CELT document G103005

The Destruction of Troy

 p.462

unknown

Togail Troi

Edited by Ernst Windisch

Whole text

Togail Troi. [H. 2, 17, p. 127b.]

[Doroigni Iason innisin tria druidhecht Mediae .i. cet[h]ardam
Ulcain do thabairt a hiffrind, ocus araili1] ut ante dictum.


IAr forba, tra, in gnima sine atrubairt Éga fri Iasón
“nib slan dot-r'inchoisc Média m'inghensa fadéisin: is hi dorigne insein uile”, ol sé.

[Dares c. 3.] Doratad iar suidhe do Iason ⁊ do anradhaib na Grece in crocunn órda.

IArsindi, tra, rothinscan Iasón cona shlóghaib deirge na cathrach ⁊ ascnam a n-orba ⁊ a feraind fadein. Rofuabair 10  Media lenamain dia coraib firaib feib ronaisc fiadh righaib ⁊ 11  choradhaib na Gréci ⁊ fiadh mathib innsi mara Toirrén, ⁊ a 12  gradhugudh dogrés d'óinmnái. Atrubairt Iasón friése nachas-berad 13  leis da thír dia mberad a claind le. Doróni Media íarsin gním 14  cuilech úathmar escon .i. marbad a macc ar sheirc ⁊ inmaini 15  ind ócláig rochóeim, ⁊ ar ná bad fochund a facbála ⁊ a nembrithi 16  leis dochum a thíre.

17 

Ceilebrait iarsin in milidh don ríg, ⁊ tucsat in crocond, 18  ⁊ lotar asin chathraig. Cengait iarum inna luing ⁊ imraiset 19  iarsin tsét chétna, co hinber srotha Cíi, sech airera Trói, co 20  riachtatar phort na Gci. Rucsat íarsuide a long i tír, ⁊ tiagait 21  do acallaim in ríg Péil ros-cuir frisin techtairecht, ⁊ at-fiadat 22  a scéla ⁊ a n-imtechta o thosuch co forcend, ⁊ rotaiselbad 23  dó in crocond. Doróne inti Péil atlugud buide do Íasón 24  ⁊ do Ercoil ⁊ don fhoirind archena. Dorat séotu ⁊ máine 25  do chách doreir a ngráidh, ocus araile.

26 

Misi Mailechlainn in beg sin.

 p.427 

[Dares c. 3.]  127b Ba cuimnech, tra, in caur ⁊ in cathmilid ⁊ in 28  cliathbernaidh cet as tresium thainic do shil Ádhaim .i. Ercoil mac 29  Ampitrionis, don dimicin ⁊ don melai tucad fair o Lamhedheon, 30  o rig na Troiannae .i. cen óighedhecht phuirt do thabhairt dó, 31  dia rofhaidhed málle fri Iasón do chuinchid in croicind órdhai. 32  Trom les a chridi iar suidhiu cen a dighail forsin lucht roboi 33  i comaithces na Gréci for ur Erpoint allather, i n-airthiur 34  Assia bici, rogab breit mbecc di ferund isind uillind íartaraich 35  na Frigiae fri tracht mara To[r]rén. Ar ní rabai do láechradhaib 36  domhain nech rosiacht cutrummus frisseom. Ni rabi láech is-síu 37  nótheghed do dhigháil a uilc i críchaib cíana comaithche oldáss.

38 

IS hé Hercoil romarbh in coraidh comnairt cosna trib 39  cendaib isind inis Erithria i n-inbiur mara Torrían, hi coicrich 40  Éorpa ⁊ Affraice, i fíriarthar in betha. i. Gerion a ainmside: 41  rocrin [side] na tuatha ⁊ na cenéla.

42 

IS hé Ercoil dano rochumdaigh na da cholomhain immon 43  muincind nGadidanda, ⁊ cách dib oc déchain a cheile .i. coloman 44  Eorpa oc dechsain Affraici ⁊ coloman Affraice oc dechsain Eórpa. 45  IS hé dano dorat a dóit frisin carraic, dús in roised marbad 46  Cáic mic Ulcáin, robói im-meodhon na carrge,  128a co 47  rochur in cairric isin sruth.

48 

IS he damarbh Bussirim robói i coraidecht hi taeb srotha 49  Níl. IS he side noedbrad a óeghedhaidh do sruth Níl.

50 IS hé dano romarb in leomhan n-angbaid isind ailt móir 51  i n-iarthardheisceirt in betha.

52 

IS hé romarb in nathraigh ndúabais n-écendais co secht 53  cennaib robói il-Lenna palúde, rochrín ⁊ rodithaigh tuascert in 54  betha do dóinib ⁊ indilib ⁊ cethraibh.

55 IS he dano rotrascair Antheum mac Terrae ar nert gaile.

56  IS hé dano dorat scaindir for bantracht úallach na cíchloisc[th]i 57  rorergatar in n-Assia móir, trian in betha, co slait ⁊ 58  síniud ⁊ indriudh, co rofallnaiset in leth n-airterach don domon 59  fri ré trichat bliadan doib sic, co tuc Hercoil leis úadhibh 60  arm na ríghna día rofaided chuinchidh.

 p.561 

IS hé doríghni gnímu díarmidhe archena.

62 

IS hé tuc in crocann órdai a tír na Colach.

63 

Fer, trá, doríghni na gníma sa ní rofodaim dó cen tairniudh 64  díumais Lámhedhoin. Conidh íarsin dochóid do chuinchidh 65  sochraite ⁊ slúag co caindle ⁊ co ánradhu Greci. Dochúaid 66  do atach na ríg ⁊ na tóisech ⁊ tnfer in tíre co tístáis leis 67  do díghail a chneite ⁊ a osnaidhe.

68 

IS ed ronuc a báire ⁊ tossach a thocos[t]ail co ríghaib 69  Lacdemóni .i. Castoir ⁊ Pullúic, dá euchraid insin ⁊ dá chridiscél 70  thuascirt in betha. Roinnis doib íarsin aní ima tanic .i. 71  do chuinchidh  128b shlóig ⁊ sochraide día dhíghail for Lámedón 72  in domíadh ⁊ in dímicen dóratad dhó fadéin ⁊ do Iasón mac 73  Esóin ⁊ do mac[aib] ríg ⁊ ruirech na Gréci ule, ⁊ a[t]bert nár 74  mó a olc dhósom cid fair rolá oldaás dona Gréccaib uile ⁊ do 75  Chastor ⁊ do Phullúic fadheisin. Asbertatar Castar ⁊ Pulluic 76  cía nóthech[t]atáis ilacmi ⁊ iltuatha na Gce uile, ⁊ ciamtís 77  coimsidhe atúaidh ó chiund trachta Ceperíon fades hi coicrích 78  Gci ⁊ Etále, nóregtáis leiseom do chumtach dála ⁊ dúnaidh 79  ⁊ do díghail a ancridhi cech leth fo crícha in betha. Roattlaigestar 80  Ercoil in scél sin.

81 

Luidh úadhib íarsin in Salamiam co Telamón cosin ríg, 82  ⁊ atrubairt fris “IS do émh”, ar sé, “dodechadhsa chucutsa, do 83  innisin duit na mórméla ⁊ na mórdímicen ⁊ na mórathisi dorat 84  Lamhedhón for fhairind na lunga Argai ⁊ for slúag Íasóin ⁊ 85  fórmsa féin. Mana mater, trá sin,” ol sé, “ticfat na Troíanae 86  for crechaib do slat ⁊ d'indriudh na Gréci. IS áil dam iarom 87  condígiseo lem icummai cáich for slúaghudh dochum Trói.” “Ní 88  ba meisi”, ar Telamon, “cétfher feímthébas báigh ⁊ sochur fheraind 89  na Gréici do chosnam. Regatsa lat in lín bíat do chairdib ⁊ 90  do chocelibh. Regat lenn dano attrebthaidhe Sal[a]miæ doneoch 91  gebes gái 'na laim ⁊ is tualaing éladu imbertha airm. Bíar 92  fúiridhe dano ic ernaidhe th'aithisce.”

93 

Forácaib bennachtain íar suidhe la Telamon.

 p.694 

IARsindí, tra, rodál Telamon co feraib  129a Salamiae 'na 95  degaidh, ⁊ roglé síth ⁊ cháincomrac fri sidhe. Rochumlúi co rurich 96  ⁊ imper Moesiæ co Péil, cend side gascidh ⁊ úaille ⁊ díumais 97  ⁊ rigdachta fer túascirt in betha. ISs ed rorádi fris iarum. 98  “Do íarraid shocraide chucatsa dodechadhsa do dul i tír na 99  Troíanda, ár día ndíchiseo in slógha[d]sa dofhuscéba Gcu 100  othá airter thíre Arábia co tracht mara Égetai, othá túaiscert 101  Tracíae co críchae Etále fades. Atresat uile la hescomlúd duitsiu; 102  ar is tú cend ániusa ⁊ erdercusa ⁊ grían na Grece uile. 103  Comérigh iarum fri les tuatha ⁊ chenel na Greci, ar is les do 104  Grécaibh ule in sloghadhsa madh coscrach cathbuadach thérnáidhter 105 de.” “Cía notechtaindse éimh,” ar Péil, “firu in talman 106  andes, o thír na hEthiope fathuaidh cosin nIndía, ⁊ hua 107  buaidlecaib hErcoil ⁊ o turcbail grene cosin rind n-airtherach 108  ⁊ deiscirt Eorpa benas fri hinber mara Torren ⁊ co fuinedh 109  ngrene, dus-berainnse uile letsu do milliud ⁊ d'indriudh na Troianda, 110  do thogail ⁊ do loscad cathrach Lámedoin: a fil immurro 111  do socraide acumsa is letsa chongenas. INtan, trá, batir erlamha 112  longa ⁊ lugbarca letsa, fáid techtaire chucumsa ⁊ nodbia mo 113  socraite sea arrlam intansin” Celebrais hErcoil iarum do.

114 

Luid hErcoil iarum in Pilum co Nestur: is he bá rí i 115  suidiu. Roíarfaigh ésidhe scéla do Ercoil cía fochund immatarla? 116  Ro[fh]recair Ercoil, “do cuinchidh socraide”, ar sé, “co 117   129b ndechaise lem cot uile shocraite in slóghadhsa i tiagat maithi 118  na Gci .i. Castor ⁊ Pullúic ⁊ Talemón ⁊ Peil, do díghail ind 119  ancridhi dorónadh frímsa. Mad foraibse immurro noimbérthae 120  méla ⁊ athis no[fh]indfaitís fir betha o turcbáil gréine coa funedh 121  mo chumangsa ocá dingbáil dib. Ocus cidh i n-India no Scithia 122  no Persidhia no i n-Arabía no i n-Égipt no i n-Ethióip no i 123  n-Eispáin no i n-Galléib no i n-Germain no i n-Alania nobetis 124  caingne ⁊ écraiti dúibhsi, ní bád lesc lemsa a digail fa na 125  críchaib imechtrachaib sin cenmóthá na tíre ata nesam duín.”  p.7 126  Ro[fh]recair iarum Nestor “Bennacht ar cách comhnertas sóire ⁊ 127  socraiti na Greci do chosnam. Mad meise immurro, regat lat intan 128  bas furidhe cech rét.” Buidech dano hErcoil do sein.

129 

INtan, trá, rofhitir hErcoil toil ⁊ accabur na n-ánradh ⁊ na 130  laechraide, doróigu mileda rochalma a thíre fadesin. Rotinolad 131  leis íarum an-robái i n-airiur Gréci do longaibh ⁊ lestraib ⁊ 132  nóaibh, othá inbhiur mara Point atuaidh corici in muir n-Árábácda 133  fadess. Rochóraigh a choblach ar muir, ⁊ rothogh 134  míliudha ⁊ ánradha rochalma na Greci uile chuci as cech aird 135  tria epistlib ⁊ techtairibh, ⁊ tancatar ind rig roghaellsatt commílib 136  ⁊ airbrib ⁊ slúaghaib adóchum. Íar tiachtain, trá, dona 137  slúagaib ⁊ dona sochaidhib co mbátar a n-óenbaile, bái comairle 138  lasna ríghaib in i n-oe[d]che no il-lóo noregtáis do phurt na 139  Trói[andae].  130a IS fair deisid léo: dochotar i n-aidhchi hi 140  port Sygei.

141 

O rancatar íarum in port hísin dochoidh hErcoil ⁊ Talemón 142  ⁊ Péil, co cath mór impu, do thogail Trói. Roan Castor 143  ⁊ Pullúic ⁊ Nestor cósna longaib. Atchúas íarsin do Lámhedhon 144  slógh mór do Grecaib do gabáil phuirt Sygei. Atraig sidhe 145  cofergach ⁊ cohúathmar, cofortrén ⁊ coferamail, co laechraid 146  uallaig borrfadaigh na Trói imbi, ⁊ rogab remi arammus mara, 147  O dochúatar hi comfochraib dona longaib rothogaibset idna 148  catha ósa cennaib cinnchomair frisin mbéist n-amnais huathmair 149  imma rothecail ócbath amnas thuascirt in domain. 150  Rothindscansat in Troiáendae cathughudh darcend a tíre ⁊ a 151  n-athardai ⁊ a cathrach. O robás, trá, im na fíbsa dochuaid 152  Ercoil dochum na cathrach. IMásech dano doralatar .i. ní 153  hinund slighi roghabhsat na Troiannae dochum na long, ⁊ rogab 154  Ercoil cona shlúagh dochum na Ti. IMthúsa Ercoil, rosiacht 155  cósin Trói ⁊ fóuair in Trói n-oslaicthe cen nech ocá dítin nách 156  'cá gabáil. Conos-tarat fó cíaigh ⁊ fó corthair thened, co ro-mharbh 157  an-rop inéchta innti, co rothinóil in murro ór ⁊ argat, 158  seóit ⁊ máine ⁊ indmassa na catrach leiss. Nocha n-érlai asin 159  cathraigh acht cía térnai do rind gái ⁊ do gin chloidhem.

 p.8

160 [Dares c. 4.] 130b INtan íarum atchúas do Lámhedhón inredh 161  na cathrach rothintái for cúla don cathraich, conos-tárla tel i tel 162  do Ercoil im-medón shéta. IS annsin, thrá, rolá Ercoil sním día 163  menmain, ⁊ rolín a shainnt do thodhail fhola na Tróianda, ⁊ robris 164  ráon catha tré nert fer for fórmna mathe na Tróianda immá 165  righ: co romarbhadh and Lámedón rí na Tróianda, cona trí 166  macaib ⁊ cona rígraidh ⁊ míledhaib. Dochoid Ercoil íarsin, 167  co mórchoscur dia longaib, co Castor ⁊ Pulluic ⁊ Nestor. Íar 168  comrac íarum dona slúaghaib rorannsatt etarru in mbrait. Do 169  Thelamón rosiacht Esióna inghen Lámedoin, fóbíth is hé cétna 170  láech do láthaib gaile na Grece dochóidh isin cathraigh. Ó thairnic, 171  trá, aní sin uile dochuuaidh cech toisech dib día thír co 172  mbuáidh ⁊ coscor.

173 

Ba dubach dushaimh domenmnach, tra, Príaimh mac Lámedhoin, 174  ríghdomna na Troianda ⁊ na hAsia bice, don mórglifit 175  donn-ánic .i. loscad na Trói ⁊ a arcain, a séoit ⁊ a máini 176  ⁊ a indmasa ⁊ a bratt do breith do Grécaib, a shíur fein do 177  breith i ndóire ⁊ a tabhairt i tuarustal ̇ngaiscidh do Thalemón. 178  Ba troma cech ngalar leis toitim a athar ⁊ ár na Tróianda do 179  chor isin chath ⁊ isin chathraigh. Ba hathis ⁊ bá méla mór 180  dano leis búadugud do Grecaib dona Troiandaib, ⁊ Frigía do 181  bith fó chuitbiud ⁊ enechruce. Derbh leis mani tharrastá colúath 182  ní tharrastá  131a cobráth an dioghail2. Arapaidhe is menma 183  comarba bói leiseom cíabó gabháil do láthrach dó. IS ed rop 184  áil [dó,] athnúguth na mur ⁊ deimnighudh na catrach ⁊ córoghudh 185  sluag ⁊ popul. Dodechaidh íarsin d'imrádud sin do chathraig 186  a athardhai cona mnái .i. Écuba, cona macaib .i. Echtor .i. 187  Alaxander .ii. Diophoebus .iii. Helenus .iiii. Troilus .u. Ocus 188  Andromacha ben Hechtoir mic Priaim. Ocus dá ingin Príaim, édhón 189  Casandra ⁊ Poliuxína. Robái mór macc la Priaim, cenmóthá in cóic 190  fhersa Écubu, do macaib imtach ⁊ caratban. Céd mac, iss ed adfiadhar 191  do genemain úadh uile, ⁊ ní ármidhter nech díb isin tsíl ríghdai 192  cenmóthá in cóicfersa Écubai ⁊ mic aile rogenatar o mnáibh  p.9 193  dlighthechaib ⁊ ó chommám[aib] córaib téchtaidhibh. Ní ármidhter 194  immurro na mic dorónta i n-etechtu ⁊ i n-adhaltras isin chenéul 195  rígda. IAR riachtain, tra, do Príaimh dochum Trói doróntá múir 196  móra daingne leis immon Trói, comtar uilliu commór oldate na cét-múir. 197  Dorónta fochlói ⁊ rátha móra impe doráith. Rotinólait 198  slóigh ⁊ sochaidhe móra dona fíb robátar for esróidiud sechnón 199  Frigíae ⁊ Assíae bice, co mbeth ócbath látir lúthbasach aice 200  do ghabáil ⁊ do chathugud darcend a cathrach. IS airi doróni 201  sin, ná tístáis námhait  131b fair cen airius inna chatraigh ⁊ 202  cen imdeghail ó ócbaidh rochalma, amal tancatar for a athair 203  .i. Lamedon. Conrótacht leis rigimscing amra im-medhón na 204  catrach. Dorónadh dano treb cháin chumtachta ⁊ foradh leis 205  for temair ⁊ dingna na cathrach do dálluc ⁊ d'fordécsin ⁊ do 206  dibricud námhat tairis sechtair: arc (i. dind) Príaimh ba hedh 207  a hainm. Rocossecrad leis altóir do Íoib isin rígimscing hisin 208  'na erchomair fadeisin. Conrótachta leis dóirsi na cathrach co- 209  léir. IT he anso a n-anmand na ndorus .i. Antenor .ii. Idia 210  .iii. Dardanida .iiii. Ebusee .v. Cithimbre .vi. Troiana.

211 

INtan íarum atcondairc Priaim in Trói fothaichthi ⁊ ro-thairisnighestar 212  daingne ⁊ sonairti na cathrach, ocus o roairigh 213  sloigh ⁊ sochaide erlama leis, dorat múin imbi do cathugud fri 214  Grécu. Líach leis íarum ilar na laech rochalma ⁊ imbed na 215  miledh ngaiscedach, cena n-imbirt fri dighail a athar ⁊ a cathrach. 216  Fobith doróscí ind ócbath sin do ócbadhaib domain 217  uile, etir lúas ⁊ léimnigi, etir snám ⁊ dibricudh ⁊ clesamnaigi, 218  etir imbrim eich ⁊ charpait, etir imbeirt gái ⁊ chlaidibh ⁊ imbeirt 219  fhidchille ⁊ brandub. Doróscichset dano eter cruth ⁊ deilb ⁊ 220  deichelt ⁊ ání ⁊ athlaimi. Espach leis íarum intan bái forás fora 221  slúagh  132a inna chathraigh cena n-imbirt fri torba. Roboi 222  oc frithalemh cía aimser nóreghad do díghail a osnaidhe, conid 223  airi sin rogairedh dhó Antinóir, toisech sin ⁊ erlabraidh deirscaigthech 224  do Troíandaib, día chor fri thechtairecht hi tíre 225  Gc, do acallaim na tóisech dodechatar chucai la hErcoil do 226  orcain na Ti, día acáin fríu ind étúalaing móir roimretar for  p.10 227  Príaimh .i. [a]athair do marbhad, a chathair do loscain, a shíur 228  do brith i ndóire, a ór ⁊ a arcad do shlait, a chathair do innriud, 229  cen dire, cen mathigudh nách neich dib sin fris. Ba doilghe 230  cech ráet leis dano cen tidhnacul a shethar a dóire, ár día 231  tidnaicthae dósum a síur asin doire dogéntáis síth ⁊ córus.

232 

[Dares c. 5.] Dochuaidh dano Antinóir fri techtairecht amal 233  roforcangrad fair: fairend óenlungu al-lín. ISs ed luide intí 234  Antinoir artús, in Moesiam, co Péil. Trí laa ⁊ téora aidhche 235  dhó for oegedacht i suidi. ISsin cethramadh loo immurro roiarfaigh 236  Péil scéla dó, dús can a chenél ⁊ cía rofhóidh fri 237  techtairecht. Rofrecair Antinóir: “fri techtairecht dodechadsa”, 238  ol se, “ó Paimh mac Lamedóin, ó rígh na Troiandae. Do 239  Troianaib mo chenél. Do aisnéis immurro ⁊ do inn[i]sin na 240  domenman áidhbli fil for Príaim don domíadh ⁊ don mélai 241  doratsat Gic fair .i. a athair do marbadh ⁊ a chathair do 242  loscad, a shíur do dóeradh, cenam- 132b maithighud fris. Nó-loghfadh 243  dano cech ní díb sin día tuctha dó Isióna a síur a dóiri.” 244  Amal rochuala fochétóir intí Péil anísin, ros-gab ferg ⁊ tóirrse 245  dond athesc sin, condébairt: “IS dánatus ⁊ [is] essamna mór do 246  Troíanaibh toidecht cen fháosam, cen chomairche ina tíre [co] 247  Gcu, fobíth bá mór d'ulc dorinnset fri Grecu.” Rodlom, tra, Péil 248  do Antinóir [dul] asin tír ⁊ asin phurt. Táníc, tra, Antinóir íar 249  forcongra ind ríg dochum a lunga. Rochuirset a luing for muir, 250  ocus tancatar rempu sech Bóethíam dochum Salamiae. O tháinic 251  co Talemoin, co rígh Salamiae, roinnis a techtairecht dó .i. do 252  chuinchid Isiónae chuic[i]seom sech cách — ar is dó tucad il-lóg 253  a gaisceidh ⁊ a míltnechta — ⁊ atrubairt nárbó coír ingen in 254  cheníuil rígdai do bith i ndóiri ⁊ fhoghnam amal chumail. Ro-frecair 255  íarum Talemón ⁊ atrubairt na derna olc fri Priaim ⁊ 256  ní hé fórúair techt in tshlúaghaid, ⁊ asbert ná tibred do neoch 257  in chomáin doratad dhó il-lúag a gaiscidh. Rodlomai dó astír 258  íarsin.

259 

Dodechaidh Antinóir iarsin dlomadh sin ina luing, ⁊ táinic 260  co hAchiam co Castor ⁊ co Pullúic. Roinnis doibside aní  p.11 261  imma tánic, ⁊ atbert corbó ferr sith ⁊ charatrad na Troianda ⁊ 262  Priaim oldás a n-eisith. Día tuctha dó dano Isióna forcúla ro-badh 263  ádhbhar don [t]síth sin ⁊ don c[h]aratrad. Rofhrecratar side 264  ná dernsat fochunn daebtha no essoentad fri Troiándai  133a ár 265  ní rabatar oc argain nách ic loscud na cathrach, nách ic tabairt 266  a braite. Asbertatar danoch acu robói Isíona, ⁊ diamad acu 267  nobértáis arcúlu do Phríaimh. Atbertatar dano fris na beith 268  ní bádh sía isin tír, ár doruménatar is do brath Gréc tháiníc 269  ó Thróiandaib. Téit iarum Antinóir astír dochum a longu, 270  com-mbrón mór ⁊ co nduba. Atfét dia muintir in n-athis ⁊ 271  in mebul mór tucadh fair o Chastor ⁊ o Pulluic.

272 

ISs ed dochuaidh íarsin in Pilum co Nestor, ár na badh 273  meraighecht dó nech do thóisigib in tshlúaghaid cen ríachtain. 274  Roíarfaig Nestor scéla dó, cisi thucait ara táiníc. Atfét Antinóir: 275  “do chuinchidh Isíonae inghine Lamedóin”', ol sé. Amal 276  rochúala Nestor anísin rogab ferg ⁊ luinde fri Antinóir, ⁊ at-bert 277  bá cró[d]acht ⁊ bá naemnáire mór do Tróianaib tiachtain 278  co Grécu: fóbith is toisechu dorónsat Troiannai olc fri Gcu 279  oldás Gic fri Troiannu. Ba toirsech intí Antinóir don chuitbiuth 280  rofuirmedh for Priaim ⁊ fair fadeisin ⁊ for Troiannu uli.

281  O dochuaidh iarum 'na lungai roimrái cech ndírech aramus 282  Troi. Íar ríachtain don cathraigh adfét a scéla ⁊ a imthechta 283  ó thúus co dered do Priaim. “IS ar nemní, tra, is tomáite duitsiu 284  cech olc dorónsat Gic frit costrathsa i farradh na méla ⁊ na 285  athisi ⁊ na dímicen doratsat fort féin ⁊ for Troiannu  133b 286  uile don chursa. Man[i] dingba, trá, dít in méla sin ní bía do 287  máin co lá mbratha: mani thócba dano do ghaiscedh úas gaiscedhaib 288  cáich, co fesatar fir domhain in díghail dobéra forsna 289  Gcaib dorónsat olc frit. Ní bá menma dano la cech n-óen 290  turcébas airbirt ngaiscidh úas áird hi tíribh Gc corob forbsi 291  tóisech imbres gaiscedh ⁊ ánius ⁊ allud. Mani choméir ócbad 292  rochomnart fri cath ⁊ fri fogail na Gci, coraib gol cecha 293  leithe isin Gic léo.”

294 

IS sí sin techtairecht Antinóir.

 p.12

295 [Dares c. 6.] Confócartha, tra, a huili maicc do Príaimh, ⁊ a 296  uili thóisig ⁊ a uile ríg ⁊ a mílidh. Rocomgairmed dó dano 297  Antinóir ⁊ Anachís ⁊ Aéneas ⁊ Aucoligonta ⁊ Panthus ⁊ Lampades. 298  O thancatar, tra, na tóisig uile dochum na dála ⁊ atrubairt 299  Paimh rád n-athisc fu íar ríachtain, “Rofhóidiusa”, ol 300  Príaim, “Antinóir uaim fri techtairecht i tíre Gréc do chuinchid 301  mo dígdhe [ó Grécaib] íarmo chrád dóaib. IS dó rofháidius 302  int[sh]ainrudh, dús in tiberthá mo shíur dam asin dóire. Ní namá 303  immurro ná tucadh sidhe asa dóire, acht dorónsat fochuitbiud 304  immum fadesin ⁊ fo Troiánaib uile. ISs ed, trá, as áil dámsa: 305  slúaigh ⁊ sochaide do dul isin nGréic do chuinchid Isiónae ar 306  écin húair na hétar ar oais no ar charatradh. No comad buide 307  [leu] a telcud huadhib dar éisi na braite  134a dobértha asin Gréic 308  árna beitís arboir na Troiannae fó chuitbiudh ní ba síre la 309  Gcu.” Roguid iarum Príaim a macu colléir, ⁊ ronert comtís 310  airchindich oc tinól cech ráeta, oc tabairt chind for airimmeirt 311  slúaigh ⁊ sochaidhe. Cidh mór ronert cách insin mórmó ronert 312  Hechtoir.

313 

Rofregair dáo Hechtoir — is hé cetfher roraid insci isin dáil 314  ⁊ i comthinol na Troiána — co n-érbairt: “Mesi,” ol sé, “óen do 315  Throianaib, lásmad ferr díghail mo shaenathar ⁊ dénam neich 316  bad maith la Príaim, cid aca dofhaethsaindsae. Acht nammá atágur 317  in gnímsin tinscantai mani berthai i cind ⁊ mani forbantar 318  ⁊ mani ructhar i calad, ⁊ is móite a mebol duib a 319  thinnscetal ⁊ cen a forba. Fóbíth at lia Greic oldáthe, it ilardai 320  a slúaigh ⁊ a popuil ⁊ a socraite di cech leith fo Eóraip 321  ule. Ocus cid óen túath no óen aicme nammá do Grécaib níptá 322  do lín na gaisced a tairisium, cénmóthá mórshocraite na Gice 323  uile. Ar cid edh bad áil do Gcaib conérset fir Eórpa léo 324  óthá trethon Silail i ndescert Etále co tuaiscert tíre na nÁgándae 325  isin chorthair immechtraigh na hEórpa benas frisin n-ocián 326  mór fathuaidh. Atethfet, coméirgfit dana léo, mád áil dóib, fir na 327  n-innsi mara Torrén, othá rind Pithir i Sicil  134b co Pacén ⁊  p.13 328  co Posfoir, co inber mara Point. Ní háil damh íarum tóchuiredh 329  ind fhíallaichsin, fóbíthin ní fil di ócaib domain lucht as commaith 330  gaiscedh fríu. Ar ní bíat acht hi cathaib ⁊ i congalaib 331  ⁊ i cocthib: cech tuath oc orcain ⁊ ic inriud a chéli, co 332  nd[at]athlaimite oc imbirt gái ⁊ sceith ⁊ chlaidib. Ní hinunn 333  ⁊ lucht na hAsíæ bice: ní romúinsetar sidé dóib bith i cathaib 334  no i coicthibh, acht i síth ⁊ cáinchomrac ⁊ indess dogs. 335  Ní fil lib íarum sluagh fón innassin; conidh airisin nách sant 336  lem tochuiredh na laech s[i]n dona fil cutrummus do laochradhaibh 337  domain. Ní thairmescub immurro díb arná habairthe 338  is día émudh dam. Ní bá mo chuitse immurro dorega farcend”.

339 

[Dares c. 7.] Robói immurro Alaxandér oc nertad chocaidh 340  fri lucht na Gci ⁊ atrubairt: “Bíam tóisech don tslúaghudsa, 341  ár farétar co ndingiun toil Priaim, co tiber búaid ⁊ choscur asin 342  Gic sech [cach]. Brisfet for mo naimte: dobér seótu ⁊ máine: 343  ticub féin slán dom thigh arcúla. IS dé atá lem, fóbíth robá 344  óen na fecht oc tafhann i sléibh Ída: conaca chucum Mercúir 345  mac Ióib ⁊ téora mná rochoema 'na dheghaidh .i. Iuno ⁊ Uenus 346  ⁊ Minerua. Atfetet scéla dam fochétóir. “Dorónadh émh”, ol íat, 347  “cobled mór dona huilib bandeib ⁊ fherdéibh lá Péil mac Aiáic, 348  co fócurthe trá dochum na bándsisin na huile dee, eter firu 349   135a, ⁊ mhnáa im Ióib mac Sáturind, im Apaill mac Ióib, im 350  Dardán mac Ióib, im Mercúír mac Ióib, im Neptuin, im Uénir, 351  im Meneirb, im Iúnaind. Ní tucad immurro Discordía and eter. 352  INtan íarum ros-gab failte mór ina n-óltigh dochóid Discordía 353  co lubgort na n-E[s]perda co tuc uball óir ass ⁊ co roscrib 354  inscribend ind .i. hoc est donum pulcerrimae deae, co rotheilg 355  úadi dar seinistir in tige 'na fiadnaisi uile. Roingantsigset na 356  slúaigh anísin ⁊ roerleghad 'na fiadnaisi aní robói isind ubull. 357  Ásaith, trá, cosnum mór don scéol-sin eter na trí bandea as 358  cháimi robbátar isin domhun .i. Íunaind ⁊ Minerba ⁊ Uénir. 359  Bá cosmail dino ri Íunaind ná raibi cosnam frie, ar bá hingen 360  ríg .i. Sháturind, bá síur ⁊ bá ben ríg aile .i. do Íoib mac  p.14 361  Sháturind. Ba cruthach, t, ind inghen sin, etir fholt ⁊ rosc 362  ⁊ fíacail, eter méit ⁊ chórai ⁊ chummai: folt fochóel fathmannach 363  furri. Dá brái dubai dorchaidi lea co mbentáis foscud 364  i cechtar a da grúade. Nírbó menma léa ben do mnáib 365  domain do derscugud dí ar chóemi. Cid Menirb dano, nirbó 366  menma lea nech do chomardad fría[e], ar fhebas a crotha ⁊ a 367  delba ⁊ a chenéuil ⁊ a heladhan, fóbíth cech eludu dogníter isin 368  domhun is úadhi rohairced. Rothocaib dano Uénir a cruth ⁊ a 369  daelb ⁊ a súarcus for áird, fobíth cech súirge ⁊ cech lennánacht 370  fil isin domun  135b is úadhi atá: ár ní raibi isin domun mhnái 371  a maccasamla, conidh isin fechtain no[cha] fetaitís roisc dhoíne 372  a décain ara háille ⁊ ara sochurcháine. Dochótar dino i mbrithemnacht 373  co Íoib: “ni bérsa,” ar eiside, “bhreith dúib; acht eirgid 374  co Alaxandér mac Priaim fil i sléib Ída ⁊ regaid Mercúir reuib 375  corop hé béras breith dúib.” “Tancatar íarum a cethror .i. Uénir 376  ⁊ Íunaind ⁊ Menirb ⁊ Mercúir rempu chucumsa,” ol Alaxander, 377  “co rucasa breith dóib íar ngelladh lúacha rim ó cach mnái díb. 378  Torgaid dam íarum Íunand ríge na hAsíae móire día nderscaigind 379  hí dona mnáib aili. Torgaid Meneirb immurro eladain 380  cach réta dogníat dí laim duine. Torgaid dam Uénir in mnái 381  bád chóime nobiad isin Gic, dia mbad hí noderrscaiged don 382  mnái aili. Rop hí mo brethsa, trá, corbo Vénir ropo sochraidhiu 383  and. Dobéra dano damsa Uenir in mnái as áillem bís isin 384  Gic amal rogaell.”””

385  And adbert Diophoebus “is degcomairli dobeir Alaxander, 386  arbair ⁊ slúaigh do techt isin Gréic do thabhairt braite ⁊ athgabala 387  esti, co mbad buide lasna Gcu comassec do dénum.”

388 

ÍArsin, trá, rotairchanastar Helenus dóib fástini con-érbairt: 389  “Ticfat námait co Troiannu: fochichret in Trói darcend: mairfit 390  firu na h-Asía, día tuca Alaxander mnái asin nGic.”

391 

Dorairmesc dano Troil  136a mac Priaim oc rádh ind athisc 392  sin, ósar mac Príaim in Troil sin arái n-áeisi: treisi immurro 393  indás Hechtoir ar imguin ⁊ áni ⁊ forneurt. IS bec, t, ná radechrad  p.15 394  imbí ic nertad in cathaigthe. “Ná tairmescad ní imuib,” 395  ar sé, “sáibfástíne Heleni.” Ropo guth cét a beolu óen léo techt 396  isin Greicc.

397 

[Dares c. 8.] O rofitir dano Príaim toil ⁊ accobor cáich, ⁊ o 398  roairigh corbó áil léo ule techt in tslúagaidh, rofhóid Alaxandér 399  ⁊ Diofóeb in Foeniam do thogha ⁊ do theclaim miledh, 400  amus ⁊ óclách do dul in tsluagaid. Roherfhúacradh dano o 401  Príaim for a phopul ⁊ for lucht a thíre i coitchend tiachtain 402  do dáil ⁊ chomairle. Rothecaisc a macu isin dáil sin co mbád 403  tigerna do cech ósar dibh a shinnser. Roinnis dano don popul 404  'na degaid side cach tarcasal doratsat Gic forrusum na Troiana, 405 conid airi sin”, ol Príaim, “as áil damsa Alaxandér co 406  slúag imbi do chor isin Gic do díghail neich dona holcaib 407  móraib dorónsat frind. Acht chena cidh nách hé Antinóir 408  innises scéla dúib, ár is hé dochóid isin Greic fri techtairecht.” 409  “Am éolach, émh”, ol Antinóir, “isin Gréic. Atchonnarc a láechu 410  ⁊ a n-ánradu, ⁊ ní fil ní armad écen dúibsi a n-ecla: ar is áiniu 411  ⁊ athlaimiu for córaidh ⁊ for trénfhir ⁊ for mílid andáte mílidh na 412  nGc.” “Cesc dino”, ol Príaim, “in  136b fail húaib nech lásmád 413  olc techt in tslúaghaid?” Rofregair íarum Panthus mac Eúfronn, 414  fer airechdai do Throiánaib ⁊ degcomairlid ámra, con-érbairt ó 415  guth airísil: “Atchuaid dámsa mo athair”, ar sé, “fer díarbó 416  ainm Alaxander, aimser hi tibérad side mnái asín Gréic, comad 417  hé sin forbha ⁊ forcend na Trói. Fóbíthin dorostar co slúag 418  ámhnas áichthidi 'na degaid: dobértar na Troiana fó gin gái ⁊ 419  chlaidib; conid ferr deiside bith i síth ⁊ i cáinchomrac, amal 420  atáthar ann, indás tóchuired slóigh ⁊ sochaide no-ínrifed in 421  Trói ⁊ nos-millfed.” IN tan rochúala íarum in popul augtardás 422  Panthíi roláset gáir ⁊ chuitbiud ⁊ fonitniud imbi. Ocus atrubartar 423  ani bád maith lá Príaim dogéntáis airi. Asrubairt íarum 424  Priaim fríu. “Maith lemsa éimh”, ar sé, “fúr na long ⁊ tinól 425  slúaigh do techt isin Gréc. Ar día ndentáís[i] comairli far ríg 426  ní thesaba maith na hordan foirb.” Doróni Priaim dano atlugud  p.16 427  buidhe doib uile, ⁊ roléic dóib imthecht isin dáil ⁊ techt 428  dochum thighe. Rofoíded Hechtur isin Frigia túascertaig do 429  chuinchid sloig ⁊ sochraite.

430  INtan rochúala Casandra ingen Priaim in chomairle rofuabair 431  a hathair, rotinnscsin tairchetul in-neich nobiad archiund 432  and, co n-érbairt. “Bíaid, t”, ol sí, “mor d'ulcc din scéol sin. 433  Dofoethset láeich ⁊ ánraid, rig ⁊ rurig,  137a tóisig ⁊ ócthigeirn 434  na hAssía dond imrádud sein.”

435 [Dares c. 9.] Tánic íarum amser thechta for muir, ⁊ roscaich 436  cumdach na long. Tancatar mílid ⁊ slóigh o Fhoenía hi comaitecht 437  Alaxandér ⁊ Diophóebi. Tánic Echtair mac Priaim co 438  slogaib ⁊ sochaidib asind Frigia thuaiscertaig. Tánic iarum 439  aimser fordécsana in mara. Ocus roguid Priaim aní Alaxander 440  co ndernad coglicc follomnogud in tslúaigh rofóided malle fris. 441  Rofóidit dano tóisigh aile 'na[fh]arrad .i. Diophóebus ⁊ Áeneas 442  ⁊ Polidamas. Roerfhúacair dano Priaim do Alaxander co mbád 443  fri techtairecht nódechsad do denum síth ⁊ cháinchomraic eitir 444  Gcu ⁊ Troiannu.

445 O roscachitar, thra, na hulisa, dodechaid Alaxander cona 446  c[h]obluch ar fut mara Toirrén, ⁊ Antinóir rempu oc breith éolais 447  dóib. Nírbó chían, trá, ríasin n-amsirsin i ndechaid Alaxander 448  dochum thíre na nGc ⁊ ría tóscugud co comfochraib Cetheree, 449  doluid Menelaus mac Atir, árdtóisech side do Gcaib, dochum 450  insi Pil do acallaim Nestoir, co comránic fri Alaxander mac 451  Priaim ciundchomair. Ba machtad mór íarum lá Menelaus in 452  sluag rigda d'aicsin iconn imram. Ingnad leis immed na long 453  ⁊ rolín in chobhlaig. Derb leis is im mac ríg no rigdomna 454  robátar. Ni rolam dano táeib ríu, acht tánic cách dib sech 455  a chéile.

456 

IS hí sin ré ⁊ aimser i tánic Castor ⁊ Pullúic co slúag 457   137b impu co rabatar hi comfochraib Frámiae, ⁊ rucsat don 458  chursin Isionum ingin Lámedóin léo dochum a tíre.

459 

ISna laithib cétna dano robói sollomain mór i n-inis Chetheree 460  .i. sollomon Íunainde. O thainic, thrá, Alaxander i comfhochraib  p.17 461  do phurt Cetheree — in Cetherea hisin, inis mór hí, 462  ⁊ tempull do Uénir inti — is annsin ros-gab ecla átrebthaidi 463  na hindsi ríasin coblach romór, ⁊ roíarfaigsetar cia robói isin 464  chobluch ⁊ can dodechatar ⁊ cid día túitchetar. Rofrecair doib 465  íarum Alaxander: “Priaim rí na Troiánda rofoidh a mac fri 466  techtairecht .i. Alaxander, co ndísed i tíre Gc, co rothadled 467  ic Castor ⁊ ic Pulluic.”

468 

[Dares c. 10.] INtan rochúala, t, Elenna [ingen] Leda, derbfhíur 469  Chastóir ⁊ Phuilluic ⁊ ben Menelái mic Atir, ríachtain 470  Alaxandir isin phurt, tánic am-medon na hindsi co rabi for ur 471  in tga hi comfochraib in puirt hi raibi Alaxander; fóbíth 472  dochúaid a menma fris, ⁊ rotholtnaigestar di in gilla rochalma, 473  caindel ⁊ ánle ⁊ dretel na huile hAsía, co mbúaidh crotha ⁊ 474  delba ⁊ súarcusa dóine ndomain. Rind n-ága ⁊ áiniusa ⁊ imgona 475  tuascirt in betha asa haínius ⁊ asa hurdarcus ná rathalla 476  isind Assía fri muir Torréin anair, co ndechaidh síar isin Greic 477  co mbered buaidh ⁊ choscur cecha cluichthi i n-óenach na Greci, 478  ⁊ ní choemnacair oclách na octhigern ná rigdomna cutrummus 479  fris do lucht  138a na Gci, co roscáil a theist ⁊ a erdarcus fón 480  Éuroip uile, co rocharsat bantrocht na n-Athanáensta arna cúisib 481  sin, conid airi sin tánic ind rígan Helena dochum na trága co 482  faced o súilib cinn in nech adchúala o chlúasaib. ISsind inis 483  sin robái tempul ⁊ ídaltech Deáne ⁊ Apoill, ⁊ is í suidiu doróni 484  Helena a idbarta dona hidlaib doréir, amal ba bés dona geintib 485  i sollomnaib a ndée ⁊ a n-arracht. Íarsin atcúas do Alaxander 486  Helein do dul dochum in phuirt. Ó'tcuala són dano, tánic codían 487  do décain a crotha. O'tchonnairc, t, rod-char comór, ar 488  ní raibi do mnáib domain mhnai nochosmailiged fría im deilb 489  ⁊ im dénum acht Políxina ingen Priaim nammá. Ni roacht-side 490  dano cutrummi friesi im hordon ⁊ im erdarcus ⁊ im sercaigi, 491  conid airisin rod-char Alaxander mac ríg na Trói, corbó lán 492  cech n-alt ⁊ cech n-ága and dia gd. Tánic dano Alaxander 493  i fíadhnaisi na hingine do thaiselbadh a crotha ⁊ a écosca, a  p.18 494  eirraid ⁊ étaig, fóbíth bá hétach intlaise bái ímbi, cona imdénum 495  do dérgór drumnech, cona ecor do legaib logmaraib imbi anechtair, 496  ⁊ tonach derscaigthe fria chnes dond étuch sirec[d]ai 497  cona chimhsaib deiligthe di ór fhorloiscthe. Ba sochraid ⁊ ba 498  úallach indas in toichmi thuc leis do déchain in banchuiri. 499  O rodéc cechtarde araile díb tarrasatar ed cíana cách díb ic imsellad 500  a chéile. IS hí  138b dano a mét rochar cách díb araile 501  co nárbó dúthracht léo eterdeilig[ud] etarru co bás. Roforcongair 502  dano Alaxander fora muntir comtís fúiridi ⁊ comtís erlaim fri 503  taithmech a long acht co tísad ind adaig. O thánic íarum ind 504  adaig dochóid Alaxander cona muintir do indriud ind ídalthaige; 505  ⁊ doberat láim thairis. Rucsat Helenam cona banntrucht léo 506  dochum a long. Bá maith, tra, lá Helind aníséa. O roglé dó 507  indred ind ídhailtaighe ⁊ sárugud Uéniri ⁊ Apaill ⁊ breith 508  Helene for aithedh, atchualatar lucht na cathrach anísin. Tecait 509  as-cech aird. Doberat tend comraic do Alaxander arna ructhá 510  uadib a rigan co mbetís fir marba ocá cosnam. 'Arsin atcúas 511  dond [fh]airind [do] Tróianaib bátar isna longaib anísin. Tangatar 512  side lomthornacht asa longaib, ⁊ rogabsat a n-armu forru, 513  ocus ro-inretar in magin-sin ⁊ rogabsat ina-rabe and do brait 514  ⁊ do chrudh. Tancatar íartain 'na longaib ⁊ roimretar co port 515  Tenetos. O thancatar cosin portsin rofúabair Alaxander cendsugud 516  Helene, ar dorala i nduba ⁊ i ndobrón mór ar scarthain 517  fría tír ⁊ fría talmain ⁊ fria muintir fadeisin. Fóidhis íarsin 518  Alaxander techta co Priaim, do aisnéis scél dó inneich 519  forcoemhnacair and. INtan iarum atcúas do Menelaus robói 520  i n-inis Pil breith a mná i mbrait do Alaxander ⁊ argain na 521  hindse,  139a dochuaidh fachetóir co rabi in Sparta ⁊ rotóchuired 522  dó a brathair Agmemnón, ⁊ atchuaid dó Helind .i. do breith 523  do Alaxander, do mac rig na Troiana ar athedh ⁊ ar elód.

524 

[Dares c. 11.] Teite Alaxander colleicc cona mnái ⁊ cosin 525  mbrait móir rogab co Príaim cosin Trói, ⁊ atfét a scéla íar 526  n-úrd ond úair dochúaid for conair cosin n-úair donáníc. Ro-gab  p.19 527  tra subuchus ⁊ lúth mór Priaim don scéul doríghni Alaxander, 528  ar indar leis robad buidhe lasna Gcu coemhchlód ⁊ 529  imassec don brait ⁊ dona mnaib .i. Isióna darcend Heline. 530  Ecmaing ni hed robói and.

531 

INtan atchonnairc, tra, Priaim brón ⁊ dubai ⁊ mertin for 532  gnuis Helene robói ocá comdidhnad ⁊ icá nertad ⁊ icá gellad 533  dí nobethe dia reir, ⁊ ní bad mesa dí beith isin Trói indaas 534  beith isin Lacdemoin i raba remi.

535  Amal atcon[n]airc immurro Cassandra ingen Priaim aní 536  Heleind rothinnscain fástine ⁊ tairchetal aneich nóbiad archiund: 537  marbad in tslóigh ⁊ thimdíbe na tóisech, tuitim na ríg, etarimdíbe 538  na ruirech, dichennadh na cathmíled, fordinge na curad, 539  támthutim na senorach, dilgend ⁊ loscud na cathrach, indred 540  an tíre ⁊ in talman ⁊ ind feraind. “Beti, tra”, ar sí, “láeich ⁊ 541  ánraid ⁊ cathmilid,” ar sí, “fo chonaib ⁊ fíachaibh. Bíat lána 542  na maige do chnámaib na láech, día cendaib, dia lessaib, día laragaib, 543  conid isin fechtain  139b farétfa nech imtecht for maighibh 544  na Trói ri himmad na cúala cnám in-cech maigh. Dofáethsat, 545  tra, fir Éorpa ⁊ fir Asía tad fhotha, a ingen!” ar Casandra.

546 

ISí sin fástine Casandra do Troianaíb.

547 

Tánic, tra, ferg Priaim fri Casandra din scéol sin, ⁊ doratad 548  bos fa bél.

549 

O thánic íarum Ágmemnón do Spairt robói ic comdídnadh 550  ⁊ ic nertad a bráthar. “Na bid merten na dobrón fort,” ar 551  sé, “ar dogéntar th'ainech ⁊ ní bía fó mélai. Ar atresat fir 552  thréna na hEorpa uile do díghail th'osnaide, ar is cuma do-génat 553  a digail, ⁊ amal bid fri cech n-áen díb fein dognethé.” 554  ISed deisid léo íarum techta do dul uadib sethnón na Gci 555  uile do thóchasul shlúagaidh na Gci, do fhúacra chatha for 556  Troiánaib. Roherfhuacrad úadib ar thúus for Achil ⁊ Pátrocuil, 557  dá ríg na Mirmedonda, ⁊ for Nemtolim rí inse Róid, ⁊ for 558  Diómid rí innse Arpis. O thancatar side d'insaigid Agmemnóin 559  co mbatar in Sparta, ocus dorónsat a seissiur tóisech comluga 560  ⁊ cominsce ⁊ c cotaig ⁊ óentad, ⁊ atbert[at]ar na dingentáis  p.20 561  caingen aile ría techt co slógaib ⁊ co sochaidib do díghail for 562  Troiándu in dímiada móir tucsat for Grécu. Roórdniset íarum 563  Agmemnón do impeir ⁊ do aírdríg forru uile. Rofhóidset íartain 564  techta co Grécu do thinól ⁊ do thocasal na Grece uile, othá 565  in cend airtherach  140a slebe Elpa andes co coicch Traciae ⁊ 566  Alaniae fathuaidh, othá iairther tíre na Macedonda aniar co 567  tracht mara Égetai sair, co mbetís coinne mence ⁊ comhdhála 568  ⁊ tercomraicthe cecha criche fóleith acu: co mbetís nóthe ⁊ longa 569  ⁊ lestair erlama léo, ⁊ co mbétís 'na slúagaib ⁊ 'na cathaib 570  h[i] purt na nAthne[n]sta co n-escomlaitís íarum for oinchói 571  dochum na Trói do díghail a sáraichthi.

572 

Castar immurro ⁊ Phullúic, iar closin doib a sethar do 573  brith ar athed ⁊ ar elod do Troiánaib, dochótar 'na luing for 574  muir do áscnam in degaid a sethar. IS ed doch[u]atar iarum la 575  toeb in trachta Lesbetai, co rothimairg anbthine íat dochum 576  thíre, co tardsat a luing hi tír. IS annsin testátar Castor ⁊ 577  Pulluic, ⁊ ni fes cia dechatar íarsin: acht atberat na geintlidhe 578  rosothe i ndib retlandaib condat Gemini a n-anmand an-nim. 579  IS doigh immurro is badud robadit isin ainbthenach. Robatar 580  immurro ind Lesbetai fora n-iarair in-noaib ⁊ il-longaib co 581  roshirset commin óthá inber a tíre corice an Troi, ⁊ ní fhúaratar. 582  Cenco beith, tra, d'esbaidh for Grécaib din sluagud sin, acht na 583  da ánrath ⁊ na da rind n-agha sin ba mór esbaidh doib.

584 

O roscáil, trá, in scélsa fón Gréic .i. Elend do brith ar 585  athed, dofúasnad  140b mór fon Éuraip uile óthá tíre na Meótacda 586  co hinber srotha Réin. Rofích a nGrécaib uile in scél sin, fó 587  bíth bá mebul lá cech túaith ⁊ la cech cenél innti amal bad fu 588  fadeisin dognethe. Robatar, trá, dála mence in-cech tuaith, ⁊ 589  dochótar aithesca cáich cochéle día fhis cuin bad mithig dóib 590  techta for conair, ⁊ roherlaimigit dóib aidmi na conaire, etir 591  longu ⁊ siúla ⁊ refeda, etir biad ⁊ étuch ⁊ indili. Roglésaiset 592  na Tesáldai a n-eochu ⁊ [a] ngraighe dia mbreith co hor in 593  mara. Roglantá luirecha ⁊ cathba[i]rr na Mirmedóndai dia meirg 594  ⁊ salchur. Roarmthá a ngái comtís géra fri fogail námat ⁊  p.21 595  echdrann. Roslipthá a claidib ⁊ imorchoraigit a scéith ría 596  ndul for conair. Roerlaimigit timthaige ⁊ erredai ⁊ étaige na 597  nAthnénsta. R[o]bói, trá, óengáir arfut na Gce uile fóbíth 598  roraindset íat fadéin. Drem díb a cailtib ic búain na fidbad 599  coná cluined nech guth a cheile díb la himed na sáer ⁊ lochta 600  ind fognuma ic tescad ⁊ ic timdibe ⁊ ic snaide na crand. Drem 601  aile dib i cerdchaib ic dénum arm ⁊ íarnaig .i. ic dénum 602  chlaideb ⁊ lúirech ⁊ scíath, ic slibad ⁊ ic slaide a n-arm. Ní 603  rabi, tra, isin Gréic ule nech cen monar fon innassin. Robdar 604  lána do dunadaib ⁊ do longphortaib óthá in corthar airtherach 605  Rétiae anairdes  141a co íarthar tíre Tracíae for Erphoint sair-thúaidh. 606  Robátar ann na hA [th]nensta i ndúnad. Robátar 607  Pilipénsta ⁊ Mecenda ⁊ Lacdemónda i n-óinbale. Robatar Argai 608  ⁊ Danai [⁊] Pilasci. Robatar and áes Tráciae ⁊ Arcadiae ⁊ Tesáliae 609  ⁊ Achaiae ⁊ Boetiae. Robátar in Macedondai ⁊ in Mirmedondai 610  ⁊ ind Íondai. Robatar ann na Galátacdai ⁊ na Telsciatai 611  ⁊ ind Eoldai. Nírbó ní, thrá, in tinólsa na Gci corici 612  in tóchastal robói i n-innsib marv Torrén. Ni mór forácaib 613  commet intibsidé óthá tonna in mara Áratacdai cosna 614  gáethlaighib Meotacdaib. IT íat so na hindse ir-rabe an tochas[t]alsin 615  .i. hi Creit ⁊ hi Ci[pi]r ⁊ hi Roith ⁊ hi Pil ⁊ in Salamia 616  ⁊ isna hindsibh díanid ainm Acspartide ⁊ innsi Celiberniae 617  ⁊ inis Ambrache. Robói dano tinól mór hi Corcira ⁊ Ithaic 618  ⁊ Egelai ⁊ in Cutheria ⁊ in Calamia ⁊ in Carpado ⁊ i Treit 619  ⁊ in Íuén ⁊ is-Sodaim ⁊ in Calamis ⁊ in Égina ⁊ in Patreida 620  ⁊ i n-innsib Celidónis ⁊ i n-innsib Babidi ⁊ in Maccorés ⁊ in 621  Abarthia ⁊ in Sciro ⁊ in Peperetho ⁊ hi Lenno ⁊ in Tháeso ⁊ 622  in Imbro ⁊ in Sciro ⁊ i n-arailib innsib olchenai dochél clú 623  ⁊ erdarcus. Ocus is ed innister and co tancatar sluaig ⁊ sochaide 624  cid isna tírib comfochraibe filet a comaithces na nGréc an[d]es 625  ⁊ atúaidh ⁊ iniar. Dodechatar ann ámna huathmara na n-Éutruscecda 626  failet a tuaiscert na hEtále, asa gaisged dorósce do clannaib 627  domain. O dechadur  141b dano lucht Dalmatiae ⁊ Dardaniae  p.22 628  ⁊ Istriae ⁊ Panuníae ⁊ Retiae, dochodar and in lucht rocalma 629  failet isin chorthair tuascertaich in domain fri sruth 630  n-Istir atuaid .i. anreth Dacia [⁊] Alania. Dodechatar and dano 631  Dromantauri filet ic inberaib na Meótacda. Dodechatar and 632  marc ... saería na nAgarda. Dodechatar ann dano Melachli 633  seichtori sáera na slúag sin. Dodechatar and béos Ypomelchi 634  ⁊ Ypódés ⁊ Groni ⁊ Neurai ⁊ Agatharei, ⁊c.

635  [Dares c. 12.] Robói, trá, tinól morshluáigh do phurt na n-Athanénsta. 636  Mór mbuiden ⁊ cuitechta tancatar and. Mór do rígaib 637  ⁊ do tóisechaib ⁊ do thigernaib ⁊ do trénfheraib ⁊ do láthaib 638  gaile na Gce dodechadur and. Mor di airbrib ⁊ cétaib ⁊ 639  mílib tancatar ann. Is cuit péne na herracht andsin inn Eoraip 640  uile cona slúagaib, cona rigaibh, cona tuathaib, cona chenélaib. 641  Mad nech atchised muir Toirrén, cruth robrecad do longaib ⁊ 642  lestraib ⁊ libarnaib, robad áebind a décsin. Ba lór d'erfidibh 643  in talman don lucht robátar for telchaib ⁊ trachtaib na nAthanenste 644  forchomét na coblach ⁊ na slóg ⁊ na mbuidaen do muir 645  ⁊ do thír .i. aicsin cech ríghdomna ⁊ cech ríg ⁊ cach tóisig, 646  inna toichim ríghda, aicsin cech miledh ⁊ cech trénfhir fó armaib, 647  ocus ic déchain in leith ón  142a muir na rámha icond imrum 648  ⁊ séol n-ildathach cecha tire, fóbíth rotinolad an-robai di 649  longaib ⁊ lestraib i n-airiur na hÉorpa uile ⁊ in n-innsib mara 650  Toirren. Co ndernta sretha dib la hor trága na n-Athanensta 651  d'immarchur morslúaigh na hEórpa ule dochum na Trói.

652 

IS hé so immurro lín long dochúaidh cech toisech do Gcaib 653  'sin cobluchsa.

654 

Cét long ba si fairend Agmemnóin mic Átir, a tírib na 655  Mecenda.

656 

Menelaus mac Átir, a Sparta .lx. long. 657  Archilaus ⁊ Pertinonor, dá ríg Boetiæ .l. long. 658  Ascalapius ⁊ Alimenus, ex Arcomero .xxx. long. 659  Epistropus ⁊ Scedius, ex Proscidía .xl. long. 660  Aiax mac Telamoin ⁊ Isionae ingine Lamedóin co seisiur 661  tóisech .i. Teocrus a brathair ⁊ Bublatio ⁊ Amphimacus ⁊ Doríus 662  ⁊ Teséus ⁊ Pulixenus, cóica long a lín. 663  Nestoir a Píl .lxxx. long.  p.23 664  Toas o Etholiam .xl. long. 665  Aiax mac Olei, a Locris .xxx. long. 666  Venerius ex Inania .xl. long. 667  Antipus ⁊ Pilipus ⁊ Toas ex Celidóne .xxxvi. long 668  Ulix ex Odisia no Ithaca .xii. long. 669  Protesalaus ⁊ Protarcus, ex Pileo .xl. 670  Emileus, ex Pilis .x. long. 671  Podamas ⁊ Machón, da mac Escolapi, ex Eutrus . . . xxxix. 672  Achil ⁊ Patrocuil, dá ríg na Mirmedonda, ex Pathia. cóica 673  long. 674   142b Telepolemus ex Róda .ix. longa. 675  Polipites ⁊ Leontheus ex Larisa .xl. long. 676  Diomides ⁊ Euryalus ⁊ Stenelus ex Arpi .xl. long. 677  Piloctines ex Me[li]boia .vii. longa. 678  Goreus ex Cipro .xxi. long. 679  Prothous ex Manesia .xl. long. 680  Agapénor ex Arcadia .xl. long. 681  Mnesteus ex Athenis .cóica long. 682  Lín, trá, do ardrígaib dorímther sund do Grecaib nói ríg 683  cethrachat uile.

684 

[Dares c. 15.] IARsindí, trá, tancatar uile do phurt na n-Athanensta, 685  rotochuirit a uile tóisig co hAgmemnón diá chomairle 686  cinnas dogéntais. O thancatar iarum na tóisig i n-ainbale atrubairt 687  Agmemnon fríu co ndechsaitís drem uadib do insaigid 688  Apaill, dia íarfaigid cinnas nóbíad in slúagad, in bad soraid no 689  in bad indola eitir. Romol cách in comairle sin ⁊ dochúaidh 690  Achíl ⁊ Patrócuil frisanísin. O ráncatar íarum coruici Delfus, 691  tempul Apaill, roíarfaigset scela dond arracht. Rofregair Apaill 692  doib co mbad chóir techt in tslúagaidh, ar doristís co cathbúadach 693  dia taigh cind .x. mbliadan íar ndula for in Trói. 694  Roedbair Achil edbarta móra do Apaill isin dún sin. INtan, 695  tra, robói Achil ic dénum na n-edbart isin tempul, is ann tánic 696  Calchas mac Gestoris co ndánaib ⁊ edbartaib ó Troiánaib do 697  Apaill. Tánic side isin tempul ⁊ iarfaigis scéla na Troianna  p.24 698   143a coléir, cindas nóbíad for cind dóib don chathugud ⁊ don 699  chomthócbáil bái dóib fri Gcaib. Rofrecair Apaill co cuirfide 700  darcend in Trói cind .x. mbliadan. O'tchuala Calchas anísin 701  tanic co hAchíl ⁊ doróni a oentaidh ⁊ a charatradh fris, ⁊ do-deochatar 702  col-longphort na nGrec. Roinnesetar a scéla ⁊ a 703  n-imthechta. O roscachitar, trá, na huile sea atbert Calcas fa 704  muintir a longa do chor for muir ⁊ for fairge. Dorónsat na 705  slúaigh airisium anísin. Tuctha rempu Ascaláip ⁊ Menelaus 706  comtís éolaig dóib cech ndírech aramus na Trói, ar robátar i 707  longai Íasoin prius.

708 

IS ed dochótar arthúus díaraile insi robói fó mámus Priaim. 709  Toglait in n-insi sin. IARsin, trá, tancatar co hinis Tenédos, 710  dú i mbítís seóit ⁊ máini, ór ⁊ argat Paim ⁊ na Troianda. 711  Doberat na Gréic a fuaratar and do dáinib fó gin gai ⁊ claidib. 712  Tinolait 'na fúaratar do sétaib ⁊ máinib. IArsin, trá, tancatar 713  rig na nGc i n-óenbaile co hAgmemnón do chomairle cid 714  dogentaís.

715 [Dares c. 16.] IS hí comairle dorónsat: techtaire do dul uadib 716  fri haithesc co Priaim do chuinchid Helene ⁊ na braite ronuc 717  Alaxander a hinis Cetherea. Tancatar na techta .i. Diomíd ⁊ 718  Ulix, co Priaim ⁊ atfiadat a n-aithesc dó doléir.

719 

Céin, tra, robás im na fíbsa, rofoided Achíl ⁊ Téleip 720  (.i. filius Ercolis)  143b do indriud Moesiae. Teophras is he 721  bá rí intiside. O'thancatar co Moesiae argait an tír, teclaimmit 722  brait ⁊ cethra an tíre co hóenbale. Tárthetar slúaig ⁊ sochaide 723  in tíre forru im Theophras, 'má ríg. Rofuacair Teophrais comland 724  áinfir forru. Tan atchuala Achil anísin rochuir etach 725  imtecht de ⁊ rogab a chatherriud catha ⁊ comlaind imbi. 726  Rogab éim a lúirig d'iúrn athle[g]tha imbi ⁊ a cathbarr círach 727  cummaide fora chiund. Tanic íarsin fó shlúag na Moesiánda 728  amal leoman londcrechtaig íarna thocrád fo chuilenaib, no amal 729  tarb ndasachtach día tabar drochbéim. Dorat erchor do 730  manáis móir lethanglais for Theophras, co ruc arrinni triit ón 731  táib díaraile, co ros-anaic Telepus mac Ercoil, co tabairt scéith  p.25 732  ara scáth intan rofuabair in cathmilidh a dilgend doráith. Fobíth 733  dorat oegedecht aidchi do Thélip ⁊ día athair .i. do Hercoil 734  reime, conid airi rosn-anaic. INtan, tra, rogab Teupras céil 735  for écaib rotimna a flaithemnus Telepo, fóbíth is hé Hercoil 736  dorat ríghe dosum, ⁊ romarb Diomid (sic), ⁊ dorat a forba do 737  Theufras; con[id] airisin dorat Teufras a ríghe do Thelip. Ro- 738  ordnig íarum Achíl Telip hi ríge co tardad cís cruthnechta do 739  Gcaib  144a dia fulang i céin nobetís for in togail. Rocomailled 740  dano amlaidsin, Roan dino Télip hi Moesia ⁊ dochóid 741  co mbrait ⁊ co crud mór cosna Gcaib do insi Tenedos. Adfét 742  a scela ⁊ imtechta o thus co forcend do Agmemnón. Buidech 743  síde dano.

744 

[Dares c. 17.] IMthusa immurro na techtaire .i. Diomid ⁊ 745  Ulix, roinnisetar do Paim a n-athesca .i. a cor o Grégaib 746  d'íarraid Helene ⁊ na braite archaena, do denum síth ⁊ charatraid 747  etarru co ndecsaitís Gic for cúlu dia taig. Ni mór, tra, 748  co n-ánic Príaim a fhrecra na mbriatharsa, acht namá atbert dar 749  menmain “IN tabaerthi dobur n-óidh”, ar sé, “a ndorónad fmsa 750  .i. m'athair do marbad, mo chathair do loscud, mo síur do 751  breith i ndóiri.” “Ni dingénsa”, ar Príam, “síth fríu. Ní bérat 752  mnái no brait.” Rofhúacair dona techtaib dula as tír. “Ni [fh]etamar 753  ámh”, ol na techta, “in cóir in comáirle dogníi. Bid doilig d'óentúaid 754  bic isin domun imguin ⁊ imbúalad fri lucht na Gce 755  uile cona sochraide.” “Bid móte,” ar Priaim, “a blad ⁊ a airdercus 756  dund uathiud dogéna cocad sainemhail frisin morshochraide 757  ísin.” “Bid olc dit an cocadsa,” ol na techta: “dofáithais féin 758  and, ⁊ dofaethsat do mic ⁊ do charait.” “Ní mór fórmsa fein 759  íarum anísin”, ar Hechtair. “Bid tercbáil anma, ⁊ bid fotha 760  mo chlua darmése. Mairfet sluagu ⁊ sochaide. Betit  144b 761  cind ⁊ chosa ⁊ cholla ⁊ méde ⁊ medoin íarná tescad ⁊ íarná 762  timdibe do deis mo chloideb. Bid lán an Gc ule do dubu 763  ⁊ do thoirsi, ar dofáethsat mic ar-ríg ⁊ a tóisech ⁊ a n-ócthigern 764  dim' gnímsea.” “Cinnas dogénasa sin?” ol na techt[a]: 765  “ar betit láich do samla ⁊ do chomdelba i cind airge frit. Ár  p.26 766  bid imda and láech lásmbá laind tíachtain ardochindsa. Ní bá 767  íarraid and laóch bas tualaing th'ergaire ⁊ techt thorut.” 768  “Ní bá hamlaid bías,” ol Hechtoir, “biam congancnes ic 769  comrac fri cech fer úadib. Ni chomhraicfet a n-airm frimsa 770  ar faebas na hersclaide.” 771  Rothintáiset na techta íartain co hinis Tenedos do longport 772  na nGc. Roíarfaig Agmemnón scéla dona techtaib, c'indas 773  tíre cosa ndechatar ⁊ cía calmacht na láech, cía trese na múr, 774  cia daingne na cathrach. “Cía nobetís émh”, ar íat, “secht 775  tengtha i cind cech áin acanne, ní fétfaimís aisnís cech neich 776  atchondcammar. Ar rucsat na Tróianda do dáinib domhain 777  uile ar cruth ⁊ deilb ⁊ deichelt. Mairg noda-maindéra, mairg 778  do neuch mairfit, mairg do neoch nos-mairfe ⁊ bas coscrach diib, 779  ⁊ dos-béra frí lár!”

780 [Dares c. 18.] INtan, trá, atchuas in teclomadsa na hEorpa 781  for slúagud dochum na Trói día hindred, dochuas úadib do 782  chuinchid shocraite co a comaithibh ⁊ co hardrígu na hAsía móre, 783   145a ⁊ tancatar a ríghside ⁊ a tóisigh co slúagaib ⁊ sochaidib 784  do chongnum fri Troiannu.

785 Dodechaid and íarum Fundatus ⁊ Amfichastus, dá ríg Zeliae. 786  Dodechaid and dano Cárus ⁊ Amfimachus ⁊ Nestius co 787  sluagaib Colofontae. 788  Dodechaid and dano Sarpedón [⁊] Clausus co sluag Liciae. 789  Tancatar ann dano Epithogus ⁊ Papessus, dá ríg Laríssae. 790  Tancatar and Rémus á Chizonia. 791  Tancatar and Pirrus ⁊ Alcánus co n-ócaib Tracíae. 792  Dodechatar and dano Astánus ⁊ Antipus ⁊ Porcus co sluagaib 793  móraib a Frigía. 794  Tánic Epistrofeus ⁊ Buetius a Uetino. 795  Tánic and Filomenes co sluag mór a Salaconía. 796  Dodechaid and dano Persis Memnón co sluagaib diarmidib 797  asind Ethióib, cend áthchómhairc ⁊ tóisech na huile Asia. 798  Tánic and Esseus ⁊ Amfimachus co slúag Agrestiae. 799  Dodechaid and Epistropus co mbuidnibh imdaib de Alizonia.

 p.27

800 O thancatar na hulese, trá, doróegu Príaim oentóisech imgona 801  forsna huli slóghusu, etir a medon ⁊ dian-echtoir .i. Echtoir. 802  Rosmacht cech fer indegaidh alaile .i. Diofóeb indegaidh Hectoir, 803  Alaxander 'nadegaidh sidhe. Troilus íarsin. Aeneas íarsin, Memnón 804  fodeud. Roerfhúacrad immurro íarsin o Agmemnón for rígraid 805  na nGc tíachtain do chomairle imá n-aithesc tucsat na 806  techta leo ó Príaim. INtan bátar ocon chomhairle is and tánic 807  Nauplius Palamides (.i. filius Naupli) de Zona ex Corna, fairend 808  .xxx. long.  145b. Ferthar failte mór fris. Robói iarum oc 809  erchoitmiud na tánic fochetóir do phurt na n-Athanensta 810  a[r]robói a tromgalar, ⁊ antan rooéthig fair thánic.

811 

[Dares c. 19.] Dochúaid íarsin isin comhairle ⁊ atbertatar 812  Gic bá hí in chomhairle chóir, gabháil ind oidchi imman Trói. 813  Ní roléic dano Palamides anísin, acht a soillsi an lái co robristis 814  for Troiándu, ⁊ saighe immon cathraig iarsin, Romol cách an 815  comairle sin. Roordniset iarum hi forciund a comairle Agmemnón 816  do ardríg ⁊ do ardtóissiuch dóib ule. Rofhóidset dano 817  techta ⁊ tóichléori úadib im-Moesiam ⁊ i n-araile tíre olchena.

818 

Rofhúacair Agmemnón forsna rigaib ⁊ for na míledaib ⁊ for 819  in slog ule co cuirtís a longa ⁊ a mbarca for fairge do imram 820  dochum Trói. Ocus rogab ic nertad na curad ⁊ na láth ngaile 821  ⁊ na clíathbernaide cét, co rofhertáis gléo faobrach fuilech férgach 822  fíramnus fri láochu na hAsía áigthide.

823 

Atraracht íarsin in slúag, ⁊ rotaitmigset refeda a long ⁊ 824  forácsadar in n-innsi. Tancatar cech ndíriuch dochum na Trói.

825  IS beg, trá, ná rocrithnaig in talam o thurgbáil co funed, 826  ⁊ ná dechaidh muir Toirrén dara bruigib dermáraib lásin trén-imram 827  dorónsat fairenn in tríchat ar óen cétaib décc long ⁊ 828  libharnn. Deitbir són dano rind n-imgona fher mbetha ⁊ forglu 829  síl Ádhaim ule, ermór chathmíled fher ndomain in lucht robátar 830  isin  146a choblachsa: fóbíth is and robái in domon im-medon 831  a áese ⁊ a borrfaid, a utmaille ⁊ a díumais, a chath ⁊ a chongal. 832  IS ann robtar trese a fir ⁊ robtar calmai a milid isind amsir i  p.28 833  ndechus in slogadsa. IS airisin na rabí cutrumus frisin laechraid-sin 834  úa thustin dúl arái ngaiscid ⁊ engnama, acht ná rabi 835  Ercoil and nammá, láech dorósci cách.

836 

Dala immurro Príaim, rochuir techtaire do fordécsin ⁊ do 837  tháidhbriud na long ⁊ na slóg fadesin, ceped tan donístáis do 838  muir Torrén do phurt na Trói, co mbetis catha erlama aracind 839  do dítin na cathrach.

840 O rolá iarum in dercaid súil darsin fairgi atchondairc ní 841  n-íngnad: robrecad in muir do longaib ⁊ libarnaib ⁊ lugbarcaib. 842  Atchonnairc in fidbaid fhírádhbail, úasna longaib ⁊ úas cennaib 843  na curad, do séolcrandaib ardaib ergnaib in betha. Atconnairc 844  brechtrad na seol n-illathach di dathaib écsamlaib étaigh cech 845  tíre úas na séolcrandaib. Dochóid íarsin co fis scél do Paim. 846  Roíarfaig Priáim scéla do. IS ann dixit: 847  “Andar-lem ém amal rodercus”, ar sé, “domárfás tromchéo 848  tiughaide ⁊ glasnél dub dorchaidhe forsind fhairce, co roleth co 849  níulu nime, cona acus nem huasa cind ⁊ coná hacus ler fona 850  longaib, ar rolín dorchatu in cocái ó nem co talmain.”

851 

“Domárfás íarsin fogur gáeithe gére  146b gailbighe: indarlem 852  noth[r]ascérad fidbada in betha, amal esnad mbrátha. 853  “Rochuala breisim thornige móre: andar-lem ba hé in nem 854  dorochair, no in muir rotigh, no in talam roscáil i n-ilrannaib, 855  no amal nothut[it]ís frosa rétland for dreich an talman.” 856  “Ali, ced eter sin?” ar Priaim. 857  “Ni anse”, ar in techtaire. “In glasnél tiugaide atconnarc 858  úasin ler, it hé anála na curad ⁊ na lath ngaile rolínsat dreich 859  na fairge ⁊ a cobán fil etir nem ⁊ talmain, fobíthin frisrócaib 860  in gal ⁊ fiuchiud na ferge faibraige i n-erbruinnib na láech 861  lánchalma, conid fair roimretar a feirg for imarbáig ind imrama 862  co rolín in n-áer úasa. 863  “Fogur na gáithe gairge atchúala, is hí osnadach ⁊ bolcfadach 864  na tnfer sin la scís ind imrama ⁊ la himthnúth cosnama 865  tosaig. 866  “IS hí dano in toirrnech rochúala, détglés ⁊ imchomailt 867  fiacla na míledh, ⁊ treschur na rama, ⁊ briscinmnech na sculmaire,  p.29 868  ⁊ cutaim na ses, ⁊ breisim na fern síuil, fogur na ngae ⁊ na 869  claideb, ⁊ trostgal na scíath, grinniguth na saiget, golgaire na 870  cathbarr ⁊ na lúirech, la mét ind imrama ⁊ na sesbemend nó-bentáis 871  na mílid forsna ráma icond imram. Atá do chomnairte 872  na lámh imbrit na ráma, co fochroithet na bárca ⁊ na libarna 873  cona-fairnib ⁊ a luchtlaigib, cona sesraib, cona cláraib, cona 874  n-armaib. 875  olc sin, a dhuibh.” 876   147a “Cid aill atchonnarc?” ol Príaim. 877  “Atchonnarc iarsin brechtrad ind étaig illathaig co n-áille 878  cech datha roleth darsin fairgi ule: indar-let bá do phuplib 879  ildathachaib robrecad ind fhairge uile. Ni aca ernail dhatha 880  isin domun ná rabi and, etir glas ⁊ gorm ⁊ dérg ⁊ huaine ⁊ 881  chorcair, etir dub ⁊ fhind ⁊ odhor ⁊ buide, etir brec ⁊ dond 882  ⁊ alad ⁊ rúad.” 883  “Atchondarc íarsin coméirge in marv i n-aírde fo chosmai- 884  lius slíab n-árd.” 885  “Atchonnarc cach slíab andiaid araile. ISs ed airdmius lem 886  nolethfadh cech sliab ⁊ cech tonn dib darsna Troianda ule.” 887  “Roarthraigestair dam iarum braine na mbárc ⁊ na libarn 888  ⁊ corra na long ⁊ cind na míled.” 889  “Roarthraigestair dam étaige ⁊ timthaige ⁊ brethnasa na 890  ríg ⁊ na tóisech. Atchonnarc idna ⁊ fidbaid ⁊ slegdaire na 891  ngae ⁊ na croisech a brainib ⁊ a corraib na long.” 892  “Atchonnarc drong ⁊ damdabach na caladsciath, cona timthugu 893  do lannaib óir ⁊ argait inna timchell, íar n-oraib na long 894  immacuáirt. Nobenad lainrech na n-arm mo rosc uaim, ⁊ taithnemh 895  ind óir ⁊ ind argait ⁊ imchumtaigi na claideb ⁊ na calg 896  ndét ⁊ na nglass gai cona muincib ⁊ na sciath cona lannaib 897  ⁊ cona n-imdénmaib di ór ⁊ do argat. A mbrechtrad, tra, ind 898  étaig illathaig, it hé na síuil esredacha robatar huasna longaib 899  ⁊ uasna bárcaib.””””

900 “IN t-anfod mór  147b tháinic isin fairge co mbátar na 901  tonna amal benda sléibe, it hé tondguir na seisbeimaend nóthinta  p.30 902  a corraib ⁊ a brainib na mbárc ⁊ a bóssaib na ráma 903  ⁊ a taóebaib ⁊ a srónaib na long. Bid tnútha[ch] in tecmongsa. 904  Biat imdái mairb. Biat imdai cuirp élnide fó chonaib ⁊ énaib 905  ⁊ fíachaib do chechtar in dá leithe. Bid garb an comhracsa condricfad 906  fir Asía ⁊ Éorpa. Comraicfid anál ind Ethiopácdai frisin 907  Tragecdai, co mbiat cend ar díb cendaib. Bid tnúthach 908  ind imthúarcain dogénat na hailithir, in Persicda a haerthiur 909  in betha ⁊ in Macedónda asa íarthar. Bá dirsan nád bói 910  miltengaid dognéth córai fri Grécu, co tintáis asin mhaigin hi 911  táat.”

912 

Tánic in sluag colléicc hi purt na Trói, céin robatarsom 913  for na briathraibsea. Rolínsat in n-airer do longaib ⁊ libarnaib. 914  Rogab chenai [Hechtoir] ind airer fu co tánic Achíl, dia n-érbrad 915  is totum exercitum euertit. Fóitir in fer cetna do fordécsain 916  ⁊ do chor shula taírsiu, ⁊ dochuáidside ⁊ atchondairc rémend na 917  mbuiden ⁊ na cath, cech cath ⁊ cech slúag immá ríg ⁊ immá 918  tóisech, oc escomlód asa longaib.

919 

Atchúaid íarum do Priaim cruth ⁊ delb ⁊ écosc cach ríg 920  ⁊ cech tóisig, cech óclaig ⁊ cech míled do Gcaib. 921  Esbaid so ar in laebar. 922   149a . . . ic tafond Alaxander, co tárat Áenías scíath dara ési 923  ⁊ corodíarsinsáer di lámaib Menelai. Dochuaid Alaxander dochum 924  na cathrach post. Nóx praelium dirimit.

925 [Dares c. 21.] Dollotar trenfhir Eórpa ⁊ na nGc arnabárach 926  arcind chatha na Troiannae. Huathmar, thra, indas na luinde 927  ⁊ na barainde ⁊ ind nítha tucsat léo isin chath, Achil ⁊ Díomid 928  in-airiniuch catha na n-Gc; Hechtoir immorro ⁊ Áeneas 929  in n-airinuch catha na Troiannae. IS ed immorro tucsat tóisig 930  na nGc léo fordinge Hechtoir diafét[at]áis. Acher, trá, in gres 931  roláset. Robúirset cotnúthach isin cathsin damrad rochalma 932  Asía ⁊ Éorpa. Dochótar ann na mílid rotna darcend cumaing 933  inn-agaid a námat. Grandi na hárdi robátar ann .i. laindrech 934  na claideb ⁊ a n-áeblig oc túarcain na scíath, findnéll na cailce,  p.31 935  comtuarcain na claideb ⁊ na ngai ⁊ na saiget frisna lúirechaib 936  ⁊ frisna cathbarraib, briscbruar dano ⁊ beimnech na mbocóti 937  iarná trúast[r]ad dona claidbib ⁊ do[na] brathlecaib bodba ⁊ dona 938  laighnib lethanglasaibh a lámaib na láech lanchalma. Robrecad 939  in t-áer úasa cind do dibraicthib na n-arm n-écsamail. Ro-batar, 940  t, táesca fola codíarmidi ic snigi a ballaib ⁊ a haltaib 941  ⁊ a hágibh na láoch, co rolín etrigeda ⁊ cobána ind ármaige. 942  Gand combach rofersat in ceth[r]ar rigmíled .i. Achíl ⁊ Díomid, 943  Hechtoir ⁊ Áeneas.  149b Roslaidsetar na slúagu etarru. 944  Robái Achíl ⁊ Díomid oc fortbiu na Troianda a airiniuch catha 945  na nGc. Robói immurro Hechtoir ⁊ Áeneas oc fortbiu na 946  nGc a haireniuch chatha na Tróianda. Roimbretar íat for[s]na 947  sluagaib co torchratar ilchéta do cechtar in dá ergal. Bá méte 948  nobeth i scélaib ⁊ airisnibh co lá mbrátha a ndoróni Hechtoir 949  nammá isin lathisea do mórgnímaib.

950 IS ádbal, trá, fri turim cid an-rotrascair do rigaib ⁊ do 951  thigernaib ⁊ do thrénferaib, cenmóthá a ndorochair día láim 952  do drabarshlúag ⁊ do dáiscardáinib is diármide side. Batir 953  cda, trá, a gluind, ic dul cohadhuathmar tría thuru a námat 954  co farcaib martlaige dona collaib arbélaib na nGc. Doróni 955  chró mbodba do chollaib a námat imbi immácuáirt, cor'bó múr 956  rodaingen dó fri hucht na nGc. Robái Achíl dano don leith 957  aili oc slaide na slúag, ic marbad na mbuiden, co torchratar 958  sochaide móra do sháeraib na Troiannae lais. Romarbsat dano 959  Áeneas ⁊ Diomid ili rochalma do cechtar in dá leith.

960 IS andsin dorala Arcomenus, rígmilid side do Gcaib, al-loss 961  claidib fri Hechtoir, co torracht a luinde léomain co Hectoir, 962  co tarat bulle  150a do chlaidib dó, co ndernai dá gabait 963  de. Ó'tchonnairc immurro Palamón aní sin .i. Arcomenus do 964  thuitim do gnìmaib Hectoir, doroich cobruthmar bághach indegaid 965  Hectoir. Sóidh Hectoir fris ⁊ beirid rúathar n-adúathmar 966  adócum, co torchair Palamon leis isin magin sin. Dorúacht 967  íartain Pistrópus do chomruc fri Hectoir, co torat erchor do 968  manáis lethanglais for Hectoir, co rochuir Hectoir secha anísin. 969  Rocertaig íarum in gai chucaiseom, co tarla, na scíath, co ndechaid  p.32 970  trít fein íar tregtad in scéith ó ichtur co úach[t]ur, co 971  n-erbailt Pistropus desin fochetóir. 972  Dochuaid dano Scedíus arcind Hectoir do chuinchid a erdarcusa. 973  Derb leis ropad lán in domun día anmum día tochrad 974  dó Hectoir do thuitim leis. Tánic immorro Hectoir cohuathmar 975  áigthidi araamus conos-fargaib cen anmain. Tánic Cliofinor do 976  chomrac fris co ngáirside gairm nemnech [nduabais] fair. “Fer”, 977  ar sé, “théte ardochind innosse not-mairbfe ⁊ etarscarfaid t'anmain 978  frit chorp. Bíat fáilid in dithrubhaig ⁊ ethate ind aéuir dit.” 979  “Frit fein impaifes sin ule”, ar Hectoir, la tócbáil in gai bái 980  ina laim, co tabairt forgaba for Cliophinor, co rabi 'na crois 981  triit, co torchair dochum thalman. Reithid Hectoir chucai co 982  ruc a fodb ⁊ a chend leis. Don-ánic fáisin Dorcus. “Ní béra 983  cen  150b debaid”, ar sé, “ind fadbsin. Ní ba hinund duit ⁊ 984  na láich rofhersat gléo frit cos'tráthsa.” “Bád íarum nomáide”, 985  ar Echtoir. “Día fis tiagmait”, ol se. Cotrecat íarum. Dorochair 986  Dorcus annsin la Hechtoir íarná chrechtnugud coádbhal.

987 

Rofúabair Polixenus íarum comruc fri Hectoir darési in 988  lochta sin, co torchair la Hectoir. Tánic Idumeus fón cuma 989  cétna: ni roscar Hectoir fri side co rós-marb.

990 Ochtur, trá, do rígaib rothrénaib do ghlangassraid na Gréci 991  romarb Hectoir in láa sin ar galaib óinfher, cenmóthá an-romarb 992  do míledaib calmaib asa hainm docheil clú ⁊ erdarcus. Días 993  rigmíled roth[r]ascair Áeneas mac Anachís ar galaib óenfher isin 994  lathi cétna .i. Amphimáchus ⁊ Nereus a n-anmann, cenmóthá 995  an-romarb do doescarslúag. Tri tóisigh immurro do Troiannaib 996  romarb Achíl in-n[e]urt gaile .i. Seufremus ⁊ Ypotemus997  Astríus. Ropo adúathmar, trá, a delb Achíl in laasin. Cathbarr 998  círach immá chend, día sceindís gái ⁊ chlaidib ⁊ chlochai. 999  Lúirech threbraid trédúalach treinglommach, nos-dítned ó hó co 1000  hescait. Claideb mór míleta 'na laim, frisna gabtís lúirecha ⁊ 1001  cathbairr, ara géri ⁊ ara áthi ⁊ ara ailtnidecht. Cromscíath 1002  caladgér for a chlíu, i tallfad torc trebliadan no lanamain i cosair. 1003  Bá lán [immorro] o or co hor de delbaib dracon ndodeilb  151a 1004  ⁊ do delbaib bíast ⁊ bledmíl n-ingantach in betha, do ildelbaib  p.33 1005  torothor[th]aib in talman. Robói danoos i n-indscribiund in 1006  scéith delb nime ⁊ talman ⁊ iffirn, mara ⁊ aeóir ⁊ etheoír, 1007  gréne ⁊ ésca ⁊ na rend archena rethit i n-ethéor. Ní raba 1008  isin domon catherriud catha no comhraic no comlaind amal in 1009  n-erriudsa Achíl. Fóbíth is hé Ulcáin goba Iffirn doróni in 1010  n-armgaisced sin Aichíl, íar mbrith a airm féin do Phathrocail 1011  reime do chomhrac fri Echtoir, co ros-marb Hectoir ir-riucht 1012  Achíl, ⁊ co ros-fodbaig im étach Aichíl, conid íarsin doróni Ulcáin 1013  in n-arm nemnechsa do Achíl artí gona Hechtoir.

1014 

Bá cróda, thrá, in mesc[ad] dorat Achíl for na slúagaib. Mór 1015  ríg, mór rurech, mór rúanaid, mór tríath, mór tigerna, mór 1016  trénfher robátar íarná fortbiu isin berna miled ruc Achíl i cath 1017  na Troiannae. Romarb dano Díomid sochaide dona slúagaib 1018  la díis do rígmíledaib na Troiannae domarbad dó [.i. Nestius 1019  ⁊ Nestrisca.]

1020  INtan immorro atchonnairc Agmemnón ríg na nGc ⁊ 1021  tóisigh imda día muintir do marbad ⁊ ár a shlúaig do chor, 1022  roherfhuácradh día muintir tiach[t]ain for cúla ⁊ scor na hergaile. 1023  Doníther ón dano. Lotar na Troiannai día cathraig 1024  co mbúaid ⁊ choscor. IMthusa immorro Agmemnóin, rotóchuiret 1025  chuci sidé rig ⁊ airigh na nGc, ⁊ rogab ocá  151b nertad co 1026  nábtís tercmenmnaig cía dorochratar sochaide úadib; ar donicfaitís 1027  slóig ⁊ sochaide móra aran-ammus a Moysia isinlau íarnábárach. 1028  1029  [Dares c. 22.] ÍARnabárach immorro tic Agmemnón co nGrécaib 1030  co mbátar for láthir na debtha, ⁊ rogab ic nertad na 1031  láech ⁊ na ríg co tístáis cona n-uilib míledaib ⁊ óclách[aib] 1032  dochum in chatha in laa sin.

1033 

Lotar na Troiannai don leith aile. Ferthar cath fergach 1034  and di cech aird. Mór, trá, buáine in cathaigthi fri ré. lxxx. laa, 1035  cen tairisimh, cen úarad, cen óithigud, acht cách oc túarcain 1036  a chéli díb. Dorochratar, thra, ilmíli do laéchraid Assiae ⁊ 1037  Éorpa isin chathugud sin. Cencobeth d'esbaid for in tshlúag 1038  cechtarda acht an-romarbadh frisin ré sin, ba mór esbaid. Mad  p.34 1039  a ndoróni Hechtair frisin ré sin do deggaisciud bá lóor d'airscélaib 1040  do feraib in betha día festa colléir.

1041  a ndoróni Hechtair frisin ré sin do deggaisciud bá lóor d'airscélaib 1040  do feraib in betha día festa colléir.

1041 

Amal atchonnairc immorro Agmemnón ilmíli do thuitim 1042  día muintir cech lái, ⁊ o'tchonnairc in fordingi móir dorat 1043  Hectoir forru, ⁊ amal atchonnairc na maige lána dona collaib 1044  ⁊ dona hapaigib ⁊ dona cnámhaib, co nábo inimthechta in magh 1045  mór ótha múru na Trói corici scuru na nGc, la himbed na 1046  coland ⁊ lá slaimred na fola. Mád ind Assia bec immorro 1047  nir'bó inatrebtha ule óthá tairr mara Point atuáid corici Eifis 1048  fades, la drochthuth na fola ⁊ na coland ic lobad ⁊ la dethaig 1049   152a na n-apaige 'cá loscud isna híltentib, co rogaib ág ⁊ 1050  accais ⁊ aingces in tir uile de, co rocuired an ár do doinibh ⁊ 1051  cethraib ⁊ biastaib [⁊ énaib]. Amal atchonnairc íarum Agmemnón 1052  na huile sea, rofóidi dá tóisech dia muinntir fri techtairecht co 1053  Troiannu .i. Ulíx ⁊ Díomid, do chuinchid ossaid teóra mbliadan. 1054  Tan, trá, dochúatar na techta isin chathraig rochomraicset 1055  fri hócu do Throiannaib. Roiarfaigsetside scéla dóib. Atbertatar 1056  na techta “fri aithesc ossaid”, ar íat, “dodechamar co 1057  Priaim.” Ó rancatar iarum co rígpheláit Príaim, atfíadat a scéla .i. a 1058  tíachtain do chuinchid osaid ó Gcaib, fri cóiniud a coem ⁊ a 1059  carat ⁊ fri hádnacul a marb, fri híc a n-othrach, fri daingnigud 1060  a long, fri tercomrac a slúag, fri lessugud na longphort. O ro- 1061  chúala Paim íarum in athesc hísin rotóchuiret dia insaighid 1062  a slóigh ⁊ a sochaide, ⁊ roinnis dóib aní frisi-tancatar techta 1063  na nGc .i. do chuinchid osaid téora mbliadan. Nírbó maith 1064  immorro la Hectoir in t-ossad do thabairt. Tamen dorat a 1065  himpide ríg na Tróianda, ar robo maith leosíde daingnigud na 1066  múr, ádhnacul a carat.

1067 

Roleth, tra, clu ⁊ erdercus Hectoir mic Priaim sechnón na 1068  huile Assia ⁊ na huile Éorpa. Ba cocur cecha deisse  152b 1069  etir primcathracha in domain. Óenchathmílidh co n-úath, con-erud, 1070  co luinde leoman, co crúas choradh, co mbuille míled, co 1071  n-ainbthinche onchon, oc cathugud ⁊ oc comérge ⁊ oc comersclaig[i],  p.35 1072  co n-uathiud a c[h]athrach fri láechu athlama ána íarthair 1073  in betha. 1074  IS amlaid so immorro nóinnistea in scél sin.

1075 Atá fer mór úathmar ic cathugud icon Trói: romarb trían 1076  na slóg a áenur, ⁊ roth[r]ascair na trénmíledu, ⁊ roling darna 1077  laechu, ⁊ rochroith na hergala: rochursach na curada' roding 1078  na rígu, roloisc na longa. Dorochratar al-laith ghaile ⁊ a clíath- 1079  bernaide chét ⁊ a n-arsídhe urgaile ⁊ a n-onchoin échtacha oc 1080  cathugud fris. Rolín na maige do chollaib arbélaib na Trói. 1081  Robói dano óengáir guil ⁊ éighme for fut na Gce tría ágh 1082  ind fir chétna, ar dorochratar a mic ⁊ a n-ue ⁊ a ndaltae tré 1083  ag láma Hechtoir. Mád insi mara Toirrén is mór in gair gubai 1084  robái inntib. Robái gol cecha cléithe léo óthá trethan rinde 1088  Pilóir co Pucén ⁊ Bosfoir. Batir áildi na hingena macdacht[a] 1089  nobítís ic ámrán ⁊ ic dúchund, nógebed do leith dóib dano 1090  imrádud anma Hectoir mále fría cáomaib ⁊ chairtib dorochratar 1091  día láim seom. IS sí a mét, trá, roraith clú ⁊ erdarcus Hectoir 1092  etir pmranna in domain co ros-carsatar banchuiri ⁊ bandála 1090  ⁊ ócmná rebecha in domain  153a ara herscélaib, co 1091  tocraitís asa tíribh do décsain ⁊ do tháidbriud crotha Hectoir 1092  mani gabtáis na mórchoicthi díib. Mad immorro mic rig ⁊ 1093  ócthigern na Gci dochótar corici Thrói óentoisc do décain 1094  Hectoir condringitís for foradhaib ⁊ for lesaib do décain Hectoir 1095  dar formnu na fer. INtan nóbíth fo lántrela[m] gaiscid 1096  ⁊ chongrami ní [fh]etatar na Gréic cidh dogéntáis ar uaman 1097  Hectoir. Ni fetatar cindas noregadáis ara marbad. Ni raibe 1098  do dóinib domain ceped febas a n-engnama ⁊ a n[d]ibricthe 1099  lucht conístáis ermaisi Hectoir ar febas na hersclaige ⁊ na 1100  himdíten. Nocor-[fh]etsatar éim Gréic triasna .uii. mbliadna 1101  techt airi .i. ó asgaid iar, ce dóróscaigset side do dáinib 1102  domhain, ar ecna ⁊ ar éolas, ar gáis ⁊ gaisced.

1103 

[Dares c. 23.] Táníc iarum cend in mithisi. Dolluid Hectoir 1104  ⁊ Troil ría sluagud na Troianna arcind na nGc. Roferad 1105  gléo fercach feochair fáebrach leo isind ármaigh. Rofuabair  p.36 1106  Hectoir cath na nGc co torchair leis Pilippus isin cétna ergail. 1107  Dorat cummasc forru [uili] ⁊ marbais ilmíli diib. Dorochair leis 1108  dano Antipus, toisech síde ámra do Grecaib. Tánic dano Achíl 1109  a le[i]th na nGc, ⁊ dorat athcuma forsna Troiannu, co torchratar 1110  ilchéta díib lais. Romarb dano dá ánrad ⁊ dá ardfhen[n]idh 1111  na Troiannae .i. Licónius ⁊ Eofronius. Ni rabi, trá, cumsanad 1112  for in cathugud  153b cech n-óen lái co cend .xxx. laithe. 1113  Robói, trá, lechtlaige ⁊ carnail mór do chollaib dóine eter in 1114  cathraig ⁊ na scuru frisin résin.

1115 INtan íarum atchonnairc Príaim slógu díármide do thuitim 1116  día muintir lásin fortallín tánic asin Gréic ⁊ asin Moysía, 1117  dochúas úad do íarraidh osaid [co cend] shé mís. Dorat dano 1118  Agmemnon anísin a comairle maithe na nGréc.

1119 

Tánic aimser in chatha. Ferthar cuimleng cróda and dishiu 1120  ⁊ anall. Dorochratar iltóisigh rothréna di cechtar na dá shlóg: 1121  rocrechtnaigthe sóchaide. Rob imda ilach im chend curad and. 1122  Ní roanadh and, tra, icon cathugud frí ré dá lá ndéc.

1123 

IARsin, trá, dochúas ó Agmemnón do chuinchid mithisi 1124  .xxx. laa. Dorat Priaim anísin a comairle na Troiannae ⁊ a 1125  comairle Hechtoir mic Paim.

1126 

[Dares c. 24.] INtan dano thánic aimser in chatha and, dorala 1127  do Andromacha, do mnái Hectoir, aslinge dúaigh dúabais do 1128  ascain imdála a fir. Robo hé in t-aslinge. Delb mór robói 1129  do Hectoir isin stuagdorus robo leis don chathraig, a delb 1130  som fadesin and dano, ⁊ delb a eich fói. Atchonnairc íarum 1131  Andromach a cend do thuitim don deilbsin. Rochuir a socht 1132  aní Andromach íar n-éirge asa súan, adfét do Hectoir in n-aslinge, 1133  ⁊ rogab ocá thairmesc imbi thecht isin cath [in la-sin]. 1134  Ó'tchuala Hectoir anísin asbert nar'bó degcomairle, ⁊ rogab ic 1135  cursachad  154a a mná cogér [⁊ isbert]: “ní thibersa etir mo 1136  gaisced no m'engnum”, ar sé, “ar comairle mná”.

1137 

Tan íarum rogab Hectoir a catheirriud catha imbi ⁊ ro- 1138  fhúabair techt dochum na hergaile, is and [sin] dorat Andromacha 1139  a tríi fáidi úas áird, co ragaib gin ⁊ ecla lucht na Trói [uile] di  p.37 1140  shein; ⁊ tánic rempi co Príaim, ⁊ roinnis dó side a haslinge, ⁊ 1141  atbert fris ara n-astád Hectoir in laa sin cen dul isin chath. 1142  IS annsin, trá, tucad a mac bec arbélaib in cathmíled conid ed 1143  rodn-ast. O rofastad iarum Hectoir rofhúabair Priaim for slúaghaib 1144  na cathrach co tistáis cogúr dochum in catha. Donither 1145  ón.

1146 

IMthúsa immorro Agmemnoin ⁊ Achíl ⁊ Diómid ⁊ Áiaic 1147  Locreta: o'tchonncatar cen Hechtair do thíachtain isin chath 1148  dorónsat nephní dona slúagaib. Rodechrad impu ic slaide na 1149  slúagh, ⁊ ní thallsat a lámha diib coros-timairgsetar isin chathraig 1150  for a cúla ⁊ coros-iadsat forru.

1151 

INtan trá atchuala in béist lánámhnas ⁊ in tendál thaibsenach 1152  día rolas airthiur in betha .i. Hechtoir, séiselbe romóir 1153  na nGc ⁊ in gabud mór ir-rabatar na Tróiannai, berid báre 1154  mbruthmar mbéoda dochum na debtha, co torchratar sochaide 1155  do láechaib na nGréc leis. Dorochair ém leis Idumius isin cétna 1156  erga[i]l. Romarb dano Piclum láechmílid do Gcaib. Marbais 1157  Leuntium béus don ruáthar cétnai.  154b Rogon dano Stenelaum 1158  'na shlíasait. Rogab, thra, fón slúagh fón innas[s]in cor' 1159  imbir a búrach forru amal dam ndamgaire. Ní roan, trá, Hectoir 1160  diib fón inna[s]sin corbó lán do chollaib ⁊ do chennaib 1161  on beind díaraile don c[h]ath. IMthá samlaid connach lía punnand 1162  chorcai i fogomor déis mórmethle, no bomand ega fó 1163  chosaib grega rigraide i n áth etir díb cocríchaib, andáit cind 1164  ⁊ chossa ⁊ cholla ⁊ medóin íarná timdíbe d'fáibur a chlaidib 1165  do rinn gái ⁊ íarna tescad dona claidbínib ⁊ dona gáib robatar 1166  for innell asa lúrigh feisin ⁊ a lúirechaib a echraide.

1167 

INtan, trá, atchonnairc Achíl rind n-imgona na Gci uile 1168  do thuitim la Hectoir ⁊ in chummasc dorát Hectoir forsna slúagaib, 1169  imroráid 'ná ménmain cindas nofhúaberad marbhad Hectoir, 1170  ár ní raibe ic Gcaib láech a dingbala acht Achíles a 1171  óenúr. Derb leis mani thóithsad Hectoir coluath ni thernábad 1172  nech úad dona nói rígaib cethrachat dodechatar Gic in sluagadsa, 1173  ⁊ dobérad scandir for in slúagh archena conná ternáifed  p.38 1174  béo díb úad. Céin dano robái Achíl icond imrádudsa is andsin 175  dorat cathmílid calma do Grécaib (.i. Polibetes) sciath fri scíath 176  do Hectoir. Nírbo fhota rofulaing do Hectoir co torchair lais. 177  Rochuir i socht na Gcu, a thrice romarbad in laech 'na fiad- 178  naise. IS and sin rofuabretar na Gic comairle mbrécaig n-intledaig 179  íarna chúl, intan ná rofétsat ní dó araagaid  155a ar 1180  thairisem ̇ngaiscid. Rob í in chomairle: roláset a n-étaige diib ⁊ 1181  dorónsat dumai dib arambélaib, ⁊ rosuidiged Achíl co ngai 'na láim 1182  im-medon in dumai. Rointamlaigset teched iarum. Roraith in 1183  cathmílid .i. Hectoir, innandaeghaid, ⁊ rogab ic airliuch ⁊ ic athchumai 1184  na míled ⁊ ic slaide ind áir, ⁊ rogab for fodbugud Idumíí 1185  íarná marbad. Tic Achíl chuci fóisin. INtan atchonncatar in 1186  tslóigh anísin roláset óengáir estib, etir Gcu ⁊ Troiannu ⁊ lucht 1187  na cathrach armedón, acht ba co n-innithim écsamail. Rob í innithim 1188  na Troianna iarum, do fhúacra na ceilge do Hectoir. Innithim 1189  immorro na nGc gáir fói na clósed, IS andsin robidg Hectoir 1190  ⁊ rothintái fri hAchíl, ⁊ dorat forgab do gai fair co tarla 'na 1191  shlíasait, ⁊ rothindscan techt i n-ucht a muintere feisin. Rolen 1192  de in caur húathmar as tresam robói i n-íarthur in betha .i. 1193  Achíl, o roling gal ⁊ bruth ⁊ ferg indálta ind, co tarat buille 1194  do gái mór robái 'na láim 'na druim co robris chnáim 1195  a dromma, ríasíu thísad i n-ucht a muintere. Donarthetar slúaigh 1196  na nGc, co roíadsat imbi. Rofóid, thra, Hectoir a spirut fon 1197  innassin. Rochuirset Gic gáir choscair ⁊ commaidme fo chend 1198  Hectoir pmhgaiscedaig in talman.

1199 

O roforb, thrá, Achíl in ngnímsa, roding na Troiandu remi 1200  dochum a chathrach  155b ⁊ focheird a n-ár corici na doirse. 1201  Áráide dorat Memnón dub déchomrac dhó, ⁊ tarrasair fri[s], cíarbó 1202  chomlond dolig, conid hi ind adhaigh roetarscar a comlond. 1203  Tintáid Achíl, íar forba in lái, fuilech, créchtach, clinnech, 1204  día scoraib iar mbuaid ⁊ choscor.

1205 TRóg, trá, in golmairc ⁊ in núalguba robái isin Trói ind 1206  n-aidchisin. Robái mór mbróin ⁊ dubai ⁊ toirse ⁊ lamchomart  p.39 1207  inti, fóbíth testa úadib a ndegthóisech engnama ⁊ a cnú cridhi 1208  ⁊ dos a ndíten ⁊ a cliathchomlai chatha ⁊ a scíath imdhegla 1209  ⁊ a saph cocrichi fria naimte. Ba cathir cen immi a cathair 1210  día éis. Ba costud im ríg costud imbi. Ba coméirghe im chóraid 1211  coméirge imbi. Doróscaigi do láechradaib domain uile ar 1212  ánius ⁊ ar athlaimi, ar gáis ⁊ ar gaisced, ar ordan ⁊ ar imbad. 1213  Ba éolach in-cech eladain. Doróscaigi do láthaib gaile in betha 1214  oc imbert gai ⁊ chlaidib. Roderscaig dano d'feraib in talman 1215  ic brissiud catha ⁊ chomlaind. Doróisci dano ar áni ⁊ ar athlaimi, 1216  ar lúas ⁊ leimnige, di ócaib in talman. Roaccainset 1217  cid sochaide móra dona Gcaib ara airscélaib. Roaccainset 1218  immorro comór na maccoemi ⁊ in t-aes ócc óetedhach thancatar 1219  a crichaib comaithchib día déc[h]ain.

1220 Mor immorro ind[fh]áelte robái i ndúnadh na nGc in 1221  n-aithchisin, cona tuilset in Gic  156a in n-áidchisin a slanchotlud. 1222  Rochuirset a n-imecla dhíb. Rodhíghailsetar a n-osnada. 1223  Roláset a scís díib iar t[r]ascrad in mórmíled rothairbir 1224  a n-ánradu, ro[fh]ording a láechu.

1225 [Dares c. 25.] Céin, trá, robói Memnón arnabárach oc tinól 1226  in chatha do Gcaib, rofhóid Aigmemnón techt[a] co Paim do 1227  chuinchid ossaid co caenn dá mís fri hadhnacul a marb, fri othur 1228  a créchtnaigthe. IAR comarlécud do Priaimh in mithisi rohadnacht 1229  leis Hectoir fíad doírsib na cathrach, ⁊ dorónta cluiche 1230  chointe dó amal robái i smachtaib ⁊ besaib na Troiandae.

1231 

Céin robátar na hossoda robái Palamides oc accáini comór 1232  do ríge oc Agmemnón. INtan dino rochúala Agmemnón anísin 1233  atrubairt nóscérad fa ríge díamad maith ri cách. Arabárach 1234  lai íarum congairther in popul do imacallaim. IS and asbert 1235  Agmemnón nírbó santach immon ríge: fói leis cía nobeth inti: 1236  fói leis cenco beith. Léor leis namá co nderntá enech na 1237  Tróianda. INtan, trá, robái Palámid oc máidem asa ecna ⁊ asa 1238  éolus, asa gaisced ⁊ asa fhlaithemnas, roordnigset na Gic íarsin 1239  do ardríg forru uile. Rogab iartain Palámid in rige, ⁊ roatlaigestar  p.40 1240  buidi do Grécaib. Rop olc immorro la Achíl clóechlódh 1241  ríge do dénamh dóibh.

1242 

[Dares c. 26.] Rogab immorro Palámid for  156b daingnigud 1243  na scor, for métgud na murchlodh. Rogreis dano na míledu 1244  co tístáis cogúr do chathugud fri Troiandu ⁊ fri Diophoeb mac 1245  Príaim. Condrecat, trá, na Troiandai ⁊ na Gic for láthir 1246  debtha arnabárach. IS andsin, trá, robris Sarpedon Licius (Troiandae) 1247  for Grécu, ⁊ rolá ár mór forru. Feraid Telepolemus 1248  Rodius (Gréc) comrac feochair fri Sarpedón (Troiandae). O't- 1249  chonnairc dino Feres mac Admeist, rígthóisech do Grécaib, Telepolémus 1250  do thuitim la Sarpedon, tic cofercach ⁊ co feramail 1251  adochum co mbátar sist fota ic imthúarcain. Dofuit [dano] Feres 1252  (Gréc) íar créchtaib imdaib la Sarpedón. Rothaithchuir dino 1253  Sarpedón fuilech créchtach día thig.

1254 

Céin, trá, robátar oc cathugud dorochratar iltóisigh do 1255  chechtar in dá lethe, acht is lía dorochair do Tróiandaib, do 1256  trénfheraib ⁊ churadaib. Tan iarum robo trom for Troiannaib 1257  dochúas uadib do chuinchid mithisi. Céin, trá, robatar na osada 1258  roadnaicset a marbu, rohothratar a n-athgóite.

1259 

Ba hinill dano do Troiandaib imthecht i scoraib na nGc 1260  céin nóbítis na hossada ar cóir, [⁊] ba hinill do Gcaib techt 1261  isin Trói.

1262 

IS andsin rotóchuired Agmemnon ⁊ Demepons i tech n-imacallma 1263  co Palamid, co rig na nGc, co ndechsaitís in Moysiam 1264  do thabhairt chís chruthnecht[a] ó Thelip mac Ercoil, ó rechtaire 1265  Moysiae.  157a “IS dóigh chena”, ol Palámid, “bid emeilt 1266  la hAgmemnón iar mbeith ir-rígi a fhóidhiud fri techtairecht.” 1267  “Ní ba hemi[l]t immorro”, ol Agmemnón, “lem techt lat fhorchongrasa.”

1268 1269 

IMthusa immorro Palamid, rodaingnigh na scuru ⁊ doróni 1270  thuru roarda immacúaird, 'na timchaell. Machtad immorro lásna 1271  Tróianda, cidh fótera do Gcaib, frecor céill na scor ⁊ athnugud 1272  na múr ⁊ tórmach na rath ⁊ na fál ⁊ fúr cech réta.  p.41 1273  [Dares c. 27.] INtan, trá, robo lán a bliadan Hectoir i n-adnacul, 1274  dollotar asa cathraig sechtair .i. Andromacha a ben 1275  Hectoir ⁊ Pría[i]m mac Lamedoin ⁊ Écuba ben Priaim ⁊ Poliuxína 1276  ingen Priaim ⁊ Alaxander mac Priaim ⁊ Troil mac Príaim 1277  ⁊ Diophoeb mac Priaim ⁊ slóigh ⁊ sochaide málle fu, do 1278  dénum chluiche chainte do Hectoir. IS andsin dorala Achil i 1279  ndorus na cathrac[h] aracind. Amal atchonnaircside fochétóir 1280  in mnái rochóem .i. inní Poliuxína, dorat grádh ⁊ seirc ⁊ inmaini 1280  di. Rothinscan bith indes cen cathugud oc fritháilim 1281  ernadma na mná dó.

1282 

Ba trom dano leis Agmemnón do chor asa ríge ⁊ Palámid 1283  do rígad, fobíth ní rabe ní na dénad Agmemnón airiseom.

1284 

Fóidis íarum Achíl techtaire .i. seruus troianus, do acallaim 1285  Ecuba .i. co tuctha dó Poliuxína, ⁊ nóregad dochum a thíre 1286  cona Mirmedondaib málle fris, ⁊ atbert día ndechsadsom noregad 1287  cech rígh ⁊ cech tóisech di Gcaib ule día thig. Atrubairt 1288   157b Ecuba robo maith lea anísin dia mbad máith la 1289  Paim. Rofhíarfaig se do Priaim in bá maith leis. “Ní chumangar 1290  anísin”, ol Priaim, “acht chæna ni comad olc d'íarmairt, 1291  ár cía nódíghedsom cona Mirmedónaib día thigh ní regtáis 1292  tóisigh na nGc olchæna.” Bá holc leis dano a inghen do 1293  thabhairt do óegid anachnidh nóregad dochum a chríche ⁊ a 1294  fherainn fóchétóir. IS annsin rofóidh Achíl in mog cétna día 1295  íarfaighid do Écuba cidh chomhairle doróne ⁊ Paim. Adfét 1296  Écub[a] dó comairle Príaim.

1297 

IN tan íarum roinnis in techtaire do Achíl a scéla ⁊ a imthecht[a], 1298  robái oc gerán ⁊ ic accaini móir sechnón in dúnaid co 1299  n-érbairt: “Mór in burba”, ol sé “donither sund .i. cathmílid 1300  chalma ⁊ curaid chróda na hAisía ⁊ na hEórpa do chomthinól 1301  co mbátar oc slaide ⁊ oc míairlech a chéile tria fhochund óenmná.” 1302  Trom leis dano clanda na rígh ⁊ na tóisech ⁊ na n-octhigern 1303  do díbudh ⁊ do erchru triasi[n] fothasin,⁊ athigh ⁊ doeraicme  p.42 1304  do móradh díanéis. Ba ferr síth ⁊ cararad ⁊ cháinchomrac 1305  [do beith] ann, ⁊ cách do dola día thír feisin.

1306 

[Dares c. 28.] IArsindí, tra, roscachetar na ossadha. Tánic 1307  Palámid cona shluagaib ⁊ cona shochaide sechtair na scoraib co 1308  mbátir for láthur dæbtha. Tancatar immorro na Troiandai 1309  don leith aile im Diofoeb mac Príaim. Ni thánic immorro 1310  Achíl in lasin isin cath ar fheírg ⁊ luinde.  158a Móite dano 1311  bruth ⁊ anbthine Palámid di sein. Roben berna cét isin c[h]ath 1312  co riacht dú i mbái Diofóeb mac Priaim, co roben a chend 1313  dar sciath de.

1314 

Atreacht íarsin comrac rothrén roamnas and. Ba fe ille 1315  ⁊ innund in comracsin. Dorochratar ilmíle do chechtar in dá 1316  lethe, co mbó forderg in talam fo cossaib la slaimred na fola. 1317  IS annsin, tra, tháinic Sarpedón Licius com-mórbruth ⁊ com-mórfheirg 1318  do chathugud fri Palámid. Ros-fritháil Palámid co 1319  torchair leis Sarpedon Licius. O doróni, tra, Palámid na gnima 1320  sa, robái cofáilid arbélaib na hurgaile. Intan, trá, robái 'cá 1321  maidhem dá rígchathmilid na Troiandai do thuitim da laim, 1322  rothrochlastair Alaxander a fhidboc ⁊ rolá [for] Palamíd erchor 1323  do saegit co ndechaid ind. O'tchonncatar na Troiandai aní- 1324  sin focherdat ule a ngai fair co nderna criathar focha de. 1325  Dorochair Palámid [i]sin maigin sin. IAr tuitim dino rig na 1326  nGrec doratad tafond forru corici na scuru co ndechatar 'na medon 1327  for techedh. IAdait na Tróiandai imon ndún do t[h]oghail 1328  na scor, ⁊ loiscit na longa. INdistir do Achil innísin. “Ni fír 1329  sin”, ar Achil, “brissid forsin righ nua ⁊ a thuitim lá naimtib!” 1330  fochuitbiud leossun in nísin. Rogab, tra, Aiac mac Telamoin 1331  dareisi in t[sh]luaigh ⁊ dorat cathughud cruaid do Troiandaib, 1332  conid hi in adaig roetarscar a cathughud. Co ndechaid cach 1333  dib dia daingin la  158b dead lai. Rochóinset, trá, na Gic inní 1334  Palámid in n-aidchisin .i. ar fhæbas a chrotha ⁊ a dénma ⁊ a 1335  dælba, ar mét a ecna ⁊ a éolais ⁊ a fhessa, ar met a gharta ⁊ a 1336  gníma ⁊ a gaiscid. Roaccáinset dano na Troiandai Sarpedón 1337  ⁊ Diofóeb a rígthoisig ⁊ a primchathmílid.

 p.431338 

[Dares c. 29.] Rothinólastar, trá, Nestoir na rígu ⁊ na tóisechu 1339  i n-oendáil in n-naidchi sin do chomairli co rogaibtís óen 1340  rig forru, ⁊ issed ronert íarum co mbadh Agmemnón intshainrudh 1341  nogabhtáis, fóbíth robái mórshónmighe ⁊ sochonáich don tslúagh 1342  ann céin robo rí doib Agmemnón.

1343 

ISin matain árnábárach iarum dollotar na Troiandai don 1344  chath. Is bec na rodásedh ⁊ ná rodechrad impu, ⁊ rochrothset 1345  in talmain lá mét in lúthbása ⁊ la fichiudh na férgi rucsat 1346  na láe[i]ch leo isin cath. Dolluidh dano Agmemnón don leith 1347  aile co cath na nGc imbi. Bá cróda, thrá, in cath rofherset 1348  na mílidh. Robái ancridhe ic cách díb díaraile. Rosantaigset 1349  todáil na fola cen imneghad. Ba róen ille ⁊ innund in comracsin.

1350 

1351 INtan, tra, donn-ánic medhónlái doroacht Troilus arammus 1352  na herghaile, ⁊ ruc báre nachar 'nágthidhe sech ánradu na Troiandae, 1353  cor-raibi etarru ⁊ a naimte, co ragaib oc fortbe na curad, 1354  oc brecad na mbudhen, oc slaidhe na slógh, a ucht a chatha 1355  fadheisin. Ocus dorat torannglés forru, ⁊ ros-timmairg remi 1356  dochum na scor, amal timairces séigh mintu. Ocus ní roan diib 1357   159a co torchratar ilmíli díib leis ríasíu nóíadaitís dóirsi na 1358  scor díanéis. IS do díármidib, t, in sceoilsi ana torchratar 1359  do láechaib na Gci sund do garbchluchi Throil.

1360 ARnabárach immorro, im-mocha lái, tancatar Troiandai asa 1361  cathraig sechtair don chath. Tic dano Agmemnón don leith 1362  aili, co láechraid na nGc imbi. Ferthar gléo fuilech, fergach, 1363  níthach, neimhnech, nualghubach ann di cech in dá irgal. Ro-laadh, 1364  tra, ár dermar di cechtar in dá leithe. Robriste and 1365  láith gaile Éorpa ⁊ Assiae. Conácbad and cath cdha cumnart 1366  créchtnaighthech and. Roptar imdha srotha fola dar cnesaib 1367  m[o]ethóclách ic techt i ngábudh darcend cumaing. Robo imda 1368  laech 'na ligu iarna lúathletrad ⁊ íarna lúathtimdíbé do bágaid 1369  bidbad. Robo imda scíath íarna dlugha ó or co hur. Robo 1370  imda claideb íarna chathim corici a dornchur 'conn-imbualad.  p.44 1371  Robo imda gái ⁊ foga íarna [m]brisiud sechnón na láthrech. Robtar 1372  imda fadba cen oógud. Robtar lána, thrá, glenda ⁊ állta ⁊ 1373  inbera ind ármaighe in laasin dona srothaib fola robátar ann oc 1374  snighe a corpaib láech lánchalma. Cen co turmide, t, do gnimaib 1375  ind lathise acht cech a torchair do láim Troil ósair 1376  chlainne Príaim — sinsir immorro fer ndomhain o turcbáil co 1377  funed arai n-enigh ⁊ engnama ⁊ gaiscid — cen co turmidhe dino 1378  acht sin, ba léor do scélaibh gaiscid ⁊ d'esbaidh día naimtib. Ar 1379  cen co fagbaitís Gic doimniudh in tslúaghaidhsin acht cech a 1380  torchair dia tóisechaib trenaib in laa-sin la Troil, ba mór dh'ulc, 1381  cenmóthá, a forlaig din tslúagh olchena: is lía turim són.

1382 

IArsin, trá, robátar oc cathugud cech áen lái co cenn sechtmaine. 1383   159b Docuas ó Agmemnón do chuinchid mithisi co 1384  cend dá mís. Roadhnacht, tra, cách a charait ⁊ a choem ⁊ a 1385  chocéle. Dorónsát [dano] Gic im Agmemnón cluiche chainte 1386  cohergna ⁊ cohonórach do Palámid día ríg.

1387 

[Dares c. 30.] Céin, thrá, robátar na mithisi, rofóidi Agmemnón 1388  techta do thóchuiriud Achíl isin chath. Batir hé na techta 1389  hísin .i. Ulix ⁊ Nestoir ⁊ Diomíd. Ní roétad étir o Achíl aní-sin, 1390  fobíth aneich dorairngert Écuba dó, ar rop hé mét seirce 1391  Poliúxina leis conárb, áil dó etir cathugud fri Troiandu. Ro-fhergaig 1392  immorro comór frisna techta ar thiachtain etir adóchum. 1393  Et dixit fríu Rop fherr síth ⁊ caratradh ⁊ cáinchomrac do dénum 1394  etir na dá thír indás eisidh ⁊ escaratradh ⁊ láich na dá tíre 1395  do thuitim.

1396 

INtan atcúas do Agmemnón tennopad in chathaigthe do 1397  Achíl rotóchuirit dó ind uile thóisigh archena do comairle cidh 1398  dogéntáis, in badh hé an ní atrubair[t] Achíl .i. síth ⁊ caratrad, 1399  no inbad chocad ⁊ debech amal rothinscansatar. Roíarfaig 1400  dóib isin dáil ced rothogh menma cech áin uadib. IS and sin, 1401  thrá, roattaig Menelaus a bráthair co mbad comnertad na miledh 1402  don chathugud doneth ⁊ na bad déirge na Ti. Atrubairt 1403  dano náchar fhécen úath na herud don chathraig, ar ní raibe 1404  láech mar Hectoir 'cá dítin annsin amal robái reime.

 p.45

1405  IS andsin asbert Ulix ⁊ Diómid narbad treisse Hectoir indás 1406  Troil i ngnimaib gaiscid ⁊ engnama. “Ní d'opa[d] chena 1407  in cathaigthe atberam sin”, ar íat. IS ann asbert Calchas 1408  fríu, a fástine Apaill, arna deirgitís ferand na Trói, ar rop fhocsi 1409   160a acách dóib tuitim na Trói.

1410  [Dares c. 31.] O thánic, trá, cend in mithisi dolluidh Agmemnón 1411  ⁊ Menel[a]us ⁊ Diómid, Ulix ⁊ Áiaic dochum in chatha. Dollotar 1412  dano na Troiandai don leith aile im Throil im Áeneas, im Helin, 1413  ⁊c. Rofhúachtnaighsetar na dá ergail cotrén ⁊ cotnúthach. IMthusa 1414  immorro Throil, tánic reme co cath na nGc. Rofúabair gleo 1415  n-amhnas n-agthidhe d'ferthain forsna slúagu. Roathchummai 1416  Menelaum isin chétna ergail. Dorat íartain tafhonn ndermáir 1417  forsna slúaghu co rangatar na scuru. ÍSind lathi árnabárach 1418  dolluidh Troilus ⁊ Alaxander ría slúag na Troiandae. Tic immorro 1419  Agmemnón ⁊ Diómid ⁊ Ulix ⁊ Nestoir ⁊ Áiáx mac 1420  Telamoin ⁊ Menelaus ria cathaib na nGc. ISin fhechtain 1421  íarum má rofhácaibhset nech isnaib scoraib acht Achíl cona 1422  muintircona slúag. Achar, thrá, indas na hesorgne rofersat 1423  díblínaib. Ní rodomair nech ann cert díaraile. Rodechradh ann 1424  im Throil ⁊ noberedh báre cósna Gcu, co mbiid im-medhón 1425  in tslúaigh. Noléicthe láthir láich dó for lár in chatha co 1426  mbid rót n-urchura úad cen nech día naimtib fair. Nirbo lenbháidhi 1427  in t-amus dó ferann claidib ⁊ búali bodba ⁊ cathmúr 1428  do chollaib do dénum imbi 'mácúairt im-medon a námhat, co 1429  mbá híat a namait nobítís eturru ⁊ a muintir fadheisin. IS annsin 1430  rofúabair drong na míledh co rubái Diómid etarru ⁊ dorat 1431  tafhonn forro. Rofuabair íartain drong na rigraidhe co n-Agmemnón: 1432  dorat breisim forru co romarb ríg etarru. Dásthir 1433  imbi íarum, ⁊ rodn-imbeir forru amal fóelaid  160b etir cháircha, 1434  coros-timairc remi corici na scura. Robátar, thrá, fon innus sin 1435  i cathugud fri ré .xxx. laa. Mor trichat, mór cethrachat, mór 1436  cóicat, mór cét, mor míle dorocratar díb frisin ré sin.

1437 

INtan dino atchonnairc Agmemnón in slúag romór do 1438  thuit[im] día muintir, ⁊ ní raibi do shlúagh ádhbur cathaighthe  p.46 1439  fri Troiandu íar ndíth a muintire, dochúas úad do chuinchid 1440  ossaid for Príaim co cend shé mís. Rothóchuirthe, thrá, co 1441  Priaim a huile thóisigh, ⁊ roinnis dóib tíachtain ó Gcaib do 1442  chuinchidh ossaid lethbliadne. Ní roétadh immorro o Throiandaib 1443  ⁊ o Throil anísin co héscaid, acht aráidhe doratsat a 1444  himpidhe Paim. Tancatar íarsin a techta na nGc dochum 1445  na scor. Íar tabairt ind ossaid roadnacht cách a charait ⁊ a 1446  chocéle, ⁊ ro othroit dano in lucht athgóite la hAgmemnón .i. 1447  Diómid ⁊ Menelaus. Dorónsat dano in Troiandai a cétna .i. 1448  roadnaicset a marbhu, rolegesaighset a cchtnaigthiu.

1449 

Bái comhairli íarum lasna rígaib Gcdaib dús cindus do-bérdís 1450  for Achíl techt isin chath, fóbíth ní fríth léo láech 1451  tairismhe Troil acht eiseom; co roaslaighset for Agmemónn feisin 1452  techt do thóchuiriudh Achíl. IS annsin, trá, roattaigh Achíl 1453  inní Agmemnón connábád cocad doneth, acht commad síth: “ar 1454  is ferr síth sochocad. Mad cathugud immorro dognéthí cuirfitsa 1455  mo muintir do chongnum frib, arná digese fo uile éra.” 1456  Téit Agmemnón día thig budhech forfáilid.

1457 

[Dares c. 32.] O thánic, thrá, aimser an catha rochoraigset 1458  Troiandai a slógh. Roecratar dano Gic a cath don leith aile. 1459  IS annsin roghab Achíl for gresacht na Mirmedonda colléir, ⁊ 1460  ros-faide 'na snadmaimm  161a chatha do chathugud fri Troiandu 1461  ⁊ fri Troil, ⁊ atrubairt fu dano ara tuctáis cend Troil 1462  dósum léo. Ásaidh comrac úathmar anachnidh etir dá n-indna 1463  na cath. Rodásed imna Mirmedóndaib; is bec na romid an 1464  talam fo cosssib la fichud na feirge bái 'na mbruinnib. Ba 1465  méte léo ná fagebtáis a ndoithin debtha ⁊ urgaile co forcenn 1466  mbetha. Ba méite léo cech beim dobertáis nothascertáis na 1467  firu co talmain. Ba méte dano léo nothaféntais na Troiándu 1468  corice a cathraig. Ba méite dano béus leo nóráinfidís ⁊ nobrufitís 1469  múru na Trói. Manbad nert na fer doralatar fr[i]ú aráidhe 1470  ní fáilsaitís mani chobhrad Troil.

1471 

INTan dino atchonnairc Troil in dechradh romór ⁊ in 1472  luthbás ⁊ in búrach rofersat na Mirm[id]ónda, ⁊ antan rotheilcset 1473  a ngái fair feisin, ros-lín bruth ⁊ ferg, ⁊ atraracht an lon 1474  láich asa éton combó comfhota frisin sróin, ⁊ dodechatar a dí  p.47 1475  shúil asa chind combat sith[ith]ir artemh fria chenn anechtair. 1476  Ropo cumma a fholt ⁊ cróebred sciád. Rofhóbair an cruthsin 1477  na slógu, amal léoman léir lán luind letarthaigh reithes do 1478  thruchu torcraide. Romharb, thrá, trí cóicthu láth ngaile do 1479  Gcaib ⁊ Mirmedóndaib lásin cétrúathar míled ron-úc aranammus. 1480  Ataig cummasc íarsin forna slúagu uile ⁊ romill na 1481  Gcu ⁊ romarbh na Mirm[ed]ónda corici beolu na scor. Ocus 1482  rolá ár na slógh, ⁊ is do díármidhib na Togla an-romarb Tróil 1483  in lássin nammá dona Gcaib. Ocus is cuit péne má roéla 1484  nech don tslúagh uile úad nád bád baccach no dall no bodhar 1485  no cérr íarna  161b thescad ⁊ íarna timdibe d'fhorgab a gái, 1486  do ghin a chlaidhibh, do bil a scéith, do ind a duirn, do bacc 1487  a uille, do remor a glúini, conad immále noimbredh forru báirne 1488  na cloch, creta na carpat, cunga na ndam, cécht na n-arathar. 1489  Nógebed dano na scíathu ⁊ na claidbe ⁊ na sunnu ⁊ na homnada, 1490  cona bitís 'na láim acht a terúarsena íarna mbrisiud 1491  oc slaide a námat. IS sí a mét, trá, dochótar for techedh conidh 1492  isin fechtain tárrasair Áiaic mac Telamóin daran-éise. Rothintái 1493  Troil cona Throiandaib com-mórbúaidh ⁊ com-morchoscur fó 1494  tth fescoir día cathraig. Bái brón mór in n-aidchi sin i 1495  ndúnadh na nGréc tría ágh láma Troil. Tarthut léo a óete in 1496  mic ⁊ a laghad nofulngaitís forgla trenfher ⁊ fheinedh íarthair 1497  in betha imbúaladh fris. Asbert cách uadhib fria chéle, díambád 1498  lán a fiche bliadan nomairbhfed in slógh ule ⁊ ní rised fer 1499  innisi scéoil diib úad co tír na Gci forcúlu. Diamad fher i 1500  formna a áise, nobíad ós churada ⁊ trénfheraib in talman ó 1501  turcbáil ngréne coa funedh, ⁊ nolínfadh in domhun dia ailgib 1502  ⁊ día gaiscedhaib ⁊ dia mórglonnaib, ⁊ doróscaighfedh ced do 1503  Ercoil ar neurt ⁊ chalmatus. Día sirtha fair combad tríchtach 1504  a ríghe na Troiandae nofhollomnaigfedh for fhiru talman, othá 1505  crícha Iuenes co hinnsi na mBretan fri domun aníarthúaid. 1506  Robad óenrí, thrá, fó chetheora árda an domhuin. si. r.

1507 

Issin matain arnabárach dolluid Agmemnón cona shlogh. 1508   162a Dollotar dano uli thóisigh na Mirmedonda cobághach 1509  bruthmar cech ndíriuch arcind Throil. Ó rochomraicset immorro  p.48 1510  na dá chath, rofiged gléo garb ann. Dorochratar sochaide do 1511  cechtar in dá lethe. Robátar sist in cruth sin oc cathugud 1512  cech lái. Nos-fúabred Troil cach día, ⁊ focéirdedh an ár corici 1513  na scuru. Ocus rogab eill dona Mírmedondaib sechch, conascirredh 1514  láma díb co teigtís 'na les co Achíl.

1515  INtan íarum atchonnairc Agmemnón na hilmíle do thotim 1516  día muintir ⁊ in fordinge dorat Troil forru, doch[ú]as uad co 1517  Paim do chuinchidh ossaid, trichat laa fri adhnacul a marb, 1518  fri híc á crechtnaigthe. Dorat Paim in n-ossad sin fóbíth a 1519  cétna do dénum.

1520 [Dares c. 33.] O thánic, trá, aimser in chatha tecait na Troiandai 1521  am-mach asa cathraig. Tinólait na Gic don leith aile. 1522  Tic dano Troil fóisin dochum na herghaili. Roimmáig na Gcu. 1523  Rothafonn na Mirmedónda remi dochum na scor for techedh. 1524  Iarsin, trá, rogab ferg ⁊ luinde a[n]ní Achil oc décain an madma 1525  cech lái ara ammus. Garb leis in glés nógebedh Troil cech lái 1526  for a muintir. Ingir dano leis a déghmuinter ⁊ a degóes imgona, 1527  a chóemh ⁊ a charait, do thuitim isinn ármáigh arabélaib. 1528  Mebol leis dano in moethgilla amulach doná roás finna nó ulcha 1529  do beith i[c] cummai ⁊ oc letrad trénfher íarthair in betha doná 1530  raibi cudrumus do shíl n-Ádhaim coséin. IS and sin dochúaid 1531  fadheisin isin chath, ⁊ ised dochuaid cech ndíriuch  162b arcind 1532  Troil. Ó'tchonnairc Troil anísin ros-fritháil. Condrecat íarum 1533  comrac déssi diblínaib. Fócherd Troil fair erchor do gai mór 1534  co rodn-gon. IS for fheraib, thrá, rucad úad día scoraib intí 1535  Achíl. Robátar, trá, fón innas sin in tslúaigh oc thúarcain co 1536  cend sechtmaine. Sochaide immorro dorochratar etarru frisin 1537  ré sin.

1538 

ISin tsesed lau immorro íar crechtnughudh Achíl dodechaid 1539  isin chath arídhisi, ⁊ rogab a[c] gresacht na Mírm[ed]onda 1540  co robristís for Troiándaib. INtan robói in grían oc fresgabáil 1541  hi clethe nime ⁊ doratni fri glennaib ⁊ fhánaib, tánic Troil 1542  dochum in catha. Fóchérdat Gic gáir mór estib ic aiscin 1543  Troil. Tecait na Mirmedonda arachind ⁊ fillit fair, fóbíth is 1544  for eoch robái, Do ségdaibh an domain ana nderna do clesaib 1545  gaiscidh arambelaibh .i. febas in dibraicthe, glice na hersclaige,  p.49 1546  trici na trénbéimend. Roimir a búrach ⁊ a baraind for martad 1547  na mbuden, for marbad na míledh, for slaide na slógh. 1548  IS do dírimib na Togla an-romarb Troil ⁊ a ech do Gcaib 1549  isind lathisin nammá. Ó'tchonncatar íarum na Gic sochaide 1550  móra do marbad do Throil, doratsat uile a menmain fri tetarracht 1551  a marbtha. Tan dino robái Tróil ocond imguin fócherdar 1552  erchor forsin n-ech bái fói, coruc arrinde thriit, ⁊ co rolá an 1553  t-ech trí bidgu i n-árde, ⁊ co torchair dochum thalman, ocus 1554  rola Troi forsin leth aile 'na lighu. Ríasíu atrésedh súas tic 1555  Achíl cotric ⁊ co- 163atinnendsach ar a ammus, ⁊ dobeir forgab 1556  do gái mór fair, co ríacht co talmain triit, co n-erbailt 1557  Tróil de. Tan íarum dorat ammus for breith leis an chuirp 1558  dia scoraib, is ann tanic Memnón dub adochum, ⁊ roben uad 1559  in corp arécin ⁊ rogon Achil feisin. Téit Achil iarna guin dia 1560  scoruib. Tainic Memnon 'na degaid docum na scor cona sluagaib 1561  imbe. INtan íarum atchonnairc in caur úathmar as tresi 1562  robói do síl Ádhaim .i. Achíl, ni rodam dó cen tinntud fri 1563  Memnon. Condráncatar iarum comrac déisi iar cathugud dóib 1564  fri hed ciana. Dorochair Memnon iar fuirmed ilchrecht fair, 1565  ⁊ rocrechtnaiged ced Achil, ⁊ dochoid dia scoruib co mórbuaid 1566  ⁊ morcoscar, ⁊ robáss ica othrus intib cofata. Ond uair iarum 1567  dorochair Troil ⁊ Memnon romebaid forsna Troiándu docum 1568  a cathrach, co farcsat ár mór do degdóinib, ⁊ roiatta na doirrsi 1569  colleir. O tainic iarum ind adaig, dochotar Greic dia scoruibh 1570  co mbúaid ⁊ coscar.

1571 

Docúas arnabarach o Priam do cuinchid osuid co cenn 1572  trichat lathi. Rofhoemsat Greic indnisin. Rohadnacit iarum la 1573  Priam Troil ⁊ Memnon ⁊ sochaidi aile archena. Mad in coiniud 1574  immorro roferad for Troil ⁊ Memnon is diaisneti amal 1575  doronad. Ár robatar sluáig Asiae etir fer ⁊ mnái, etir macu ⁊ 1576  ingina, et reliqua sen ⁊ occ, oc lámchomart ⁊ occ nualguba i n-oenfecht 1577  ⁊ i n-oenuair. Rothelcset frosa dér ndichra. Robensat 1578  a fulta dia cenduib, ⁊ roruamnai[g]set a n-aigthi la tiachra ín  p.50 1579  gnima. Fobíth is é insin lathi i torchair airther in betha .i. 1580  ardtoisech na huili Asiae móre .i. rí na Pers ⁊ ind Egept do 1581  tuitim ann .i. Memnon. Mad immorro caur ⁊  163b cathmilid 1582  ⁊ cliathcomla cathu fher mbetha ⁊ in macoem án aurdairc 1583  imma n-ergidis macrada na Troiandae fri cluchib ⁊ chetib do 1584  thutim and, ba moresbaid don Assía ule. Ba sí so, tra, cétorgain 1585  na Trói. Ba húath lasna míleduib techt i cath daréis 1586  Tróil, ar ba comnart leo a menma o nabiid Tróil rempau, ár 1587  nochanos-gebed uath na oman imi in cech cath ⁊ in cech cathroi 1588  i tegedh. Deithbir ón dano, ar cia ro[b] maccaom som 1589  arái n-aisi, robo cathmilid arai n-engnama, robo gart arái n-enig.

1590  IS iat sin, tra, scela ⁊ imthechta ⁊ aided in coiced tréncathmiled 1591  sil Adaim ule .i. Troil.

1592 

[Dares c. 34.] IS annsin, tra, doroni Ecuba ben Priaim comarli 1593  cealcaig n-indtledaig. Olc lea a dá mac lancalma do marbad 1594  da Achil cen a digail fair. Rotocured iarum Alaxander dia 1595  hindsaigid co roindled etarnada for Achil. Fobíth nofaidfeth 1596  si techta co hAchil dia tiachtain co tempull n-Apuill do naidm 1597  Poliuxina ingeni Priaim dó, ⁊ do dénam sitha fri Priaim. 1598  Rogell Alaxander co forbthechfed andisin dia tísad Achil isin 1599  coindi. ISind aidchisin iarum fadeisin dor[o]ega Alaxander 1600  mileda rochalma rotestamla na Troiándae, ⁊ ros-tinoil co hídhaltech 1601  Apaill Timbrecda. O thárnecatar, tra, na hisea rofoidi 1602  Ecuba techtairi do togairm Achíl. Ro-indis in techtairi do 1603  Achíl indi 'ma rofoided. Robo failid ri hAchil annisin ⁊ ba 1604  fota les cid co matain, ar serc na hingine. Doluid dino arnabarach 1605  Achil ⁊ Antiloicius mac Nestoir a comalta malle friss 1605  docum an ídaltighe amal asbert ín techtairi friu. Atraigh 1606  iarum Alaxander cona-muinntir asa n-etarnaidi ⁊ rogab oc 1607  gresacht na mileadh.  164a INtan íarum atchondcatar Achíl 1608  ⁊ Antiloic anísin roláset a n-étaige diib for a láim clí ⁊ doroslaigset 1609  a claidbiu. Rodásed íarsin im Achíl, ⁊ roimbir forsna 1610  slúagu a bruth ⁊ a baraind, ⁊ ros-fúabair cofergach ⁊ coferamhail 1611  ⁊ dorochratar ilmíle díb leis, conid do dírimib na Togla 1612  ana torchair leis an lásin don gérrchlaideb bái 'na láim. Conostoracht 1613  Alaxander íar márbhad Antiloic, co tarat ilcrechta for  p.51 1614  Achíl. Rodn-gonsat dano na Troiándai adíu ⁊ análl, co torchair 1615  fodéoidh la hAlaxander íar mbeith fota oc debhaidh ⁊ ic imthúarcain. 1616  Ro[fh]orchongair íarsin Alaxander corp Achíl do 1617  chor fó chonaib ⁊ énaib ⁊ alltaib. Dogéntá dano anísin mani 1618  thairmescad Elena. Tucad íarum corp Achíl do Gcaib. Mór, 1619  thrá, in brón ⁊ in cóiniud robói ind n-aidchi sin i ndúnadh 1620  na nGc. Nír'bó brón cen fhátha doibsium ón anísin, fobíth 1621  dorochair a cathmílid calma ⁊ a cléth bága fa naimtiu, ⁊ intí 1622  rodhingaib Hectoir ⁊ Troil diib ⁊ na tóisiuchu Troiandu olchenai 1623  dorascratar ilmíl[i] día slógaib. Rodn-gab athrechus do 1624  thecht an tslúagaid etir, ar dorochratar a tóisigh ⁊ a trénfhir 1625  ⁊ ar-rig. Annso cech ní léo dano Achíl do marbhadh, ar día 1626  mbeth Achíl rempu nofhailsaitís cech docair chatha ⁊ comraic ⁊ 1627  achomlaind donicfad.

1628 

[Dares c. 35.] Bai comairle in aidchisin la rígaibh na nGc 1629  dús cía dia tibértáis comarbus n-Acíl. Ba sí a comairle, a 1630  thabairt do  164b Aiaix mac Telémoin, ar is hé ba foicsi 1631  carotrad dóa. IS and asbert Aiáx mac Telemoin ba córai dóib 1632  techt úadib arcenn Pirr (piroc [pyrrós] interpretatur rufus) a 1633  mec fadheisin robói i n-inis Scir la Licoméid, lia senathair .i. 1634  lá athair a mháthar. Ba tol do Gcaib uile anísin. Ocus 1635  rofhóidhset Menelaum forsin techtairecht sin arcend Phirr. Roléic 1636  íarum Licomeid leosum Pirr do gabáil gaiscid a athar.

1637 

O thánic, tra, cend na mithisi, rochóraig Agmemnon a chath, 1638  ⁊ rogreisi na míledu. Tecait dano Troiándai don leith aile: 1639  ferthar cath cróda and, ⁊ dofuitet ilmíli don tslúagh cechtarda. 1640  Roláadh gáir móir and disíu ⁊ análl. IS annsin robói Aiáx 1641  lomthornacht isind hirgail. Robái dano Alaxander ic saigted 1642  na slógh a hucht chatha, ⁊ doroscair sochaidhe móra do Gcaib. 1643  Rolá íarum erchor do saighit for Aiaic, o robói lomthornocht 1644  isin chath, co ndechaid 'na thóeb. O dodechaid íarum 1645  bruth ⁊ ferg na gona innsidhe rofhúabair tasin cath co hAlaxander, 1646  ⁊ ní thall láim de corus-marb ⁊ corus-mudhaig. Dochuaid 1647  immorro Aiáx mac Telemoin dia scoraib ⁊ tall a saigit 1648  ass ⁊ atbath iarum focétóir. Berair dano corp Alaxandir don 1649  chathraig. IS and, trá, robris Diómid forsn[a] Troiándu iar tuitim  p.52 1650  Alaxandir, ⁊ rolá a n-ár corice doirse na cathrach. Cénco 1651  beith, tra, doimniudh na Troiandae acht an búrach rofher Diómid 1652  forru isin lathisin, ba léor do ár ⁊ do mortlaid: ár ní rabe ní 1653  bad gránche oldás in luathletrad ⁊ in luaththinme dorat forru 1654  fri doirse na cathrach. Dochúaidh Agmemnon  165a íarsin co 1655  nGrécaib imbi, co ndeisidh im-medón-cathraig ⁊ co ndernai frithairi 1656  impi corice in findmatin arnámhárach, ar ní rabe isin Trói 1657  nech dobérad dorair doib daréisi a ndeghthóisigh .i. Alaxander.

1658 Mór, thrá, in brón ⁊ in dubha robái in n-aidhchisin hi cathraig 1659  na Troiandae do díth a ndegrígh. Tróg an golgaire 1660  rofhersat and fir ⁊ mná, etir áis ⁊ óitid. IS annsin dororchair 1661  in cing ⁊ in cathmilid dédhenach rochongaib ócu airthir in 1662  betha. Robadh ingir éim la feraib in talman, o turcbáil co 1663  funedh, timdíbe a chuirp seom dis n-aichintigtís a ecosc som: 1664  fobíth ní raibi deilb amal deilb Alaxandir etir méit ⁊ maissi 1665  ⁊ mórordun, etir chruth ⁊ chéil ⁊ chomlabra, etir détgen ⁊ 1666  dénum ⁊ deichelt, etir fholt ⁊ ulchai ⁊ aghaidh, etir gnáis ⁊ 1667  gáis ⁊ gaiscedh. Ba tairmesc do airbrib na nGréc din chathu- 1668  gud taidbriudh a chrotha. Ba techta dar tíre cíana día décsain. 1669  Bantrochta immorro na Gci nodercdís fair ic breith na mbuaid 1670  i n-oenuch Elédem ní bá fíu léo asscin a fer feisin íarná aiscin 1671  seomh 'na thimthuch óenaigh. Roleth, thra, allud ⁊ ánius 1672  ⁊ urdarcus Alaxandir fon Assía ⁊ fon Éoraip ule sícc. Doratsat 1673  émh na Tróianda dímhicin for a cathraig, fóbíth atbath a fréscisiu 1674  ⁊ a ndúal tesaircne ⁊ a lennán uile etir fhiru ⁊ mnaa. Ar 1675  intan nothéged i cathugud noíadaitís fir ⁊ mnaa láma fair ná 1676  díchsed i n-eslind etir. Dég aurachille lá techt ananat (sic) uadhibh. 1677   165b Ní raibe día bráthribh domna rígh bád ferr oldáas, 1678  etir chruth ⁊ chéil ⁊ chóir ̇ngaiscidh.

1679 

ISsin matin arnábárach immorro dollotar do adhnacul chuirp 1680  Alaxandir .i. Priaimh ⁊ Ecubu ⁊ Elenae, ar ná miscnighed na 1681  Troiándu ⁊ na carad na Gcu, do díth a fir.

1682 

[Dares c. 36.] ISind lathi sin immorro rothinóil Agmemnón 1683  na Gcu do doirsib na cathrach, ⁊ robói ic grennugud na Troiánda 1684  co tístáis asa cathraigh do cath frisom. Rofhorchongair 1685  immorro Priaim for a munntir frithairisem cocalma ⁊ gabáil  p.53 1686  na cathrach co tísadh Pentisilia ríghan na cíchloiscthe cona 1687  slógaib do chongnum ⁊ do chobair dóibh. O thánic immorro 1688  Pentisilia roshern arnábárach in cath inaghaidh Aghmemnoin. 1689  Húathmar, tra, an choimleng, cdho in claidbed ⁊ in coscrad 1690  tuc cách arachéile isin maighinsin. Ba tnúthach rofherset na 1691  mná armachai an choimleng. Nobristís na hergala for fhíana 1692  rochalma fher n-Éorpa. Noléced ferscál annsin a bernai chatha 1693  do banscáil. IS and sin condriced Pentisilia frisna trénfiru commarbad 1694  cech fer aruáir díb. Beg nár-bud rescidir fri banna 1695  d'fordorus i n-aimsir foilc cathmílidh chróda iarna tuitim docum 1696  thalman tré ágh a comlaind ar galaib deisi. Ni fóelangatar 1697  iarum cathmilide na nGc an luthfás romór ⁊ an dechradh 1698  rofhersat na banfhénidi forru. Rotheichset íarum corice 1699  na scuru.  166a Rochuir Pentisilia cona bantrocht ár mór 1700  díb co ndechatar ísna scoraib. Roshreth íarum an banmílid a 1701  slóg imna scuru 'mácúairt. Roloiscthe léa drécht mór dona 1702  longaib. Dobered cath cach lái dóib fón-innas[s]in, ⁊ nóbrised 1703  forru co teigtís im-medón na scor for techedh ⁊ isin fechtain 1704  nothairised Diómíd a oénur fesi, fóbíth batir athlamiu na mná 1705  andáti na fir. Ar intan dourgabtáis na Gréic a láma fri tabairt 1706  béime no forcaib, nothócobtáis na mná a scíathu immátimchæll 1707  dond ersclaige: intan immorro immarchúiritís na Gic 1708  a scíathu ⁊ a mboccóti fri ersclaige ⁊ fri himditin, in leth día 1709  nochtatáis íarum nocriathraitís ona mnáibh. INtan iarum na 1710  fhoelangtar na Gréic ted[fh]úaparta na mban lánchalma dona fríth 1711  sét na samail do mnaib domhain, dochótar 'na scoraib ⁊ roíadsat 1712  na doirse coléir. Ocus ní rol ic Agmemnon dóib dul 1713  ammach asin dún co tísad Meneluas asin Gic. Tanic dano 1714  fóisin Meneluas ⁊ Pirr co dúnad na nGréc, ⁊ tucad arm a athar 1715  do Phirr, ⁊ doróni cói ⁊ lamchomart fora lighe, ocus nír-bó 1716  gan fhotha dhó.

1717 

IMthusa immorro Pentisilia, tánic isin cath amal dogníth 1718  cach lái, ⁊ dothét do dóirsib na scor. Córaigid Pirr dano, rí 1719  na Mirmedón[d]a, a chath don leith aile. Srethais dano Agmemnon  p.54 1720  slogu na nGc archena. Doroichet diblínaib arcind Pentisiliae. 1721  IS and sin roslaidh Pirr ár dérmár  166b dona cíchlois[c]tib, 1722  ⁊ robris forru co táníc Pentisilia. O thánic-sidhe íarum 1723  condric comhrac ndéssi fri Pirr. Robatar, thrá, co dead lái 1724  cach díb oc tuarcain a scéith for araile, ⁊ ní ruc nechtar forgab 1725  for toind arachéile. Robo chródha, thrá, in comlonn banscáile 1726  rofhóbair Pentisiliae andsin .i. comrac frisin láech is 1727  treisiu robái i n-airther in betha, ⁊ romarbh sochaide móra 1728  dona sluagaib.

1729 

Laa n-and dorat Pentisiliae forgab for Phirr coros-loit 1730  cogarbh. Dochuaidh íarum ferg ⁊ bruth na gona hi Pirr, co ná 1731  fitir úath ná herod ic indsaigid Pentisilíae. Fegait comlann 1732  ndéise. Ropo ferda, thrá, an comracsa, aráide ba forthreise 1733  gaisced Pirr. Dorochair Pentisiliae a comrac déisse.

1734 

ÍAr tuitim immorro na rígna romemaidh for na cíchlois[c]tib 1735  ⁊ for na Tróiandaib, ⁊ rolá Pirr ⁊ Díomid ár mór díb, 1736  co riachtatar dóirsi na cathrach. Iadait íarsuide na Gic immon 1737  cathraig, ⁊ ferthar in cath impe 'mácúairt.

1738 

[Dares c. 37.] INtan íarum atchonnairc ríg ⁊ tóisigh na 1739  Troiandae ná slúaghu sechtair ⁊ a mbeith immon cathraig, 1740  dochótar do acallaim Príaim. Bátir hé na tóisigh tháncatar 1741  and .i. Antinóir ⁊ Polidamas ⁊ Áenéas. Do chomhairli dano 1742  thancatar dús cid dogentáis frisna mórshlúaghaib rogabsat forru. 1743  Rotóchuirit a uile thóisigh do Príaim, ⁊ roíarfaigh dóib ced 1744  rop a[d]láic léo [do] dénamh. IS andsin asbert fu Antenor. 1745  “IS cuitbiudh dúib”, ol sé, “cathugud fri Gcu, ar atbathatar 1746   167a for mílidh, rotascrait for láich, dorochratar for tóisigh, 1747  romarbthá maicc Príaim ⁊ cech óen dodechadar asna hailithírib 1748  do fortacht dúib. Marait immorro tóisigh na nGréc .i. Menelaus 1749  ⁊ Pirr mac Achíl, nád étrese oldáas a athair, ⁊ Diómid 1750  ⁊ Aiáx Locrus ⁊ Nestor ⁊ Ulíx. Dobar-timairced íarum isin 1751  chathraig ⁊ rodúnta dóirse na cathrach forib. “ISs ed as 1752  maith duíb íarum”, ol sé, “berar úaib Helena do Gcaib ⁊ in 1753  brat olchena tuc Alaxander ó inis Citherea. Raghdait íarum  p.55 1754  Gic día tigh co sith ⁊ cháinchomrac.” Ó robátar síst oc 1755  trial dénma in tsíd, atraacht Amfimacrus mac Priaim isind 1756  airecht. Moethóclach rotrén insin, ⁊ rorádi briathra and fri 1757  Antinóir ⁊ frisna hí robátar 'na óentaid .i. “Bá córu duib”, 1758  ol se, “commad gressacht in tslúaig dognéth sib ⁊ techt rempa 1759  do chauthugud friár náimtib tarcend far tíre ⁊ for n-athardai 1760  ⁊ for cathrach.” ÍArsindí, trá, roforb Antinóir na briathrasa 1761  atraracht Aéneas mac Anacís co n-érbairt aithesc n-álghen fri 1762  hAmfimacrus. “A maic”, ar sé, “bá férr síth ⁊ cháinchomhracc 1763  oldáas eisíth ⁊ debach.””

1764 

[Dares c. 38.] Asraract dano Príaim fadeisin co ndérbairt 1765  “Cía beithisi émh”, ar sé, “a[c] cuinchidh shítha ⁊ chóru? Is 1766  triuib tháníc cech n-olc dorónad sund. Bátir sibh tóisig rofhóidius[s]a 1767  co Gcu. Rofhóidusa émh indarade do chuinchid mo 1768  shethar dam o rígaib na nGc.  167b Intan íarum dodechaid 1769  fo mélacht ⁊ fo éra, ó ulib rígaib na nGc robái ic aslach ⁊ 1770  ic tabairt immón airtabarta catha do Gcaib. A chéli, dano, 1771  is hé roairg inis Citherea, maille fri hAlaxander, ⁊ tuc esti 1772  Helenam ⁊ in mbrait olchénai. IS airi sin íarum ní híarata cid 1773  dúibsi in síth. Bid far menmai fris immorro corbat erlamha 1774  intan seinnfider in stocc oc techt dochum na ndorus do thabairt 1775  chatha caid codait do Gcaib, do brisiud dúib for far 1776  naimtib nó for mbás fadeissin.”

1777 

O roscáich íarum rád na mbriatharsa dochóid cách día 1778  thig. Dochoaid íarum Príaim isin rígthech ⁊ rogaired a mac 1779  chuici .i. Amf[im]acrus, ocus roráidh fris “Atágur”, ar sé, “in 1780  lucht atáat ic eráil an tshídha do brath na cathrach conid-ed 1781  is cóir deisidhe a marbad ria síu chinnit in chomhairle sin.” 1782  Derb leis mani mairntae in chathir robad cathbúadach fora naimtib 1783  ⁊ nobrisfedh forru. IS ed comairle doróni Priaim. Rotinolait 1784  leis a mílid rochalmai do dénum ind échta ríasíu noforbaitáis 1785  lucht na comairle brath na cathrach. Rogell dó iarum Amfimacrus 1786  dogénad aní roforchongair Paim fair. “Déntar cobled 1787  mor lend”, ol sé, “⁊ gairter na toisigh do chathim na fleidhe. 1788  Tinólfatsa míledu do chumsanad forru.”

1789 

[Dares c. 39.] IMthuasa immorro na tóisech .i. Antinoir 1790  ⁊ Polidamas  168a ⁊ Aucligón ⁊ Amfidamas, o roscáilset asin 1791  dáil lotar co mbátar i n-óenimacallaim ⁊ roairchis cách úadib 1792  a imnedh fria chéile. Ba trom léo aní roráidhi Priaim, ar bá 1793  ferr leis a dílgend féin ⁊ dílgend na cathrach ⁊ a athardai 1794  oldáas síth fri Gcu. IS and asbert Antinóir “Bái comairle 1795  lemsa duib”, ol sé, “⁊ ticfad far less di, man bamm imeclach 1796  dia rád.” “Apair-seo éimh”, ar na tóisigh aile, “⁊ ní ricfa 1797  cænn scéoil úainne tar tech, ⁊ ceped comairle dobéra dogénamne 1798  airiut.” “Tiagar úain”, ar Antinóir, “artúus co hÁenéas, 1799  co raib acaind isin-comairle.” Tánic dano Áeneas andóchum, ⁊ 1800  rofhíarfaig díib “cidh comairle is áil dúib do dénum?” ol Áeneas. 1801  “IS hí dano ar comairle”, ar Antinóir, “mádat óentadachsu 1802  frinn. Nech úainn do thecht co Gcaib do acallaim Agmemnoin 1803  ⁊ mathe na nGc archenai, co tartar glinne ⁊ enighe 1804  frinn im anacul ógh ar muinteri darcend bratha na cathrach 1805  ⁊ dílsighthe ar n-atharda ⁊ tréoraigthe éolais doib co rígphelait 1806  Paimh.” Romol cách an comairle sin. Rocuiredh dano 1807  Polidamas úadhib do acallaim Agmemnóin, dég bá hé bá lughu 1808  cin fri Gcu, ocus roinnis do Agmemnón a thechtairecht do- 1809  léir. Rotóchuirit íarum ríg na nGc i n-óendáil co hAgmemnón, 1810  ⁊ atfet dóib aní frisa-tánic Polidaim .i. do brath na Trói 1811  darcend síth ⁊ charatraidh dóib féisin.

1812 

[Dares c. 40.] IArsin, trá,  168b roíarfaigh Agmemnón dona 1813  ríghaib dús cedh dogentáis frisna bráthemhnaib, in tibértáis 1814  rátha fríu fó ná tibhértáis? Atrubairt Ulix ⁊ Nestor, nír'bó 1815  fír etir do Polidaim, acht as for ceilg thánic. Mádh Pirr immorro, 1816  ní thorlaicside chucai etir scél Polidaim. O rodheimhnighestar 1817  dóib íarum Polidámas, nách fri scél mbréci thánic, 1818  rochuinchidar Gic comhartha chucai. Atrubhairt Polidaim 1819  “cidh isind úairse ría techt damsa dechastái dochum na Trói 1820  oslecfaid Áenæs ⁊ Antinóir dóirse na cathrach reimhib.” Atbertatar 1821  íarum tóisigh na nGc día fegatáis in comhartha .i. 1822  caindle adhanta do thaspénad dóib, ⁊ día cloistís guth Áeniasa  p.57 1823  ⁊ Antinóir nofhirfaitís al-luga frisna brathemno .i. Antenóir ⁊ 1824  Aucoligon ⁊ Ippitamas ⁊ Aenáes ⁊ Anachis do anacul cona 1825  mnáibh ⁊ maccaib ⁊ inghenaibh, cona mbráthrib ⁊ chobnestaib 1826  ⁊ chocélib ⁊ cona fhochráibib archaenai.

1827 

[Dares c. 41.] O rogléset íarum a córu rogab Polidamas tús 1828  rempu dochum na cathrach .i. cosin dorus díanid ainm Scea. 1829  Fúaratar íarum comartha día comarthaib and .i. cend eich fhind 1830  i n-imdénam uas an dorus.

1831 

Tancatar íarum lucht in bráith .i. Áenaes mac Anachis ⁊ 1832  Antinóir i conde na nGc. IMthusa immorro Paim, robói 1833  cech rét i fúr ⁊ i n-erlamha aici do marbad lochta an braith 1834  ⁊ do chathugud darcend na cathrach. Rothinolset íarum tóisigh 1835  in braith a muntera ⁊ a coemu ⁊ a cartiu dochum an doruis 1836  hi tardsat comartha  169a do Grécaib conid and bátar immon 1837  dorus adíu ⁊ anall. Tancatar Gic fóisin dochum an dorais 1838  díanid ainm Scéa. Lucht in braith rooslaicset in dorus1839  rofhursainset caindle fri haigthe a carad ⁊ a cocéle, ⁊ roléicset 1840  chuca isin cathraig. IS síad so immorro na tóisigh roléigset 1841  chuca .i. Pirr mac Achíl hi tosuch ⁊ Diómid ⁊ Menelaus mac 1842  Átir ⁊ araile toísigh archenai Pirr, immorro, is é robói ic 1843  anacul a muinntire uile in lochta romairnset an cathraig. Rogab, 1844  thrá, Antinóir tóisech ria mbuidnibh ⁊ slógad na nGc 1845  dochum denna ⁊ rigimscingi ⁊ rígpheláti Príaim, dú ir-rabatar 1846  forgla thóisech na Tróianda uile. Indarlat dofóethsad an talam 1847  fó cossaib ar threise na toilge ron-ucsat ⁊ ar mét na feirgi. 1848  IS ann sin, trá, roimbir Pirr mac Achíl a bruth ⁊ a baraind ⁊ 1849  a bidbanais forsna Troiandu. Dorochratar sochaide díb in 1850  n-áidchisin día láim. Dorochair and íarum Pontius mac Ephrói, 1851  primerlabraid na Tróiandai ule indegaid Antenoir. Dorochair 1852  and dano Coréb céle Casandra ingene Paim. Maccóem insin 1853  ⁊ ánrad ⁊ rind n-ága airthirthúascirt in betha. Ní moo andá 1854  sechtmain o thánic an chath ... co ronasced dó Casandra. Ní 1855  roaccobáir immorro etir Casandra a héilniud, acht rop[fh]err 1856  léa a feidligud i n-ógi ⁊ i ngænus. IS andsin, thra, tárrasair Pirr  p.58 1857  mac Achíl in cathmilid i ndorus denna Paim, ⁊ túag dé[fh]áebrach 1858  'na láimh, ⁊ rogab dono dorus as cáinemh  169b ⁊ is 1859  áillem robói isin bith do rindaigecht écsamail cacha tíre co 1860  n-imdénum di ór ⁊ argut ⁊ lííg lóghmair. Roraindset íarum 1861  na mílidh robátar i peláit Príaim íat feisin. Tucsat drem úadhib 1862  in dorus ind lis. Rogabsat side ic frithgabáil fri Pirr ⁊ 1863  frisna láechaib archenai. In fairend aile immorro dochótar 1864  side for sonnachaib ⁊ dumaib ⁊ chnoccaib togla an denna, corgabsat 1865  ic tréndíbricud na slógh, conid immaille notheilgidís forru 1866  na gae ⁊ na claidbe ⁊ na sciathu ⁊ na saigte ⁊ bairne na 1867  cloch fo chossa ⁊ sailge ⁊ cláradu ⁊ dromclai ⁊ ochtaige na 1868  nganán ⁊ na taige cláraidh. Robrissiset dano benna na stúagdorus, 1869  ⁊ rochuirset i cenn na nGc, co rothascairset ilmíli dona 1870  slúagaib fón innas[s]in. Atreachtatar íarum lucht na cathrach 1871  cohúathmar ⁊ cohimeclach, codremon ⁊ codéinmnetach. Ní, 1872  tráth, conair theichidh acu, ar rolínsat Gréic sráti ⁊ ch[l]ochána 1873  ⁊ belata na cathrach. Robái, t, óengáir forfut na Trói. 1874  IS cumai nógairtís na mílid ⁊ nóeightís na curaid, nobuirtís 1875  na buirb, nóiaechtaitís na mná, nóscréchaitís na lelaip. Dála 1876  immorro denna Príaim, rogabsat láich lánchalmai na Troiánda 1877  íca dín ⁊ icá anacul. Fóbíth is ann robói an-roba dech d'ór ⁊ 1878  d'argut, do sétaibh  170a ⁊ máinibh na Tróianda. Rogab immorro 1879  Pirr mac Achíl ic tescad ⁊ ic timdíbe na comlad co 1880  ríacht féin cona sciath tríana lár. Dorat íarsin tafhonn forsna 1881  Troiandu robátar ic daingnighud a ndorais. Deithbir ón fóbíth 1882  rop hé cend gaiscid fer mbetha daréise an lochta lánchalma 1883  dorochratar ann foran togailsea antí Pirr mac Achíl díatá 1884  furaithmet sunn. IAr mbrised do Phirr ind imdorais, ⁊ íar 1885  tafhonn na cumétaide robátar isin dorus, dochúaid isin rígthech 1886  co romarbh a mac arbélaib Príaim. Roléci Príam erchor do 1887  gái fairseom co ndechaid sechai, fóbíth robo senóir díblide hé 1888  ann. Rolá Pirr erchor for Príaim co ndechaid inn ⁊ co ro[s]sreng 1889  archind isind imdai, ⁊ tall a cend de ic altóir Menerbe. 1890  IN-óen chonair immorro dochúaid Écuba ⁊ Poliuxina. Raráith 1891  íarum Áenaes arcend Poliuxína. Dorat immorro Écubu lándílsi 1892  na hinghine dó darcend a anaicthe. Rofolaigh íarsin Áenáes  p.59 1893  Poliuxinam fó chóim a athar Anáchis. Andromacho immórro, 1894  ben Hechtoir, ⁊ Casandra ingen Príaim dochótar co rolaigset 1895  for altóir Menerbe. Ní rabi cumsanadh ann, tra, co find na 1896  matne for indriud ⁊ orcain na cathrach. Roloisced an chathir 1897  coraibe tría chorthair tenedh ⁊ fo smúit dethcha. Robúrestar 1898  ⁊ robécestar  170b Badb úasu. R[o]gáirset demna aéoir úasu 1899  chind, ar rop aitt léo martad mar sin do thabhairt for shíl 1900  n-Ádhaim, fobíth rop fórmach muinntire dóib sin. Mór, trá, an 1901  t-anfhéth ⁊ in míchostadh robói 'sin Trói in n-aidchi sin. Robói 1902  crith ar détaib na lobar. Rotódáiled fuil nam- míled: roíachtset 1903  na senóre: roscretsat na nóidein: roéighset na hingena 1904  macdacht. Romiimrit, trá, sochaide do mnáib sáeru socheníul 1905  andsin ocus rothaithmigit trílse na fedb, ⁊ romarbait na slúaigh. 1906  Rohinred ⁊ rohaircedh ⁊ rodéláraighed an chathir.

1907 

[Dares c. 42.] O thánic iarum soillse lái arnabárach condrancatar 1908  ríg na nGréc i n-oenchomairle, ⁊ dorónsat altugud 1909  buide día ndéibh ⁊ día n-arrachtaib. Romol Agmemnon na 1910  slúaghu, ⁊ roheschongrad úad íarsin crod na cathrach uile do 1911  thabairt co hóenbaile, ⁊ rorand cert fodla dona sluagaib íarná 1912  céimennaib ⁊ íarna ngdaib córaib. Robai comairle íarum 1913  icna rígaibh dus ced dogentáis fri lucht an braith, in tibertha 1914  sóire dóib fó na tibertha. Rodíucarsat na slóig ule, ⁊ ised 1915  roráidset: sóire ⁊ córai do thabairt don lucht rothréicset a 1916  n-atharda ⁊ a cathraig. Cech ní, thrá, rogab in slógh día 1917  ndóinib ⁊ innilib, dia sétaib ⁊ máinib, doratad dóib ule, ⁊ doratad 1918  anacul dóib cona cairdib ⁊ chocélib ⁊ chomaltaib ⁊ cósna 1919  huil[i]b rótechtsat.  171a IS annsin, tra, roattaig Antenóir inní 1920  Agmemnon, co roleicthe dó bec mbriathar do rádh fris. Rochétaig 1921  Agmemnon dósum. Rotheraind Antenoir for a glúinib ⁊ rofhill 1922  fothrí íat i fiadnaisi Agmemnoin, ⁊ atbert fris: “Helena ⁊ 1923  Casandra” ar sé, “atat i ngábud ⁊ i ngúasacht ar imeclai. Cid 1924  is coir libse do dénum fríu? Ba cóir chenai duibsi anacul dóib 1925  ar in degimpidhe ⁊ ar in degfhastine dogniid Casandra duib ⁊ 1926  ar in n-aslach doróne Helena im thidnacul chuirp Achíl día  p.60 1927  adhnacul isna scoraib dar sár Alaxandir.” Dorat íarum Agmemnon 1928  sóire don díis sin .i. do Chasandra ⁊ do Helena. IS and 1929  sin, trá, rogaid Casandra itghe darcend a mathar .i. Écuba, ⁊ 1930  darcenn mná Hectoir mac Priaim .i. Andromacho, ⁊ roinnis do 1931  Agmemnon amal rod-carsat in días sin commór, ⁊ doberdís 1932  degtheist fair 'na écmais. Rochomarlecestar Agmemnon anísin 1933  frisna rígaib. ISs ed deissidh léo a soire don díis sin. Ana 1934  fríth and íarum do dóinibh cenmóthá sin ⁊ do indmassaib forodáil 1935  Agmemnon don tslúag. Rugéne dano Agmemnon atlugud 1936  búdi dona déib. ISsin choicatmadh lau íarum rothinolsat in 1937  tslúaig uile i n-oendáil día chinniud ced lathe nógluaisfitís dochum 1938  a tíre ⁊ a feraind fadeisin.

1940 [Dares c. 43.] Túarcabset anbtine fu co nár' bó inimrama 1941  dóib in muir. Roansat dino isin cathraigh ta illathibh. 1942  IS andsin rofrecáir Calchas nábtar buidig na déi díb. IS andsin 1943   171b dodechaid im-menmain Phirr 1944  chuinchid Poliuxina fo 1945  ía na fochonn romarbha 1946  ingnad leis íarum nach 1947  isin rigthaigh. Téit d 1948  chid co hAgmemnon Tiagar 1949  for a iarair sethnoin nac 1950  O na fuair docuas uadh 1951  Antinoir. O taínic side 1952  al-laim Aigmemnoin, adrubair 1953  co rocuinched dó Poliuxina 1954  ⁊ co tucad il-lamaib Pirr maic 1955  Dochuáid-side do acallaim Aen 1956  innisin dó. Agme[m]non i cúinchid P 1957  écin ois. dorat Áenáes 1958  inní Poliuxina ar-ropo ecail l 1959  robái do thabairt fo r 1960  ⁊ fó ghin chlaidhib. Ocus dos-r 1961  il-láim Agmemnon. Co tarat sid 1962  Phirr. Rogab-side íarum  p.61 1963  eb dí for ligu a athar 1964  Ba fercach íarum Agmemnon fri h 1965  Poliuxina. Ocus ised atrubairt fri 1966  bad tír na Troiandae ⁊ ara 1967  for longais. al-loss an gn 1968  dó Dochuaidh íarsin 1969  for longais cosin lín rolae 1970  longaib a ndechaid Alaxa 1971  hinis Citherea. día tu 1972  Helind ut ante dictum. Robói 1973  .uii. mbliadna for nuachommad 1974  fut mara Torrén. ut in 1975  O rochomlói, tra, Áenæ 1976  ais dochóidh Agmemnon di 1977  cathbúadach cathch 1978  mórshlúagh ⁊ cona buidhnib 1979   172a iar ndíghail a chneite 1980  ide for fhiru Assia íar 1981  ⁊ íar milliudh ⁊ iar slaitt 1982  [i]mna sétaib ⁊ imna máinib 1983  na Troianda féisin a forneurt 1984  aib cíana comaitche fo 1985  ib in betha. Mór mbróin 1986  bái for gnuis Helena do 1987  frisin Trói. Ba móo co 1988  duba-sin oldáas an duba ro 1989  ri ic scaradh fri hinis Cith 1990  Helenus immorro ⁊ Casandra inghen 1991  Andromacha ben Hectoir1992  [Ecub]u ben Priaim. ised rogabsat do 1993  dá cét ar sé mílebh. al-lín 1994  Antenóir cona fairaind hi 1995  Troiandae cóic cét. ar dib mílibh 1996  é lín rolen Áenáes cethri 1997  óra mílib. IS hé lín dano do 1998  do Grécaib la Troiandu, amal  p.62 1999  [Da]réit. sé míle ar ochtmogait 2000  ocht cétaib míle. IS hé 2000  [do]rochair o Throiandaib la Gcu ria mbr 2001  [ca]thrach .i. sé mile décc ar thrí 2002  cetaib mile. Cét ar shecht 2003  is hé lín dorochair do Gcaib 2004  Hechtoir a oenur. It íat 2005  toisigh ll Diomenus 2006  Carpedon Lepodum 2007  for meis ll 2008  Amentius ll 2009  Cleofinor 2010  righ {} Arcomenus 2011  {} 2012  {} 2013  {} 2014   172b Pullixinus, Minon, Antipus, Leontem, Polibétes, Clopenór.

2015 

Dá ardtóisech domarbh Áenæs .i. Anfimacrus, Neríus.

2015 IT hé tóisigh domarb Alaxander mac Priaim: Achíl, Palámid, 2016  Antilocus, Aíax Locrus, Aiax mac Telamoin, comthuitim do 2017  sede ⁊ do Alaxander.

Document details

The TEI Header

File description

Title statement

Title (uniform): The Destruction of Troy

Title (original, Irish): Togail Troi

Author: unknown

Editor: Ernst Windisch

Responsibility statement

Electronic edition compiled and proof-read by: Beatrix Färber

Funded by: University College, Cork: School of History and The HEA under the LDT Project

Edition statement

1. First draft.

Extent: 23470 words

Publication statement

Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork

Address: College Road, Cork, Ireland — http://www.ucc.ie/celt

Date: 2015

Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.

CELT document ID: G103005

Availability: Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Source description

Manuscript sources

  1. Dublin, Trinity College, MS H 2.17 (cat. 1319), p. 127b to 172b.
  2. Dublin, Trinity College, MS H 2.18 (cat. 1339) (Book of Leinster or Leabhar Laigneach, formerly Leabhar na Núachongbála), p. 397a to 408b.

Editions and translations

  1. Windisch (see below), edition with German translation, Irische Texte ser2 1 (Leipzig 1884) 1–142.
  2. Whitley Stokes, (ed. & tr.), Togail Troi: the destruction of Troy (Calcutta private print 1881) [LL 217a–244b, 406b–408b]. Idem, 'Addenda and corrigenda to Togail Troi', Revue Celtique 5 (1883) 401–04.

Literature

  1. Gearóid Mac Eoin, 'Das Verbalsystem von Togail Troí', Zeitschrift für celtische Philologie 28 (1960) 73–223.
  2. Gearóid Mac Eoin, 'Ein Text von Togail Troí', Zeitschrift für celtische Philologie 30 (1967) 42–70.
  3. Robert T. Meyer, 'The Middle-Irish version of the story of Troy', Études Celtiques 17 (1980) 205–218.
  4. Uáitéar Mac Gearailt, 'Togail Troí: ein Vorbild für spätmittelirische catha?' In: Erich Poppe, Hildegard L.C. Tristram (eds), Übersetzung, Adaptation und Akkulturation im insularen Mittelalter (Münster 1999) 123–129.
  5. Uáitéar Mac Gearailt, Togail Troí: an example of translating and editing in medieval Ireland, Studia Hibernica 31 (2000–2001) 71–85.
  6. Erich Poppe, 'Personal names and an insular tradition of Pseudo-Dares', Ériu 53 (2003) 53–59.
  7. Brent Miles, 'Togail Troí: The Irish Destruction of Troy on the cusp of the Renaissance', In: Alan Shepard and Stephen D. Powell (eds), Fantasies of Troy: Classical tales and the social imaginary in medieval and early modern Europe (Toronto 2004) 81–96.
  8. Brent Miles, 'Riss in Mundtuirc: the tale of Harmonia's necklace and the study of the Theban cycle in medieval Ireland', Ériu 57 (2007) 67–112.
  9. Brent Miles, 'The Irish history of the "third Troy" and medieval writing of history', in: S. Sheehan, J. Findon and W. Follett (eds), Gablánach in scélaigecht, Celtic Studies in honour of Ann Dooley (Dublin 2013) 220–237.
  10. Michael Clarke, 'The extended prologue of Togail Troí: from Adam to the wars of Troy', Ériu 64 (2014) 23–106.
  11. Ralph O'Connor, Classical Literature and Learning in Medieval Irish Narrative (Woodbridge 2014).

The edition used in the digital edition

‘Irische Texte mit Übersetzungen und Wörterbuch’ (1884). In: ed. by Whitley Stokes and Ernst Windisch. Vol. 2:1. Irische Texte. Leipzig: S. Hirzel, pp. 3–62.

You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:

@incollection{G103005,
  editor 	 = {Ernst Windisch and Whitley Stokes},
  title 	 = {Irische Texte mit Übersetzungen und Wörterbuch},
  series 	 = {Irische Texte},
  editor 	 = {Whitley Stokes and Ernst Windisch},
  address 	 = {Leipzig},
  publisher 	 = {S. Hirzel},
  date 	 = {1884},
  volume 	 = {2:1},
  pages 	 = {3–62}
}

 G103005.bib

Encoding description

Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling declarations

Ernst Windisch's corrigenda and the most important notes are included in the electronic edition. Variants are not reproduced. The letter 'v' has been changed to 'u' in all but two instances. F, f, and S, s, with overdot are rendered as F, f and S, s + h.

Editorial declarations

Correction: Text has been checked and proof-read twice. All corrections and supplied text are tagged.

Normalization: The electronic texts represents the edited text.

Quotation: Quotation marks are rendered q.

Hyphenation: Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break or line-break, the page-break and line-break are marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation: div0=the literary text; p=the editorial paragraph. Page-breaks of the printed text are marked.

Standard values: Dates are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd.

Interpretation: Names of persons and places are not tagged.

Profile description

Creation: Middle Irish period

Language usage

  • The text is in Middle Irish. (ga)
  • Some words are in Latin. (la)
  • One word is in Greek. (gr)

Keywords: adaptation; prose; medieval; Greek myth; Troy; destruction

Revision description

(Most recent first)

  1. 2019-06-05: Changes made to div0 type. (ed. Beatrix Färber)
  2. 2015-07-09: File proofed (2); file parsed and validated; SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
  3. 2015-07-08: File parsed and validated; SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
  4. 2015-07: TEI header created. (ed. Beatrix Färber)
  5. 2015-07: File proofed (1), structural and light content markup applied. (ed. Beatrix Färber)
  6. 2006: Text captured. (file capture Data capture Company)

Index to all documents

Standardisation of values

CELT Project Contacts

More…

Formatting

For details of the markup, see the Text Encoding Initiative (TEI)

page of the print edition

folio of the manuscript

numbered division

 999 line number of the print edition (in grey: interpolated)

underlining: text supplied, added, or expanded editorially

italics: foreign words; corrections (hover to view); document titles

bold: lemmata (hover for readings)

wavy underlining: scribal additions in another hand; hand shifts flagged with (hover to view)

TEI markup for which a representation has not yet been decided is shown in red: comments and suggestions are welcome.

Source document

G103005.xml

Search CELT

  1. The words in brackets are inserted from the Book of Leinster, p. 397a. 🢀

  2. inserted by a later hand. 🢀

CELT

2 Carrigside, College Road, Cork

Top