteacht ameasg ar ttionóil
    don aitheach romhór adhbhal
    re fuaim a cruite gairbhe
    do tuit ar n-airm as ar lámaibh
37. Ni raibhe neach beó 'na sheasamh
    ris in cheólsin nar mhaith síansa
    dath an ghúail ar an aitheach
    is dath in tsneachta ar 'fhíaclaibh
38.  91bCuiris é fa gheasoibh
    Conán nár maith cialla
    fear na cruite millte
    mura n-innsead ²⁵⁰sé sgéla
39. Ge d o chuiris mé fo gheasoibh
    as mé ameasg na Féine
    a Chonáin mhaoíl na mallacht
    bu haithreac duit mo sgéla
40. Ni gheillim dom chineadh
    do hoileadh me sa fFuarrdhacht
    gébha dhaoíbh an aoíre
    nach sinnfeadh Daíghre ²⁵¹ dúanach
41. Gabhais dúain do Conán
    níor fforáil gan bheith séitreach
    gach a raibh dhíobh 'na ccáomhthach
    do-chúadar a lathair éga
 p.382
42. Togbhais leis airm na Féine
    ger lór ²⁵² a' mhéidsin d'eire
    nír fag ga nó lann fáobhrach
    ag laoch ann nó ag giolla
43. Sdirén mac in Ghairbh Ghluinigh
    níor ffeas dhuinne san domhan
    feadh miosa dhuinn gan lathar
    fagbais a lán go boghar
44. Teid teachtaire go mac Morna
    ó Fhionn na gcáomhchorn ccumdaigh
    a triall as Eirinn íathghloin
    d'iarraidh mic in Gairbh Ghluinigh
45. Tigid a cceann na míosa
    clanna Baoísgne go trénmhear
    naoí ffichit cēd ar in ccnocsa
    cia tá anocht gan énfhear
46. Do-rinne Goll is mac Cumhaill
    síth do comall an úairsin
    is tugadar a lamha
    ann a laim Daíghre dhúanaigh
47. Glúaismíd ann a n-éinfeacht
    in dream nár threith a congnamh
    as sin go Tráigh na tTréinfhear
    fa buidhean léidmeach lúthmar
48. As sin duinn don Fhuarrdacht
    as mairg do-chúaidh 'nar turus
    dhuinn fa hadbar egnaigh
    mar raibhe Edbhar is Ludar
 p.384
49. Tigid chugainn dar ffechain
    buidhean nach eisdfead[h] dúana
    Troitheasdal is Crom na Cairrge
    is Troiglén ón Ghleann Úathmar
50. Tri mic Crom na Cairrge
    fir nach ttiúpradh cairde chatha
    dob adhbar díthe dar ndaoínibh
    beit fa lamaibh in triar athach
51. As íad anmanna in tríairsin
    na taoísigh nár ghlan gnëe ²⁵³
    ger chuimseach íad a ccathaibh
    Sithire Sitre ⁊ Séitre
52. Tainic cugainn buidhean dhordha
    a ccomrac ba mór báoghal
    tri fichit fear co luirgnibh
    tainic fuirne mic Fáobhair
53. Tainic Aitheach in Corráin
    níor fforáil ar mbeith daoíneach
    buidhean ar dath na ndeamhan
    deich cced aitheach nar ffáodhbha ²⁵⁴
54. Ar tteacht don Garbh ghlúineach
    cugainn 's a lúireach croicinn
    énsuil a cclár 'edain
    is deich da dhénam 'na aice
55. Dob fearr leinne a Padraic
    's a ttainic linn dar Feinnibh
    an mhéidsin do slúagh fuinidh
    go mbeithmis uile a n-Eirinn
 p.386
56. Do-chúadhmar do chur in catha
    na haithigh is Fían Eirionn
    sa maidin arna mhárach
    dob docair airiom a gcéimionn
57. Teid do cosg Crom na Cairrge
    fa meanma curadh
    ar a sgath fa díon dhuinne
    a lamh ar ccúla nir cuireadh
58. Do ráidh Osgar mac Oisín
    coisgfe misi mac Fáobhair
    annsa maidin arna mhárach
    ré neart mo laime am áonar
59. Do raidh Diarmaid ó Duibhne
    fear fa cuimhneach a n-am catha
    Traoillén on Gleann Úathmar
    coisgfeadsa a n-am tachair
60. Do ráidh triur mac in Cearda
    nir glor nar calma in trathsin
    tri mic Crom na Cairrge
    coisgfe sinne a n-uair ghábhaidh
61. Do ráidh Sinén mac Morna
    's an fear dordha Conán
    días mac in Ghairbh Ghluinigh
    a ccosg dhuinne ní furáil
62. Do ráidh Áodh mac Garaidh
    nírbh é in t-áthus nar chúimhneach
    an t-óigfhear fa hard meanma
    coisġfeadsa in Garbh Glúineach
 p.388
63. Gabhais re comhrac Luduir
    mac Lughach na n-arm ffáobhrach
    do comhrac risin ffearsin
    is mairg rachadh 'na áonor
64. Troitheasdol ger láoch londa
    gan ²⁵⁵ a luirgfhearsaid chatha
    gabhais Art og mac Morna
    rena comhrac a n-am tachair
65. Coisgfeam ar clann Neamhnaid
    & gearrfam a saoghal
    tri fichit fear co luirgnibh
    do mhuinntir foirne mic Fáobair
66. Coisccfiom Aitheach in Chorráin
    do ráidh Barrán mac Morno
    ⁊ coisgfiom a mhuinntir
    buidhean go ndeilb ndórdha
67. A Padraic a chara anma
    fearg na láoch óir do éirigh
    dob iomdha sgíeth da sgoltadh
    ann ⁊ osnadh feindidh
68. Dob e dal Crom na Cairrge
    is Guill meanmnaigh mic Morno
    nach dearnaidh días san domhan
    a commaith sin do comhrac
69. Tuitis Crom na Cairrge
    ré neart laime Ghuill fháobhraigh
    faoí sgéith Iollainn sa tachar
    dob iomdha fear dár láochraidh
 p.390
70. Do thuit ré ²⁵⁶ hOsgar ámhra
    ger chalma in fear mac Faobuir
    minic do fhóir sinn ó bháoghal
    an lamhsin nár claoídheadh
71. Traoíthlén ón Ghleann Úathmar
    's an fear ó Lúachair Dheaghaidh
    darb ainm Mac Í Dhuibhne
    días rer doilghe deabhaidh ²⁵⁷
72. Tainic ann sin a shaoghal
    Traoillén ger láoch londa
    re cleasaibh goile Í Dhuibhne
    leannán suirge na Fodhla
73.  92bBa maith comhrac in Ghairbh Ghluinigh
    is Áodh lúthmair na ngerlann
    is fa tearc a samhail
    san chathsin Fhéine Éirionn
74. Ba maith Goll is Garaidh
    Seinén is Fear Fóghla
    Osgar is Diarmaid deidgheal
    is Áodh échtach mac Morna
75. Ni raibhe neach dhíobh a ngúasacht
    ina feindidh úasal armach
    nach deachaidh Goll da chabhair
    's maith is cumain a Padraic
76. Tigeadh 'cabhair chloinne Morna
    mar luas aidh orrdairc allaidh
    's do cabhair chloinne Baoísgne
    mar sitheadh gaoithe Earraigh
 p.392
77. A Padraig a chleirigh Fodhla
    an ttainig ríamh iongnadh
    nó in Garbh do chlaoídh re hAodha
    ⁊ laghad a aoise
78. Ar ttuitim don cuigear calma
    don tslúagh gharbhsin na n-aiteach
    A Padraic dob iomdha feindid h]
    a n-eigean ²⁵⁸ san tachar
79. Tainic cugainn áongruagach
    an trath ba cruaidhe dar mflathaibh
    's a cruit carthanach cheóilbhinn
    leis ar teóruinn na faithche
80. Go n-asaibh airgid fhinnghil
    fa colpaip séimhe soillsi
    co lór do chlochaibh búadha
    bróga cuanna don ór pronnta ²⁵⁹
81. Léine don tsleamhuin síoda ²⁶⁰
    go ndeilbh gríobhdha ⁊ naithreach
    do bhí fo chneas in gruagaigh
    ionar súaithnidh sodhathach
82. Fleasg óir arna heagar
    fana fholt fada fionnchas
    cloidheamh órdhuirn co ndealtaibh ²⁶¹
    is brat corcra fana caomhchneas
83. As dar gcabhair tainic chugainn
    an fearsin go cculaidh roigrinn
    an ceol do shinn in gruagach
    ní cualamar a coimhbinn
 p.394
84. Teid uainn ameasg na n-aitheach
    an fear gradhach gruamdha
    is cu[i]ris ²⁶² iad 'na ccolladh
    na troithe ó thir na Fuarrdhacht
85. Fearais doghairceó eadroinn
    's na fir nar chuimseach cialla
    cuiris iad ²⁶³ ar seachmall
    as na ffacadar na Fíana
86. Truagh misi ag denam crábaidh
    's me ag caoíneadh cloinne Baoísgne
    's da mbiainn a ttús mo shláinte
    go ttreigfinn crabhaidh choidhchi
87. Na habair sin a Chaoílte
    da ffaicthea aoíbhneas nimhe
    ní thiúbhratha h'aire d'Fíenaibh
    ina d'íarsma do chloinne
88. Da ffaictha ²⁶⁴ tríath na hAlmha
    ina óig Eamna go n-aille
    'na luidhe a leapthaib [h] sealga
    id meanmain ní bhíadh crábadh
89. Olc in ciall a seanóir
    rachaid roshlógh na cruinne
    ní ffuil neach diobh na d'iarsma
    nach bíaidh fa breith Rígh na n-uile
90.  93aA Padraic easbail Eirionn
    is trúagh lucht na gcéimionn ccalma
    do breith uaimse don tsáoghal
    's me am aonar ag crábhadh
 p.396
91. Aithris sgéla in gruagaigh
    's ar mair d'úaisleibh na Féine
    is dena caoíneas a Chaoilte
    is binn liom ní dot sgélaibh
92. Tangamar gan ²⁶⁵ ar lúathbhárc
    tar éis úathbháis in catha
    fa gairid linn in sáile
    co criocaibh aille Breatan
93. Ba maith in líaigh in gruagach
    a Padraic uasail a érlaimh
    tug duinne go deimhin ²⁶⁶
    luibhe leighis ar ccrechta
94. Gluaismid ó criochaibh Breatan
    co bruachaibh Saxan ²⁶⁷ saoíre
    a Patraic do-ní na fearta
    is ann fa tear ca ar ndaoíne
95. Ar tteacht go crich Saxan
    ní fhacamar in gruagach
    do fhóir sinn ó ghaphadh
    so in treas adhbhar úathmar ²⁶⁸
96. Teid uainn d'iarraidh ²⁶⁹ feasa
    fear freasdail gacha deaghshlúaigh
    fúaramar ó gach teaghlach
    sgéla an uairsin fa deaghbuaidh
97. Aongus Óg ar Fionn feindidh
    car mar é riamh ni ^270  271 fhaca
    's e dofhoir sinn o ghúasacht
    as tír uathmair na n-aitheac[h]
 p.398
98. Tá a ttaisgidh a mBrugh Boinne
    bar cculaigh comhluinn ⁊ chatha
    ta thall san mBrugh dheidgheil
    bar n-airm ghéra is bar sleadha
99. Gabhmaid cúan a mBeinn Edair
    ag dul d'fechain ar n-arma
    tar eis Saxana ^272  273d'imteacht
    fa buidhean chliste chalma
100. Tangamar go Brugh Boinne
     gusan ccuraidh óg úasal
     Aongus Og mac in Dághda
     fúaramar fáilti an uairsin
101. Trí hoidhche a mBrugh goinne
     fa maith ar sógh gan easbaidh
     fúaramar uile ar n-arma
     tainic meanma dar fflathaibh
102. Da c[h]ēd bó ó Gholl gháibhtheach
     do mac in Dághdha dreachúir
     urad oile ó mac Cumaill
     días nar cumhang fo creachaib[h]
103. Go ffoirfeadh sinne as gach amhgar
     dob é gealladh Áonguis in Brogha
     ar gcabhair as gach eigion
     a Dhía is mo-genar ag a raibhe
104. Gluaismíd ar enshlighe
     lucht churtha ghleó gáibhtheach
     anois is adbar osnadh
     na fir do cosnadh láithreach
 p.400
105. Tug me seal co séitreach
     do ffada mo leim a tTeamhraigh
     do imidh níamh mo crotha
     anocht ataim go harsaidh
106. As mé Caoílte am aonar
     ní hiongnad mo bheit co cumthach
     Fionn is Osgar is Díarmaid
     's 'na ndeaghaid[h] ataim go dubach

DUBach

Da ffagainn ní budh mó ina a ffuarus do
sgribhebhuinn iad A n-Oisdin. in. 6. Augustus 1627.

 p.402‍

69.

1.  93bCumain liom an imirt
   do bhí ag flaith na fFían
   re cheile 's a mac
   fá an iubharsa thíar
2. Suidhid um an n-iubhar
   idir olc is maith ²⁷⁴
   ag fraisimirt ²⁷⁵ na fichille
   Oisin 's a' flaith
3. Suidhim fein and
   agus mo dhías mac
   ar gualuinn dheis Find
   nocar linn narbh ait
4. Is diom gorthaidhi Caoilti
   mac Cronncuir mic Ronáin
   i ttigh Floinn do baisdeadh
   me le mac Muirne na mórdháimh
5. Do cuireadh in cedchluithi
   ar Oisin le Fionn
   o ataim da innisin
   is maith is cumhain liom
6. Ar in dara cluithe
   tainic in t-olc bráith
   as ann do leig Diarmaid
   an cháor as a láimh
 p.404
7. Mar do-connairc Oisín
   an cháor ar in cclár
   togbus í go prap
   as cuirios fear 'na háit
8. Do haithnniom in cháor
   an uairsin le Fionn
   adubhairt se go fáobhrach
   ata neoch os ar ccionn
9. Adubairt Fionn fíalghasta
   láoch curata cnismhín
   teagusc direach Díarmada
   is imbirt athlamh Oisín
10. Ni imeóra in fichiollsa
    feasda eideir na Fianuibh
    go bfaghar don duladhso
    a' neóch ataoim d'iarraidh
11. Adubairt Osgar deaghthapaidh
    mac Oisin fhéil úir
    cia dona fearuibhsi
    neoch ina ffuil do dhúil
12. Adubhairt rífheinidh Almhan
    fear diolta na ndámh
    na cuir misi ar mearachadh
    acht ge mait do lamh
13. Adubairt Osgar deaghthapaidh
    da freagra gan daoírsi
    damsa na tabhair tathaoír
    trem bheith do chlandaibh Baoisgne
 p.406
14. Is ann sin adubairt Faolán
    mac do bhí ag Fionn
    as robhorb linn a Osgair
    do labhrus tú linn
15. Ge romor thusa
    is ge borb do ráite
    ni thiúbhrainn énní
    ar eagla do laimhe
16. Ge mór sibsi as t'athair
    is bar ccatha gan time
    bérad liom Ó Duibhne
    ó chlannuinbh Baoidg[n]e uile
17. As mór in briatar énlaoígh
    do ráidh Goll na mbeimionn
    go mbéradh láoch da n-aimdheoin
    ó thionól bfear nEirionn
18.  94aTusa liom nír brostaighius ²⁷⁶
    a Goill na ccosgar lánmhór
    na énneach dom freagra
    acht clann bagarrtach Trenmhóir
19. Os mar sin adubhrais
    a fhir na ccomlann ndeacrach
    dena do dhíol urlaidhe
    fan ccuimrighe do glacuis
20. An coimirce a ndeachusa
    a ffiadhnuise ffear nEirionn
    ní heaguil damh duine
    a buain diom ar eigin
 p.408
21. Tarra anuas a Diarmaid
    is gabhuim thu do laim
    do cosnumh ar Fhaolán
    is air Fianaibh Fáil
22. Ann sin tainic Díarmuid
    cugainn is níorbh é ar leas
    dob iomdha laoch againne
    do dícheannadh san treas
23. Tiaguid mo clannsa
    agus Faolán mac Find
    do dhenam na hurlaidhi
    ro budh lánolc linn
24. Ni fhaca is ní chúala
    urlaidhe budh tréine
    na clann Fhinn is Osgair
    ag gearradh corp a chéile
25. Ann sin adubairt Conán
    do chuimhniughadh na fala
    leig do chlannaibh Baoisgne
    cuirp a ceile do gearrad[h]
26. Ag so in t-uirsgél fire
    dhuit a chleirigh cháigh
    in trath fa raibhe imreasain
    ideir Fíanaibh Fail
27. A ttimcioll na himirta
    do bhí ag iobar drol
    is di tainic ar ttuitimne
    Fíana Finn gan on

CUMHain