CELT document G201010

Betha Brigte

unknown

Edited by Whitley Stokes

Betha Brigte incipit

 61b p.50

1.

Híí sunt qui sequntur agnum quocunque ierit .i. is iat-so in lucht lenait in n-uan nemhelnide cipé conair dech.

2.

Iohain mac Zepedei brun-dalta Ísu, comorba na h-ógi, is e ro scríb na briathra-sa ⁊ for-ácaib i cúimne iat isin eclais cristaide don fhocraic ⁊ don lóg do thídnaic Dia don tresgrad na h-eclasi .i. do lucht na h-óige .i. tochoscem in n-uain nemhelnide.

3.

Inde Iohannes hic ait: Hii sunt qui sequntur agnum etc.. IS e immurro leth a tóibe in aisnés la h-Eoin co du i nd-epert remi in a shoscéla, (Rev. 14:3)“Nemo potest dicere canticum nisi illa .c.xl. iiiim milia qui empti sunt de terra .i. fortitudinem uirtutum acipiunt pro terrenis. Ní thic do neoch for domun ádmolad dingmála no classcetul comadais do dénum don Choimdid acht nech écin do chomlantius na h-eclasi cechtarda ro congbad in genus ⁊ in óige ⁊ ro cendgad do luag ̇fola Crist.

4.

Uirgines enim sunt. Uair is iat-sin na h-oga co demin conid for slicht na m-briathar-sin at-beir Iohannes Híí sunt qui sequntur agnum quocunque ierit id est uirgines tertius gradus eclesiae. Nam sunt gradus eclesiae quibus xxx.mus.lx.mus.c.mus fructus datur testante Iohanne dicente, (John 1:29)“Ecce Agnus Dei, ecce qui tollet peccata mundi”. Agnus hautem propter innocentiam dictus est. Sequntur agnum, quid enim est sequi christum nisi imitari eum, ut Petrus ait, (1 Peter 2:21)“Sequimini uestigia eius” .i. sequiminí eum uirginitate cordis et carnis quia caro utique agni uirgo est. Nihil enim prodest carnem habere uirginem si mente quis nupserit .i. Ni tharmnaig do neoch techtas in colla óigi mad trualnide o menmain. Uirginitas enim carnis corpus intactum libidine, uirginitas anime fides incorrupta. Iactantia hautem uirginitatem perdit. Uirgines enim de suis meritis gloriantes hipocritis comparantur. Hoc enim est euangelio non habere uirgines oleum in uassis suis, non seruare intra concientiam boni operis testimonium sed in facie gloriam (?) apud homines. Ar is ed fil isin t-shoscéla conid iat p.52 na h-oga na techtand ola in a lestraib .i. na h-óga nach for coimeta deminque (?) in choimded acht máidmige fiad chach.

5.

Haec est falsa castitas .i. uirginitas quocunque ierit. Hunc .i. agnum in eo quisque sequitur in quo imitatur. Non quoniam ille filius dei est sed in quoniam filiís hominum se praebuit imitandum. quibus apostolus ait. (Rom. 12:1)“Obsecro uos fratres ut exibeatis corpora uestra hostiam uiuam” sanctam ueteris et noui testamenti placentem deo. Ro chomailset dino uasal-athraig in tímna na h-óigi i reṁfiugrad Crist. Ro chomailset dino Apstail ⁊ descipuil Ísu Crist meic bíí h-i beos Martire ⁊ áncharait in Choimded, nóib ⁊ noeb-óga in domain ar chena, amal ro chomaill in n-óg uasal oirmitnech diata líth ⁊ for aithmet in ecmong na ree-sea  62a ⁊ inna h-aimsire .i. sancta uirgo dei Brigida.i. is ann iarum celebrait na cristaide féil ⁊ lith lathi nah-í noem Brigte .i. kl. Ebrai arái lathi mís gréne. Is inund ón ⁊ arái lathi secht maine is in bliadain itaum do-beith fair.

6.

Indister dino sund ní dia fertaib ⁊ dia mírbulib ⁊ dia gein chollaide in eclasib na cristaide.

7.

Brigit ingen Dubthaig meic Demri no Dreimne meic Bresail meic Dein meic Conla meic Artrach meic Artchirp meic Coirpri Níad meic Cormaic meic Oengusa Mínd meic Echach Fínd Fuath n-Airt meic Fédlimthe Rechtuda ⁊ rl.

8.

In Dubthach-sin tra mac Démri. Ro chendach-side cumail, Broicsech a h-ainm, ingen Dall Brónaig do Dál Conchobair a deiscert Breag. Ro sæntaig Dubthach i commámus di co m-ba h-alachtu uad. IAr sin édaigis sétig Dubthaig immon cumail .i. Brechtnat Blaithbec ainm mná Dubthaig, co n-epert in rigan: “Mina rena-su in chumail-sa i tírib cianaib do-bibus-sa .i. doibegait mo thindscra dhit ⁊ regut uait.”

9.

Nir bo tol do Dubthach recc na cumaile etir.

10.

Do-lluid Dubthach ⁊ a cumal i carput immalle fris sech thegdais araile druad. O rus-cló in drúi fogur in charpait is ed ro at-bert: “Fég a gille cia fil isin carput, ar is fogur charpait fó rig indso.” At-bert in gilla: “Dubthach fil and.” Luid in draí iar sin for cínd in charpait. Co riarfacht cóich in ben bói isin carput. At-bert Dubthach: “Cumal lem-sa sin”, ol se. Maithgen ainm in druad, is uad ainmnigther Ross Maithgen. IMchomarcis in drái ciaor' bo h-alachta in chumal. “O Dhubthach”, or in chumal. At-bert in drái bid amra in gein. Ni bia a samail isna talmandaib.

 p.54

11.

At-bert Dubthach: “Ni léic dam mo sétig cen a creicc na cumaile-si.”

12.

At-bert in drai tria rath ̇fáitsine: “Fognífe síl do mná-su do sil na cumaile-si. Ár béraid in chumal ingen uasal oirmitnech fia dáinib in talman. Amal taitnes grían etir rendaib, taitnigfet gnim ruda ocus áriltne na h-ingene.”

13.

Ro ̇failtnig Dubthach ⁊ in chumal de-sin. At-bert Dubthach: “uair techtaim-sea macu. Ropad maith leamm dino co m-beth ingen occum.”

14.

Do-choid Dubthach iar sin dia thig ⁊ a chumal lais. Ba h-etaid immurro beos in ben frisin cumail.

15.

Ba mor tra airmitiu na h-ingini-si oc Dia, ar do-dechutar dí epscop do Bretnaib otá Elpa no Alba dia taircetul ⁊ dia noebud .i. epscop MelMelchu nomina eorum. Do-rat immurro Dubthach fáilte doib ⁊ do-rigne in chumal a n-umaloit ⁊ a timthirecht. Brónach tra sétig Dubthaig de-síu. IMcomaircis epscop Mel di fochund a tor-si. At-bert in ben: “Ár do-roisce Dubthach a chumail dímm.” At-bert epscop Mel: “Is amlaid bias amal as-beri uair fognífe do síl-sa do sil na cumaile, acht tarmnaigfid a síl-se dot síl-so.” Ba fergach si de-side. Ro iarfacht tra in t-epscop di: “Cia met mac techtai-siu?” or se. At-bert in ben: “Se meic”, ol si. Dixit epscop Mel. “Bérasu in sechtmad mac ⁊ bid h-é bus mesa díb ⁊ bidat olca na meic aile acht mine særa síl na cumaile iat. Ocus bidat mallachda-su féin for in ancride do-gní don chumail.”

16.

Iarsna briathra-sin tra tanic araile drái a crích h-Ua Macc Uais o thochur maine do thig Dubthaig. O ra-̇fitir immurro in drái co m-ba h-í in chumal fochund fergi mná Dubthaig, at-bert in drai: “In crecfa in chumail?” “Crecfat”, or Dubthach. At-bertsat na h-epscuip: “Crecc in cumail ocus na crecc in ̇n-gein fil in a bróind.” Do-roine Dubthach amlaid.

17.

Do-chuaid ass in draí ⁊ in chumal lais. Do-dechaid in drai cona chumail dia thaig.

18.

Tanic araile filid a Crích Chonaille do thaig in druad remráti do luag mogad no chumaile. Ro crecc in draí frisin chumal ocus p.56 ni ro chrecc in choimpert. Is and do-rala don draí fled mor do denum ⁊ do-rogart rig Conaille chuice don ̇fleid. Is and tra rop ámm tusmeda do mnai in rig. Boi fáith i coimtecht in rig co riarfacht de cara don rig. Cia h-uair bid maith don rigain tusmiud in t-síl rigdai. Dixit propheta: “In gein no tusémtha imbarach la turgbail n-gréne no foruaisligfed cech tusmed in Eirinn.” Remdechaid dana tusmed na rígna in uar-sin co r-ruc mac marb. Iarfacht dino in file don ̇fáith dús cia h-uair bud maith don chumail tusmed. At-bert in fáith in gein no tusemtha imbarach la turcbail n-gréne ⁊ na bud i taig nach  62b amuig do-roiscfed cech ̇n-gein in Eirinn.

19.

In tan do-dechaid in cumal iarnabarach la turcabail n-gréne ocus lestar lán do lémnacht ina láim. In tan tuc a cois dar tairsech in taige istech ⁊ in choss aile amuig, is andsin ruc in íngein .i. noem Brigit.

20.

Nigset na ban timthirid in ingen don lémnacht bói i l-láim a máthar. Ba cubaid tra sin fri h-ariltne noem Brígte .i. fria dellrud ocus fria taitnem a h-ógi.

21.

h-I cetain dino ⁊ in ochtmad uathad ro genair Brigit i Fochart Murthémni. Ata beos frisin eclais anairdess in lecc forsan genair Brigit. ⁊ rucad in ingen fo chétoir iarna breith cusin mac marb na rigna. ⁊ o ro-siacht anáil m-Brígte chucca at-racht a bás co luath.

22.

Luid iarum in draí ⁊ in chumal cona h-ingin i crích Chonnacht. A máthair do Chonnachtaib. A h-athair a Mumain. A aittreb la Connachtaib.

23.

In araile ló luid in chumal dia h-inis. ⁊ do-̇falaig a h-ingen ina taig. It-concatar araile co maicse in tégdais a m-bói in ingen for lassad co n-derna breo thened di o thalmain co neam. In tan tancatar do chobair in taige no ro artraigset in tene ⁊ is ed at-bertsat co m-ba lan do rath in Spirta Nóib in ingen.

24.

Laa n-aile do-chuaid in drai cona cumail do chuairt ina cethri. In cannadas bói for cind na h-ingine it-cess for lassad. O ró sinset a láma chuci, in draí ⁊ in chumal, ni ro artraig in tene.

 p.58

25.

Tan and ros-cotail in draí co nus-acca triar clerech in étaigib gelaib .i. tri h-aingil do nim. ⁊ ro imbretar ola for cend noem Brigte cu ra forbachsat ord na batsi. ⁊ at-bert in tres clerech frisin draí: “Bidhe a h-ainm na noem ingine-se sancta Brigita.” At-racht in draí ⁊ ro ráid inní at-chonnairc.

26.

Ro alt tra in nóeb ingen-sa .i. Brigit o chomairbirt bith ⁊ samail fria co m-bessaib archena ⁊ no frithbruitiud .i. no obad tecosc in druad ⁊ no ásced. Ro imraid in drai in ingen. Dóig lais co m-bad ar i̇nglaine ar coirpthecht a bííd. Cor' erb iar sin bó ̇find h-ó derg dia blegun do Brigit ⁊ erbais bannscál n-iressaig dia blegun. Do-meil in ingen in sásad-sin.

27.

Ro alt in noem-ingen-sin co m-ba timthirid ⁊ cech ní frisá comraiced a lám no forbred ⁊ no airmitniged Dia. Nos-forbred cech cuccán at-chíd ⁊ da thimthired. No lesaiged na cærchu. No thimtired do dhallaib. No biathad bochtu.

28.

Accobair do Brigit techt do thórruma a h-athardu, ⁊ ro fhóid in draí techta co Dubthach co tísed for cend a ingine. Ro indiset na techta do Dubthach ferta ⁊ mirbuli h-ile ina h-ingine. Teit Dubthach iarum ⁊ feraid in draí fáilte fris, ⁊ do-rat dó a íngein sáeir.

29.

Lotar iar sin dochumm a tíre .i. Dubthach ⁊ a íngen .i. Brigit h-i crích h-Ua Failge. Conid andsin dos-gní Brigit firt n-amra .i. a mummi bói a n-indlubra galair. ⁊ fóidis in mummi intíí noem Brigit ⁊ araile ingin immalle fria. Do thig araile ̇fir, Boethcú a ainm-side, do chuinchid dige do chormaimm fair. Érais Brigit. Ro lín Brigit iar sin lestar as araile topur ⁊ ros-bennach co ra soud i m-blass chormma ⁊ dos-beir da mummi co m-ba h-ógslan de fo chétoir. IN tan tra do-coas dia h-ól na flede ni frith banna di.

30.

Ba do fertaib Brígte dia m-boi oc ingaire mucc Dubthaig. Tancadar da merlech cu tallsat thorcc don treot. Do-chotar darsin mag co com-ránic Dubthach friu ⁊ co ro snaisc eraicc a mucc forru. At-bert Dubthach fri Brigit: “In maith ingaire na mucc a íngen?” ol se. Dixit Brigit fri Dubthach: “Airim-se na mucca. Ro áirim Dubthach na mucca ⁊ nícon testa ní díb.”

 p.60

31.

Luidset dino áigid co Dubthach. Rannais Dubthach assil t-salli h-i cóic tóchtaib ⁊ for-ácaib oc Brigit dia m-bruith. Do-luid cú goirt elscothach isin tech co Brigit. Do-rat Brigit di in cóiced tócht ar throcaire. O rus-caith in cú in tócht-sin do-rat Brigit tócht aile dó. Tanic Dubthach iar sin ⁊ at-bert fria Brigit: “In ro berbais in saill ⁊ in marait uli na h-erranda?”. “Airim-sea iat”, ol Brigit. Ro airim Dubthach ⁊ ni thesta ni dib. It-chuatar na h-aigid dó Dubthach inní do-rígne Brigit. “Atimdai”, or Dubthach “ferta na h-ingine-sin.” Ní ros-caithset iarum na h-aigid in biad uair roptar esindraice. Acht ro fódlad  63a do bochtaib ⁊ do aidelcnechaib in Choimded.

32.

Fecht and do-rothlaig araile bannscal iressach co Dubthach co n-digsead Brigit lea a Muig Life, ar bói comthinól senaid Laigen and. Ro foillsiged h-i fhís di araile fir noeb bói isin dáil .i. Muire Ingen do thidecht dochumm na dála ⁊ at-bert friss conat ri fer isin dáil. Teit in bannscal iarnabarach ⁊ Brigit immalle fria docum na dála. ⁊ in tí it-chonnairc in fís is ed at-bert: “Issi seo in Muire it-chonnarc-sa”, or se fri Brigit. Ron-bennachsat in uli slógu intí noem Brigit fo anmaimm ⁊ onóir Muire. Conid h-i Brigit Muire na n-Gædel ó sin ille.

33.

Fecht and tanic for menmain Brigte tria rath in Spirto Noib techt do ̇fiss scel a máthar bói in daire co ro chuindig ceat a athar ⁊ ni tharut dí. Araide do-chuaid-si cen chetugud dó Dubthach. Ba h-eim don máthair in tan do riacht. Ba sæthrach, ba gallrach in máthair ⁊ ro <damage extent="several words" TEIform="damage"> dar essi a máthar, ⁊ ro gab for lesugud na h-airge. IN cetna maistred tra dos-gni Brigit ros-fodail a thorud i n-díb rendaib déc i n-onoir da apstal .x. in Duileman ⁊ ro suidig in tres cuibrend déc cor' ba mou h-e indás cech cúibrend i n-onoír Ísu Crist ⁊ dos-rat uli iarum do bochtaib in Choimded. Ro machtnaig immurro buachail in druad in n-ordugud tuc Brigit forsin immum. IS andsin at-bert Brigit: “Crist cona díb apstalu .x. do-rigne precept do dáinib in domain. Is 'na ainm sasaim-sea bochtu. Ár bid Crist i persaind cech bocht iressach.”</damage>

34.

Luid int ara .i. in buachail do thaig in druad ⁊ ro iarfacht de in draí ⁊ a ben: “In maith lesaigesin n-óg in áirge?” Ut dixit int ara p.62 .i. in buachail: “Am buidech-sa cipindus ⁊ at remra na lóig”, uair ni ro lam ⁊ écnach m-Brigte ina h-ecmais. Do-bert int ara rúsc lais ocht ̇n-dúird ina ardi. Dixit int ara fria Brigit: “Do-raga in drai cona mnái do-linad in rúisc-sea do immim na togorta .i. na h-airge.” “Mochen doib,” ol Brigit. Tanic in draí ⁊ a sétig don airge co n-acutar na lóig remra. Ferais Brigit failte friu ⁊ tuc biad doib. IS andsin at-bert ben in druad fri Brigit: “Is ed tancumar da ̇fis dús in ros-gab greim inní ro h-erbad duit. Cid fil d' immim ocut?” Ni boi aice-sium in erlaime acht torud æn mhaisterda co leith ⁊ dos-bert in leth h-í-sin for tús. Ro ̇fáitbestar la sodain ben in druad ⁊ is ed at-bert: “Is maith”, or sí “do línad rúisc móir accum in méit n-imme-sea.” “Línaid bar rúsc”, ol Brigit “⁊ do-béra dia imm ind.” No theged-si beus ina culid ⁊ do-beread leth toraid cech a fecais esti uair nir bail do Dia a h-enech-si do-breith co ra línad in rúsc fo n-indus-sin ⁊ is ed no gebed-si oc techt ina culid.

  1. A , a mo ruri-sea
    conic ina h-uili-sea
    bennach a nuall cen geis,
    cot laim deis in culid-sea.
  2. Tí mac Muire mo chara
    do bennachad mo chuile,
    flaith in domain có h-imbel
    ron-bé imbed la suide.

35.

Ro ermitnig in draí ⁊ a setig in Coimdid triasin ̇firt at-chonncatar conid annsin at-bert in drai fria Brigit: “IN t-imm ⁊ na bú ro bligis ídpraim-sea duit iat. Nis-bia in daire dam-sa acht fogain don Choimdid.” Ros-frecair Brigit dó ⁊ at-bert fris: “Ber-siu na bú ⁊ tabair dam-sa sairse mo máthar.” At-bert in drúi: “Acht særfaither do máthair. Do-bérthar duit na bú ⁊ se cip ní at-béra do-génsa.” Ro ̇fodail Brigit na bú do bochtaib ⁊ doa idilcnechaib . Ro baitsed in drai ⁊ ba h-iressach ⁊ bói i comitecht Brigte o sin immach.

36.

Tanic Brigit iar sin ⁊ a máthair lea co tech a h-athar. Accobair iar sin Dubthach ⁊ a sétig creicc intí noem Brigte in daire, uair ba h-olcc la ⁊ Dubthach a indile ⁊ a indmas do ̇fodail do bochtaib ⁊ is ed-sin do-gnid Brigit. Luid tra Dubthach i carput ⁊ Brigit immalle p.64 fris. Is ed at-bert Dubthach fri Brigit: “Ni for onoir na for airmitin duit dot-berar i carput, acht dot breith dot chreicc ⁊ do bleith bróan do Dúnlang mac Enda, do rig Laigen.” O rancatar dún in rig luid Dubthach isin dún cusind rig. Boi Brigit ina carput in dorus in dúine. For-acaib Dubthach a claideb isin carput i ̇fail m-Brigte. Do-thæt  63b clam co Brigit do chuinchid almsaine. Do-ber-si claideb Dubthaig do. Dixit Dubthach frisin rig: “In cendgaid cumail .i. m' ingen-sa”, or se. Dixit Dúnlaing: “Cid fora crecca t' íngin fén?” Dixit Dubthach: “Ní anand, o creicc m' indmais ⁊ ica thabairt do bochtaib.” Dixit in rig. Toet in og isin dún. Toet Dubthach ar cend Brigtefergaigis fria fora claideb do tabairt don bocht. O tanic Brigit i fiadnaise in rig. At-bert fria in rí: “In tan is e indmas t' athar aingen gatai, is mór mó dia cendgor-sa gétai m-indmas ⁊ m-indile ⁊ dos-bérai do bochtaib.” Dixit Brigit: “Ro-̇fitir Mac na h-Ingine damad lem-sa do chumung-sa co Lágnib ⁊ cót uli indmas, do-béraind don Choimdid na ̇n-dúla.” Dixit in rí fri Dubthach: “Nidat comadais diblinaib do chunnrad na h-ingine-sea, ar is uasli a h-airilliud fia Dia oldáini.” ⁊ dom-bert in rí claideb dét do Dhubthach dara cend. Et sic liberata est sancta uirgo Brigita captiuitate.

37.

Garit iar sin co tanic araile fer so-chenéoil co Dubthach do chuinchid a ingine. Ba tol do Dhubthach ⁊ dia macaib inní-sin. Ros-opustar tra Brigit. At-bert bráthair dia bráthrib fria-si .i. Beccan a ainm-sium: “Is espach in súil cáeim fil at-chind-sa cen a beith for adart h-i ̇fail ̇fir.” “Ro-̇fitir Mac na h-Ingine”, ol Brigit: “Ni beoda dúnni masa h-i dos-beir púdar forinn.” Do-rat Brigit indsin a mér fó a súil co nas-tall as a cind co m-bói for a gruad ⁊ at-bert: “Ac so duit do súil n-alaind a Beccain.” Moidis tra a suil side fo chétoir. O 't-chonnairc Dubthach ⁊ a bráthir-si sin, gellsat na chepertha fria dul co fer do grés. Do-rat iar sin a dernaind fria rosc co m-ba h-ógslan fo chétóir. nir' bo slan tra súil Béccain có a bás.

38.

At-bert Dubthach fría Brigit: “A ingen”, ol se “geib kaille fort chend. Mad ro chindis t' ógi do Dia nit get-sa aire.” Deo gratias, ol Brigit.

 p.66

39.

Luid Brigit ⁊ araile óga immalle fria do gabáil challe co h-epscop Mel i Telcha Mide. Ba fáilid-side friu. Anais Brigit ar umaloit co m-bad iside dédinach forsa tibertha calle. At-racht columu tenntide dia cind co cleithe na h-eclaisi. Ro iarfaig epscop Mel: “Cia h-óg suut?” Ro ̇frecair Mac Caille: “Brigit sin”, or se. “Tair a noem Brigit co ro séntar caille fort chend rasna h-ogu aile”, or escop Mél.

40.

Is ed do-rala ann tria rath in Spirta Nóib, grad epscuip d' erlegend for Brigit. At-bert Mac Caille co nar' ba h-ord grad n-epscuip for bannscáil. Dixit epscop Mél : “Noco lemm a chomus, uair is o Dia do-ratad in remiad sin sech cech m-bannscáil di.” Conid onoir epscuip do-berat fir Erenn do chomorbú Brigte.

41.

In ochtmaid uathaid ro genair. In ochtmad déc ro gab caille for a cend. In ochtmaid fichet do-choid dochumm nime. Co n-ocht nó gaib ro coisecrad Brigit fo lín ocht m-biaiti in t-soscéla ro chomaillestar. Maraid beus coss na h-altóri bói i l-láim Brigte, cia ro loiscthea na tri cossa aile.

42.

Ba do fertaib Brígte, o ra chomacsig sollamain na Cásc gabais Brigit in araile locc i coṁfacraib do epscop Mél gar ria caplait. Ropail do Brigit tria déircc cóirm do dénum dona h-eclasib immdaib ro batar immpe ⁊ nir' bo gnáth  64b coirmm do denum isin aimsir-sin. Acht ni ro thecht Brigit acht æn-miach bracha. Ni rabatar lestair lá muntir Brigte acht da lothar. Do-ronsat da baig don dara lothar ocus rolinsat ind lestar aile don chormaimm. ⁊ do-bertís na h-óga beus o Brigit in choirm dona h-eclasib. ⁊ ba lán beus oc Brigit fora cínd in lestar co ro urthastar torad in æn-méich bracha tria sobarthain m-Brigte secht n-eclasi Fer Telach ar in caplait ⁊ a rocht lathib na cásc.

 63b line 28

43.

O ra forbad sollamain na Cásc ro iarfaig Brigit da h-ingenaib in rabai fuigell occu do lind na Cásc. At-bertsat na h-óga: “Do-béra Dia biad”, ol siat. Is andsin tancatar da ingin istech ⁊ drolmach lán do usci leo. “Ro-̇fitir Mac na h-Ingine”, ol Brigit “ata maith and.” Doig lee-si co m-ba coirmm. Is deniu ráid amal at-bert-si sin ro soud in t-usce h-i coirmm togaide fo cetoir.

 p.68

44.

Do-chuaid Brigit co araile eclais i tír Thethba do chelebrad na Cásc. O ra gab Brigit forósaic dia dardain cendla dona senorib ⁊ dona dainib fannaib batar isind eclais. Cethrar do dhainib galair ro bátar and .i duine abrachtach ⁊ dásachtach ⁊ dáll ⁊ clam. Do-rigne Brigit a n-osaic a cethrar ⁊ ro h-iccha fo chetoir o cech théidm boi forru.

45.

Fecht bói Brigit i taig for aigidecht co n-dechsat uli immach acht maccæm .iiii. bliadan .x. boi cen labra riam ⁊ cen lúd i cois no i láim dó. ⁊ nis-fitir Brigit a beth amlaid. Conid annsin tancatar oegid istech co Brigit. At-bert Brigit frisin maccæm fri thoil na h-oegedu. “Do-gen”, ar in maccæm. At-racht fo chétoir ⁊ do-gní timthirecht na n-oiged. Ocus rop ogslán-som ó sin immach.

46.

Is andsin do-rala comdál ̇fer n-Erenn i Tailltin in airmm a m-boi Pátraic ⁊ senad clerech n-Erenn imbi. Do-chuatar dino docum na dála .i. Brigit ⁊ epscop Mél. Tainic araile bannscál dócum na dála ⁊ lenabb ina láim. ⁊ is ed at-bert conid la h-epscop m-Brón in lenabb. Ro díult tra in t-epscop aní-sin. Ro iarfaig Brigit don bánnscail cia o ro choimprestar in gein, ⁊ ro raid fria co na h-ebred bréic. Ro ̇frecair in ben: “Is o epscop Brón”, ol si. Ro lín tra att a tengaid fo chétoir co na coemnacair labra. Do-rat Brigit arrdhe na crochi dara bél na nóiden. ⁊ ro iarfaig: “Cia th' athair-siu?” Ro recair in nóidiu ⁊ is ed at-bert: “Duine deroil fil an imul in airechta is e-sin m' athair”, ol se. Co ro særad epscop Brón amlaid-sin tria rath m-Brigte.

47.

Luid Brigit do acallaim Pátraic im Muig Lemne, dia m-boi oc precept soscéla. Conid ro chotail Brigit frisin precept. Dixit Pátraic: “Cid for ar chotlais?”. Ro ̇fill Brigit a glúni fo thrí ⁊ is ed at-bert: “Fís it-connarc”, ol si. Dixit Pátraic: “Indis dún in fís.” “At-connarc”, ol si “ .iiii. arathru anairdheas ro arsatar  64a in n-uli n-indsi ⁊ riasiu ro-siacht a sílad ro fhás in buain. Tancatar topair gela ⁊ srotha taitnemacha as na h-etrigib ⁊ étaige gela im na siltaidib ⁊ im na h-airemnu. At-connarc .iiii. h-arathru aile atuaid, ⁊ ro arsetar an innsi for tharsnu ⁊ resiasiu ro-siacht in buain doridise ro ás in corca. Ro silsat fo chétoir cor' bó abaid ocus p.70 tancatar srotha duba as na h-etrigib ⁊ étaige duba im na síltaidib ⁊ im na h-airemnu. ⁊ bam toirsech de-sin”, ol Brigit.

48.

Dixit Pátraic: “Na bí i torsi uair is maith inní at-chonnarcais. Na cethri h-arathru toisechu at-chonnarcais, mise-sin ⁊ tussu, sílmait .iiii. libair in t-soscéla co síl irse ⁊ foisiten. IN buain tarfás duit inaires forphe inna ̇n-doine-sin. Na cethri h-arathair aile, na sæb forcetlaide ⁊ na brécaire sin. Cuirfit dar cend na forcetla silmait. Ocus no co tairce bumne-sin. Bemít-ne, messe ⁊ tussu, ar gnúis in Dúileman annsin.”

49.

Luid Brigit iarum co Dunlaing do guide dilsigthe da h-athair in chlaideb do-bert dó dia m-bói in dorus i n-dúine. Tanic dino mog do mogadaib in rig do acallaim Brigte ⁊ is ed at-bert fria: “Da nam-særtha-su don ̇fognum h-itú ropa dam cristaide. Ro ̇fogenaind duit-siu fén.” Ro ráid Brigit: “Co n-diug-sa sin forsin rig.” Luid Brigit iarum isin dun ⁊ conataig da ascaid forsin rig, dilsiugud in claideb do Dubthach, a saire don mogaid. At-bert Brigit frisin rig: “Ma dail duit cland t-sainemail, rige dot macaib ⁊ nem duit fén tabair dam-sa na dá itghe connaigimm.” At-bert in rig fri Brigit: “Flaith nime or se uair nach facimm ⁊ nách fetar cia ret ni chunchimm. Rige tra do mo macu ni chunchimm, uair ni beo fen for aird, ⁊ gniad cach a aimsir. Tabair dam fot sægail i r-rige cach buaid fri h-U Néill, uair is menicc coccad etraind, ⁊ tabair dam coscar isin cét-chath cor' bam creitmech isna cathaib aileib.” ⁊ is ed on ro comailled h-i cath Lochair fria h-U Neill.

50.

Fecht ann tanic rí Laigen do estecht fri precept ⁊ celebrad dia Cásc docum Brigte. Iar forba uird in chelebartha, luid ass in ríg for sét. Do-choid Brigit do praind. As-bert Lomman clam Brigte na tomelad ní co tuctha do armgaisced rig Laigen etir góei ⁊ claideb ocus sciath. Co rum-bertaiged fói. Luid techtaire o Brigit in degaid in rig. O medon lái cu nóna don rig for immarchor ⁊ ni roacht cid míle cemend co tucad in t-armgaisced uad, ⁊ co tardad don chlam.

51.

Fecht and do epscop Ercc ⁊ do Brigit i tír Laigen. At-bert-si fri h-epscop Ercc: “Ata cath etir do thuaith-siu innossa ⁊ a comaithgiu.” Dixit mac-clerech do muntir epscuip Ercc: “Ni doig leind”, or se “armad ̇fír sin.” Senais Brigit a roisc in mac-clerig. As-bert in mac-clerech: p.72 “At-ciu-sa mo bráthre i com-marbad innossa.” Do-rigne athrige moir iarum in mac-clerech.

52.

 64b line 7Fecht and tanic araile clam co Brigit do chunchid bó. Dixit Brigit fris: “Cia de is ferr lett, bó do breith no th' ícc don chlaime.” At-bert in clam ba ferr lais a ícc dia chlaime oltás rigi ind uli domain dó. “Ar is rig cech slán”, ol se. Do-rigne tra Brigit ernaigthi fri Dia co ro h-íctha in clam ⁊ cor' fhógain do Brigit iar sin.

53.

O da-chuaid tra clú Brígte fo Eirinn uli i ̇fertaib ⁊ i mírbuilib. Tancatar da dháll do Bretnaib ⁊ mac bec clam leo dia n-ícc co Brigit. ⁊ do-chuatar a munigin epscuip Mel imman ícc. At-bert Brigit: “Biat a muig co léic co roisc (?) in celebrad.” At-bertsat na Bretnaig aris, deinmmnetach inna dóine-sin: “Ro h-íccais dóine dot chenél fén indé cen co n-ícca sinde indiu.” Do-rigne Brigit ernaigthi ⁊ ro h-ictha a triur fo chétoir.

54.

Is ed do-chuaid Brigit iar sin cona h-ógaib do Ardachad epscuip Mél. Bói ríg Tethba i coṁfocus dóib ic fleid. Bói lestar cúmdachta ó ilgemaib i l-láim in ríg. Gabais araile fer aṅfaitech as a láim co n-dorchair ⁊ co n-derna bloga de. Ro h-ergabad in fer-sin lasin rig. Do-chuaid epscop Mél dia chunchid ⁊ ni étas on rig, acht a bás. Do attaig immurro epscop Mel co tuctha dó in lestar briste on rig ⁊ techtais iar sin ⁊ ruc lais cusin tech a m-boi Brigit. Do-rígne Brigit ernaigthe frisin Coimdid co ro athnuged in lestar i cruth bud ̇fearr. Rucad iar sin don rig ⁊ ro tuaslaiced in cimbid. Dixit epscop Mél:“ Ni form-sa dos-gní Dia in firt-sa, acht is for Brigit”.

55.

Fechtus do-chuaid Brigit do thorruma araile óige .i. Brigit ingen Conghaile do-gnid ferta h-ile. ⁊ in tan batar ic praind .i. Brigit cona h-ógaib ro thairis Brigit im medon na prainde. ⁊ dixit fri araile n-óig: “Tabair croiss Crist tar h-agaid ⁊ tar dho shúilib co fhaicera-so an at-cíu-sa.” Conid annsin it-chonnairc in óg in Sattan i toeb na mési ocus a chend sís ⁊ a chossa suas, a dé ⁊ a lassar as a craess ⁊ as a sronaib sechtair. Dixit Brigit frisin demon co nus-freccrad dí. p.74 “Ni chúmcaim a chaillech cen t-acallaim, uair coimetai tímna . Atogaill-se fria bochtaib ⁊ fria muntir ̇n-.”

56.

“Indis dúinn”, ol Brigit “cid ar n-ercotige in bar ̇n-dénmaib don chiniud doenna?”

57.

Dixit demon: “Co na roissed in chíniud or se dochum parduis.”

58.

Dixit Brigit fria demon: “Cid dia tanacaise chucainde in ar caillechu?”

59.

“Araile óg craibdech fil sund”, or demon. “⁊ isna comitechta túsa.”

60.

Dixit Brigit frisin óig: “Tabair cross Crist dar do súilib.” ⁊ it-connairc in óg fo chétoir in torathor grana h-i-sin. ⁊ ro gab oman mor in óg o 't-chonnairc in demon.

61.

“Cid for anim gaibe” ol Brigit “in dalta oc atai lessugud fri ré ciana?”

62.

Do-rígne in óg athrige iar sin ⁊ ro h-ictha don demon craís ocus etraid bói ina comitecht.

63.

Fecht and do-luid Brigit dar Tethba ⁊ sloig mora inna comitecht. Batar chlam ina n-diaid, do-rigenset debaid forsin sét. INtí tuarcaib díb a láim ar tús, Seccaid in láim. Ro shecc dino lám in chlaim aile. Do-rigenset iar sin athrige ⁊ ros-ícc Brigit iat sin dia claime.

64.

Fecht do Brigit cona h-ógaib in Ard Macha. Do-lluid dias secca ⁊ drolmach usce forru. Tancatar do bennachad do Brigit. Do-rochair in drolmach dia n-éisi ⁊ dochuaid druimm dar drúim otha dorus Rátha co Loch Lapán ⁊ ni ro brís ⁊ ni torchair banda esti. Ba suachnid le cách ba bennachtu Brigte foruair iar sin. Patricius dixit: “Fodlaid in usce fo Ard Macha ⁊ fo Airtheru.” Ro fódlad iarum ⁊ ro h-ícc cech ̇n-galar ⁊ cech n-ánces bói isin tír.

65.

Luid Brigit i Crich Fer Ross do thuaslucud chimmeda bai  65a i l-láim oc rig Fer Ross. Dixit Brigit: “In særfá dam-sa in cimmid út?” At-bert in rig: “Cia do-bertha-su dam-sa”, or se “ríge ̇fer m-Breg ni thibrind duit h-e. Acht na dig-siu foéra”, or in rig. “Do-bérthar a animm co métus oen óidche fort-su dó.” Ro artraig dino Brigit diulái don chimmid. p.76 At-bert frisin tan tuaslaicfither in slabrad dítt: “Geib ind imunn-sa nunc populus ⁊ éla fort laim ̇n-deiss.” Do-gnither amlaid, ⁊ élaid in cimbid la bréthir m-Brigte.

66.

Fecht tanic Brigit tar Sliab Breg in araile laithe. Boi dásachtach isin t-sléib, no aircead na cuitechta. Ros-gab uamun mor na h-óga batar i ̇fail Brigte o 't-conncatar in dásachtach. Dixit Brigit frisin démnach: “Uair do-ratla and pritcha bréthir ̇n- dún.” “Ni chumcaim”, or se “cen umaloit duit, ar is i t-trócair fri múntir in choimded .i. fria bochtaib ⁊ fri trógaib.” Is andsin at-bert in dásachtach: “Airmitnigid in Coimdid a chaillech ⁊ no tairmitnígfe cách. Car in Coimdid ⁊ not-carfa cách. Aigthi in Coimdid ⁊ not-aigthife cách.” Luid iarum in dásachtach uadib ⁊ ní derna nách n-erchoit doib.

67.

Fecht do Brigit o cimdécht a Muig Laigen co ̇facca mac légind ina rith secci .i. Ninnid scolaige.

68.

“Cid dogni á ̇forusta?” ol Brigit “⁊ cid thégi co l-luath?”

69.

“Dochum nime”, ar in scolaige.

70.

“Ro-̇fitir Mac na h-Ingeni”, ol Brigit “du thracur-sa dul lett”.

71.

Dixit in scolaige: “A chaillech”, or se “nachum toirmisc dom shet, no más 'cum thoirmes duit guid in Coimdid lem corup soraid dam-sa techt dochum nime.” ⁊ guidfet-su Dia let-su co rub reid duit ⁊ co ruca h-ilmíle let dócumm nime.

72.

Gabais Brigit pater leis ⁊ ba craibthech ó sin immach. ⁊ at-bert Brigit na biad riag no pian fair ⁊ is e do-rat comaind ⁊ sacrapaic iartain do Brigit.

73.

Luid Brigit co h-epscop h-Íbair co ro thoirned a cathraig di co n-dechsat iar sin co dú h-itá Cell Dara indíu. Ba h-i-sin ré ⁊ inbuid do-rala Ailill mac Dúnlainge ⁊ cét marclach do ̇findchælach leis tria lár Chille Dara. Tancatar dá ingin ó Brigit amach do chunchid neich dona slataib. Tucad éra forru. Ro failgide fo chétoir inna h-uli p.78 ech fo a marclaigib fria lar. Ro gabtha súind ⁊ slipre doib. Ní errachtatar co ro sídpair Ailill mac Dúnlaing in cét marclach-sin do Brigit conid de-sin do-rígned Tech sanc-Brigte h-i Cíll Dara.

74.

Is andsin at-bert Brigit

  1. Odur eccur mo thech
    mar ro ferthar a dúlguine,
    rop é flaith Laigen co bráth
    o Ailill mac Dunlainge.

75.

Tan and tancatar da chlam do chuinchid almsaine co Brigit. Ni bói araill isin coitchend acht oen-bó. Do-rat tra Brigit dona clamu in oen-boin. Do-rigne in dara clam atlugud búdi do Dia ar in m-boin. Dimmdach immurro in clam aile, uair ba díumsach.

76.

“Do-chuaid”, or se “cid m' aire-si m' oenar im m-boin. Conice indíu dino”, or sé “a chaillecha, ni ro comairem-sa riam etir chélib ⁊ etir bochtaib ⁊ lobraib ⁊ ni beomm dino i cummaid immo en-boin.”

77.

Dixit Brigit frisin clam n-umal: “Ansu i ̇foss dús in tibre dia ní isin coitchend ⁊ teit ass in clam díumsach út cona boin.” Is andsin tanic araile tuata co m-boin leis do Brigit. Do-rat immurro Brigit in m-boin-sin don chlam umal. O do-chuaid for sét in clam diumsach. Foremdid immáin a bó aoenur. Co tanic iterum for cúla co Brigit ⁊ dochumm a ̇fir chummtha co m-bói ic glámud ⁊ ic immdergud m-Brigte. “Ní ar Dia”, or se do-ratais “t' ídpairt, acht is ar lisdatus ⁊ tromdatus rot-gab frim-sa.”

78.

Tiagait diblínaib na dá chlam dochumm na Berba iar sin. At-raig in abaind friu. Éláid in clam umal cona boin tria bennachtain m-Brigte. Do-fuit immurro isin sruth in clam díumsach ⁊ a bó fo a thairr co ros-báided.

79.

Fecht ann tanic Rigan Crémthain meic Enna Cheindselaig  65b .i. Rigan Laigen ⁊ slabrad argait lea do Brigit a n-ídpairt. Fuath delbi duine isin dara cínd de ⁊ uball argait forsin cind aile. Do-rat Brigit dona h-ógaib. Co ro thaisciset h-e cen ̇fis do Brigit, uair ba mor no gatá Brigit a crod ⁊ dos-bered do bochtaib. Aráide tanic clam co Brigit co ro triall Brigit in slabrad cen ̇fis dona h-ógaib ⁊ co tarut dó. O rus-fetatar na h-óga is ed at-bertsat co ̇fergluinde móir ⁊ co ̇fuasnaid: “Becc do maith dún do thrócaire-siu fri cach”, ol siat. “⁊ sínd fén ic ríchtain p.80 lessa bííd ⁊ etaig.” “Atathái for andagud”, ar Brigit. “Ercid isin eclais, baili i ̇n-denaim ernaigthi. Fo-gébthai and bar slabrad.” Do-chuatar la bréthir m-Brigte. Acht cia do-ratad don bochtaib fuaratar na h-óga andsin a slabrad.

80.

Fecht ann it-chonnairc Brigit fer co salond for a muin. “Cid fil for da muin?” ol Brigit. “Clocha”, or in fer. “Bidat clocha dino”, ol Brigit. Ocus da-rónait clocha don t-salond. Tic doridise in fer cétna co no sech Brigit. “Cid fil for da muin?” ol Brigit. “Salond”, ar in fer. “Bid salond dino”, ol Brigit. Do-rigned salond de doridisi tria bréthir m-Brigte.

81.

Fecht ann tancatar dá chlam dia n-ícc co Brigit. Dixit Brigit frisin dara clam: “Nige araile.” Do-rigned amlaid ⁊ ba h-ogslan fo chétoir. Dixit Brigit frisin clám slán: “Dena frisin clam n-aile ósaic ⁊ nige th' fir chumtha amal do-rigne-sium umaloit duit-siu.” “Acht inned co rancumar”, or se “ni chom-ricfem, uair in coir let-su a chaillech”, or se, “misse slán co m-ballaib núib, ⁊ com étach nua glan do nige in chlaim granai ucut ⁊ a baill dubglassa ic tuitimm de.” Ro nig immurro Brigit fén in clam n-umall tróg. IN clam diumsach ro niged ann for tús, is ed at-bert ann: “Dar liumm”, or se “is áible tened moidit trém chroicend.” Déniu ráid immurro ro benad-sum fo chétoir ó chlami o mullach a chínd conice a bonnaigib for a anumaloit do Brigit.

82.

Fecht n-aill do Brigit ic techt do láim in epscuip co tárfas di cend buicc isin cailech affrind. Ro oipdestar Brigit in cailech affrind. “Cid”, or in fer gráid, “ara n-oipdi?” “Ninse is aire opdím”, ol Brigit. “Cend buicc” ol si “nom-tádbanar isin cailech affrind.” Do-rogart in t-epscop in gilla tuc an imaltoir. “Tabair do choibsena a gilla”, or in t-epscop. “Isin matain indiu”, or in gilla “do-chuadus i teach na n-gabur co tallus bocc méath ass. Ocus con 'd-uadus a ̇feoil.” Ro phend in gilla ⁊ do-rigne athrige. Do-chuaid Brigit iar sin do láim ⁊ ni ̇facca in fuath.

83.

Fecht ann tancatar .uíí. n-epscuip co Brigit ⁊ ní bói aicce-si ní do-berad doib. Iar m-blegan na m-bó fa thrí, ro bliged tra doridise na ba in tres fecht ⁊ ba h-uilli inas cech blegun.

84.

Fecht ann dino ro gab mian araile caillech do múntir Brigte imm salond. Do-rigne Brigit ernaigthe co ro shai in cloich boi inna fhiadnaise i salond ⁊ co ro h-íccad in chaillech iar sin.

 p.82

85.

Fecht ann dino bói bachlach do muntir Brigte oc béin chonnaid. Do-rala dó co ro marb petta sindaig la Rig Laigen ró h-ergabad in bachlach lasin rig. Ro for-congart Brigit for sinnach n-allaid taidecht as in caillid. Tanic dino co m-bói oc clesrad ⁊ oc espai dona slogaib ⁊ don rig la forcongra m-Brigte. O ra ̇forba immurro in sindach a gnímrad do-lluid slán fon caillid ⁊ sloig Laigen etir chois ⁊ ech ⁊ choin inna degaid.

86.

Ba do ̇fertaib Brigte .i. methel mor bói aicce oc buain. Snigis fleochad a Muig Life ⁊ noco r' ̇fer banne ina gort-si tria ernaigthi m-Brigte.

87.

Ba do ̇fertaib Brigte. Bennachais in clarenech co m-ba slána a da súil.

88.

Ba do fertaib Brigte. Tallsat merlig a damu. Tuarcaib abann Liphe friu. Tancatar na doim itech iarnabarach ⁊ etaige na merlech fora n-adarcaib.

89.

Ba do fertaib Brigte. Dia tarla sí cusín m-bandtrebthaig .i. co 66a Lassair a Muig Chail. Co rus-marb loeg a bó do Brigit ⁊ co ro loisc a garmain fói. Do-rigne Dia for Brigit co m-ba h-ogslan inn garmain iarnabarach ⁊ boi in loeg immalle rá máthair.

90.

Fecht and tanic Brenaind a h-iarthar Erenn do saigthin Brigte co Mag Liphfe, uair ba machtad laisin clú bói for Brigit i ̇fertaib ocus im mírbulib. Teit Brigit ona cærchuib do ̇fáilte fri Brenaind. Amal tanic Brigit isin tech, fó-cerd a cochall fliuch for bunnsachaib na gréne ⁊ forailangatar amal drolu. Dixit Brénaind fria gilla a chocholl do-chor forsna bunnsachaib cétna. ⁊ fó-cerd in gilla forru co torchair díb fadó. Fó-cerd Brénaind fén in tres fecht la feirg ⁊ londus co tarrasair in cocholl forru.

91.

Co tarut cách díb a chobas di araile. Dixit Brenaind: “Nir' bo gnáth mo dul tar secht n-imarib cen mo menmain in Dia.” Dixit Brigit: “O do-ratus mo menmain oen-fecht in n-Dia, ni thucus ass etir.”

92.

Dia m-bói Brigit oc ingaire chærech. Tanic gataige chuicce. Ocus tall secht multu uathi, iar na h-atuch for tús. Araide o ro h-airmed in trét, foritha doridisi na muilt tria ernaigthi m-Brigte.

 p.84

93.

Tan and do-rígne araile fer do muntir Brigte mid do ríg Laigen, in tan toracht in ríg dia chaithem. Ni frith bande de, uair tuc Brigit do bochtaib in mid uli. At-racht Brigit fo chétoir do thesorcain in t-sloíg, Co ro bennach inna lestra ⁊ roptar lána fo chétoir do mid thogaide. Ar cech ní conaitched Brigit forsin Coimdid do-berthea di fo chétoir. Uair ba h-e a saint: Sassad bocht, dichor cecha doccumla, airchisecht cecha trógi.

94.

Mor tra do fertaib ⁊ do mírbulib fo n-indus-sin do-rinde in Coimdiu for noem Brigit. Is é a airet co nach cumaing nech a n-indise, acht mine thísad a spirut fadessin, no aingel do nim dia n-indisi.

95.

Ni roibe tra nech ba nairiu, na ba féli indas in noem-óg-sin. Ni ro nigestar riam a lama nach a cossa nach a cend eter ̇feraib. Ni ro ḋfech dino riam in n-guis ̇ferscali. Ni ro labra etir cen lossi di. Ba h-aintech. Ba h-endac. Ba h-érnedach. Ba foitnech. Ba fálid i timnaib . Ba cobsaid. Ba h-umal. Ba dilgedach de shercach. Ba comra coisecartha coimeta chuirp Crist. Ba tempol De. Ba rigsuide tairisme do Spirut Noem a cride ⁊ a menma. Ba díuit fri Dia. Ba torsech do thrógaib. Ba h-étrocht h-i fertaib. IS aire sin is é a samail etir dúlib colum etir énaib, fínemain etir ̇fedaib, grian uas rennaib.

96.

Is h-é a h-athair na noem-óige-si, in t-athair nemda. Is e a mac Ísu Crist. Is e a h-aite in Spirut Noem. Conid aire sin do-gní in noem-óg-sa na mirbuli mora diairmidesi.

97.

Is h-i fortachtaigess da cech oen bís h-i cumca ⁊ i n-guasacht. Is í traethus na tedmanna. Is i thoirnes tonngar ⁊ ferg in mara móir. Is i seo ban-tairngertaig Crist. Is i Rigan in Deiscirt. Is i Muire na n-Goedel.

98.

O thanic tra cusna dédenchu do Brigit, iar ̇fothugud chell ocus chongbal n-imda. Iar fertaib ⁊ adamraib atta lín gainem mara no rendai nime. Iar n-deirc ⁊ iar trocaire ar-roet commaind ⁊ sacarbaicc o Ninded Lámidan, iar tiachtain do h-o Roim Letha. ⁊ ro ̇fói p.86 a spirut dochumm nime iar sin. Atát immurro a tassi ⁊ a relgi isna talmandaib co cádus mor, co n-ordán ⁊ co n-airechus, co ̇fertaib ocus co mírbulib. Ata a h-animm amal gréin isin chathraig nemda etir classaib aingel ⁊ archaingel i n-oentaid iruphin ⁊ saraphin i n-oentaid meic Muire .i. i n-æntaid na næm-trinoite uaisle uíle Athar ⁊ Mic ocus Spirat Noib.

99.

Ailim troccaire in Choimdead tria impide noem Brigde co rissam in n-æntaid-sin in sæcula sæculorum. Amen.

Document details

The TEI Header

File description

Title statement

Title (uniform): Betha Brigte

Title (translation): On the Life of St. Brigit

Title (extended): [LB pp. 61–66a]

Author: unknown

Editor: Whitley Stokes

Responsibility statement

Electronic edition compiled by: Beatrix Färber, Elva Johnston, and Ruth Murphy

Funded by: University College, Cork and Professor Marianne McDonald via the CELT Project

Edition statement

2. Second draft.

Extent: 8530 words

Publication statement

Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork

Address: College Road, Cork, Ireland—http:www.ucc.ie/celt

Date: 2001

Date: 2012

Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.

CELT document ID: G201010

Availability: Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Source description

Manuscript

  • Dublin, Royal Irish Academy, 1230, olim 23 P 16 al. Lebar Brecc, p. 61–66a.

Editions, Translations and secondary Literature

  1. Whitley Stokes, A Parallel. Revue Celtique 3 (1878) 443f. [The story of Brigit and Breccán from Lebar Brecc (63b), with translation.]
  2. Whitley Stokes, Lives of Saints from the Book of Lismore. Ed. with a transl. and notes, 1890 (Brigit).
  3. Kuno Meyer, Mitteilungen aus irischen Handschriften. Sancta Brigita. Aus dem Buch von Lecan, fol. 166c. Zeitschrift für Celtische Philologie 12 (1918) 293f.
  4. Charles Plummer, J. Fraser and Paul Grosjean, Vita Brigitae. MS Rawl. B 512, f. 31 (Irish Texts I.2–18, 1931).
  5. M. A. O'Brien, The Old Irish Life of St. Brigit. Part I. Translation [from Rawl. B 512]. Part II Introduction and notes, Irish Historical Studies 1 (1939) 123–34 (translation), 343–53 (annotation) 1938–39.
  6. Donncha Ó hAodha (ed. & trans.), Bethu Brigte (Dublin 1978).
  7. Seán Connolly, 'Some Palaeographical and Linguistic Features in Early Lives of Brigit.' In: P. Ní Chatháin and M. Richter (eds.), Irland und Europa: Die Kirche im Frühmittelalter. Irland und Europe: The Early Church, 272–279. Stuttgart 1984.
  8. Seán Connolly, 'Verbal usage in Vita prima Brigitae and Bethu Brigte', Peritia 1 (1982), 268–72.
  9. Kim McCone, 'An Introduction to Early Irish Saints' Lives'', Maynooth Review 11 (1984) 26–59.
  10. James Doan, 'A Structural Approach to Celtic Saints' Lives.' In: Patrick K. Ford (ed.) Celtic Folklore and Christianity: Studies in Memory of William W. Heist, 16–28. Santa Barbara/Los Angeles 1983.
  11. Seán Connolly, 'Vita Prima Sanctae Brigitae: Background and Historical Value.' Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 119 (1989) 5–49.
  12. Dorothy Ann Bray, 'Saint Brigit and the Fire from Heaven.' Actes du IXe Congrès international d'études celtiques, Paris, 7–12 juillet 1991. Deuxième partie: Linguistique, Littératures. Études Celtiques 29 (1992) 105–113.
  13. Dorothy Ann Bray, 'Secunda Brigida: Saint Ita of Killeedy and Brigidine Tradition.' In: Cyril J. Byrne, Margaret Harry, and Pádraig Ó Siadhail (eds.), Celtic Languages and Celtic Peoples: Proceedings of the Second North American Congress of Celtic Studies held in Halifax August 16–19, 1989, 27–38. Halifax 1992.
  14. Séamas Ó Catháin, 'Hearth-Prayers and other Traditions of Brigit: Celtic Goddess and Holy Woman.' Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 122 (1992), 12–34.
  15. Richard Sharpe, Medieval Irish Saints' Lives: An Introduction to Vitae Sanctorum Hiberniae. Oxford: Clarendon Press, 1991.
  16. Review of Richard Sharpe [1], Alfred P. Smyth, English Historical Review 107, no. 424 (July 1992) 676–678.
  17. Review of Richard Sharpe [2], Giovanni Orlandi, Cambridge Medieval Celtic Studies 25 (Summer 1993) 99–102.
  18. Review of Richard Sharpe [3], Karl Horst Schmidt, Zeitschrift für celtische Philologie 46 (1994) 306–308.
  19. Laurance J. Maney, 'When Brigit met Patrick', Proceedings of the Harvard Celtic Colloquium 14 (1994) 175–194.
  20. Séamas Ó Catháin, The Festival of Brigit. Celtic Goddess and Holy Woman. Dublin/Blackrock 1995.
  21. Review of Séamas Ó Catháin [1], Mary-Ann Constantine, Cambrian Medieval Celtic Studies 32 (Winter 1996), 125–126.
  22. Review of Séamas Ó Catháin [2], Raymond Howell, Studia Celtica 31 (1997) 322.
  23. Review of Séamas Ó Catháin [3], Jacqueline Simpson, Béaloideas: The Journal of the Folklore of Ireland Society 66 (1998) 282–284.
  24. Simon Young, 'Donatus, Bishop of Fiesole 829–76, and the Cult of St Brigit in Italy.' Cambrian Medieval Celtic Studies 35 (Summer 1998), 13–26.
  25. David Howlett, 'Vita I Sactae Brigitae.' Peritia 12 (1998) 1–23.
  26. Daniel F. Melia, 'Abstract: Irish Saints' Lives as Historical Sources' ,In: Glanmor Williams and Robert Owen Jones (eds.) The Celts and the Renaissance: Tradition and Innovation. Proceedings of the Eighth International Congress of Celtic Studies, held at Swansea, 19–24 July, 1987, 165. Cardiff: University of Wales Press, 1990.
  27. Clare Stancliffe, 'The Miracle Stories in seventh-century Irish Saints' Lives (and Discussion).' In: Jacques Fontaine and J. N. Hillgarth (eds.), Le septième siècle: changement et continuité. The seventh century: change and continuity, 87–115. London 1992.
  28. Catherine McKenna, 'Apotheosis and Evanescence: The Fortunes of Saint Brigit in the Nineteenth and Twentieth Centuries.' In: Joseph Falaky Nagy (ed.), CSANA Yearbook 1: The Individual in Celtic Literatures, 74–108. Dublin 2001.
  29. Nathalie Stalmans, Saints d'Irlande: analyse critique des sources hagiographiques (VIIe–IXe) (Rennes 2003), 286–7.
  30. Pádraig Ó Riain, A dictionary of Irish Saints (Dublin 2011), 123–125 (with bibliography).

The edition used in the digital edition

Stokes, Whitley, ed. (1877). Three Middle-Irish Homilies‍. 1st ed. Calcutta: Privately printed, 36 pp.

You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:

@book{G201010,
  title 	 = {Three Middle-Irish Homilies},
  editor 	 = {Whitley Stokes},
  edition 	 = {1},
  pages 	 = {36 pp.},
  publisher 	 = {Privately printed},
  address 	 = { Calcutta},
  date 	 = {1877}
}

 G201010.bib

Encoding description

Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling declarations

The present text represents pages 51–87 of the volume. All editorial introduction, translation, notes and indexes have been omitted. Editorial corrigenda are integrated in the electronic dition.

Editorial declarations

Correction: Text proofread twice. Corrections are tagged.

Normalization: The electronic texts represents the edited text.

Quotation: Quotation marks are rendered Q.

Hyphenation: Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break this break is marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation: div0=the saint's life; div1=the section; page-breaks are marked. Paragraphs are marked. Passages in verse are marked by poem, stanza and line. Stokes'

Standard values: Dates are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd.

Interpretation: Names of persons and places are tagged. Numbers are marked.

Reference declaration

A canonical reference to a location in this text should be made using “section”, eg section 1.

Profile description

Creation: By unknown Irish monastic scribes 900–1200

Language usage

  • The text is in Middle Irish. (ga)
  • Some words and phrases are in Latin. (la)

Keywords: religious; prose; medieval; Saint's Life

Revision description

(Most recent first)

  1. 2012-02-21: Addition made to bibliographic details. (ed. Beatrix Färber)
  2. 2010-04-13: Conversion script run; header updated; sections numbered; new wordcount made; file parsed. (ed. Beatrix Färber)
  3. 2008-09-30: Keywords added; file validated. (ed. Beatrix Färber)
  4. 2008-07-18: Value of div0 "type" attribute modified, 'creation' tags inserted, content of 'langUsage' revised. (ed. Beatrix Färber)
  5. 2005-08-25: Normalised language codes and edited langUsage for XML conversion (ed. Julianne Nyhan)
  6. 2005-08-04T15:40:33+0100: Converted to XML (ed. Peter Flynn)
  7. 2001-11-28: Bibliography inserted; markup of quotes; file re-parsed, HTML file created. (ed. Beatrix Färber)
  8. 2001-11-22: Header created; file parsed using NSGMLS. (ed. Beatrix Färber)
  9. 2001-11-19: Second proofing of file. Markup of place names and personal names, and insertion of corrections into file. (ed. Ruth Murphy)
  10. 1995: Structural markup applied. Basic punctuation introduced. Stokes's din. silently expanded throughout to dino. (ed. Elva Johnston)
  11. 1995: First proofing of file. (ed. ed. Elva Johnston Donnchadh ÓCorráin)

Index to all documents

Standardisation of values

  • Dates are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd.

CELT Project Contacts

More…

Formatting

For details of the markup, see the Text Encoding Initiative (TEI)

page of the print edition

folio of the manuscript

numbered division

 999 line number of the print edition (in grey: interpolated)

underlining: text supplied, added, or expanded editorially

italics: foreign words; corrections (hover to view); document titles

bold: lemmata (hover for readings)

wavy underlining: scribal additions in another hand; hand shifts flagged with (hover to view)

TEI markup for which a representation has not yet been decided is shown in red: comments and suggestions are welcome.

Other languages

T201010: On the Life of St. Brigit (in English Translation)

Source document

G201010.xml

Search CELT

    CELT

    2 Carrigside, College Road, Cork

    Top