CELT document G105009

The genealogy of Corca Laidhe

Witness list

  • L: The Yellow Book of Lecan
  • B: The Book of Ballymote

unknown

Geinealach Chorca Laidhe

Edited by John O'Donovan

 p.2

Geinealach Chorca Laidhe

1. Seanchas síl Lughdhach mic h-Itha an so sís

Luigh-Ith dna .i. h-Ith ro bo lughu n-a athair, uair rob h-Ith ainm cach fhir dibh; acus as iad sin na finne Gaeidhil nach do mhacaibh Míleadh, acus nach do Thuathaibh De Danand, acus nach do Fheraibh Bolg, acus nach do chloind Neimhidh ar chena, acus fétar a rádha nach do na secht n-gabálaibh a n-gabháil , uair is h-é Ith do fuair Eri ar tús, acus is trít tánic áitrebh do mhacaibh Míleadh, acus is forleathan do ghobhsad a fhine d'á éis fo Erind  p.4 acus fo Albain. Uair aibhlighther cor ghobh Maccon in domhan, Albain , demhin cor ghobh iarthar na h-Eorpa cen amharus, .i. acus as acus Frangcaigh acus Sacsanaigh acus indsi Bretan. Acus aibhlichthear ar Dairi Sirchrechtach , cor ghobhastair nert iarthair Eorpa co h-uilide acus a dearaid colaich cor ghobh in domhan uili. Indister cor ghobh Fathadh Canand righi in domhain uili o thurcbháil co fuinedh, acus má's fír do ghobh geill na sroth, acus na n-én acus na d-tengthadh. Acus do ghobhustair cúig rígha Eri cen amharus do'n fhoirind sin, .i. Eochaid Opthach, acus Eochaidh Edghothach , acus Maccon, acus in dá Fhothadh .i. Fothadh Airctheach  p.6 acus Fothadh Cairptheach. Acus do bo dibh Dunghalach Deafthach .i. fear an chocaigh choitchind iter Leath Chuind acus Leath Mhogha; acus Lughaidh Mal, in miligh righ ro ghobh in domhan ó Bhreatain Leatha co Lochlaind, acus o Indsib Orc co h-Espain, acus is é thuc cath Cairn Mail a Murrthemhne do chloind h-Ir mic Mileadh, acus do chloind Ebhir, acus do chloind Eremhoin, acus mebhaidh ré Lughaidh Mál in mor dheabhaidh , acus aithrister cor ghobh Eri co h-imshlán. Acus ro bo díbh Eochaidh Cendmhairc, ri Mumhan. Acus ní h-éadh amháin acht ba leo Mumhu cach re fecht ó ré Dáiri acus Dergtheneadh co ré Aililla Ulaim acus Maicniadh. Acus do ghobhadar trí rígha d'a n-dubhramar reomhaind righi n-Erend díbh taréis in chomhfhlaithiusa acus na comhaentadh do bhrisedh d'Ailill Eolam ar Maicniadh .i. acus do gabastair Mac con acus in dá Fhathadh. Ar foirleathan ro ghobhsadar a fineadha féin fo Erind. Uair as díbh Dartraighi, acus Callraidhi Luirc, acus Calraidhi an Chalaigh, acus Calraidhi Innsi Nisc, acus Calraidhe Muighi Muirisc la h-Uibh Amhalgadha, acus Corco Oirce, acus Corco Laidhi  p.8 thes acus thuaidh, acus thoir acus thiar, acus Laighis h-Ua n-Enechlais i Cualaind, acus Dáil Mescorp i Llaighnibh beos; acus is díbh fós Corcraidhi las na Désibh Mumhan; acus is dibh Dainel mac Fochaidh.

2. Genealach Corco Laidhi andso do thús

Lughaidh Laighi, a quo Corco Laighi, mac sidhein Dairi Sirdhrechtaigh. Ainm aile do Sein-Lughaidh. Mac dó Lughaidh aili, .i. Maccon, acus do ba Lughaidh ainm Dairi má's fír do dhroing do na fileadhaibh beos. Maicniadh gnath ainm Luighdheach Laighi. Mac oiredga ac Mac Con .i. Maicniadh. Clann mhaith ac Maicniadh .i. Aenghus Gaifuileach a quo h-Ua Etersceoil; acus Duach a quo h-Ua Cobhthaich; acus Fiachra, a quo h-Ua Floind Arda.

 p.10

Trí meic aili dó na Trí Fothaidh .i. Fothadh Airctheach, acus Fothadh Cairptheach, acus Fothadh Canand. Trí meic aili dó acus is do ro bo clann trí meic Aencherda Berra acus Findchaemh inghen Ronáin a máthair, acus do Cheardraidh Theamhrach don cherd 'sa seilbh ar a robhadar t-seilbh ar tús. Glas acus Ger acus Gubha a n-anmanda.

3. Do chloind Aenghusa, meic Maicniadh, mic Luighdheach, Micniadh

Dá mhac Eidersceoil mic Find .i. Fathadh acus Cathra. Clann Chathra meic Eidirsceoil .i. cland Fhind in Garrgha. Macráith mac Cathna mic Edersceoil as lais do ronadh teampull mór Fachtna, i Ros Ailithri. Cland Find mic Nuadhad .i. Eterscél a quo h-Ua Eidirsceoil, acus Intogha, a quo cland Intogha, acus is dibh sein clann Maghnusa. Mac do Fathadh mac Find Maccon, mac do Maccon Find. Mac Con mac do Mac Con Find. Dá mhac ac Find .i. Fathadh acus Ciarmhac, a quo Cland Ciairmheic. Trí meic ac Fothadh .i. Dondchadh Mór, ó táit in ríghraidh; acus Fathadh oc a quo cland Fothaidh, acus Dunlang a quo Cland Dunlaing. Mac aili ac Fathadh mac Find .i. Aedh Garbh, is uadha  p.12 sen itait Aer m-Beirri acus h-Ua Eitirsceoil Beirri co n-á g-comhfhaicsibh . Trí meic ac Dondchadh Mór, mac Fothaidh, mic Find, mic Meiccon, mic Fothaidh, mic Etersceoil .i. Maccraith, acus Find, acus Lúghaidh. Lughdaidh, no Find, a quo cland Bhalldair . Lughaidh a quo Cland Lúghadha. Dá mhac ac Maccraith .i. Dondchadh Got acus Aedh Alaind. Cóic meic Aedha Alaind .i. Dondchadh, acus Maccon, acus Find, acus Muirchertach, acus Domhnall. Aen mac ac Dondchadh .i. Maccraith in enigh cend na clandmhaicne. Sé meic ac Maccraith .i. Conchobhar, acus Amhlaibh, acus Maccon, acus Find, acus Domhnall Carrach, acus Aedh mac na Goillsidhe. Trí meic ac Find mac Aedha .i. Conchobhar acus Muirchertach acus Dondchadh: díbhaigh in triur sin. Aen mac ac Domhnall .i. Diarmhaid , aen mac ac Diarmaid .i. Domhnall Og, díbhaigh sein. Trí meic or síladh ac Maccon .i. Finghen acus Aedh acus Domhnall. Dá mhac ac Finghin .i. Maccon acus Diarmaid. Dá mhac ac Muirchertach mac Aedha, .i. Fathadh acus Diarmaid. Cland maith 'con dis sin. Cland mhor ac Domhnall mac Meccon .i. Conchobhar, acus Dondchadh. Clann óc nar h-áirmhedh ac Aedh, Clann Aedha annsin.

4. Do chloind in Gascunaigh andso sís

Amhlaibh a ainm , in cethromhadh mac Dondchaidh Móir h-é. Is uadha ainmnighther cland in Ghascunaigh. Is airi a débradh in Gasguineach de: a n-gill re fín tucadh h-é do lucht luingi  p.14 cendaigh asa Gascuin a cind a dhá bhliadhan déc, acus do bhí thoir no cor cuiredh do fhairi fhína h-é, cor dearbhadh air beith na fhuil uasail, acus táinic in fín cen uireasbaidh re na lind, acus da h-indlaicedh ar a ais h-é chum a thíri bodhen ; acus is airi sin ad-berar Cland in Ghascuinigh re n-a chloind.

Mac con Gaisciunach .i. Dondchadh. Dá mhac ac Dondchadh .i. Diarmaid acus Fothadh. Aen mhac Fothadh .i. Dondchadh aili. Dá mhac ac Dondchadh .i. Maccraith acus Amhlaimh, acus Orlaith inghen h-I Mhathghamhna a máthair. Cóic meic ac Diarmaid, mac Dondchaidh, mic in Ghascunaigh .i. Muirchertach, acus Diarmaid Eachtach, acus Maccraith Find, acus Amhlaibh Cael, acus Dondchadh Balbh. Aen mhac, trí meic, ac Muirchertach .i. Finghen acus Maccraith acus Conchobhar. Trí meic ac Dondchadh .i. Finghen acus Maccraith acus in Maighister .i. Aedh. Cland Meiccraith .i. Domhnall acus dá inghin .i. Finduala acus Dirbhail. Ceathra meic ac Domhnall .i. Dondchadh acus Aedh, acus Maccraith, acus Diarmaid. Dá mhac 'con Maighister .i. Amhlaibh, acus Dondchadh. Aen mhac ac Dondchadh .i. in Camchosach. Mac ac Amhlaibh .i. Amhlaibh Oc. Sé meic ac Finghen, mac Dondchaidh Guit, mic Meiccraith, mic Dondchaidh Mhóir .i. Maccon, acus Maccraith, acus Dondchadh na Rátha, acus Amhlaibh Ruadh, acus Aenghus, acus Tadhg. Aen mhac ac Dondchadh na Ratha .i. Aedh Ruadh, acus mac aili dó Dondchadh Oc. Dá mhac ac Maccraith .i. Dondchadh, acus Maccraith Oc. Mac maith ac Amhlaibh Ruadh .i. Muirchertach Ruadh. Naei meic ac Maccon mac Finghin .i. Domhnall Glas, acus Finghin, acus Dondchadh, acus Maccon, acus Diarmaid, acus Aedh, acus Maccraith, acus Muirchertach, acus Dairi.

 p.16

 1
Eiterscel,
mac Find,
mic Nuadhat,
mic Dondghaili,
mic Murthuili,
mic Dunghusa,
mic Aenghusa.
mic Folachtaich,
mic Flandáin,
mic Cobdáin,
mic Flandáin,
mic Branduibh,
mic Eidersceoil,
mic Nathi,
mic Aenghusa,
mic Maicniadh,
mic Lughdhach,
mic Luighdeach,
mic Dáiri Sirchrechtaigh,
mic Firuillne.
 2
Dubhdúin acus Folachtach dá
mac Flandáin ,
mic Cobdáin,
mic Flandáin ,
mic Branduibh ,
mic Eitersceoil,
mic Nathi,
mic Aenghusa Builcc,
mic Luighdheach,
mic Maicniadh,
mic Luighdheach Laighi a quo
Corco Laidhi.

Dá mhac Luighdhech Laidhi .i. dá Aenghus .i. Aenghus Bolcc acus Aenghus Duibhfhleasc. Trí meic Flannáin .i. Mochonda, acus Eilltine, acus Colam. Dá mhac Eiltene .i. Indlighi acus Uisene. Aillene, mac maic Ithmhaine, mic Coluim. Condadh, mac Eachach, mic Mairdein , mic Coluim, mic Nathi, mic Aenghusa Builc. Eoghan, mac Sleibhine, mic Condadha, mic Eachach. Cudamhna mac Mailaithghene, mic Saithghil, mic Senaich, mic Nathi. Trí meic Nathi .i. Eterscel, Colaim, Senach.

 p.18

5. Nunc h-Ui Maine

 1
Dimsach ,
mac Coibhdenaich,
mic Cuanach,
mic Amhalgha,
 2
mic Fheidlimthi,
mic Enda,
mic Máine Chirr,
mic Aenghusa Builc.

Trí meic Enna, mic Máine Chirr .i. Feidhlimidh, Duach, Aenghus. Sé meic Feidhlimidh, mic Enda .i. Amhalghaidh, Combruit, Minde, Emine, Ferghus Feringaurrthana, Fiachna.

6. Do ghenelach h-ua n-Duibhleisc, acus h-ua n-Aenghusa ar cheana, amhail as-bert in leabhar a duadar na daíne bochta sa bh-fásach 1

Cethri meic Aenghusa, mic Maicniadh .i. Nathi , Maine, Oilill Beac, Aenghus Duibhfhleasc. Ro ghobhsad in ceathrar sin forba i n-athar dia éis. Aenghus Nemhdherg, mac Aenghusa Duibhlesc, mic Oenghusa Builc, a quo h-Ui Duibhlesc, acus Máine Cerr mac Aenghusa Builc, a quo h-Ui Aithne, acus cenel Maithne no Maine et ceteri.

Dá mhac Nathi, mic Aenghusa, .i. Eterscel acus Coluim. Seacht meic Etersceoil .i. Fearadhach, Ainmiri, h-Al , Brandamh, Brundodhran, acus Ferghus Baeth. Trí meic Choluim mic Nathi .i. Mairnin, Flaithnin , Aedh. Trí meic Ail, mic Eidersceoil .i. Scellan, Colman, Finan. Secht meic Brannduibh, mic Eitersceoil, .i. Flandan, Aedh, Scandlán, Eochaidh Daimhine, Cormac, Fiama , Cathusán. Trí meic Flandáin, mic Brandaibh .i. Conall, acus Uisne, acus Cobchan. Inghen dó Mughain inghen Fhlandáin a Cill Mughaine. Dá mac Fhlandáin, .i. Dubhduin acus Folachtach. Ceithri meic Fholachtaich .i. Conall, acus Criche, acus Dunghalach, acus Aenghus. Máine, mac Aenghusa dá mhac lais .i. Enna acus Cathra, acus aen inghen lais .i. Lighain inghen Maine,  p.20 is í máthair Chiaráin t-Sairi : is and ro genir ac Findtracht Chléri, acus in aingil rus-fritháilsid h-í. Gradha nimhi rodus bhairt h-é. Is and ro baí in toiseach ro chreideadh do chrois i n-Erind, ár is dech m-bliadhna fiched remh Phátraic do ghabh Ciarán Saighir, amhail as-bert in fili so:—

  1. Saighir fuair
    Fothadh cathair ar a brú;
    I cind trichad bliadhain band
    Conchobhar ann acus tu.

Is and sin iarumh do thairrngir Conall acus Fachtna, dia n-ebairt:

  1. Mac geines i Tulaich-teind,
    Bidh maith dúind biaidh aen lá land,
    Mór manach is maincher mall
    Fodheoidh do gebha Conall.

Acus Is h-é do thairrngir do Uibh Etersceoil righi acus aireochus d'á síl co bráth, acus is é forfhácaibh do righ Chorco Laighi  p.22 Enicland righ cúicidh dhó ar creidemh chroisi aco ar dús. Acus is é Ciarán sindser naemh Erend, acus is é Ciarán ro uraib dóibh air Chill Chiaráin do chostadh aici ar tus .

Dá mhac aili do Enna, mac Máine Chirr, mic Aenghusa Builc, .i. Ailill Comard, Conall Claen. Is é in Conall sin ro thinóil in lebhar rochair sea do Chonall acus do Fhachtna, acus do rad dóibh a n-Ard na b-Partán a n-Inis Bic. h-Ui Duibhlisc, acus h-Ui Builc, acus Aes Glindi sibhne, acus Aes m-Berra, do shil Aenghusa Bhuilc, mic Maicniadh, mic Luighdheach, mic Maicniadh, dóibh. Dá mhac Aenghusa Cendfhota, mic Enna, mic Máine Chirr, mic Aenghusa Builcae, .i. Enna acus Muiredhach.

 p.24

7. Do Ghenelach shil Aenghusa Bulgae and so sis amháil derbhus Saltair Chaisil acus lebhar Oiléin Insi Duine

 1
Dunghalach,
mac Aililla,
mic Maicniadh ,
mic Condachilline,
mic Fearghusa,
mic Ailella,
mic Meicreithi,
mic Conaill Clain,
mic Gerain,
mic Duach,
mic Maicniadh,
mic Meiccon,
 2
mic Luighdheach Laighi,
mic Dáiri Shirchrechtaigh,
mic Sithbhuilg,
mic Firuillne ,
mic Deaghmanrach ,
mic Lughmanrach,
mic Logha,
mic Eithleann,
mic Lughdhach,
mic Itha,
mic Breogain.

Sé meic Dáiri Sírchrechtaich , .i. Lughaidh Laidhi a quo Corco Laidhi. Lughaidh Cal a quo na Callrighedha . Is don Lughaidh sin ro bo reitchi Lasair inghen Laeghairi, mic Neill, mic Luighdheach Meandruaidh, a Sidhaibh mic Scáil Bhailbh, do fhearaibh Olnegmacht, no rí Cruithentuaithi acus Manaind in Scal Balbh h-isin. Cóic meic las in Lughaidh sin acus la Lasair, .i. Aenghus, acus Cobhthach, acus Lughaidh, acus Maccail, acus Ailill, acus Freachfhear.

Luigh Lughaidh Cal tairis i n-Albain tar muir, do iarraidh indmhais . Dus-fuc Lughaidh Laidhe, a bhráthair, tar a éis in tí Lasair. Ní roibhi cland Lughdhach Cal infhorba in tan sin. Ad chualaidh Cal in ní sin acus isedh dos-fuc anoir. Ba h-olc fria macaibh  p.26 Laeghairi mebhlughudh a sethar, do chódar meic Laeghairi do mharbhadh Lughdhach Cal co Raith ghunta, i m-Breghaibh, a cinaigh a bhráthar, ór ba h-olc leo intan ro raghadh Lughaidh Cal i crích n-aineoil cen a siair do idhlucadh d'á soighidh. Luidh Lughaidh i Condachtaibh secht fianna for teichedh bráithreach a mhná; uair isa Fearaibh Cúl a Midhi ro bhádar meic Laeghairi. Nír lámh techt a Mumhain riamh fri h-eagla Luighidh Laidhi. Ro scaíl a chland a secht randaibh .i. Callraidhi Brigh Leith, acus is í sin Callraidhi in chalaigh, acus Callraidhi Insi Nisc do chloind Fraechair, mic Luighdheach Cal dóibh; Callraidh trí Muighi, do shíl Cobhthaígh di; Callraidhi a m-Breadhmhuine, do shíl Aililla dhi; Callraidhi Luirg ó Lughaidh, mac Luighdeach di: O Drean ataísech o hindrechtaigh a tigherna duthaighe geraighid eolaigh gumadh he o dreaain taisech duthaigh Arda Carna ní fir soin acht ase taisech duthaigh Callraighe in Coraind do sil Aenghusa mic Luigdech Cal iad araen dúchusa; Callraidhi in Choraind; do shíl Aenghusa mic Luighdheach Cal in dá Challraidhi sin, .i. Callraidhi Luirg acus Callraidhi in Choraind. O h-Innreachtaich taíseach dúchusa Callraidhi in Choraind; Callraidhi Chúili Cherna dno, do shíl Aenghusa beos; O Scingín a taíseach dúchusa. Eochaidh, mac Aenghusa, mic Luighdheach  p.28 Cal a quo Callraidhi Locha Gili, acus Dairtraighi. Ite and so ceithri priímhthellaighi Dartraighi acus Calraidhi .i. Meg Fhlandchaidh a righa, acus Meic Crundluachra a dtaisich, acus Tellach Curnain a bh-filigh, h-Ui Find a m-brughadha. Dá mhac Aenghusa, mic Lughdhach Cal, .i. Eochaidh acus Amhalghaidh. Amhalghaidh, imorro, ó tá in righraidh .i. Callraidhi. Atiad tellaidhi Callraidhi .i. Tellach Crundluachra acus Tellach Curnáin, acus Tellach Critám, acus Tellach Trebhairi , acus Tellach Uaruisce, acus Tellach Cairnen . 2 Tellaigh Dartraighi, imorro, .i. Tellach Cascain, acus Tellach Conaill, acus Tellach Cagáin .i. trí meic Ailghili, mic Floind, mic Caithir, mic Dunlaing, mic Aililla, mic Cormaic, mic Oenghusa, mic Ethach, mic Aenghusa, mic Luighdheach Cal, a quo Calraidhi [amhail as-bert leabhar Droma Saileach acus Cin Droma Sneachta] .i. Cadán, Coscán acus Conall. Callraidhi Muirisci h-i d-Tír h-Ua n-Amhalgha ar shlicht mic Caeil  p.30 mic Lughdhach Cal, acus is in and h-í acus Callraidhi Muighi h-Eileag: O Mailfhína a taíseach dúchusa. Do díbhadh iad uili acht bec, cor ghobhadar h-I Gáibhtheachán, acus h-I Fhloind urlámhus in fhearaind, corob iad is tresi and, acus do chloind Aenghusa, mic Amhalghaidh, iad bheós. A dearar Callraidhi Chúili re Cúil Cernadha, ar a beith i cúil acus i cernaidh Fheadha Gadlaidh; no, má's fír do na h-eolchaibh, is ria is chóir Callraidhi Indsi Nisc do rádha. Is iad so a fineadha dúchusa .i. O Rothlán a taíseach, acus h-Ua Chuind, acus h-Ua Iarnain, acus h-Ua Fhináin.

Lughaidh Oirchi, diata Corco Oirche; Lughaidh Laighis, diata Laighis h-Ua n-Enechlais; Lughaidh Corp, dia Dál Mescorp Laighin; Lughaidh Coscair, dia tá Coscraidhi is na Desibh, dia m-baí Dainel mac Fothaidh, amhail at-bert in senchaidh:

  1. Sé meic Dáiri Sirchrechtaich,
    Fian co n-ilar n-glond,
    Lughaidh Cal, nár cherr,
    A lámh ro bo lond.
  2.  p.32
  3. Lughaidh Oirchi án,
    Lughaidh Laighis ler,
    Lughaidh Corb, in cing,
    Nír bo thim i cleith.
  4. Lughaidh Cosc, in caemh,
    Lughaidh Laighi luath,
    Fa h-é Lughaidh Laidhi
    Fa saíri do'n chuan.
  5. Acsin saer chlanna Dairi,
    Ní comhairemh clé,
    Riu ní bia mo gruigh
    Ní cúic acht a sé. Sé.
Acus deraid araile is cúic meic do bhí ag Daire acus ní sé meic.

Trí meic Coinchindi, inghine Cathbhadh, .i. Mac Erc, acus Aenghus, acus Conall Claen. Dá mhac Tréna .i. Aenghus acus mac Erc. Conall Claen, mac Geráin, mic Duach, deich meic lais .i. a cúic díbh iar n-Doraibh acus a cúic díb ar n-Doraibh. A cúic díbh ro t-sonddaís a fheich acus a cúic díbh ro naiscdís a fheich. In cúicear ar n-Doraibh .i. Eochaidh Liath, Eoghan, Macreithi Cendfhota, Aedh, Aedhlog . In cúicear fria Dor aniar .i. Mac Táil, Eochaidh Cennmairc, Eochaidh Cendmuscraidhi, Eochaidh Ciarraidhe .
 1
Silán Espoc,
mac Failbhi,
mic Laighind,
mic Fiachrach,
mic Scelláin,
mic Erc,
mic Eoghain,
 2
mic Conaill Claín,
mic Geráin.
Braindsce, no Bran ,
mac Dondghaili,
mic Conrach,
mic Scelláin.
Fiachna,
 p.34  1
mac Muirchertaich,
mic Cuain,
mic Fearghusa.
Mílchonách,
mac Blaithmeic,
mic Loichine,
mic Aedha Cail Cuisc.
Lughaidh,
mac Aililla,
mic Fearghusa.
Cuallaich,
mac Cuain,
mic Laighind,
mic Aedha Caimh-dherc,
mic Carrthaich.
 2
Eochaid,
mac Dunchaidh,
mic Aililla,
mic Ronáin,
mic Aedha Caimdherc .i.
derc chlaen bhaí aci,
mic Carrthaich.
Dunghalach,
mac Tuathail Berri,
mic Aedha Find,
mic Carrthaich,
mic Aililla,
mic Echach Léith,
mic Conaill Clain,
mic Géráin.

Máthair Chonaill Derde Ibh Chathbhaidh .

Cúic meic Carrthaigh, Aedh Find, Aedh Caim-dherc, Ailill, Suibhne, Conall,
Cu-comael,
mac Meicreithi,
mic Condaich Cilline.
Dá mhac Connaich Cilline .i. Maccon acus Macreithi.

 1
Dinertach,
mac Fiachna ,
mic Aedha Gairbh,
mic Fiachna Feisfoighde ,
mic Fiachrach Folloirbhe,
mic Echach Cindmairc,
mic Conaill Clain.
 2
Snedhghal,
mac Conduiligh,
mic Crundmhail,
mic Suibhne,
mic Carrthaich,
mic Aililla,
mic Echach Leith,
mic Conaill Clain.

Dá mhac Géráin .i. Conall Claen acus Conall Find.

 p.36

8. Nunc est Aes Coinchindi

Ceithri meic Aedha Find, .i. Bresal acus Tuathal acus Tibraidi acus Murchadh. Dá mhac Conaill .i. Fland acus Arda.

Nunc h-Ui Badhamhna .i.
 1
Dondghus,
mac Concoingelt,
mic Achtai no Senchlandaigh,
mic Scandláin Duibh mic
Aedha Clandaigh, mic
Scannlain duibh,

mic Aedha,
mic Siláin,
mic Aenghusa,
mic Illadoin ,
mic Meic nioth,
mic Meic duithi,
mic Echach Badhamhna .
Dubhdisert,
mac Daisene.
mic Goibhnind,
mic Aedha,
 2
mic Síláin,
mic Aenghusa.
Folachta,
mac Laighind,
mic Ronáin,
mic Feargnai,
mic Fearghusa,
mic Colmáin,
mic Aenghusa,
mic Illadoin.
Cruithri,
mac Soicheni,
mic Laidhgind,
mic Fearadhaigh,
mic Muireadhaigh,
mic Aenghusa,
mic Illadoin.

Cóic meic Laeghairi, mic Rosa, mic Duiti.

Sé meic Aililla: Cain, a quo Cain Meine ; acus as-berat Follaich; Ailill; Berach, a quo h-Ui Chuindlis; Ailill Bec dia ta {} Oilill Corran, dia ta Maenach, a quo h-Ui Mainchine.

Cóic meic Rosa Laeghaire, Macerc Cerndach, Tighernach, Eoghan .

9. Nunc h-Ui n-Aenghusa

 1
Cairpri,
mac Dinescaigh,
mic Erc Droma,
mic Finain,
 2
mic Colmáin,
mic Bruinein,
mic Murbruind , 3
mic Cairpri,
 p.38  1
mic Oenghusa,
mic Tréna,
mic Duach.
Maine,
mac Failbhe,
mic Eimhine,
mic Crithi,
mic Senaigh,
mic Fheargnai,
mic Máine,
mic Aenghusa,
mic Tréna,
mic Duach.
Murghal,
mac Ceithirchlidhna ,
 2
mic Furudhráin,
mic Eimindre ,
Fereigind,
mac Mailaithgen
mic Laidhgind,
mic Colmáin,
mic Bruden.
Odharchain,
mac Conla,
mic Sleibhine,
mic Feargnachuili,
mic Aedha,
mic Fintain,
mic Echach,
mic Aenghusa.

Seacht meic Aenghusa, Maine Guach, Cairpri Liathan, Enda Coilchene, Eocho Coibne, Fearghus Caech, Lughaidh Milchu, Eoghan Barrlac, mac d-Eicill ud alii.

10. Nunc h-Ui Mic Erc

Dá mhac Thréna mic Duach, .i. Macerc acus Oenghus. Trí meic Coinchindi, inghine Cathbhadh, .i. Macerc, acus Oenghus acus Conall Claen in tres mhac is é sin Cenél Coinchindi ó Fhéith na h-Imghona co Droiched Lacha h-Imchadha.

Trí meic Erc .i. Cormac, Blarus, Fearghus.

 1
Mec Laipthi,
mic Fiachna,
mic Rosa,
mic Erc,
mic Thréna.
Fiachna,
mac Maenaich,
 2
mic Cairill,
mic Fiachrach,
mic Rosa,
mic Erc,
mic Trena.
Niall,
mac Muireadhaich,
 p.40  1
mic Maenaich,
mic Duibhchonna,
mic Floind Fuirtri, mic Snedhghaili ,
mic Conairge ,
 2
mic Narcridhi,
mic Duibhdáiri,
mic Cuaingle ,
mic Luighdheach.

Trí meic Nairchrídhi .i. Cuairrge acus Aedh Ingar acus Snedhghal .

 1
Seasnán,
mac Fhlandchadha,
mic Flaithimh,
mic Duibhdamhuidhi,
mic Fhuarghosa,
mic Snedghail
mic Conairge.
Deachmaic,
mac Mailituili,
 2
mic Floind Fuirtri,
mic Snedhghaile,
mic Confhairrge.
Ailghelain ,
mac Aedhacáin,
mic Floind Fuirtri,
mic Snedaile
mic Confhairrgi.

Clann Duibhfhlesc sin .

11. Na Cairpri a Cliach an Mhaigh so

 1
Cairpri Mór mac Echach,
acus Cairpri Bec,
mac Echach,
mic Dlúthaich,
 2
mic Aenghusa,
mic Maicniadh,
mic Luighdheach,
mic Miccon.

Acus Sígeng, inghen Fhirmora do Araibh Cliach a máthair, acus a Femhen-mhaigh rucadh, acus a Cliach an mhaigh ro h-oileadh, acus Sernán, mac Ethach, mic Cirb, do Fhearaibh Cliach rodus n-alt iad.

 1
Cairpri Crom,
mac Cairpri,
mic Cirp,
mic Echach Cindmairc,
 2
mic Conaill Claín. Acus a
dearaid aroile comadh h-í
Sigeng máthair in Chairpri
sin.

 p.42

 1
Cairpri,
mac Fhaeláin,
mic Crimhthain .
mic Echach Cendreithi,
mic Conaill Claín.
 2
Cairpri,
mac Snedhghusa,
mic Fháilbhi.
mic Nathi,
mic Luighdheach.

12. Do Chorco Laidhi

Ad-berad aroili com dís meic do Mhaccon na trí Fothaigh, cé beidís i lleath Síl Fhearghusa do ghrés. Acus is riu ad-bert Ailill Ulaim.

  1. Na trí meic forfhácaibh Lughaidh,
    Cia nos-carum ,
    Fothadh Áircthech, Fothadh Cairpthech,
    Fothadh Canand.

Fothadh Airctheach, imorro, is uadh Uaithni Thiri acus Uaithni Cliach iar n-genelach.

Fothadh Canand, dno, mac aici .i. Macniadh. Dá mhac la Macniadh. Dá mhac la Macniadh .i. Bresal acus Aenghus. Dá mhac Bresail .i. Conla acus Eochaidh. Trí meic Ethach .i. Sinell acus Fiacha, acus Conchóbhar.

13. Genelach I Chonchobhair Chorco Laidhi Cúili

 1
Conchobhar,
mac Máeláin,
mic Echach Guinigh,
mic Bindigh Bic,
 2
mic Conchobhair,
mic Diarmada,
mic Becáin,
mic Conchobhair.

Dá mhac Sinill .i. Caithrigh acus Flandán. Dá mhac Flandáin, .i. Bairi acus Onchu.

14. Genelach h-Ua Báiri Árann so

 1
Báiri,
mac Echach Aidhnigh,
 2
mic Eichin,
mic Aedhain Bic,
 p.44  1
mic Gabhráin,
mic Báiri,
mic Conchobhair,
mic Eathach,
mic Bresail,
mic Maicniadh,
mic Fothaidh Canann,
mic Meiccon.
Codfach,
mac Duibhdálethi,
mic Duibhleanna,
mic Mailcorma,
mic Cuileannáin,
mic Bruadair,
 2
mic Dunlaingi,
mic Dunadhaich,
mic Flaithimh,
mic Flaithbhertaich,
mic Floind Arda,
mic Meiccon,
mic Condaich,
mic Fearghusa,
mic Conaill,
mic Tréna,
mic Duach,
mic Maicniadh,
mic Meiccon.

Ceithri meic Maicniadh, .i. Duach, acus Eochaidh, acus Aenghus, acus Cellach, ó dá Corco Laighi. Eochaigh, a quo h-Ua Badamhna. Duach, ótáit h-Ui Conaill acus h-Ui Aenghusa acus h-Ui Mac-Erc. Oenghus ótait h-Ui Builc .i.
 1
Maccraith,
mac Cathna,
mic Eidersceoil,
mic Dondghaili,
mic Murthuili,
mic Dunghusa,
mic Aenghusa,
mic Folachtaich,
 2
mic Flandáin ,
mic Cobdáin,
mic Flandáin,
mic Brandaimh,
mic Eitersceoil,
mic Nathi,
mic Aenghusa,
mic Maicniadh.

Ba h-iad trí meic Aenghusa, .i. Nathi, acus Máine, acus Duibhlesc, a quo h-Ui Máini, acus h-Ui Builc, acus h-Ui Duibhleisc co na g-coibhnesaibh.

Trí meic Thréna, .i. Conall, acus Aenghus, acus Macerc. Slicht libhair Lothra Ruadháin conigi sin.

Eochaidh Liatháin ó táit h-Ua n-Aighenain, acus h-Ua Thigernaich, acus h-Ua Aindle acus h-Ua Dubhacáin.

 p.46

Eochaidh Cendreithi ó táit h-Ua Conaill Cathrach Durlais, acus h-Ua Conneid.

Eochaidh Cennmairc, ótáit Muintir Doirc .

Eochaidh Ruibhdearc, Eoghan Scell.

Ocht meic Aenghusa, mic Thréna, .i. Máine, acus, Cairpri, acus Fearghus, acus Enda, acus Lughaidh, acus Eochaid, acus Feithmhech, acus Fiacho.

Ceithri meic Duach, mic Eirc, .i. Fintan, Lonán, Ros, Follach 4.

 1
Fachtna,
mac Maenaich,
mic Conaill,
mic Rosa,
 2
mic Meicerc,
mic Thréna,
mic Maicniadh.

Ceithri meic Echach, mic Fiachach Badamhna, .i. Duach, Scandlan, Ros, Aenghus.

 1
Conall,
mac Floind,
mic Cobdain,
mic Branduimh,
mic Eidersceoil.
*Bearchán,
mac Fiachrach,
mic Echach Cindmairc,
mic Conaill Chlaín.
 2
Cellach,
mac Condmaich,
mic Floind,
mic Doirc,
mic Dunlaing,
mic Aedha,
mic Cairpre,
mic Echach Cindmairc.

Do ghobhadar secht n-easpuic fiched do Chlandaibh Lughdhach Ros, ó Fhachtna, mac Maenaich, co Dunghalach, mac Folachtaich, amhail at-bert:—

  1. Seacht n-easpaic fichit co h-an
    Ro ghobh Ros na fonn fír bhán ,
    Ó ré Fhachtna, in bind blaghaidh .
    Co re nósmhar n-Dunghalaich.*
  2.  p.48
  3. [Conall mac Flaind co m-blaidh,
    mic Cobdain ro chair irghail,
    maith a alladh nocho cél
    mic Brandaimh, mic Edirscél,
  4. Bearchán, mac Fiachra, ba trén,
    mic Echach Cindmairc na sgél,
    Cellach, mac Conmhaigh, mic Flaind,
    mic Doirc acus mic Dunlaing,
    Acus mic Aedha, fir dhe,
    mic Airdrigh Chorca Laighe.]

15. * Dúchusaich Chorco Laidhi so.*

[Críchairecht Chorco Laighe annso. O Bheind Fhinn co Tráigh Omna siar co Féith na h-Imghona, ó Bhel Átha Buidhi co Tráigh Clain acon Carruig.

  1. Secht n-easgaibh fichet co h-án
    do ghabh ross na fód find-bhán
    o ré Fhachtna m-bind bladhaigh
    co ré nosmur n-Dungalaigh.]

Dúthaich h-I Ghillamichíl ó Fhéith na h-Imghona co Cend mara, acus ó Bheind Shídhain co Bél Átha Semand. Acus asiad so a ócláich dúthaich .i. O Duibharda, acus O Dunlaing, acus O  p.50 h-Ocáin, acus O Dubhacáin, acus h-Ua Meiceidich, acus h-Ua Chiabháin, acus h-Ua Chertaigh, acus h-Ua Buadhaigh, acus h-Ua Mongáin, acus h-Ua Doirc, acus h-Ua Meiccon, acus h-Ua Aingle, acus h-Ua Mothla, acus h-Ua Mailedair, acus h-Ua Adhaimh, acus h-Ua Bairr, acus h-Ua Rosna. As do'n tuaith sin do bhí an fear 'na inmhe fén as feárr enech acus eangnamh táinig do'n tuaith sin riamh, go bh-fhios dúinne .i. fear ionaid Bearcháin .i. an Biocaire Mor O'Gilla Michil ris a ráití Sparán oslaighthe. Sliocht Leabhair Ui Dubhagáin sin.

Tuath h-Ui Conneid, .i. an Garrgha, ó Chind Mara co Loch an Bhricín, acus ó Mídhros co Bél in Atha rolais. O Conneid a taisech. Is iad so a Oclaich dúchusa .i. Ó Muimhnich, acus Ó Drochruaimhnigh, acus O Fuailchin, acus h-Ua Chaingni, acus h-Ua Duibhchonna.

Tuath Ruis, .i. Tuath Indolaich, ó Loch in Bhricín co  p.52 Fiadh Ruis , acus ó Thráigh long co Sídh na bh-fear bh-find . O Laeghaire a taíseach dúchusa. Is iad so a óclaidh dúchusa, .i. O Ruaidhri, acus O Lonán, acus O Laididh, acus O Torpa, acus O h-Urmoltaich, acus O Mirin, acus O Macdairic, acus O Tuaraidhe , acus O Tréna, acus O h-h-Uainidhi, acus O Cerdín.

Tuath O n-Aenghusa ó Fearsaid Ruis co Goilín na gaethnemhtha, acus ó Dun Déidi co Bél Átha na Leici. O h-Aenghusa a taíseach dúchusa. Is iad so a óclaidh duthaidh, .i. h-Ua Corrbuidhi, acus h-Ua Dubháin, acus O Dunndín, acus O Mudáin, acus O h-Aidhne, acus O Mainchín, acus O Cúis, acus Ó Cúili, acus O Dercáin, acus O h-Iairisnich, acus h-Ua Odhradáin , acus O Gresi , acus O Cuilin , acus O Sindaich.

Tuath O Fíthchellaich ó Ghoilín na gaithnemha co h-Ailen Indsi Duini, acus ó Dún Eoghain co Glaisi draighneach. O Fithchellaigh a taíseach dúchusa. Is iad so a óclaich dúchusa: O  p.54 Cormaic, acus O Dondamhan, acus O Dubhchon, acus O h-Iarnán, acus O Nuallán, acus O Croinín, acus O Sifi acus O h-Ainbhith.

Tuath O n-Dunghalaich , ó Ailen Indsi Duine co Bél Átha na h-Uidhri, acus ó Ghrellaich na Gruimi co h-achadhaibh . O Dunghaile a taíseach dúchusa. Is iad so a óclaich dúchusa .i. h-Ua Mailchomadh, acus h-Ua h-Aedha ó Chluain dá mhael, acus O Loingsich, acus O Mailtemhin, acus O Cellaich, acus O Mailghuirm, acus O Muireadhaich, acus Ó Sealbhaich, acus O Gabhadhán.

16. Fondaighecht an tricha meadhonaigh andso .i. duthaigh Í Cobhtaigh

Tuath h-I Duibhdáleithi 5 ó Bhél Átha na h-Uighri co Bél Átha Buidhi, acus ó Gurt na Daibhchi co Loch an Tairbh. O Dubhdalethi  p.56 a taíseach. Is iad so a óclaich dúchusa: h-Ua Mailchellaich, acus h-Ua Duibhleanda, acus h-Ua Mailchorma, acus O Cuileandáin, acus O Bruadair, acus h-Ua Dunadhaich acus O Lathimh.

17. Genelach h-I Etersceoil and so sis

 1
Macon,
mac Finghin,
mic Dondchaidh Ghuid.
mic Meiccraith,
mic Dondchaidh Mhóir,
mic Fothaidh,
mic Find,
mic Meccon,
mic Fothaidh,
mic Eterscéoil,
mic Find,
mic Nuadhad,
mic Dondghaili,
mic Murthuili,
mic Dunghusa,
mic Aenghusa,
mic Folachtaich,
mic Flannáin,
mic Cobdáin,
mic Flannáin,
mic Branduibh,
mic Etersceoil,
mic Nathi,
 2
mic Aenghusa,
mic Maicniadh,
mic Meccon,
mic Luighdheach ,
mic Dairi Sírchréchtaich ,
mic Fhirfhuilnde,
mic Sithbhuilg,
mic Dedhmannrach,
mic Degha derg,
mic Dergthenedh,
mic Nuadhat,
mic Lachtaine,
mic Logha,
mic Erimhoin,
mic Eadamain,
mic Gusa,
mic Sin,
mic Maithsin,
mic Logha,
mic Máil,
mic Lughaidh,
mic Itha,
mic Breogain. Finit.

 p.58

18. Geinealach h-Ui Cobhthaich

 1
Tadhg,
mac Cobhthaich,
mic Balldair,
mic Nicoil,
mic Conchobair,
mic Maghnais,
mic Aedha,
mic Donnchaidh in Daingin,
mic Ferghail in Duin,
mic Diarmata Achaidh Conmhaic,
mic Conchobhair,
mic Mathghamna,
mic Conchobhair Cearmna,
mic Micraith,
mic Domhnaill,
 2
mic Donchaidh Mhóir,
mic Cobhthaich Find.
mic Dunghalaigh,
mic Aililla,
mic Meccon,
mic Connad Cilline,
mic Ferghusa,
mic Aililla,
mic Micreithi,
mic Conaill Claen,
mic Gerain,
mic Duach,
mic Maicniadh,
mic Meccon,
mic Luighdhech,
mic Itha.]

19. Sic inuenitur h-i Saltair Chaisil

Na trí Fothaidh .i. Fothadh Airctheach, acus Fothadh Cairptheach, .i. Fothadh Canand, acus Fothadh Dolus, trí meic Fuindche, inghine Náir, mic Fhirmora, do Araibh Cliach a máthair. Teiti, inghen Maicniadh, mic Lughdhach, mic Dairi Derg, mic Gnathail mic Nuadhad Neacht, mic Setna Sithbhaic a siur. Bered Fuinchi emhnu trí fermeic, comadh trí meic iad do Fheidhlimidh, mac Maicniadh, mic Gnathail, mic Mairmaith, mic Cairpri Niadh Nair no Nia-fhear—unde quidum cecinit:

  1. Na trí Fothaidh, trí meic iad
    Feidhlimidh móir mic Maicniadh, p.60
    Mic Gnathail, is meic Maírmaith,
    mic Cairpri Nia naid ardmhaith.

Aderaid aroili do lebhraibh comad do Ibh Dachaibh do Ultaibh a m-bunadhus, .i. dá mhac forfhacaibh h-Irel Glúnmhar, mac Conaill Chernaich .i. Forc, acus Iboth. Fos ros-fhácáibh Rechthghidh Righdherg i n-Albain, ro mebhadar catha mára reimhibh, comdar fása crícha mára i n-Albain, cor diallsad fir Alban do Reachtghidh Ríghdherg, comba righ Erenn, acus Alban, acus is Uaithibh dana thuaith i n-Albain, .i. Tuath Fhorc acus Tuath Iboth. Do lódar trí chaecad fer for loinges tairis inall, con ghobhsad Cluithriu Cliach, acus an ferann fors a dád aniugh. Ocus ghabhsad Crích Máine, acus Crích Fiachrach Aidhne, acus Crich m-Baiscind a comharbus a senathar .i. Echach, mic Luchta, .i. Uaithni, acus Eili, da inghen Echach mic Luchta. Tír n-Eili ó tá Sinand sair acus bodhes. Tír n-Uaithne ó tá Sinand siar acus bothuaid co Dercderc. Conad ó anmandaibh na m-ban sin do gairther na cenéla. Ar do luidh in dara n-ai co Caela righdherc, righ Ele acus Bladhma .i. Eli, conad uaithi ainmnighthear Ele. Luidh aroili .i. Uaithni co Fearghus Foiltlebhar, conad uaithi ainmnighther Uaithni. Do bhadar ceithri Nia do chloind aici, .i. Uaithnia, acus Druthnia, acus Caindnia, acus Deochnia. Trí braithri .i. Oethnia, acus Caindnia, acus [] Deochnia, acus is iad sin itá and. 6

Maicniadh, .i. athair na bh-Fothadh, mac Cairpri, mic Cormaic, mic Mesinsuadh, mic Mesinfuirc mic Mesinforgaill, mic Menboth. Alii dicunt conadh trí meic iad Feidhlimidh, mic Niadh, mic Gnathail, mic Ercmair, mic Cairpri Niafher, acus Feidhlimid Foltchaímhe. Is de itá Leithghleand Erc, acus is de ro ched nocho roibh righdamhna badh mo Erc mac Feidlimthe h-illoch ro báiti, .i. Feideílme.

 p.62

Trí meic Nuadhad Neacht, .i. Gnathaltach, senathair na Fothadh, ut poeta dixit, acus Baiscne, senathair Find h-Ui Baiscne, acus Fearghos Fairrgi, senathair righraidhi Laighen, amhaíl as-bert:

  1. Na trí Fothaidh firsad,
    Maicniad, Lughdach luind,
    Dairi Derg daigh garg,
    Gnathaltach gair nith,
    Nuada Necht digabala,
    Geilfhine Gaileoin
    Find fhir Umhaill garg,
    Tric trén mór thriur saer,
    Sanbh Soalt Sofear brig
    Baiscne Bodanar,
    Nuada Necht lond Lughaidh,
    Find fili, Rosa, Ruadh, Ruipi,
    Feargus, Fiada, Fairrgi, Falnath Nia,
    Nuada Necht mind niamhdha—Na trí.

Ailiter clanda Celtchair, mic Uitheochair .i. Eoghan, acus Ailill, acus Sem, acus Feartlachtga, acus Druithnia, acus Uaithnia. Clanda Uaithnia mic Celtchair .i. Uaithni Thíri, acus Uaithni Cliach quod fortaisin est:
 1
Madadhan,
mac Ruaidhri,
mic Caithnia,
mic Cathaláin,
mic Catháin,
mic Dermada,
mic Oengusa,
mic Gormghaili,
mic Fhlaithimh,
mic Forcartaich,
mic Dondghalaich,
mic Fothaidh,
 2
mic Thomáin,
mic Fináin,
mic Fiachrach,
mic Fintain,
mic Nadfraich,
mic Meiclaisri,
mic Meiccailli,
mic Fearghusa,
mic Dalláin,
mic Fochtai,
mic Fhothaidh Aircthigh,
 p.64  1
mic Maicniad. Ar robdar
iad trí meic Maicniad
.i. na trí Fothaidh.
No comad Macniadh,
 2
mic Lughdhach,
mic Dairi Deirg,
mic Gnathaltaich,
mic Nuadhat Necht.

20. Genelach Uaithni Thíri so

 1
Loingseach,
mac Sesnáin,
mic Congealtaigh,
mic Dondchadha,
 2
mic Echach,
mic Naindenaich,
mic Brocáin,
mic Beraigh.

Ceithri meic Naeimdeanaigh, mic Broccáin, mic Beraigh .i. Eochaidh, acus Forbusach, acus Fogartach, acus Muirghius. Ocht meic Dermada .i. Gradmacán acus Aibeandán, acus Laeghdha, acus Dubhleanna, acus Findacán, acus Cathán, acus Laeghairi, acus Findmhacán. Trí meic Aenghusa, .i. Dermaid, acus Clumhan, acus mac Luchta. Dá mhac Gormghail, .i. Aenghus, acus Cormac, Gormghail, acus Caither dá mhac Fhlaithimh, mic Fhógartaigh. Fógartach, acus Forbasach, acus Airrthili, trí meic sin Dondghalaigh, mic Fhothaidh. Dá mhac Fhothaidh, .i. Dondghalach acus Cathisach. Ailill acus Fearghal dhá mhac Echdhai, mic Aeileda, mic Thomáin. Maelcolcaigh, acus Tomán, acus Ailill, acus Cendfaeladh, Ceithri meic sin Fhináin, mic Findghalaigh. Bearach acus Fintan, dá mhac Fhiacrach, mic Fhintain. Bec dno mac Fhintain. Cachnae acus Maccailli, dá mhac Fherghusa, mic Dallain, mic Fachtna mic Fhothaich Aircthigh. Sé meic Catháin .i. Cathalán, acus Cermaid, acus Catharnach, acus Maclachtna, acus Aille, acus Diarmaid.

Document details

The TEI Header

File description

Title statement

Title (uniform): The genealogy of Corca Laidhe

Title (original, Irish): Geinealach Chorca Laidhe

Author: unknown

Editor: John O'Donovan

Responsibility statement

Electronic edition compiled by: Beatrix Färber and Janet Crawford

Funded by: University College Cork.

Edition statement

4. Fourth draft.

Extent: 20460 words

Publication statement

Publisher: CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork

Address: College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

Date: 2011

Distributor: CELT online at University College, Cork, Ireland.

CELT document ID: G105009

Availability: Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.

Source description

Manuscript Sources

  1. Dublin, Royal Irish Academy MS 535 (olim 23 P 2), olim Book of Lecan, ff. 90–92. For further details see Kathleen Mulchrone, T. F. O'Rahilly et al. (eds.), Catalogue of Irish Manuscripts in the Royal Irish Academy (Dublin 1926–70) fasc. 13, 1551–1610. This vellum MS was complied for Giolla Iosa Mór Mhic Fhir Bhisigh before his death in A.D. 1418. Digital images of the Book of Lecan can be viewed on the website of the ISOS Project of the Dublin Institute for Advanced Studies (http://www.isos.dias.ie/).
  2. Royal Irish Academy Dublin, MS 536 (olim 23 P 12), the Book of Ballymote, vellum; (AD 1383x–1397). 251 folios; scribes Solamh Ó Droma, Robertus Mac Síthigh, and Maghnus Ó Duibhgeannáin (ob. 1452); patron Tomaltach Mac Donnchaidh (ob. 1397), lord of Tír Oilealla, in whose family it remained until 1522, when it was sold to Aodh Óg Ó Domhnaill, lord of Tír Chonaill. Owned by archbishop James Ussher in the seventeenth century. Later in the Library of Trinity College Dublin from which it was borrowed in 1719, never to be returned. Presented to the Royal Irish Academy in 1785. Digital images of the manuscript can be viewed on the website of the ISOS Project of the Dublin Institute for Advanced Studies (http://www.isos.dias.ie/).
  3. The poem 'Aeidhe ma chroidhe, ceann Bhriain' (='Aoidhe mo chroidhe ceann Bhriain') on p. 146–172 by Giolla Brighde Mac Conmidhe is extant in five manuscripts. The earliest dated one is NLI G992 (Nugent MS) c. 1577. It is also contained in the Book of O'Conor Don 1631, in RIA RIA 5 (23 D 4), a 17th-century manuscript of Munster origin, and in two later manuscripts in the RIA. See the Bardic Poetry Database hosted on the DIAS website (http://bardic.celt.dias.ie/).
  4. The poem 'Marthain le mac Conchobhair' by Eoin Masach Ua Maethagain (Ó Maothagáin or O'Mehegan), p. 328–339 is extant in Trinity College Library, MS 1363, olim H. 4. 22, a 16th-century manuscript. See the Bardic Poetry Database hosted on the DIAS website (http://bardic.celt.dias.ie/).
  5. The poem 'Tarraidh tuiseal tir Luigheach' by Tadhg mac Diarmada Óig Uí Dhálaigh to his patron Sir Finghin mac Conchubhair O hEidirsceoil on p. 340–351 of the appendix is extant in RIA 5 (23 D 4), a 17th-century manuscript and as a transcript by Eugene O'Curry, RIA 888. See the Bardic Poetry Database hosted on the DIAS website (http://bardic.celt.dias.ie/).
  6. The poem 'Leo féin chuirid Clann Ítha' (='Leo fein cuirid Clann Iotha') by Fearfeasa O'n Chainte (352–369) is extant in in RIA 5 (23 D 4), a 17th-century manuscript, and in a transcript of this, made by Eugene O'Curry, RIA 888. See the Bardic Poetry Database hosted on the DIAS website (http://bardic.celt.dias.ie/).

Internet Resources

  1. A PDF version of O'Donovan's Miscellany is available at http://www.archive.org.
  2. The LOCUS Project, UCC (http://www.ucc.ie/locus/).
  3. Hogan's Onomasticum online (http://publish.ucc.ie/doi/locus).
  4. http://www.logainm.ie (the website of the Irish Placenames Commission).
  5. Dr Katherine Simms's Bardic Poetry Database hosted on the DIAS website (http://bardic.celt.dias.ie/).

Literature, including works mentioned by John O'Donovan:

  1. Historiae Catholicae Iberniae compendium: domino Philippo Austriaco III, Hispaniarum, Indiarum, aliorum regnorum atque multarum ditionum regi Catholico monarchaeque potentissimo dicatum a D. Philippo O'Sullevano Bearro, Iberno (Lisbon 1621, reprinted Dublin 1850). (O'Donovan refers to this as 'History of the Irish Catholics'.)
  2. Thomas Stafford, Pacata Hibernia: Ireland appeased and reduced, or a historie of the late warres of Ireland [...] (First published London 1633.) Re-edited, in 2 vols., with an introduction and notes by Standish Hayes O'Grady, as 'Pacata Hibernia: or, A history of the wars in Ireland during the reign of Queen Elizabeth, especially within the province of Munster under the government of Sir George Carew, and compiled by his direction and appointment.' (Dublin 1896).
  3. John Colgan, Acta Sanctorum Hiberniae (Leuven (=Louvain) 1645).
  4. John Colgan, Acta Triadis Thaumaturgae (Leuven (=Louvain) 1647).
  5. Sir James Ware, De Praesulibus Hiberniae Commentarius (Dublin 1665). [Translated into English as 'A commentary of the prelates of Ireland, from the first conversion of the Irish nation to the christian faith down to our times', in: 'The antiquities and history of Ireland, by the Right Honourable Sir James Ware' (London 1705).]
  6. Richard Cox, Hibernia Anglicana; or the History of Ireland from the Conquest thereof by the English to this present Time. With an introductory Discourse touching the Ancient State of that Kingdom; and a new and Exact Map of the same, 2 vols. (London: H. Clark and Joseph Watts, 1689–90).
  7. Hugh MacCurtin, A brief discourse in vindication of the antiquity of Ireland: collected out of many authentick Irish histories and chronicles, and out of foreign learned authors; In two parts. (Dublin 1717.)
  8. Walter Harris (ed. and transl.) The works of Sir James Ware concerning Ireland revised and improved. 3 vols. (...) I. Containing, the history of the bishops (...) II. Containing, the antiquities of Ireland.(...) III. Containing the writers of Ireland. In two books. All written in Latin (...) now newly translated into English (...) (Dublin 1739–1746).
  9. Roderic O'Flaherty, A chorographical description of West or h-Iar Connaught, written A.D. 1684; ed. James Hardiman (Dublin 1846).
  10. Roderic O'Flaherty, Ogygia seu, Rerum Hibernicarum chronologia: Ex pervetustis monumentis fideliter inter se collatis eruta, atque e sacris ac prophanis literis primarum orbis gentium tam genealogicis, quam chronologicis sufflaminata praesidiis. (...) (London 1685). (An English translation by the Reverend James Hely was published in Dublin 1793).
  11. Charles Smith, The ancient and present state of the county and city of Waterford: containing a natural, civil, ecclesiastical, historical and topographical description thereof. (Dublin 1746. Reprinted 1773; 1774).
  12. Charles Smith, The antient and present state of the county and city of Cork: in four books. I. Containing, the antient names of the territories and inhabitants, with the civil and ecclesiastical division therof. II. The topography of the county and city of Cork. III. The civil history of the county. IV. The natural history of the same (...) Published with the approbation of the Physico-historical society. Dublin: Printed by A. Reilly for the author, 1750. Reprinted Dublin 1774. Reprinted by the Cork Historical and Archaeological Society, with the addition of numerous original notes, etc., from the mss. of the late Thomas Crofton Croker, F.S.A., and Richard Caulfield, LL.D. Edited by Robert Day and W.A. Copinger. Cork 1893–1894.
  13. Thomas Leland, The history of Ireland from the invasion of Henry II: with a preliminary discourse on the antient state of that kingdom. 3 volumes (Dublin 1773–74.)
  14. Edward O'Reilly, A Chronological Account of Nearly Four Hundred Irish Writers (...) with a descriptive catalogue (...) (Dublin: Iberno-Celtic Society 1820).
  15. John Lanigan, An ecclesiastical history of Ireland, from the first introduction of Christianity among the Irish, to the beginning of the thirteenth century, compiled from the works of the most esteemed authors (...) who have written and published on matters connected with the Irish church; and from Irish annals and other authentic documents still existing in manuscript (Dublin 1829).
  16. James Hardiman, Irish Minstrelsy, or, Bardic remains of Ireland, with English poetical translations (London 1831) vol. 2, 361.
  17. James Henthorn Todd, 'On the Annals of Kilronan or Book of the O'Duigenans', Proceedings of the Royal Irish Academy 1 (1836) 22–27.
  18. P. Louis Lainé, Généalogie de la Maison de McCarthy: Anciennement Souveraine des deux Momonies ou de l'Irlande méridionale (...) publié dans le cinquième volume des Archives généalogiques et historiques de la Noblesse de France. (Paris 1839).
  19. John O'Donovan, The circuit of Ireland, by Muircheartach mac Neill, prince of Aileach; a poem written in the year DCCCCXLII by Cormacan Eigeas, chief poet of the north of Ireland, Tracts relating to Ireland, vol. i (Dublin: Irish Archaeological Society 1841) 24–58; with an introduction, copious footnotes, additional notes (being three pages of genealogical tables), an index, and (as frontispiece) a map of Ireland to illustrate the circuit of Muirchertach mac Néill. (The Irish text is online at CELT.)
  20. John O'Donovan, The banquet of Dun na nGedh, and the Battle of Magh Rath, an ancient historical tale. Now first published, from a manuscript in the Library of Trinity College, Dublin [Yellow Book of Lecan], with a translation and notes. (Dublin: Irish Archaeological Society) 1842.
  21. John O'Donovan (ed.), The Tribes and Customs of Hy-Many, commonly called O'Kelly's Country (Dublin 1843; reprinted by Tower Books, Cork 1976; reprinted by Irish Genealogical Foundation, Kansas City, Missouri, c. 1992). Online edition available on CELT.
  22. John O'Donovan (ed.), The Genealogies, Tribes and Customs of Hy-Fiachrach (Dublin 1844).
  23. John Lynch, Cambrensis Eversus, seu potius Historica fides in rebus hibernicis Girald Cambrensi abrogata: in quo plerasque justi historici dotes desiderari, plerosque naevos inesse (...) Ed., with translation and notes, by the Rev. Matthew Kelly, 3 vols. (Dublin: The Celtic Society, 1848–1852).
  24. John O'Donovan (trans.), James Henthorn Todd and William Reeves (eds), The Martyrology of Donegal: A Calendar of the Saints of Ireland. Dublin, (printed for the Irish Archaeological and Celtic Society 1864. [= O'Clery's Irish Calendar].
  25. Eoin MacNeill (ed.), 'The Dési genealogies (from the Book of Ballymote)', Journal of the Waterford & South East Ireland Archaeological Society 13 (1910) 44–51, 82–87, 152–57.
  26. Kuno Meyer (ed.), 'Conall Corc and the Corco Luigde', in: Osborn J. Bergin, R. I. Best, Kuno Meyer, J. G. O'Keeffe (eds.), Anecdota from Irish manuscripts iii (Halle/Saale 1910) 57–63 [from Laud Misc. 610]. Online edition available on CELT.
  27. Eoin Mac Neill (=John Mac Neill), Early Irish population-groups: their nomenclature, classification, and chronology, Proceedings of the Royal Irish Academy (C), 29, (1911–12) 59–114.
  28. Kuno Meyer (ed.), 'The Laud genealogies and tribal histories', Zeitschrift für Celtische Philologie 8 (1912) 292–338, 418–19 (corrigenda) [from Laud Misc. 610].
  29. Toirdhealbhach Ó Raithbheartaigh (ed.), Genealogical tracts: being a collection of excerpts in the Book of Lecan (Dublin 1932).
  30. T. F. O'Rahilly, Early Irish History and Mythology (Dublin 1946).
  31. Donnchadh Ó Corráin, 'The regnal succession in Ciarraighe Luachra', Journal of the Kerry Archaeological and Historical Society 1 (1968) 46–55.
  32. John V. Kelleher, 'The pre-Norman Irish genealogies', Irish Historical Studies 16 (1968) 138–153.
  33. Donnchadh Ó Corráin, 'A further note on the Alltraighe', Journal of the Kerry Archaeological and Historical Society 3 (1970) 19–22.
  34. Donnchadh Ó Corráin, 'Lugaid Cál and the Callraige', Éigse 13 (1970), 225–26.
  35. Francis John Byrne, Tribes and tribalism in early Ireland, Ériu 22 (1971) 128–166.
  36. John V. Kelleher, 'Uí Maine in the annals and genealogies to 1225', Celtica 9 (1971) 61–112.
  37. Donnchadh Ó Corráin, 'Dál Calathbuig', Éigse 14 (1971), 13–16.
  38. Gearóid Mac Niocaill, Ireland before the Vikings (Dublin 1972).
  39. Kenneth W. Nicholls, Gaelic and gaelicised Ireland in the Middle Ages (Dublin 1972, new edition 2003).
  40. Francis John Byrne, Irish kings and high-kings (New York 1973, second edition Dublin 2001).
  41. Francis John Byrne, 'Senchas: the nature of Gaelic historical tradition', in John Barry (ed.), Historical Studies 9 (Belfast 1974), 137–159.
  42. David N. Dumville, 'Kingship, genealogies, and regnal lists', in: P. H. Sawyer & I. N. Wood (eds.), Early medieval kingship (Leeds 1977) 72–104.
  43. Donnchadh Ó Corráin, 'Corrigenda to the Lecan miscellany', Éigse 17 (1978) 393–402.
  44. Donnchadh Ó Corráin, 'Uí Chobthaigh and their pedigrees', Ériu 30 (1979) 168–73.
  45. Nicholas Williams (ed.), The Poems of Giolla Brighde Mac Conmidhe (London: ITS 1980).
  46. Donnchadh Ó Corráin, An chléir agus leann dúchais anallód: an ginealas, Léachtaí Cholm Cille 16 (1986) 71–86.
  47. John Bradley (ed.), Settlement and society in medieval Ireland: studies presented to F. X. Martin (Dublin 1988).
  48. Donnchadh Ó Corráin, 'Corcu Loígde: Land and Families', in: Cork History and Society. Interdisciplinary Essays on the History of an Irish County, edited by Patrick O'Flanagan and Cornelius G. Buttimer. (Dublin 1993).
  49. Dáibhí Ó Cróinín, Early medieval Ireland: 400–1200 (Dublin 1995).
  50. Gerard Moran and Raymond Gillespie (eds.), Galway history and society: interdisciplinary essays on the history of an Irish county (Dublin 1996).
  51. Andrew Browning (ed), English historical documents. Volume 6, 1660–1714 (London/New York: Routledge, 1996).
  52. Donnchadh Ó Corráin, 'Creating the past: the early Irish genealogical tradition', Peritia 12 (1998) 177–208.
  53. Alfred P. Smyth (ed.), Seanchas: studies in early and medieval Irish archaeology, history and literature in honour of Francis J. Byrne (Dublin 2000).
  54. Paul MacCotter, 'The cantreds of Desmond', Journal of the Cork Historical and Archaeological Society 105 (2000) 49–68.
  55. Patrick J. Duffy, David Edwards, and Elizabeth FitzPatrick (eds.), Gaelic Ireland, c.1250–c.1650: land, lordship, and settlement (Dublin 2001).
  56. Michael Herity (ed.), Ordnance Survey letters: letters containing information relative to antiquities collected during the progress of the Ordnance Survey [by John O'Donovan, Eugene Curry, Thomas O'Connor, Patrick O'Keeffe and others], with an Introduction and prefatory matter (Dublin 2001-).
  57. Donnchadh Ó Corráin, 'Prehistoric and Early Christian Ireland', in Roy Foster (ed.), The Oxford Illustrated History of Ireland (Oxford 2001) 1–52.
  58. Bart Jaski, 'The genealogical section of the Psalter of Cashel', Peritia 17–18 (2003–4), 295–337.
  59. Gillian M. Doherty, The Irish Ordnance Survey: History, culture and Memory (Dublin 2004).
  60. John McGurk, Sir Henry Docwra, 1564–1631: Derry's second founder (Dublin 2005).
  61. Paul MacCotter, Medieval Ireland: territorial, political and economic divisions (Dublin 2008).
  62. John A. Murphy, The Desmond Survey. Edited from the galley proofs and rendered into TEI-XML by Emer Purcell (Cork 2009). Online edition available on CELT.
  63. Michael Herity, 'Whitley Stokes's correspondence with John O'Donovan, 1857–1861', Studia Hibernica, 36 (2009–2010) 9–89.

The edition used in the digital edition

‘The genealogy of Corca Laidhe’ (1849). In: Miscellany of the Celtic Society‍. Ed. by John O’Donovan. Vol. 1. 2–64, 66, 68, 70, 72, 74, 76, 78, 141–144, even pages 146–172; 174–183; 327, 328, even pages 330–368. Dublin: The Celtic Society.

You can add this reference to your bibliographic database by copying or downloading the following:

@incollection{G105009,
  editor 	 = {John O'Donovan},
  title 	 = {The genealogy of Corca Laidhe},
  booktitle 	 = {Miscellany of the Celtic Society},
  address 	 = {Dublin},
  publisher 	 = {The Celtic Society},
  date 	 = {1849},
  volume 	 = {1 },
  note 	 = {2–64, 66, 68, 70, 72, 74, 76, 78, 141–144, even pages 146–172; 174–183; 327, 328, even pages 330–368}
}

 G105009.bib

Encoding description

Project description: CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling declarations

The electronic edition represents even pages 2–64, 69–79, as well as p. 86; even pages 146-172; 174-183; 327, 328, even pages 330–368 of the text and Appendix. The English translation on the odd pages is available in a separate file, which also contains the editor's footnotes. Variant readings from the Book of Ballymote on pp 416–18 are integrated into the edition. O'Donovan's materials from the Appendix and 'Remarks on the Preceding Tract', pp 141–44, are also included in the back matter. 'Docwra's Relation of Service done in Irlande' o pp. 187–229; and his 'Narration of the Services done by the Army ymployed to Lough-Foyle' on pp. 233–286 are available on CELT in a separate file. Missing silent f has been restored in the poems of the appendix, marked sup resp="BF".

Editorial declarations

Correction: The Irish main text has been proof-read three times. Text from the appendix has been proofed twice.

Normalization: The electronic text represents the edited text in line with CELT practice. Verse is by convention placed within numbered paragraphs as embedded text, and where the verse form is stanzaic the stanzas are numbered. Text in Latin is marked. Normal CELT conventions have been applied to text divisions, word segmentation, and capitalization in proper names. Quotation marks have been added to passages of dialogue in the Appendix A, in line with O'Donovan's practice in the English translation. Typographical errors are corrected using corr, with the original spelling retained in its sic attribute. In one instance, a misplaced line is re-placed in its proper place. John O'Donovan added c. 400 footnotes to his English translation of this Genealogy, as well as to the appended materials, commenting on and explaining family names, place-names, Irish history, lines of poetry, and other matters of interest. The notes are incorporated into the English companion file, T105009, and ought to be consulted in conjunction with the Irish text. While O'Donovan used letters of the alphabet for the footnotes, in the CELT edition they have been numbered subsequently, and cross-references given by O'Donovan have been modified accordingly.

Quotation: There is no direct speech. Citations are tagged cit. This element contains bibl and qt elements.

Hyphenation: Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, or line-break this break is marked after the completion of the hyphenated word. On p. 52, the first part of a compound word was placed after the page-break to avoid page-break inclusion in the apparatus.

Segmentation: div0=the genealogy; div1=the section. Paragraphs are marked; page-breaks are marked pb n="". MS foliation is not indicated in the printed edition.

Interpretation: A selection of group-names, personal names and place-names are tagged. More thorough encoding is envisaged in the second draft.

Reference declaration

A canonical reference to a location in this text should be made using “section”, eg section 1.

Profile description

Creation: The text in the extant manuscripts includes earlier material whose exact age has not been ascertained.

Date: c. 1383–1418

Language usage

  • The text is in Early Modern Irish. (ga)
  • Some words and phrases are in Latin. (la)
  • Editorial remarks and some of the back matter are in English. (en)

Keywords: genealogy; prose; medieval; Corco Laighdhe

Revision description

(Most recent first)

  1. 2014-04-23: Item added to bibliographic details. (ed. Beatrix Färber)
  2. 2011-11-06: Poem on p. 352–368 typed in, encoded and proofed (1, 2); file parsed. New SGML and HTML versions created. (ed. Beatrix Färber)
  3. 2011-11-02: Pages 148–172 proofed (2); file parsed. (ed. Beatrix Färber)
  4. 2011-10-29: Poem on pp. 148–172 captured and proofed (1); proofed and encoded pages 174–183 added. (ed. Beatrix Färber)
  5. 2011-10-08: Header modified; additions made to bibliography. (ed. Beatrix Färber)
  6. 2011-09-19: Pages 327–350 integrated into file; parsed; header modified; new SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
  7. 2011-09-17: Pages 327–350 keyed in; proofed twice, and encoded. (text capture/ed. Beatrix Färber)
  8. 2011-08-08: New SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
  9. 2011-08-08: Text of Appendix A proofed (2). (ed. Janet Crawford)
  10. 2011-08-05: Text of Appendix A typed in, proofed (1). (ed. Beatrix Färber)
  11. 2011-06-30: More proofing and modifications to header; SGML and HTML files created. (ed. Beatrix Färber)
  12. 2011-06-24: File proofed (3). (ed. Janet Crawford)
  13. 2011-06-17: File proofed (2). (ed. Beatrix Färber)
  14. 2011-06-16: Conversion script run; new wordcount made; file parsed. (ed. Beatrix Färber)
  15. 2011-06-13: Header created with bibliographical details. (ed. Beatrix Färber)
  16. 2011-06-11: Text captured by keyboarding; first proofing. (text capture Beatrix Färber)
 p.66

Appendix A

Lughaidh Mál

Carnd Máil a Muigh Uladh canas ro h-ainminighedh? Nin. No Carnn Luighdhech .i. Lughaidh Mal do cuireadh a h-Erinn lucht secht long a h-Albain a frithisi, co toracht Erinn co mór loingius Alban, co tucsadar cath do Ulltaibh coremuidh raimh. Cloch cach fhir do riacht do chath la Lughaidh. Acus is de do ronadh an carnn, acus is fair do baí Lugh cein baí an cath d'á chur. Unde Carn Lughaidh dicitur.

  1. Aíbhind a tarrla ar m'airi,
    nocha n-eolus én bhaili,
    mo mhenma ag soillsiughudh sair
    ar diamraibh dána an domhain.
  2. Gé táid cá fhiarfaighi uaibh,
    madh áil daibh eolus imchruaidh,
    cid dia tá an t-ainm thair nach tan
    ar charnn Máil a Muigh Uladh.
  3. Lughaidh Mál as mór do mhill,
    do h-indarbadh é a h-Erinn,
    lucht secht long do mhac an rígh
    a h-Erinn a n-Albain tír.
  4. Ro chosain na tíri thair,
    a chathaibh, a comhlannaibh,
    ó Eadain co Lochlaind láin,
    ó indsibh Orc co h-Espáin.
  5.  p.68
  6. Mar do ghabh recht ríghi ruaidh
    tuc leis na sochraidi sluaigh,
    corbad lán innbhir Uladh
    do bharcaibh na m-borb churadh.
  7. Fuagairther uadh cath no cáin,
    ó Lughaidh for firu Fáil,
    dia m-breith leis a cenn chatha,
    la h-ádhbhar in Ardflatha.
  8. Iarsin tic anuas co luath
    do chur chatha co ro luath,
    cloch cach fhir díbh tuc san chath
    de do ronadh Carn Luighdheach.
  9. Is ann do bhaí Lughaidh Mál,
    is a charn chomhthrom chnesbhán,
    coremhaidh an cath mór mind,
    for firu áilli Erind.
  10. Ro ghabh Lughaidh a los a shleagh,
    ríghi Gall acus Gaeidheal
    fer las rulaidh carn do chind,
    fui a muigh Uladh aibh.
    A.
  11. Secht meic do bhaí ag Dáiri deas,
    Lughaidh ainm cach ré meas,
    dáidh na faistine ferr de,
    ro síladh aen ainm eile [uile].
  12. Laegh doilbhthi ag Dáiri mar dhoigh,
    a richt fhos gamhna allaidh,
    tarrlaigh a ceathrar a chuain,
    risin sein-Temhraigh sairrthuaigh.
  13.  p.70
  14. Da luidh roimhe an laegh co laind,
    co riacht an sruth ag Sinaind,
    acus do rochair leo an laegh,
    a ceathrar miadhach mór-cháeimh.
  15. Da ronsad crandchar can cheas,
    meic Dáiri ó Dún na n-Éigeas
    co fheasadh cach díbh a mhodh,
    don laedh doilbhthi can dochar.
  16. Do rala do Lugh Corb,
    coscradh an Laigh, ciar bo bhorb,
    conadh uadh shloindter an chlann
    dáil Meascorb a Crích Chualand.
  17. Gein do bhaí cach díbh ar a mhodh
    Lughaidh Cal in a chodladh
    conadh h-é a chineadh canacht,
    Callraighi a críchaibh Chonnacht.
  18. Da rad Lughaidh digh n-uisci,
    ciar bo álaind nir badh bruisti,
    conadh h-é a shíl sin iarsin
    Corco Oirchi a coicrích Chaisil.
  19. Lughaidh Mór athair Miccon,
    Eiri dó uili a aenur,
    conadh ó Lughaidh Laighe alle
    sloindtear clann Chorca Laighi.
  20. Mar do bhádar isin tigh,
    na fir thall imon teinidh,
    Do riacht cailligh ghrána mail,
    is í agarbh ecosmhail.
  21.  p.72
  22. Airdi na cach seolchrann suas,
    mó na both leptha a leath chluas,
    duibhi a delbh ina cach dreach,
    trom ar cach craidhi an chailleach.
  23. Mó a clair fhiacail, cid bias de,
    iná rian clár fithchilli,
    a srón fada uaithi sair,
    sia ná fhuarcheacht arathair.
  24. Mó ná cliabh do cheandaibh déas,
    cach dorn, do mhnai ba míbhéas,
    Is mó ná ail cloichi ar cludh,
    ceachtar adá glún n-garbh dhubh.
  25. Boilg meadhón uimpi, is eol damh,
    can easna, can imscaradh,
    ceand carrach cnoic reamhair ciar
    uirri mar cach n-aitin sliabh.
  26. Do chuaidh chucu sa teach teand,
    a m-bádar mic rígh Ereand,
    truadh an gnímh, granda an bloscadh,
    do rigne riú dia roscadh.
  27. Ro impo a (g-)ciall sa (g-)cond,
    do bo léim dar lár comhland,
    do dísligheadh meic Dáiri,
    do chum éga imnáiri.
  28. Ad-bert sí riú aitheasc n-olc;
    ''Fotaeth neach leam uaibh anocht,
    no edir coin is duine dron
    ron foirneas uili am aenar."
  29. O do chondairc an gnímhradh glé,
    ad-bert riú Lughaidh Laidhi, p.74
    Faithfeadsa, leasc an cor,
    leor dhóibh measbhaidh am aenar.
  30. Mar do dhorchaidh an tine,
    dos la a richt n-ingnadh n-eili,
    fuair dealbh co lí molta amach,
    is sí corcra corrchícheach.
  31. Amhlaibh do bhádar a ruisc,
    níbdar berta brathteagaisc,
    trí gaí gréine cechtar de,
    uaibh a silleadh ba soillsi.
  32. Ra scuch an fuan corcra cain,
    d'á chíchibh sís 'can seantain,
    co beanfaidhe frídi fris,
    'sin tigh ar soillsi a caeimhchnis.
  33. Iarsin do fhiar[faigh] di an mac,
    'a inghean chaemh can tánag
    sloind dúind acus indis sunn,
    ráidh rium ná dícheil oram.'
  34. 'At-bert-sa rit a mhic mhín,
    lium fhaidhid na h-áirdrígh,
    as mé in inghen t-seaghdha sheang,
    flaithius Alban is Ereann.
  35. Duid do thógbhus ceand anocht
    sin acht ní bia dom chumhrag
    mac bias agad, aebhdha de,
    Is é fear lasa faemse.
  36. Ad ainm do meic maith modh
    Lughaidh Mór; bídh rí mhac,
    ar us mo deeachramur de
    bidh draí, bidh fáidh, bidh fili.
  37.  p.76
  38. Fáistine ad-bert riú Dáiri,
    ri mac con co n-imáilli,
    'gebhaidh Maccon cnoc m-Breagh m-bind,
    Alba acus Eiri aíbhind.'

  39. Áibhind.


Lughaidh Laidi acus cach mac

Isé scél foraithmedar and in ní dia tát na tuillti anmand for macaibh Dáiri Doimthigh, .i. na .u. Lughaidh, acus caidhí ádhbhar Luighdhigh for cach mac díbh .nin. ro tairrngiredh co n-gebhadh mac dia mhacaibh ríghi n-Erind acus comadh Lughaidh a ainmsídhe; conadh airi sin ro bhaí Lughaidh for cach mac díbh.

Ró comóradh tra aenach Taillten la Dáiri acus ro fearsad a mheic a n-graifni and acus ad-bert in drai cid maith do mhaco ní ghebha ríghi n-Erind acht oen mhac díbh. Ad-bert Dáiri frisin draí, cia mac ghebhus tar m'éisi sea ríghi. Tiucfaidh Dáiri frisin draí, cia mac ghebhus tar m'éisi sea ríghi. Tiucfaidh laegh co neimh n-óir is an aenach, ar in draí, acus in mac ghebhus in laegh is é ghebhus in ríghi tar h-éissi. Acus do roich in laegh ordha iarsin is an aenach, acus lodar Fir Erenn ina dhiaidh, acus luidh meic Dáiri fris óthá sin co Bend Etair acus adagar ceo draíghechta eturra acus fir Erenn. Lódar meic Dáiri 'na dhiaidh ó dá sin co Dáil Mescorp i Laighnibh acus taimsis Lughaidh Laidhi .i Macniadh in laegh conadh de atá coscradh in laigh la Lughaidh, acus is de itá Lughaidh Cosc, acus fearais snechta mór dhóibh iarsin comba h-obar dhóibh-siumh a n-airin do imchur nó do chongbháil, acus téit mac díbh d'iarraigh tíghi, acus fuair teach mór and acus teni mhór acus biadh acus lind co h-imdha and acus miasa aircid acus toilc findruine acus cailleach aduathmhar is in tigh. “A macaimh cid chuindchi?” ar sí. “Lebaidh iarraim co maidin,” acus id-bert-si “día tís am imdhaigh nó im lebaidh anocht acus ad-fiad,” acus ad-bert in mac nach dingnedh, acus luidh cá bhráithribh, “ro theifis flaithius acus ríghi,” ar sí. Lódar na macco aile na dhiaidh isteach. Ro fhiarfaidh sí do fhear aili díbh cid dorala, “do torc allaidh,” air-se, “acus aduadhus im aenar,” “bídh Lughaidh Orca h-ainm cod'mhuinter,” ol sí. Ro fhiarfaidh do fhear aile in cétna, “ní  p.78 tharrla,” ar sé, “ní dam, acht colladh do rindeas,” “callda sin,” ar , “acus bídh Lughaidh Cál t-ainm cod'cenél,” ar sí. Ro fhiarfaidh don fhear aili in cétna, “rulla laegh allta dam,” ar sé, “bídh Lughaidh Laidhi th-ainm con do chenél con dó atá.” Ro fhaidh fear aili acus ad-bert ris in ní cédna, “in ró laisead isé ró chaitheas,” ar sé, “bídh Lughaidh Corb th-ainm,” ar sí, “áir is coirpthi in ni ró chaithis.” Lughaidh Laidhe do luidh fadheoidh isin teach acus ad-bert in chailleach in cédna fris, “damh do rala,” ar sé, “acus aduadhus am aenur h-é,” “Lughaidh Laidhi th-áinm,” ar sí, “con do chenél,” conadh dó sin ro leansad na h-anmanda sin iad. Faidhis Lughaidh Laidhi lé fá dheoidh isin teach tar cend bídh acus leanda iarsin luidh imorro, in chailleach isin toilc fhindruine acus luidh Macniadh in[a] diaidh isin toilc, acus and dar leis ba grian ac turcbháil a mís Maí soill[s]i a gnúisi, acus ba samhalta fria boladh lughairt cúmhra a baladh acus téid 'na gnáis iarsin, acus it-bert [r]is “maith do thurus,” ar sí, “ár is misi in Flaithius, acus ghébha tusu Eri, no ghébha nech uaid,” acus foghabhaid iarsin nua bídh acus sean leanda acus cuirn ina n-aenar ac dáil dóibh, acus faídhis frisin flaithius acus is amhlaidh robhádar cen teach cen tenidh iar na mhárach acht madh cóimhreidh cómhárd, acus a coin i ceanghal dia sleaghaibh. Lódar rómpo iarsin co h-aenach Tailltean, acus do indisidar scéla a n-echtra acus scaílid fir Eirind a n-aenach, unde dicitur .i. na .u. Lughaidh.


 p.79
 p.141

Remarks on the Preceding Tract

Two ancient vellum copies of this work are in existence, one in Leabhar Leacain, (the Book of "Lecan",) which was compiled from various other MSS. by Gilla Isa Mor Mac Firbisigh of Leacan, in the county of Sligo, in the year 1418. This copy begins at folio 119, b, b, and ends with folio 122, b, b. The other copy is preserved in Leabhar Bhaile an Mhuta, (the Book of "Ballymote",) which was compiled by various persons, but chiefly by Solamh O'Droma, from older MSS. about the year 1390, for Tomaltach Mac Donnchadha (Mac Donough) then chief of the territories of Tir Oililla, Corann, Airteach, Tir Thuathail, and Clann Fearmaighe, extending into the counties of Sligo, Roscommon, and Leitrim. This copy begins at folio 109, b, b, and ends at 112, b.

There is also a copy of it which was transcribed on paper by Dubhaltach Mac Firbisigh in the year 1650, in the Library of Lord Roden, and a second paper copy made from the latter, by Mr. E. Curry, in the Library of the Royal Irish Academy.

Corca-Laidhe, the original country of the Dairinne, or O'Driscolls and their correlatives, was originally co-extensive with the diocese of Ross 7, or Ros-ailithre of which St. Fachtna of this race, who flourished in the sixth century, was the first bishop. But on the encrease of the power and population of the Deirgthine or race of Oilill Olum, the original territory of the Dairinne was much circumscribed. Long before the English Invasion the Ui-Eathach-Mumhan, or O'Mahonys, wrested from them that portion of their territory called Fonn-Iartharach i.e. West land, otherwise  p.142 Ivahagh, comprising the parishes of Kilmoe, Scoole, Kilcrohane, Durris, Kilmaconoge and Caheragh, in the barony of West Carbery; and after the English Invasion various encroachments were made upon their lands by the English, and by families of the race of Oilill Olum, then recently driven from their original locations by the English invaders. The Barrys encroached on the Eastern side of their principality; the O'Sullivans (Ui Suileabhain); who had been originally seated at Cnoc Raffonn and Cluain-meala, (Clonmel,) in the now county of Tipperary, were driven from thence in the year 1192, when they settled in the mountains of the now counties of Cork and Kerry, and finally wrested from the Dairinne or Corca-Laidhe, that portion of their territory now comprised in the baronies of Beare and Bantry. About the same period the Cairbre Aebhdha, or O'Donovans, O'Collins, &c. who had been seated in the barony of Cois Maighe, (Coshma,) and in the plain on the west side of the river Maigh, (Maigue,) in the now county of Limerick, were driven from thence by the Fitzgeralds, and they settled in the present county of Cork, and wrested from the Corca-Laidhe, a considerable portion of the northern part of their territory. This latter sept transferred their tribe name of Cairbre from the banks of the Maigh to the south of the Bandon, where it is still retained, applied to an extensive territory, now the four baronies of Carbery. The Corca-Laidhe, though circumscribed, were, however, independent of their new invaders, until the year 1232, when Cormac Gott, the third son of Mac Carthaigh Mor, acquired dominion over the entire region, now forming the four baronies of Carbery. This event is briefly noticed in the old copy of the Annals of Innisfallen, preserved in the Bodleian Library, as follows: [...] 8  p.143 ‘A.D. 1232. Domhnall God 9 Mac Carthaigh was taken prisoner by his own brother Cormac Mac Carthaigh, but he was set at liberty by him at the end of a quarter; and immediately after this Domhnall went at the instance of Maghnus O'Cobhthaigh and the daughter of O'Muircheartaigh (O'Moriarty) to commit an unneighbourly act against Muircheartach O'Mathghamhna, (O'Mahony,) a thing which he did, for he slew the three sons of O'Mathghamhna, and plundered himself; and, in consequence of this, Domhnall Cairbreach and his race remained in the south from that forth.’ (AI, 1232.2.)

The surrounding tribes still continued to encroach upon the Corca-Laidhe, until at length they narrowed their territory to the limits of the following parishes, which, according to the Regal Visitation Book of 1615, constitute the rural deanery of Colleymore and Colleybeg, viz.:
‘Myross, Glanbarahane, (now Castlehaven,) Tullagh, Creagh, Kilcoe, Aghadowne and Cleere. In this territory they built the castles of Gleann, Bearchain, or Castlehaven, Lough-Hyne, Ardagh, Baltimore, Dun-na-n-gall, Dun-an-oir in Cape Clear Island, Rincoliskey, and a Castle and Abbey on Sherkine Island.’ () In 1636, the entire of O'Driscoll's country,  p.144 as well as those of the O'Donovans, O'Mahonys, and several septs of the Mac Carthys paid tribute to MacCarthy Reagh—see Inquisition in Addenda F. 10

That the ancient Irish should have been careful to preserve their genealogies need not be a matter of surprise, and that these are perfectly authentic may be expected as they were entered in the local books of pedigrees, and preserved in the poems of family or hereditary poets. Those of the lowest rank among a great tribe, traced and retained the whole line of their descent with the same care, which in other nations was peculiar to the rich and great; for it was from his own genealogy each man of the tribe, poor as well as rich, held the charter of his civil state, his right of property in the cantred in which he was born, the soil of which was occupied by one family or clan, and in which no one lawfully possessed any portion of the soil if he was not of the same race with the chief.

This was also the case with the Welsh, as we are informed by Giraldus, in the first chapter of his Cambriae Descriptio, and again, more particularly in the seventeenth chapter, where he writes as follows:
‘Generositatem vero et generis nobilitatem prae rebus omnibus magis appetunt. Unde et generosa conjugia plus longe cupiunt quam sumptuosa vel opima. Genealogiam quoque generis sui etiam de populo quilibet observat, et non solum avos, atavos sed usque ad sextam vel septimam et ultra procul generationem memoriter et prompte genus enarrat in hunc modum, Resus filius Gruffini, filii Resi, filii Theodori, filii Aeneae, filii Oeni, filii Hoeli, filii Cadelli, filii Roderici Magni, et sic deinceps.
Genus itaque super omnia diligunt, et damna sanguinis atque dedecoris ulciscuntur. Vindicis enim animi sunt et irae cruentae, nec solum novas et recentes verum etiam veteres et antiquas velut instantes vindicare parati.’ (Cambriae Descriptio, cap. 17)


 p.146

Gilla Brighde Mac Conmidhe

  1. Aeidhe ma chroidhe, ceann Bhriain
    a g-crích ainiúil fá fhuair chriaidh,
    a chinn Bhriain Sléibhe Sneachta,
    Éire ad dhíaidh as dileachta.
  2. Rugadh go rígh Sacsan soir
    ceann rígh Gaeidheal le Gallaibh,
    nach lór do bhreith ghill Ghaeidhil
    beith a chinn do chommaeidheamh.
  3. Fiu do dhíth a n-dearnsat Goill
    ceann Bhriain do bhreith go Lunnainn;
    tinn an earr ar a agaid,
    a cheann a g-cill comhadhaigh.
  4.  p.148
  5. Mairg rug ó Dhún a dhreich m-buig
    ón bhaile a bh-fuil feart Phádruig,
    gun rígh Chaisil as crádh linn
    lámh ré taisibh an Tailgind.
  6. A n-adhnaice an Ard Mhacha
    Ulltaibh as a n-Aelchlacha,
    a measg chloch ar g-clann Néill-ne
    och nach ann a eiséirghe!
  7. Atá a Lunnainn fá lic ghil
    ceann do cheannóchdaeis Gaeidhil,
    m'eallach, gin go g-cluine, a chind,
    uile ad cheannach dho chuirfinn.
  8. Do rad fiche bó bheannach
    as mo dhuain, fa dheighcheannach,
    gé madh fiche bó bheann n-óir
    fá mó agus do bh-fearr m'onóir.
  9. Tuccas leam a ló ele
    fiche bó fa Bhealltaine
    re taebh innmhais mhóir amuidh
    an ingnais óir as édaigh.
  10. Do fuaras aisgidh do b'fearr
    beannachtain airdrigh Eireand;
    cradh a dhuaine nir dhochda;
    buaine bladh a bheannachta.
  11.  p.150
  12. Do dhoirt cách anoir sa niar
    fám' chrud ó do chóidh daigh Bhrian
    do chuaidh 's mo rí ar aein rian as
    saeir Bhrian an tí da d-tarras.
  13. Gan each gan bhoin da m-beimís,
    ar chrodh nocha cheisfemís,
    'sní bhiath í budh tacha óm' thoigh
    as rí Macha do mharthuin.
  14. Uchán ra b'olc re Brian
    a d-tucthar damh do dhimiadh;
    ro budh edóigh thiar no thoir
    m'egcóir as Brian na bheathaigh.
  15. Cogadh Gaeidheal re Gallaibh
    imirt ar ghuin ghall-bhrannuibh;
    fian ghall do ghuin ar m-branáin,
    ní fhuil ann ar n-inghabháil.
  16. Do bheansat bárr ar n-arbha
    meitheal uathmhar allmhardha;
    tig rinn ar n-domhnach go Dún,
    'sa connlach inn ag impudh.
  17. Go lá an Dúin nír cuireadh cath
    ar mhuinntir Milidh Teamhrach,
    mar bhis a n-dán do dhroing dul,
    nocha froinn ágh na eangnamh.
  18.  p.152
  19. Na tráth féin ní facas linn
    an bheart do fhóirfeadh Eirinn,
    mar budh chóir cur an ghaisgidh
    ar sgur an áigh urmaisdir.
  20. Ar áirg, ar loisg do leasaibh,
    as ar mhuidh do mhóir threasuibh;
    gach slis múir bhallaidh d'ar bhladh
    le Gallaibh Dúin do dighladh.
  21. Na Goill ó Lunduin ale
    na pubaill ó Phort Lairge
    tagaid na m-bróin ghealghlais ghuirm,
    'na neanglais óir is iaruinn.
  22. Leathtrom ro chuirseat an cath
    Goill agus Gaeidhil Teamhrach;
    léinti cael-sróill fa chloinn g-Cuinn,
    as Goill na n-aenbhróin iaruinn.
  23. Fáth ar m-beart bheith a g-coire,
    mun g-cath ar cheann Maenmhoidhe,
    da m-beartha ar chách gan an cath!
    ní ba tráth deabhtha an Domhnach.
  24.  p.154
  25. Cá foinn ágh ná imad ga?
    do nimh brisdear cath cródha;
    gur ceangladh do nimh Ó Néill,
    eangnamh an fhir dob' aighmhéil.
  26. Bó bhoicht ní tugadh d'á thoigh,
    minn shagairt nochar sháraigh,
    créd ro mhill far' mhuidh an cath?
    nní fhuil cill ris ar chíntach.
  27. Each, 'sa shrian cumhdaigh fá a cheann,
    d'á d-tíseadh ar fut n-Eireann,
    tré Inis bh-Fáil go Brian m-breagh
    gan láimh na srian ro soiseadh.
  28. Do imdheochadh bean go Brian
    ó Shliabh Callainn go Coirrshliabh;
    bhal Gaeidhil as gráin leam
    ó do chóidh aeinfhear Éireann.
  29. Nír sháraigh neimheadh Ó Néill,
    ní dearna eaglais d'aimhréir;
    rath Briain do bádhadh do nimh,
    crábhadh na dhiaidh as doiligh.
  30. Laechraidh Leithe Chuinn 'san chath
    do chomhthuit im cheann d-Teamhrach, p.156
    mar bheantar a thuir ó thigh,
    leagthar a dhruil na dheaghaidh.
  31. Tuitim righraidhe bh-fear bh-Fáil
    ní h-airimhthear ó'n én phláidh,
    onchoin Ghaeidheal ar na n-guin,
    folchaidh aeinfhear aneasbhaidh.
  32. Atá ar laechraidh Leithe Chuinn
    aithfear im aithfear aguinn,
    léigean righ a g-cath nír chóir
    uch do gnim gan a ghabháil.
  33. Fágbháil righ Oiligh 'san ár
    náir do shíl Eoghain eachbhán;
    feitheamh fallsa d'fhéinn Eamhna
    léim tarrsa d'a d-tighearna.
  34. Tar éis an chatha chneadhuigh,
    ní gluaisdi ag na Gaeidheluibh;
    an cuaille Fáil tiar nó toir,
    amháin 's gan Brian na bheathaigh.
  35. An céd chath do chuir Brian,
    'na d-torchair ardfhlaith Oirghiall,
    gur thuit ag Dún an donn geal
    a bhonn ar g-cúl nir cuireadh.
  36. Gur thuit Brian Binne h-Abhaidh
    a g-cath Dhúin re danaruibh,
    catha chlann Néill anallain
    go léir ann do icamair.
  37.  p.158
  38. Ar g-cath ag Craeibh Tolcha truim,
    ag Dún ro dighladh orainn,
    torchair Eachaidh san treas toir,
    bhéas ní dheachaidh gan díghail.
  39. Cath Atha Solais sidhe
    do íscam re h-ainbhfine
    maidhm Dúini ag diladh ar g-cath
    ar min madh Muidhe n-Athrach.
  40. Cath Rátha both, ro bhris sinn,
    cath Sléibhi Togha taeibh-fhinn,
    ro ba lán na h-aibhne d'fhuil
    ar chlár Maighne san Mumhain.
  41. Cath Sleibhe Caein ro chuir Niall
    d'ár g-cosnamh ar chrích n-Oirghiall,
    ar g-cath a Móin n-gleannúr n-glas
    ach sa sean Dún toir táras.
  42. Cath ro chuirseam uair ele,
    fa Dhún droma Dairine,
    ár ag Loch Cuan rem' chuimhne,
    och monuar! ro ícsaim-ne.
  43.  p.160
  44. Ro ba dímsach ár n-daeine,
    dár' chuirsim cath Formaeile;
    och ro ba mór ar mheanma,
    d'ár clódh cath na Caisbhearna.
  45. Ficheall do luirgnibh Laighean
    'nar g-ceardcha ro cumhduigheadh,
    fir chorra ar chláraibh ar sean,
    do chnámhaibh loma Laighean.
  46. Cis Atha Cliath on cath Ghall
    sluaigheadh na g-cochall g-craiceann
    braighdi dhúinn a Caisil Chuirc
    ag caisfhidh Dúin d'á dhíghuilt.
  47. Ceallachán rí Caisil Chuirc
    a n-glas d' ár d-tigh do thabhairt
    losgadh thoighi Chinn Choradh,
    groidhe rin gan orchumhall,
  48. Conchubhar, mac Taidhg 'nár d-tigh,
    áirdrí Chonnacht 'na chimidh, p.162
    bráighdi rígh Gall in ar n-glas;
    fá rír nacha tall tárras.
  49. Cluithe, go bás Briain Banna,
    creacha, as marbhtha, as madhmanna;
    échta Gall go guin Í Néill
    nocha n-fhuil ann acht oilbhéim.
  50. As teasgadh compair chroidhe:
    bás Bhriain Locha Laegháire:
    nocha ban-bhéim, acht cneadh chinn
    an fear ó Choirrshléibh cháeinim.
  51. Buille dícheannta bh-fear bh-Fáil
    bás Í Néill Oiligh fhódbháin,
    cuibhreach Gaeidheal an geal t-seang,
    agus sgaeileadh fhear n-Eireann.
  52. Uaidh rígh Oiligh an fhuilt thigh,
    a dhaeine da n-deach a aithnidh,
    do bhraithfinn daeibh an uaidh ann
    don taeibh budh thuaidh don teampall.
  53. Brian Boroimhe, san teampall tuaidh,
    Brian Ó Néill Oiligh armruaidh, p.164
    fada siar ó Cuinn Cobha,
    'sa bhuinn re Brian m-Boromha.
  54. A-ndubhairt Mac Liag Luimnigh
    re ceann g-Conuing g-cathbhuidhnigh,
    “saeth leam bidhbhadh d'á bhuain de”
    ceann Í Néill inmhaon aeidhe.
  55. Trí fichead deag blidhain bhán
    mile, ó ghein Chrísd go comhlán
    gur thuit ar fhiadh n-goirm-úr n-glas
    Brian a long Dhún dá leath ghlas.
  56. Teasda fiche bliadhain bhuan
    ó chath Caeimh-Eirne chrannruadh
    bliadhain féin bladh do bhliadhain
    go dol Í Neill Naei-ghiallaigh.
  57. Goirt lem chroidhe Goill glasa
    os cinn chosgair Mhaghnasa
    ceann Í Chatháin gan uidh air
    ar clachan Dhúin da degain
  58. Aghaidh do Mhaghnas Mhacha,
    eidir chollaibh crechtacha;
    Brian sgan a bheith is an ár
    ní bheith gan chreich O Catháin.
  59. Maghnas fein, Eachmharcach ann,
    Muircheartach, Donnchadh, Domhnall, p.166
    Niall O Catháin do chneas ghoin:
    achán nocha n-éin easbhaidh.
  60. Dainimh dar macaibh 'sdár mnáibh
    marbhadh Mhaghnasa Í Chatháin,
    nír thréig slat Inbhir Abhaigh
    mac ná inghean Eoghanaigh.
  61. Brég aeibhneas an domhain dhuinn
    mairg mealltar andiaidh Dhomhnuill;
    fa trén guth Í Cairre ar chách
    uch d'ó Néll Caille an conách.
  62. Meinic táinic toisg reabhaigh
    d' fhis Amhlaeibh Í Ghairmleadhaigh;
    créd fa rach don toigh rem thaeibh,
    ach as ad [f]óil gan Amhlaeibh.
  63.  p.168
  64. Conchubhar Malann, mac Cuinn,
    caeinid mná is fir a bh-fhaendruim
    Ó Dubhdirma as [toll 'n-ár d-t]eagh
    irna gan conn a chineadh.
  65. Do chuaidh le Cian na g-con seang
    naire as oireachas Eireann;
    do folchadh uainn ciall as cruth
    agas Cian a n-uaidh d'fholach.
  66. Easbhaidh charad agas chruidh
    Mac Cana do chloinn Eoghuin
    Donnsléibhe Ó cneasghloin Cana
    easbhaidh fhéile as eangnamha.
  67. Mairg tháraidh an tuagh nó an ga,
    rer' thuit Cú Uladh Eamhna;
    mór an phudhar tú fá thuaigh,
    A Chú Uladh Í Annluáin!
  68.  p.170
  69. Ni biath lagadh a Leith Chuinn
    muna marbhthaei Mag Lochlainn
    ón lósa oighidh Bhriain bhuig
    doilidh na dhiaidh gan Diarmaid.
  70. Mac Néill í Néill anosa
    do bhí ar dhruim a dhúthchasa
    bláth ré a bheith na thoradh
    a bhreith ó chach Conchubhar.
  71. Meic righ Connacht Chairn Mheadhbha
    nir thréigseat a d-tighearna
    go n-drochair gach damhna glan
    do sgothaibh calma Cruachan.
  72. Mag Tighérnain toir do thuit
    agus mac ceannchas Cormuic
    Ua Maeilsheachluinn Midhi amuidh
    d'fhine gheal Chuinn re Gallaibh.
  73. Mac caeimh Eamhna mhoir Mhacha
    do thuit riú lá an luath chatha,
    ó Duibh móir fhaeiligh Eamhna
    coir da daeinibh a dhoimhenma.
  74.  p.172
  75. Uch do brón táinig do'n tír
    re h-aghaidh éga Í Dhuibhlín
    Gofraidh ar m-brón res an m-brách
    sochraidh fá [fhleadh] an t-óglach.
  76. Seacht laithe as lúgha na mí
    res an mhaidhm marbhadh Ruaidhri
    bainne ré bh-fhrais dúin na deaghail
    gan shúil n-glais Í Ghairmleadhaigh.
  77. Ó Néill mór agas a mhac
    (inmhain omhna ogas óglat)
    uch ró bá conghlann saer sin
    Domhnall agas Aedh Oiligh.
  78. Ardghal Óiligh fa úir ghloin
    a n-Díseart Dhoire Chalgaidh
    láimh re tulaigh fhinn fheartaigh
    cumhain linn ó Laitheartaigh.
  79. Brighid cháigh Chille Dara,
    mo bhanógh, mo bhanchara,
    gu d-tí fam chlí na cris te
    go d-tí dom fhis an t-aeidhe.

  80. Aeidhe mo chroidhe ceann Bhriain.


 p.174

Remarks on the Preceding Poem

The preceding poem is now translated and printed for the first time. The text has been obtained from four copies, the only MSS of it known to the Editor, which are preserved the one in a parchment MS. the property of John Nugent, Esq. of Farranconnell, County of Cavan, and the others in paper MSS. the property respectively of the late O'Conor Don, the Royal Irish Academy, and Mr. Eugene Curry, all copied by very good scribes.

The poem itself, as stated in all the MSS., was composed by Gilla Bhrighde Mac Conmidhe (or Gilbride Mac Namee) who was chief poet of Ulster in his time, and the friend and follower of Brian O'Neill, King of the Irish of the North, and Righdhamhna or heir presumptive to the throne of Ireland. The family of Mac Conmidhe, of which this Gilla-Bhrighde was the head, were hereditary poets to the northern Ui-Neill, and are still very numerous in Ulster. Maelseachlainn Mac Conmidhe (Loughlin Mac Namee) of Draperstown Cross in the County of Derry, was believed to be the head of this family in 1835, when he told the Editor several anecdotes of his ancestors.

Moryson states that the family of O'Neill lived in obscurity till the time of Bruce, 1318, but this is not exactly correct as will appear from the history of the hero of this poem.

Brian O'Neill, the hero of this poem, became King of the Cineal Eoghain, in the year 1241, after having defeated and slain his predecessor, Domhnall Mac Lochlainn, prince of Tir Eoghain, in the battle of Caimeirge. From this period to the year 1248, the Annals are silent about his exploits, although it would appear from this poem that he was not idle. In 1248, he made an expedition into Fermanagh, carrying light currachs from Loch Feabhail (Lough Foyle) across the plain of Magh-Ithe and Tearmann Daibheog, and launched them on Loch Eirne, the islands of which he plundered, and demolished a stone castle which had evidently been erected by the English. In 1252, however, he and his brother submitted and gave hostages to Maurice Fitzgerald,  p.175 lord Justice of Ireland, who had marched with a numerous force to Cluain-Fiachna (Clonfeacle). In the same year O'Domhnaill (Gofraigh or Godfrey) made a preying excursion into Tir-Eoghain [Tyrone] and seized many cows and prisoners, but O'Neill (Brian) pursued and came up with him near the boundary of Tir-Conaill where a conflict ensued between the two fierce Races of Eoghan and Conall, in which the former were defeated with the loss of many men and prisoners of distinction. This aggression on the part of O'Domhnaill created a dissention between the two Races, which very much weakened the power of the Irish of Ulster. In the year 1257 O'Domhnaill came to a pitched battle with Maurice Fitzgerald, the lord Justice at Creadran-cille in Ros-Cede near Sligo, in which he gained the victory after a desperate conflict; and after having engaged the lord Justice in single combat, in which both were severely wounded; and he followed up his success by driving the Geraldines and all the English from his borders, and demolished a castle which they had erected at Cael-Uisce near Belleek, on Loch Eirne, for securing their conquests in that country. After this brilliant success O'Domhnaill lived but one year during which he was lying on his bed (in an island in Loch Beitheach) suffering from the severe wounds which he had received in the battle of Creadran-cille.

When O'Neill received intelligence of his feeble condition, he collected his forces to invade Tir-Conaill, and sent messengers to O'Domhnaill to demand submission and hostages from the Cineal-Conaill, as now they had no chief capable of leading them to battle. The messengers, on delivering their embassy to O'Domhnaill, and receiving an answer that O'Domhnaill's people would not submit to O'Neill, returned to O'Neill with all possible speed.

O'Domhnaill now ordered the Race of Conall to assemble from all quarters and come to him; and after they had assembled at his summons, he ordered them to construct for him the bier in which his body should be finally carried to the grave, and to carry him in it in the midst of his people. This was accordingly done; and he exhorted his people to exert their bravery, and keep up their spirits, for that he himself, though feeble from his wounds, would once more lead them to victory. The Cineal Conaill then proceeded on their march against O'Neill's forces and met them near the mouth of the river Suileach  p.176 [the Swilly.] Here a fierce battle was fought between the kindred races, in which the Race of Eoghan were defeated and driven back, leaving behind them many men, horses, and much valuable property. The Cineal Conaill then set out for home, but on their arrival at the village of Congbhail [Conwal] in Gleann Suillighe, O'Domhnaill became very sick, and ordered the bier in which he was carried to be laid down on the street, and here he died the death of a hero, the wounds which he had received in his combat with Maurice Fitzgerald in the battle of Creadran-cille having bled afresh in this battle.

When O'Neill heard of the death of O'Domhnaill he again sent messengers to the Cineal Conaill to demand submission and hostages. Thereupon the Cineal Conaill held a council, to deliberate on what they should do, and whom they would elect as their chief. While they were deliberating on these subjects, Domhnall Og, the son of Domhnall Mor, presented himself at the meeting, having just arrived from Scotland where he was fostered. This noble youth, who was the son of Domhnall by the daughter of Cathal Croibh-dhearg O'Conchobhair (Charles the Redhanded O'Conor,) king of Connacht, was then in his eighteenth year, and was inaugurated at Cill Mic Neanain [Kilmacrenan] by O'Firghil, the Comharba of that Church and the subchiefs of Tir-Conaill. He conferred with O'Neill's emissaries in the Gaelic of Alba, and pronounced the demands of O'Neill as extravagant and exorbitant, and said in Erse “that every man should have his own world.”

O'Neill's ambition, however, was not lessened by this answer, for he made every effort to become not only sovereign of Ulster but even monarch of Ireland. In the same year he marched with his forces to Cael-Uisce on the borders of Tir-Conaill, where he held a conference with Hugh son of Felim O'Conor, king of Connacht, and Tadhg O'Briain, king of Thomond, and here, according to the Annals of Ulster and Clonmacnoise, the sovereignty of the Irish of Ireland was conferred on Brian O'Neill, and Hugh O'Conor delivered him hostages, and he received also the hostages of the O'Reillys, and of all the Ui-Briuin from Kells to Drumcliff. But a somewhat different account of this conference is given in the Caithreim Thoirdhealbhaigh, or Wars of Toirdhealbhach O'Briain, and in the Dublin copy of the  p.177 Annals of Innisfallen, in which it is incorrectly entered under the year 1252. It is stated in these works, that a general convention of the princes and nobility of Ireland assembled at Cael Uisge on the brink of Loch Eirne, in order to elect a supreme king over the Irish, to suppress the tyranny and usurpation of the English. Tadhg, son of Conchobhar na Siudaine O'Briain, repaired thither with most of the nobles of Munster and Connacht, and on his arrival at Cael Uisge, sent northwards across the river one hundred steeds as wages in token of vassalage to O'Neill. O'Neill, enraged at this offer, sent back the horses and two hundred steeds with golden bridles as wages to O'Briain, who refused to accept of them; and the consequence was that the meeting was broken up without choosing an ard-righ, or sole monarch for that time.

It looks very strange that neither Leland nor Moore should have noticed this attempt of the Irish chieftains to unite against the English, for, although the result was insignificant, the attempt had it succeeded would have proved disastrous to the English in Ulster.

The following is the account of the meeting at Cael Uisge given in the Caithreim Thoirdhealbhaigh:

Do bhí Goill fá'n am so tré lí(o)nadh i(o)mad uabhair agus antoile
ag fás agus ag fí(u)chadh i(o)nnta, ag imirt annfhlaithis agus éagcóra,
broide agus buan-argain ar Ghaedhalaibh agus ag buain a bh-fola
agus a bh-fearainn dí(o)bh go foiréigneach ann gach áit dá d-tigeadh
leo, agus mar thugadar Gaeidhil sin d'á n-aire, do thógradar iat
féin do réidhi(u)ghadh ó'n ann-bh-flaitheas aini(o)chtach sin na n-Gall
maille re h-aen aird-righ do thogha ós a g-ci(o)nn d'á n-geillfidís
uile; i(o)nnas go d-tiucfadh leo Eire do chosnamh do'n dul soin amhuil
fa dual dóibh. Uime sin do chineadar comhairle um coinne do
dhéanamh re chéile ar bhruach na h-Eirne oirear doimhnighe oileanaighe,
áit ar thi(o)nóladar uaisle agus ard-urradha Gaeidheal
Eireann ar aen láthair.

Dala Thaidhg taeibhghil Caeil-uisge, deagh-mhac cian-teasdach
Conchubhair Uí Bhriain triallas mar aen le h-urmhór uaisle
Leithe Mogha agus Connacht d'i(o)nnsuidhe na dála soin, agus tigid
slogha Uladh uile um O'Néill ann. Ba nós anallód gíbe righ
 p.178 tri(o)cha chéd no cóige do ghlacfadh tabhartas no tuarasdal ó árdfhlaith
oile go n-gabhadh mar aen ris an d-tuarastal soin umhla
agus oglachás an féin maille re bheith umhal do mar chodhnach,
agus um dí(o)l cí(o)sa agus chána ris. Iar suidhe 'san g-coimhthi(o)nól
do na h-uaislibh sin do chuir O'Briain céad each tar an sruith ba
thuaidh a n-ainm tuarasdail cum Uí Néill; agus mar do chonairc
O Néill sin, ro órdaigh go bh-feirg mhóir bh-fuireachair tar an
sruith chédna tar ais dá chéad each go n-a sriantaibh bláth-órdha
g-cimhis-gléigeala do sholatair sé a g-comhair na dála soin,
chum a m-bronta d'fearaibh Eireann do'n dul soin, tré mhéid a
chirt agus a chumas ar Eirinn do chosnamh tar aen oile do
Ghaedhalaibh, agus fós gur aentuigheadar fir Uladh uile ris, an
trath sin. Agus ar fhaicsint na n-each sin go na sriantaibh,
d'uasal Thadhg cuiri(o)s na h-eich céadna ó n-a bh-fuirinn laechra
tar an sruith d'fosdadh an tuarasdail d'ais nó d'éigin; Agus
an tan do thug O'Néill uaill agus ard-mheanma Uí Bhriain d' á
aire, triallas d'á thigh fa dhi(o)mdha agus táinig do'n easaenta
soin gur sgaeileadar fir Eireann as an dáil sin, gan ard-chodnach
do thogha ná d'óirdneadh ortha féin, ná fos cine ar
chomhairle um Eire do chosnamh re Gallaibh, acht amháin go g-coimhthi(o)nóladaeis
doríse a g-ci(o)nn athaidh 'na dheadhaigh sin um an g-cúis
céadna; gidheadh tángadar a n-urmhór d' én-mhéin áirdthighearnas
do ghabháil ortha féin d'uasal Thadhg.

The foreigners, through much pride and haughtiness with which they were filled and inflated, were exerting tyranny, injustice, captivity and constant depredation upon the Gaeidhil and taking their cattle and their lands from them with violence wherever they were able. And when the Gaeidhil perceived this, they wished to free themselves from that cruel tyranny of the foreigners by electing one sovereign over them to whom they should all yield hostages, that they might by this means defend Eire as they were accustomed to do. Wherefore they came to the resolution of holding a conference with each other on the margin of the deep harboured islandful Eirne. Here the nobles and chief lords of the Gaeidhil of Eire assembled together.

With respect to the whitesided Tadhg-Cael-uisge, the goodly and  p.179 far-famed son of Conchubhar O'Briain, he proceeded with the greater part of Leath-Mhogha and Connacht to that meeting; and all the hosts of Ulster came there with O'Neill. It was a custom formerly that whenever the King [chief] of a Trícha chéd, or of a province, would receive a gift or wages from another great chief, he thereby signified that he became a subject and a vassal to him, as his lord, and that he was to pay him rent and tribute. After these nobles had sat in the assembly O'Briain sent one hundred steeds northwards across the stream in the name of wages to O'Neill; and when O'Neill perceived this he, with great violent anger, ordered to be sent across the same stream two hundred steeds with their gold-ornamented white-bordered bridles, which he had collected for bestowing on the men of Eire at this meeting on account of his right and power beyond any other of the Gaeidhil to contest for Eire, and moreover because all the men of Ulster were obedient to him at that time. When the noble Tadhg saw these steeds with their bridles, he sent the former steeds from their heroes across the stream to retain the subsidy by will or by force.

When O'Neill perceived the pride and high-mindedness of O'Briain he returned home in sorrow; and the result of that dissension was that the men of Eire dispersed from the meeting without selecting or appointing any supreme King over them, or even agreeing upon a resolution about defending Eire against the foreigners, except that they would in some time after meet again for the same purpose. But the greater number of them consented that Tadhg O'Briain should assume the chief lordship over them.

In 1259 Brian O'Neill and Felim O'Conchobar held a conference at Daimh-inis [Devenish] in Loch Eirne, to deliberate upon the best means of checking the encreasing power of the English in Ireland. But in the mean time treachery was at work in Ulster: Aedh Buidhe O'Neill, the next aspirant to the chieftainship of the Cineal-Eoghain, conspired with the young O'Domhnaill to weaken the power of Brian, and they plundered Tir-Eoghain and obtained hostages from some of the Oirghialla.

In the next year Aedh O'Conchobar (Hugh O'Conor) King of Connacht, marched into Ulster with the elite of his chieftains and forces to assist Brian O'Neill to crush his English and Irish enemies, and came  p.180 to an engagement with them on the Sunday within the Octave of Ascension day. In this battle Brian O'Neill was certainly not joined by all the chieftains of Ulster for it appears from the names of the slain that he had not any forces from Ulidia or Tir-conaill, and it is also clear that the people of Fearmanach and Oirghialla, with the exception of O'h-Anluain, had deserted him. This is also quite clear from several notices in the annals, and particularly from one under the year 1261, which states, that after the battle of Dun (Down) O'Domhnaill made a predatory incursion into Tir-Eoghain, and plundered and burned the greater part of it.

The following notice of the battle of Dun-da-leath-ghlas is given in the Annals of Ulster. 11

It is thus noticed in the Annals of Clonmacnoise: “A. D. 1260. Hugh O'Connor went to the North to assist Bryan O'Neale against the English, with a great company of Connoughtmen, where the said Bryan with the forces of Tyreowen and Hugh O'Connor with their accomplices went to give battle to the English, in which battle Bryan O'Neale, named the King of the Irish of Ireland, was killed, with these ensuing of the Irish nobility, vizt. Donnell O'Kearney; Dermott Maglaughlyn; Magnus O'Cahan; Kyan O'Hinnerge; Donnsleyve Macanna; Hugh O'Cahan; Mortagh O'Cahan; Connor O'Duffdirma and Hugh his son; Awley O'Garmley; Cowuly O'Hanlon; and fifteen of the chiefest of the family of the O'Kahans.”

 p.181

“There was also slain of Connoughtmen these ensueing persons, vizt. Cahal mac Tyernan O'Connor; Gillchrist mac Connor mac Cormaick; Donnell mac Dermoda; Moyleronie Mac Donnogh; Cahal mac Donnogh mac Mortogh; Hugh mac Murtagh Fyn; Teig mac Cahal mac Bryen mac Moyledowne; Dermott mac Teig mac Moreye mac Thomalty O'Moyleroine; Connor Mac Gilbarie; Teig mac Keyn O'Garey; Gilleberry O'Koyne, and Charles the Bushopp O'Mory's son, with many others of the noble and ignoble sort.”

“This battle is called the battle of Downe-Dalehglass, and Bryan O'Neale is since called Bryan Catha in Dwyn (Brian catha an Dúin h-Ua Néill,) which is as much as to say in English Brian of the battle of Downe.”— (Mageoghegans Translation.)

The Annals of the Four Masters and the Annals of Kilronan agree with those of Clonmacnoise nearly word for word. But the old Annals of Innisfallen, preserved in the Bodleian Library at Oxford, differ from all the Ui Neill Annalists, and positively state in brief words that Brian O'Neill was killed by his own Gaeidhil, or Irish followers.

“A.D. 1260. Brien O'Neyll, rí Cinal Eoghin, d'á tugsat Gedhil braghdi, agus ná tug Kys na Kayn do rig Sagsan, do mharbhadh d'á Gedhelib fén, agus do ní do Gallibh, ac Dun-da-Leath-ghlas.”
“A.D. 1260. Brian O'Neill, king of Cineal Eoghain, to whom the Gaeidhil had given hostages, and who had not given rent or tribute to the king of the Saxons, was killed by his own Gaeidhil and some of the foreigners at Dun-Da-Leath-ghlas.”

The notice of this battle by the Anglo-Irish Annalists are curious though brief. Clyn notices it as follows:
“A.D. 1260. O'Neyl, regulus Ultonie occiditur cum multo populo apud civitatem de Duno, dominica infra octavas Ascensionis.” 12

In Grace's Annals the death of O'Neill is incorrectly entered under the year 1259:
“A.D. 1259. Stephanus de Longa Spata Justiciarius. Interfectus O'Neil ad Dunum.” 13

In Dowling's Annals this battle is incorrectly entered under the year 1258, thus—
“A.D. 1258. Stephanus de Longe Espee Justiciarius Hibernie  p.182 Anno 42 Henrice 3, interfecit O'Nel cum 352 ejus familiaribus in vico de Down.” 14

These Anglo-Irish authorities have been followed by Dr. Hanmer and Sir Richard Cox, who writes in his Hibernia Anglicana, p. 69, that “Stephen de Long Espee, Lord Justice, encountered O'Neale, and slew him and three hundred and fifty-two Irishmen in the streets of Down.”

From these Anglo-Irish authorities the following brief notice of the battle has been inserted in the Dublin copy of the Annals of Innisfallen, which was compiled in 1760:
“A.D. 1258 [1260] Brian Catha-an-Duin, son of Niall Ruadh, son of Aodh O'Neill, was slain at Dun-da-leath-ghlas by the English under the command of the Lord Justice Stephen de Long Espee, and a great slaughter was made of the chiefs of Cineal-Eoghain. The transaction happened on Sunday, and his head was carried to London.”

But Dr. Leland, who had the translation of the old Annals of Innisfallen made in 1665 by Dudley Mac Firbisse for Sir James Ware, of which he had a copy in the Library of Trinity College, Dublin, writes of this battle as follows:—
“Ireland, in the mean time, felt all the melancholy effects of a feeble government, an aspiring nobility, laws suspended and controuled, factions engendered by pride and oppression, the anarchy of the old natives, the injustice of the new settters, local feuds, and barbarous massacres. Brian O'Nial of Tirowen, who with his principality inherited an inveterate aversion to English government, rose up in arms, compelled some neighbouring chiefs to join his standard, and spread confusion through all the North. Stephen Long Espee was called out to oppose him, and notwithstanding some advantage gained in the field, would have found it difficult to suppress this insurrection, had not the Irish prince fallen by the treachery of his own people.— (Annals of Innisfallen MS.)” History of Ireland, vol. I. p. 230.

The poem affords us curious glimpses into the distracted state of Ireland at the period to which it refers, and into the kind of monarchical sway which the family of O'Neill claimed over all Ireland. The bard boasts of victories which Brian O'Neill and his ancestors had gained in their own province over their immediate neighbours in  p.183 Eastern Ulster and over the Kindred Race of Tir-Conaill. He next speaks of the proud circumstance, that Brian's ancestors had in their hall a chess-board formed of the bones of their hereditary enemies, the Leinstermen, which is rather a barbaric boast in 1260. The only fact referred to, worthy of an Irish prince of the house of Niall, or which could be considered national glory, is the carrying off the hostages and the tribute of the foreigners or Danes of Dublin. Not a single victory over the English is referred to, and the bard had nothing to say on that subject except that they had achieved nothing in Ulster till they slew his hero.


 p.327

Appendix

I. Documents relating to the O'h-Eidirsceoils (O'Driscolls)II. Documents relating to the Battle of Dun (Downpatrick) p.328

I. 1. Eoin Másach h-Ua Maethagáin dixit so.

  1. Marthain lé mac Choncobhair,
    scarthain dam' re derbh-charaid,
    ó'n ég so, mar fhoillsighthear,
    mo dherca do dhergumar;
    meisi gan mac Conchobhair
    creite dam óm' dhermannaibh.
  2. Fer uasal Ua h-Eidirsceoil,
    fer ó bh-fuaras trom anair;
    mé am m-Bérre fa beg onóir:
    da éissi is céim comaicláin,
    is fír ég Í Eidirsceoil,
    lén na g-crich d'a chomhatmáil.
  3. Nír aithnes in t-iarthar sa;
    do cailledh mo chadhasa
    bás mo dhuine dhúchasa,
    ní cluithi, acht crádh lán-fhada,
    is brath air bás Diarmada,
    do lag cách mo chadhasa.
  4.  p.330
  5. Ní éistfedh h-Ua Eidirsceoil
    re h-én nech 'gum esanóir;
    ar n-dol do'n úr enech réigh
    a tú anocht fá n-emhanáir,
    fuair enech Í Eidirsceoil
    fá dheredh a deghadmháil.
  6. Deghfheithmheoir na daennachta,
    h-Ua h-Eidirsceoil m'fhialchara,
    d'éis mo dhuine dúchasa,
    ni fuide mé ar mhiangasa,
    is terc againn érchara,
    'gá n-anfuinn 's iarthar-sa.
  7. Desgailt risin Dhiarmaid sin
    esbaidh os gach én esbaidh,
    aes Bérre le a buan chumhaidh
    d'á éisi nír éirghedar,
    monga derc fa'n Diarmuid sin
    budh srebh corcra a céid fherthain.
  8. Derbh gur ab uadh fhoillsighther
    tuath is cell fá coimhdheacair,
    bláth 'na thír ní thaidhbhrighther,
    lá ní bhí gan boirb-fherthain,
    terc mes tré mhac Conchobháir,
    is terc lacht ac loilghechaibh.
  9. Ní iarr bech a buachaillecht,
    lé tes a n-iath Iarmhumhan,
    in t-sín im an aen ghalar,
    's cach duine co dian-chumhthach,
    ré ná grian ní gnúis-sholus
    d'á éis a n-iath Iarmhumhan.
  10.  p.332
  11. Mé a n-decair 'sa n-droch-onóir
    le h-esbaidh Í Eidirsceoil,
    in fer faebhrach, follas, réidh,
    do'n daennacht fa deighfheithmheoir,
    lem' chroidhi is cuairt nemhfhalláin
    misi ar uaidh Í Eidirsceoil.
  12. A Bérre do bhídhgamar,
    co h-érghi d'á oighredhaibh,
    dúbhach mé tar Mhuimhnechaibh
    d'éis an churadh cheinnselaigh,
    clann charad do chonncamar,
    anfad agá eighredhaibh.
  13. A deir damh rer n-Diarmaid-ne,
    do theist d'fhás do fhaemhuisi
    beith slán deit is dochaidi:
    lá na breithi baedhlaighi
    creiter ó dho chuadhaisi
    in t-ene gan aeghaire.
  14. Gan bás is béim oruin-ne,
    madh slán mé 's nach mairi-si,
    beith slán dam' is dochraide,
    'sdo bhás ag bruth m'athtuirsi,
    tumadh a n-aghain oruin-ne
    marthain is nách mairidh-si.
  15. Do chuadhas a g-corraidhe,
    ar n-uabhar rop' aislingthi,
    trén gach én nech oruin-ne,
    ni h-éister rem' aintreisi,
    fáth ár d-toirsi truimi-ne
    gan t'oighre dom' aithne [si.]
  16.  p.334
  17. Mé um Dhiarmuid lem' dhecrachaibh,
    co tráth iarruid ac osnadhuigh,
    fá tú urra m'anacuil:
    is tussa do thoghumar
    guidhi ort-sa ac aiffrindaibh,
    scola uime a cosnamhuigh.
  18. Tech Dé agat dairighthi,
    ní a n-aisgedh uaraisi;
    tussa tuc mo thrén tuirsi,
    fá tú urra m'fhuaslaigthi,
    tug dúnn eol na h-eolchuire,
    beo do chlú, 'sdo chuadhaisi.
  19. Tú dob urra agam-sa,
    fá tussa mo thigherna,
    nech acu's an bh-ferann-sa,
    ní fhaca fá t'innell-sa,
    mór do bhen t'ég orum-sa,
    nech ní trén gan tigherna.
  20. Decair ar cách cuirisi,
    atá h'esbaidh oruin-ne,
    dol leat dúinn do dlighfidhe,
    dar let is cúis corraidhe,
    t'agallaimh a n-aislingthi
    na h-anobair oruin-ne.
  21. Mé um Dhiarmuid um dhibertach,
    a n-dian-bhroid co deighenach,
    gan urra rem' fhuaslugadh,
    a chumha gum chéd-mhesgadh,
    cídh mór n-esbaidh fuaramar
    is mó in decair déighenach.
  22.  p.336
  23. An t-ég sin í Eidirsceoil,
    dom' déraibh is dathadóir,
    a theist riamh do ro thinóil,
    ó Dhia do gheibh glan onóir,
    do bheir ég Í Eidirsceoil,
    dér ar dherc 'na dhathadóir.
  24. Lén is uilli fhuarasa,
    ég mo dhuine duchusa,
    in t-slat échtach arrachta,
    dam ac dénamh dúthrachta,
    cuimhne ar dhúthchus Diarmada,
    mo dhuthracht an duthchus sa.
  25. Bás carad ó at chualamar,
    galur nach gnáth d'fhóirighin,
    láimh re a lig fá lochrandaibh,
    bídh cach ina cóirighthíbh,
    mé am' aenar 'san Iarmhumhain,
    a n-aenach sa n-óil-tighibh.
  26. Ar locht air dob'eigcnesta,
    fa maith daennacht Diarmada,
    ar chaithemh ní chualasa,
    a aithghin 'san Iarthar-sa,
    ní gar a sheoid shaeghalta,
    'ga mhac a n-deoigh Diarmada.
  27. Ar tús ní bhím beo-chroidhech,
    rem' chúl re crích Iarmhumhan;
    tug Diarmuid co dúthrachtach,
    gan iarraidh ar iarrumar;
    do rinde Dia díghaltas,
    anois ar iath Iarmhumhan.
  28.  p.338
  29. Coma let lá in médaighthi,
    fer as crádh lem' chroidhi-si,
    ferrdi a Íssa h-aithnisi,
    ó h-Itha ar bhár n-imirce.
    a Chríst is cned oruin-ne
    in chreach righ do rindisi.
  30. Truma ná gach trén ghalar
    a chumha gum chuartughadh;
    bás aeinfhir 'gum ísliughadh,
    ní budh h-éidir m'fhuaslugadh,
    anois, a Dhé, dhighéltar,
    mo thoil féin má fuaramar. Marthain.
  31. Croch Chríst, in chroch cúmhachtach!
    'com dhín anois nemhcheilter;
    a naemh chroch 'gom nertachadh
    is gaelmhar in ghenelach,
    is í an chobhair chúmhachtach,
    in chroch sin dár chreidemar.
  32. Inghen Anna d'athmholadh
    damh-sa nocha droch obair,
    gan síl Adhaim d'aitherrach
    máthair Chríst 'gar comhfhortacht;
    guídhthí dhúnn co deibheadhach,
    Muire árd, do thoghamar. Marthain.

  33. Misi Tánaidh h-Ua Maelchonaire, agus a n-Druim Colpa atú a d-tigh Dairghre Í Duibhgheannáin. Do Choinconnacht O'Duibhgheannáin do scríbadh so.

 p.340

I. 2. Tadhg, mac Diarmada Óig Uí Dhálaigh cecinit.

  1. Tarraidh tuisil Tír Lúigheach,
    eang na sisdadh saer-bhuídhneach,
    crích loch-bhán na long g-cogthach,
    trom an to-chrádh tharradar.
  2. Re a cobhnuidh ag teacht asteach
    tuiseal trom Tíre Luíghdheach,
    rug a anbhuaini uirre sin,
    troime an amhluaigh do fhoillsigh.
  3. An chrích ag clos a neimh-sgeoil,
    caitheamh aeise Uí Eidirsgeoil,
    cúis teadhma do'n bhreic mhín bhuig,
    re sén tír Teamhra tánaig.
  4. Ba torthach an úir ídhan
    do'n rosg atá ar d-teimhlíghadh;
    ba faen-chrom a bh-fonn na sean
    an coll caemhchóir ad chífeadh.
  5. Mairg oireacht uil d'á dhéachsain
    an rosg atá a n-easgaigh,
    geárr ó budh easgaidh isi
    déachsain ceann a críche-si.
  6. Fá moch d'iarraidh an airm thruim
    an lámh ó'r leath a luaghuill;
    ní do mhúch muirn na n-oireacht
    lúth an duirn ar deoruígheacht.
  7.  p.342
  8. An teanga cheannsa ad chluininn,
    atá a d-teirce úrfhuighill,
    briathar corp-shlim nír chan sin,
    ba foirtill tan a d-teantaibh.
  9. An chluas nách bh-fuil da bh-faire
    sleasa caemha Cothluighe;
    fuínn chorra na g-creat-long sean,
    leathtrom orra ni éisdfeadh.
  10. Claechlódh a chéadfaidh sin
    do loit an fonnsain Fhinghin,
    clár slím na n-eacht-bhrugh n-einígh;
    rinn a g-céadfaidh ceilfidhear.
  11. Raibhche an bháis 'ga bhais cheolaigh,
    séan an oireir isleochaigh,
    do sgé caeine 'ga crídhe,
    tré chaeile ré an Ridire.
  12. Trom an easbaidh d'iath Lughaidh
    sódh meanman mhic Chonchobhair,
    a oighre a n-easbaidh an fhuinn,
    ní doilghe easbaidh oruinn.
  13. Fiche bliadhain is bárr re chois
    atá a chúl re chrích dúthchois,
    mac Fhinghin ag fághail reann
    nár thomhail fín-fhleidh Éireann.
  14.  p.344
  15. Dá roiseadh a rinn Mumhan,
    dearbh go g-cuirfeadh Conchubhar
    gleo na n-each ar airm-thriall chreach
    ar gharbh-thrian leathan Luíghdeach.
  16. Innradh a fhearainn cairte,
    cosnamh críche a chlann-mhaicne,
    ar an eachtra do nídh aniugh,
    ní budh deacra do dhéanamh.
  17. Ar mhoing fhraechda an mhara mhir,
    tarraidh mac feithmheach Finghin,
    anbhuain ba teo 's an Turcaidh,
    a n-gleo an arm-shluagh ingantaigh.
  18. Teora long 'ga leacain ghlain,
    caegad long a lucht cogaidh,
    faicsin mharcaigh mhuighe Chéin,
    nír altaigh duine dibh séin.
  19. A d-Turcaigh na g-craebh g-ciníl,
    long mhilla mhic Eibhilín,
    ba h-é rian a th-ocht chlár thoir
    triall tré chorp-lár an chobhluigh.
  20. Loingeas chomhlán an chalaidh,
    r smuain croidhe Chonchobhair,
    a bhreac long d'á seachna soin,
    leathtrom deabhtha do'n deoruidh.
  21. Do dhírigh an long leabhair,
    ar an n-gasra n-gráineamhail,
    gleo a lonn-chon is na loingsibh,
    fromhthar leo don láthair sin.
  22.  p.346
  23. Do láimh féinnidh fhóid Uisnigh,
    do thuit ceann an chobhlaigh sin,
    cath tar bhreis a saerfhear soin
    do sraeineadh leis an lá soin.
  24. Do chothaigh, aimsear oile,
    D'fheadhmannaibh a irghoile
    ar chathaighe an gheal-fhuinn ghlais
    machaire fhleadh-uill Flóndrais.
  25. Cuairt roithe fa réim deigh-sgeoil,
    do chuire oighre Uí Eidirsgeoil,
    fá'n Almaini, cinn a g-cinn,
    marbh-gháir as tír 'na thimchill.
  26. Maith linn, a leabhraibh na sgol,
    nach neach do rígheacht Saxon,
    fuair an ghairm 'na gairm taibhsigh,
    do thuair ainm s' ná h-éachtaibh sin.
  27. Mairg tír ó d-teasda a chabhair,
    lámh dhearg chosgrach Conchabhair,
    mairg sealbh-fhonn fhuil na h-easbaidh,
    troigh na bh-feadhmann bh-fuileach sin.
  28. Nír fhuathaidh a fholt doireach,
    sibhal chalaidh chomhoíghtheach,
    dóigh asa ucht d'fhoghluidh sinn,
    ní samhlaidh ucht ar Eirinn.
  29. An mac amuich ó'n oireacht
    an t-athair a n-arsuídheacht,
    fáth cró-ghuil don chrích sin thiar,
    do dhínaigh mór-fhuil Mhaicniadh.
  30.  p.348
  31. Mac Eibhlíne na d-treas d-te
    fuair ro chin rígh na Spáine,
    biaidh for-ghráin d'á bhrígh abhus
    a g-connmhail do shír shealbhus.
  32. Do thogh an righ tuigseach thall
    neach do thurnfadh tréan eachtrann;
    Conchobhar, an té do thogh,
    urchomhall é fá'n eangnomh.
  33. Mac Sibhán slicht na g-curadh
    glas ar oirbheart Iarmhumhan;
    an t-slat 'sa ghaeis fa ghort Fhloinn,
    'san aeis ag teacht tar teorainn.
  34. Tairnig feardhacht a fhír ghráidh,
    cian uaithi meanma an mhacáin,
    conchlann 'gun eing si ní fhuil,
    ro throm an teidhm-si tarruigh.
  35. Lé rugadh an Righ Neamhdha
    an ógh íchtmhar oireadha,
    lacht a cíche do chaith sin
    ár maith as tríthe tharraigh.
  36. Fidhradh cochlach na craeibhe
    do dháil dise a deagh-mhaeine,
    a tairthi mar an g-craeibh g-ciníl,
    do sgaeil aithfe d'Eibhilín.
  37. Dirma suadh a snámh dá éan
    ag buain cinidh d'inghin Oiléan, p.350
    an sgol ó'n Líne loingsigh
    tighe crodh ó'n Charrthaigh sin.
  38. Rath na féile dháileas dí
    riar a m-bí ar feadh gach n-oighthe,
    um shuain-fhleidh an dúin daeinigh,
    gun t-suaibhnigh úir fhorbhfaeiligh.

  39. Tarraidh.


 p.352

I.—3.

Fearfeasa Ó Cáinte cecinit.

  1. Leo féin chuirid Clann Ítha
    fada atá rún ro-dhítha,
    ina g-croidhibh ceann a g-ceann,
    fá cheann oiris na h-Éireann.
  2. Ní le slicht Éibhir na Ír,
    chuirthear leo re linn éisídh
    cuaine rígh, is trom tinól,
    ná le síl oll Eireamhóin.
  3. Ní bh-fuil d'ádhbhar acu sin
    fa chosg sídh, fa chur cogaidh,
    acht d'agra ceirt Clann Lughaidh
    le bárr neirt a n-ollamhuin.
  4. Atá an chóir ag Cloinn Ítha,
    imdha ádhbhar éisítha,
    fá chrích chuan-abhaidh Chobthaigh
    fuaradar ó allmhorchaibh.
  5. Mór g-comha nár chomha beag,
    mór n-éacht g-curadh do chaillsead,
    fá'n d-tír bháin, gealtolchaigh, ghlain,
    ag eachtrannchaibh chláir Chrimhthainn..
  6.  p.354
  7. Mór magh sgoithsheamrach sgiamhdha,
    mór d-treabh álainn fhír-niamhdha,
    ó shlicht Ítha a g-chathaibh cnicht
    gur bh'fhachuin fhích a n-éisdicht.
  8. Gan eirghe a g-combaidh cogadh
    d'éis gach uilc dá bh-fuaradhar
    dream ród na g-cnofhídhbhadh g-cruinn,
    ró íngnadh fad a bh-fulaing.
  9. Dochaide buaidh do breith dóibh,
    ní bárr ainmhian, ní h-éagcóir,
    tug do'n droing-ghéir reannaigh glain,
    boing fá chéimeannaibh cogaidh.
  10. A n-guais féin, faithcheas a bh-fonn,
    tug dóibh, gídh fada a bh-fulang,
    gan labhairt sítha re seal
    adhairt fícha na bh-féinneadh.
  11. Maith fuaradar fuil Ítha
    cur trod, adhnadh éisítha,
    fa chomhthuidh iatha na n-Art,
    fiacha orthaibh a furtacht.
  12. Slicht Ítha fhuilngeas dochar
    dóibh as córa cathúghadh
    fá'n d-tír chuirr shaeirealaigh sheing
    do Ghaeidhealaibh fhuinn Fhéilim.
  13.  p.356
  14. Ni fhúil díbh sein, Dia do cheart,
    neach dán h-oirchisi an oighreacht,
    saeradh a beann, coimhdhe a cruídh
    iná an t-oighre as feárr orthuibh.
  15. Mac Uí Eidirsgeoil, ucht seang,
    dóas córa d'fhearaibh Eireann,
    cathúghadh 'ma a g-cath,
    an eang chathamhail chogthach.
  16. Conchobhar, croidhe leomhain,
    ó's dó as cóir, caitheochaidh,
    fá'n g-crích úir theadmhannaigh the,
    re sean-Ghallaibh bhruich Boinne.
  17. Eagal dóibh, Dia do phúdhar,
    a chineadh is Conchubhar,
    d'á n-díthughadh, ní dáil tím,
    fa chlár fíchamhail Fhéilim.
  18. Coiseonaid clanna Lúghaich
    ar chathaibh ar conghalaibh,
    Corca Laighe na learg n-glan,
    ceád as daeire do dhéanamh.
  19. Ní córa dóibh, Dia do chin,
    troid um Corcaigh, nó um Chaisil
    iná cur deabhtha budh dheacht
    fá mhagh d-Teaftha is fá'n d-Tuaisceart.
  20. Nó um Nár Laighean na learg d-te,
    no um Ath-Cliath na g-cuan síthe, p.358
    no um thuathaibh Baei leath ar leath,
    no um Cruachain Aí, no um Oileach.
  21. Da n-dearntai ceart ronna riú,
    slicht Ítha dhoirteas donn-chrú,
    dóibh do seich féarmhagh na bh-finn,
    do bhreith Earlamh na h-Éirinn.
  22. As amhlaidh fuaradar so,
    clann Lúghaich mhóir mhic Ítha,
    ceart ar ro Bhoinn bhrataigh Bhreagh,
    d'onóir tar macaibh Mileadh.
  23. Do bhárr a dhúnaidh bodhéin,
    do chí Íth an airm rínn-ghéir,
    tar an ro-mhuir soiléir sáimh,
    samhuil oiléin o'n Easpáin.
  24.  p.360
  25. Ith mac Bile, mic Breogain,
    gluaisidh sé a fín ainbhfeonaigh,
    cuire sithe d'fhiannaibh uile,
    d'iarraidh na críche ad chonnairc.
  26. Nír bhean lochadh as a luing,
    go ráinic gan ro mhearbhuill,
    soigheadh ghér tochradh teann,
    go port-sáil oiris Éireann.
  27. Gluaistear leis ar d-teacht a d-tír,
    dirim laech nar lucht fhairbhrigh,
    fa teann coinne a g-ceann troda,
    a g-ceann cloinne Cearmoda.
  28.  p.362
  29. Fa roinn Éireann an fheoir bhuidh,
    do bhí 'gun g-cloinn sin Chearmuid,
    ch na bh-foclaibh leath ar leath,
    ag teacht do Íth go h-Oileach.
  30. Fáiltighid na rígha roimhe,
    nochtaidh fáth a n-oirbhire,
    nír cheilligh crích a ronna,
    gur réidhigh Íth eadtorra.
  31. Ceileabhrais dóibh 'na dhiaigh sin,
    beireas imchomharc uathaibh,
    a tuaidhean ga mo phúdhair,
    do smuaineadh leo a leanmhain.
  32. Measdar leo ar sgaeileadh a sgél,
    gur ghuair dóibh é do'n oílen;
    misde a g-clann crích a g-cogair:
    ar Ith ann gur fhealladair.
  33. Ar Mhuigh Ítha an fhachuin bhuig,
    marbhthar é le cloinn Cearmuid
    gér chathréimeach 'sa ghleo a ghuin
    do b'aithmhéileach leo a leanmhuin.
  34. Beirid muintir mic Bile,
    ar éigin ó'n anbhfine,
    teidhm as ar éirigh olc cháich,
    corp an fhéinnidh do'n Easpáin.
  35. Gluaiseas Lúghaidh na lann sean,
    is a bhráithre meic Mileadh, p.364
    ina g-caeir shluaigh shéanta,
    do bhuain a éarca d'fhir Éireann.
  36. As d-teacht a d-tír, gá teo broid,
    iar marbhadh chloinne Chearmoid,
    nír fír-lagaigh fích na bh-fear
    gur dhíghladar Íth d'oigheadh.
  37. 'Na éiric sin do fhán an fonn,
    aco ó Thuathaibh De Danonn,
    de tá slicht Itha an ghéag gheal,
    ar thríchadh céd d'a chóigeadh.
  38. Mar sin as iad do bh-feárr ceart
    nó go d-tángais re d-treiseacht
    fa ghort fhinnacrach na bh-finn
    le h-olc imarcach Eirinn.
  39. Eiric Ítha ar iath séin Ír,
    na maitheadh mac Eibhilín,
    ó gach fhir nír fholáir deit,
    do chin d'fhágháil do'n éiric.
  40. Má tá nách leanfaídhe libh,
    an éiric si ar fhuil Mhilidh,
    má's díl duit' san tí torchair,
    ná leig í le h-allmhorchaibh.
  41. A Ua Ítha, meic Bile!
    mar éiric ó'n ainbhfine
    do ghaibhthear duit ceann a g-ceann,
    a g-cuid d'fhódfhoithribh Éireann.
  42. Imdhá éiric nách ísin,
    agad, a oighre Fhinghin,
    gan séana ar garbh amhsaibh Gall
    méala an t-ainghar so d'fhulang.
  43.  p.366
  44. Mór fhuil do léigsead fá lár,
    mór g-curadh fár cóir to-chrádh
    do ortadar sonn re seal
    fá fhonn ghort-abaidh Ghaeildhéal.
  45. Doirt-si fuil na folaibh,
    a láimh catha, a Chonchobhair,
    ná gaibh earca ara son soin
    acht gona eachta na n-aghaidh.
  46. Smuain ar anbhreathaibh fhian Gall;
    tuig mar bhís cealg na gainmann
    rún fuilngeach ní déanta dhe,
    cuimhnigh a n-éachta aidhbhle.
  47. Da n-gnáththuigheam a guidhe,
    an Ógh do bhí a m-bhochtuine,
    a h-Oighre dá n-éara mé
    do geana oirne uaisle. leo.
  48. Méinn ríghnaidhe gan rún truim,
    Eibhilín inghen Domhnuill,
    ní fhaghthar neach dimdhach dhi,
    dá m-beith ag innlach uirri.
  49. Lucht imdheargtha aighthe ban,
    um na h-airgeadhaibh iarrthar
    bláth toghtha na g-craebh g-ciníl
    budh saer orra Eibhilín.
  50. Slat do choillibh crú Shuibhne,
    dés d'úir mhuighe Modhuirne, p.368
    planda toraidh gan chlaen cheirt
    craebh thoruidh an tuaisceirt.
  51. Lór do thogha druim ar dhruim
    a cosg fhoghla, a fuath leath-truim
    dreach réidh ó'n froistighe fídh
    a méinn fhoisdini, a h-aignid.


Index to all documents

CELT Project Contacts

More…

Formatting

For details of the markup, see the Text Encoding Initiative (TEI)

page of the print edition

folio of the manuscript

numbered division

 999 line number of the print edition (in grey: interpolated)

underlining: text supplied, added, or expanded editorially

italics: foreign words; corrections (hover to view); document titles

bold: lemmata (hover for readings)

wavy underlining: scribal additions in another hand; hand shifts flagged with (hover to view)

TEI markup for which a representation has not yet been decided is shown in red: comments and suggestions are welcome.

Other languages

T105009: The genealogy of Corca Laidhe (in English Translation)

Source document

G105009.xml

Search CELT

  1. This sentence not in Ballymote. [JOD] 🢀

  2. [O'Donovan has:] Cairndain (defective). 🢀

  3. [O'Donovan has:] murbuirnd (defective). 🢀

  4. [O'Donovan has:] Follachtach, Ros (defective). 🢀

  5. From here on 'v' for 'u' is frequently used. [BF] 🢀

  6. This and the following sentence are misplaced in the printed text. 🢀

  7. Co-extensive with the diocese of Ross. In several instances the ancient Irish dioceses were co-extensive with some great tribe land. Thus, the bishoprick of Cill Mhic Duach (Kilmacduagh) was co-extensive with the territory of the Ui-Fiachrach-Aidhne, and the bishoprick of Eanach Duin (Annadown) was co-extensive with lar-Connacht, the seigniory of the O'Flahertys. (See O'Flaherty's Chorographical Description of lar-Connaught, p. 1,) and the bishoprick of Cill-Finnabhrach (Killfenora) embraced the country of the Corca-Modhruaidh, in North Munster. 🢀

  8. Irish text omitted, please refer to entry 1232.2 in CELT edition of the Annals of Innisfallen. [BF] 🢀

  9. This event is entered in the Dublin interpolated copy of the Annals of Innisfallen as follows:
    "A.D. 1233. Domhnall God Cairbreach, mac Domhnaill Mhóir na Curadh, do theacht d'aithríoghadh Uí Mhathghamhna agus Uí Chobhthaigh a g-Coill t-Sealbhuigh. Cath do chur ann do, agus trí mic Uí Mhathghamhna do mharbhadh do, .i. triur mac Donnchadha na h-imirce timchill."
    "A.D. 1233. Domhnall God Cairbreach, son of Domhnall Mor-na-Curadh, came to depose O Mathghamhna and Cobhthaigh to Coill-t-Sealbhaigh, where he fought a battle, and slew the three sons of O'Mathghamhna, i.e. the three sons of Donnchadh na h-imirce timchill."
    It is thus noticed, on the authority last quoted in Mons Laine's Pedigree of the Count Mac Carthy:
    “Donall Got-Ogue, Mac-CarthyMôr, 3e fils de Donall-Môr-na-Currad Mac Carthy, souverain de Desmond, eut en apanage la princepaute de Carbery. En 1233 il leva une armée pour detroner Dermod O'Mahony. Trois fils de ce dernier perirent dans cette guerre ainsi qu' ô Coffey de Coillsealvy. Moins heureux dans la guerre qu' il commenç a contre le Fitzgerald, en 1248, Donall fut tué, en 1251, par Jean de Callan, fils de Thomas Fitzgerald.” 🢀

  10. Not included in the CELT edition. [BF] 🢀

  11. The following paragraph is omitted. Please refer to the CELT edition of The Annals of Ulster, volume 2 (file T100001B), entry U1260.1 🢀

  12. For full text see CELT edition in file L100011, entry 1260.1. 🢀

  13. For full text see CELT edition in file L100001, entry AG1259. 🢀

  14. For full text see CELT edition in file L100012 Annales Breves Hiberniae, entry 1258.1. 🢀

CELT

2 Carrigside, College Road, Cork

Top