CELT document G102900

Lebor na Cert

Witness list

  • L: The Book of Lecan, ff. 194 d 12-202 d 26.
  • Li: The Book of Lismore, ff. 98 d 20-105 b 21.
  • B: The Book of Ballymote ff. 268 a 36-281 b 53.
  • M: The Book of Hy Many ff. 76 a 1-80 c 29.
  • M2: A longer recension of the poem pp. 114-118 is preserved in the Book of Hy Many 125 d 53.
  • H: Myles Dillion does not explicitly identify MS H, but it has been inferred that it refers to RIA no. 712 (23 H 28) as he states (intro p. xxi) that this was the only paper manuscript consulted.

unknown

Edited by Myles Dillon

 p.2

Lebor na Cert

1.


Incipit do Libur na Cert. Indister do chísaib ⁊ tuarustlaib Éirenn
amal ro ordnaig Benén mac Sescnén, salmchétlaid Pádraic amal
atfét Leabur Glindi Dá Lacha.


Do dligeadaib chirt Chaisil ⁊ dia chísaib ⁊ dia chánaib ind ⁊ ass andso sís, ⁊ do thuarastalaib ríg Muman ⁊ ríg nÉrind archeana ó ríg Caisil in tan da-̇fallna flaithis ind. Caiseal dano cais-ail .i. cloch forsa fuirmidis géill nó cís-ail iarsand ail chísa do-berthea ó ̇fearaib Érind dó. Síd-Druim dano ba hed a ainm an inaid sin prius.

Do-rala didiu dá mucaid i n-aimsir Chuirc meic Luigdeach ic 10  tathaigi na tulcha sin fri ré ráithi ic mesrad a muc ar ba druim 11 fidbaidi . Badur hé a n-anmann na mucaidi .i. Durdru, mucaid ríg 12 Héle ⁊ Cularán mucaid ríg Múscraigi . Co tárfas dóib dealb ba 13 gilithir gréin ⁊ guth ba bindithir meandchrot lais ic beandochad 14 na tulcha ⁊ in baili ic tairrngiri Pátraic, ⁊ asbert:

  1. 15 Fó fó fó fear fallnafass
    Caisil coir cémeandach16 
    i n-anmaim in Ard-Athar
    sceo Meic na hIngine
    la rath Spirut Noíb .
  2. 20 Epscop maiseach mórmaith mech
    bár beatha co mbreitheamnus
    línfas Érind ardainglig
    d'aes cach uird co n-ilgrádaib
    la fognum Críst chaím.

 p.4

25 Is hí tra delb bae andsin .i. Uictor aingel Pátraic ic taircheadal 26 Pádraic ⁊ ordain ⁊ aireochais Érind do beith do grés isin baili sin. 27 Cid fil ann didiu acht is cellphort do Phádraic ⁊ is prímchathair do 28 ríg Hérind in baili sin. Acus dlegair cís ⁊ fognam fear nÉreand do 29 ríg in baili sin do grés .i. do ríg Caisil tre beandachtain Pátraic meic 30  Alplaind .

 1

31 At é andso immorro tuaristla na ríg ó ríg Caisil mad rí Hérind 32 hé ⁊ a chuairt seom ⁊ a biata som forra dia chind .i. cét corn ⁊ 33 cét claideam ⁊ cét n-each ⁊ cét n-inar uad do ríg Cruachna ⁊ 34 biathad dá ráithi ó ríg Cruachan dó-som ⁊ a dul lais a Tír Chonaill. 35  Fichi falach ⁊ fichi fichthell ⁊ fichi each do ríg Ceneóil Chonaill ⁊ 36 biathad mís ó Chenél Chonaill dó-som ⁊ teacht lais i Tír nEógain. 37 Caeca corn ⁊ caeca claideb ⁊ caeca each do ríg Ailig ⁊ biathad mís 38 uada dó-som ⁊ a techt lais a Tulaig nÓc . Trícha corn ⁊ trícha 39  195a claideb ⁊ trícha each do ̇flaith Thulcha Óc ⁊ biathad dá thráth dég 40  lais ⁊ a theacht lais a nOirgiallaib. Ocht lúireacha ⁊ sesca inar ⁊ 41 sesca each do ríg Airgiall ⁊ a biathad ré mís a nEmain ⁊ a choimi- 42 deacht in nUlltaib. Céd cornn ⁊ cét matal ⁊ cét claideb ⁊ cét n-each 43 cét long do ríg Ulad, biathad mís dó-som a hUlltaib ⁊ Ulaid lais 44 co Temair. Trícha lúireach ⁊ trícha falach ⁊ cét n-each ⁊ trícha 45  fithchell do ríg Themrach ⁊ biathad mís i Temraig fair ⁊ ceitheóra 46 fine Themrach lais co hÁth Cliath. Deich mná , deich n-eich ⁊ 47 deich longa do ríg Átha Cliath ⁊ biathad mís ó ríg Átha Cliath 48 dó-som ⁊ a chaemtheacht i lLaignib. Trícha long ⁊ trícha each ⁊ 49 trícha cumal ⁊ trícha bó do ríg Laigen ⁊ biathad dá mís ó Laignib 50  dó-som .i. mí ó Laignib Tuathgabair ⁊ mí ó Laignib Deasgabair . 51 Trícha each ⁊ trícha lúireach ⁊ cethracha claideb.It iad sin a

 p.6

52 tuaristla ⁊ a comaideachta conid dóib-side ad-féd int údar buada 53 .i. Benén mac Sescnéin:

  1. Dligead cach ríg ó ríg Caisil55 
    bid ceist ar bardaib co bráth.
    Fogébthar i taeib na taídean
    ac suíd na nGaeidel co gnáth.
  2. Céd corn, cét claideam a Caisil,
    cét n-each, cét n-inar ria ais,60 
    as a tír co Teillis Tuathail
    don ríg geibis Cruachain cais.
  3. Biathad da ráithi ón ríg-sin
    do churaid Muman ar mil ;
    dul leis ri tresa i Tír Conaill65 
    co ríg Easa Modoirnn mir.
  4. Condacht la curaid Caisil
    co cathaib Bearnais, ní brég ;
    rí Conaill co clandaib Eógain
    tarraid don deóraid las dét .
  5. 70 Fichi falach, fichi fichthill,
    fichi each co ro-Eas Ruaid,
    don ríg donár dealbas doraind ,
    do ríg Bearnais Chonaill chruaid.
  6. Biathad mís ó maithib Conaill75 
    do chúicead Muman a mairg,
    ⁊ dia ríg, ní dlug deólaid
    ria ndul a Tír nEógain n-aird.
  7.  p.8
  8. Caeca cornn is caeca claideb,
    caeca each glésta co gnáth80 
    d'̇fir raith ó doirib na ndaigmeas
    do ̇flaith Oilig ainces cách.
  9. Biathad mís do maċflaith Muman
    a Muig Muman, ní saeb seach,
    d'̇fir chúicid Brannduib gan beó-guin85 
    ó chlandaib Eógain na n-each.
  10. Trícha cornn is trícha claideab,
    cert-trícha ruaid-each don ród
    don ̇fir dán maith drumchla duaine,
    do ̇flaith Thulcha uaine Óg.
  11. 90 Biathad dá thráth dég co dédla
    do ríg Muman maídit baird
    ó ríg Thulcha Óg cen dedail
    noco tór co hEmain aird.
  12. Ocht lúirecha do ̇flaith Airgiall95 
    a hoireacht Chaisil cét crech
    don ̇fir forsmbít cesta cinad
    sesca inar, sesca each.
  13. Biathad mís a mullach Eamna
    ó Airgiallaib Átha Móir100 
    do ríg Caisil chais ón chuchtair ;
    dul lais a nUltaib an óir.
  14. Céd corn, cét claideb, cét matal
    do mílid Boirchi, ní baeth,
    cét n-each acht is d'eachaib donda105 
    ⁊ deich longa don laech.
  15. Biathad dá aen-mís a hUlltaib
    d'uasal-ríg Caisil ón chill
    dligid ac tulaig chais chernaig ;
    Ulaid lais co Temraig tind.
  16.  p.10
  17. 110  195bTrícha lúireach do laech Themrach,
    trícha falach, is fír sin,
    cét n-each, ní scíthad a scithfeidm
    la tríchaid fichthill ac fleid.
  18. Biathad mís a mullach Themrach115 
    do thréṅfearaib Caisil chruind,
    taidecht lais fine ara furmim
    fir Midi co Duiblind nduind.
  19. Deich mná, deich longa co leapthaib
    ó laech Caisil ⁊ Cliach,120 
    deich n-eich a n-uair blátha bladaig
    do ríg Átha cladaig Cliath.
  20. Biathad mís ó maithib Tomair
    do thigerna Chaisil chais:
    rí in Átha díltaig nach daidbir 125 
    do thíchtain a Laignib lais.
  21. Trícha long do laechraid Liamna
    láiter trícha deg-each dó ;
    dligid imna crícha im Charmon
    trícha ban-mog , trícha bó.
  22. 130 Biathad dá lán-mís ó Laignib
    do laech Muman a Muig Ráth ;
    cuid mís a muig Brannduib brogda
    ó chlandaib Condla seach cách.
  23. Trícha each, éin-trícha lúireach135 
    do laech Gabrán gloine dath
    nochon eachlacha nos oilead
    ceathracha claideam i cath.
  24.  p.12
  25. Ac sin tuaristla ríg nÉrind
    ó ríg Muman moldaid fir,140 
    's a biathad ón lucht sin uile
    dearb re cach nduine co ndlig .

  26. Dligead.

 2

141 Ceart Caisil acus ríg Caisil ó thuathaib ar meadón in so . Ó Mús- 142 craigib chéadamus tús na cána sa .i. deich .c. bó ⁊ deich .c. torc and 143 sin ó Múscraigib . Céd mbó ⁊ cét muc ⁊ cét ndam ó Uaithnib and 145  sin . Dá chét molt ⁊ cét torc ⁊ cét bó ⁊ cét leand uaine a hAraib and 146 sin . Céd bó ⁊ cét dam ⁊ cét torc ó Chorco Laígdi sin . Deich cét 147 dam ⁊ deich .c. bó ó Chorco Duibne beos . Deich cét bó ⁊ .x. cét 148 torcc ó Chiarraigi Luachra. chét bó ⁊ .x. cét dam ó Chorco 149 Baiscind. Míli bó ⁊ míli dam ⁊ míli reithi ⁊ míli brat a Boirind. 150  Céd bó ⁊ cét dam ⁊ céd cránad asin Seachtmod. Dá míli torc ⁊ 151 míli bó ó na Désib. Nochon ar a ndaíri trá ícaid na císa sin acht tar 152 ceand a tíri ⁊ ar saíri chirt Chaisil ⁊ ara beandochad do Phádraic 153 amal adfét Benén :

  1. Ceart Caisil cen chrád dia churaid155 
    ro thaisig dám dligid:
    maith le ríg Gabráin glain groigig
    a ̇fagbáil 'gá ̇filid.
  2. Ó Múscraigib cen ̇faidb n-éithig
    do Chaisil ard uathaib 160 
    míle bó sin port X
    míle torc ó thuathaib.
  3.  p.14
  4. Céd bó for cnuc fri ham n-asdair
    cét muc thall dia taiscid
    cét ndam dont sluaigthreib do thoirsin 165 
    ó Uaithnib a n-aiscid.
  5. Dá chét molt ón dáim adbearaid
    céd torc in cháin chanaid
    céd bó ro theand buaili ac brugaid
    cét leand n-uaine a hAraib.
  6. 170 Ó Chorco Laígde co laechaib
    cét bó ac taidle is tuachail,
    sesca dam ndonn nocho díchaid
    cét torc trom ó thuathaib.
  7.  195cMíli dam isí in breath bearma175 
    nír íc creach rem chuimni
    míle bó mar bú baidbi
    do brú Dairbri ó Duibni.
  8. Ó Chiarraige cláir na claideb
    deich cét bó, is caín cuman,180 
    deich cét torc uathaib cen anad
    a Luachair na lubar .
  9. Ó Baiscnib dá chét mbó ar baethair
    da rath cró tar críchaib,
    don ríg ro char díne ndúthaig185 
    míle dam, ní díthaig.
  10. Míli dam, míle bó beanaim
    don dún iar ló i lloigim
    míli reithi arna n-at d'olaind
    míli brat a Boirind.
  11. 190 Sloind cáin Seachtmaide na Sindach,
    dleachtaidi dreandach ;
    cét crán nochar chró cen cheandach
    cét ndam, cét mbó mbeandach .
  12.  p.16
  13. Dá míli torc iarna toga195 
    cusin cnoc mar cheara,
    míli bó 'na n-éisib ana
    ó Désib ci ad-beara .
  14. Cís sin tar ceand tíri ar tosaig
    —saí rími ro thaisig 200 
    ní ar daíre don dáim dia ndeissid
    acht saíri chláir Chaisil.
  15. An cís sin Muman co martaib
    co ria bunad brechtaig ;
    Pádraic in phuirt ósna portaib205 
    a ré Chuirc ro cheartaig. Cert.

 3

206 Is iad so beos tecusca Benén meic Sescnén sailmchétlada Pádraic, 207  do Chiandachta Gleanna Gemin do shíl Taidc meic Cén a 208 Mumain máir dó .i. corab ceand coitchenn cáich comarba Caisil 209 feib is ed comarba Pádraic, ⁊ in tan nába for Érind Caisil is ed as 210  dír forlámus for leith Érind .i. ó Thig Duind iar nÉrind co hÁth 211 Cliath Laigen. Díles tuaristail ⁊ comaideachta ríg Caisil do grés .i. 212 Síl X Bric .i. Osraige . Dleagaid Laigin ar báig aenlaithi 213 teacht la báig ríg Caisil i cend Chuind nó allmarach. Dliged didiu 214 ó Gallaib Átha Cliath ⁊ ó deoradaib Érind dula lais i cend catha 215  ar telgud a tír , ⁊ dligid aiscid ar coicrích ó Chondachtaib. Is ed dano 216 foruair sin troscad do naebaib imdaib i Temair ⁊ sí ade fa tulach 217 thigernais do Laignib co cath Droma Dergaidi , ar is and do-bath 218 forro a cuid do Muig Breg conad díleas Cloindi Néill ó sin i lle.

 p.18

219 Iss ead immorro rod báidi flaith Temrach troscad Pádraic cona 220  muinter for Laegairi mac Néill, ocus troscad Ruadán Lothra meic 221 Aengusa co naebaib Érind for Diarmaid mac Cerbaill ⁊ for 222 ceithri finib na Temrach ; ⁊ ro gellsad na naeib sin na biad tech i 223 Temair ó Laegaire ná ó Síl Néill co mbeith ó Síl nAililla Úlaim. 224 Trí ríg dano i lLeith Moga nach turgnad cís do ríg Caisil .i. 225 Osraigi ⁊ rí Raithleand ⁊ rí Lacha Léin. De quibus Benén mac 226 Sescnén in sailmchétlaid:

  1. Benén, beandacht forin ngein,
    do-rad so a Saltair Chaisil 195d
    senchas cach ríg is a rath230 
    is deach im-thét tír Muman.
  2. Rí Caisil do chind os cách
    is ead fil sunn co tí in bráth,
    fuigell beandachtan Dé duind
    altóir Pátraic meic Calpraind .
  3. 235 Caisil do chind ós cach cind
    acht Pádraic is Rí na rind
    Airdrí in domain is Mac Dé,
    acht maid sin dligid uaisle .
  4. An tan nach rí ar Éirinn áin240 
    airdrí Caisil cona cháin
    is leis ferann Ébir uill
    óthá Áth Cliath co Tech nDuinn.
  5. As díleas dia dliged de
    fine álaind Osraige ,245 
    uair tucaid a n-éraic áin
    do ríg Caisil cona cháin.
  6. Dliged do ríg Laigen lond
    eich is cuirn co Caisil corr ,
    ór ⁊ indmas tar muir250 
    is ead dleagar ó Laignib.
  7.  p.20
  8. Dleagaid Laigin dula leó
    i n-agaid Gall fri gach ngleó ;
    dia tístar chucu co fír
    la ríg Caisil a cor díb .
  9. 255 Dligid féin rí Caisil chain
    trí cét n-édach ar Samain,
    caeca each ndubgorm ndatha
    fo chomair cach prímchatha .
  10. Co feasadur meic is mná260 
    uair is ina leath itá
    dliged do ríg Gall iar fír
    sin ara telcad 'na tír .
  11. An tan fa sídach fris leath
    indsi móiri Mac Mílead,265 
    dligid cáin Connacht cen cleith
    ara telgad 'na trén-leith .
  12. Isí in cháin dligid , ní gó
    caeca dam, trí caecait bó ,
    caeca ech, is amra a faill,270 
    cét mbrat do brataib Umaill.
  13. Ó ra thraisceadur na naím
    for Temair sochluta saír,
    do-riacht do ríg Caisil chruind
    bennacht Phátraic meic Calpraind
  14. 275 Ní bia teach i Temair Fáil
    gid mór ind ail d'Éirinn áin>
    ic Laignib nach ac Síl Chuind
    co ndearntar la Síl nÓluim .
  15. Cid maith in senchas fors . 1280 
    ní leasaigther la Laigniu ;
    ní coimétar la Leath Cuinn
    seanchas Oilella Óluim .
  16.  p.22
  17. Coimédfad-sa i Caisil cháid
    prímthacair ind imarbáig 285 
    chóicead fail sund for leath
    is a turgnom i n-aenteach .
  18. Is hé in teach sin Mumu mór,
    is é in dá chúiced in slóg ;
    is a Mumain mín, méd geall,290 
    is chóir¹ arḋflaithius Érenn.
  19. Ro bbé ith is meas is maith
    i Mumain mín co méd raith ;
    mid is cuirn is cuirm is ceól
    do ̇fearaib Muman is eól .
  20. 295 Fil trí ríga i Mumain móir
    a cáin do Chaisil ní cóir,
    Gabrán gabthar géill,
    rí Raithleand, rí Lacha Léin.
  21. No fríth i saltair Dé déin300 
    seach ní thuilliub ní deidél
    ó Init co Cáisc ní chél
    a Caisil ro baí Benén. Benén.
  22. Dál Cais ní robad i llén
    ro gabat fri frais ferén ;305 
    dos-rat co hilarda hér
    tigerna 'cá mbaí in Benén. Benén.
  23. Leasaiged Sealbach in saí 2
    ⁊ Aengus ar aenchaí
    sochar Muman mar adbér310 
    amal forácaib Benén

  24. B.

 p.24
 4

311 Císa Muman ar meadón beos and so do Chaisil ⁊ is cach bliadna 312 do-bearar .i. smacht ⁊ biathad ⁊ turgnam ⁊ faesam. Trí cét mart 313 chéadamus a Múscraige ⁊ trí cét torc ⁊ trí cét bó Trí cét torc ⁊ 314  196a trí cét leand ⁊ cét lulgach ó Uaithnib and sin . Cét bó ⁊ 315  trícha torc ⁊ trícha mart ⁊ trícha brat a hAraib ind sin .Lx. dam ⁊ 316 .lx. molt ⁊ .lx. bó ónt Seachtmad sin . Caeca bó ⁊ caeca dam ⁊ caeca 317 mart a hOrbraigib inn sin . Trí chét dam, trí chaeca lulgach ó 318 Dáiṙfine beos. Trícha bó ⁊ trícha dam ⁊ trícha brat a Corco Duibne. 319 X.c. bó .x.c. dam .x.c. cráin a Ciarraige . Seacht cét brat, seacht cét 320  molt, seacht cét bó, seacht cét cránad ó Chorco Baiscind. Céd 321 caerach ⁊ cét cránad ⁊ deich cét dam ⁊ deich cét brat a Corcam- 322 ruad. Míli dam ⁊ míli caerach ⁊ míli brat ⁊ míli lulgach óna Désib. 323 Céd bó a hOrbraigi ⁊ cét brat find ⁊ cét cránad. Ní ícat Eóganacht 324 nach cís ar is leó na fearinda fogniad Caisil. Ní ícat Clanda Cais 325 Raithlind Glennamain Lén Huí Figinnti ná Áine 326 Cliach. Conad airi sin adbeart in bár buada Benén in duain :

  1. Cís Caisil in cualabair
    dá churaid ó chách,
    a buidni co mbuaṅfodail 330 
    cach bliadna co bráth.
  2. Trí cét mart a Múscraigi
    ar gurt nocho gó,
    trí cét torc nach túscbuidi ,
    cét brat is cét bó.
  3. 335 Trí chét torc a trom-Uaithnib
    do Chaisiul can choll,
    trí cét leand, is lomsuaithnid ,
    la cét lulgach lond.
  4.  p.26
  5. Trícha torc, ná torgabaid,340 
    trícha mart is mór,
    trícha brat ó borb-Araib,
    cét n-ógbó dia n-ól.
  6. Seasca dam fri daigseachtmain,
    seasca corrmolt ciar,345 
    seasca glanbó ón glan-tSheachtmaid
    do Chaisil na cliar.
  7. Caeca ánbó a hOrbraigi ,
    caeca mart fria mes,
    caeca dam cen dodbuidi 350 
    do Chaisil cen ches.
  8. Trí chéd dam ó Dáiṙfine,
    ón dáim sea dá tor ,
    sé cét lulgach lánbuidi
    ó chlandaib Meic Con.
  9. 355 Trícha casbrat cetluaitte
    is corcair nos cum,
    trícha dagbó a Duibnechaib,
    trícha dam ó Drung .
  10. Seacht cét cráin a Ciarraigi ,360 
    seacht cét bó, ní brég,
    seacht cét dam gan diamaire
    do Chaisil na cét.
  11. Seacht cét brat ó Baiscneachaib
    seacht cét molt nach mael365 
    seacht cét bó ó baistechaib
    seacht cét cráin nach cael.
  12. Dleagair a crích Corcamruad
    cét caerach, cét crán
    deich cét dam a donn-Boirind 370 
    míle brat nach bán.
  13.  p.28
  14. Deich cét dam a Déisechaib,
    míli caerach caem,
    míli brat co mbánchosair,
    míli bó ar mbreith laeg.
  15. 375 Cét ó fhearaib Orbraigi
    do buaib berar dó,
    cét brat find co find-Chaisil,
    cét cránad fri cró.
  16. Ní dleagar do Eóganacht380 
    cís ná bés co bras
    air is leó na fearinda
    fogniat Caisil cas.
  17. Do Chlainn Chais ní dlegait-som 3
    cís Caisil na cuan ;385 
    ní dlegar a Glennomain
    ná ó Raithlenn ruad.
  18. Ní dleagar ó laechaib Léin
    nach a Gabair gairg,
    ní dlegar d'Uíb Fidginnti 390 
    nach a Áine aird.
  19. Sochar maiseach mór-Chaisil
    meabraig leat cach mís ;
    maċflaith ar Mór-Mumain
    nech coingne cís. Cīs.
  20. 395 Mise Benén binḋfoclach 4
    bár buada mar bís.
    Fuaris atreib ingantaig.
    Do Chaisil a chís.

 5396 5

397  196b Tuarastla ríg Caisil do rígaib a thuath: a leathlám chéadus 400  deich n-eich ⁊ deich n-errid ⁊ dá ̇falaig ⁊ dá ̇fichthill do ríg Dáil 401 Chais, ⁊ tosach lais a crích anechtair ⁊ lorg iar cách. Deich n-eich

 p.30

402 ⁊ deich cuirn ⁊ deich claidib ⁊ deich scéith ⁊ deich sgingi ⁊ dá 403 ̇falaig ⁊ dá ̇fithchill do ríg Gabráin ind sin. Deich n-eich ⁊ deich 404 mogaid ⁊ deich mná ⁊ deich cuirn do ríg Eóganacht in tan nach rí 405  Caisil. Ocht mogaid ⁊ ocht mná ⁊ ocht claidim ⁊ ocht ngabra ⁊ ocht 406 scéith ⁊ deich longa do ríg na nDési . Cóic eich ⁊ cóic matail ⁊ cúic 407 cuirnn ⁊ cúic claidib do ríg Hua Liatháin . Deich n-eich ⁊ deich 408 cuirn ⁊ deich scéith ⁊ deich claidib ⁊ deich lúireacha do ríg Raith- 409 leand. Seacht n-eich ⁊ seacht n-inair ⁊ secht coin ⁊ secht lúireacha 410  do ríg Múscraigi . Seacht claidim ⁊ seacht cuirn ⁊ seacht lúireacha ⁊ 411 secht longa ⁊ secht n-eich do ríg Dáiṙfine. Seacht coin ⁊ secht n-eich 412 ⁊ seacht cuirn do ríg Dáiṙfine int sléibi . Seacht n-eich ⁊ seacht 413 cuirn ⁊ seacht claidib ⁊ secht scéith ⁊ seacht coin do ríg Lacha Léin. 414 Seacht mná ⁊ seacht matail co n-ór ⁊ seacht cuirn ⁊ secht n-eich do 415  ríg Ciarraigi Luachra. Seacht n-eich ⁊ secht scéith ⁊ secht claidib ⁊ 416 secht longa ⁊ secht lúireacha do ríg Léimi in Chon. Deich n-eich do 417 ríg Hua Conaill Gabra ⁊ deich scéith ⁊ deich claidib ⁊ deich cuirn 418 ⁊ gan giallu uad acht lugu fo láim ríg Caisil. Secht n-eich do ríg Hua 419 Cairpri ⁊ seacht cuirnd ⁊ seacht claidim ⁊ secht ngilla ⁊ secht 420  mogaidh . Ocht cuirnn do churaid Chliach ⁊ ocht claidim ⁊ ocht 422 n-eich, dá ̇falaig ⁊ dá ̇fithchill. Seacht n-eich ⁊ seacht cuirnn ⁊ secht 423 scéith ⁊ secht claidim do ríg Gleandamnach. Ocht n-eich ⁊ ocht 424 claidim ⁊ ocht cuirn la grádaib flatha ⁊ airdríg do ríg na nUaithni. 425 Ocht n-eich do ríg Éili, ocht scéith ⁊ ocht claidim ⁊ ocht cuirn ⁊ 425 ocht lúireacha . It é sin tuaristal na ríg amal adféd in fili Benén :

6

  1. A eólaig Muman móiri
    másat cuimneach canóine,
    éirig is leasaig 'na thig
    cert ríg Caisil ó a chríchaib.
  2. 430 Tosach lais i tír n-aili
    la ríg Dál Cais, ní ceile
    lorg na ríg Dál Cais in cheóil
    ic taidecht a tír aineóil .
  3.  p.32
  4. Deich n-eich do ríg Gabráin guirm435 
    ó ríg Dala ⁊ deich cuirn
    deich claidim, deich scéith, deich scing,
    dá ̇falaig is dá ̇fichthill.
  5. Deich mogaid , deich mná móra
    ⁊ deich cuirn chomóla,440 
    manib leis Caisil na cacht,
    deich n-eich do ríg Eóganacht.
  6. Ocht mogaid , ocht mná donda
    do ríg Dési is deich longa,
    ocht scéith, ocht claidim re guin445 
    is ocht ngabra tar glasmuir.
  7.  196cCúic eich, cúic matail co n-ór
    ⁊ cúic cuirn re comól,
    cúic claidim re cor cach áir
    do ríg laechda Hua Liatháin.
  8. 450 Deich n-eich do ríg Raithleand ruaid,
    deich cuirn ó ríg Caisil chruaid,
    deich scéith, deich claidim chalma ,
    deich lúireacha lánbadba .
  9. Seacht n-eich, seacht n-inair derga455 
    secht coin re caithim selga,
    seacht lúireacha i lló gaili
    don ̇fir fá mbiad Múscraigi .
  10. Seacht claidim, secht cuirn chroma ,
    secht lúireacha, secht longa,460 
    seacht n-eich fri fáiḋfine feirt
    do ríg Dáiṙfine in deisceirt .
  11. Seacht coin fri corad n-aigi ,
    seacht n-eich int áirem aile app>,
    secht cuirn fri caithem séri465 
    do ríg Dairbre in daigsléibi.
  12.  p.34
  13. Seacht n-eich do ríg Lacha Léin,
    secht cuirn, secht claidim do chén
    secht scéith a n-áirem n-uathaid
    seacht coin áille a nIrrluachair.
  14. 470 Seacht matail co mbuindib d'ór
    ⁊ seacht cuirnd fri comól,
    seacht n-eich, ní hiarmairi daill,
    do ríg Ciarraigi in chomlaind.
  15. Seacht n-eich do laech in Lémi475 
    seacht scéith co scáth na gréni
    seacht claidmi croma catha,
    seacht longa, seacht lúireacha.
  16. Sé heich do ríg Corcamruad,
    claidmi re cirrad sluag,480 
    sé cuirn, sé scéith fo-geba ,
    sé coin áille aengela.
  17. Deich n-eich do ríg Hua nGabra,
    deich scéith, deich claidim chalma,
    deich cuirn 'na dún fo deme 485 
    cen géill uad cen eiteri .
  18. Seacht n-eich do ríg Broga Ríg,
    seacht cuirn asa n-eba fín,
    secht claidmi , is cor soraid,
    seacht ngilla, secht mban-mogaid.
  19. 490 Seacht cuirn do churaid Áine,
    seacht claidmi, ní cor táidi,
    secht n-eich don laech sin re lind,
    dá ̇falaig is dá ̇fithchill.
  20. Seacht n-eich, seacht cuirnn don laech luath 495 
    do ríg ruireach na Forthuath ;
    seacht scéith, secht claidim i cath
    berar do ríg Gleandamnach.
  21.  p.36
  22. Seacht n-eich do ríg na nUaithni
    seacht claidim, is cor tuaichli ,500 
    seacht cuirn dia ndámaib dá ndíl
    beith a ngrádaib in airdríg.
  23. Ocht n-eich do ríg Éle in óir,
    ocht scéith, ocht claidim is cóir,
    ocht cuirn nos congaib ac fleid ,505 
    ocht lúireacha i lló gaiscid.
  24. Ac sin tuaristal cach ríg
    ó ríg Caisil co cét sním:
    lám Beneóin ro thaisig sin,
    leasaig acad , a eólaig. A eólaig Muman.

 6

510  Dligead ocus fodail na tuarostal sin beós andso ó ríg Caisil do 511 rígaib tuath ⁊ mór-thuath iar sochar a forba ⁊ a ceneóil, a feib 512 dligid ⁊ dúchusa , ⁊ ar sochar grád ⁊ dílmaine, ar méit a nirt ⁊ a 513 forlámais, ar línmairi a fechta ⁊ a slóigid, ⁊ ar soirbi ⁊ ar sobraidi ⁊ 514 ar sindseri ⁊ comairim ̇fond ⁊ febsa . Is foithib sin midithir a tuaristla 515  dóib ar slicht suad ⁊ senchad amal asbert Benén andso :

  1.  196dAtá sund seanchas, suairc sreath,
    bis ainfis minab eólach :
    tuaristal ríg Caisil chóir
    dá rígaib caema a chétóir.
  2. 520 Tráth nach bia rígi ac Dáil Chais
    for clandaib Eógain amnais ,
    leathguala ríg Caisil chain
    leó gid imda d'aigedaib .
  3. Deich cuirn co n-ór cach Samna525 
    trícha claideam, cor amra ,
    trícha each álaind álaind i lle
    do ríg Dáil Chais chúlbuide.
  4.  p.38
  5. Dligid rí Osraigi ém
    ó dib rígaib a ro-réir 530 
    in cach bliadna dá baile
    dá thuaristal togaide.
  6. Dligid ó ríg Themra tuaid
    Osraigi co n-ard-buaid
    deich scéith ⁊ deich claidim535 
    is deich n-eich tar mór-moigib .
  7. Dligid ó ríg Caisil chruaid
    rí Osraige co n-ard-uaill
    deich scéith , deich cloidim iar cóir
    ⁊ dá ̇falaig derg-óir.
  8. 540 Tuaristal ríg na nDési
    ó ríg Caisil adglé-si
    claideam co n-ór, each co mblad
    ⁊ long fa láin-seólad .
  9. Dligid tuaristal can tár 545 
    rí lánlaechda Ua Liathán
    sciath ríg Caisil, claideam coin ,
    each is errid tar ard-moir.
  10. Dligid oirrí Muigi Fian
    each o ríg Caisil is srian ;550 
    dligid sciath is cloideam coin
    rí Fear Muigi co mór-goil.
  11. Cland Chairpre Músc, mór a mblad,
    dligid a tuaristal,
    sciath ríg Caisil co ndéni 555 
    a each 's a chú coin-éilli .
  12. Dligid rí Raithleand co rath,
    is trén-mór in tuaristal,
    deich claidim ⁊ deich cuirn,
    deich mbruit chorcra, deich mbruit guirm.
  13.  p.40
  14. 560 Dligid rí Dáiṙfine duind
    ó ríg Caisil in chomlaind
    trí claidmi cosnuid creacha
    trí longa, trí lúireacha.
  15. Tuaristal ríg Druing nach dis565 
    ó ríg Érind, ní dímis ,
    trí cloidmi cama caela
    is trí longa lán-chaema.
  16. Tuaristal ríg Lacha Léin
    ó ríg Érind co n-aird-méin 570 
    deich ngabra, donna a ndatha ,
    deich longa, deich lúireacha.
  17. Tuaristal ríg Feórna Floind
    ó huíb Aililla Ólaim,
    deich n-eich arna nglés don graig 575 
    's a chochall seang sróll-étaig.
  18. Tuaristol ríg Lémi in Chon
    ó ríg Caisil, is caem-chor,
    a long dingbála dathach,
    each, claideam, corn comrumach . 7
  19. 580 Tuaristol ríg Gabráin gloin
    ó ríg mór Muman medair
    céin foraeli 'na thig thruim
    dligid in rí a leathgualainn.
  20. Isin tráth téid dia thig fén585 
    dligid each is errid éim,
    ⁊ in lín do-théid soir
    each is errid cach éṅfir.
  21. Tuaristol ríg Broga Ríg
    ó ríg Erind can imsním590 
    deich n-inair donna derga
    is deich ngoill can Gaedelga.
  22.  p.42
  23. Tuaristol ríg Áine aird
    ó ríg Caisil chlaidim-gairg
    a sciath is a chlaideam glé ,595 
    trícha bó cach Bealltaine.
  24. Tuaristol ríg na nUaithne
    ó ríg Caisil , is tuaichle ,
    scéith, is sé claidim chain
    is sé heich ina ragnaib .
  25. 600 Dligid Arad co n-aíb
    ó ríg Érind aiged-chaín
    cloidim, sé scéith molta
    is sé leanda lán-chorcra.
  26. Tuaristol ríg Éli in óir 605 
    ó ríg Caisil in chom-óil 197a
    scéth is sé claidim chain,
    mogaid , ban-mogaid.
  27. Bid saí nó bid ollam án,
    atá fris Mac Cuilindán,610 
    ní fer bec-indmi re lá
    cach aen gá mbia so mar tá . Atá.

 7

611 Do Phortaib ríg Caisil annso .i. Brug Ríg ⁊ Muilchead Seanchua 612 chaín Ros Raeda ⁊ Cluain Uama ⁊ Cathair Chnuis ⁊ Cathair 613 Findabrach, Cathair Thuaigi, Cathair Glennamnach, Cathair 615  Chind Chon, Dún Fir Aencholca, Dún nGair , Cathair Methais, 616 Teamair Shuba, Airbili , Aenach mBearráin, Mag Cailli, Ard 617 Conaill, Ard Meic Conaing , Ard Ruidi, Tuaiscert Maigi, Mag 618 Saíre, Na Trí hÁirne ar muir máir , Aenach Cairpri, Druim Mór, 619 Druim Caín, Cathair Chuirc, Murbolcan, Geibtine, Grafann, Aill 620  Meic Cuirr , Mag nAí, Mag nEtarbaine , Huachtmag , Caechán

 p.44

621 Boirne, Murmag, Mag nEnaig, Tuaim nEtain , Mag nAsail, 622 Eibliu, Ucht na Rígna, Cuilleann, Cua, Cláiri, Indeoin, Áine, Ordd, 623 Uilleand Etan, Loch Ceand, Ceand Nathrach, Rafand, Druim 624 Caín, Druim Fíngin, Treda 8 na Ríg, Ráith Eirc , Ráith Faelad, 625  Ráith Arda, Ráith Droma Deilgi, Benntraigi, Crecraigi , Orbraigi 626 Huí Chuirb, conad dóib ro chét in breó Benén:

  1. Ara fesadar a ngair
    éraic Feargusa Scandail
    táthud adbar a ̇fesa630 
    ó Eóraid co Dún nDreasa.
  2. Éric Feargusa in ríg
    itir seóta ⁊ tír
    nírbo beg leó ina guin
    Laigin Deasgabair co muir .
  3. 635 Do chirt Chaisil cona bríg
    Brug Ríg ⁊ Muilchead már,
    Senchua chaín , Rus Raeda réil
    ⁊ leis Cluain Uama án.
  4. Cathair Chnuis, Cathair Findabrach,640 
    Cathair Thuaigi cona bail,
    Cathair Gleandamnach, Cathair Chind Chon,
    Dún Fir Aencholga, Dún nGair.
  5. Cathair Meathais, Temair Suba,
    Airbili mármaíneach ruad,645 
    Aenach mBearrán , Mag Cailli cain,
    Ard Conaill fa chomair chuan .
  6. Ard Meic Conaing la hArd Ruidi,
    Tuaiscert Maigi, muineach clár,
    Mag Saíri ro-segad áirme650 
    la teóra Áirne ar muir már.
  7. Aenach Cairpri, Druim Mór, Druim Caín,
    Cathair Chuirc foraici muir,
    Murbbolcan, Geibtine, Grafand Grafand
    is les uili Aill Meic Cuir .
  8.  p.46
  9. 655 Mag nAí , Mag nEdarba, Uachtmag ,
    Caechán Boirni, buan don ríg,
    Murmag már, Mag nEnaig Rosa,
    Tuaim nEidin abra do thír.
  10. Asal, Eibleo, Ucht na Rígna,660 
    in muir ima lína lorg,
    Culleand ⁊ Cua ⁊ Cláiri,
    Indeoin ⁊ Áine is Ord.
  11. Huilleand Etan is Loch Cend,
    Ceand Nathrach alta Rafann is fír,665 
    Druim Caín, Druim Fíngin feda,
    is leis cid Treda na Ríg.
  12. Ráith Eirc, Ráith Faelad, Ráith Arda,
    is Ráith Droma Deilge thes,
    Beandtraigi, Crecraigi , Orbraigi 670 
    Chuirp a ro-̇feas . Ar. 9

2. Do sochar Chondacht andso sís amal ad-féd Benén

10
 1

671  197b Císa acus tuaristla Condacht .i. mór-chís Condacht itir biathad ⁊ 672 coimideacht céadamus co Cruachain. A hUmall dano eirnigther 673 císa Condacht co Cruachain prius : cóic ̇fichit bó ⁊ cóic ̇fichit torc 675  ⁊ cóic ̇fichid leand a hUmall sin . Cóic ̇fichit dam ⁊ cóic ̇fichit 676 lulgach ⁊ trí fichit muc .lx. brat ó Cregraigi andsin. Ceathracha ar 677 dá chéd brat ⁊ dá chéd bó ; ⁊ fichi ar chéd muc ó Chonmaicnib sin. 678 Céd bó ⁊ cét ndam ó Chiarraigib indsin. Seasca brat dearg ⁊ seasca 679 torc o Chiarraigib beos andsin. Seacht caeca lulgach, trí chaeca torc, 680  trí chaeca brat óna Luignib cacha bealltaine ⁊ trí chaeca dam ; ⁊ ní

 p.48

681 ar daíri na fineadach sin acht ar daíri ̇féir ⁊ fearaind. Ceathracha ar 682 chéd bó ⁊ seacht caecait caer iaraind , caeca ar trí cét muc ⁊ caeca ar 683 trí céd dam óna Corcaib indsin. Caeca ar chéd brat nderg ⁊ caeca 684 ar chét torc ⁊ caeca ar chét ndam ó na Dealbnaib indsin ara tealgad 685  na tír . Seachtmoga brat, seachtmoga torc a Huíb Maine tar cend a 686 tíri. Hua Briúin ⁊ Síl Muireadaig ⁊ Huí Fiachra ⁊ Cenél nAeda 687 saorthuatha indsin ⁊ comsaera fri ríg, ⁊ ní thiagat feacht na sluaiged 688 acht ar crod, ⁊ ní thiagat i cath la ríg acht ara lóg, ⁊ dia mbertar 689 curo marbtar, dligid in rí a n-éric do íc ón ríg ; ⁊ in tan nách bia 690  rígi la Síl Fiachra, nó ; Aeda nó Guairi, is leó guala deas ríg Condacht 691 lasin fer is fearr díb. Mádá tegma ar deóraideacht a crích n-aili, is 692 leó guala ríg Caisil nó ríg Náis nó ríg Emna Maichi . Conad dóib 693 sin ro chachain in bili buada Benén :

  1. Éistid re seanchas nach suaill695 
    airdríg Condacht claideam-ruaid
    do neoch dliges 'na thír thall
    'na eineach, 'na einiccland .
  2. Mór-chís Condacht co Cruachain
    cen dímeas ó ; deg-thuathaib700 
    cach aen dia ndlig, dílsi smacht,
    biathad ⁊ coimideacht.
  3. Cóic ̇fichit bó, buan a mblad,
    cóíc ̇fichit torc taeb-leathan
    cóic ̇fichit leand lígda gart705 
    a hUmall do ríg Condacht.
  4. Airdchís Creagraigi ní chél
    do ríg Condacht, dáig adgén :
    cúic ̇fichid dam cona ndath
    do ríg Condacht is Cruachan .
  5.  p.50
  6. 710 Trí fichit muc, mór in smacht,
    ⁊ trí fichit ríg-brat,
    cóic ̇fichit loilgeach anall ó Chrecraigi na caemchrand .
  7. Dá ̇fichit déc brat co mbríg,715 
    dá chét bó cen imarrím ,
    sé fichit torc, tenn in ail
    dleagar dona Conmacnib.
  8. Cóic ̇fichit bó mór co mblaid,
    cóic ̇fichit dam do damaib 720 
    ó Chiarraigib , cruaid in smacht,
    do thabairt do ríg Condacht.
  9. Trí fichit brat dearg gan dub 197c
    trí fichit torc taeb-lebar
    ó Chiarraigib, cruaid in breath,725 
    's a tacar uili ar oen-leath .
  10. Dleagar do Luignib cen locht
    a turgnom frisin longphort,
    seacht caeca lulgach i lle
    do thobairt cach belltaine.
  11. 730 Trí chaeca torc, is tarba ,
    a torachtain cach samna,
    trí caeca brat cona mblad
    do ríg Condacht is Cruachan.
  12. Is don cháin chétna ro clos 735 
    can aiṅfír , can ainbflaithus,
    trí caeca dam ar ló i lle
    do ̇fritháileam threbairi.
  13. doberat Luigne i lle
    a cáin tar cend a tíre ,740 
    nochan iad Luigne is daer and
    acht in fér is a ferand.
  14.  p.52
  15. Airdchís na Corc cen chruaidi
    do thobairt cach aen-uairi
    do ríg Maigi hAe na n-each,745 
    seacht fichit bó, ní hainbreath .
  16. Seacht caeca do chaeraib iairn
    seacht caeca muc co mór-gliaid ,
    seacht coeca dam, dílsi smacht,
    do-bearar do ríg Condacht .
  17. 750 Trí chaeca brat corcra, ad-clos,
    can ainfír , cen imarbus , 11
    is do Delbnaib dleagar sin
    do ríg Connacht co Cruachain.
  18. Trí chaeca torc cen tacha,755 
    trí chaeca dam ndeg-datha
    ó Dealbnaib amáin, ní brég,
    dlegar a cáin do chomét.
  19. Nochon ar daíri na fear
    menbad hé in fearann férmar :760 
    ní thibraidis cáin i lle
    menbad dar ceand a tíri.
  20. Mór-cháin Ua Maine don Maig
    is mebair le cach senchaid ;
    sechtmoga brat, nocho brég,765 
    sechtmoga torc , is tromthrét.
  21. Gé do-berar in cháin X
    ó hUíb Maine don mór-maig ,
    is tar cend a tíri thall
    dleagur in cháin do chomall .
  22. 770 Saerthuatha Condacht na clann
    ní dleagar díb cáin chomlann ,
    Huí Briúin 'na longaib tar lear
    Síl Muredaig na muinter.
  23.  p.54
  24. Huí Fiachrach in moigi móir,775 
    Cenél nAeda, ní hécóir,
    ní dleagar díb cáin smacht
    do thobairt do ríg Condacht.
  25. Na clanna sin can chís cain ,
    mad áil sloinded a sochair ,780 
    comdúthaig dóib ima le
    cebé díb dá ró in ríge.
  26. Gebé díb deach lais i cath,
    le ríg Condacht is Cruachan ,
    dia marbthar do gaíb 'san gleic,785 
    dleagar a íc 'sa éreic.
  27. Uair nocho dlig neach díb sin
    dul i cath nó comlondaib
    la ríg Condacht chaíme cruid
    minab ar cend tuaristuil.
  28. 790 An tráth nach bia rígi thuaid
    ac Síl Aedha is Guairi gluair,
    is ead dleagaid, ní gráin gart, leath-guala airdríg Connacht.
  29. Dá tecmad do deiġfear díb795 
    a thír d'̇fácbáil re hainfír,
    guala cach ríg chúicid cain
    dligid cach rí dá rígoib.
  30. 12
  31. Maith foruair Benén co beacht
    int eólus so , ní hégcert:800 
    sloindfed-sa mar atá sin ,
    a daíne ána, éistid . Éistid re senchus.

 2

801  197d Do thuarustlaib tuath Condacht andso ó airdríg Cruachan , ar is 802 tar cend fearaind ⁊ tuaristail ícait seo in cís ⁊ nochon ar daíri 803 cheneóil, ar id bráthair a n-urraid dib línaib i suidiu. . Fo bíth conid

 p.56

805  de imsaí cach flaithis ⁊ cach rígi ón gabail co sétchi mina fallaig fál 806 fingaili forbrecht for naebu nó díultad baisti, conid de imsaí 807 flaith uaidib ⁊ conad íarum fogniat cís ⁊ gabaid tuaristol ó thellach 808 ná fill ⁊ ná della Dia.

809 Dligid dano flaith Síl Mureadaig fail ⁊ errid ríg Condacht ⁊ a 810  sciath ⁊ a chlaideam ⁊ a lúireach. Cúic eich ⁊ cúic claidim ⁊ cúic 811 longa ⁊ cúic lúireacha do ríg Umaill. Sé scéith ⁊ sé claidim ⁊ sé 812 heich ⁊ sé hinair ⁊ sé cuirnd do ríg [Delbna. Sé hairm ⁊ sé hinair ⁊ 813 sé mogaid ⁊ sé mná ⁊ sé lúirecha do ríg] 13 Crecraigi . Dá ̇falaig ⁊ dá 814 ̇fichthill ⁊ deich cuirn ⁊ deich n-eich do ríg Conmaicne. Seacht 815  mbruit ⁊ seacht n-inair ⁊ seacht n-eich ⁊ seacht coin do ríg Hua 816 Maine. Deich n-eich ⁊ deich mbruit ⁊ deich cuirn ⁊ deich coin do 817 ríg Luigne. Cúic eich ⁊ cóic matail ⁊ cúic claidmi ⁊ deich cuirn ⁊ 818 deich mogaid ⁊ deich fichthilla do ríg Hua mBriúin. .U. eich, 819 .u. matail .u. claidim .u. luirecha do rígh na Corc.  14Trí cuirn ⁊ trí 820  claidmi ⁊ trí heich ⁊ deich failgi ⁊ deich fichthilla do ríg Hua 821 Fiachrach in tuaiscirt . Seacht mogaid ⁊ seacht mná daera ⁊ seacht 822 cuirn ⁊ trí claidmi ⁊ trí coin do ríg Ceneóil nAeda. Trí hinair ⁊ trí 823 cuirn ⁊ trí heich do ríg Partraigi . Is amlaid sin midigther febsa 824 ríg tuath Condacht, conid dóib ro chéad in Benén so :

  1. 825 Tuaristlu cúicid Chondacht
    i lliubur chaem atchonnarc ,
    a tabair dia thuathaib tuaid
    rí Condacht, cend in mór-sluaig .
  2. Dligid in fer is fearr díb830 
    do Síl Muireadaig ón ríg
    fail ⁊ errid is each,
    sciath, claideam lúireach.
  3.  p.58
  4. Dligid rí Umaill cen acht
    cóic eich 'na thír cen tromdacht,835 
    cúic claidim chorra chatha,
    cúic longa, cúic lúireacha.
  5. Dligid rí Delbna ó Druim Léith
    claidim ⁊ sé scéth,
    sé heich, sé hinair co n-ór840 
    ⁊ sé cuirn fri comól.
  6. Dligid rí Crecraigi cain
    sé hairm ⁊ sé hinair ,
    sé mogaid, sé mná daera, sé lúireacha lán-chaema .
  7. 845 Dligid rí Conmaicne cóir
    deich cuirn ar ndul 'na thech n-óil
    deich n-eich luatha fora ling ,
    dá ̇falaig is dá ̇fichthill.
  8. Dligid rí Hua Maine in meand 850 
    seacht mbruit, seacht ngabra tar gleann ,
    secht coin fri corad sealga,
    is seacht n-inair urrderga.
  9. Dligid rí Luigne na laech
    deich n-eich, deich mbruit nocho baeth,855 
    deich cuirn fri caithim meada,
    deich coin chaema chnes-gela .
  10. 15 Dligid rí Hua mBriúin co mblaid
    cúic eich ⁊ cúic matail, cúic claidim , deich cuirn chama,860 
    deich mogaid, deich fichthella.
  11. Dligid rí na Corc ón choill
    cúic mairc ⁊ cóic mataill,
    cúic claidmi nár chlaí fri cnáim,
    cúic lúireacha fri lom-gaíb.
  12.  p.60
  13. 865 Dligid rí Partraige in phuirt
    trí cuirn, trí claidmi no chait, 198a
    trí hinair ⁊ trí heich
    ó ríg Cruachan cen chain-chleith.
  14. 16
  15. Trí cuirn do ríg Hua Fiachrach,870 
    trí cloidim fri clód cliathach ,
    trí heich i nAidne in lenna ,
    deich failgi, deich fichthilla.
  16. Dligid rí Ceneóil Aeda
    .uii. mogaid, .uii. mná daera,875 
    trí cuirn is trí claidim cain trí coin fria dumha a ndairibh ,
  17. 17
  18. Is ead sin dleagaid tuatha
    chóicid Chondacht is Cruachna
    ó ríg Muigi Hae na n-ag880 
    do neoch dliges tuaristal.

3.  Císsa ríg Ailig acus a thuaristal andso .i. a chísa-son ó thuathaib ⁊ a thuaristal -son dóib-seom.

 1

881 Céd caerach ⁊ cét brat ⁊ cét bó ⁊ cét torc dó ó Chuilennraigi . 882 Trícha torc ⁊ trícha bó ⁊ trícha molt ó Thuaith Rátha. Trí cét torc, 885  trí cét bó, trí cét molt ó Fearuib Luirg. Trí cét bó, trí cét mart, cét 886 tinne ó ríg Hua Fiachrach. Cét mart ⁊ caeca bó ⁊ céd torc ⁊ caeca 887 brat a Huíb Meic Caírthaind. Trí chét torc, trí cét bó, trí cét mart 888 ó Chiandachta Glenna Gemin . Deich cét lulgach, cét mart , caeca 889 dam, caeca torc ó Fearaib Lí. Céd lulgach, caeca torc, caeca brat ó 890  Huíb Tuirtri. Céd mart, cét lulgach, caeca brat ó Fearaib Muigi

 p.62

891 Ítha. Saerthuatha Ailig .i. Tulach Óg ⁊ Craeb ⁊ Mag nÍtha ⁊ Inis 892 Eógain ⁊ Cenél Conaill, conid dóib ro chachain int eólach .i. Beinén 893 mac Sescnén:

  1. Ceart ríg Ailig éisdid ris 895 
    itir dairib nach dímis:
    dligid crod, ní cís n-uathaid ,
    ó ̇finib, ó ̇forthuathaib.
  2. Céd caerach, céd brat, céd bó
    ⁊ céd torc tobair dó900 
    ó Chuilennraige in chocaid
    do ríg Ailig iar n-obair.
  3. Trícha torc a Tuaith Rátha,
    trícha bó co mblicht blátha ,
    trícha molt a mís buidi 905 
    dligid ríg Ailig uili.
  4. Trí chét torc ó Fearaib Luirc,
    trí chéd bó, ní bec in chuird,
    trí chéd molt 'na mbeathaid
    do ríg Ailig ailt-leathain .
  5. 910 Dligid do ríg Hua Fiachrach
    trí chét bó, ní bág briathrach,
    céd mart is céd tindi trom
    do ríg Febail na faen-long .
  6. Céd mart a Huíb Meic Caírthaind915 
    ⁊ cét torc, ní sáirthim ,
    caeca bó, cid dál dligid ,
    caeca brat co mbán-bilib .
  7. Trí chéd torc fris tuillter thuaid
    trí chéd bó fri biathad sluaig,920 
    trí chéd mart, is maín chocaid
    ó Chiandachta in trom-thocaid .
  8.  p.64
  9. Deich cét lulgach ó lucht Lí
    cét mart, is breath ̇fírindi ,
    is caeca dam do damaib925 
    la caeca torc trom-tharaid .
  10. Céd lulgach ó thuathaib Tort,
    caeca tindi, caeca torc,
    la caeca brat ndatha dó
    ó Dún na Huidri a n-aen-ló.
  11. 930 Céd mart ó Fearaib Muigi
    is cét lulgach lán-buidi ,
    caeca brat, is breath chána,
    do ríg Ailig imdána.
  12. dlegur a Tulaig Óg935 
    cáin do ríg Febail na fót,
    dáig gabthar asa tír thend
    rígi for fearaib Érind .
  13. 18
  14. Nocho dleagar asin Chraíb
    cís do ríg Ailig co n-aíb ;940 
    ní dleagar a Muig Ítha
    cáin cacht tar caem-chrícha .
  15. Ní dleagur d'Inis Eógain
    cís don aird-ríg nach deólaid ;
    ní dleagar do Chloind Chonaill945 
    cís ná bés ná bán-olaind.
  16.  198bIat so cána ríg Ailig ;
    ní saí neach nachas airig :
    ní dligend rígi ná reacht
    in rí nach coingéba a chert . C.

 2

950  At eat and so odra acus tuaristla ríg Ailig dia thuathaib ⁊ dia 951 aicmib ar biathad ⁊ ar choimideacht. Dligid didiu Ailig fodesin 952 in tan nach fa for Érind leath-láim ríg Érind ac ól ⁊ ac aenach 953 remimthús ríg Érind i coraib i comairlib ⁊ impidib. Dligid ó ríg  p.66 954 Érind caeca claideam ⁊ caeca sciath ⁊ caeca mogad ⁊ caeca errid ⁊ 955  caeca each. Do ríg Ailig in .

956 Fodlaid-seom didiu a thuaristol sic: cóic scéith, cóic claidim ⁊ 957 cóic cuirnd ⁊ cóic mná ⁊ cóic mogaid ⁊ cúic eich do ríg Cairpri 958 Droma Cliab. Cóic scéith, cóic mogaid, cóic mná, cóic claidim do 959 ríg Cenéil Aeda Easa Ruaid . Sé heich, sé scéth , sé claidim, sé 960  cuirnn, sé bruit gorma ⁊ sé bruit uaine do ríg Chenéil Bógaine. 961 Cóic eich, cóic scéith , cóic claidim , cúic bruit, cúic lúireacha do 962 ríg Chenéil nÉnda . Seacht mná, seacht mogaid, seacht n-eich, 963 secht claidim do ríg Ceneóil Lugdach. Seacht mogaid, seacht mná, 964 seacht claidmi, seacht cuirn do ríg Indsi Heógain. Sé heich, ; 965  cuirn, sé claidim , sé scéith, sé coin do ríg Muigi Ítha. Trí heich, 966 trí X , trí claidim, trí cuirn do ríg Hua Fiachrach Arda Sratha . 967 Trí heich, trí scéith, trí claidim, trí cuirn do ríg Fear Luirg. Trí 968 heich, trí scéith , trí claidim, trí bruit uaine do ríg na Craíbi. Trí 969 mná, trí matail, trí hinair do ríg Hua Meic Caírthaind . Trí heich, 970  trí scéith , trí cuirn, trí claidmi do ríg Ciannachta Glenna Gemin. 971 Sé mogaid, sé gabra, sé claidim , sé scéith do ríg Fear Lí. Trí mná, 972 trí mogaid, trí heich do ríg Hua Turtre. Caeca mogaid ⁊ caeca errid 973 caeca brat ⁊ caeca lúireach do ríg Thulcha Óg. Conad don ̇fodail 974 sin ⁊ don chomroind ro chachain Benén :

  1. 975 A ̇fir dá ndeachais fo thuaid
    tar Mag nÍtha n-imilchruaid,
    indis tuaristal cach aín
    ó ríg Ailig abrad-chaín.
  2. An tan nach d'Érind áin980 
    rí Ailig co n-adbal-cháin,
    dligid leath-gualaind cen locht
    ó ríg Érenn na n-ard-phort.
  3. 19Caeca claideam, caeca sciath,
    caeca mogad, is mór-̇fiach,985 
    caeca errid, caeca each,
    do ríg Ailig na n-ard-breath .
  4.  p.68
  5. Dligid a rígrad co rath
    ó ríg Ailig na n-arm-chath
    iar scís cruadastair ro cluin990 
    tuarastail is tidnocail.
  6.  198cCúic scéith, cúic claidim , cúic cuirn,
    cúic eich, cóic mná, mór a muirnn ,
    do ríg Chairpri Droma Cliab
    ó ríg Ailig na n-óir -shrian.
  7. 995 Dligid rí Ceneóil Aeda
    cóic scéith, cóic claidmi caela,
    cóic mogaid tar moing mara,
    cóic mná finda fír-glana.
  8. Ceneóil Bógaine buain,1000 
    dligid eochu marc-sluaig,
    sé scéith, sé claidim, sé cuirnd,
    sé bruit uaine, sé bruit guirm.
  9. Dligid rí Ceneóil Énna
    cóic eich áilli im-thréna,1005 
    cóic scéith, cóic cloidim chatha,
    cóic leanna , cóic lúireacha.
  10. Dligid rí Ceneóil Lugdach
    secht claidmi re cruad-urbach ,
    seacht mná, seacht mogaid co moch,1010 
    seacht n-eich ána don ánroth .
  11. Dligid rí Indsi hEógain
    seacht mogaid, ní mór-deólaid
    seacht n-eich, seacht mná tar muir mór
    secht cuirn chaema fri comól.
  12. 1015 Dligid rí Muigi Ítha
    heich chaema tar crícha,
    sé cuirn, sé claidim, sé coin, sé scéith ̇finda tar froigthib .
  13.  p.70
  14. Dligid rí Hua Fiachrach find 1020 
    trí heich áilli 'cá deiglind ,
    trí scéith, trí cuirn, trí claidim
    ó ríg échtach Ard-Ailig.
  15. Dligid Fear Luirg, in laech,
    trí heich áilli tar ard-̇fraech,1025 
    trí scéith, trí cloidim chorra
    ⁊ trí cuirn chom-donna .
  16. Dligid rí na Craíbi crod,
    trí heich thenda a thuaristol,
    trí scéith, trí claidmi catha,1030 
    trí bruit uaine aendatha.
  17. Dligid rí Hua Meic Caírthaind
    trí hinair co n-óṙfáithim,
    trí matail chaema chána,
    trí mná daera dingbála.
  18. 1035 Dligid rí Glindi Gemin
    trí heich donda co demin,
    trí scéith, trí cuirn, trí claidim
    cach bliadna a lláim ríg Ailig.
  19. Dligid rí Fer Lí in lacha1040 
    sé scéith, sé cloidmi catha,
    sé gabra senga sotla
    is sé mogaid mór-obra .
  20. Dligid rí Hua Tuirtre thuaid
    trí gabra mera marc-sluaig,1045 
    trí mná co cendaib caema
    is trí mogaid mór-daera.
  21. Dligid rí tend Tulcha Óg
    caeca mog rathmar ós ród,
    caeca claidem, caeca each,1050 
    caeca leand , caeca lúireach.
  22.  p.72
  23. Atá sund senchas Síl Néill
    fácbaim i llibur co lér:
    lám Beneóin cen dímeas ndil
    is sí scríbas ann, a ̇fir.

4. Do seanchas Airgiall andso

1055 
 1

1056 dlegat trá Airgialla acht slóiged trí coícthigis cach treas bliadain 1057 la hairdríg Érind, ⁊ ní thiagait and sin mad earrach mad fogmar 1058 secht cumala cach ̇fir díb i ndon int slóigid sin, ⁊ seachtmad cacha 1059 haithgena uaidib, ⁊ ní ícat in gait dogniad acht luga merlig ⁊ ní 1060  gabthar a n-eiteri i nglas nó i slabrad acht luga fo láim ríg ⁊ 1061  198d théis ass íarum noco gaib foirb thalman nó nime.

1062 Dleaghait dano trian gach tabhuigh ó rígh Ailigh ⁊ trian in trín 1063 sin la Síl Colla Mend ⁊ forudh rígh Airgiall fria forudh rígh Taillten 1064 ⁊ issed a thomus co ma-rua claidem rígh Airgiall co hind lámha in 1065  dáilimh , ⁊ is lais tidnocul gach treas cuirn daró gu rígh Temra. A 1066 ríghan in cumat cédna. Conad dóib ro chéad Benén and so :  20

  1. Éistid cáin cluinebair
    seanchas ad-féidim ,
    aenta ard Airgiallach1070 
    fri rígraid Érind.
  2.  p.74
  3. Dleagar ó Airgiallaib
    iar reachtaib riagla
    slógad tri coícthigis
    cind teóra bliadna.
  4. 21
  5. 1075 Ní i n-earrach thiagaid-seom,
    iss ed ro chuala,
    nach ar chind ̇fogamair
    fri bruinne buana .
  6. Seacht cét a tochamlad 1080 
    iar ndul ó thuathaib,
    seacht cét dóib atharrach
    do sédaib sluagaid .
  7. Sluagad dar Airgiallu
    can iasacht n-árach,1085 
    seacht cumala dóib-seom
    ind iarna bárach .
  8. Dia marbad indili
    i laithib sluaigid
    seachta cach aithgena1090 
    dobrontar uaidib.
  9. Mad liud líthear -som
    in ngnímaib geimlig ,
    nocho dleagar díb-seom
    acht luigi merlig.
  10. 1095 Aiteri in Airgiallaig
    cia théis as samlaid ,
    acht luigi an aiteri
    cen glas cen tslabraid.
  11. Dia n-éla int aideri,1100 
    feib eolas daerda,
    talman togaidi,
    nimi naemda.
  12.  p.76
  13. Dligid Airgialla
    fo Érind n-oraig 1105 
    do rígaib reachtmaraib
    trian cacha tobaig .
  14. A thrian in triain -sin
    co fír nís fonna ,
    la Colla Mórmenda 1110 
    maċflaith na Colla.
  15. Ó theclait Éireannaig
    co forum n-anteam ,
    forad ríg Airgialla
    for deis ríg Tailltean.
  16. 1115 Tomas an ̇foraid-sin,
    co fír ní hainfis ,
    co ria a chruad-chlaideam
    in dáileam daiglis .
  17. Dligid Airgialla 1120 
    seach cach triath trebdach
    cach threas corn deigleanda
    for deis ríg Temrach.
  18. Dligid a rígan-som
    cen bréic , cen baili1125 
    in cumad cétna-sin
    ón rígain aili.
  19. Aitchem in Dúileamoin
    na n-uili n-éscid,
    int airdrí adamra,1130 
    oirdnidi , éistid. Éistid.

 2

1131 Tuarastol ríg Airgiall ó ríg Érind in so ⁊ tuaristol tuath Airgiall 1132 ó ríg Airgiall fodesin. Dligid didiu Airgiall cédamus ó ríg Érind 1133  199a saergéillsine fora giallaib ⁊ a n-aithni i lláim ríg Temrach, ⁊ a

 p.78

1134 n-éited ⁊ a mbiathad dóib, ⁊ a mbeith a rúinib ríg, ⁊ meath dóib- 1135  seom má fos-luíset asa ngéillsine.

1136 Dligid rí Hua Niallán chéadamus trí scéith ⁊ trí claidim ⁊ trí 1137 cuirnn ⁊ trí heich, ó ríg Éirind insin . Cóic bruit chorcra ⁊ cóic 1138 claidim ⁊ cóic eich do ríg Hua mBreasail. Sé bruit ⁊ sé scéith ⁊ sé 1139 claidim ⁊ sé cuirn ⁊ sé heich do ríg Hua nEachach. Ceithri cuirnn 1140  ⁊ ceithri claidmi ⁊ ceithri scéith, ceithri bruit do ríg Hua Méith. Trí 1141 bruit ⁊ trí scéith ⁊ trí claidmi ⁊ trí lúireacha do ríg Hua nDorthain. 1142 Sé heich, sé mogaid, sé mná do ríg Hua mBriúin ar Choill. Ocht 1143 mbruit ⁊ ocht n-eich ⁊ ocht scéith ⁊ ocht claidim ⁊ ocht cuirn ⁊ ocht 1144 mogaid do ríg Leamna ⁊ Hua Creamthaind ⁊ Síl nDuibthíri. Trí 1145  heich, trí scéith, tri claidim, trí bruit, trí lúireacha do ríg Léithreand. 1146 Ceithri heich, ceithri mogaid, ceithri cloidmi, ceithri scéith do ríg 1147 Dartraige . cuirn, sé scéith, sé claidmi, sé mná, sé fichthilla do ríg 1148 Fearnmuigi. Cóic bruit, cóic scéith, cóic claidmi, cóic longa, cóic 1149 lúirecha do ríg Fer Manach. Sé mogaid, sé scéith, sé claidmi, sé 1150  cuirn, dá brat déc do ríg Mugdorn is Ros . Conid do choiméd na 1151 cána sin ⁊ int sochair sin ros fig Benén and so :

  1. In cheist sea for chloind Cholla
    for sluag luchair Liathdroma
    can fis a tuarastail tall1155 
    ó ríg Fuaid na find-̇fearand.
  2. Atá sund, sloindfed-sa daíb
    senchos cloindi Cairpri chaím :
    cluinid , a lucht Fáil na fian,
    tuaristla áilli Airgiall .
  3. Dligid rí Airgiall co n-aíb1160 
    ó ríg Hérind aiged-chaín
    saer-géllsine, saer a chor ,
    tuaristol is tidnocol .
  4.  p.80
  5. Nae ngéill do ríg Fótla ar feacht1165 
    do deóin ríg Airgiall aeṅfeacht:
    a n-aithni ac ríg Thlachtga thair
    cen charcra ⁊ cen cheangail .
  6. Errad a ndingbála dóib,
    each, claideam co n-eltaib óir,1170 
    cocor cubaid , cumdaig niam
    d'aitirib áilli Airgiall.
  7. Meath dóib-seom dia n-élad as,
    mesa don ríg gebeas glas ;
    acht sin ní dlig neach ní de1175 
    do ríg Airgiall oirdnide .
  8. Trí scéith, trí claidmi, trí cuirn,
    trí heich, trí mná, mór a muirn,
    do ríg Hua Niallán, niam cloth
    ó ríg Érind na n-uar-loch.
  9. 1180 Tuaristol ríg Hua mBreasail
    cóic bruit chorcra is caemchasair,
    cóic scéith, cóic claidmi catha,
    cóic eich diana deag-datha.
  10. Dligid rí Hua nEachach æib 1185 
    bruit chorcra chorrtharchæin ,
    scéith, cloidim, cuirn,
    eich glasa, gabal-guirm .
  11. Dligid rí Hua Méith in mál
    ó ríg Macha na mór-dál1190 
    ceithri cloidim, ceithri cuirn,
    ceithri heich , ceithri bruit guirm.
  12. Tuaristol ríg Hua nDorthain
    trí bruit chorcra co corrthair ,
    trí scéith, trí claidim chatha,1195 
    trí lenda, trí lúireacha.
  13.  p.82
  14. Dligid rí Hua mBriúin ar Choill,
    sé heich bus triúin re togroim, sé mogaid nach caela a gcáin sé mná daera dá ndingbháil. 22
  15. 1200  199bDligid rí trí tuath 23 is tír
    tuaristol aili don ríg,
    Fir Leamna is Huí Chreamthaind chais,
    Síl Duibthíri triath-amnais.
  16. Ocht n-eich donna dleagar dó,1205 
    ocht mbruit chorcra bus caem-ló,
    ocht scéith, ocht claidim, ocht cuirn,
    ocht mogaid diana deag-duirn.
  17. Dligid rí Léithrind na laech
    trí heich áilli, ní hingaeth,1210 
    trí scéith, trí claidmi catha ,
    trí leanna, trí lúireacha.
  18. Dligid rí Dartraigi , in daig,
    ceithri mogaid mórastair,
    ceithri claidim chruaidi i cléith,1215 
    ceithri heich, ceithri hór-scéith.
  19. Dligid rí Fearnmuigi find
    sé cuirn lánglana im lind,
    sé scéith, sé claidim chama,
    sé findmná, sé fichthilla.
  20. 1220 Dligid rí Fer Manach mór
    cóic bruit co corrtharaib d'ór
    cóic scéith, cóic claidmi catha,
    cóic longa, cóic lúirecha.
  21. Dligid rí Mugdorn is Ros 1225 
    sé mogaid co mórdóchos ,
    sé claidim, sé scéith, sé cuirn,
    sé bruit chorcra, sé bruit guirm.
  22.  p.84
  23. Atá sund senchas na slóg
    tuc grád co bráth Beneón ;1230 
    acht int í bus treórach teist
    ar cach n-eólach is ard-cheist . IN.

5. Do othraib et do thuaristalaib Ulad inn so

 1

1231 Dligid Ulad chédamus in tan nach rí for Érind hé féin .i. leathlám 1232 ríg Hérind ⁊ corob hé bus túisci beas 'na chocar ⁊ chaeimtheachta 1235  in comairead beas i fail ríg Erind. Acus in tan muscérad , caeca 1236 claideam ⁊ caeca each ⁊ caeca brat ⁊ caeca cocholl ⁊ caeca sgi̇ng ⁊ 1237 caeca lúireach ⁊ trícha falach ⁊ dech mílchoin ⁊ deich matail ⁊ deich 1238 cuirn ⁊ deich longa ⁊ fichi glac losa ⁊ fichi ug faílind do ríg Ulad, 1239 sin uili cach thres bliadan.

1240  Fodlaid didiu rí Ulad tuaristol dá rígaib .i. fichi corn ⁊ fichi 1241 claideam ⁊ fichi mílchon ⁊ fichi mogaid ⁊ fichi each ⁊ fichi brat ⁊ 1242 fichi matal ⁊ fichi cumal ó ríg Ulad do ríg Dál nAraidi. Trí heich, 1243 trí mogaid, trí mná, trí longa do ríg Dál Riata. Ceithri longa, 1244 ceithri mogaid, ceithri heich do ríg in Airrthir. Sé mogaid , sé heich, 1245  sé cuirn, sé claidim do ríg Hua nEarca Chéin . Ocht cuirn , ocht 1246 n-eich , ocht mogaid do ríg Dáil Buinne . Ocht mogaid, ocht n-eich 1247 co n-allaib argaid do ríg Hua mBlaithmeic. Dá ̇falaig ⁊ deich longa 1248 ⁊ deich n-eich ⁊ deich srén ⁊ deich scingi do ríg Duibthrín . Ocht 1249 longa ⁊ ocht mogaid ⁊ ocht n-eich ⁊ ocht cuirn ⁊ ocht mbruit do 1250  ríg na Harda. Ocht mogaid ⁊ ocht mná ⁊ ocht n-eich ⁊ ocht longa 1251 do ríg Leithi Cathail. Trí heich ⁊ trí matail ⁊ trí cuirn ⁊ trí coin do

 p.86

1252 ríg Boirchi. Deich cuirn ⁊ deich claidim ⁊ deich longa ⁊ deich 1253 mbruit do ríg Coba. Sé cuirn  199c⁊ deich longa ⁊ deich n-eich 1254 deich n-inair do ríg Murthemne. Conid do thaiscid na sochar sin 1255  fogní Benén ann so :

  1. Atá sund sochor Ulad
    cen dochor, cen drochbunad,
    mar ícthair tuaristail thair
    ó ríg Boirchi bennachtaig .
  2. 1260 Tráth nach rí d'Érind uili
    rí Ulad na hurlaidi ,
    dligid i Temraig na treb
    lám ríg Banba na mbuailead .
  3. Caeca claideam, caeca sciath, 1265 caeca brat, caeca ech liath, caeca cochall, caeca scing is caeca lúireach lángrind. 24
  4.  199cTrícha falach, is fír sin,
    deich mílchoin is deich matail,1270 
    deich cuirn drolmacha deasa,
    is deich longa lándeasa .
  5. Fichi ug faílind fearrda,
    fichi glac losa learrda,
    fichi srian sreathach sotal1275 
    do chruan is do charrmogal.
  6. 25
  7. Is hé sin tuaristal tair
    dliges Cuailnge chétaig
    cach threas bliadan, ní báig baeth,
    ó ríg Fódla na fiaḋfraech .
  8. 1280 Fichi cornn, fichi claideam,
    fichi mílchon is murer,
    fichi mogaid, muirn n-uabair,
    fichi gabar gnáth-sluagaid .
  9.  p.88
  10. Fichi brat breac, ní bec ní ,1285 
    fichi matal, maeth a llí,
    fichi corn, fichi caili
    do ríg échtach Araidi.
  11. Tuaristal ríg Dáil Riata
    trí heich duba daigriata,1290 
    trí mná, trí mogaid móra is trí longa lánchróda.
  12. Tuaristal ríg an Airthir
    ceithri mogaid nach mairbfit ,
    ceithri heich donda deasa,1295 
    ceithri longa lándeasa .
  13. Dligid rí Hua nEarca Chéin
    gabra glana re gréin ,
    sé claidim chocaid, sé cuirn is sé mogaid re mórmuirnd.
  14. 1300 Dligid rí Dáil Buindi báin
    ocht cuirn ⁊ ocht copáin ,
    ocht mogaid, ocht mná mesa ,
    is ocht ngabra glantreasa.
  15. Tuaristal ríg Hua mBlaithmic1305 
    ocht mogaid chaema chaithmid ,
    ocht n-eich a sliabaib, ní slat ,
    co srianaib do sean-arcad .
  16. Tuaristol ríg Duibthrín déin
    dá ̇falaig, deich n-eich, deich sréin ,1310 
    deich scingi nach scaitheann sluag
    is deich longa for Loch Cuan .
  17. Tuaristol ríg na hArda
    ocht ngaill, ocht ngabra garga,
    ocht cuirn, ocht mbruit co mbennaib ,1315 
    ocht longa do laidengaib .
  18.  p.90
  19. Dligid rí Leithi Cathail
    ocht mogaid can móṙfachaid ,
    ocht mná,ocht n-eich donda ac dún,
    ocht cuirn chroma fri caemchlúd .
  20. 1320 Dligid rí Boirchi in bili
    trí gabra móra ar miri,
    trí matail, trí cuirn cheana ,
    trí coin áilli æingeala .
  21. Tuaristol ríg Coba chuib 1325 
    deich cuirn, deich claidim othair ,
    deich longa dá leanann slóg,
    deich mbruit cona mbordaib d'ór.
  22. Dligid rí Murthemne in mind
    sé cuirn asa n-eabar lind,1330 
    deich longa do laech elga,
    deich n-eich, deich n-inair dearga.
  23. Seanchas ríg Cuailnge is Boirche
    cuimnig cach lá is cach n-oidche ;
    Benén ro leasaig ria 1335 
    in sochar sin mar atá. Atá sund sochar.

 199d

2. Biata ocus císa tuath nUlad and so

1336 .i. i rRáith Móir Muigi Line chéadamus a chéd biathad. Trí chét 1337 mart ⁊ trí chéd brat a lLine ind sin. Trí chaeca dam a Dál Riata, ⁊ 1338 trí chaeca torc ⁊ trí chaeca bó ⁊ trí chaeca brat a Semne.  26Dá chét 1340  torc ⁊ dá chét bó a Lathairnib . Céd bó ⁊ cét brat ⁊ cét molt a 1341 Crotraige . Céd bó cét molt ⁊ cét torc asin Brétaig. Céd mart ⁊ céd 1342 molt ⁊ cét torc ó Forthuathaib ind sin . Trí chaeca mart ⁊ trí chaeca 1343 torc óna Monchaib . Trí chét dam ⁊ trí chét bó asin Duibthriun . 1344 Trí chét torc ⁊ trí chét brat a Leith Chathail. It é sin a biata ó

 p.92

1345  saerthuathaib cenmothát a daerthuatha. Is lais-side immorro 1346 turgnom loma ⁊ leanda ⁊ uamai can tacha uaidib . Conad dóib sin 1347 ro chachain in suí Benén and so:

  1. Dligid ríg Eamna acus Ulad ,
    ard in scél,1350 
    i Muig Macha fora chatha
    nocho chél.
  2. Sé chaecaid mart a Muig Line,
    ní luad mir,
    sé chaeca bó, breath cean bine ,1355 
    bearar lib.
  3. Trí chaeca dam a Dál Riata
    nos dlig díb,
    ⁊ trí chaeca muc mbiata
    can breith síl.
  4. 1360 Trí chaeca sárbrat a Semne,
    sloind do chách,
    is trí chaeca sárbó selbe
    rodath ráth .
  5. Dligid a Lathairnib loma,1365 
    ní luad ngó,
    dá chéd torc co fiaclaib croma ,
    dá chéd bó.
  6. Dleagar a Crotraigi in choblaig,
    cumnig lat,1370 
    céd molt, céd bó , nárbo dograig ,
    is cét brat .
  7. Céd molt, cét bó asin Brédaig,
    borb in scél,
    ⁊ cét torc ina trédaib 1375 
    mar adbér.
  8.  p.94
  9. Céd molt a Forthuathaib arda
    is cét mart
    ⁊ cét torc dianos tarda
    la cét mbrat.
  10. 1380 Trí chaeca mart óna Monchaib ,
    nírbo mall,
    trí chaeca caemthorc co corrthair
    nocho cham.
  11. 27
  12. Trí chéd degdam asin Duibthriun 1385 
    dleagar díb,
    is trí chét bó cona nuithbriug
    cosin ríg.
  13. Trí chét torc a tuathaibh Cathail,
    nocha cruaidh,1390 
    trí chét degbrat cona ndathaib
    dlegar thuaidh.
  14. Ac sin a chísa dia chobair,
    cluinid lib,
    cenmothát daerchlanda an domain1395 
    ina ndlig. Dligid.

6. Do dligead ríg Theamrach and so

 1

1396 In tan nach for Érind Temrach, is ed dliges céd claideam ⁊ céd 1397 sciath ⁊ céd n-ech ⁊ céd n-édach ndatha ⁊ céd lúireach. Ó ríg Érind 1398 do ríg Themrach ind sin . Ó ríg Themrach dano dá rígaib ⁊ do 1400  thuathaib na Midi : fichi corn, fichi claideam, fichi mogad, fichi 1401 mílchon do ríg Breag. Cóic scéith, cóic claidim, ⁊ cóic bruit ⁊ cóic

 p.96

1402 eich ⁊ cóic coin do ríg Muigi Lacha. Deich n-eich, deich mogaid, 1403 deich mná , deich cuirn do ríg Laegairi. Seacht scéith ⁊ seacht 1404 n-eich ⁊ seacht mogaid ⁊ seacht mná ⁊ seacht coin do ríg Ardgail. 1405  Seacht n-eich, seacht claidmi, seacht cuirn, seacht mbruit do ríg 1406 Fear Cell . Sé heich, sé claidim, sé scéith, sé mogaid do ríg Fear 1407 Tulach. Ocht scéith, ocht claidim, ocht cuirn, ocht n-eich do ríg 1408  200a Fer Teathfa. Sé scéith, sé gabra, sé bruit, sé mogaid, sé cuirn do 1409 ríg Cuircne. Cóic eich, cóic claidmi, cóic bruit do ríg Hua mBeccon. 1410  Cóic mná, cóic eich, cóic cuirn, cóic scéith do ríg Chailli Fallamain . 1411 Ocht mogaid ⁊ ocht mná ⁊ ocht n-eich ⁊ ocht scéith ⁊ ocht clai- 1412 dim do ríg Dealbna Móiri . Conid dóib sin ro chachain Benén:

  1. Dligid ríg Teamra tuirim,
    ro indis Benén builid ;1415 
    ina ndligend i Temraig
    saí laidne ro lán-meabraig .
  2. Céd claideab ⁊ céd sciath
    dliges rí Temra na triath,
    céd n-errad ⁊ cét n-each,1420 
    céd leand ⁊ céd lúireach.
  3. Dligid find-ríg flatha Breag
    fichi corn, fichi claideam,
    fichi mílchon, fichi mog
    ó ríg Themra i tuaristol.
  4. 1425 Dligid rí Muigi Lacha
    cóic scéith, cóic claidmi catha,
    cóic bruit chasa ⁊ cóic eich,
    cóic coin gela 'na nglan-sreith.
  5. Dligid rí Laegairi luaith1430 
    deich n-eich theanda dó 'na thuaith,
    dech mogaid, deich mná móra,
    deich coin , deich cuirn chomóla.
  6. Tuaristal ríg áin Ardgail
    secht scéith, secht n-eich a hAlbain,1435 
    secht mná móra, secht mogaid
    secht coin do chonaib .
  7.  p.98
  8. Dligid rí Cailli Eachach
    secht n-eich tréna don trebthach
    secht claidim re cor catha,1440 
    seacht cuirn, secht mbruit dergdatha .
  9. Dligid tend-ríg Fear Tulach
    sé heich a craesaib curach,
    sé claidim, sé scéith derga,
    is gaill cen gaeidealga.
  10. 1445 Tuaristol ríg Fear Teathfa
    ocht scéith, ocht claidmi deabtha ,
    ocht cuirn, ocht leanna 'na láim,
    ocht mná daera dá dingbáil.
  11. Dligid ríg Curcne in chalaid1450 
    sé scéith ⁊ sé gabair,
    sé bruit ⁊ sé bachlaig ,
    sé cuirn dála dian-athlaim.
  12. Tuaristol ríg Hua mBeccon
    cóic eich luatha re lecon ,1455 
    cóic bruit breaca, buan a ndath ,
    ⁊ cóic claidim i cath .
  13. 28
  14. Dligid rí Cailli In Ollaim
    cóic scéith, cóic cuirn nos congaib,
    cúic eich a longaib lána,1460 
    cóic mná daera dingbála.
  15. Dligid ríg Dealbna na ndám
    ocht claidim, ocht scéith tar sál,
    ocht n-eich gu cosaib caela,
    ocht mogaid, ocht mná daera.
  16. 1465 Hé sin senchas ríg Temrach
    ní fidir cach bard belgach ;
    ní dír baird acht dír filead
    fis cach ríg is a dliged. Dligid.

 p.100
 2

1466 Tuarastla ríg tuath Midi ro ráidseam . Císa didiu ⁊ bésa ⁊ biata 1470  ríg Temrach ó thuathaib andso feib ro hernit ⁊ ro hícait fri Cond 1471 ⁊ fri Cormac ⁊ fri Cairpri conid díb gabsad rígi iar suidiu. Coimmes 1472 cána ⁊ coimíca cen tórmach ar dáig saidbri cen easnam ar daidbri 1473 acht mina theagaim díth for finib nó pláig nó núna nó duinebath. 1474 A thobach iar coimméit ⁊ iar comlagat in cach bliadain. Trian 1475  tobaig na cána sin do ̇foirḃfinib na Temrach i llón ⁊ i llongad dóib 1476 ⁊ ar taiscid co huain, a thairic iar n-uain . Conid dóib atbert Benén :

  1. Cís tuath Midi, mór in scél,
    ro indis fili fír-thrén  200b
    mar ̇fognaid do Themair thair1480 
    ó aimseir Chuind Chétchathaig.
  2. Dligid rí Temrach na tuath,
    saí no sealba co sársluag ,
    caeca dam ón dáim Dési,
    caeca crán, caeca céisi.
  3. 1485 Trícha dam a Dáil Máthar ,
    trícha cráin, cís bráthar ,
    trícha molt, maith an áirim ,
    do ríg Midi móṙfáilid .
  4. Trí chéd dam óna Dealbnaib1490 
    do thorachtain co Temraig ,
    trí chét torc, trí chéd tindi,
    trí chét molt ón mór-̇fine.
  5. Trí chaecaid leand a Luignib,
    trí chaecaid torc nos tuirmid,1495 
    trí chaeca mart cen mebail
    do thobairt co trom-Themair.
  6.  p.102
  7. Céd mart ó Fearaib Arda,
    céd findmolt minas farcba ,
    cét torc, is trom in cumne,1500 
    ó bráithrib na mborb-Luigne .
  8. Cét sárbrat óna Saithnib ,
    céd crána , is crod fírthaicid
    ⁊ céd mart ar moigib
    is cét molt dia móroigid .
  9. 1505 Céd torc a Cuircne in chocaid,
    céd mart, is mór an obair,
    ⁊ cét lulgach loma
    do ríg láidir Liattroma .
  10. Trí chéd torc a tír Gaileang,1510 
    trí céd molt, trí chét ralenn,
    trí chéd dam, dian in chobair,
    don Chlaenráith do chualabair.
  11. Céd molt a Fearaib Tulach,
    céd torc don dún nach dubach,1515 
    céd lulgach cona laegaib,
    céd dam, nocho beart baegail .
  12. Trícha molt a Muig Lacha
    do ríg Claenrátha in chatha,
    trícha lulgach buidi bláith, 1520 trícha dam isa deag-ráith .
  13. Seasca brat a Huíb Beccon,
    seasca mart, mór int egor ,
    la sescaid cránad cubaid,
    seasca molt don mórthulaig.
  14. 1525 Is ead sin dliges do chrua
    rí Midi cen mór-̇fordul ;
    i Temraig buidi mar bís
    is ead sin uili a ardchís. Cís tuath.

7.

 p.104

29

 1

  1. Ceart ríg Laigean ro luaid Benén1530 
    a mbreith ugdair uarustar ;
    ina ndligend cach thuaithi
    tria thuaichle 'na thuaristol .
  2. An tráth nach rí d'Éirind uili
    airdrí Laigen lind-uaine,1535 
    leis tosach in cach thír thréin-eng
    ó ríg Éirind ind-uaire.
  3. Deich mogaid do laechríg Laigen,
    deich coin tsolma súileacha,
    deich scingi forscibset tonda ,1540 
    deich longa, deich lúireacha.
  4. Trícha falach, coíca claideam,
    cét n-each ndond co ndínbrataib,
    caeca cochall, nírbat atḣfuidb ,
    deich rachuirn , deich rígmatail.
  5. 1545 Sé cuirn, sé failgi d'Íb Faeláin
    sé leanna arin láthair-si ,
    heich luatha cona láithrib,
    gia báigthir bráthairsi.
  6. Céd n-each uad-som do thurc Thomair1550 
    céd mbó ar tuilleam tuaristail,
    trícha ban, re méd is muirear,
    céd claideam, is cruad-ascaid.
  7. Ocht longa ón laech do ̇flaith Chualand
    co seólaib co srólbrataib ,1555 
    ocht cuirn, ocht claidim co cinaid,
    ocht n-inair, ocht n-órmatail.
  8.  p.106
  9. Seacht scéith, seacht n-eich do ríg Forthuath
    iar n-ól ̇fína an airidig ,
    seacht cuirn cona mid don mairig ,1560 
    seacht claidim ná cairigid .
  10. Sé hinair do ríg an Indbir ,
    sé doim luatha léimnecha ,
    sé lúireacha ⁊ sé longa,
    sé heich donna déinmecha.
  11. 1565 Seacht n-eich d'Uíb Feilmeada finda,
    fir diana co ndemnaigi ,
    cóic cuirn chama la cóic brataib,
    cóic matail cia mebraigi .
  12. 30
  13. Céd mbó d'Íb Cendselaig calma1570 
    céd n-each ar tuaith tromaigthear,
    deich longa, deich srén, deich saidle ,
    deich failgi nach folaigthear .
  14.  201a failgi a rraind do ríg Raírenn
    is sé ríg-eich rímid-si ,1575 
    sé matail ar cae don churaid,
    mugaid don mílid-si .
  15. Ocht claidim, ocht cuirn fri comól
    ó ríg Carman cosnamaig ,
    ocht n-eich cen each díb ar drocḣfolt1580 
    do ríg Fothart osnadaig .
  16. Ocht n-eich d'Íb Drona ac Dind Gabra
    a glaic ríg co rath-solad ,
    ocht coin re cor áir ar aigib
    ocht claidim re cathugud .
  17. 1585 Ocht n-eich d'Íb Bairrchi ara mbeódacht —
    bec d'̇feraib a n-engnama
    ocht cuirn, ocht mná nírus mudaig
    is ocht mugaid meanmara .
  18.  p.108
  19. Ocht n-eich d'Uíb Buidi na mbriathar1590 
    borba, bláithi, bircheanda,
    dligid a ó ríg Gaibli
    trí failgi, trí fidchealla .
  20. Ocht n-eich dliges laech-rí Laígsi ,
    ocht coin solma súileacha,1595 
    ocht scéith ima scaílid renna,
    ocht leanda, ocht lúireacha.
  21. Sé heich d'Íb Crimthandán cindid,
    sé doim ina ndeagsomal ,
    sé cuirn is beiti 'na nglacaib,1600 
    sé matail cen mearugud.
  22. Deich scéith , deich cuirn is deich claidim,
    deich failgi cen merugud,
    do ríg Hua Failgi meic Cathaír
    cen tathaír, is deagsolad.
  23. 1605 Iat sin tuaristla laech Laigen
    a láim gloin mar geltorad
    ó airdríg Gaibli ⁊ Gabrán,
    is comlán in certugud. Ceart.
31

2. Do chísaib ocus do biataib Laigen andso

1610  For Gallaib céatamus tús na cána sa .i. seacht cét tinne, seacht 1611 cét torc, seacht cét molt, seacht cét dam, seacht cét bó, seacht cét 1612 brat, ó Gallaib inn sin. Dá chéd lulgach ⁊ cét torc ⁊ cét brat ó 1613 Forthuathaib Laigen. Ní ícad Síl Fiachach Síl Rosa Failgi acht 1614 biathad aidchi do ríg Laigen má théis a ndáil fri Gallu sair nó fri 1615  Huí Néill fo thuaid nó fri Mumain fo deas. Cét mart immorro ⁊

 p.110

1616 céd bó ⁊ céd torc ⁊ céd tindi ó daeṙfinib a ferann . Dá chéd bó ⁊ dá 1617 chéd brat ⁊ dá chéd dam óna secht Fothartaib. Seacht cét bó ⁊ 1618 seacht céd torc seacht céd molt ⁊ seacht céd céd mart, óna seacht céd 1619 Laígsib Laigin ind sin. Dá chéd mart ⁊ dá chét bó ⁊ dá chét brat 1620  ó Osraigib . Ó soerthuathaib Laigen ind sin.

1621 Néimid ⁊ úrad ⁊ únach ⁊ folcad immorro ó chocartaib na ngrád 1622 Féini ata hísleam leó . Corcair ⁊ ruu ⁊ snáth dearg ⁊ glas ⁊ oland 1625 ̇find ⁊ blaán ⁊ bindén ón lucht ata fearr do chocartaib . Má ̇frepait 1626 nó má theichit ind sin dá chuibeis forro 32

1625  Cach treas bliadan didiu ícthar na císa sin anuas cenmothá 1626 mórchís ríg Érenn ut supra diximus. Conid dóib sin ro chan in suí 1627 .i. Benén:

  1. Coistid , a Laigniu na laech, 201b
    risin seanchas nach sírbaeth1630 
    ara ndlig do chís chalma
    rí Cualann is congabla .
  2. Seacht cét tindi, secht cét torc,
    secht cét dam, seacht céd ndeagmolt,
    seacht cét brat is secht céd bó1635 
    ó thuathaib Gall a n-aenló.
  3. Dligid cét brat, nocha bréc ,
    céd do thorcaib, trom in tréd ,
    ⁊ dá chét lulgach luath
    ó ̇foirḃfinib na Forthuath.
  4. 1640 Ní dleagar cís, comoll ngloin
    ó Uíb cróda Cendsealaig ;
    acht ó ̇foirḃfinib nach fand
    chaithid a fér 's a ferand.
  5.  p.112
  6. Cumal ⁊ cís is cáin 1645 ní ícat Uí Failgi in áig
    do ríg Laigen ma laí ar feacht
    acht cuid aidchi ar aigideacht .
  7. Céd mart ó cach thuaith nach díb
    la céd mbó berar don ríg,1650 
    céd torc ⁊ cét tindi
    ó dámaib na daeṙfine .
  8. Óna Fothartaib uili
    dleagar dá chéd bó buidi
    ⁊ dá chéd brat cána ,1655 
    dá chéd ngarg dam ngabála.
  9. Dá chéd mart, is mór in slicht ,
    dá chét brat , dá chét bó blicht,
    dá chéd molt, maith in chabair,
    óna Laignib Desgabair.
  10. 1660 Seacht cét bó a lLaígsib luatha,
    seacht céd torc tarna tuatha,
    seacht céd mart co mag Laigen,
    seacht cét molt tar mórgaineam.
  11. Ac sin císa tuath na treab 1665 
    ó Laignib do ríg Laigen :
    níba saí nach sloindfea in cert,
    is cóir do chách a choistecht . C.
  12. Na saerchísa , slicht adcuas,
    it é ro ráidsem anuas ;1670 
    ó saerchlandaib dlegar sin
    bíd for fearand anechtair.
  13. Na daerchlanda, díth nach ceas,
    bíd fora fearann díleas,
    daerchís uaidib is é a ̇fír1675 
    do breith co dúinib airdríg.
  14.  p.114
  15. Is hé cis dleagar díb sin
    cís duchunn is duibnéimid
    úrad a brat, buan in mod,
    cís d'únaig d'̇folcad .
  16. 1680 Dleagar don lucht is fearr díb
    ruu is corcair co caínbríg,
    snáth dearg, oland ̇find, ní chél,
    blaan buidi ⁊ bindén.
  17. Na daerchlanda cen deilm n-oll1685 
    teichid re cís a ferond ,
    a dá chuibéis dlegar díb
    na tucsad ón atharthír.
  18. Nocho dligeand cuaird co tend
    ó ríg chóicid na Héirind 1690 
    fili nach fiasara sin
    a chísa 's a thuaristail .
  19. Dleagaid cátta is cuairt is crod
    ó gach ríg cusa riacht-som
    fili nos findfa co feib1695 
    tuaristol is cís , coistid . Coistig a Laig.

8.

1696 Benén ro chachain inso do senchus Gall Átha Cliath:

  1. 33Atá sund seanchas suairc seang
    is maith le fearaib Érind,
    sochar Átha Cliath, ní chél,1700 
    amal foṙfácaib Benén.
  2. Dia táinic thuaid a Temraig
    Hua deochain in deigtheaglaig,
    d'apsdal Breatan ⁊ Breag
    nír chreit Laegairi lánmear.
  3.  p.116
  4. 1705 Luid deisil Banba buidi
    Hua deochain, in deagduine,
    co toracht dún na nGall ngeal
    do chobair Chland Mac Mílead.
  5. Is hé ba rí a nÁth Chliath chruaid1710 
    dia táinic Pádraic atuaid
    Ailpín mac Aeoil Ádaig 34
    do chloind Domnaill Dubdámaig.
  6.  201cIn lá táinic co hÁth Cliath
    Pádraic Macha na móṙfiach 1715 
    is and ros fuc bás bágach
    aenmac Ailpín imnárach.
  7. Adagar co Ua ndeochain
    aenmac ríg Gall gairg-Eochaid ,
    dia chrád ⁊ dia chelgad ;1720 
    don apsdal rob imdeargad.
  8. Dia tuca anmain andsin,
    a chléirig cháid chumachtaig,
    sléchtfad duit 'con choill cheanaind,
    sléchtfaid Gaill in glaiṡferaind.
  9. 1725 Luid ina deisiul fo thrí
    int apsdal is int airdrí
    cora érig 'na beathaid
    féinnid álaind aird-Eachaid.
  10. Ar sin adnagat dó in slóg,1730 
    screpall cach ̇fir, unga d'ór,
    unga cacha sróna ar sin,
    is screball óir cach éṅfir.
  11. Trí huingi forácbad thall
    don cháin a ngarrdaib na nGall ;1735 
    aircther fo thrí ind Áth Cliath
    ó Gaeidelaib na nglainsciath .
  12.  p.118
  13. 'Dianam tora m cach bliadain
    in cháin sea lib ó Liamain
    nochon ̇fétfad fir thalman1740 
    bar ndún-si do dítḣfaglad .
  14. In dún i táid co dreaman
    nos scér-sa fri duibdeman ;
    bid hé in treas teine nach tim
    bias fa deiread i nÉrind.
  15. 1745 Fácbaim forsan Áth uili
    buaid mban ar a mbanchuri,
    buaid ara nGallaib geala ,
    buaid n-áilli ara n-ingena.
  16. Buaid snáma ar macaib a mban,1750 
    buaid cocaid is buaid comrom,
    buaid dia ndaltaib co nóna,
    im luad chorn is chom-óla.
  17. Buaid ríg chaidchi i nÁth Cliath chruaid
    buaid n-amais, buaid n-óclaig uaig ,1755 
    buaid cádusa 'na chellaib,
    buaid n-árais is naímchendaig .
  18. 35
  19. In dún asa tánac tuaid ,
    ná roib ara ríg robuaid ;
    is mór gallacht a gaili,1760 
    mo mallacht ar Laegairi.'
  20. Is de nach bia síth na nGall
    re ríg Midi na mórland
    itir Theamair is Liamain
    cen debaid cach énbliadain.
  21. 1765  sin senchas Átha Cliath
    indisim daíb tar ceand ̇fiach ;
    biaid i llebraib co bráth mbras
    mar atá sund sa seanchas. Atá sund.

 p.120

9.

1766 Patricius benedictionem pro habitatoribus hibernie insule dedit, 36 1770  conid adbeart Pátric and so:

1771 Beandacht Dé foraib uili fearaib Érenn maccaib, mnáib sceo 1772 ingeanaib, flaithbeandacht, balbeandacht, buanbeandacht, slán- 1773 beannacht sárbeandacht sírbeannacht.

1774 Beannacht nime nélbendacht, beandacht mara mescbeandacht, 1775  beandacht thíri toradbennacht, beandacht drúchta, beannacht 1776 daithe , beandacht gaili, beandacht gaiscid, beandacht gotha, 1777 beandacht gníma, beandacht ordan, bennacht áine foraib uili 1778 laechaib cléirchib céin forcongraid beannacht fear nime is mó 1779 ebexirext ós bithbeannacht. Bendacht.

1780  Ní dlig cuaird a cúiced i nÉrinn fili nach fiasara císa ⁊ tuarastla 1781 in chóicid sin, amal asbert Dubthach mac Huí Lugair so:

  1.  201d37Ní dlig cuairt ceandaigeacht
    ar ní fili fíreólach
    i feidm eólais ilchrothaig1785 
    menib co féig feasara
    císa tenda is tuaristla
    corbad uili eirneide
    iar n-urd eólais ilchlandaig
    ó thosach co déid .
  2. 1790 Ní dlig cuairt a caínchóiced
    do chóiceadaib cloth- Banba
    inas imchuairt éntuaithi
    mad dia fégthar fírindi
    fili nach dron deachraigfeas 1795 
    sochar dochar dílmaine
    drécht cach thíri thic .
  3. Is and is saí senchada
    in tan légas lérgníma
    indsi Ébir uais. p.1221800 
    Is and is ail ollaman
    amail oil cen indscuchad
    in tan tuiceas tuaristla
    la císa cen chunntobairt
    conus uili indisfea1805 
    in cach aireacht ard.
  4. Nárab soitheach seanáruisc
    ar chrod ná ar chairdine
    air ní sluindfea senbretha
    fear co córus coindircle ;1810 
    nírab nárach noísedach
    ar miad ar móraicme ;
    menip samlaid sainiges
    a shochar ní dlig. Ní dlig.

10.

38

  1. Temair teach a mbuí mac Cuind1815 
    forad na laech a Liathdruim ;
    atá limsa do mebair
    a díre deiġfearaib .
  2. Cach rí gébus Teamair theand
    techtfas iath nÉrenn,1820 
    is é as saíre díb uili
    do sluag Banba barrbuidi .
  3. Mad díleas do Theamair
    bus deach dona deiġferaib,
    giallad cách co ruici a theach1825 
    don ríg ̇fírén ̇fírbrethach .
  4. Dleagar de-som réir na slóg
    acht co tísad 'na thinól:
    dlegar díb-seom giall cach ̇fir
    do breith dó-som co Temair T.
  5.  p.124
  6. 1830 Temair nocho dír do-son
    minba senchaid sár-̇fosud
    co n-innisea dia ruiri
    tuaristal cach aenduine.
  7. tardad tar cert co neach 1835 
    conách ruca féin gúbreath ;
    ná déntar debaid 'na thaig
    dáig is geis mór dá geasaib .
  8. Conách dearna cocad cain
    re slóg chóicid Choncobair ;1840 
    ná falmaigthear Temair the
    do chocad cland Rudraige .
  9. Dligid beith i Temraig thréin
    cách ica óigréir:
    mene fergna féin re goil1845 
    ad riaraig dó a chúicedaig.
  10. Dligid Ulad amra
    flead dó cach sheachtmad Samna
    is a cur dó cen gaindi
    ós brú Lindi Luathgainni .
  11. 1850 Méd na fleidi dlegar and
    do ríg Themra na trén-land
    dabaig déc cach leanda
    cona fuireac fír-grema.
  12. Dul co Temraig 'na deagaid1855 
    a thinól do deiġfearaib,
    indmos dóib ara n-astar
    co findtais a tuaristal.
  13. Dligid rí Eamna Macha —
    dóig nocho mac miṅflatha 1860 
    gach flaith gébus gart ngaíne —
    nába holc dó a shomaíne .
  14.  p.126
  15. Dligid 39 leath in tigi te
    in slóg sin Eamna Maichi
    ⁊ gabaid, ní claen lind,1865 
    ceirt-leath araen re Héirind.
  16. Fín do dáil forro i Teamraig
    co médaiged a menmain ,
    cuirn breca cona mbeandaib
    foirni cona fichthillaib .
  17. 1870 Coimlethid a haigthi d'ór
    don ríg díreagra dímór,
    dá chét bó ⁊ dá chéd ech,
    dá chéd carbad, ní claen-breth.
  18.  202aDá luing déc ar choblach cain 1875 
    ó ríg Themra co treasaib,
    a cur do macaib flatha
    dóig is congaib indlatha .
  19. Dá sleig déc ara mbia nem,
    dá chlaideam dég mar ealtain ,1880 
    dá édach déc cach datha
    fa chomair mac n-arḋflatha.
  20. Roga tochmairc a Temraig
    do rígnaib co ro-menmain
    a tobairt dó 'sa toga1885 
    mad roib a n-aentuma.
  21. Comairci gaei deirg dámaig
    do ríg Ulad ilbágaig,
    dá roib a Temraig na tor,
    ná lam neach a shárugud. 40
  22. 1890 Gaileanga fo chís a each
    Fir Breag fa ̇foirnib 'ma seach ,
    roib a Temraig thuathaig ,
    ro feas is dá ̇fírthuathaib .
  23.  p.128
  24. A chuibrind a tig Themra ,1895 
    córaidi mórmenma ,
    trí fichit mart, fichi muc,
    fichi tindi co trén-lucht .
  25. Fichi glac losa dar lim,
    fichi ug faílind foṙfind ,1900 
    fichi cliab i mbítis beich,
    is a tobairt dó ar én-leith.
  26. Ní dligend acht mad sine
    ó ríg Themra toinngile
    ⁊ aderim fo dí1905 
    ní hinand sin is nemthní .
  27. Iar sin téid roime dia thoig
    Cuailgni cosna cathaib,
    iar n-airisim dia astar ,
    do ̇fodail a thuarastal.
  28. 1910 Do ríg Rátha Móir Muigi
    dligid ro-chrud rígraidi
    dáig is é is uaisle astar
    is as túsca tuaristol.
  29. Dligid , ce iarfaigid sin,1915 
    minba hé bus rí ar Ultaib
    ocht mbruit datha ⁊ dá luing
    co sciath ngel ar gach ngualaind.
  30. Fidchell ⁊ brandub bán,
    ocht cuirn ⁊ ocht copán ,1920 
    ocht mílchoin ⁊ ocht n-eich
    ⁊ ocht sleaga ar éinleith .
  31. Dligid rí Muigi Coba
    na n-arm n-édrom n-imthana
    secht mílchoin ⁊ secht n-eich1925 
    ⁊ secht slega for aeinleith .
  32.  p.130
  33. Dligid Eógan sluaiged leis,
    dligid Conall cen éisleis ;
    fair nochon ̇fellaid a ndáil ,
    is ed dleagaid beith d'aenláim.
  34. 1930 Dligid rí Airgiall a each
    tar cend a giall, ní gú-breath,
    ⁊ dligid Conall cain
    suidi cach dú ara bélaib.
  35. Dligid rí Hua mBriúin miadach1935 
    a each frangcach fírmiadach :
    dligid rí Conmaicne coin,
    each ⁊ roga n-édaig.
  36. 41
  37. Is airi do-beir sin dóib
    rí Ulad an airm thrénmóir 1940 
    co mbet a tresi 'na thoig
    co tecat leis co Temair . T.
  38. Geasa ríg Ulad Eamna
    ⁊ a land lánmeabra
    dula dó a cend doiri thuirc 1945 
    aeṅfeacht d'aicsin dá ̇fuabairt:
  39. Éitseacht re hénlaith nglindi
    Lacha Saileach saerlinne ,
    fothrucad belltaine thair
    ar ̇findloch álaind Febail.
  40. 1950 Ac sin a gesa cruaidi airdríg cóicid Chraebruaidi;
    mádá ndearna co gnáth sin
    ní géba co bráth Temair. T.
  41. 42
  42. Do buadaib ríg Ulad uill1955 
    coindmead a chásc a Caendruim,
    a maír i Tailltin tredoig ,
    Eamain imma ingenaib .
  43.  p.132
  44. Coblach aici for Loch Cuan
    cleamnas re ríg Gall glanuar ,1960 
    Eanach Caín do beith fa blaid
    ⁊ a maír a Temair . 43 T.
  45. Dligid rí Náis anosa
    flead adbal nach urusa ,
    fichi dabach do cach lind1965 
    cona fuireac ósa cind.
  46. Tuaristal ríg Laigen Luirc
    ó ríg Themrach in trénphuirt ,
    a dream sa atáid in bar taig ,
    atá leam-sa do meabair:
  47.  292bCéd mac uirríg is buan blad 1971 
    lesiun co tua na Temrach,
    ingen aentuma cach ̇fir
    édach taebthana i Temair. T.
  48. Seacht carbaid ara mbia ór1975 
    neach beireas leis co comól,
    seacht fichit édach ndatha
    fo chomair mac n-arḋflatha.
  49. Ar sin téid roime thig
    Laigen cusna laechaib ,1980 
    co roich dún Náis iar n-astar
    co fodail a thuarastal .
  50. Mad ac Ceindsealaib cróda
    bes in flaithis fírmóra ,
    is leó fodail a cruid chain1985 
    dá macaib ríg 's dá rígaib.
  51. Dligid rí Hua Faelán find
    seacht mbruit datha im cach deiglind
    ⁊ ceithri longa ar loch
    co mbed a corra i coblach
  52.  p.134
  53. 1990 Dligid rí Húa Failgi fuar
    ceithri scéith datha, is deagluag ,
    ceithri cuirn cacha datha ,
    ceithri claidim chruad-chatha .
  54. Dligid rí Osraigi án 1995 
    dá mílchoin déc co ndegál .
    Dá each déc dó cen aife
    co carbadaib deagmaithe .
  55. Hua Cendsealaig na creach 2000 
    is é seo a ̇fír in cach than
    uair is é teach ríg Laigen.
  56. Dligid rí Hua nGabla ngér
    fáindi óir im cach n-én-mér,
    ⁊ fail óir ón geal gual2005 
    dligid find na Forthuath.
  57. Geasa ríg Laigen adchím,
    cath do uagra fair 'na thír ,
    ⁊ Goill d'aimréir im rind
    ⁊ a géill co Duiblind.
  58. 2010  ar aíde cen ̇fégad ,
    Caeimgin cana choimégad,
    cen teacht co Nás re lind láin
    do gesaib in ríg ro-náir.
  59. Brigid do réir ima rath2015 
    do buadaib na ríg Laigneach ;
    beth dó fo chís ina thaig
    dola cach mís co Temair . T.
  60. Dligid rí Caisil na creach
    dula co tua Temrach 2020 
    da fichit cairptheach 'ma le
    do thaisbénad a ̇flede.
  61.  p.136
  62. Dligid rí Temrach na tor
    dul a choimlín sin leiseon
    ⁊ cen mac athaig and2025 
    do chaitheam ̇fleidi Érann.
  63. Dligid a Temair Luachra
    Muman 's a mórthuatha
    deich ndabcha fichead ro feas
    cona furec , is fír-leas .
  64. 2030 Dligid sechtmain tiar istaig
    i Temair Luachra Deagaid ,
    can dula ar astar
    noco fodla a thuaristal.
  65. Is hé seo in tuaristol tend2035 
    dleagar ó airdríg Éreand,
    ocht n-eich , ocht carbaid fo chuing ,
    ocht failgi ⁊ ocht caemchuirn.
  66. Ocht fichid brat do brataib,
    ocht scéith gela ós glan-glacaib ,2040 
    seacht sesrecha 'na sreith sláin
    is seacht fichit bó bennáin .
  67. Coiri uad do ríg Caisil ó ríg Themra in trén-taisic ,
    a tabairt mar dlegur thrá2045 
    's a breith i Temair Luachra.
  68. Ar sin fodlaid Muman
    na cath is na cét curad
    do lucht a gníma co ngail
    itir ríg ⁊ rígain .
  69. 2050 Ocht n-eich maithi ara mbia grád
    dligid rí na nDési nár, 45
    is ocht mbruit uaine 'ma le
    co n-ocht ndeilgib findroine.
  70.  p.138
  71. Dligid ríg Hua Liathán lir2055 
    ocht cuirn ⁊ ocht claidim
    ⁊ ocht n-eich maithi dó
    ó ríg Caisil can chlaechló ;
  72.  202cDligid rí Hua nEachach n-oll
    lúireach ⁊ ga i comlonn,2060 
    ⁊ dá ̇falaig d'ór dearg
    dá each nach droch-beadc .
  73. Dligid rí Dáirine duind
    ó ríg Caisil in chomlaind
    ocht claidim chorra chatha,2065 
    ocht longa is ocht lúireacha.
  74. Do ríg Lacha Léin lebair
    dligid cumaín chairdeamail ,
    fichi bó ⁊ fichi each,
    fichi long dó, ní droch-breath.
  75. 2070 Dligid rí Ciarraigi m chnuic
    fichi each, ní fáth ard-uilc,
    ⁊ trí fichid bó bán
    ⁊ trí fichit copán .
  76. Dligid rí Hua Conaill chain2075 
    errid cásc ó ríg Caisil,
    a llann lígda co lí ngloin
    ⁊ a gaí 'na deagaid .
  77. Dligid rí Éile mar tá
    a thír saer co Sliab Bladma2080 
    acht mina theachta cath cain
    gan eachtra fair seach rígraid .
  78. Is aire dobeir sin dóib
    rí Muman an aignid móir ;
    is de bus buideach na fir2085 
    can a fuireach i Temair . T.
  79.  p.140
  80. Trí buada ríg Caisil cain
    rígan aici i Condachtaib,
    loingeas aici ar Sinaind sláin
    ⁊ Caisill do chongbáil.
  81. 2090 A thrí dimbuada iar sin
    cath d'̇fuagra uad ar Laignib,
    a choinmed a Caisil chain
    ⁊ gan dul co Temair .
  82. Dligid ó ̇flaith Luimnig lir2095 
    flead aireagda ̇forbaílig,
    deich ndabcha fiched ro feas,
    cona fuireac re fír-leas.
  83. 46
  84. Rí Tuadmuman in toraid
    dligid cumaín chairdeamail,2100 
    trí deich mbó ⁊ dá chét each,
    trí failgi d'ór , ní droch-breath.
  85. Ceithri longa re laíding,
    gid ead ní hord anaíbinn,
    dá sciath im cach luing díb sin,2105 
    dá laind ⁊ dá lúirig.
  86. Ní dligend acht mad saine
    flaith Luimnig a Liathmune,
    is é seo a ̇fír imach ,
    ⁊ ingen ríg Temrach. T.
  87. 2110 Dligid rí Chorco Baiscind
    ó ríg Thuadmuman taistill
    corn ⁊ dá ̇fichit each,
    édach in ríg , ní gú-breath.
  88. Dligid uirrí Chorca Mruad 2115 
    ó ríg Thuadmuman na tuath
    a roga luingi ar ló ar feacht ,
    dá chét bó ⁊ a beandacht.
  89.  p.142
  90. Ingen ríg Tuadmuman tinn
    do ríg Chorco Mruad beirim2120 
    coma hí a bean ar cach leath
    ar tocht a tig ríg Temrach. t.
  91. Geasa ríg Luimnig leathain
    amimair ós airdeachaib
    beith triur ina chocar chain2125 
    ⁊ a rún re rígain.
  92. As iad a buada in ríg raith
    nónbar 'na chocar chomaith ,
    raga ndelba air iar tain
    ⁊ a menma a Temair. t.
  93. 2130 Dligid flaith Cruachan , ná ceil ,
    dá fichid dabach ac fleid
    ⁊ can dul uathad ann
    ó ríg uasal na Hérind.
  94. Dligid rí Gaela in gosa2135 
    a chomaín uad anosa,
    trí fichid bó, dá chéd each,
    ceithri failgi, ní droch-breath.
  95. Ceithri cuirn ima mbí ór
    neach beireas leis co comól,2140 
    is a fágbáil tiar 'na thig
    do ̇flaith Chruachan in chinid .
  96. Ceithri scéith dearga datha,
    ceithri cathbairr chomdatha,
    ceithri lúireacha 'na ndiaid,2145 
    ceithri sleaga ri sár-gliaid.
  97. Geis dó Cruachu d'̇fás fo thrí
    buaid dó loingeas for Loch Rí
    mad dia ndearna seach cách sin
    gébaid sé co gnáth Temair. T.
  98.  p.144
  99.  202dDligid rí Hua Maine mór 2151 
    ceithri cuirn díb re comól ,
    fichi ⁊ fichi each,
    édach dá chét, ní gú-breath.
  100. Dligid Hua Fiachrach find2155 
    ceithri longa re laíding,
    deich mná fichet, aidbli duir,
    ⁊ trí cuirn do chornaib.
  101. Dligid rí na Tuath Teórach
    gen gu fetir aneólach 472160 
    fichi mart is fichi muc
    fichi tindi co trén-lucht .
  102. Dligid rí Luigni lagaid
    ceithri scéith co comramaib ,
    ceithri hinair co n-ór derg ,2165 
    ceithri longa, ní droch-beadg.
  103. Ní dligend acht mad sine
    ó ̇flaith Chruachna cnesgile
    dleagaid dó cach dáil mar sin ⁊ a ndáil co Temair. T. 48
  104. 2170 Dligid rí Midi in marcaid
    ó ríg Érind co n-ardblaid
    seacht seisreacha threbus tír
    ⁊ seacht fichit ailbín.
  105. Dligid Breag in muirir2175 
    fichi each, ní hardpudair,
    ⁊ ní cóir a séna,
    co n-édaigib n-imthréna.
  106.  p.146
  107. Dligid na Saidne só
    each ⁊ dá ̇fichit bó,2180 
    uair ní lugu a ngoiri amach,
    a choiri ⁊ a dabach.
  108. Dligid rí na nDési anocht
    fichi mart is fichi molt ,
    is dligid rí Luigni ar sin2185 
    fichi each co sadallaib.
  109. Dligid rí Gaileanga gaí
    cona hindsma d'órcheardai
    ⁊ fichi srian sotal
    do chruan is do charrmogal.
  110. 2190 Is amlaid sin dleagar de
    tuaristol maithi Mide,
    ⁊ gan a cleith re gail
    ⁊ a mbreith co Temair. T.
  111. Geasa ríg Eógain 'na thig2195 
    rígan aici a Condachtaib,
    a síth re hAraidi anall
    ⁊ cacad re Conall.
  112. 'Na aenar théid soir ó thig
    Laisi cusna laechaib ;2200 
    fichi ech dó ara astur,
    is é sin a thuaristol.
  113. Rí nime ⁊ talman tréin ,
    co ndearnom uili a óigréir,
    co robam co trén 'na thig2205 
    dáigh is aíbhni ná Temair. Teamair. Finit.

Document details

The TEI Header

File description

Title statement

Title (uniform): Lebor na Cert

Author: unknown

Editor: Myles Dillon

Responsibility statement

Electronic edition compiled by: Emer Purcell

Proof corrections by: Hilary Lavelle

Funded by: University College, Cork and The HEA via the LDT Project.

Edition statement

2. Second draft.

Extent: 24880 words

Publication statement

Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of the Department of History, University College, Cork

Address: College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

Date: 2006

Date: 2008

Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.

CELT document ID: G102900

Availability: Available with prior consent of the CELT project for purposes of academic research and teaching only.Copyright for the printed edition rests with the Irish Texts Society. The electronic edition was compiled with the kind permission of the copyright owner.

Notes statement

You can purchase the book(s) containing this text via the ITS website (http://www.irishtextssociety.org/). Click on the link to the RIA shop.

Source description

Vellum Manuscript sources

  1. The Book of Hy Many (written 1378–1394) ff. 76 a 1–80 c 29.
  2. The Book of Ballymote (written 1384–1406) ff. 268 a 36–281 b 53.
  3. The Book of Lecan (written 1416–1418) ff. 194 d 12–202 d 26.
  4. The Book of Lismore (late 15th century) ff. 98 d 20–105 b 21.
  5. National Library Gaelic MS. VI (16th century?) ff. 13r 1–19v 18 (f. 20 is misplaced).

Paper Manuscript sources

  1. None of the following manuscripts are earlier than the eighteenth century: Royal Irish Academy, Dublin, no. 288 p. 251 (19th century).
  2. Royal Irish Academy, Dublin, no. 485 p. 276 (18th century).
  3. Royal Irish Academy, Dublin, no. 689 p. 103 (18th century).
  4. Royal Irish Academy, Dublin, no. 712 f. 43f (18th century).
  5. Royal Irish Academy, Dublin, no. 756 p. 208 (18th century).
  6. Royal Irish Academy, Dublin, no. 757 (copy of 756) p. 319 (18th century).
  7. Royal Irish Academy, Dublin, no. 930 p. 75a (19th century).
  8. Royal Irish Academy, Dublin, no. 1012 p. 119 (19th century).
  9. Royal Irish Academy, Dublin, no. 1195 p. 1 (18th century). These do not include the two manuscripts of Lismore (nos, 261 by O'Curry and 478 by O'Longan) nor the transcript of Lecan (no. 894 by Connellan). Of these nos. 712 and 1195 are the most important. Nos. 288, 485, 689 and 930 contain only fragments concerning Cashel. These paper manuscripts have not been closely examined. Only no. 712 (23 H 28) had been regularly consulted; it usually agrees with Lismore but is not a mere copy. The Abbotsford Irish manuscript contains a good text of the same recension.

Editions

  1. John O'Donovan (ed. & tr.), Leabhar na gCeart or the Book of Rights (Dublin 1847)
  2. Myles Dillon (ed. & tr.), Lebor na cert: the Book of rights, ITS 46 (Dublin 1962) with introduction and notes.

Further reading

  1. Eugene O'Curry, Lectures on the manuscript materials of ancient Irish history (Dublin and New York 1861; repr. Dublin 1878; repr. Dublin 1995).
  2. Eugene O'Curry, On the manners and customs of the ancient Irish, ed. W. K. O'Sullivan (3 vols, Dublin 1873; repr. Dublin 1996).
  3. Eoin MacNeill, 'The Book of Rights', New Ireland Rev 25 (1906) 65–80, 206–16, 348–62.
  4. Eoin MacNeill, 'Early Irish population groups: their nomenclature, classification and chronology', Proc Roy Ir Acad (C) 29 (1911–12) 59–114.
  5. Paul Walsh (ed.) Gleanings from Irish manuscripts (Dublin 1918; repr. 1933).
  6. Eoin MacNeill, Celtic Ireland (Dublin 1921; repr. Dublin 1981).
  7. Paul Walsh, Leaves of history (Drogheda 1930) [contains Paul Walsh, 'Ancient Meath according to the Book of Rights', 3–51].
  8. Paul Walsh, 'Connacht in the Book of Rights', J Galway Archaeol Hist Soc 19 (1940) 1–15.
  9. Paul Walsh, 'Meath in the Book of Rights', John Ryan (ed), Féil-sgríbhinn Eóin Mhic Néill: essays and studies (... ) Eoin MacNeill (Dublin 1940) 508–21.
  10. D. A. Binchy (ed), Críth gablach, Mediaeval and Modern Irish Series 11 (Dublin 1941).
  11. Myles Dillon (ed. & tr.), 'The manuscript tradition of the Testament of Cathaír Már', S. O'Brien (ed), Measgra i gcuimhne Mhichíl Uí Chléirigh (Dublin 1944) 201–09.
  12. T. F. O'Rahilly, Early Irish history and mythology (Dublin 1946).
  13. Vernam E. Hull (ed. & tr.), 'Cert ríg Caisil: the right of the king of Cashel', Medieval Studies 11 (1949) 233–38.
  14. Myles Dillon (ed), Early Irish society (Dublin 1954; repr. 1959, 1965; Cork 1969).
  15. D. A. Binchy, 'Secular institutions, Myles Dillon (ed), Early Irish society (Dublin 1954) 52–65.
  16. Gerard Murphy, Early Irish lyrics (Oxford 1956).
  17. Myles Dillon, 'On the date and authorship of the Book of Rights', Celtica 4 (1958) 239–49.
  18. Myles Dillon, 'Three texts related to the Book of Rights', Celtica 6 (1963) 184–92.
  19. James Carney, 'Light on ancient Ireland', Review of Myles Dillon (ed), Lebor na cert, Irish Texts Society 46, 1963. Irish Press, 28 December 1963.
  20. Francis John Byrne (review of Myles Dillon, Lebor na cert), Studia Hibernica 5 (1965) 155–58.
  21. Myles Dillon, 'Ceart Uí Néill', Studia Celtica 1 (1966) 1–18.
  22. Anthony Candon, 'Barefaced effrontery; secular and ecclesiastical politics in early twelfth century Ireland', Seanchas Ardmhacha 14/2 (1991) 1–25.
  23. A. J. Hughes, 'The geographical location of the fortúatha Ulad of Lebor na cert', Ériu 42 (1991) 149–51.
  24. Marie Therese Flanagan, 'Irish and Anglo-Norman warfare in twelfth-century Ireland', T. Bartlett & K. Jeffrey (ed), A military history of Ireland (Cambridge 1996) 52–75.
  25. Swift, Catherine 'Royal fleets in Viking Ireland: the evidence of Lebor na Cert, A.D. 1050–1150', in: John Hines, Alan Lane and Mark Redknap (eds) Land, Sea and Home, Proceedings from a conference on Viking settlement, at Cardiff, July 2001 (Maney 2004) 189–206.

The edition used in the digital edition

Dillon, Myles, ed. (1962). Lebor na Cert‍. 1st ed. xxv + 194 pp.; ix–xxv Introduction; Text 1–147; Appendix A Timna Chathaír Máir 148–178; Appendix B Table of Stipends and Tributes 179–189; Index of people and places 191–194; Map and notes on Map by Liam Price; 4 pages unnumbered. Dublin: The Educational Company of Ireland, for the Irish Texts Society.

You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:

@book{G102900,
  title 	 = {Lebor na Cert},
  editor 	 = {Myles Dillon},
  edition 	 = {1},
  note 	 = {xxv + 194 pp.; ix–xxv Introduction; Text 1–147; Appendix A Timna Chathaír Máir 148–178; Appendix B Table of Stipends and Tributes 179–189; Index of people and places 191–194; Map and notes on Map by Liam Price; 4 pages unnumbered.},
  publisher 	 = {The Educational Company of Ireland, for the Irish Texts Society},
  address 	 = {Dublin},
  date 	 = {1962},
  UNKNOWN 	 = {seriesStmt}
}

 G102900.bib

Encoding description

Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling declarations

The present text represents even pages 2–146 of the volume. All editorial introduction, notes and indexes have been omitted. Some variant readings proved difficult to intergrate and therefore they have been included as notes. For further clarification those interested are referred to the printed edition.

Editorial declarations

Correction: Text has been proof-read twice.

Normalization: The electronic text represents the edited text. Text supplied by the editor is tagged sup resp="MD". Editorial expansions are marked ex.

Quotation: There are no quotations.

Hyphenation: The editor's hyphenation has been retained.

Segmentation: div0=the Book of Rights; div1=the section; div2=the subsection; paragraphs are marked p. Poems are treated as embedded texts, with stanzas marked lg and metrical lines tagged l.

Interpretation: Names are not tagged, nor are terms for cultural and social roles.

Reference declaration

A canonical reference to a location in this text should be made using “section”, eg section 1.

Profile description

Creation: By one or more unknown author(s). Old and Middle Irish Period

Language usage

  • The text is in Old and Middle Irish. (ga)
  • Footnoted and other explanatory text is in English. (en)
  • Some words are in Latin. (la)

Keywords: law; prose; poetry; medieval

Revision description

(Most recent first)

  1. 2008-09-29: Keywords added; file validated; minor additons to header; new wordcount made. (ed. Beatrix Färber)
  2. 2007-12-14: Note inserted in header. (ed. Beatrix Färber)
  3. 2006-08-31: Encoding checked; expansions added; file parsed; SGML and HTML file created (ed. Beatrix Färber)
  4. 2006-08-09: Header modified; parsing begun. (ed. Beatrix Färber)
  5. 2006-07-31: Header compiled with bibliographical details. (ed. Emer Purcell)
  6. 2006-07-14: File proof-read (2); more markup added, structural and content markup converted to CELT usage; pagebreaks inserted and milestone tags positioned. (ed. Emer Purcell)
  7. 2006-05-30: File proof-read (1) and basic markup applied. (ed. Hilary Lavelle)
  8. 2006: File captured by scanning. (Text capture Data capture company)

Index to all documents

CELT Project Contacts

More…

Formatting

For details of the markup, see the Text Encoding Initiative (TEI)

page of the print edition

folio of the manuscript

numbered division

 999 line number of the print edition (in grey: interpolated)

underlining: text supplied, added, or expanded editorially

italics: foreign words; corrections (hover to view); document titles

bold: lemmata (hover for readings)

wavy underlining: scribal additions in another hand; hand shifts flagged with (hover to view)

TEI markup for which a representation has not yet been decided is shown in red: comments and suggestions are welcome.

Other languages

T102900: Lebor na Cert (in English Translation)

Source document

G102900.xml

Search CELT

  1. B and M omit this quatrain. 🢀

  2. ll. 307-10 omitted in M. 🢀

  3. The quatrain is omitted from L. 🢀

  4. This quatrain occurs only in L. 🢀

  5. (This section to l510 is omitted by B and M) 🢀

  6. H omits the poem and resumes at ll. 510 🢀

  7. This quatrain is transposed in B to follow the third below, beginning with Tuaristol ríg Broga Ríg. M has the order of L, Li. 🢀

  8. But Treda is supported by rhyme below, l. 666 🢀

  9. This poem is omitted from Li. 🢀

  10. Title in L only 🢀

  11. B passes from l. 752 to l. 756 by homoioteleuton. 🢀

  12. Li, B, M, omit this quatrain 🢀

  13. Sé hairm ⁊ is omitted in M; and the number is 4 for each item instead of 6 🢀

  14. [ll 818-819 supplied from Li which continues Da ̇fal-.x. n-eich .x.cl- .x. cuirn .x. mogaid .x. fithchealla do righ ua mbriuin, see variant below in verse, ll. 858-9. And so in B, M.] 🢀

  15. This and the next quatrain are in reverse order in Li, B, M. 🢀

  16. Li, B, M omit this quatrain 🢀

  17. L omits this quatrain. 🢀

  18. This quatrain and the next one are in reverse order in M 🢀

  19. M omits this quatrain. 🢀

  20. Text follows Li (and B, M) that below comes from L. Dleagaid dano trian cacha toraid o rig erind .i. trian na boroma .i. cuit rig ulad ar ndith ulad i cath achaid leith deirg lasna tri colla ⁊ forad rig oirgiall laim re forad rig erind i tailltin ⁊ a n-uisneach ⁊ ar fes na samna ⁊ is ed a thomas co ma-rua a claidem lam rig herind ⁊ is leis tidnocol cach threas cuirn doroa co rig temrach. Trian cach ndleagaid o rig erind dligid sil colla meand uaidib seom ara beith na trenfear. An cudruma bis rig airgiall o rig temrach is ed sin dligis a rigan o riagain rig herind. 🢀

  21. ll1071-74 omitted in M 🢀

  22. at variance with the prose and with Li, B, M. 🢀

  23. At variance with the prose and with Li, B, M. 🢀

  24. [and so B, M, agreeing with the prose.] 🢀

  25. [Li, B, M, omit this quatrain.] 🢀

  26. Trí .... Trí ... se ... se LLi; tri B,M. 🢀

  27. This quatrain fols. ll. 1371 in B, M. 🢀

  28. B omits this and the preceding quatrain 🢀

  29. Here is interpolated in L and B the Testament of Catháir Mór, as preface to the section on the Laigin. 🢀

  30. This and the next quartrain are in reverse order in B, M. 🢀

  31. ll1610-1612 The text follows B (so also M). Seacht .c. brat o gallaib annso cheadus do thus na cana sin ⁊ seacht cet tindi ⁊ seacht [sic] torc ⁊ seacht cet molt ⁊ seacht cet dam o gallaib and sin, L . o gallaib cetamus tus na cana so .i. .cc. tinne .cc. torc .cc. molt .cc. dam .cc. bo .cc. brat o gallaib ind sin, Li. 🢀

  32. Variant readings difficult to integrate as no source given for following reading; [mad preabad no mad theichead do coibeis]. In addition variant readings are given as follows [theichit M; theachtaid L; theithit Li; tecid B]. See printed edition 🢀

  33. A longer recension of this poem is preserved in the Book of Hy Many 125 d 53. Variants in this text are marked M2 🢀

  34. Variant reading difficult to integrate; [Ailpín mac Aoil ̇fathaigh Rígh gall Atha cliath et miorbhail Patraic for a mhac. B in marg] 🢀

  35. ll1753-1756 omitted M 🢀

  36. M omits the Latin sentence. 🢀

  37. This poem occurs separately in B. M Eg. 1782 62a, ed. Meyer, Zeitschrift für Celtische Philologie 4 237 🢀

  38. Conidh arna tuarastlaibh sin anuas agus arna císaibh ro cachain Benén hoc carmen ut Psalterium Caisil dixit [add B. as title, and sim. M.] 🢀

  39. l seems to have been added above in M. 🢀

  40. this quatrain is omitted from Li, B, M. 🢀

  41. Quatrain omitted from Li 🢀

  42. B and M omit the quatrain 🢀

  43. The text ends here in Lismore and in H. 🢀

  44. (aliter cus na laechaib [sup.]) 🢀

  45. ll2050-2051 These two lines are reversed in B,M. 🢀

  46. B and M omit this quatrain 🢀

  47. ll2156-2159 these four lines were dropped by the scribe of L. 🢀

  48. B ends here with the colophon: Finit. Amen. Solam ó Droma nomine sgribsid. M ends here also, and the Testament of Catháir Már follows, with a marginal note: Hic est quod ante deficit. But the remainder to the end of L has been added in the upper right-hand margins (f. 80r). M has thus been correctd by p as at 1979, 2130. Ll. 2170-2182 have been cut away by the binder. 🢀

CELT

2 Carrigside, College Road, Cork

Top