p.v The following Annals are printed from a MS. formerly belonging to Archbishop Ussher, and now in the Library of Trinity College, Dublin (E. 3, 20). From the year 1162 to the year 1370 inclusive, they agree in substance with the Annales Hiberniae published by Camden in the Britannia (Lond. fol. 1607), which are generally ascribed to Christopher Pembridge, who lived in the fourteenth century; but the occasional discrepancy in their contents, and the constant difference in their language, suggest the probability, that they were both compiled from some common original.
Of James Grace, the supposed author of these Annals, Sir James Ware has not given any account in his Writers of Ireland, nor has Archbishop Nicolson in his Irish Historical Library made mention of him, although Dr. Hanmer, who compiled his Chronicle in 1571, has occasionally quoted Grace from the year 1205 to the year 1252. The best evidence which can now be given for attributing these Annals to Grace is derived from the title prefixed to them, which, although in a hand more modern than the MS. itself, appears to have had the sanction of Archbishop Ussher, in whose autograph the name of "James Grace" is written over the title.
Of Grace himself we know only that he was a native of Kilkenny, and it is probable that he compiled these Annals between the years p.vi 1537 and 1539. (See note q, p. 162). In the Memoirs of the Grace Family, he is said to have belonged to the Priory of St. John, in Kilkenny, and to have been Prior elect when he fell a victim to the plague. Note, p. 4. From a rude pen and ink sketch of a coat of arms on the last page of the MS. it may be presumed that he belonged to the family of Grace of Gracefield, in the County Kilkenny, a branch of the ancient family of the Graces, Barons of Courtstown, the descendants of Raymond le Gros, who came to this country in the reign of Henry the Second.
These Annals, which are now first printed, were selected for publication, for the purpose of carrying into effect one of the chief objects of the Irish Archaeological Society, by placing before its members authentic copies of the records of Irish history, and by thus enabling future inquirers into the history and antiquities of Ireland to consult with perfect freedom some sources of information which have hitherto been accessible only under the restraints necessarily imposed on the readers of MSS. in public libraries.
The text corresponds in every respect with the MS. except that the contractions have generally been supplied by words at length. Every sheet as it went through the press was carefully collated with the original by Dr. Aquilla Smith; whatever emendations have been admitted into the text are included between brackets, but these are few in number, as it was deemed useless to encumber the pages with alterations, most of which are sufficiently obvious, more especially as the reading preferred by the Editor can always be discovered from the accompanying literal translation; the deficiencies of the text are indicated in the translation by being printed in Italics.
The more important errors are explained in the notes, in preparing which the Editor has not had the advantage of consulting any unpublished authorities, but it is hoped that the references to the documents printed by Rymer, and in the Calendar of the Chancery Rolls of p.vii of Ireland, as confirming, explaining, or contradicting the statements of the annalist, and occasionally as supplying some of his omissions, will not be considered altogether useless.
The MS., which is on paper, consists of thirty-eight small folio pages, all, except one, written in the same hand. The regular Annals terminate at 1370, from which date the entries consist chiefly of the Obits of the Lacys and Burkes from 13 26 to 1515, and although in the same hand, and written with ink of the same colour with the Annals, and carried on on the same page, they are entered in a very confused manner; these are followed by the Obits of the Butlers in chronological order, which are succeeded by the Obits of the Geraldines, in a different hand, and paler ink. The last leaf of the MS., which has been misplaced in the binding, gives some account of the Lord Leonard Gray, Lord Deputy in 1535, and has been restored to its proper chronological place in the printed text.
The reader is requested to correct note q, p 29, in which the compiler of these Annals is accused of having been mistaken in asserting that Hubert de Burgh was Justiciary of Ireland in 1230. In this case the mistake was made by the Editor, as it appears from Rot. Pat. 16 Hen. III. in Tur. Lond.; and also from the Book of Howth, as quoted by Hanmer, that Hubert de Burgh was Lord Justice of Ireland in 1230.
From many friends the Editor has received much assistance, but as this assistance cannot be specified in every instance, their names are omitted, lest they should be thought responsible for the mistakes of the Editor; he cannot, however, forbear acknowledging, that for the most important notices of Irish topography he is indebted to the kindness of Mr. John O'Donovan.
R. B.
May 24th, 1842.
James Grace of Kilkenny
Edited by Richard Butler
Annales Hiberniae
In fabulis est 1 Caesarea - {⬌} animadvertentem, in Hiberniam pri-{⬌}applicuisse, tribus solummodo vir-{⬌} solam regionem (cum inhabitata et {⬌} divini illo ob hominum scelera {⬌}.
Secundo. In Hyberniam appulit Partholendus 2 quidam, ex Japheti posteris unus, post diluvium 300 annis, cum 30 navibus. Quo cum 3. ejus filii una venere, quorum propago 300 annos duravit, increveratque in 10,000 virorum ad arma portanda aptorum numerum. Hic bellum cum Gigantibus fuit, quos cum deleverant, ex infectione aeris ( ... cadaveribus corrupto) et ipsi perierunt, uno solummodo superstite Ruano nomine, quem mille post annos vixisse ferunt, usque ad tempora Sancti Patricii, eidemque temporum suorum historiam enarravisse.
Tertio. Munethus 3 , filius Sithiae, e Graecia cum quatuor filiis et ingenti classe p.4 huc venit, cujus posteri cum 200 annos regionem incoluerant, postremo maxima peste infestati, relicta vacua Hibernia in patriam remearunt.
4º. 5. duces Germani 4 e familia Munethi (ut fertur) filiique Diolae hanc regionem occuparunt. Horum nomina fuere Gandias, Gennadius, Sangandius, Ruthargus, et Slamabus, qui universam regionem in quinque partes 5 distribuerunt, quarum unaquaque certas habitaciones centenarias (quas Canthredas vocant) continet. Momomia, videlicet Mownister, 70 habet: Ultonia, id est, Ulster, 35: Laginia, id est, Lenister, 31: Connacia, id est, Connaghth, 30: Metha 18. Harum Canthedrarum unaquaque, 30 oppida in se habet, quarum singula boum 300 pascua habent, qui in 4 armenta divisa satis ad pascendum loci habere possunt, unumquodque etiam oppidum octo ratrorum solum habent.
Numerantur igitur Canthredrae 6 . 184 oppida 5520. Arationes autem 24180 44160 Boves, 1656,000.
His temporibus Hibernia Scotiae 7 nomen habuit, et incolae Scoti dicti sunt, lingua eorum Gelica, a Geledo quodam.
Milonis regis cujusdam 4 filii, cum 60 navibus in Hyberniam appulerunt, horum duo majores Hiberus et Heremon regionem universam in duas diviserunt partes, quarum septentrionem occupavit Hiberus, Hermon australem. Ab hoc Hibero regio, Scotia major antedicta, Hiberniae nomen suscepit. {⬌} dissidio, Hiberus in {⬌} Heremoni juniori cessit, qui primus {⬌}-us est. {⬌}-ricanus 8 , post mortem divi Patricii p.6 60 annos {⬌}-retici regis Angliae, post Arthurum 41. Hyberniam su{⬌}avit, exercitus prefecto Gergesii 9 , et auxiliaribus Norvegis, diuque eam tenuit.
7º. "3 Brytherne 10 of Isterige, of the partes Almayne, the emipe of Tetonius and Lumbardy, that is to say," Anlavus 11 , Citaragus, and Ivorus, quia vi non potuerunt, sub specie mercatorum donis reges Hyberniae captantes, regionum regionem invaserunt, obtentaque ab iis licentia, urbes condiderunt. Anlavus Dublinum, quod Osmaton ab Osmanis, gente quadam Norvegica, quae cum Anlavo erat; Citeracus Waterfordiam condidit; Ivorus Limericum; multaque alia castella et urbes, atque ita ejectis Hibernis regionem occupaverunt.
8º. Henricus 2ºus Angliae rex, concedente Papa Hadriano 4º, confirmanteque Alexandro 3º, Hyberniam subegit, quam in hunc usque diem ejus posteri tenent. Conditur 12 monasterium benedictae Mariae juxta Dublinum.
Dunanus 13 episcopus Dublinensis moritur, humatus in ecclesia Trinitatis 14 ad dextram altaris. Lanfrancus 15 archiepiscopus Cantuariensis, petente Goderico rege, consentiente Dubliniensi clero, Patricium sacravit 16 In Ecclesia S. Pauli Lon antistitem, accepto prius obedientiae juramento, modo antecessorum suorum sibi successoribusque suis adhibende, eumque in patriam remisit cum literis ad Godericum 17 regulum, et Terdiluacum 18 maximum Hyberniae regem.
Patricius Dubliniensis episcopus, cum sociis suis in Britanico Oceano 6º idus Octobris fuit submersus.
Lanfrancus Donatum 19 monacum monasterii sui, petente Terdiluaco pari, ut antedictum est, modo, in episcopum Dublinensem sacravit.
Moritur Donatus. Norwegii sive Ostmanni, qui et Normani vocati sunt, civitates Hiberniae et loca maritima occuparunt.
Walterus filius Ricardi Normanus, qui cum Gulielmo conquestore venit in Angliam, Tinternam, Walliae monasterium, condidit.
Obiit idem Gualterus sine prole. Gilbertus autem Strangbowe filius sororis ejus successit ei, ut heres, apud Stranguliam, id est, Chepstowe in Wallia, qui factus fuit primus comes Penbrochiae.
Obiit Gilbertus Strangbowe, 14 anno regni Stephani, sepultus est apud Tinternam, ei successit filius Ricardus, factusque est comes Penbrochiae, dominus Strangulensis, et socius Northwenciae 21 , quae honorifice tenuit 22 annos. Johannes Papiron Cardinalis ab Eugenio papa missus, cum Christiano 22 episcopo Lesmoriensi totius Hiberniae legato, in Hyberniam venit.
Christianus idem in Mell 23 consilium celebravit, cui interfuerunt episcopi, Abbates, reges, duces, et majores natu veteres Hyberniae, quorum consensu, 4. Archiepiscopatus constituti sunt, Armachanus, Dublinensis, Cassellensis, et Tuanensis quibus praefuerunt eo tempore, Gelasius, Gregorius, Donatus, et Eolanus 24 , Johannes Cardinalis benedicens clero Romam reversus est.
Gregorius, primus archiepiscopus Dublinensis, moritur, cui successerunt Laurentius, Johannes Comin, Henricus, Lucas 25 .
Rothericus O Conchur, princeps Connaciae, monarcha Hiberniae creatur.
Comes Ri. Strangbow 26 a suis per insidias vulneratus interiit, 5º anno post Laginiam acquisierat, et 21 regni Henrici 2ºi. sepultus apud Kilkeniam. Hic ex Eva uxore unicam filiam Isabellam genuerat, quae in matrimonium a rege data est cuidam Gulielmo Marshall, Angliae mariscallo, qui inde fuit dictus Stranguliae et Laginiae comesque Penbrochiae.
Gregorius 27 , primus archiepiscopus Dublinensis, vir pius, moritur, huic successit Laurentius Othothell, qui fuit Abbas S. Kevini de Glindelaah. Quo tempore S. Thomas fuit archiepiscopus Cantuariensis.
1163. Rothericus O Conehur, princeps Connaciae, monarcha Hyberniae factus.
Obiit Matilda 28 imperatrix. Amaricius rex Hiero-solimitanus cepit Babiloniam. Dermitius 29 filius Murchardi, princeps Laginiorum, Oririco rege Midiae e patria longe profecto, uxorem ejus volentem, et ad id eum provocantem rapuit.
Donatus rex Urigaliae, {⬌}-lifontense 30 condiderat, obiit. Robertus S-{⬌} militibus 31 in Hyberniam venit.
Ricardus 32 Strangulensis comes {⬌}-mundum juvenem quendam e familia sua cum 10. militibus circa calendas Maii in Hyberniam praemisit, ipse autem cum 1200. militibus in vigilia Sancti Bartholomei subsequebatur. Hic Ricardus filius fuit Gilberti Comitis Strongulensis, id est, Chepstowe, olim Strogull, et Isabelle matertere Malcolmi regis, et Gulielmi regis Scotiae, et Spei 33 David comitis, postridie autem festi urbem caepit, ibique Dermitii filiam in uxorem p.14 duxit. Murcardus Murcardi? filius Laginiae principis princeps?ab Henrico auxilium petiit, cui fidei sacramentum 34 et vinculum servitutis praestitit Dermitius.
Mauricius Geraldinus, uterinus frater Stephanidis, cum decem equitibus, sagittariis triginta, circaque 100. peditibus, in Hyberniam applicuit cum duabus navibus ad Weisfordiam.
Ricardus comes praemisit in Hyberniam Remundum circa calendas Maias, cum equitibus 10. Sagittariis 70. is ipse in vigilia Bartholomei subsequebatur ut predictum est; Weisfordiam vi capit; Evam Dermicii filiam in uxorem ducit; recta Dublinum 35 contendit, urbemque expugnat. Dermitius Murcardi Fernesiae senex moritur. Monasterium Castri Dei 36 conditur. Thomas Cantuariensis morte mulctatur.
1172. Henricus 38 rex cum 500. equitibus ad Waterfordiam applicuit, totam Midiam Hugoni de Laci donavit; alii aiunt hoc tempore mortuum Murchardum.
Gaelacius, Archiepiscopus Armachanus primus, Hyberniae primas, moritur senex. Hic primus pallio usus est, alii enim ante eum solo nomine episcopi et primatis vocabantur, in honorem S{⬌}, tanquam ejus apostoli; quibus obediverunt 39 non modo {⬌} homines, verumetiam ipsi principes. Huic success-{⬌}. 40
Obiit R-{⬌}-iae 42 , sepultus que est in ecclesia Trinitatis. Venit in Hyb-{⬌} apostolicus, Vivianus 43 , Cardinalis S Stephani {⬌} ab Alexandro missus.
Trucidantur Milo Coganus 46 , et Ricardus filius Stephanidis, inter Waterfordiam et Lismeran. Herveus de Monte Marisco condidit monasterium S Mariae de portu 47 , id est, unbrethy.
Conditur monasterium Chorobenedicti 48 et de Seripont 49 . Laurentius episcopus Dublinensis moritur in Normania 50 , huic successit Johannes Comin Anglus, apud Evesham electus a clero Dublinensi et confirmatur papa. Hic condidit templum S Patricii Dubl.
Johannes 52 , Henrici filius, Hybernia a patre donatus, Glocestriae ad equitis aurati honorem provectus, magno cum exercitu Hyberniam navigavit, natus 22 12? annos, anno post adventum patris, 13º; Ricardi comitis, 14º; patris 53 Henrici 15º; 8º menses in Hybernia comoratus, in Angliam revertitur.
Hugo Lacius Derwathe 54 per insidias ab Hiberno quodam occisus est, cum, in condendo quodam castro, eum doceret quo pacto operare oporteret, cum enim arrepto instrumento terram percutiente inclinaret, Hibernus securi caput ei amputavit. Reliquit duos filios Gualterum et Hugonem, nec ulterius 55 processit Hyberniae subjugatio. Moritur Christianus 56 episcopus Lismorensis, legatus quondam Hiberniae.
Dublinia arsit.
Archiepiscopus Cassellensis 60 Hyberniae legatus, et Johannes archiepiscopus Dubliniae, corpus Hugonis Lacii (qui Midiam domuerat) ex Hybernica p.20 plaga reportarunt, et in monasterio {⬌}-is id est de Bectii 61 sepiliverunt, caput vero in templo S Thomae 62 Dubliniae.
Moritur Ricardus. 63 Rex Connaciae, qui monasterium de Colle Victorie condiderat, ejicitur de Connacia. Conditur monasterium de Voto, id est Tinternae 64 a Gulielmo Marescallo comite Penbrokiae, domino Lagine, scilicet 4. comitatum, Weixfordiae, Osseriae, Carlogiae et Kildariae, que ei obtigerunt jure uxoris filiae Ricardi comitis Strongulensis, quam in uxorem duxerat, filia filiam Evae, filiae Murchardi; hoc monasterium vero ovit cum in mari periclitaretur.
1202. Restituitur in regnum Catholus Cronecus Cronbdor rex Connaciae. Conditur monasterium de Conall 65 per dominum Meilerum filium Henrici.
Committitur praelium inter Johannem Courcium, primum comitem Ultoniae 67 , et Hugonem Lacium apud Dunum; ceciderunt ex utraque parte multi, vicit Courcius: postera vero die parasceves cum inermis, nudisque pedibus et sola subicula tectus, religionis gratia templi sacra visitaret, a suis 68 quibusdam per insidias captus, precio Laicio traditus est. Qui eum ad regem ducens, quae ejus fuerunt, comitatus videlicet Ultoniae et Connaciae 69 , ipse in mercedem suscepit. p.22 Cursius carceri perpetuo adjudicatus remansit; proditores vice promissi auri ab Hugone suspensi sunt, eorumque bona direpta. Hic Johannes Courcius in regem rebellaverat, ejusque imperio obedire recusaverat, quin et necem Arthuri, legii heredis, ei approbaverat. Cum diu foedissimam carceris vitam perpessus fuerat, tandem a Johanne rege liberatus est, electus in pugilem 70 adversus quendam Gigantia magnitudine a Galliarum rege defensorem juris suae castelli cujusdam constitutum, qui, cum Gallus ejus vires extimescens pugnam recusaverat, coram utrisque regibus egregia suarum virium inditia aedidit, fissa uno ictu galea. Quocirca muneribus ab utrisque donatus est, et a Johanne comitatui Ultonii restitutus est, cum autem in Hyberniam recedere quindecies suo maximo semper periculo, et ventis contrariis tentasset, aliquantisper apud monacos Cestrenses 71 comoratus, in Galliam reversus est, ubi vitam {⬌}.
Conditur a Theobaldo Walteri de provincia 72 domino de Carryet 73 monasterium de Wethencia 74 in Comitatu Limerici.
Gulielmus Brutius 75 , Anglia ejectus, in Hyberniam 76 venit. Anglia p.24 interdicitur ob tyranidem Johannis. Caeduntur magna militum justiciarii multitudo apud Thurles in Momonia a Galfrido Mareis.
1210. Johannes rex cum classe in Hyberniam venit, et ingenti exercitu, filiosque Hugonis Lacii, Gualterum dominum Midiae et Hugonem, regione expulit, hi enim in plebem tiranidem exercuerant, Johannemque de Coursey 77 dominum Rathenii et Kilbarrock, quoniam is eos regi accusaverat, interfecerant; illi autem in Galliam fugientes in monasterio S Taurini 78 illiberalium laborum ministri, in horto videlicet fodiendo et luto lateribusque parandis, diu incogniti vixerunt, tandem vero ab Abbate ejusdem agniti, ejus precibus regi reconsiliati sunt, soluta tamen in restitutionem magna suma pecuniae, revertuntur ad pristinam in Hibernia auctoritatem. Gualterus in Hyberniam secum adduxit Johannem Aluredy, id est Fitz acori 79 , filium fratris Abbatis, eique dedit dominium de Dengio, et alia multa. Monacos etiam nonnullos utrique quos ditarunt; Johannes acceptis undique obsidibus tum ab Hybernis 80 tum ab Anglis, punitisque malefactoribus, stabilitisque rebus, in Angliam rediit eodem quo venerat anno.
Ricardus Tuit, ruina turris cujusdam Alonae occubuit, hic monasterium de Grenard 81 condiderat.
Moritur Johannes Comin Dublinensis, qui divi Patricii 82 condiderat, huic successit Henricus Landres, alio nomine Scorchevilain, quoniam chartas rusticorum p.26conbusserat, testes servitutis sue 83 , hic Hiberniae justitiarius fuit, construxitque arcem Dublinensem.
Obiit Gulielmus Petit 84 , et Petrus Meset, Baro Deluinii, obiit sine herede masculo, divisa igitur tribus filiabus est heriditas, quae nupserunt, 1º domino de Vernail, 2º Talbot, 3º Landers.
Obiit Gulielmus Mareshall senior; hic ex filia Ricardi comitis generat, 5. filios, et 5. filias; Gulielmum maximum natu, dein Gualterum, Gilbertum, Ancelmum, et Ricardum, qui interiit in praelio Kildarii. Hi quinque patri in imperio ordine successerunt, omnesque sine prole mortem oppetivere. Filiae fuerint ut sequitur 85 ; Matilda 86 de Mareshall, Isabella de Clare, Eva de Brus, Johanna de Montgenesey, Sibilla comitissa de Ferreis. Matilda nupsit Hugoni Bigot, comiti Norfolciae, qui jure uxoris fuit mariscalcius Angliae, hic ex ea generavit Radium Bigot, patrem Johannis Bigot, qui fuit filius hominae Bertae de Furnivall, et Isabelle de Lacy 87 uxoris domini Johannis fitz Geffrey; mortuo autem Hugone Bigot comite Norfolciae, Johannes Garrune comes Surricae ex filia filium nomine Ricardum et sororem Isabellam de Albeney, comitissam de Arundell. Gilbertus de Clare comes Gloverniae, duxit Isabellam 2ºm sororem ex qua suscepit Ricardum Clare comitem Gloverniae, que fuit mater domine Avisae, comitissae de Averinae 88 , que fuit mater Isabelle matris domini de Brus 89 , comitis de Carrick, et postea regis Scotiae. Eva de Brus 3º soror habuit Matildam, quae fuit mater Edwardi Mortimerii, et domine Eve Cantelawe matris domine Milsent de Mohyne, quae fuit mater domine Elionore, matris comitis Herfordiae. Dominus Gorenu* de Monugenesy duxit Johannem. 4. de qua Johanna 90 de Vallens; de Sibilla comitissa de Fereis 5º pervenerunt 7 filiae. 1º Agnes de p.28 Vesci, mater domini Johannis et Gulielmi de Vesci; 2º Isabella Bassett; 3º Johanna Mohun, uxor domini Johannis de Mohun; 4º Sibilla uxor domini Francissi de Bohun, domini de Midhurst; 5º Eleonora de Variis 91 uxor comitis Wintoniae; 6º Agas uxor domini Hugonis de Mortymer; 7º Matylda de Kyme, domina de Carberi. Omnes predicti ex genealogia 92 sunt domini Gulielmi Mareshall.
Moritur dominus Meileirus filius Henrici, qui monasterium de Connall condidit, ibi sepultus.
Castrum de Trym obsessum.
Obiit Rogerus Pippard.
Obiit Gunelmus Pippard 93 , quondam dominus de Saltis Salmonum 94 . Item Henricus Landres, archiepiscopus Dublinia.
Henricus rex dedit Huberto de Burgo, justitiarum Hiberniae 95 et tertium p.30denarium Canciae, fecitque eum comitem Canciae, postea autem in carcerem conjectus est.
Ricardus comes Mareshall, Penbrochiae et Strangulensis, primo idus Aprilis in planicie Kilderie in prelio vulneratus, post paucos dies interiit. Kilkeniae 97 cum fratre sepelitur.
Gualterus Laicius 98 , dominus Midiae, in Anglia moritur, relictis duabus filiis heredibus, quarum altera nupsit domino Theobaldo de Verdon; 2º Galfrido de Genevyle. Hec Margarita, illa Mabilia dicta est.
1242. Arx de Sligagh construitur per Mauritium fitz Geraldi justitiarium Hiberniae. Rex Edwardus primus 99 cum ingenti exercitu Walliam invasit, vocavitque in subsidium Mauritium, qui cum Phelemeo O'Connor 100 rege Conaciae p.32 et maxima hominum multitudine adfuit, reque peracta, in Hiberniam remeavit, dein Tirconell depredavit, mediamque regionis partem Cormaco mac Dermod, mac Rory dedit, proque reliqua secum pignora abstulit, quibus in uree arce Slegagh relictis, iterum collecto exercitu Tirconel petit; occurrit O'Donell cum suis ex tota Kineoil Conail ad vadum Athshani 101 , eos cum preterire minime audirent ibidem 7. dies definuit, missus igitur Cormacus cum equitum parte lam ad vadum Cuiluamiae 102 , Erne fluminis, terga hostium aggreditur, qui statim in fugam conversi sunt, ibi interfectus est Moilslaghlyn O'Donill, rex appellatus de Kevayle Covail, cum Gille 103 Canvinelagh O'Cugill 104 , et McSoerli 105 rege de Oirisgael, et primatibus de Kevaile Covaile, multi ex Anglis sumersi sunt in transitu fluminis Fin, et interfectus Atermanudaiboge 106 Gulielmus But 107 vicecomes Cannaciae cum fratre ejus juvene, tota regio depredata est, dominium de Kenailgonil divisum cum Rodrico O'Conor. Iterum etiam justitiarius eo duxerit duxitexercitum, regionem universam fere diripuit. Invasit etiam Tieorogani 108 regionem O'Nel 109 , a quo obsides suscepit, Rebelles etiam e Laginia expulit.
Obiit Hugo Laci, comes Ultoniae, unicam filiam relinquens, quam in uxorem duxit Gualterus de Burgo, et cum ea suscepit comitatum Ultoniae; sepultus est Hugo apud Cnocfergus in conventu fratrum. Moriuntur etiam Geraldus Mauricii, et Ricardus de Burgo.
Dominus Johannes filius Galfridi Justiciarius Hyberniae interficitur.
Mac Canewei, filius Beliall 110 , in Leis; Gulielmus Longaspanta 111 cum multis aliis capitur.
1251. Nascitur Henricus Laci.
Alanus de Souche Justiciarius.
Obiit Mauricius Geraldi. Praelium Dunense inter Anglos et Hibernos Connaciae et Ultoniae, ubi O Neil, Bernardus Oahedon Cahedon? nuncupatus, occubuit; Giraldini in Desmonia cum excercitu Mac Karti 112 lacessunt, qui ab eo in fugam vereuntur, ubi ceciderunt Johannes Thomae, ejus filius Mauritius, 15. equites, et 8. barones. Johannes Cogan, Justitiarius Hiberniae, et Thobaldus Butler capti a filio domini Mauritii Fitz Gerot 113 .
Stephanus de longa Spata Justitiarius. Interfectus est O Neil ad Dunum.
Obiit Stephanus. Arx viridis in Ultonia dejicitur. Gulielmus Dene fit Justitiarius.
Johannes filius Thomae, et Mauricius filius ejus interficiuntur in Desmonia a Mac Karthy. Obiit Gulielmus Dene Justitiarius, ei successit Capella 114 .
Obiit Ricardus Clare comes Gloverniae.
Mauritius filius Geraldi, et Mauritius 115 filius Mauritii, ceperunt Ricardum de Capella, Justitiarium, et Theobaldum Butler, et Johannem Cogan, apud Castellum Dermont.
David de Barri Justitiarius.
Mauritius filius Mauritii subjungitur 116 . Item Dominus Robertus Uffor fit Justitiarius 117 .
Arx Roscomam conditur. Johannes de Troinis Justitiarius.
Jacobus de Audley Justitiarius.
Pestis 118 , fames, et gladius, in Hibernia et maxime in Media; interficitur Nicolaus de Verdon 119 , et Johannes frater ejus. Obiit Gualterus de Burgo comes Ultoniae.
Interficitur justitiarius Jacobus Audley, lapsus ab equo in Thothomomia, cui successit Mauritius Mauritii.
Edwardus primus 121 rex constituitur, coronatus in festo S. Magni. Obiit Johannes de Verdona. Thomas Clare 122 in Hyberniam venit. Gulielmus Rogeri 123 , Prior Hospitaliorum, capitur cum multis aliis apud Glendelori 124 , nonnullique interficiuntur ibidem.
Obiit David Barri, et Johannes Cogan.
Robertus Dufford profectus in Angliam constituit loco ejus fratrem Robertum Fulburne 129 . Mutata est moneta 130 . Tabula rotunda 131 a Rogero de mortuo mari ad Kenelworth celebrata.
Robertus Dufford Justiciarius rediit.
Adam Cusacke Junior interfecit Gulielmum Baret 132 et alios quamplures in Connacia. Frater Stephanus Fulburn fit Justitiarius, rediit in Angliam Robertus.
Occiditur Moritagh et Art Mac Murgh, frater ejus, apud Arclowe. Obiit Rogerus de mortuo mari.
Capitur arx de Ley 134 a regulis Ofaliae, et incenditur. Obiit Alfontius filius Eduardi. 12. annorum.
Obiit Theobaldus Butler in Castello de Arclo. Captus est Geraldus Mauritii a suis Hibernis in Ofalia, et Ricardus Petit et S Doge 135 cum aliis nonnullis interficiuntur. Aeditur strages magna apud Rathod 136 .
Arsit le Norragh, et Arsoll 137 , aliaque opida proxima Phillippo Stanton 16. Cal. Decembris. Calwagh capitur Kildariae. Obiit Thomas Clarus.
Obiit frater Stephanus Fulburn, archiepiscopus Tuanensis, et successit Justitiarius Johannes Stanford 138 , archiepiscopus Dubliniae.
Justitiarius Gulielmus Vesci. O Melaghlin 139 rex Mediae interficitur. Gilbertus Clare ducit in uxorem dominam Johannam de Acon, filiam Edwardi regis.
Gilbertus Clare, filius Gilberti et Johannae, 10 Maii ineunte natus. Ricardus, comes Ultoniae, et Gulielmus Vesci, Justiciarius, Ultoniae petunt cum exercitu, adversus O Hanlan et alios regulos pacem impedientes. Concessa Regi Edwardo decima pars omnium proventuum ecclesiasticorum in Hybernia per septennium a papa Martino 140 , in subsidium terre sancte.
Gilbertus Clare cum uxore in Hyberniam appulit.
141 Gulielmus Vesci 142 accusavit Johannem Thomae feloniae; in Angliam navigarunt, relicto Gulielmo de Lahay loco Justitiarii. Provocavit Gulielmum Johannes ad duellum, is pugnam detractans in Franciam aufugit; quae illius fuerunt omnia Rex Johanni donavit, id est Kildare et Rathengam, et alia multa. Ricardus 143 , comes Ultoniae, captus est a Johanne filio Thomae in castro de Lega, id est Lei, et detinuit aliquandiu, liberatus autem est regis parliamento apud Kilkenni: in mulctam Johannes possessiones suas perdidit, Sligo et quaecumque habuit in Connacia, item castrum Kyldariae. Kildaria et circumjacens regio spoliatur ab Anglis et Hibernis. Calwagh combussit rotulos et taleas. Cum magna penuria in Hibernia per 3. annos continuos et pestis. Gulielmus Dodingzele 144 Justitiarius.
Obiit Gulielmus Dodingzele, huic successit Thomas Mauritii. Laginenses Hiberni Lageniam vastarunt, Novum castrum 145 cum aliis cremarunt. Johannes Vogan 146 , Justitiarius, Thoma cedente ei; .... inducias fecit inter comitem Ultoniae et Johannem Thomae et Geraldinos per biennium. Gilbertus Clare, comes Gloverniae moritur.
Navigarunt ad regem in Scotiam proficisentem magnates Hiberniae, Johannes Vogan Justitiarius, Ricardus de Burgo comes Ultoniae, Theobaldus Buteler, et Johannes filius Thomae, cum multis aliis.
147 Arsit Leghlinia per Hibernos Slemergi 148 . Galweith O'Hanlan et Inegus Mac Maghon interficiuntur in Vagalia, Urgalia.
Pax inter comitem Ultoniae et Johannem Thomae.
Obiit Theobaldus Butler junior in manario de Turvi.
Edwardus rex in Scotiam proficiscitur; navigant ad eum Johannes Vogan Justitiarius, et Johannes Thomae, et Petrus Brimingham. Arsit 150 magna pars comitatus civitatis? Dubliniae. Dominus de Genevile 151 duxit filiam Johannis de Montfort. Johannes de mortuo mari filiam heredis domini de Genevile, p.46 et Theobaldus de Verdon filiam Rogeri de Mortuo Mari. Rebellarunt Laginienses 152 et regionem vastarunt, verum suis despoliati penas dederunt; occisi sunt 300 latronum fere. Gualterus Pouer magnam partem Momoniae devastat.
Obiit Matilda de Laci 153 , uxor Galfridi de Genevile. Decimae 154 omnium beneficiorum Hiberniae exactae a papa in subsidium ecclesiae, contra regem Arogonum. Hugo de Laci depredavit Hugonem Vernail 155 , in die circumsitionis. Johannes Robertus le Brus 156 comes de Carrick ducit in uxorem Elizabeth filiam Ricardi de Burgo comitis Ultoniae, et dominus Butler filiam Johannis Fitz Thomae.
Ricardus de Burgo 157 et Eustatius le Pover cum ingenti exercitu invaserunt Scotiam in auxilium regis. Obiit Geraldus heres filius Johannis Thomae. Obiit Comitissa Ultoniae. Robertus Percevalt 158 et Walvanus Welsley interfecti sunt.
Arsit vicus pontis Dubliniae cum magna parte kei, et ecclesia predicatorum 159 , et ecclesia monacorum 160 cum magna parte monasterii, in festo Medarde. Primus lapis ecclesiae fratrum predicatorum ponitur ab Eustatio Pover. Obiit Matildis Laci uxor Galfridi Genevile.
Jordanus Comin cum sociis suis interfecit Moritagh O Conhur, regem Ofaliae cum fratre Calwagh 161 in curia Petri Brimighehan apud Carricke in Carberia. Gilbertus Sutton, senescallus 162 Wesfordiae, interfectus est ab Hibernis prope villam Halnudi Grace. Hamundus strenue pugnando evasit.
Occiditur Odimici 163 , dux Reganorum, ab O Conghur in Castro de Geshill cum multis suorum. Obiit O Brene rex Thothomoniae. Donaldus Oge p.50 Mac Karthy interfecit Donaldum Russum, regem Desmoniae. Petrus Bremigham affectus magna clade in confinibus Midiae. In Maio, Ballimore 164 , oppidum Lageniae incenditur ab Hibernis, interfecto ibi Henrico Calf. Colligitur exercitus ab Anglis adversus Lagenos; in prelio 165 egregie se gessit Thomas Mandule eques. Thomas Cantok 166 fit cancellarius. Ricardus Feiniges 167 archiepiscopus Dublin obiit, huic successit Ricardus Havrings, qui per quinquennium sedens, in somnio 168 admonitus, de onere offitii cessit Johanni Leche. In die S. Patricii capitur Ricardus Mac Ciochi cum 2bus. filiis in castro novo a Thoma Swethy 169 , et Lorcanus O Boni latro nobilissimus ibidem capite plectitur.
Kl. Aprilis capite plectitur Murcardus Ballagh, a David Caunton equite strenuo. Interficitur etiam Adam 170 Darii. Fit clades Anglorum in Connacia die Phillippi et Jacobi per O Scheles 171 . Predones etiam Offalii diruerunt arcem Geisellensem, et oppidum legensem igne vastarunt 172 , arcem obsiderunt, verum brevi repulsi sunt, a Johanne Thomae et Edmundo Butler. Moritur Edwardus Rex. Templarii 173 in Hibernia capiuntur postridie purificationis Mariae.
Idibus April, obiit Petrus Bremingham 174 nobilis Hibernorum domator. p.52 Idibus 175 Maii conburitur arx Kilkennii 176 , custodibus interfectis a Gulielmo Mac Waltero O Cnigon 177 , O Thothiles cum sociis. Idem Courconly 178 oppidum comburunt?. Cladis accepta a Johanne Vogan Justitiaro. 6. iduum Junii prope Glindelory, ubi occiditur Johannes Hogelin 179 , Johannes Norton, Johannes Breton cum multis aliis. 16 Kalend. Julii ab eisdem comburitur Donlovan, Tobir 180 et alia oppida multa. Petrus Gaveston proscriptus a primatibus Angliae in Hiberniam venit cum uxore scilicet sorore comitissa 181 Gloverniae, Dubliniam cum magna pompa ingressus est, ubi concedit. Gulielmus Mac Walter latro nobilissimus, 12. Septembris coram Justitiario Johanne Vogan condemnatus est in curia Dublinensi, ad calefurcumque 182 tractatus ad caudas equorum, suspensus est. Abiit Joannes Vogan in Angliam ad Parliamentum, relicto in loco suo Gulielmo de Burgo 183 custode. Die Simonis et Judae venit in Hyberniam Rogerus de Mortuo Mari cum uxore, herede Midiae, filia videlicet domini Petri, filii Galfridi Genivile 184 , quam acceperunt cedente eis Galfrido Genvile, qui se fra?trem professus p.54 est in monasterio Trim. Dermot O Dimos occisus apud Tulli 185 a famulis Petri Gaviston. Ricardus comes Ultoniae celebravit solemne festum pentecostes 186 apud Trim, ubi Gualterum et Hugonem Lacios equitum honore decoravit. Maltidis filia comitis Ultoniae in Angliam profecta nupsit comiti Gloverniae. Mauritius Canton 187 interfecit Ricardum Talon, Mauritium autem Rupenses interficiunt. David Canton 188 suspenditur Dubliniae. Odo Mac Catholi O Conghur interfecit O Donen O Congher, regem Connaciae. Athy comburitur ab Hibernis.
Petrus Gaveston subjugavit Hibernicos Obrinios 189 etiam obtulit, Hibernis repulsis. reedificavit novum castrum Mac Knigan, et castrum Keimun, exciditque, et mundavit passum inter castrum Keimini 190 deinde in Angliam navigavit in vigilia Sancti Johannis Baptiste. Uxor filii comitis Ultoniae, filia comitis Gloverniae in Hiberniam venit 15º Octobris. Comes Ultoniae appulit portui Droghda 191 in vigilia nativitatis domini. Die purificacionis Mariae interficitur p.56 Johannes Boneveile 192 prope Arscoll, ab Arnoldo Power et suis sociis. Parliamentum 193 apud Kilkeniam per comitem Ultoniae 194 et Johannem Vogan Justic. et cetera. Rediit Edmundus Butler 195 de Anglia. Rediit in Angliam comes Ultoniae. cum Rogero Mortimerio et Joane filio Thomae. Obiit Theobaldus Verdon.
Penuria in Hibernia, frumenti modius 196 20 solidorum, pistores ob pondera p.58 falsi 197 tracti in cratibus per vicos. Parlamentum apud Kildare ubi liberatur Arnoldus Power qui se defendendo occiderat Johannem Bonevile. Alexandre Bigenor 198 electus episcopus Dubliniae. Rogerus Mortimerius rediit Hiberniam.
In Thomonde apud Bonnarathe 199 Ricardus Clare cepit Gulielmum de Burgo et Johannem filium Gualteri Lacii et alios, in quo conflictu perierunt multi tum Angli tum Hiberni. 13º Kal Junii. Tassagard 200 et Rathcoule in autumno 201 cum exercitu invaserunt Latrones Othothiles, et in Glindelori et aliis sylvosis locis latitantes. Pridie idus Novembris Ricardus Clare interfecit 600 Galoglaghes. Die omnium sanctorum, proscriptus iterum Petrus Gaveston, redivitque furtive. Obierunt Johannes Cogan, Gualterus le Faunt, Johannes filius Reri. Johannes Macgoghegan interficitur per O Molmoi 202 . Obiit Gulielmus Rupensis, ictus sagitta Hibernica. Obiit Eustatius Power 203 . In vigilia p.60 Sancti Petri incepit riota Urgaliae per Robertum Verdonum. Interficitur Donatus O Brene 204 per insidias a suis in Tothomonia.
Petrus Gaveston captus apud Dodington a comite Warwici 205 decollatus consilio comitum et baronum 13. Kal. Julii. Exercitus ductus a Johanne Vogan Justic. adversus Robertum Verdon 206 , misere confectus 6º idus Julii, interfectis Nicolao Aveneill, Patricio de Rupe, cum multis aliis. Robertus Verdon cum multis suorum se dederunt in misericordiam regis Dublinii. Edmundus Buteler locum tenens Johannis Vogan obsedit O Brinios in Glindelori compulsitque ad deditiones. Moricius Fitz Thomae duxit Catherinam filiam comitis Ultoniae ad castrum viride, aliam ejusque filiam Thomas Fitz Joannis. Johannes Fitz Thomae equestri ordine decoravit Nectum fitz Mauritii et Robertum Glenhul 207 apud Adare 208 in Momonia. Invaserunt piraticae quaedam naves Roberti Brus Ultoniam quae ab incolis repulse sunt. Moritur Johannes Leekes 209 , Archiepiscopus Dubliniae, Alexander Bigenor ei successit. Milo Verdon duxit filiam Richardi de Oxoniis 210 . Robertus Brus diruit castrum de Manne 211 , capite punivit Donegan O Towill. Johannes de Burgo, heres comitis Ultoniae, obiit apud Galway. Edmundus Buteler 30 viros equestri ordine decoravit Dublinii in festo Michaelis.
Hospitalarii receperunt terras Templariorum in Hibernia. Johannes p.62 Paris 212 interficitur ad Pontem, Theobaldus Verdon 213 Justitiarius, Edmundus Butler Justitiarius factus.
Apud Glondonne 214 appulit classis Scotiae die Augusti 215 quam duxit Edouardus Brus, frater Roberti regis, et cum eo comes de Morrey 216 , Johannes Mentieth, Johannes Steward, Johannes Cambel, Thomas Candiff, Fergus Andressam, Johannes de Bosco, Johannes Bisset; intra Banum fluvium pugnant, comitem Ultoniae 217 cum exercitu in fugam vertant, ubi interficitur Gulielmus de Burgo 218 , Johannes Staunton 219 cum aliis permultis; vastatur Ultonia. 2º pugnatur apud Kenles in Midia, ubi fugatur Rogerus de Mortumari cum suis. 3º apud Sketheris intra Arsoll ubi iterum in fugam vertuntur Angli. Paul post p.64 festum Phillippi et Jacobi 220 coronatus est Edwardus Brus a suis rex Hyberniae. Castrum viride cepit, praesidiaque reliquit, quae brevi post a Dublinensibus expulsa sunt, captusque dux, Robertus Culrath 221 , qui in carcere periit. Die Petri et Pauli Scoti ceperunt Dundalck 222 , diripueruntque et incenderunt, vastarunt magnam partem Urgaliae. Ecclesia mariae de Atordet 223 plena viris et faeminis comburitur a Scotis et Hibernis. Edmundus Butler Justitiarius exercitum e Mamonia et Laginia, comes Ultoniae et Connaciae exercitum legit, junctisque viribus Dundalcum occurrunt, ibi in se suscepit comes se vivum aut mortuum Brusium Justitiario traditurum Dublinii, sequutus igitur Scotos ad Banum fluvium, Coiners 224 cum exercitu repetiit 225 , quod cum animadvertisset Brusius, occulte fluvium cum suis transiens, eum sequebatur, subitoque adortus in fugam vertit 10 Septembris, capto Gulielmo de Burgo, vulneratoque Georgio de Rupe, occisis p.66 Johanne Staunton, Rogero de Santobosco 226 cum aliis permultis, e Scotis ceciderunt etiam aliquot. Hoc casu animati Hiberni Connaci et Midii insurrexerunt in Anglos, incenderuntque arcem de Athlor et Randon 227 et alia nonnulla. In hoc conflictu de Coiners, Baro de Donul strenue se gessit, verum bona sua omnia fere amisit, Angli superati ad Gregfergus confugerunt, et eorum aliquot ingressi sunt arcem et eam tenuerunt. Post aliquot dies nautae quidam Angli e Cnocfergus Scotos noctu ex insperato aggressi, 40 eorum occiderunt, exuruntque castris, tentoria et multa alia retulerunt. Postridie exaltacionis crucis navigavit in Scotiam comes de Morteth, cum Gulielmo de Burgo captivo et navibus 4. Hiberniae spoliis onustis, ut plures milites accerseret. Interim dum Brus Cregfergus obsidet, Cathil Roth O Conor tria castra comitis Ultonia in Connacia diruit, oppidaque permulta direpta incendit. Nautae iterum Scotos aliquot interfecerunt. Ricardus Delan 228 de Oterioit a quodam Hiberno Medio occiditur die S Nicolaui, Brus reliquit Gregferg, ad quem apud Dundalck venit comes de Marith cum novo militum presidio 500, transfugerunt ad eum nonnulli. Inde ad Nobri se contulit, ubi multos e suis reliquit. Dein incendio vastans Kenles in Midia et Grenard et Finnagh, et novum castrum, festum natalitii apud Logsuede 229 celebravit. Dein petivit Totmoy et Rathymegan 230 et Kildare et regionem circa Tristill Dermott et Athy et Ribane non sine damno tamen suorum, postea accessit ad Skethir 231 intra Arscoll in Lagenia, ubi sese offerunt cum exercitu Edmundus Butler Justiciarius, Johannes fitz Thomae et Arnaldus Power, aliique magnates Laginiae et Mamoniae qui cum facili vel singuli eum repellere potuissent, orto inter eos dissidio omnes recesserunt, interfecto in conflictu Hamundo Grace et Gulielmo Pendregast. 232 E Scotis ceciderunt Fergus Andressian, Walterus de Mourey cum p.68 aliis multis, quorum corpora sepeliuntur in conventu fratrum apud Adhi. Brus in redditu 233 castrum de Lei incendit, dein Kenles 234 venit, ubi occurrit Rogerus Mortimer 235 cum 15000 hominum, non satis fidis tamen nec amico in eum animo, quippe relicto duce cum paucis, aufugerunt, precipue Laciei. Rogerus fugam versus Dubliniam capessit, Gualterus Cusack versus Trim, eodem tempore Hiberni australes, et Othothiles et Obrines incenderunt totam regionem australem, Arclo scilicet, novum castrum, Bree et cetera. O Morghes autem partem de Leis in Lagenia devastabant. Hos autem castigavit Edmundus Butler Justic. victis enim et quam pluribus occisis, 800 capita Dublinium retulit. Ad festum purific. Mariae, Thomae 236 , Ricardus Clare, Johannes et Arnaldus Power venerunt ad dominum Johannem de Hethom, per regem assignatum, ibi juraverunt se regi fore fidos, et Scotos omnibus viribus repulsuros, datis obsidibus, ceterosque regis hostes, ceterique magnates qui hoc idem facere recusarunt regis hostes publice habiti sunt. Obiit Johannes Bisset. Ecclesia novae villae de Leis 237 , a Scotis incenditur. Capitur arx Northburgensis 238 in Ultonia ab iisdem. Fidelmeus O Conghur interfecit Roriricum, filium Catholi O Conghur. Obiit Gulielmus Mandevile, et episcopus Conernensis 239 fugit ad arcem de Gregfargus. Interdicitur episcopatus ejus. Hugo de Antonia interficitur in Connacia. Die S Valentini, Scotorum exercitus ad Geshill in Offali ingentem famem passus, adeo ut plures perierint, se contulerunt versus Fowre in Midia, fame quotidie deficientes p.70 in labore. Gualterus Lacius Dublinium venit, ad se purgandum de infamia illata, et obsides regi dandos, ut ceteri fecerunt. Interim Brus in Ultonia quiete degit 240 . Conjurarunt Othothiles 241 , Obrines, Archibaldes, et Haraldes, Wicle cum tota regione adjuncta devastarunt. Comes de Morrey navigavit in Scotiam a septimana quadragessimae. Edoardus Brus parliamentum 242 tenuit in Ultonia, in quibus complures suspendit. Item in aliis circa medium quadragessimae occidit les Logans capitque Alanum filium Warini duxitque secum in Scotiam 243 . Fenin O Conors occidit Caleroth, et Galoglaghes 244 et alios cum eo circa 300. Frumentum venditur pro 18s 245 .
Thomas 246 Mandevile cum pluribus de Droghda cum Scotis ad Gregfergus congressus, eos in fugam vertit, occisis circa 30 die Jovis in cena domini. In vigilia pasche adortus 60 interfecit, sed ipse in conflictu cecidit in patria et pro jure suo. Ricardus Clare et Ricardus Brimingham complures Hibernos in p.72 Connacia trucidant. Gulielmus Comin cum suis occidit dominum O Brinne 247 (cum 12 sociis) insignes latrones in Sabbato post ascentionem capitibus Dublinium dilatis. Dundalcenses O Hanlan petentes, 200 Hibernos interficiunt, periit in conflictu Robertus Verdon armiger. Ad pentecosten, Ricardus Brimingham Hibernos plures 300 in Connacia occidit. Ad natale Johannis venit Brus ad Gregfergus, petit deditionem, prout convenerat inter eos, illi vitam et membrum petiverunt, et ut immitteret 30. qui reciperent, quos ingressos in vincula conjecerunt. Hiberni di Omail 248 Tullagh invadentes 400 perdiderunt, quorum capita Dublinium missa, mirabilia acciderunt mortui resurrexerunt, pugnabant inter se pro more fennocabo 249 signum suum pronuntiantes. Ad festum translacionis S. Thomae 8. naves onuste apud Droghda cum necessariis ad obsessos in Gregfergo mittendae, quae perturbatae sunt a comite Ultoniae propter deliberacionem Gulielmi de Burgo, qui apud Scotos erat captivus. Die Sabbati sequente convenerunt Dublinii Comes Ultoniae, Johannes Fitz Thomae, et alii quam plures magnates, qui, dextera data, se in defensionem regis et regionis mortis discrimen subituros pollicebantur. O Conghur in Connacia occidit Stephanum de Exoniis 250 , Milonem Logan 251 ouelles cum pluribus aliis Anglis cir. 80. Ad festum Laurentii insurrexerunt in Anglos 4 reges Hiberni quos castigarunt Gulielmus de Burgo, Ricardus Brimingham dominus de Anri 252 cum suis trucidatis circa 12000 in Anri oppido, quod postea muris cingebatur e spoliis Hibernorum, nam qui duplicia 253 arma acquisierunt militum medium in hoc erogavit. Ceciderunt hic Fideluncus O Conghur 254 , rex p.74 Connaciae et O Kelly cum pluribus aliis regulis. Johannes Hussee 255 carnifex de Anri, cum jussi domini sui de Anri noctu O Kelley conquireret inter mortuos ut ejus caput ei referret; O Kelly autem cum armigero salvus eum adhortatur ne subeat pugne periculum, quin potius cum eo abeat, et mercedem ingentem redditus accipiat; quod cum approbasset suus servus, primum suum servum occidit, deinde O Kelley ipsum cum famulo, retulit ad dominum 3º illorum capita, ob quod facinus equestri ordine decoratus, magnis redditibus a domino donatus est. Ad S Laurentii invasit O Hanlan 256 agrum Dundalke, a Dundacensibus autem repulsus, multis suorum interfectis. Ad natale Mariae David O Thotil cum 80 257 sociis in Silva de Coloni 258 noctu se abscondit, detectus autem a Dubliniensibus et Joanne Comin 259 in fugam versus, 16 e suis perdidit, alii capitalia vulnera ceperunt. Robertus Brus in Hiberniam appulit in subsidium fratris, Gregfordus obsedit 260 . p.76 Monasteria S Patricii de Dune 261 et de Saballo 262 cum multis aliis spoliantur. Gulielmus de Burgo relicto filio obside in Scotia liberatur. Templum de Bright 263 in Ultonia plenum hominum utriusque sexus incenditur. Milites in Gregfergus fame pressi, coria comedebant, 8 e Scotis detentis moriebantur 264 . Thomas filius comitis Ultoniae moritur. Moritur etiam Johannes filius Thomae apud Laraghbrine intra Mainoth; dicitur eum paulo ante mortem, factum esse comitem Kildarie 265 ; cui successit filius eius Thomas fitz Johannis vir prudens. Gregfergus deditur Scotis concessis hiis qui inerant vita et membro. Die exaltacionis crucis occiditur O Conghur 266 Mac Kele cum 500 Hibernis, a Gulielmo de Burgo et Ricardo Brimingham in Connacia, id est 267 . Ad omnes Scotos in Ultonia Johannes Logan et Hugo Busset 268 , Scotos superant, 300 interficiunt, duplicis armature 100. et simplicis 200. In vigilia S Edmundi tempestas magna corruit campanile trinitatis Dublyn. Vigilia Sancti Nicholaui Alanus Stuard 269 captus in Ultonia a Johanne Logan et Johanne Sandale 270 , custodiae traditur, in arce Dubliniae. Ad purificacionem Mariae venerunt Dublinium les Lacies qui inquisitiones procurarunt p.78 num Scoti per eos venerint in Hiberniam, innocentes inventi acceperunt regis chertam, jusjurandumque dederunt, se regi fideles fore. Post carnisprivium 271 venerunt furtim Scoti usque Slane 272 , cum 2000 273 armatorum, totamque regionem vastarunt. Die lunae ante Mathiae capitur comes Ultoniae a Roberto Notingham 274 majori Dublin in monasterio Sancte Mariae, custodiae in arce Dublinii traditus, diu ibi detentus, camera ubi fuit incensa septemque famuli ejus occisi. Brus Dublinium versus iter facit, ubi vero comitem captum esse audivit, ad arcem-Knock se convertit, eaque capta Hugonem Tirell Baronem, dominum ejusdem, cum uxore captos pecunia dimisit. Ea nocte omnium assensu incenditur Dubliniae. S Thomae vicus, pro timore Scotorum, et eodem igne arsit etiam templum S Johannis 275 cum capella Magdalene, cremata per infortunium et omnia suburbana Dubliniae et monasterium Sancte Mariae et templum S Patricii; per dictos villanos 276 spoliatur. Templum etiam Salvatoris 277 , id est, predicatorum, major cum civibus diruit, saxaque ejus asportavit ad murum condendum quem tunc ampliorem fecit ad boream 278 supra Keiam, quod ante transibant intra templum S Andree 279 , p.80 ubi apparet turris supra portam et in vico tabernariorum via visa? alia porta 280 , verum postea rex Angliae (coegit) eundem majorem et cives restaurare eundem conventum ut prius. Post festum Mathiae cum intelligeret Brus urbem permunitam esse, iter suum convertit versus saltus salmonum 281 ubi castra posuit. Robertus Brus rex Scotiae, Edouardus frater, comes de Murrey, Johannes de Menteth, Johannes Steward, Phillippus Moubray, ibi 4. dies morati sunt, oppidum incenderunt et templum spoliaverunt. Tandem Naas petebant quo contra juramentum les Lacies duces illis erant et consultores, Hugo vero Canon 282 fratrem uxoris sue Wadinum Wight 283 constituit, qui eos per regionem conduceret. Incenderunt Naas, templaque diripuerunt et sepulchra aperuerunt 284 , duos integros dies ibi morati. Inde Tristledermot 285 perrexerunt in 2º Septimana 40 fratres minores diripuerunt, libros et vestimenta pessum dederunt. Inde Baliganam 286 recesserunt, et inde, dimissa Kilkenni, ad Callan circa festum Gregorii. Interim venerunt litterae per Edmundum Butler Justitiarium, Thomam fitz Johannis comitem Kildariae, Ricardum Clare, Arnaldum Power, Mauritium fitz Thomae, ut liberaretur comes Ultoniae voluntate regia; venerunt Ultoniae cum exercitu 2000, petentes auxilium adversus Scotos, vexillum regis eis concessum est, a quibus plus mali effectum est quam ab universis Scotis; nam et carnibus vescebantur per tota 40ºm, et regionem totam vastarunt p.82 fere. Strages magna Hibernorum edita est juxta desertum Dermitii 287 , id est, Tristildermot, ab Edmundo Butler, itidem alia, ab eodem, militum O Morghe, apud Baclethan 288 . Brus cum suis Limericum 289 usque pervenit; cum autem Angli sese conjunxerant ad Ledin 290 , noctu clam de Castro Comung 291 reversi sunt. In dominica palmarum venerunt ad Kenles in Osseria, colligebatur vero exercitus Anglorum ad Kilkenni. Jubentur Ultonienses die lunae versus hostes proficisci, quibus preficitur comes Kildariae. Brus inde Casshell 292 se contulit, dein Nanath 293 regionemque totam igne vastavit.
Die Jovis, cena domini, congregati sunt Edmundus Butler Justic. Thomas fitz Joannis comes Kildariae, Ricardus Clare, Arnaldus Power, Baro de Donnoil 294 , Mauritius de rupe forti, Thomas fitz Mauritii, les Cauntons cum suis, cum exercitu Ultoniorum circa 30,000 bene armatorum, circa Scotos, ubi versabantur totam Septimanam, nec quicquam tentaverunt. Die Jovis paschali applicuit le Mortimer 295 apud Yoghill, Justic. factus a rege, festinavitque versus exercitum die lunae sequente, premisitque litteras Edmundo Butler, ne quid tentaret p.84 ante suum adventum. Interim autem de suo adventu monitus est Brus, ut inde discederet, qui nocte sequenti versus Kildare movit, Angli 296 autem repatriaverunt p.86 et Ultonii Naas venit. Nuntii mittuntur ad regem de statu Hiberniae. Rogerus Mortimir et magnates consultant ad Kilkeny, quid agerent erga Brus, nihil vero conclusum. Mense post paschae venit Brus ad 4 lencas prope Trim 297 , ibique in silva quadam castra metatus est, ibique 7. dies moratus est ad suos reficiendos, qui fame et labore fere perierunt, multique ibi mortui relicti. Die Phillippi et Pauli versus Ultoniam 298 contendit. Paulo post venit Mortimerus cum Johanne Vogan Dublinum, cum Fulcone fitz Warini 299 et 30 equitibus auratis, tenuitque parliamentum apud Kilmaniam cum omnibus magnatibus, ubi actum de liberacione comitis Ultoniae, nihil conclusum est. Iterum Dubliniae commitiis habitis, ubi liberatur subter fidejussione, datis obsidibus et sacramento, se civibus Dublin nihil mali illaturum, constituitur dies 300 , ille autem ad diem minime rediit. Frumenti magna caritas, cranocus valebat 24s. 301 avenae 16s. vinum 8d. universa enim regio devastata a Scotis et Ultoniis; multi ex divitibus mendici fiebant, multi fame perierunt, ingruit etiam pestis terribilis, quae multos sustulit. Mortimerus Just. ad pentecosten Droghoda se contulit, inde Trim, vocat ad se per litteras Lacios qui venire recusabant, ad quos deinde missus est dominus Hugo de Custes 302 eques, ut de pace cum iis ageret, qui ab eisdem occisus est. Colligit igitur Mortimerius exercitum, eosque bonis et pecore spoliavit, eorum subditos quam plures occidit, eosque in Connaciam fugavit; dicitur autem Gualterum Lacium in Ultoniam perrexisse, ut peteret auxilium a Brus. Ad nativitatem 303 p.88 Johannis comitiis habitis liberatur comes Ultoniae, datis fidejussoribus, obsidibus, et juramento se regi per omnia fidum futurum, Scotos persecuturum. Die S Processi et Martiniani Dominus Johannes de Athe 304 obviam in mari habuit. Thomam Don 305 , occisi eorum qui cum illo fuerunt, circa 40, capita autem ejus et reliquorum Dublinium attulit. Die translacionis Thomae, Nicus Balscott 306 de Anglia venit, qui retulit duos in Angliam venisse cardinales 307 ex curia Romana, ut interconciliarent Anglos et Scotos, Bullamque tulerunt excomunicat omnium qui pacem conturbarent. Ad festum Margaritae Hugo et Gualterus Lacy 308 proditores pronuntiati. Rogerus Mortimer dominica sequente cum manu militum [iter arripuit] 309 versus Drogheda. Ultonii de Droghda agrum depraedarunt, cives autem spolia ab illis auferunt, in conflictu occiditur Milo Logan cum fratre, et sex alii nobiles Ultonii capti sunt, et ad castrum Dubliniae delati. Mortimer Justic. congregat milites in Ofervil 310 , p.90 transitum periculosum excindit, omnes domos ejus incendit, quibus coactus Ofervil pacis obsides dedit. Inde Justitiarius se contulit Tom, ubi accusatus Johannes White 311 de Rath-Regan 200 marcarum mulctam dedit. Post natale Mariae profectus est cum exercitu versus Onail, Olinselique 312 venit ubi ceciderunt multi, tum Angli tum Hiberni, vicerunt Angli tamen. Morgh O Brine se dedit regi ad castrum Dublin; dein les Archebaldes paci se obstrixerunt, fidejussore comite Kildariae. Archiepiscopus Dublin et comes Ultoniae manent in Anglia ad parliamentum Lincolniae. D. Hugo Canon 313 Justitiarius regis in Banco, occiditur ab Andrea Brimingam inter le Naas et Castlemartin. Alexander Bignor bullis papalibus confirmatur episcopus Dublinii. Post S. Valentinianum Rogerus Mortimer, Johannem Mortimer cum 4 sociis equestri ordine decoravit, magnumque festum celebravit in castro Dublin. Pugnarunt inter se duo reges Connacii, occisi sunt 1000 314 Hiberni. Maxima penuria et fames in Ultoniae 315 ; e 1000 remanserunt p.92 tantum 300, dicuntur aliqui corpora mortuorum e sepulchris extraxisse, corpora in capitibus coxisse et comedisse; mulieres etiam suos infantes devorarunt.
Berwick capta a Scotis. Venit in Hiberniam Gualterus Islep Thesaurarius regis cum literis ad Mortimerum quibus ad regem accersebatur, is reliquit custodem Hiberniae Gulielmum 316 Caucellensem, qui fuit etiam Cancellarius et Archiepiscopus. Die Gordiani et Epimachi occiditur ab O Brine et M'Carth [Ricardus de Clare cum] 317 Thoma de Naas, D. Jacobo de Canton, Johanne Canton et Adam Apilgard et 8 militibus. Ricardus in minutas partes scinditur ob odium, reliqui apud Limiricum sepulti. Post Pascham ducitur Johannes Lacy a Dublin usque ad Trym ad juditium, qui carceri 318 adjudicatus, inibi moritur. Ad ascencionem domini reliquit Rogerus Mortimer 319 omne quod debuerat pro victualibus ad mille libras insolutum. Ad festum 320 Jacobi panis de novo grano quod raro videtur. Alexander Bigenor Justic. applicuit ad Yoghill; recipitur Dubliniae 321 cum processione. Pugnatur 322 ad Dondalck cum Scotis, qui fuerunt Edoardus Brus, Philippus Moutbray, Gualterus Sulis, Alanus Steward cum p.94 3bus fratribus, Gualterus et Hugo Lacy, Joannes Kersindine 323 , Gualterus Albus 324 , cum 3000 militum; Anglorum dux Johannes Brimingham, dein Ricardus Tuit, Milo Veridon, Hugo Trepiton 325 , Herebertus Sutton, Johannes Cusack, Gulielmus et Gualterus Brimingham, primas Armachanus 326 qui omnes absolvit, Gualterus de Larpulles 327 , Johannes Maupas, cum circa 20 Droghdaensibus bene armatis. Committitur prelium 328 inter Dundalck et Faghird; ubi victis Scotis, occiditur Edwardus Brus a Johanne Maupas, omnesque reliqui nobiles preter Phillippum Moutbray, qui tamen lethale vulnus accepit, Hugo Lacy, [Walter Lacy] 329 et pauci alii, reliqui occisi ad 2000 Scotorum; corpus Johannis Maupas super corpus Brusi inventum. D. Jo. Brimingham caput Brusii 330 ad regem detulit, cui in mercedem datus est comitatus de Louth et Baronia de Atroide. Manus et cor Brusii Dublinum deportantur, reliqua membra ad varia alia loca divisa.
Rogerus Mortimer rediens fit Justiciarius. Venerunt bullae ad excomunicandum Robertum Brusium. Oppidum Archisell 331 cum agro vastatur a Johanne Fitz Thomae, Germano Mauritii Fitz Thomae. Johannes Brimingham factus comes Louth. Pons de Kilkollin conditur a Magistro Mauritio Jack, canonico Kildariae.
Universitas 332 incipit Dublinii. Primus magister Gulielmus Hardius 333 , p.98 qui incepit in Theologia; 2ºdus frater Henricus Cogri 334 ; 3ºus Gulielmus Roddiard 335 , decanus S. Patricii Dubliniae, primus cancellarius universitatis; 4ºus Edmundus de Kermerdin 336 . Rediit in Angliam Mortimer Justic. relicto vicario comite Kildarie. Edmundus Butler in Angliam, inde ad divum Jacobum 337 . Pons Leghliniae construitur a magistro Mauritio Jack, canonico Kildariae.
O Conghurs 338 receperunt magnam stragem apud Balibogan, 9º Maii, a Lageniis et Midiis. Obitus Edmundi Butler 339 Londini. Jo. Brimingham comes Louth fit Just 340 . Obiit Johannes Wogan. 341
Andreas Brimingham et Nicholaus de la Lamid 342 cum multis aliis interficiuntur ab O Nolan die S. Michaelis.
Induciae 343 inter Scotum et Anglum 14 annorum. Johannes Darcy Justic. Obiit Jo. primogenitus comitis Kildariae, 9. annorum.
Ricardus Ledered 346 , episcopus Ossoriensis, citavit Aliciam Ketil 347 , ut se purgaret de heretica pravitate; quae magiae convicta est, nam certo comprobatum est, quendam demonem incubum (nomine Robin Artisson) concubuisse cum ea, cui ipsa obtulerat novem gallos rubeos 348 , apud quendem pontem lapideum in quadravia; item inter sacra agenda inter completorium et ignitegium, ipsa scopis purgaret Kilkeniae plateos sordes detulitque vertento ad domum Gulielmi Utlawe 349 filii sui, ubi conjurando dixit, “tota felicitas 350 Kilkeniae veniat in domum hanc.” Hujus impietatis participes invente sunt plures aliae, ut Betronillam de Midia, cum filia Basilia. Episcopus eam mulctavit pecunia, coegitque dejurare sortilegia; postea vero, ejusdem criminis iterum convicta, cum Basilia fugit 351 , nec usque exinde unquam apparuit. Petronilla Kilkeniae comburitur, quae cum jam moritura esset, affirmavit predictum Gulielmum eque mereri mortem atque se, quod per annum integrum et diem, gesset nudo corpore zonam diaboli. Unde statim episcopi jussu captus est, et carceri inclusus, ubi circa duos menses 352 detentus est; cui assignati sunt 2 ministri, quibus preceptum 353 ut ne alloquerentur, nisi semel quotidie, nec comederent aut biberent cum eo; tandem favore 354 Arnoldi Poer senescalli Kilkeniae liberatus est. Dedit autem eidem Arnaldo magnam sumam pecuniae, ut is episcopum in carcerem conjiceret, quod et effectum est, detentusque episcopus ad 3 menses. Inter res Aliciae inventa est hostia, in qua nomen diaboli inscriptum erat, preterea pixis quaedam in qua unguentum, quo p.102 ungere solebat trabem quandam, id est coultree, qua peruncta Alicia cum suis, illi inequitans ferebatur quocumque voluit per mundum, sine lesione aut impedimento. Quia igitur res tam stupenda fuit, citata est Petronille Aliciae Dublinium 355 ; quae cum petisset ut dies constitueretur quo se purgaret, dicto crastino, interim a suis absconditur, ventoque favente in Angliam defertur. Gulielmus Outlawe interum carceri inclusus, et tandem magnatum precibus liberatus, ea tamen lege ut templum 356 Kilkeniae plumbo cooperiret, quedam in pauperes erogaret.
Ad pentecosten parliamentum 357 apud Kilkenniam ad quod venit Ricardus Ultoniae tametsi infirmus, ubi magno convivio magnates excepit, et paulo post obiit 358 apud Athesill, cui successit Gulielmus de Burgo.
Oritur contentio 359 inter Mauritium fitz Thomae et Arnoldum Poer, p.104 adherebant Mauritio dominus Butler, Gulielmus Brimingham, Arnoldo 360 vero les Burkeines, quorum plures interfecit Mauritius, et alios fugavit in Connacia. Post Michaelem vero quod Arnoldus venit in subsidium Burkeines, et Mauritium in comitiis vocaverat Rimourae 361 . Mauritius cum Butler et Brimingham (collecto exercitu) depopulatur regionem Arnoldi in Ofath 362 ; itidem ejusdem possessiones in Momonia, Ossoria 363 , et Kenles Brimingham combussit, adeo ut Arnoldus cum Barone de Domill coactus sit Waterfordiam confugere; ubi mansit donec Justic 364 . et alii diem huic rei finiendae dixerunt, quem minime servavit Arnoldus, qui in Dublinium profectus, in Angliam navigavit; quo absente hostes 365 omnia sua depredati sunt, et vastarunt, eoque venerent, ut cum exercitu ut civitates ab illis timentes se muniebant; quibus rebus intellectis illi regiis magistratibus significabant, se Kilken. venturos ad se purgandum, nihil se contra regem aut regias possessiones tantavisse. Ad parliamentum venerunt Conel Kildariae Justic. Rogerus Outlawe, Cancellarius Hiberniae, Prior de Kilmainham, p.106 Nicolaus Fastoll, Justic. in Banco, et alii: illi petiverunt chartam regis de pace 366 , consiliarii diem dixerunt post pascham, se acturos cum reliquis ea de re. Lagenienses sibi regem fecerunt Donald Mac Murogh 367 , qui totam Hiberniam pervagari constituerat, et subjugare; hic Dei vindicta captus est ab Henrico Traharn, qui primum eum duxit ad Saltum Salmonum, ubi accepit in ejus redemptionem 368 100 libras, dein ad castrum Dubliniae cum duxit, ubi positus donec deliberari possit de eo. Interim Johannes Wellesley 369 cepit Davidem Othotill, multosque suorum occidit. Adam Douff, filius Gualteri Duff, Lagenius cognatus Otothilis, hereticae pravitatis 370 convictus est, quod negaverat incarnationem Christi, affirmavitque non posse tres personas et unum deum, asseruit Mariam matrem domini esse meritricem, negavit mortuorum resurrectionem; asseruitque sacras scripturas fabulas esse, et sacro sanctae apostolicae sedis falsitatem 371 , qua p.108 propter per decretum civile 372 die Lunae post octa. Paschae combustus est apud le Hogges 373 Dubliniae.
Die martis paschae Thomas fitz Johann. comes Kild. et Just. obiit; successit Justitiarius frater Rogerus Outlaw, prior de Kilmainam. Condempnatur David Otothill 374 , Nicholao Facton 375 et Elia Ashborin 376 Just. in Banco, suspenditur. Mauritius fitz Thomae 377 colligit exercitum in le Burkens et les Poer. Gulielmus de Burgo, comes Ultoniae, recipit dignitatem equestrem et dominium suum ad Pentecosten. Jacobus Butler duxit uxorem filiam comitis Herfordiae 378 , et creatur comes Ormoniae 379 , qui prius vocabatur Tipar 380 . Comes Ultoniae Bervicum ad sponsalia 381 it; post quae Robertus Brus, predictus comes, comes de Menteth et alii magnates Scotiae appulerunt Gregfergus, Justitiaroque et consiliariis legabant, se pace acturos venire inter Hiberniam et Scotiam, atque ad viride castrum obviam p.110 venturos, qui cum venire defeciscent, redierunt 382 in Scotiam. Arnaldus Poer accusatur ab episcopo Ossoriensi 383 hereticae pravitatis; qui accersitus 384 a consilio, negavit se posse venire ob insidias hostium; capitur igitur et in castro Dubliniae custodiae traditur usque ad parliamentum, quod fuit in medio 40ºe. Quo tempore episcopus accusavit etiam Rogerum Outlawe 385 priorem de Kilmainam, ut participem et consiliarium ejus in eadem pravitate. Rogerus petiit a consilio purgacionem, qua concessa, proclamatum est per tres dies continuos si quis velit prosequi accusationem ut adesset, vero nemo apparuit. Vocatis igitur omnibus Hiberniae magnatibus Dubliniam, constituantur 6 examinatores, magister Gulielmus Rodiardus, decanus S. Patricii, Abbas S. Thomae, magister Elias Lawles, magister Petrus Willeby, coram quibus purgatus est Rogerus Outlawe. In 4º moritur in castro Arnaldus Poer, diuque sepultura caruit 386 .
Post anuntiacionem Mariae parliamentum 387 Dubliniae, ubi pax confirmata p.112 inter comitem Ultoniae ei Mauritium filium Thomae. Magnum convivium celebratum in castro, primum a comite Ultoniae, dein postridie a Mauritio, in Templo 388 S. Patricii, et dein Rogerus Outlawe apud Kilmainam. In vigilia Bartholomaei 389 Johannes Brimingham comes de Louth 390 , occiditur apud Balibragan 391 ab Urgalis, et una cum eo Petrus Brimingham, frater ejus, et Robertus 392 frater, et Johannes Brimingham, filius fratris Ricardi domini de Anri, Gulielmus Finne Brimingham, filius avunculi Gulielmi predicti domini de Anri, Simon Brimingham filius ejusdem Willelmi, Thomas Berimingham, filius Roberti de Connatia, Petrus Brimingham, filius Jacobi de Connortia, Henricus Brimingham de Connatia, et Ricardus Talbott 393 de Malaghide vir strenuus et 200 milites cum ipsis. Qua strage edita, Simon de Genivile 394 cum suis invasit Carberi in vindictam injuriarum sepe ab illis illatarum Midie et antiqui odii, Carberienses 395 autem se opponentes ad 76 eorum trucidarunt. Ad festum Trinitatis venerunt Dubliniam Johannes et Gulielmus Gonon 396 fratres, ab Urgaliis petentes, ut res acta comuni lege judicaretur; cum vero Gulielmum Brimingham venire intelligerent, recesserunt. Die S. Laurentii Thomas Butler 397 invallens p.114 Ardnorwith 398 cum exercitu a Gulielmo Mac Goghegan 399 ibidem interficitur cum Johanne Ledewiche 400 , Johanne Nangle, Meilero Petit, Simo, Nico Albo, Gulielmo Freins, Petro Kent, Jo Albo 401 et circa 140 militibus. Joannes Darcy 402 Justic. qui in uxorem duxit Johannam de Burgo, comitissam Kildariae, apud Maynoth 3º Julii. Philippus Stanton interficitur. Henricus Traharn per insidias capitur in domo propria apud Kilbeg 403 a Ricardo filio Phillippi Onalane. D. Jacobus Butler, comes Ormoniae, incendit Foghird 404 in Onalani regione eadem de causa. Post Assumptionem Mariae, Darcy Justitiarius proficiscitur novum castrum de Mac Kingham et Wiclo contra Obrinios; ubi quidam de Lawles 405 fuerunt interfecti cum aliis vulneratis Hibernis, nonnulli interfecti, reliqui in fugam versi; Murkud autem Obrine se obsidem dedit, cum avunculo et avunculi filio, qui ducuntur ad castrum Dublin, postea obsidibus liberati. Ad circumsisionem domini Just. p.116 cum consiliariis vocat in subsidium Mauritium comitem Dessemoniae 406 cum exercitu, adversus hostes regios, polliciti 407 sumptus itineris; qui paulo post adfuit Brene Obrine 408 et 1000 hominum, qui primum invasit O Nolens 409 et debellavit, predam ingentem abegit omniaque vastavit; O Nolenes autem primum fugerunt, dein obsides dederunt. Castrum Ley antea occupatum ab O Demcy redditum est comiti. Post Epiphaniam evasit e castro Dublin Donaldus 410 Arte Mac Murgh, cordamque dederat ei Adam Nangle, qui ea de causa suspensus postea est.
Venti 411 impetuosissimi, quibus dejectis domibus, occidit uxorem et filiam Milonis Verdon. Inundatio etiam magna, precipue Boundi fluvii 412 , quae omnes pontes 413 ejus preter Babe dejecti, et alia damna apud Trim 414 et Droghda. Frumenti p.118 cranocus venditur pro 20s. avenae 415 8s. quae penuria contingit ob pluviosum tempus, quo maxima pars frumenti meti nequivit ante festum Michaelis. Midii Angli interfecerunt 416 de Hibernis. Mac Geghdanes diruit 15 oppida eorum, qui collecta manu interfecerunt ejus comitum 110 in quibus fuerunt tres regulorum filii. Gulielmus de Burgo, comes Ultoniae, duxit exercitum de Ultonia in Momoniam in Brene Obrene. Natus Golielmus Darci a comitissa apud Mainoth. Raimundus Lawles interficitur apud Wiclowe per insidias. Parliamentum apud Kilkeniam celebratum pro rege per Rogerum Outlawe Justitiarum 417 , ubi fuerunt Alexander, Archiepiscopus Dublin, comes Ultoniae, Jacobus Ormoniae, Gulielmus Brimingham, Gualterus de Burgo de Connacia, quilibet eorum cum magno exercitu ad expellendum Brene Obrene de Urlise 418 in Casshell. Gualterus de Burgo cum Connaciis depredavit agros Mauritii filii Thomae 419 , praedam ad Urkisse duxit.
Hugo Lacy cum pace regis ingressus ad Hiberniam. Comes Ultoniae profectus est in Angliam. Occiduntur etiam Hiberni in O Kensely 420 ab Anglis, 14 Aprilis. Castrum de Arclo capitur per insidias ab Hibernis, 21 Aprilis; eodem die 421 Otothiles abstulerunt 300 oves archiepiscopi Dublinensis a Tanelaght 422 , occideruntque aliquot viros, qua re ore delata Dubliniam, occiduntur etiam per insidias in Culiagh 423 ab Otothilo, Phillipus Birt 424 , frater Mauricii fitz Geraldi, Hospitalaneus, Ramundus Archedeakin 425 , Jo. Camerarius, Robertus Tirell, duo filii Reginaldi Bernwall et multi alii precipue e familia episcopi; duxit in latrones exercitum Gulielmus Brimingham aliquosque eorum occidit, verum vanis eorum promissis reducitur. D. Antonius Lacy 426 Justic. Occiduntur multi e comitibus Breni Obrene apud Thurles 427 ab Anglis in Maio; item in Midia apud Finnagh 428 interficiuntur nonnulli ab Anglis incolis 19º Junii. 27 Junii ingens multitudo marinarum balenarum 429 que vulgo Thurlpolles vocantur, ingressa est intra le Conneg 430 et Dodir, in portu Dubliniae vespere; quarum captae sunt supra 200. que p.122 ingruentem tunc temporis famem non nihil relevarunt. Parliamentum Dublinii 431 , ad quod non venerunt multi magnates, idem translatum Kilkenniam, quo venit Mauritius Fitz Thomae, cum multis aliis, qui se purgarunt et se submiserunt regis clementiae, qui transacta eis fere condonavit. Castrum de Fernes capitur per insidias, et incenditur in Anglia 432 . Mauritius fitz Thomae, comes Dessimoniae, capitur a justitiario apud Limericum ad assumpcionem Mariae, et ducitur ad castrum Dublinii; capiuntur etiam Henricus Mandevile 433 , et in Connacia Gualterus de Burgo 434 cum duobus fratribus a comite Ultoniae 435 , ducunturque ad castrum de Northburgh. Item Gulielmus Brimingham capitur cum filio suo Gualtero apud Clomel 436 , non obstante charta regis prius eis data, ducuntur ad castrum Dublin. Lageni Hiberni insurgunt in Anglos, omnia, etiam templa, incendunt, templumque Freinston 437 cum 80 hominibus in eo comburunt; sacerdos autem cum sacris vestibus indutus, hostiam ferens exire tentaret, lanceis repulerunt, et combusserunt; qui ea de causa bulla papali ad episcopum Dublin missa excommunicati sunt, et regio interdicta. Quae cum illi contemnentes, iterum comitatum Weisfordiae depopularentur; apud Carconnam 438 a Ricardo Whitey 439 , Ricardo fitz Henrici, civibusque p.124 Wesfordiae 400 eorum interfecti sunt, aliiqui permulti in Slano fluvio submersi restiterunt.
10. Julii. D. Gulielmus Brimingham 440 suspenditur Dublin, vir strenuus et nobilis et rare virtutis in rebus bellicis, cujus mors a multis publice sumo dolori fuit. Filius ejus Gualterus liberatur 441 . Castrum Banrat diruitur a Tothomoniis Hibernis in Julio. Recipitur castrum de Arclo 442 a Justitic. expulsis Hibernis, et reficitur. Antonius de Lucy 443 ab officio privatus, in Angliam rediit. Johannes Darcey 444 fit Justitiarius. Brene O Breni, Mac Karthii clade afficiuntur in Momonia ab Anglis. Grassatur per totam Hiberniam et in omnium etatum hominibus, morbus “mauses” 445 , vocatus. Obsides in arce Limirici occiso prefecto, arce potiuntur, qui statim a civibus, recepto vi castro, ad unum interficiuntur. Obsides in Nenagh potiti sunt castro, quod, incensis portis, recipitur, obsidibus salvis. Castrum de Ciont 446 incenditur ab Otothile. Peccus 447 frumenti ad Natale valet 22s.
Johannes Darcy Justitiarius. Briminganii Carberia abstulerunt ab p.126 Oconghurs 2000 vaccarum 448 et ultra. Johannes Darcy Justic. excidit transitum apud Ethergouil 449 in Ofalia. Liberatur 450 comes Dessimoniis fideiussoribus permultis qui vitam possessionesque pro eo oppignorarunt. Gulielmus de Burgo, comes Ultoniae, inter castrum de Sancles 451 et Gregforgus interficitur a suis, anno etatis 452 26 in Junio. Hic Ricardum 453 de Burgo, avunculum suum, tum quia petulantem uxorem suam contractaverat, (nam interiora radere docuerat pro more Hiberniae), tum ob alias causas morti mulctaverat. Hujus Ric. soror 454 nupserat domino Johanni Manndivile de Donnahir, quae eum in vindictam fratris incitare non cessavit, die igitur dominico cum ad comitia castro de Sandes versus Gregfergus equitaret ad sacra, animadvertens cum eo plures esse famulos e Foganis quam cum comite, interim dum matutinas preces cum eo diceret, gladio pone caput sibi dissecuit; qua re audita uxor 455 filia ex Ultonia in Angliam recte confugit. Johannes Darcy, Justitiarius, eo profectus homicidas prelio superans, quosdam capit, alios interfecit. Justitiarius cum exercitu inde in Scotiam 456 transfretavit p.128 ad regem, relicto vicario magistro Thoma Bur. In conventu nobilium ad Carmilitas Dublin, interficitur Murcardus 457 fitz Nicholai Othotill, cujus aucthor ignorabatur. Rediit Justitiarius. Comes Dessimoniae ab equo delapsus tibiam fregit. Estas temperatissima 458 , frumenti pecus venditur pro 6d. Ramundus Archedekin cum nonnullis suae familiae interficitur in Lagenia. Desunt multa 459 .
Vigilia Calixti, 7. perdices in suma aula Canonicorum S Trinitatis, ex agris volantes, consederunt, quarum duas pueri vivas ceperunt, 3 perimerunt, reliquae avolarunt; res multam omnibus admirationem 460 dedit. D. Joannes Charlton 461 , Just. Hiberniae, venit, frater ejus etiam, episcopus Herfordiensis Thomas, venit cancellarius; qui secum adduxerunt Cambros 462 ad 200. Vocatus ad parliamentum David O Hirraghti 463 ac episcopus Armachanus, qui prohibitus est ab Archiepiscopo Dublin et clero, preferre sibi Crucem 464 . Moritur idem David Arch. cui successit Ricardus fitz Radulfi 465 , decanus Lichefildiensis, natus ad Dundalcke. Moritur Jacobus Butler, primus comes Ormoniae, 17º Januarii, sepelitur apud Baligalan.
Johannes Charleton officio privatur 466 , fit Justitiarius frater ejus, episcopus Herfordiae. 3º Februarii D. Eustatius Poer et avunculus ejus dominis Joannes Power ducuntur e Mamonia a Just. ad castrum Dublin. Gelu intinsicum 467 altissima nive a 2º Decembris usque ad 10ºm Februarii.
Bellum universalem per totam Hiberniam. In Kernigia 200 Hiberni occisi a comite Dessimoniae, ceterisque Geraldinis, capiturque Mauritius fitz Nicholai 468 dominus Kernigiae a comite, et in carcere moritur, is enim adversus regem et comitem cum Hibernis insurrexerat. Occiditur itidem circa 300 Hiberni in Baro fluvio a Kildariensibus, qui cum Odimciis 469 comitatum Kildariae invaserant. Abducitur ingens preda circa O Drono ab episcopo Justitiario.
Rediit in Angliam Justitiarius relicto vicario Rogero Outlawe 470 prior de Kilmainam 13 Februarii. Johannes Darcius dum vivat factus Justitiarius.
Venit dominus Joannes Moris, vicarius Darcii. In comitatu Leicestriae vir quidem, chirothecas inventas manibus inducens, latrare incepit ut canis, quod malum serpsit ab eo per totum comitatum. Rex omnia a se et patre collata in quemcumque, modo quocumque, tam libertates et possessiones, quam alia bona, revocavit 471 , qua re mota tota fere Hibernia extemplo insurgit in regem. In Octobri parliamentum Dublinii, ad quod minime venit comes Dessemoniae, quo tempore primum divisio manifesta extitit inter Anglos in Anglia 472 natos, et p.134 Anglos Hibernos, Magnates itaque Hiberniae et magistratus 473 constituerunt parliamentum, apud Kilkenniam, in utilitatem regis et regionis; ad quod Justic. cum reliquis ministris regis venire minime voluerunt, neque ausus est, neque enim ejus consilium in hac re usi sunt aut reliquorum; concluditur ibi ut per nuntios regi significaretur 474 iniqua gubernatio Hiberniae a inistri suis, cum querela petitionis, correctionis et melioris regiminis.
Vicus S. Thomae Dublin arsit. D. Radulfus Upford cum uxore, comitissa Ultoniae 476 , venit Just; ejus adventum incipit coelum pluviosum, quod non cessavit p.136 quoad is in vita remansit. Vir injustus et avarus, omnia vi agere, nulli Justiciam ministrare, dives ac pauperes bonis spoliare et opprimere, multoque magis hec omnia uxoris instinctu. Profectus in Ultoniam in Angustiis Emerdullam 477 , a Mac Catan grave damnum suscepit, vestibus, pecunia, utensilibus argenteis, et equis nonnullis privatus de suis itidem aliquot perdidit, ope tamen Urguliorum tandem in Ultoniam evasit.
478 Parliamentum Dubliniae ad quod non venit Mauritius comes Dessemoniae. Radulfus Upford post Joh. Baptiste, cum vexillo Regis 479 sine assensu magnatum in Mamoniam proficissitur in comitem, ubi possessiones ejus occupavit, et pro anuali censu variis hominibus dimisit; duas inde epistolas D. Gulielmo Burton 480 scripsit, unam Mauritio fitz Thomae comiti Kildariae tradendam, qua eum jubebat et impetrabat ut sine mora cum exercitu sibi in auxilio adesset; alteram eidem Gulielmo qua precepit ut comitem Kildariae caperet et custodiae traderet. Gulielmus dum comes portat exercitum, suadet ut antea consiliarios apud Dubliniam adeat, ut eorum aucthoritate suffultus, et tutius iret, et possessiones interim in tuto manerent, quo cum venisset, in ipso senatu 481 a Gulielmo p.138 apprehenditur et carceri includitur. Justitiarius interim per Kernigiam in Oconul 482 proficissitur, duoque castra comitis per insidias capit, videlicet Uniskisli 483 et castrum de Insula 484 , in hoc autem capti Eustatius Poer 485 , Gulielmus Graunt 486 , et D. Joannes Totel 487 suspenduntur. Comes ipse cum suis exulat 488 . Justic. Kilmainam ad uxorem pregnantem rediit. Multas injurias tam in ecclesiasticos quam laicos fecit; omnes autem fidejussores 489 comitis Dessemonie possessionibus privavit, quorum nomina sunt Willelmus de Burgo comes Ultoniae, Jacobus Butler comes Ormoniae, D. Ricardus Cuit, D. Nicholaus Verdon, Dominus Mauritius de Rupe Forti, D. Eustatius Poer, D. Geraldus de Rupe Forti, D. Joannes fitz Roberti Poer, D. Robertus Barry, D. Mauritius fitz Geraldi, D. Joannes Wolslei, D. Walterus Lefant, D. Rogerus le Poer, D. Matheus fitz Henrici, Dominus Ricardus Walles 490 , D. Edmundus de Burgo, filius comitis Ultoniae, David de Barri, Gulielmus fitz Geraldi, Fulco de Fraxinis, Robertus fitz Mauritii, Henricus Barkley, Johannes fitz Georgii de Rupe, Thomas Leis de Burgo; tametsi in hoc ipso bello nonnulli eorum suis impensis eum adjuvarant; eorumque corpora regis voluntati submisit, exceptis 4. solumodo, id est, Gulielmo de Burgo, comite Ultoniae, Jacobo de Butler, comite Ormoniae ….
Dominica ramorum, id est 9. Aprilis, moritur Robertus Ufford Justiciarius cum omnium sumo gaudio publico et applausu. Statim mutatur in melius celi conditio, fitque tempus serenum; corpus ejus plumbo inclusum in Angliam ab uxore humandum defertur. Quae 2º die Maii (cum eodem die ante annum triumphans ingressa cum viro civitatem esset) cum sumo merore, et vulgi clamore fugiens cum cadavere exivit, quod prodigii loco notatum est. Dominus Rogerus Darcy in tempus Justit. a consiliariis fit. In Aprili castrum de Ley et Kunehed 491 incenduntur ab Hibernis. 15 Maii venit Justit. D. Johannes Mauritii. 23 Maii comes Kildariae inventis fidejussoribus 24 e carcere dimittitur. In Junio 300 ad minus Angli Urgali trucidati sunt ab Ultoniis. Johannes Mauritius privatur officio in Junio, et fit Justiciarius D. Gwalterus Brimingham. Concessae induciae 492 comiti Dessemonie, is igitur cum uxore a Yoghell in Angliam 493 solvit, ubi jus suum contra Radulfum Ufford prosequitur, a rege (ex quo ingressus est Anglia), in expensas 20s. singulis diebus concessi sunt. Darcius Justiciarius 494 cum comite Kildariae O'Mord 495 invadant, qui castra de Ley et Kilnehed combusserat, quem se submittere coegerunt, tamen resisterit obnixe.
Comes Kildarie cum baronibus et equitibus ad regem Caletum 496 obsidentem proficissitur, quae ei dedita est 4º Junii. Donaldus Mac Murgh fitz Donaldi Arte de Murgh Rege Laginiae, 5º Julii a suis per insidias occiditur. Mauritius fitz Thomae comes Kildariae a rege equestri honore decoratur, qui filiam D. Bartholomei de Burwasce in uxorem duxit. Nanagh fitz scilicet? Nenagh 497 oppidum cum regione adjacente in festum Sancti Stephani ab Hibernis vastatur.
Pestis maxima 498 in Hibernia, quae ante alias regiones pervaserat. Dominus Gwalterus Brimingham Just. in Angliam se contulit, relicto vicario fratre Johanne Archer priore de Kilmainam; revertitur eodem anno; cui rex dederat Baroniam de Kenles 499 , que est in Ossoria, quare adjuvaverat Radulfum Upford adversus comitem Dessemoniae, magnis expensis. Hec baronia fuerat Eustatii Power qui in castro de Iland suspensus est.
Gualterus Brimingham optimus Justi. cessit magistratui, cui successit Dominus de Carew, eques et Baro.
D. Thomas Rokeby fit Just. Obiit Gualterus Brimingham, quondam optimus Justitiarius, in Anglia.
500 D. Robertus Savage 501 inceperat condere in Ultonia varia castra, filioque dixit hoc modo se sibi et posteris adversus Hibernorum incursus servaturum, cui respondit Henricus filius, 'ubicumque sint viri fortes, ibi est castrum, et in eo filii Israell 502 castra metati sunt, ero semper inter fortes et sic in castro. “I had rather,” quoth he, “have a castle of bones then of stones.” Quibus rebus pater deterritus ab opere incepto desistens, in familiam convertit sumptus, posteros suos hoc ipsum lucturos, quod et accidit 503 , quippe nam paulo Hiberni universam regionem vastarunt, quia castris nuda fuit. Rockeby cessat ab officio.
Mauritius fitz Thome 504 comes Dessemonie fit Just 505 . qui paulo post p.146 moritur, vir bonus est justus qui suos etiam consanguineos ob furta suspendit et Hibernos bene castigavit.
1356. Thomas Rokby 2º fit Just. vir justus et prudens, qui dicere solebat 506 se p.148 velle comedere et bibere de vasis ligneis, et expendere aurum et argentum in victu et vestitu et stipendariis. Obiit eodem anno in castro de Kilka.
Almaricus de S. Amando 507 Justic. Magna controversia inter Ricardum fitz Rowe archiepiscopum Armacanum, et fratres mendicantes, qui tandem vicerunt per papam.
Obiit Magister Ricardus fitz Radulphi Archiepiscopus Armachanus in Ammochia 510 . Item obiit dominus Robertus Savage: qui cum paucis Anglis occiderat uno die 3000 Hibernorum, in antro quodam 511 , dederat autem antea unicuique militi vini bonum haustum: paraveratque splendidissima convivia in reditum suorum. Hic mensam semper splendidissimam servavit, sepultus est in conventu predicatorum de Culrath intra Banum fluvium. Comes Ormoniae Just. in Angliam proficissitur; ejus vicarius reliquitur Mauritius fitz Thomae comes Kildariae.
1361. Leonellus comes Ultoniae jure hereditario uxoris suae et frater regis venit Just: in oct: Mariae nativit. cum uxore Elizabetha. Dominus Gualterus Brimingham Junior obiit in die S. Laurentii, qui patrimonium divisit sororibus suis, quarum una accepit Preston. Leonellus primum bellum habuit cum Obrine, in quo publico indicto prohibuit Hibernicum 512 aliquem appropinquare exercitui suo, et inde statim interfecti sunt 100 de suis stipendariis 513 , quo motus p.152 Hibernos et Anglos 514 perpetuo conflixit cum Hibernis. Equites 515 Robertum Preston, Robertum Holiwod, Thomam Talbot, Gualterum Cusack, Jacobum de Lasid, Johannem de Fraxinis, Patricium et Robertum de Fraxinis et plures alios, transtulit 516 de Dublin ad Carlaghe, deditque 500 libras in muros eidem oppido edificandos. In festum S. Mauri ventus impetuosus.
Leonellus 518 in Angliam proficiscitur 22 Aprilis, relicto vicario comite Ormoniae, rediitque 18 Decembris.
Leonellus rediit in Angliam, relicto vicario, D. Thoma Dale.
1367. Incepit bellum inter les Briminghams de Carbery, et Midios ob latrocinia p.154 Briminghams, igitur Robertus Preston posuit presidium in Castro de Carbery 519 . Geraldus Mauricii 520 comes Dessemoniae fit Justitiarius.
In Carberia post parliamentum quoddam inter Anglos et Hibernos, capiuntur a Briminghams et aliis, Frater Thomas Burley 521 prior de Kilmaynam, Cancellarius, Jo. fitz Richard vicecomes Midiae, D. Robertus Tirell, Baro de Castleknock, cum aliis permultis; extemplo igitur Jacobus Brimingham qui in castro Trim tenebatur in manicis et compedibus liberatus pro Cancellario, ceteri autem precio solvuntur. Templum S. M. de Trim arsit 522 .
Gulielmus de Winsore, vir fortis et strenuus, venit locum tenens domini regis 12 calendas Julii, cui cessit comes Dessemoniae.
Incepit 3º pestis que nobiles permultos, alios innumeros sustulit. Geraldus fitz Mauritii comes Dessemoniae, Jo. f. Nicholai, et D. Thomas fitz Joannis, et alii multi nobiles in monasterio de Magius 523 in comitatu Limerici, ab Obrene et Mac Marde 524 de Thomonia 6º idus Julii capti sunt, et plures interfecti, p.156 ea de causa locus tenens omisso bello in Otothiles et Lagenia, eo se contulit. Obierunt D. Robertus Tiril Baro de Castleknock, uxor et heres, quapropter Johanna et Maltidis soror diviserunt inter se patrimonium. Item obiit dominus Symon Flemyng baro de Slane D. Johannes Cusack baro de Colmolen et Jo. Tailor 525 major quondam Dublin.
Idem Ricardus 2º ingressus est Hiberniam ultimo Maii, Regni 23º.
In festo exaltacionis crucis apud Callam in comitatu Kildariae 528 , occiduntur 3000 Hibernorum et Anglorum rebellium, et O'Carul eorum dux a D. Stephano Scrope deputato Thomae ducis Lancastriae locum tenentis Hiberniae.
17 Octobris obiit Geraldus 529 fitz Mauritii, G. comes Kildariae sepultus in monasterio omnium Sanctorum.
Arsit primum oppidum de Naas a Donato Kewanagh 26º Septembris.
Obitus Roberti Flatisby armigeri vicecomitis Kildariae apud bellum de Donerist ijo Septembris.
15. Februarii decollatus est Thomas comes Dessemoniae apud Dontanam, a Joanne comite Vigorniae.
Obiit Thomas comes Kildariae, Just. Hiberniae.
530 Geraldus filius predicti comitis Kildariae obiit 3º Septembris qui deputatus fuerat 33 annos; hic Hibernos egregie castigavit, eorumque loca munita diruit; castella solo equavit, variis in locis colonias disposuit, oppidaque diruta refecit, arcesque in locis comodis construxit. Vir liberalis, strenuus, pius, et misericors.
Prelium de Knoctowe 531 comittitur a Geraldo predicto adversus Mac Willam de Burgo et Obrinios, 2º feria post festum Assumptionis Mariae. p.158 Dominus Leonardus 532 Gray, filius Marchionis Gray, venit Justiciarius Hiberniae. Hic primum in Offalia adversus O Conor proficissitur, ubi di-ruit castrum Dingin vocatum cum reliquis omnibus ejus regionis.
2º expeditionem 533 moy, vastavitque regionem y Doyn, obsidesque ab omnibus iis suscepit et ab O Malaghlin.
3º Profectus est O Karull per Ofaliam, a quibus dirutis castris obsides accepit; unde profectus est per regionem Ymabrean versus Limericum, cepitque obsides a comite Dessimonie et ejus sequaribus; dein in O Brein proficissitur, ubi fregit magnum pontem vocatum pontem O Brene cum duobus castris adjunctis. Inde versus Galway iter suscepit in quo suscepit obsides a Ricardinis aliisque burgensibus et ceteris adjunctis. Multocies egrie egregie castigavit Birnes et Toules Rananos et Moros. Postea vero cum magnates Ultoniae, scilicet O Neal O Donel Clannyboy cum Scotis de Glynny junctis viribus vaderent colonias Anglorum multaque damna inferrent, hic eos sequutus est usque vadum vocatum Biayllaho prope confines Ferny ubi magnam eorum stragem edidit in fugam actorum 2º Decembris.
2. [LES LACYES ET LES BURKEINS.]
Obiit Hugo Laicius comes Ultoniae, relicta filia que nupsit Waltero Bourck, domino Connaciae.
Hugo Laicius senior, filios habuit Gualterum et Hugonem. Gualterus genuit Gilbertum, qui genuit Margaretam et Matildam; Margareta nupsit Theobaldo de Werdon 534 , qui genuerunt Theobaldum, qui genuit Joannam, Margaretam et Isabellam; Johanna nupsit Thomae Furneval 535 ; Elizabetha Bartholomeio Burwiche; p.160 Margareta Gulielmo de Blamid; Isabella Henrico Ferreis, de quibus q quinque? filiabus, Bedlowe, Fleming, Cruce, Holywod et Giffard perquisierunt omnes terras suas in Hibernia. Matilda nupsit Galfrido Genivile, qui genuerunt Galfridum, Petrum, et Simonem. Galfridus obiit sine filio. Petrus genuit Johannam, que nupsit Rogero Mortimero. Simon duxit Johannam fitz Lenes domine de Culmolin qui generavit Nicholaum; is autem genuit Johannam, que nupsit Johanni Cusack de Beawrepre. Predicti Simon et Johanna habuerunt quinque filias; prima nupsit Johanni Husee, Baroni de Galtrim; 2º nupsit Gulielmo de Landres de Athboi; 3º baroni de Slane; 4 Gualt. de la Hide; 5º Johanni Cruce de Nall. Hugo 2ºus filius comitis unam filiam habuit, que nupsit Gualtero Burgo Domino Connaciae.
Gualterus Burck factus est comes Ultoniae.
Die martis ante festum S. Petri ad vincula, obiit Ricardus Burgo, comes Ultoniae, et dominus Connaciae, apud Athesell; vir prudens, facetus, dives, sapiens, senex admodum. Filias suas honorifice locavit, unam Roberto Brusio regi Scotorum; 2ºm comiti Gloverniae; tertiam comiti Kildariae; 4ºm comiti Louth; 5ºm Mauritio fitz Thomae comiti Dessemoniae; 6ºm domino Thomae Multon.
Gulielmus comes Ultoniae interficitur, et fuit eodem tempore captus Rogerus Mortimer comes Marchiae apud Nottingham, Londini suspenditur.
3. BUTLERII.
6º Kalendas Octobris obiit Theobaldus Butler in castro de Arclo, sepultus ibidem in conventu fratrum.
2º Idus Maii obiit filius ejus Theobaldi Theobaldus, in manerio suo de Turvey sepultus apud Oven.
Edmundus fitz Theobaldi moritur Londini, corpus ejus defertur ad Balegavan Balligawran? in Ossoria.
7 Idus Januarii obiit Jacobus Butler fitz Edmundi, primus comes Ormoniae, sepultus in templo Balligawran.
In festo S. Lucae Evangelistae, obiit Jacobus Butler fitz Jacobi 2ºus comes Ormoniae, in castro de Knocktoffur, sepultus in ecclesia cathedrali Kilkeniae.
20 Augusti, obiit Jacobus fitz Jacobi 3ºus comes, apud Balligawran, ibique sepultus.
Obiit Jacobus quartus comes et deputatus Ricardi ducis Eboracencis, apud Ardell, sepelitur apud monacos Dublinii.
Obiit Jacobus comes Ormonie 22º Augusti anno reg. Henrici 6ºi 31º.
Obiit Jacobus fitz Jacobi 5ºus comes, et comes Ultoniae, et thesaurarius Anglie, sepelitur in Anglia.
Joannes Butler comes 6ºus, iter suscepit in terram Sanctam, ubi mortuus est.
3º Augusti obiit Thomas Butler 7ºus comes, sepelitur in S. Thoma de Acres Londini; hi autem tres postremi fratres fuerunt, et filii Jacobi 4ºi comitis; habuerunt etiam et 4ºm fratrem 536 nomine Ricardum Butler, cui successit Edmundus, et Edmundo Jacobus, et Jacobo Petrus Butler, qui jam est 537 8ºus comes Ormoniae. Jacobus Butler fit comes Ormoniae ab Edwardo 3º et eodem anno ab eodem, Mauritius fitz Thomae fit comes essemoniae.
4. [GERALDINI] 538 .
Obiit Geraldus filius Maurici Justiciarius Hybernye, Anno Domini Mº. cc. v.
{⬌} Mauricius filius ejusdem Geraldi frater minor ac primus conventus minorum de Yocally, Anno Domini Mº. cc. vii.
p.164Obiit dominus Thomas filius ejusdem Maurici, Anno Domini Mº. cc. lx.
Obiit dominus Ofelias, dominus Johanes filius Thome, primus fundator conventus ordinis predicatorum de Traly, et dominus Mauricius filius ejusdem, qui interfecti fuerunt in loco qui vocatur Callan in Dessmonia, Anno Domini Mº. cc. lxx. et sepulti sunt in monasterio de Traly in boreali parte.
Obiit dominus Thomas Mauricii, Anno Domini Mº. cc. xc. vi. et sepultus in medio Chori.
Obiit Mauricius filius Thome primus comes Dessmonye, Anno Domini Mº. ccc. lx. aput Dublinya et Justiciarius Hybernye erat.
Obiit dominus Mauricius filius Maurici, secundus comes Dessmonye, Anno Domini Mº. ccc. l. vii.
Obiit dominus Johannes filius ejusdem comitis, Anno Domini Mº. ccc. lx. ix.
Obiit dominus Geraldus filius Mauricii, Anno Domini Mº. cccc. i.
Obiit dominus Thomas filius Johannes comes Dessmonye in regno Francie civitate Rothomag: in provincia Normoniae, Anno Domini Mº. cccc. xx.
Obiit dominus Jacobus filius Geraldi comes Dessmonie, Anno Domini Mº. cccc. lx. ii.
{⬌} dominis Thomas filius ejusdem Jacobi comes Desmonie et Justiciarius Hibernie qui gladiis impiorum aput Drohudhahy occubuit, et pocius dicam martyr Christi 539 effectus est, Anno Domini Mº. cccc. lx. viij.
{⬌} dominus Jacobus primogenitus predicti Thome comes Dessimonye et gladiis impiorum in curia de Ragely 540 , Anno Domini M. cccc. lxxx. vi. Obiit dominus Mauricius filius Thome comes Dessmonie in villa de Dageth, Anno Domini Mº.
{⬌} xx. ix.
{⬌}-ra femina domina Morina Mykearull comitissa, pro cujus anima recepit sta advincula adminicula multa et varias elimosinas, Mº. cccc. xl. viij.
{⬌} preclara femina domina Katherina Butler comitissa pro cujus anima recepit conventus ista advincula adminicula multa et varias elismosinas xvii Marcii Mº. ccccc. liij.
p.166 Obiit dominus Thomas, filius Thome comes Dessmonie, in villa de Ragely, Anno Domini Mº. -----. xxxiiij.
Obiit dominus Johanes filius Thome comes Dessmonie in villa de Traly, Anno Domini Mº. ccccc. xxxvi.
Obiit Jacobus filius Johnes, comes Dessmonie et {⬌} tressourarius Ibernie Anno Domini Mº. 500. 58. et sepultus apud Trale, cujus animae propiciatur Deus.
Document details
The TEI Header
File description
Title statement
Title (uniform): Annales Hiberniae
Author: James Grace of Kilkenny
Editor: Richard Butler
Responsibility statement
Electronic edition compiled by: Jane McCarthy, Patricia Kelly, Philip Irwin, and Miriam Trojer
Funded by: University College Cork and Professor Marianne McDonald via the CELT (formerly CURIA) Project.
Edition statement
2. Second draft, with the editor's introduction and annotations.
Responsibility statement
Proof corrections by: Angela Malthouse and Jane McCarthy
Extent: 63100 words
Publication statement
Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College Cork (Formerly: CURIA: Thesaurus Linguarum Hiberniae)
Address: College Road, Cork, Ireland — http://www.ucc.ie/celt
Date: 2001
Date: 2009
Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.
CELT document ID: L100001
Availability: Available with prior consent of CELT for purposes of academic research and teaching only.
Source description
Manuscript source
- Dublin, Trinity College Library, E. 3. 20.
The edition used in the digital edition
Kilkenny, James Grace of (1842). Annales Hiberniae. Ed. by Richard Butler. 1st ed. vii pp.+ 167 pp. + 14 pp. (appendices and index). Dublin: Irish Archaeological Society.
You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:
@book{L100001, title = {Annales Hiberniae}, author = {James Grace of Kilkenny }, editor = {Richard Butler }, edition = {1}, note = {vii pp.+ 167 pp. + 14 pp. (appendices and index)}, publisher = {Irish Archaeological Society}, address = {Dublin}, date = {1842} }
Encoding description
Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts.
Sampling declarations
All indexes have been omitted. The translation is available in a separate file. The editor's introduction and annotations were added for the second edition in 2009. Editorial additions, extended abbreviations and corrections are integrated into the digital edition using sup, ex and corr tags.
Editorial declarations
Correction: Text has been thoroughly checked and proofread.
Normalization: The electronic text represents the edited text. No changes have been made to capitalization or the division of words. Superscript ordinals in the printed edition are rendered º in the electronic text.
Quotation: Quotation marks are rendered ".
Hyphenation: Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word.
Segmentation: div0=the body of annals; div1=the four distinct series of annals; div2 the annalistic matter gathered under one year; paragraphs are marked; the single passage of verse is marked lg and l; and is embedded in a separate body; MS folio breaks are not marked.
Interpretation: The text is marked for structure. Divisions have been added in the year 2009. Footnotes are identified by letters in the hardcopy. This practice has been replaced by numbers in the electronic edition. The editor refers variously to, and quotes from, the Anglo-Norman poem The Conquest of Ireland now known as The Song of Dermot and the Earl, of which both original and English translation are also available on CELT.
Reference declaration
The n attribute of each text in this corpus carries a unique identifying number for the whole text.
The title of the text is held as the first head element within each text.
div0 is reserved for the text (whether long or short, in one volume or many).
<variantEncoding method="parallel-segmentation" location="internal" TEIform="variantEncoding"/>Profile description
Creation: By James Grace of Kilkenny 1537-1539
Language usage
- Over 99% Latin. (la)
- English (of various periods) appears in the notes. (en)
- Some words are in Irish. (ga)
- Some words are in French. (fr)
Keywords: histor; prose; annals; medieval
Revision description
(Most recent first)
- 2009-10-25: Annotations proofed (2); in-depth marked up introduction added; file reparsed; new SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
- 2009-10-20: Header updated; editor's annotations proofed (1); more content markup added to annotations; file reparsed. (ed. Beatrix Färber)
- 2009-08-04: Extensive editorial annotations incorporated (increasing wordcount from 13,500 to 59,000); annual segmentation for annals at the div2 level added according to companion file. (ed. Miriam Trojer)
- 2008-10-16: Header updated; keywords added; file validated. (ed. Beatrix Färber)
- 2005-08-25: Normalised language codes and edited langUsage for XML conversion (ed. Julianne Nyhan)
- 2005-08-04T16:15:07+0100: Converted to XML (ed. Peter Flynn)
- 2001-04-30: Header updated; page break numbering standardized; sup, corr and ex tagged. File parsed using NSGMLS; HTML file created. (ed. Beatrix Färber)
- 1996-03-12: Structural mark-up completed. Provisional header compiled. (ed. Philip Irwin)
- 1994: Second proofing completed. (ed. Patricia Kelly and Jane McCarthy)
- 1993: Data-capture and first proofing. (ed. Jane McCarthy)